2.9.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 259/31

—

τονίζει τον θετικό αντίκτυπο των μειονοτικών γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας στην Ευρώπη τόσο για τον κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα γενικότερα, όσο και για τα άτομα και την κοινότητα στην οποία ανήκουν ειδικότερα, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας στο πλαίσιο της αξιοποίησης κάθε πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος και της ίδιας της οικονομικής ανάπτυξης·

—

υπογραμμίζει την αυξανόμενη ευαισθησία για το θέμα αυτό στην Ευρώπη, που αποδεικνύεται επίσης από την εξέλιξη του κοινοτικού δικαίου, ιδίως με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας που εισάγει τον σεβασμό του πλούτου της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας ως βασικό στοιχείο στο πλαίσιο της διατήρησης και της ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που απαγορεύει κάθε μορφή διακρίσεων με βάση τη γλώσσα ή την ιδιότητα του μέλους εθνικής μειονότητας·

—

επισημαίνει τον θεμελιώδη ρόλο της, εφόσον η ΕτΠ είναι μια συνέλευση στην οποία μπορούν να συλλέγονται και να διαδίδονται προς όφελος όλων των ιστορικών γλωσσικών μειονοτήτων οι «βέλτιστες πρακτικές» για την προστασία και την προώθηση των μειονοτικών γλωσσών και, γενικότερα, ο πολιτισμός κάθε γλωσσικής μειονότητας ως έκφραση της πολιτιστικής πολυμορφίας στην Ευρώπη·

—

ζητά, τέλος, να συνειδητοποιήσουν η Επιτροπή και το Συμβούλιο την ανάγκη μιας ενισχυμένης νομικής βάσης ώστε να υπάρξει μια συγκεκριμένη πολιτική, η οποία να χρηματοδοτείται σωστά, προς όφελος των γλωσσικών μειονοτήτων.

Εισηγητής

ο κ. Luciano CAVERI (IT/ALDE), Σύμβουλος της αυτόνομης περιφέρειας της Valle d’Aosta

1.

υπογραμμίζει κατ'αρχάς ότι η ΕΕ είναι πλούσια σε ιστορικές εθνικές και γλωσσικές μειονότητες (αποκαλούμενες επίσης ως αυτόχθονες ή παραδοσιακές), οι οποίες εκφράζονται σε γλώσσα διαφορετική από τη γλώσσα των κρατών στα οποία ανήκουν·

2.

υπενθυμίζει ότι σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι τοπικές και οι περιφερειακές δημοκρατικές αρχές διαδραματίζουν, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην υπεράσπιση και προώθηση της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας, όπως για παράδειγμα, σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, στον πολιτισμό και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς και στην περιφερειακή ανάπτυξη·

3.

τονίζει τον θετικό αντίκτυπο των μειονοτικών γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας στην Ευρώπη τόσο για τον κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα γενικότερα, όσο και για τα άτομα και την κοινότητα στην οποία ανήκουν ειδικότερα, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας στο πλαίσιο της αξιοποίησης κάθε πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος και της ίδιας της οικονομικής ανάπτυξης·

4.

επισημαίνει ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εμπλουτιστεί σταδιακά τα νομικά μέσα για την προστασία και την ανάπτυξη των λεγόμενων μειονοτικών γλωσσών μέσω του διεθνούς δικαίου, όπως συνέβη με τη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών του 1992 για τα δικαιώματα των προσώπων που ανήκουν σε εθνικές ή εθνοτικές, θρησκευτικές και γλωσσικές μειονότητες αλλά και με πολλές Δηλώσεις, Συμβάσεις και Συστάσεις της UNESCO, σε ολόκληρη την ιστορία της, έως την πλέον πρόσφατη Σύμβαση για την Προστασία και την Προώθηση της Πολυμορφίας της Πολιτιστικής Έκφρασης του 2005·

5.

συγχαίρει ιδιαιτέρως το Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο διαδραμάτιζε ανέκαθεν αξιοσημείωτο ρόλο στον τομέα της γλωσσικής πολιτικής, ιδίως με τον Θεμελιώδη Ευρωπαϊκό Χάρτη των Περιφερειακών ή Μειονοτικών Γλωσσών του 1992 και τη Σύμβαση Πλαίσιο για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων, του 1995·

6.

αναφέρει επίσης το πρόσφατο ψήφισμα του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 18ης Μαρτίου 2010 (301/2010) με θέμα «Μειονοτικές γλώσσες: συμβολή στην Περιφερειακή Ανάπτυξη» το οποίο επισημαίνει τη θετική συμβολή των γλωσσών αυτών στην περιφερειακή ανάπτυξη·

7.

