Arapski jezik

Arapski jezik اللُّغَةُ العَرَبِيَّةُ
Regije govorenja	Bliski Istok, Sjeverna Afrika
Države govorenja	Alžir, Bahrein, Egipat, Irak, Jordan, Kuvajt, Liban, Libija, Mauritanija, Maroko, Oman, Katar, Saudijska Arabija, Somalija, Sudan, Sirija, Tunis, Ujedinjeni Arapski Emirati, Palestina (Zapadna obala i Gaza), Zapadna Sahara, Jemen, i u drugim državama, kao što su Izrael, kao jezik manjine.
Jezička porodica	Arapski jezik
Broj govornika	oko 206 miliona (maternji)
Službeni status
Služben u	Alžiru, Bahreinu, Komorima, Čadu, Džibutiju, Egiptu, Iraku, Izraelu, Jordanu, Kuvajtu, Libanu, Libiji, Mauritaniji, Maroku, Omanu, Palestini, Kataru, Zapadnoj Sahari, Saudijskoj Arabiji, Somaliji, Sudanu, Siriji, Tunisu, Ujedinjenim Arapskim Emiratima, Jemenu
Regulator(i)	Egipat: Akademija Arapskog Jezika
Jezički kod
ISO 639-1	ar
ISO 639-2 / 5	ara
ISO 639-3	ara
Također pogledajte: Jezik | Jezičke porodice | Spisak jezika

Arapski jezik (arapskim pismom: اللُّغَةُ العَرَبِيَّةُ) pripada južnom ogranku semitskih jezika i afroazijskoj porodici jezika. Govori ga više od dvije stotine miliona ljudi širom arapskog svijeta, a na različite načine ga koriste i izučavaju muslimani cijelog svijeta. Muslimani se u svojim molitvama obraćaju Bogu na arapskom jeziku. Kao jezik jedne od najvećih svjetskih religija i službeni jezik mnogih država i dinastija koje su vladale u prošlosti, arapski jezik je ostavio traga i na drugim jezicima u svijetu. Tokom srednjeg vijeka, arapski jezik je bio glavni jezik kulture i nauke, što je rezultovalo brojnim arabizmima u nomenklaturi evropskih jezika na području filozofije, astronomije, astrologije, matematike, algebre, medicine i drugih nauka. Arapski jezik je jedan od šest službenih jezika organizacije Ujedinjenih nacija.

Arapski jezik i islam

Kur'an je napisan na arapskom jeziku. Muslimani se pet puta dnevno obraćaju Allahu u svojim molitvama (namazima) na arapskom jeziku, a također kod njihovog cjelokupnog ibadeta.

Gramatika arapskog jezika

Općenito

Gramatika arapskog jezika ima sličnosti sa gramatikom drugih semitskih jezika. Neke od tipičnih razlika između standardnog arapskog (فُصْحَى) i narodnih varijanti su gubitak morfoloških oznaka gramatičkog padeža, promjene u redu riječi, pomak ka analitičnijoj morfosintaksi, gubitak gramatičkog raspoloženja i gubitak pasiva.

Imenice u književnom arapskom imaju tri gramatička padeža (imenitiv, akuzativ i genitiv [takođe se koristi kada je imenica vođena prijedlogom]); tri broja (jednina, dvojina i množina); dva roda (muški i ženski); i tri "stanja" (neodređeno, određeno i konstruktivno). Padeži imenica u jednini, osim onih koje se završavaju na dugo ā, označeni su kratkim samoglasnicima (/-u/ za nominativ, /-a/ za akuzativ, /-i/ za genitiv).

Ženski rod jednine je često označen sa ـَة‎ /-at/, koji se izgovara kao /-ah/ prije pauze. Množina je naznačena ili preko završetaka (zvučna množina) ili interne modifikacije (prelomljena množina). Određene imenice uključuju sve vlastite imenice, sve imenice u "konstruktivnom stanju" i sve imenice koje imaju prefiks određenog člana اَلْـ‎ /al-/. Neodređene imenice u jednini, osim onih koje se završavaju na dugo ā, dodaju kraj /-n/ samoglasnicima koji označavaju padež, dajući /-un/, /-an/ ili /-in/, što se također naziva nunacija ili tanwīn.

Pridjevi u književnom arapskom jeziku označavaju se za padež, broj, rod i stanje, kao i za imenice. Množina svih neljudskih imenica uvijek se kombinira s pridjevom u jednini ženskog roda, koji uzima nastavak ـَة /-at/.

Zamjenice u književnom arapskom jeziku označene su za lice, broj i rod. Postoje dvije varijante, nezavisne zamjenice i enklitike. Enklitičke zamjenice se dodaju na kraj glagola, imenice ili prijedloga i ukazuju na glagolske i predloške objekte ili posjedovanje imenica. Zamjenica u prvom licu jednine ima drugačiji enklitički oblik koji se koristi za glagole (ـنِي‎ /-nī/) i za imenice ili prijedloge (ـِي‎ /-ī/ nakon suglasnika, ـيَ‎ /-ya/ nakon samoglasnika).

Imenice, glagoli, zamjenice i pridjevi se međusobno slažu u svakom pogledu. Imenice koje nisu ljudske u množini se gramatički smatraju ženskim rodom jednine. Glagol u glagolskoj početnoj rečenici označava se kao jednina bez obzira na njegov semantički broj kada je glagolski subjekat eksplicitno naveden kao imenica. Brojevi između tri i deset pokazuju "hijazmičko" slaganje, pri čemu gramatički muški brojevi imaju oznaku ženskog roda i obrnuto.

