Korqaljın qoruğu
| Korqaljın qoruğu | |
|---|---|
 | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu).svg){kind=logo} |
|
| Sahəsi |
|
| Yaradılma tarixi | 18 aprel 1968 |
| Ümumdünya irsi | 2008 |
| Yerləşməsi | |
| 50°26′00″ şm. e. 69°11′20″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Yerləşməsi | Akmola və Karağandı vilayəti |
| Yaxın şəhər | Astana |
|
|
|
| Rəsmi adı | Kourgaldzhin and Tengiz Lakes |
| Tarixi | 11 oktyabr 1976 |
| İstinad nöm. | 107[1] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Korqaljın Dövlət Təbiət Qoruğu (qaz. Қорғалжын мемлекеттік табиғи қорығы) ― Qazaxıstanın Aqmola və Karağandı vilayətlərində, Astana şəhərinin qərbində yerləşən təbiət qoruğu. Ərazi həm UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmiş Şimali Qazaxıstan step və göllərinin,[2] həm Ramsar sahəsinin,[3] həm də müvafiq biosfer qoruğunun bir hissəsidir.[4] Ərazidəki göllərdən ən böyüyü Tengiz gölüdür. 543 171 hektar ərazisi olan Korqaljın təbiət qoruğunun ərazisi köçəri quşların Hindistan və Sibir-Şərqi Afrika miqrasiya marşrutunun ayrılmaz hissəsidir və yalnız Qazaxıstan üçün deyil, həm də bütün Asiya üçün beynəlxalq əhəmiyyətli bataqlıq sahəsidir. Ərazidəki böyük su ehtiyyatı Asiyadakı ən böyük bataqlıq quşları populyasiyası üçün yaşayış sahəsini təmin edir.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]1976-cı ildə Tengis - Korqaljın gölləri Beynəlxalq əhəmiyyətli bataqlıq ərazilərin siyahısına, "Ramsar siyahısına" daxil edilmişdir. Qoruq 2008-ci ildə “Sarıarka - Şimali Qazaxıstan step və gölləri” ilə birlikdə UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. 2012-ci ildə UNESCO Korqaljın qoruğunun Qazaxıstan Respublikasının ilk biosfer qoruğu olaraq tanımışdır.
Bitki
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mühafizə olunan ərazinin bioloji müxtəlifliyinə 500-dən çox bitki növü (Qazax təpəliyinin bütün florasının dörddə biri) və 43 növ məməli və 350 növ quş da daxil olmaqla 1400-dən çox heyvan növü daxildir. Tengiz-Korqaljın gölündəki bataqlıq quşları Qazaxıstanın bataqlıq aviafaunasının 87%-ni təmsil edən 112 növdən ibarətdir. Burada 2 növ amfibiya, 4 növ sürünən, 14 növ balıq tapılmışdır. Ərazidəki həşəratların hazırda 700-dən çox növü məlum olsa da, bu rəqəm 3000-dən çox növə çata bilər.
Çöl ekosistemləri ənənəvi, eyni zamanda endemik, nadir və nəsli kəsilməkdə olan növlərin yaşayış yerləridir.
Heyvanlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qoruq ərazisində Qırmızı kitaba daxil edilmiş 60 dalğadan çox heyvan və bitki növünü qeyd etdi. Ərazi Qıvrımlələk qutanın ümumi dünya populyasiyasının 10%-ni və yay və payız miqrasiya dövründə on minlərlə qaz, yüz minlərlə dabbing və dalğıc ördəkləri və gəzənin də daxil olduğu köçəri quşların ümumi populyasiyasının 10-20% -ə qədərinə ev sahibliyi edir.
Qırmızı kitaba daxil edilmiş çöl növləri arasında çığırğan cüllüt, dovdaq, bəzgək, cırtdan qartalça, çöl qartalı, ağ quyruqlu qartal, çöl belibağlısı, adi qəşəng durna və başqaları var. Məməli növlərindən isə 8-i qorunur. Qazaxıstanın Qırmızı kitabına böyük əhəmiyyət kəsb edən tulip schrenka da daxil olmaqla 5 bitki növü daxil edilmişdir. Bu növ XVl əsrdə Hollandiyada yetişdirilən bəzi əkilən lalə növlərinin əcdadıdır. Ərazisindəki və ona bitişik ərazilərdəki təbii vəziyyəti qoruyub saxlamaq Korqaljın təbiət qoruğunun əsas məqsədidir. Buradakı su-bataqlıq əraziləri qutanlara, durnalara və ən şimal qızılqaz populyasiyasına ev sahibliyi edir. Qoruqda ümumilikdə 300-dən çox quş növü var. Qoruğun çöllərində canavar, sayğaq və bozqır marmotuna rast gəlinir.[5]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Kourgaldzhin and Tengiz Lakes". Ramsar Sites Information Service. 2018-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 aprel 2018.
- ↑ "WHC:Saryarka – Steppe and Lakes of Northern Kazakhstan". 2018-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "The Annotated Ramsar List: Kazakhstan". 2013-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Korgalzhyn (Kazakhstan)". 2022-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Korgalzhyn State Nature Reserve". 2019-03-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.