This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52015AE4053
Opinion of the European Economic and Social Committee on the ‘Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Directive 2003/87/EC to enhance cost-effective emission reductions and low-carbon investments’ (COM(2015) 337 final — 2015/0148 (COD))
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ με σκοπό την ενίσχυση οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των εκπομπών και την προώθηση επενδύσεων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών» [COM(2015) 337 final — 2015/0148 (COD)]
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ με σκοπό την ενίσχυση οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των εκπομπών και την προώθηση επενδύσεων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών» [COM(2015) 337 final — 2015/0148 (COD)]
ΕΕ C 71 της 24.2.2016, p. 57–64
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
24.2.2016 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 71/57 |
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ με σκοπό την ενίσχυση οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των εκπομπών και την προώθηση επενδύσεων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών»
[COM(2015) 337 final — 2015/0148 (COD)]
(2016/C 071/10)
Εισηγητής: |
ο κ. Antonello PEZZINI |
Στις 7 και στις 21 Σεπτεμβρίου 2015 αντίστοιχα, και σύμφωνα με τα άρθρα 192 και 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αποφάσισαν να ζητήσουν γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα:
«Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ με σκοπό την ενίσχυση οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των εκπομπών και την προώθηση επενδύσεων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών»
[COM(2015) 337 final — 2015/0148 (COD)].
Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 18 Νοεμβρίου 2015.
Κατά την 512η σύνοδο ολομέλειας, της 9ης και 10ης Δεκεμβρίου 2015 (συνεδρίαση της 9ης Δεκεμβρίου 2015), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 138 ψήφους υπέρ,1 κατά και 1 αποχή την ακόλουθη γνωμοδότηση.
1. Συμπεράσματα και συστάσεις
1.1. |
Η EOKE είναι πεπεισμένη ότι βασικό μέλημα της Ευρώπης πρέπει να είναι αφενός μεν η βιώσιμη εκ νέου εκβιομηχάνιση με βλέψεις ανταγωνιστικής ανάπτυξης και δημιουργίας νέων και καλύτερων θέσεων εργασίας, αφετέρου δε το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) διοξειδίου του άνθρακα της ΕΕ πρέπει να αποτελέσει εργαλείο-κλειδί της ενωσιακής πολιτικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και για την απαλλαγή της παγκόσμιας οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές. |
1.2. |
Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της EE (ΣΕΔΕ ΕΕ), ως μέσο μείωσης των ενεργειακών εκπομπών στην ΕΕ, πρέπει να δίνει μια ένδειξη της τιμής του άνθρακα και παράλληλα να επιδρά θετικά στις αειφόρους επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. |
1.3. |
Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, πρέπει η αγορά των ανθρακούχων εκπομπών να καταστεί πιο σταθερή, ελαστική και ανοικτή σε όλους τους μεγάλους παράγοντες παγκοσμίως, μέσα σε ένα σαφές και συντονισμένο πλαίσιο, με σκοπό την πραγμάτωση ενός ανταγωνιστικού όσο και βιώσιμου μεταποιητικού βιομηχανικού συστήματος. |
1.4. |
Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι πρέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ακολουθήσει απαρέγκλιτα την εντολή του πλαισίου πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης και 24ης Οκτωβρίου 2014, ιδίως όσον αφορά τις σαφείς συστάσεις για τις διατάξεις περί διαρροής άνθρακα, οι οποίες πρέπει να αναπτυχθούν ως μέρος της μεταρρύθμισης του ΣΕΔΕ της ΕΕ. |
1.5. |
Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, πρέπει να προβλεφθούν κατάλληλοι μεταβατικοί μηχανισμοί για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της ΕΕ, καθώς και για την αποφυγή απώλειας επενδύσεων και τη μη έκθεση της βιομηχανίας της ΕΕ σε συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού από χώρες χωρίς συγκρίσιμους κανονισμούς περί κλιματικής αλλαγής. |
1.6. |
