52003AE0401

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί τροποποιήσεως της οδηγίας 2001/25/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης των ναυτικών"

(COM(2003) 1 τελικό - 2003/0001 (COD))

(2003/C 133/05)

Στις 23 Ιανουαρίου 2003, και σύμφωνα με το άρθρο 80 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το ειδικευμένο τμήμα "Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία των πληροφοριών", στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 13 Μαρτίου 2003 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Chagas.

Κατά την 398η σύνοδο ολομέλειάς της, της 26ης και 27ης Μαρτίου 2003 (συνεδρίαση της 26ης Μαρτίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 97 ψήφους υπέρ και 3 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Ιστορικό

1.1. Στις 13 Ιανουαρίου 2003, η Επιτροπή παρουσίασε μία πρόταση οδηγίας σχετικά με τον καθορισμό σε κοινοτικό επίπεδο ενός αποτελεσματικού και αξιόπιστου συστήματος αναγνώρισης των πιστοποιητικών ικανότητας των ναυτικών που έχουν εκδοθεί εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), με σκοπό την πρόσληψη καταρτισμένων πληρωμάτων από τρίτες χώρες προς απασχόληση στα πλοία της Κοινότητας.

1.2. Στα ήδη ισχύοντα μέτρα συγκαταλέγονται:

- η οδηγία 94/58/EK σχετικά με το ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης των ναυτικών(1),

- η οδηγία 98/35/EK(2) που τροποποιεί την οδηγία 94/58/EK,

- η οδηγία κωδικοποίησης 2001/25/EK(3).

1.3. Σύμφωνα με την ισχύουσα διαδικασία, όταν ένα κράτος μέλος αναγνωρίζει με θεώρηση πιστοποιητικό που έχει εκδοθεί από τρίτη χώρα, οφείλει να το κοινοποιήσει στην Επιτροπή, αφού προηγουμένως επαληθεύσει αν η τρίτη χώρα συμμορφώνεται προς τις απαιτήσεις της σύμβασης STCW95. Στη συνέχεια, η Επιτροπή ενημερώνει τα λοιπά κράτη μέλη σχετικά με την κοινοποίηση που της υπεβλήθη, ώστε να τους δώσει τη δυνατότητα να διατυπώσουν ενδεχόμενες αντιρρήσεις.

1.4. Οι νέες προτάσεις παραμένουν συμβατές ως προς τον στόχο των παλαιότερων οδηγιών, δηλαδή την καθιέρωση ειδικής διαδικασίας και κριτηρίων για την αναγνώριση από τα κράτη μέλη των πιστοποιητικών ικανότητας που έχουν εκδοθεί από τρίτες χώρες, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Σύμβασης για τα Πρότυπα Εκπαίδευσης, Έκδοσης Πιστοποιητικών και Τήρησης Φυλακών των Ναυτικών, που συνήφθη από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΔΝΟ) το 1978, όπως αυτή τροποποιήθηκε.

1.5. Επιπλέον, η Επιτροπή διατυπώνει προτάσεις για την ευθυγράμμιση της οδηγίας με τις διεθνείς Συμβάσεις που ορίζουν απαιτήσεις ως προς τη γλώσσα για τα πιστοποιητικά των ναυτικών, αλλά και για την επικοινωνία μεταξύ του πλοίου και των αρχών που βρίσκονται στην ξηρά.

1.6. Η πρόταση της Επιτροπής αποσκοπεί στην τροποποίηση της οδηγίας 2001/25/ΕΚ ούτως ώστε:

- να βελτιωθεί, να ενισχυθεί και να απλουστευθεί η ισχύουσα διαδικασία για την αναγνώριση πιστοποιητικών που έχουν εκδοθεί από τρίτες χώρες, με την καθιέρωση ενός συστήματος αναγνώρισης από όλη την Κοινότητα πιστοποιητικών των τρίτων χωρών που πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις της Σύμβασης STCW,

- να καθιερωθούν ειδικές διαδικασίες για την παράταση και την ανάκληση σε όλη την Κοινότητα της αναγνώρισης πιστοποιητικών τρίτων χωρών, καθώς και για τη συνεχή παρακολούθηση της συμμόρφωσης των τρίτων χωρών προς τις σχετικές απαιτήσεις της Σύμβασης STCW,

