Académie française

D Académie française – uf Dütsch: «Französischi Akademy» – isch e französischi Organisazioon vo Wüsseschaftler und Intellektuelle.

D Gsellschaft isch z Paris dihei, sid 1801 im Huus Collège des Quatre-Nations am Ufer vo der Seine.

iiri Gschicht

Si isch entstande, wo der König Ludwig der Drizääti anne 1635 emene Grüppli vo Dichter mit eme königlichen Edikt der offiziell Status gää het. Di königlichi Gselschaft, wo me vieredryssg Lüüt dry ufgnoo het, lueget für d Pflääg vo der französische Sprooch. Es isch drum ggange, im Königrych als Vercheerssprooch und für alles Gschribnigen en einheitlichi Standardsprooch z haa. Do drfüür stellt d Akademy es verbindlichs Wörterbuech vom Französischen uuf. S erschte Mol het si iire Dictionnaire de l’Académie scho anne 1637 usebrocht, und mit der Zyt ht’s immer nöji Uflaage gää. I der hütige Gägewart schaffe d Sproochforscher a der nüünte Fassig.

Aber scho im sibzääte Joorhundert het me die scharff hochsproochlichi Normierig vom Französische i der Form vo der Langues d’oïl vo der Regioon Paris kritisiert. D Akademy, wo im ene konservatyve Gäischt mäint über die «rächti Sprooch» chönne wache, het nüüt welle wüsse vo der Umgangssprooch, de regionale Variante vom Französische und eerscht rächt nid vo den andere grossen und chlyne Sproochen im Land wie öppen em Okzitanische, em Frankoprovänzalischen oder em Bretoonische. S Patois het me sistematisch schlächt gmacht. Und um die französische Umgangssprooche i anderne Länder wie öppen ider Wälschschwiiz het me sech nit kümmeret.

Di Französischi Akademy gitt all Joor es paar Pryys für Literatur uff Französisch.

Hütt het di Französischi Akademy vierzg Mitgliider. Wemme i die tradizioonsrychi Gselschaft ufgnoo wird, blybt me drby bis zu sym Läbensändi. 1980 isch di eerschti Frau i das Greemium choo.

Mit der internazionale Wirtschaft sid der früene Nöizyt het me wältwyt i diväärse Regioone uf fasch allne Kontinänt s Französisch als Umgangssprooch agnoo, wenn au nit immer i der klassische hochsproochliche Form, sondern als eigeständigi Varietääte. D Akademy het für Schriftsteller usserhalb vo Frankrych 1986 der Grand Prix de la Francophonie de l’Académie Française ygfürt.