19.1.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 17/97

—

τάσσεται σαφώς υπέρ της συνέχισης της πρωτοβουλίας, η οποία τονίζει τον πολιτιστικό πλούτο της Ευρώπης σε όλη την ποικιλομορφία του και ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη ενός κοινού ευρωπαϊκού πολιτιστικού χώρου,

—

υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτύξουν οι υποψήφιες πόλεις ειδικό πολιτιστικό πρόγραμμα με βάση τους τοπικούς και περιφερειακούς πόρους και με ισχυρή ευρωπαϊκή διάσταση. Η ανάπτυξη ενός τέτοιου προγράμματος πρέπει να βασίζεται σε ένα μακροπρόθεσμο και αποτελεσματικό στρατηγικό προσανατολισμό, έτσι ώστε κατά την μονοετή διάρκειά του να προκύπτει μια μακροπρόθεσμα θετική επίδραση στον τομέα του πολιτισμού και στην αντίστοιχη περιοχή,

—

απευθύνει έκκληση για την ενεργό συμμετοχή όλων των κοινωνικών, θρησκευτικών, εθνοτικών και πολιτισμικών ομάδων κάθε ηλικίας στην προετοιμασία αλλά και στην υλοποίηση του πολιτιστικού προγράμματος. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στους νέους, έτσι ώστε να βελτιώσουν τις ευκαιρίες συμμετοχής τους στην πολιτιστική ζωή,

—

τονίζει την ανάγκη να περιλαμβάνονται στην πολιτιστική πρωτεύουσα και οι γύρω περιοχές, καθώς και η ευρύτερη περιφέρεια, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή των γεωγραφικών περιοχών που έχουν αναπτυχθεί και συχνά εκτείνονται πέρα από τα σύνορα των κρατών μελών,

—

υπενθυμίζει τα οφέλη του σημαντικού ρόλου της Επιτροπής των Περιφερειών στην πρωτοβουλία αυτή. Πιστεύει, λοιπόν, ότι είναι χρήσιμος και αναγκαίος ο διορισμός και η συμμετοχή τουλάχιστον ενός αιρετού μέλους της Επιτροπής των Περιφερειών στην ευρωπαϊκή ομάδα

Εισηγήτρια

Elisabeth VITOUCH (AT/SPE), Δημοτική Σύμβουλος Βιέννης

Έγγραφο αναφοράς

Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση δράσης της Ένωσης όσον αφορά τις πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης για τα έτη 2020 έως 2033.

COM(2012) 407 τελικό

1.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» ως ένα από τα πιο φιλόδοξα, μεγάλης εμβέλειας και αποτελεσματικά προγράμματα της ΕΕ στον τομέα του πολιτισμού, το οποίο αναδεικνύει τον πλούτο, την ποικιλομορφία και τις ομοιότητες της πολιτιστικής εξέλιξης σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο,

2.

τάσσεται σαφώς υπέρ της συνέχισης της πρωτοβουλίας, η οποία τονίζει τον πολιτιστικό πλούτο της Ευρώπης σε όλη την ποικιλομορφία του και ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη ενός κοινού ευρωπαϊκού πολιτιστικού χώρου,

3.

υπενθυμίζει τα οφέλη του σημαντικού ρόλου της Επιτροπής των Περιφερειών στην πρωτοβουλία αυτή. Πιστεύει, λοιπόν, ότι είναι χρήσιμος και αναγκαίος ο διορισμός και η συμμετοχή τουλάχιστον ενός αιρετού μέλους της Επιτροπής των Περιφερειών στην ευρωπαϊκή ομάδα,

4.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την προετοιμασία της πρότασης αυτής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και επικροτεί το γεγονός ότι έχουν συνεκτιμηθεί ευρέως τα τοπικά και περιφερειακά ζητήματα, όπως αυτά τονίστηκαν στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΕτΠ με θέμα "Το μέλλον της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης" (1), καθώς αυτό διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών,

5.

επισημαίνει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 6 της ΣΛΕΕ, στον τομέα του πολιτισμού, η Ένωση έχει αρμοδιότητα να αναλαμβάνει δράσεις για την υποστήριξη, τον συντονισμό ή τη συμπλήρωση της δράσης των κρατών μελών και, σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΣΕΕ, σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς,

6.

διαπιστώνει ότι η πρόταση είναι σύμφωνη με την αρχή της επικουρικότητας. Η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει ότι το στοιχείο αυτό, η φύση των αρμοδιοτήτων και οι επιδράσεις στην προτεινόμενη διαδικασία (δηλαδή η σύνθεση της ευρωπαϊκής ομάδας, η ονομασία και τα κριτήρια) πρέπει να αντανακλούν το πνεύμα της Συνθήκης.

7.

υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτύξουν οι υποψήφιες χώρες ειδικό πολιτιστικό πρόγραμμα με βάση τους τοπικούς και περιφερειακούς πόρους και με ισχυρή ευρωπαϊκή διάσταση. Η ανάπτυξη ενός τέτοιου προγράμματος πρέπει να βασίζεται σε ένα μακροπρόθεσμο και αποτελεσματικό στρατηγικό προσανατολισμό, έτσι ώστε κατά την μονοετή διάρκειά του να προκύπτει μια μακροπρόθεσμα θετική επίδραση στον τομέα του πολιτισμού και στην αντίστοιχη περιοχή,

8.

υποστηρίζει την ενεργό συμμετοχή όλων των κοινωνικών, θρησκευτικών, εθνοτικών και πολιτισμικών ομάδων κάθε ηλικίας στην προετοιμασία αλλά και στην υλοποίηση του πολιτιστικού προγράμματος. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στους νέους, έτσι ώστε να βελτιώσουν τις ευκαιρίες τους συμμετοχής τους στην πολιτιστική ζωή,

9.

επαναλαμβάνει την πεποίθησή της ότι η έννοια του διαπολιτισμικού διαλόγου, σε συνδυασμό με την κοινωνική και εδαφική συνοχή, μπορεί να συμβάλλει στην εμπέδωση των βασικών αξιών της ιδιωτικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής, όπως η αλληλεγγύη, η υπευθυνότητα, η ανεκτικότητα, ο σεβασμός (2). Οι προτεραιότητες αυτές προάγουν την επικοινωνία μεταξύ ατόμων και ομάδων με διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο και συμβάλλουν στην αρμονική συμβίωσή τους με βάση τις ευρωπαϊκές αξίες,

10.

θεωρεί ότι η πρωτοβουλία αποτελεί τρόπο βιώσιμης και αποτελεσματικής στήριξης των τοπικών και περιφερειακών πολιτιστικών και δημιουργικών κλάδων και, παράλληλα, τονίζει την εγγενή αξία της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής και πολιτιστικής δημιουργίας, και μάλιστα την προβολή και την αποδοχή της,

11.

τονίζει την ανάγκη για βαθιά και πολυετή προετοιμασία και συγκεκριμένα, την επαγγελματική πλαισίωση (διατύπωση συστάσεων, αξιολόγηση και παρακολούθηση) καθώς και τη διατήρηση της θεώρησης της πρωτοβουλίας ως δράσης μονοετούς διάρκειας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή των Περιφερειών εκφράζει την ικανοποίησή της για την καινοτομία να πραγματοποιείται η αξιολόγηση από την ίδια την πόλη αλλά με ευρωπαϊκή πλαισίωση,

12.

υποστηρίζει τη συνεχιζόμενη διαδικασία επιλογής, της οποίας η πρώτη φάση βασίζεται σε ένα σύστημα εκ περιτροπής μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Έτσι οι πόλεις και οι περιφέρειες σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ διαθέτουν ίσες ευκαιρίες να υποβάλουν υποψηφιότητα και, παράλληλα, διασφαλίζεται η γεωγραφική ισορροπία των ευρωπαϊκών πολιτιστικών πρωτευουσών στην ΕΕ,

13.

υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η ύπαρξη μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής μέσω του θεσμού της πολιτιστικής πρωτεύουσας. Η επιτυχία εξαρτάται και από την πολιτική στήριξη, από όλα τα επίπεδα, τη χρηστή διακυβέρνηση σε όλους τους σχετικούς τομείς, τον διορισμό ανεξάρτητων καλλιτεχνικών φορέων και την εξασφαλισμένη πολυετή χρηματοδότηση,

14.

συνιστά να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες, προκειμένου, στο πλαίσιο της διαδικασίας επιλογής, να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα που θα ενθαρρύνουν πολυάριθμες πόλεις και περιφέρειες να υποβάλουν υποψηφιότητα,

15.

συνηγορεί υπέρ της ανάδειξης του προγράμματος σε πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τούτο πρέπει να αποτελεί υποχρεωτικό στοιχείο της επικοινωνιακής στρατηγικής της επιλεγείσας πολιτιστικής πρωτεύουσας,

16.

τονίζει την ανάγκη να περιλαμβάνονται στην πολιτιστική πρωτεύουσα και οι γύρω περιοχές, καθώς και η ευρύτερη περιφέρεια, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή των γεωγραφικών περιοχών που έχουν αναπτυχθεί και συχνά εκτείνονται πέρα από τα σύνορα των κρατών μελών,

17.

επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενθαρρύνει την κεφαλαιοποίηση των εμπειριών των Ευρωπαϊκών Πολιτιστικών Πρωτευουσών στις διακρατικές και διασυνοριακές διαστάσεις τους, δεδομένου ότι, αφενός, αυτές οι πολιτιστικές πρωτεύουσες λειτουργούν ως διακρατικά διώνυμα και ότι, αφετέρου, ολοένα και περισσότερο η έννοια της «πολιτιστικής πρωτεύουσας» εμπεριέχει μια βασική διασυνοριακή συνιστώσα,

18.

