Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της […] για τη θέσπιση κοινοτικού προγράμματος για την υποστήριξη συγκεκριμένων δραστηριοτήτων στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, της χρηματοοικονομικής αναφοράς και του λογιστικού ελέγχου

COM(2009) 14 τελικό — 2009/0001 (COD)

2009/C 228/13

Στις 3 Φεβρουαρίου 2009, και σύμφωνα με το άρθρο 95 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την:

Το Προεδρείο της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής αποφάσισε στις 24 Φεβρουαρίου 2009 να αναθέσει στο ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση» την προετοιμασία των σχετικών εργασιών.

Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα των σχετικών εργασιών, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή κατά τη διάρκεια της 452ης συνόδου ολομέλειας της 24ης και 25ης Μαρτίου 2009 (συνεδρίαση της 24ης Μαρτίου 2009) όρισε ως γενικό εισηγητή τον κ. BURANI και υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 95 ψήφους υπέρ, 3 ψήφους κατά και 14 αποχές.

1.   Σύνοψη και συμπεράσματα

2.   Εισαγωγή

3.   Παρατηρήσεις και σχόλια

3.1   Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παράσχει όλο και πιο κατάλληλα μέσα για την εποπτεία του χρηματοοικονομικού τομέα στο πνεύμα των συστάσεων της ομάδας de Larosière. Σημειώνει, εξάλλου, ότι δεν έχουν υπάρξει καινοτομίες ούτε ως προς το ρόλο και τις λειτουργίες των τριών χρηματοδοτούμενων νομικών δομών ούτε ως προς τις επιτροπές που επίσης πρόκειται να λάβουν οικονομική ενίσχυση. Συνεπώς, η οικονομική ενίσχυση θα χρησιμοποιηθεί μόνο για τη βελτίωση της ήδη υπάρχουσας κατάστασης, στοιχείο ενδεικτικό της ικανοποίησης για τις δομές ως έχουν αλλά και της ανάγκης αναβάθμισης ή βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών.

3.2   Τα δύο όργανα που δραστηριοποιούνται στον χώρο της χρηματοοικονομικής αναφοράς, το ΙΕΔΛΠ και η ΕΣΕΧΑ, ακολουθούν υψηλά λογιστικά πρότυπα διεθνούς επιπέδου, τα οποία εν μέρει είναι ενσωματωμένα και στο κοινοτικό νομικό πλαίσιο. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα όργανα αυτά εγγυώνται στους επενδυτές, τους πιστωτές και τους λοιπούς ενδιαφερόμενους την πρόσβαση σε έγκαιρες, αξιόπιστες και κατάλληλες πληροφορίες για τη χρηματοοικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων. Τα γεγονότα, όμως, έρχονται να διαψεύσουν αυτές τις δηλώσεις· πριν από την εφαρμογή οποιασδήποτε μεταρρύθμισης, οι αρμόδιοι φορείς καλούνται να δώσουν μία απάντηση στο ερώτημα κατά πόσο η χρεοκοπία οφείλεται στα ανεπαρκή λογιστικά πρότυπα ή στην επιπόλαια εφαρμογή τους.

3.2.1   Σε ό,τι αφορά τον τομέα με τις πιο καταφανείς ελλείψεις, τον τομέα της κεφαλαιαγοράς, όπου και εφαρμόζονται οι κανόνες της ΕΣΑΧΑ και του ΙΕΔΛΠ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει τη ζωτική σημασία της ανεξαρτησίας τους από «αθέμιτες παρεμβάσεις των ενδιαφερομένων» και από «τη μη διαφοροποιημένη και προαιρετική χρηματοδότηση εκ μέρους των ενδιαφερομένων» ως επιχείρημα υπέρ των επιχορηγήσεων. Το ζήτημα τέθηκε στο παρελθόν στο Συμβούλιο ECOFIN και στο Ευρωκοινοβούλιο ωστόσο τώρα προκύπτει και ένα άλλο ερώτημα: δεδομένου ότι αυτά τα όργανα χρειάζονται πόρους για να συνεχίσουν το ιδιόμορφο έργο τους, αρκεί άραγε μία «επιχορήγηση» για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας τους; Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το συγκεκριμένο ζήτημα χρήζει περαιτέρω ανάλυσης.

