Wayback Machine
| Wayback Machine | ||
|---|---|---|
| ||
| ||
retarkivo 
| ||
| Komenco | 29-a de oktobro 2001 vd | |
| Lando(j) | Usono vd | |
| Posedata de | Internet Archive vd | |
| Retejo | Oficiala retejo | |
Wayback Machine (angle way back signifas antaŭ longa tempo kaj machine estas simple maŝino) estas cifereca arkivo de la Tutmonda Interreto, fondita de la Interreta Arkivo, neprofitcela organizaĵo bazita en San-Francisko. Ĝi permesas al la uzanto iri "en la tempo" kaj vidi kiel aspektis retejoj en la pasinteco. Ĝiaj fondintoj, Brewster Kahle kaj Bruce Gilliat, disvolvis la servon Wayback Machine kun la intenco provizi "universalan aliron al ĉiuj scioj" konservante arkivajn kopiojn de retpaĝoj (ankaŭ malfunkciaj, malaperintaj) kiel ekzemple la Deklaracio de Manilo (1980) de la Monda Organizaĵo pri Turismo en kiu estas referenco al Esperanto[1]. Ekde ĝia lanĉo en 2001, pli ol 452 miliardoj da paĝoj estis aldonitaj al la arkivejo.
Wayback Machine uzas faktotaksadojn ('factchecks') de FactCheck.org, Check Your Fact, Lead Stories, Politifact, Washington Post Fact-Checker, AP News Fact Check, USA Today Fact Check, Graphika, Stanford Internet Observatory kaj Our.news.
Historio
[redakti | redakti fonton]La fondintoj de Interreta Arkivo Brewster Kahle kaj Bruce Gilliat lanĉis Wayback Machine en 2001 por trakti la problemon de la enhavo de retejo malaperante kiam ajn ĝi ŝanĝiĝos aŭ malŝaltos.[2] La servo ebligas al uzantoj vidi arkivitajn versiojn de retpaĝoj tra la tempo, kiujn la ar archiveivo nomas "tridimensia indekso". Kahle kaj Gilliat kreis la servon kun la espero arkivi la tutan Interreton kaj provizi "universalan aliron al ĉiuj scioj."
Kritiko
[redakti | redakti fonton]La servo ankaŭ estigis polemikon pri tio, ĉu krei aŭ ne arkivitajn paĝojn sen la permeso de la posedanto konsistigas malobservon de kopirajto en iuj jurisdikcioj.
Kontraŭstaro al Google Books Search
[redakti | redakti fonton]La Interreta Arkivo estis membro de la Open Content Alliance (Alianco por malferma enhavo) dum ties aktiva tempo ekde 2005. Tiu Alianco estis inter la plej akraj kritikantoj de la Google Books Search Settelment Agreement. La Interreta Arkivo rekomendas alternativan ciferecan bibliotekan projekton.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ (es) Deklaracio de Manilo, Monda Organizaĵo pri Turismo (UNWTO), Interreta Arkivo helpe de "Wayback Machine", la 2-an de junio 2010.
- ↑ Notoj, Greg R. (marto-aprilo 2002). "La Wayback Machine: La Retejo-Arkivo". Interrete. 26: 59–61 - pere de EBSCOhost.