- να προσαρμοσθεί στα σύγχρονα δεδομένα η οδηγία σχετικά με τις απαιτήσεις ως προς τη γλώσσα για τα πιστοποιητικά των ναυτικών και την επικοινωνία μεταξύ του πλοίου και των αρχών στην ξηρά, ώστε να ευθυγραμμιστούν με τις αντίστοιχες απαιτήσεις της Σύμβασης STCW και της Διεθνούς Σύμβασης για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα του 1974, όπως αυτή τροποποιήθηκε (Σύμβαση SOLAS),

- να προβλεφθούν ειδικές διαδικασίες τροποποίησης για την προσαρμογή της οδηγίας σε μελλοντικές αλλαγές της κοινοτικής νομοθεσίας.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την αναγκαιότητα μιας διαδικασίας για την αναγνώριση των πιστοποιητικών ικανότητας των ναυτικών που έχουν εκδοθεί από τρίτες χώρες, προκειμένου να δοθεί στους πλοιοκτήτες η δυνατότητα να προσλαμβάνουν ναυτικούς που κατέχουν τέτοια πιστοποιητικά προς απασχόληση σε πλοία που φέρουν σημαία κράτους μέλους.

2.2. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η εφαρμογή της διαδικασίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόσληψη ναυτικών εκτός Κοινότητας σε οποιοδήποτε πλοίο της Κοινότητας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλεια στη θάλασσα και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

2.3. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη για ομοιομορφία στη διαδικασία αναγνώρισης και για διατήρηση του διοικητικού φόρτου στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο που εξασφαλίζει την ακεραιότητα του χρησιμοποιούμενου συστήματος. Η προτεινόμενη αναγνώριση τρίτης χώρας κατόπιν αξιολόγησης των συστημάτων εκπαίδευσης και πιστοποίησης των ναυτικών είναι συμβατή με τις απαιτήσεις της Σύμβασης STCW95.

2.4. Για να αποφευχθεί η αλληλεπικάλυψη, αναγνωρίζεται ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση της ποιότητας των διαδικασιών αξιολόγησης. Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι η αξιολόγηση πρέπει να είναι διεξοδική και πλήρης, δεδομένου ότι η αναγνώριση των συστημάτων και των διαδικασιών της τρίτης χώρας θα ισχύει σε όλη την Κοινότητα. Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα, θα χρειαστεί να διατεθούν οι κατάλληλοι οικονομικοί, ανθρώπινοι και τεχνικοί πόροι.

2.5. H EOKE συμφωνεί με την πρόταση να ισχύει η απόφαση για την αναγνώριση μιας τρίτης χώρας για πέντε έτη. Σημειώνει ότι υπάρχει επίσης πρόβλεψη για παράταση ή ανάκληση των αναγνωρίσεων, προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη κάθε απρόβλεπτη αλλαγή της κατάστασης της τρίτης χώρας.

2.6. H EOKE επικροτεί την πρόσθετη διάταξη σχετικά με τις απαιτήσεις ως προς τη γλώσσα για τα πιστοποιητικά ικανότητας που εκδίδονται από τα κράτη μέλη.

2.7. Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στις αρνητικές συνέπειες της δυνατότητας να προσλαμβάνεται απεριόριστος αριθμός υπηκόων τρίτων χωρών σε πλοία των κρατών μελών. Αν και αναγνωρίζει ότι αυτό είναι αναγκαίο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η παντελής έλλειψη περιορισμών όσον αφορά τον αριθμό των εκδιδόμενων πιστοποιητικών αποτελεί σημαντική απειλή για τη συνέχιση της απασχόλησης των ναυτικών της ΕΕ και τη διατήρηση της βάσης των ναυτιλιακών δεξιοτήτων στα κράτη μέλη.

2.7.1. Η ΕΟΚΕ προτρέπει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν με τους κοινωνικούς εταίρους προκειμένου να καθιερώσουν ένα ισορροπημένο καθεστώς απασχόλησης στα πλαίσια του οποίου θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της βάσης των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων της ΕΕ.

2.8. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι, στην προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα των ισχυουσών διαδικασιών για την έκδοση πιστοποιητικών για τους υπηκόους τρίτων χωρών, δεν υπάρχουν προστατευτικές κοινωνικές διατάξεις για την απασχόλησή τους, ώστε να εξασφαλίζεται η ίση προστασία τους σύμφωνα με τους σχετικούς νόμους κάθε κράτους μέλους.