Padeži, podjela riječi u arapskom jeziku, imenska i glagolska rečenica

Padeži

Arapski jezik ima tri padeža, a to su:

• Nominativ (الرفع)
• Akuzativ (النصب)
• Genitiv (الجر)

Postoji i stanje džezma (مجزوم), koje vrijedi za glagole i vrijedi napomenuti da bi se za navedeno stanje moglo reći da može biti i treći padež glagola.

Imenica može imati tri padeža i to su, upravo, ova tri navedena padeža. Nominativ dolazi kao osnova neke riječi, odnosno, za nominativ ne treba postojati neki povod, dok za akuzativ i genitiv mora biti neki povod. Akuzativ dolazi sa povodom koji dođe ispred riječi koji ga uzrokuje, npr. kao poslije riječi إنّ ili أنّ. Genitiv, također, dolazi sa nekim od povoda koji ga uzrokuju, kao npr. kada ispred imenice dođu određene riječi koje uzrokuju genitiv, poput riječi من ili في, poslije kojih riječ dolazi u genitivu.

Glagol ima dva padeža, a to su nominativ i akuzativ, a ima i stanje džezma, kao što smo ga spomenuli i rekli da može biti nazvan i trećim padežom glagola. Nominativ i kod glagola dolazi kao osnova i nema povoda koji ga uzrokuje. Što se tiče akuzativa, on kao i kod imenice dolazi sa povodom, a obavezno dolazi i na objektu, odnosno objekat glagola je u akuzativu. Glagol ne može doći u genitivu.

Podjela riječi u arapskom jeziku

Riječ (الكلمة) u arapskom jeziku se dijeli na tri vrste, a to su:

1. Imenica (اسم), kao الكتاب - knjiga
2. Glagol (فعل), kao ذهب/يذهب - ići
3. Prilog (حرف), kao إلى - prema

Imenska rečenica

Jedna od posebnosti arapskog jezika jeste ta da arapski jezik nema glagola biti (sam, si, je, smo, itd...). Uloga ovog glagola biti nalazi se u tzv. određenom članu ال (el), tj. u njegovom korištenju. Također, rečenica u arapskom jeziku može biti imenska i glagolska. Imenska rečenica se sastoji od subjekta (مبتدا) i predikata (خبر), dok se glagolska rečenica sastoji od izvršioca radnje (فاعل) i glagola (فعل), a može sadržati i ono nad čim je radnja izvršena, tj. objekat (مفعول به). Da bismo pojasnili ulogu određenog člana ال (el), odnosno njegovu funkciju u preuzimanju glagola biti, a koje se veže za tvorenje imenske rečenice, moramo znati da u arapskom jeziku postoje četiri solucije; to su:

1. المسجد الجميل (da obje imenice na sebi imaju određeni član el)
2. مسجد جميل (da imenice na sebi nemaju el)
3. مسجد الجميل (da prva imenica nema el, a druga ima)
4. المسجد جميل (da prva imenica ima el, a druga nema)

Ovo su opcije na koje možemo naići kada se susretnemo sa arapskim jezikom. Od ove četiri solucije koje smo naveli, samo je jedna potpuna imenska rečenica koja sadrži subjekat i predikat, a to je solucija pod brojem 4, koju smo podebljali, a ona glasi المسجد جميل - džamija je lijepa. Dakle, da bismo dobili glagol biti u tvorbi imenske rečenice, moramo na prvu imenicu odrediti (u ovom slučaju sa određenim članom el) i to je subjekat, dok drugu riječ ne smijemo odrediti (u osnovi) i ona je predikat. Prva solucija koju smo naveli jeste da obje imenice na sebi imaju određeni član el (النسجد الجميل), što bi značilo 'lijepa džamija', što u biti nije rečenica, jer u ovoj soluciji druga riječ opisuje prvu, tj. bude joj svojstvo. Druga navedena solucija je da imenice na sebi nemaju el i ona je identična prvoj, tj. druga riječ je opis prvoj riječi. Treća solucija je tzv. genitivna veza između prve i druge imenice, pa bi (مسجد الجميل) značilo - džamija lijepog.

Glagolska rečenica

Glagolska rečenica je rečenica koja počinje sa glagolom, a ona se sastoji od glagola (فعل) i izvršioca radnje tog glagola (فاعل), a jednostavan primjer za nju jeste: يأكل زيد الموز, što bi u prijevodu bilo: Pojeo je Zejd bananu. Dakle, vidimo da imamo glagol (يأكل), izvršioca radnje (زيد) i objekat (الموز) i to je potpuna glagolska rečenica. Imamo glagola koji sa sobom ne povlače objekat, poput glagola ذهب/يذهب - ići, i sl.

Arapsko pismo

Glavni članak: Arapsko pismo

Također pogledajte

• Pismo

Vanjski linkovi

• Učenje arapskog online, za one koje govore engleski
• tedžvid na engleskom, za govornike engleskog i francuskog Arhivirano 13. 5. 2013. na Wayback Machine
• Arabic: a Category III language Languages which are difficult for native English speakers .
• Dr. Habash's Introduction to Arabic Natural Language Processing
• Google Ta3reeb – Google Transliteration
• Transliteration Arabic language pronunciation applet
• USA Foreign Service Institute osnovni kurs arapskog
• vodič za studiranje arapskog Arhivirano 21. 5. 2013. na Wayback Machine Osnovne informacije o jeziku, i kako ga učiti
• http://www.ff.unsa.ba/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=21&Itemid=15