Antidepressant
'n Antidepressant is 'n geneesmiddel wat die simptome van 'n kliniese depressie behandel of verlig. Sommige antidepressante, veral die trisikliese antidepressante, word gebruik vir ander nie-amptelike indikasies, soos verligting van die pyn veroorsaak deur neuropatie. Heelwat van die antidepressante is ook aangedui in die behandeling van angsversteurings.
Alle antidepressante is min of meer ewe effektief, maar dié wat later ontwikkel is, het meestal minder newe-effekte, en 'n kleiner kans om dodelik te wees in oordosering.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die antidepressantwerking van hierdie geneesmiddels is toevallig ontdek. Die middel wat alles begin het in die 1950's was iproniasied, 'n middel vir die behandeling van tering. Iproniasied is 'n mono-amienoksidaseremmer (MAOI).
Klasse en soorte
[wysig | wysig bron]Sien die lys van antidepressante.
Hoe werk dit?
[wysig | wysig bron]Antidepressante se geneeskundige effek vind waarskynlik plaas op die neuro-oordraersvlak. Die meeste antidepressante veroorsaak 'n verhoging van serotonien en noradrenalien. Nuwe getuienis toon dat dié verhogings die verhoogde produksie intra-sellulêr van 'n neurotrofiese groeifaktor veroorsaak, en dit op sy beurt die hergenerering van senuweeselle in die hipotalamus tot gevolg het.[1][2]. Verdere onlangse navorsing dui daarop dat antidepressante 'n uitwerking het op sogenaamde "klokgene" (transkripsiefaktore) wat op hul beurt betrokke is by die meganismes van substansmisbruik en moontlik ook vorming van vetsug. [3], en [4][5].
Toleransie en afhanklikheid
[wysig | wysig bron]Die middels veroorsaak nie toleransie nie, maar skielike onttrekking kan fisiese newe-effekte veroorsaak.
Newe-effekte
[wysig | wysig bron]Die gebruik van antidepressante kan newe-effekte veroorsaak. 'n Onvermoë om dit te verduur is die mees algemene rede tot staking van die geneesmiddels.
Algemene newe-effekte
[wysig | wysig bron]- Veral die serotonienheropnameblokkeerders (SSRIs), en veral dié met 'n korter halfleeftyd, kan fisiese onttrekkingsimptome veroorsaak.
- MAOIs kan 'n dodelike verhoging in bloeddruk veroorsaak as dit ingeneem word met voedsel ryk aan tiramien, soos kaas en wyn.
- Antidepressante kan die maniese komponent van 'n bipolêre gemoedsversteuring vererger.
- Ander newe-effekte, soos droë mond, naarheid, hoofpyn ensovoorts, hang af van die tipe antidepressant wat voorgeskryf word. (Sien die artikels wat spesifiek oor hierdie antidepressante handel).
Seksuele newe-effekte
[wysig | wysig bron]Seksuele disfunksie is 'n baie algemene newe-effek van die antidepressante, veral die SSRIs.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Die farmakologiese behandeling van gemoedsversteurings Geargiveer 27 April 2006 op Wayback Machine
- Die behandeling van depressie -- Antidepressante Geargiveer 5 Maart 2012 op Wayback Machine
- Amerikaanse Psigiatriese Vereniging -- 2000 Praktyksriglyne vir die behandeling van pasiënte met major depressiewe gemoedsversteuring
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