υπογραμμίζει την αυξανόμενη ευαισθησία για το θέμα αυτό στην Ευρώπη, που αποδεικνύεται επίσης από την εξέλιξη του κοινοτικού δικαίου, ιδίως με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας που εισάγει τον σεβασμό του πλούτου της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας ως βασικό στοιχείο στο πλαίσιο της διατήρησης και της ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που απαγορεύει κάθε μορφή διακρίσεων με βάση τη γλώσσα ή την ιδιότητα του μέλους εθνικής μειονότητας·

8.

σημειώνει ότι, πριν ακόμη παγιωθεί το σύστημα προστασίας χάρη στη συγκεκριμένη νομική βάση, τα διάφορα θεσμικά όργανα είχαν ήδη επισημάνει την παρουσία στοιχείων προστασίας στις αρχές των υφισταμένων Συνθηκών (κοινοτικό κεκτημένο). Τούτο απεδείχθη με την ευκαιρία της διεύρυνσης στα πλαίσια της οποίας ζητούνταν, με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, ενεργές πολιτικές για την προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων, μεταξύ άλλων με μια εξελικτική ερμηνεία των θεμάτων αυτών από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων·

9.

επαναλαμβάνει, ωστόσο, ότι αν και οι νομικές εξελίξεις συμβάλλουν στη βελτίωση της νομικής προστασίας, διότι λαμβάνουν υπόψη τον σεβασμό ορισμένων συνταγματικών αρχών των επιμέρους κρατών μελών, αυτό δεν σημαίνει για την Επιτροπή ότι υπάρχει μια νομική βάση που να δικαιολογεί την ύπαρξη ειδικών κονδυλίων του προϋπολογισμού για τις ιστορικές γλωσσικές μειονότητες·

10.

λαμβάνει υπόψη τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα διάφορα θεσμικά όργανα, συμπεριλαμβανομένης της ΕτΠ, για την προστασία της πολυγλωσσίας στην πολιτική δράση και το διοικητικό έργο, μαζί με τη σταδιακή εισαγωγή των μειονοτικών γλωσσών, όπως αποδεικνύεται από τις συμφωνίες με την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο·

11.

χαιρετίζει τη συνεργασία της Επιτροπής με τις διάφορες οργανώσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητα στην Ένωση για την υποστήριξη των μειονοτικών γλωσσών, και επισημαίνει την ευρεία δράση που έχει αναπτύξει το Δίκτυο για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας (NPLD- Network to Promote Linguistic Diversity), και τη συνεργασία που είχε στο παρελθόν με το Ευρωπαϊκό Γραφείο για τις Λιγότερο Διαδεδομένες Γλώσσες (BELMR), πριν τη διάλυσή του, και με το Δίκτυο Mercator, που ασχολήθηκαν επί μακρόν με τις επιπτώσεις των διαφόρων μειονοτικών γλωσσών και πολιτισμών·

12.

αναγνωρίζει ότι σήμερα σε πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα (για παράδειγμα: το MEDIA, το πρόγραμμα Πολιτισμού, οι δράσεις υπέρ των ΜΜΕ, τα Διαρθρωτικά Ταμεία, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών) έχουν χρηματοδοτηθεί δράσεις υπέρ των γλωσσικών μειονοτήτων, με τη συνεκτίμηση πολιτικών σε ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο, όπως η στρατηγική για τον Δούναβη ή η σύμβαση των Άλπεων (για την οποία εργάστηκε η ομάδα «Χώρος των Άλπεων»)·

13.

θεωρεί αρνητική, όπως φαίνεται από μια μελέτη του 2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τη μείωση των κεφαλαίων υπέρ της γλωσσικής πολυμορφίας σε σχέση με τον αυξανόμενο αριθμό των κοινοτικών γλωσσών·

14.

επισημαίνει τον θεμελιώδη ρόλο της, εφόσον η ΕτΠ είναι μια συνέλευση στην οποία μπορούν να συλλέγονται και να διαδίδονται προς όφελος όλων των ιστορικών γλωσσικών μειονοτήτων οι «βέλτιστες πρακτικές» για την προστασία και την προώθηση των μειονοτικών γλωσσών και, γενικότερα, ο πολιτισμός κάθε γλωσσικής μειονότητας ως έκφραση της πολιτιστικής πολυμορφίας στην Ευρώπη·

15.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει τη δράση της για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας υποστηρίζοντας ποικιλοτρόπως τη διδασκαλία γλωσσών, ιδίως των περιφερειακών ή μειονοτικών γλώσσών·

16.