3.3   Το ίδιο ισχύει και για τον λογιστικό έλεγχο και με την επιχορήγηση που δόθηκε στο ΣΕΔΣ, ένα όργανο επιφορτισμένο με την εποπτεία της διαδικασίας εφαρμογής των διεθνών προτύπων λογιστικού ελέγχου και τις άλλες δραστηριότητες δημόσιου ενδιαφέροντος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (ΔΟΛ). Η ενδεχόμενη εισαγωγή των διεθνών προτύπων λογιστικού ελέγχου στο κοινοτικό δίκαιο (οδηγία 2006/43/ΕΚ) συνηγορεί υπέρ της ουδετερότητας των κανόνων καθώς και της εκπροσώπησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από δύο μέλη (επί συνόλου δέκα) στα διοικητικά κλιμάκια του ΣΕΔΣ.

3.4   Κλείνοντας το κεφάλαιο «επιχορηγήσεις», η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ανάγκη διάθεσης στα αρμόδια όργανα για τα διεθνή πρότυπα όλων των απαραίτητων μέσων για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας και της ανεξαρτησίας τους. Αυτό το σημείο επαναλαμβάνεται συχνά και κατά τρόπο λίγο ως πολύ άμεσο, στοιχείο ενδεικτικό της σοβαρότητας του προβλήματος. Τα όργανα αυτά δημιουργήθηκαν από επαγγελματικούς κλάδους με σκοπό τη θέσπιση κανόνων και προτύπων για τους ίδιους τους κλάδους. Ο ιδιωτικός χαρακτήρας τους δεν αλλάζει ακόμα και όταν αυτοί οι κανόνες και τα πρότυπα ενσωματώνονται στην κοινοτική νομοθεσία. Καθίσταται έτσι δύσκολο να διαχωριστεί –εντός του ίδιου του οργάνου– το δημόσιο συμφέρον από τις δραστηριότητες αυτών των επαγγελματικών κλάδων οι οποίοι έχουν και τη νομική του εποπτεία.

3.5   Οι οικονομικές ενισχύσεις των επιτροπών των εποπτικών αρχών αποσκοπούν κυρίως στην κατάρτιση του προσωπικού των εθνικών εποπτικών αρχών και τη διαχείριση έργων τεχνολογίας των πληροφοριών. Όπως σημειώνεται και παραπάνω, αυτές οι επιτροπές είναι ανεξάρτητα συμβουλευτικά όργανα τα οποία έχει συστήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και απαρτίζονται από μέλη των εθνικών εποπτικών αρχών. Η κατάρτιση του προσωπικού (σύσταση 19 της έκθεσης de Larosière) και η διαχείριση των έργων είναι στοιχεία αναμφισβήτητα μεγάλης σημασίας καθώς και απολύτως θετικά για τα κράτη μέλη. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ δεν μπορεί να κατανοήσει γιατί αυτές οι δράσεις δεν πρέπει να χρηματοδοτούνται από τα ίδια τα κράτη μέλη αντί για τους κοινοτικούς πόρους.

3.6   Στην κατακλείδα της πρότασής της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τάσσεται υπέρ της εφαρμογής ενός κριτηρίου ευελιξίας ως προς τον καθορισμό των δικαιούχων των επιχορηγήσεων. Περεταίρω ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάγκη δημιουργίας νέων οργάνων ή την επέκταση των αρμοδιοτήτων των ήδη υπαρχόντων. Θα μπορούσε, συνεπώς, να χρειαστεί να προστεθούν νέοι δικαιούχοι στους ήδη υπάρχοντες. Η ΕΟΚΕ δεν έχει καμία αντίρρηση επ' αυτού, εφιστά ωστόσο την προσοχή στην ανάγκη αποφυγής υπερβολικής αύξησης του αριθμού των οργάνων που εμπλέκονται στο πρόγραμμα· Είναι δε προτιμότερο να διευρυνθούν, όσο το δυνατόν, οι αρμοδιότητες των ήδη συσταθέντων οργάνων.