2.9. Επιπλέον, παρά τις ανησυχίες που εκφράζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής του 2002 σχετικά με την κατάρτιση και την πρόσληψη των ναυτικών, ιδίως σε σχέση με την ανάγκη προσέλκυσης νέων της ΕΕ στο επάγγελμα, το μόνο συγκεκριμένο μέτρο που θεσπίστηκε θα έχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς θα διευκολύνει την πρόσληψη φθηνότερων πληρωμάτων από τρίτες χώρες στα πλοία της ΕΕ.

2.10. Η ΕΟΚΕ σημειώνει με ενδιαφέρον ότι η Επιτροπή θα λάβει υπόψη, στη μελλοντική νομοθεσία, το θέμα των εργασιακών και κοινωνικών συνθηκών των ναυτικών που απασχολούνται σε πλοία της ΕΕ. Τούτο θα αποτελέσει ενδεχομένως ένα θετικό βήμα προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της ενδεικνυόμενης μεταχείρισης όλων των ναυτικών, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους, σε επίπεδο ΕΕ.

3. Ειδικές παρατηρήσεις

3.1. Άρθρο 1, παράγραφος 1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την πρόταση να παρεμβληθεί στις ισχύουσες σχετικές διατάξεις της οδηγίας παραπομπή στις σχετικές απαιτήσεις του κανονισμού I/2, παράγραφος 1 και του άρθρου VI, παράγραφος 1 της Σύμβασης STCW, βάσει των οποίων πρέπει να μεταφράζονται τα πιστοποιητικά και οι θεωρήσεις στα αγγλικά σε περίπτωση που η γλώσσα του πρωτοτύπου δεν είναι η αγγλική: "Εάν η χρησιμοποιούμενη γλώσσα δεν είναι η αγγλική, το κείμενο [η θεώρηση] πρέπει να περιλαμβάνει μετάφραση σε αυτή τη γλώσσα". Συμφωνεί επίσης με την πρόταση να εκδίδονται οι θεωρήσεις σύμφωνα με το άρθρο VI, παράγραφος 2 της Σύμβασης STCW. Αυτές οι δύο τροποποιήσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν όπως αναφέρεται.

3.2. Άρθρο 1, παράγραφος 2

Θα πρέπει να γίνει δεκτή η προτεινόμενη τροποποίηση με την οποία διασφαλίζεται η τήρηση του κανονισμού 14, παράγραφος 4 του κεφαλαίου V της σύμβασης SOLAS, που προβλέπει ότι "... η αγγλική πρέπει να χρησιμοποιείται επί της γέφυρας ως η γλώσσα εργασίας για ... επικοινωνίες μεταξύ της γέφυρας και των κατά ξηράν αρχών ... εκτός εάν οι άμεσα εμπλεκόμενοι στην επικοινωνία ομιλούν γλώσσα κοινή μεταξύ τους διαφορετική από τα αγγλικά".

3.3. Άρθρο 1, παράγραφος 3, στοιχείο β)

Το προτεινόμενο κείμενο θα πρέπει να γίνει δεκτό χωρίς περαιτέρω τροποποιήσεις, αν και ενδέχεται να προβληθούν επιχειρήματα υπέρ της παράτασης της προθεσμίας για την απόφαση αναγνώρισης μιας τρίτης χώρας από την Επιτροπή. Μια τέτοια παράταση απλώς θα καθυστερούσε τη διαδικασία αναγνώρισης χωρίς να εξυπηρετεί σε τίποτα, ενώ πιθανόν να δημιουργούσε και περιττούς πρόσθετους κινδύνους. Γι' αυτό θα πρέπει να διατηρηθεί η προτεινόμενη περίοδος των τριών μηνών.