καλεί τις κοινοτικές αρχές να προωθήσουν τη χρήση των γλωσσών αυτών κατά τις άμεσες επαφές των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων με τους πολίτες για να καταδειχθεί η εγγύτητα της Ένωσης στις ιστορικές γλωσσικές μειονότητες με ιδιαίτερη αναφορά στις ιστοσελίδες της Ένωσης και στις επιγραμμικές επικοινωνίες·

17.

ενθαρρύνει, επίσης, τους θεσμούς της τοπικής και περιφερειακής δημοκρατίας να διεξάγουν ενημερωτικές εκστρατείες προκειμένου να γνωστοποιήσουν τα δικαιώματα των γλωσσικών μειονοτήτων και τον πλούτο και την ποικιλομορφία των πολιτισμών τους στον τοπικό πληθυσμό και στην υπόλοιπη Ευρώπη·

18.

καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές στην Ευρώπη για την ανάπτυξη της διδασκαλίας με υλικό και εργαλεία όπως η ειδική κατάρτιση των εκπαιδευτικών, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες κάθε μίας από τις γλωσσικές κοινότητες·

19.

συνιστά να ενσωματωθούν πλήρως οι περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες στις πολιτικές, στα προγράμματα και στις εγκάρσιες πρωτοβουλίες της Ένωσης με ιδιαίτερη αναφορά στην πολιτική του τομέα των οπτικοακουστικών μέσων, στην εκπαιδευτική πολιτική σε όλα τα επίπεδα, στον τομέα του πολιτισμού και της εκμάθησης γλωσσών, καθώς και στην πολιτική εδαφικής συνεργασίας, περιφερειακής ανάπτυξης τουρισμού και ανταλλαγών μεταξύ νέων·

20.

προτείνει στην Επιτροπή και, κατά συνέπεια, στο Συμβούλιο να προβλεφθεί, κατά την προσεχή περίοδο προγραμματισμού, κατάλληλη ενσωμάτωση των περιφερειακών και των μειονοτικών γλωσσών στο επόμενο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα, στο πρόγραμμα Media, σε όλα τα προγράμματα στον τομέα του πολιτισμού, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και, ειδικότερα, στο πρόγραμμα δράσης στον τομέα της δια βίου μάθησης· το αυτό πρέπει να ισχύει όσον αφορά τα διαρθρωτικά ταμεία, το ψηφιακό θεματολόγιο και ο,τιδήποτε σχετίζεται με την αξιοποίηση των ανθρώπων και των κοινοτήτων στις οποίες ανήκουν·

21.

εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στην ανάγκη ενός συνολικού πλαισίου υπέρ των ιστορικών γλωσσικών μειονοτήτων, που να ενημερώνεται τακτικά (συμπεριλαμβανόμενης και της αναθεώρησης των μελετών για Ευρωπαϊκό Μωσαϊκό), πράγμα που θα συμβάλλει στην προβολή των ευκαιριών για ανταλλαγή απόψεων και αμοιβαία κατανόηση προς όφελος μιας ισχυρής πολιτιστικής συνοχής που να εντάσσεται στο συνολικό σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης· στο σχέδιο αυτό πρέπει να διαφαίνεται η σημαντική συμβολή των περιφερειακών και μειονοτικών γλωσσών στο «Ευρωπαϊκό Μωσαϊκό»·

22.

ζητά, τέλος, να συνειδητοποιήσουν η Επιτροπή και το Συμβούλιο την ανάγκη μιας ενισχυμένης νομικής βάσης ώστε να υπάρξει μια συγκεκριμένη πολιτική, η οποία να χρηματοδοτείται σωστά, προς όφελος των γλωσσικών μειονοτήτων·

23.

συνιστά στα κράτη μέλη, τα οποία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη γλωσσική πολιτική, να επιδείξουν ιδιαίτερη ευαισθησία όσον αφορά τη γλωσσική πολυμορφία στην επικράτειά τους σε μια λογική αξιοποίησης των ιστορικών γλωσσικών κοινοτήτων, γνωρίζοντας πόσο η αναγνώριση της πολιτισμικής κληρονομιάς και όλων των άλλων αξιών τις οποίες εκφράζει (ιστορία, γλώσσα και πολιτιστική κληρονομιά) συμβάλλει στην ειρηνική συνύπαρξη και στον εμπλουτισμό της ευρωπαϊκής ταυτότητας.