εκλαμβάνει την πρωτοβουλία και ως πιθανή συμβολή στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας, καθώς και στις σχέσεις με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, διότι όχι μόνο συμβάλλει στην ενίσχυση της πολιτιστικής συνεργασίας εντός της ΕΕ αλλά και συντελεί στη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και των ανατολικών και νότιων γειτονικών χωρών, με στόχο την προώθηση της ευημερίας, της σταθερότητας και της ασφάλειας στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, η συμμετοχή στην πρωτοβουλία θα πρέπει να επιτρέπεται όχι μόνο σε πόλεις από υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες, αλλά και στις χώρες της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, καθώς και στις χώρες της ΕΖΕΣ,

19.

συνιστά την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των συνεργειών, με στόχο τη βέλτιστη χρήση όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕτΠ απευθύνει έκκληση για την ανάπτυξη ενός αξιόπιστου μηχανισμού που να προβλέπει την αμοιβαία στήριξη της πρωτοβουλίας στο πλαίσιο των διαφόρων αναπτυξιακών προγραμμάτων της ΕΕ,

20.

επικροτεί τη δυνατότητα να μην επιλεγεί καμία πόλη εάν δεν υπάρχει αξιόπιστη υποψηφιότητα.

21.

υποστηρίζει την ανάπτυξη σαφών, διαφανών και κατανοητών κριτηρίων επιλογής τα οποία να παρέχουν στους ενδεχόμενους υποψήφιους μεγαλύτερη ασφάλεια κατά την προετοιμασία και, με την παροχή μιας βελτιωμένης στρατηγικής εστίασης, κατά την τήρηση μακροπρόθεσμων στρατηγικών,

22.

υπογραμμίζει τη σημασία της δημιουργίας νέων και βιώσιμων ευκαιριών προκειμένου να παρίσταται και να συμμετέχει σε πολιτιστικές δραστηριότητες ένα ευρύ φάσμα πολιτών, ιδίως οι νέοι και τα περιθωριοποιημένα και μειονεκτούντα άτομα, περιλαμβανομένων των μειονοτήτων. Θα πρέπει επίσης να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη δυνατότητα πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες και των ηλικιωμένων στις δραστηριότητες του προγράμματος,

23.

επισημαίνει ότι τα κριτήρια δεν πρέπει να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε, έστω και έμμεση παρέμβαση από την Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με το πολιτιστικό περιεχόμενο των προγραμμάτων.

24.

τονίζει τη σημασία της ευρωπαϊκής ομάδας για την πρωτοβουλία αυτή και διατηρεί τις επιφυλάξεις της για ορισμένες μεταρρυθμίσεις που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά τον διορισμό των μελών της. Ειδικότερα, απορρίπτει την προεπιλογή των μελών της ομάδας, καθώς και την πλήρη απουσία μελών από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος,

25.

τονίζει ότι η πρόβλεψη που περιλαμβάνεται στην πρόταση απόφασης για τον νέο τρόπο διορισμού των μελών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντί του υφιστάμενου συστήματος διορισμού από το Συμβούλιο, εμπερικλείει τον κίνδυνο να θίξει τη συμβολική και πρακτική ταύτιση με αυτήν την πρωτοβουλία και την αποδοχή της από τα κράτη μέλη,

26.

προτείνει, συνεπώς, να διατηρηθεί, με ορισμένες τροποποιήσεις, η υφιστάμενη διαδικασία επιλογής των μελών της ευρωπαϊκής ομάδας. Εξάλλου, το Συμβούλιο πρέπει να συνεχίσει να ορίζει την πολιτιστική πρωτεύουσα.

27.

υποστηρίζει ότι η πρωτοβουλία πρέπει να είναι ανοικτή όχι μόνο στις υποψήφιες και τις δυνάμει υποψήφιες χώρες, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (χώρες ΕΖΕΣ, καθώς και στις χώρες της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας),

28.

πιστεύει ότι, παράλληλα με το βραβείο Μελίνα Μερκούρη, το οποίο αποτελεί τη χρηματοδοτική συνεισφορά της ΕΕ σε κάθε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω η συμπληρωματικότητα με άλλα ταμεία της ΕΕ και η προσφυγή σε καινοτόμο χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ),

29.

επιδιώκοντας την ισότιμη αντιμετώπιση των πόλεων των κρατών μελών, ζητεί κατά την περίοδο 2020-2033 κάθε πόλη να συμμετέχει μόνο μία φορά στο διαγωνισμό για τις υποψήφιες χώρες, τις δυνάμει υποψήφιες χώρες, τις χώρες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και τις χώρες της ΕΖΕΣ.