3.4. Άρθρο 1, παράγραφος 3, στοιχείο δ)

Επιδοκιμάζεται η πρόταση να επανεξετάζει η Επιτροπή την αναγνώριση μιας τρίτης χώρας, αν η Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας του ΔΝΟ δεν είναι σε θέση να βεβαιώσει ότι η εν λόγω χώρα τηρεί πλήρως και εξ ολοκλήρου τις διατάξεις της σύμβασης STCW, ενώ τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να εκτελεστεί η απόφαση που λήφθηκε σύμφωνα με τις καθιερωμένες διαδικασίες. Καθώς αναγνωρίζεται η ανάγκη ορισμένης ευελιξίας προκειμένου να γίνει η αντικατάσταση των ναυτικών στα πλοία, συνιστάται μια μεταβατική περίοδος τριών μηνών κατ' ανώτατο όριο.

3.5. Άρθρο 1, παράγραφος 4

Συνιστάται να λαμβάνεται η απόφαση σχετικά με την παράταση μιας αναγνώρισης τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από την καταληκτική ημερομηνία ισχύος της. Η περίοδος του ενός μηνός που προβλέπεται στην πρόταση της Επιτροπής είναι πάρα πολύ μικρή για να μπορέσει η εταιρεία εκμετάλλευσης του πλοίου να οργανώσει σωστά και να υλοποιήσει την αντικατάσταση των μελών του πληρώματος των οποίων τα πιστοποιητικά δεν θα παραταθούν.

Συνιστάται επίσης στα κράτη μέλη που σκοπεύουν να ανακαλέσουν μια αναγνώριση να παρέχουν επαρκή χρόνο στις εταιρείες εκμετάλλευσης των πλοίων για να προβαίνουν στην αντικατάσταση των μελών του πληρώματος. Προτείνεται περίοδος τουλάχιστον τριών μηνών.

4. Συμπέρασμα

4.1. Με την επιφύλαξη των παρατηρήσεων που διατυπώνονται παραπάνω, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής.

4.2. Η ΕΟΚΕ, παρότι θεωρεί επιθυμητό ένα αποτελεσματικό και αξιόπιστο σύστημα αναγνώρισης των πιστοποιητικών ικανότητας που έχουν εκδοθεί εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκφράζει εντούτοις σοβαρές ανησυχίες σε σχέση με τη μελλοντική απασχόληση των πολιτών της ΕΕ και τη διατήρηση της ευρωπαϊκής βάσης ναυτιλιακών δεξιοτήτων.

4.3. Η ΕΟΚΕ επικροτεί το ρόλο που επιδιώκεται να διαδραματίσει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα για την εξασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με τις διαδικασίες και ζητεί από την Επιτροπή να φροντίσει ώστε να του διατίθενται επαρκείς πόροι τόσο στο επίπεδο των κρατών μελών όσο και στο ευρωπαϊκό επίπεδο.

4.4. Η ΕΟΚΕ, αν και συμφωνεί ως προς τη σημασία που αποδίδει η Επιτροπή στην εκπαίδευση και την κατάρτιση των ναυτικών για τη διατήρηση της ασφάλειας στη θάλασσα και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, εκφράζει την ανησυχία ότι δεν ελήφθησαν πρόσθετα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι οι υπήκοοι τρίτων χωρών δεν θα αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης στα πλοία των κρατών μελών. Ενθαρρύνει την Επιτροπή να προχωρήσει στην υποβολή νομοθεσίας που θα εξασφαλίζει επαρκή προστασία των ναυτικών που απασχολούνται σε πλοία που αγκυροβολούν σε λιμένες της ΕΕ.

Βρυξέλλες, 26 Μαρτίου 2003.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Roger Briesch

(1) Οδηγία 94/58/ΕΚ του Συμβουλίου της 22ας Νοεμβρίου 1994 σχετικά με το ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης των ναυτικών, ΕΕ L 319 της 12.12.1994, σ. 28 - Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ: ΕΕ C 34 της 2.2.1994, σ. 10.

(2) Οδηγία 98/35/ΕΚ του Συμβουλίου της 25ης Μαΐου 1998 για την τροποποίηση της οδηγίας 94/58/ΕΚ σχετικά με το ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης των ναυτικών, ΕΕ L 172 της 17.6.1998, σ. 1 - Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ: ΕΕ C 206 της 7.7.1997, σ. 29.

(3) Οδηγία 2001/25/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Απριλίου 2001, για το ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης των ναυτικών, ΕΕ L 136 της 18.5.2001, σ. 17 - Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ: ΕΕ C 14 της 16.1.2001, σ. 41.