Νομοθετικές προτάσεις

Το άρθρο 17 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) καθορίζει τα διάφορα καθήκοντα και τους ρόλους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ η δεύτερη παράγραφος ορίζει ρητά ότι «εκτός των περιπτώσεων για τις οποίες οι Συνθήκες ορίζουν άλλως, νομοθετική πράξη της Ένωσης μπορεί να εκδίδεται μόνο βάσει προτάσεως της Επιτροπής». Αυτό το δικαίωμα πρωτοβουλίας παρέχει στην Επιτροπή σημαντική εξουσία στη διαμόρφωση της πολιτικής και της νομοθεσίας της ΕΕ. Ωστόσο, όπως καθίσταται σαφές στο άρθρο της συνθήκης, η Επιτροπή δεν έχει το μονοπώλιο της υποβολής νομοθετικών προτάσεων.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 225 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και «με την πλειοψηφία των μελών που το απαρτίζουν, να ζητάει από την Επιτροπή να υποβάλλει κατάλληλες προτάσεις για θέματα για τα οποία χρειάζεται κατά τη γνώμη του να εκπονηθούν πράξεις της Ένωσης προκειμένου να υλοποιηθούν οι Συνθήκες». Οι συνθήκες ορίζουν επίσης τις περιπτώσεις στις οποίες το Κοινοβούλιο έχει άμεσο δικαίωμα πρωτοβουλίας: για τις αποφάσεις που αφορούν τη σύνθεσή του (άρθρο 14 της ΣΕΕ), για τις διατάξεις σχετικά με την εκλογή των μελών του (άρθρο 223 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ), για τους γενικούς όρους που διέπουν την εκπλήρωση των καθηκόντων των μελών του (άρθρο 223 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ), για τους κανόνες που διέπουν την άσκηση του δικαιώματος εξέτασης (άρθρο 226 της ΣΛΕΕ) και για τους κανονισμούς και τους γενικούς όρους άσκησης των καθηκόντων του διαμεσολαβητή (άρθρο 228 της ΣΛΕΕ).

Μια σύνοδος κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μπορεί να ζητήσει από την Επιτροπή να καταρτίσει προτάσεις πολιτικής.

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 241 της ΣΛΕΕ και «αποφασίζοντας με απλή πλειοψηφία, δύναται να ζητήσει από την Επιτροπή να διεξαγάγει τις κατά την άποψή του πρόσφορες έρευνες για την πραγματοποίηση των κοινών σκοπών και να του υποβάλει τις κατάλληλες προτάσεις».

Σύμφωνα με το άρθρο 11 της ΣΕΕ και το άρθρο 24 της ΣΛΕΕ, η πρωτοβουλία πολιτών δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να ζητούν από την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για τις οποίες πιστεύουν ότι πρέπει να εκδοθεί νομοθετική πράξη της ΕΕ. Μόλις μια πρωτοβουλία συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο υπογραφές από τουλάχιστον επτά κράτη μέλη της ΕΕ (κάθε χώρα έχει ένα ελάχιστο όριο), η Επιτροπή πρέπει να αποφασίσει τι μέτρα θα λάβει, εάν λάβει.

Κατά τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, νομοθετικές προτάσεις μπορούν επίσης να υποβληθούν από τους εξής:

• το ένα τέταρτο των κρατών μελών (δυνάμει του άρθρου 76 της ΣΛΕΕ),
• the Court of Justice (under Article 257 TFEU), and
• την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (δυνάμει του άρθρου 40 του πρωτοκόλλου αριθ. 4).

Η νομοθετική διαδικασία (συνήθης νομοθετική διαδικασία ή ειδική νομοθετική διαδικασία) που χρησιμοποιείται για την έγκριση νομοθετικών προτάσεων καθορίζεται από το άρθρο της συνθήκης που αποτελεί τη νομική βάση της πράξης.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Πρωτοβουλία των πολιτών
• Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• Δικαστήριο
• Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή
• Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
• Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
• Νομοθετικές πράξεις
• Κράτη μέλη
• Συνήθης νομοθετική διαδικασία (Συναπόφαση)
• Δικαίωμα πρωτοβουλίας
• Απλή πλειοψηφία
• Ειδική νομοθετική διαδικασία
• Συνθήκες
• Ομοφωνία
• Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (σύνοψη).