Η ΕΟΚΕ προτείνει την καθιέρωση ενός κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου —ιδίως όσον αφορά τα επίπεδα δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής, την αποδεκτότητα της διαρροής άνθρακα, την επανεξέταση των δεικτών συγκριτικής αξιολόγησης και την αποζημίωση για το κόστος που μετακυλίεται στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος— για λόγους κατοχύρωσης της δωρεάν κατανομής στο ακέραιο και πλήρους αποζημίωσης για τις έμμεσες μορφές κόστους σε όλα τα κράτη μέλη όσον αφορά το 10 % των πιο αποδοτικών μονάδων σε όσους τομείς απειλούνται περισσότερο από τη διαρροή άνθρακα. |
1.7. |
Η ΕΟΚΕ προτείνει τα ακόλουθα προεξάρχοντα μέτρα της μεταρρύθμισης:
|
1.8. |
Τέλος, η ΕΟΚΕ συνιστά τη μέγιστη δυνατή συνάφεια, την πλήρη συνέργεια, την ελάχιστη δυνατή επικάλυψη ρυθμίσεων και την άρση των γραφειοκρατικών διατυπώσεων όσον αφορά τις νέες διατάξεις αναθεώρησης του ΣΕΔΕ της ΕΕ και των παράλληλων και συμπληρωματικών διατάξεων με τις οποίες αλληλεπιδρούν. |
1.9. |
Κατά την ΕΟΚΕ πρέπει να καθιερωθεί ένα πλαίσιο εμπορίας διεθνών πιστώσεων που θα συμβάλλουν στην εκπλήρωση των γενικότερων στόχων της ελάττωσης των εκπομπών στην Ευρώπη με την υποστήριξη πολυμερών και διμερών διεθνών συμφωνιών. |
1.10. |
Επίσης, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι σημαντικό να εκπονηθεί εν προκειμένω ειδική γνωμοδότηση πρωτοβουλίας μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της προγραμματισμένης για τα τέλη του 2015 διάσκεψης του Παρισιού. |
2. Εισαγωγή
2.1. |
Το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ της ΕΕ — Emissions Trading System) τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2005 και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέσα της ενωσιακής πολιτικής για το κλίμα, χάρη στη δυνατότητα ελάττωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που παρέχει. |
2.2. |
Από συστάσεως, σκοπός του ΣΕΔΕ της ΕΕ ήταν να παρέχει ένα σημείο αναφοράς για τις ανθρακούχες εκπομπές, έτσι ώστε να επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών σε όλους τους τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας που είναι υπεύθυνοι για το ήμισυ περίπου των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. |
2.3. |
Ανέκαθεν η ΕΟΚΕ θεωρούσε ότι το ΣΕΔΕ της ΕΕ συνιστά εργαλείο-κλειδί της ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής της ΕΕ στην προσπάθεια μείωσης των βιομηχανικών εκπομπών στην ΕΕ. Επίσης, η ΕΟΚΕ έχει ζητήσει την ουσιαστική αναθεώρησή του με σκοπό την εκπλήρωση των στόχων της ΕΕ για το κλίμα με προοπτική το έτος 2030, χωρίς όμως αυτό να αποβαίνει εις βάρος της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και να εξωθεί τους επενδυτές εκτός των συνόρων της. |
2.4. |
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 21ης Μαρτίου 2014 διατυπώθηκε η επιθυμία λήψης μέτρων για την πλήρη αποζημίωση των άμεσων και έμμεσων μορφών κόστους των ενωσιακών πολιτικών για το κλίμα για όσους τομείς εκτίθενται στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, έως ότου συναφθεί μια διεθνής συμφωνία με την οποία θα κατοχυρώνονται ίσοι όροι παγκοσμίως. |
2.4.1. |
Ωστόσο, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ότι υπάρχουν «σημαντικές αδυναμίες στην εφαρμογή του ΣΕΔΕ της ΕΕ» και διατυπώνει ορισμένες συστάσεις για τη βελτίωση της ακεραιότητας και της εφαρμογής του συστήματος αυτού, πιστοποιώντας την έννοια της βιομηχανικής απόδοσης με την εξασφάλιση της πλήρους ανταγωνιστικότητας της οικονομίας στην ΕΕ. |
2.5. |
Στις 23 και 24 Οκτωβρίου 2014 καθορίστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το πλαίσιο για τις κλιματικές και ενεργειακές πολιτικές με ορίζοντα το 2030. Το Συμβούλιο ενέκρινε επίσης συμπεράσματα, και ειδικότερα έθεσε ορισμένους σημαντικούς στόχους, δηλαδή:
|
2.5.1. |
Ο στόχος της ΕΕ για τη μείωση στο εσωτερικό της των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40 % —τον οποίο ενέκρινε επισήμως το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος στις 6 Μαρτίου 2015— αποτελεί τη βάση της συμβολής της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις για τη νέα παγκόσμια συμφωνία με θέμα την κλιματική αλλαγή. |
2.5.2. |
Όλα αυτά τα στοιχεία του πλαισίου θα επανεξετάζονται κατά διαστήματα από το Συμβούλιο, το οποίο θα συνεχίσει να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές στρατηγικής, είτε ως προς τους τομείς που υπάγονται στο σύστημα ΣΕΔΕ, είτε και για τους υπόλοιπους, καθώς και όσον αφορά τις διασυνδέσεις και την ενεργειακή αποδοτικότητα. |
2.5.3. |
Τα σχετικά μέσα και μέτρα πρέπει να υπακούουν σε μια σφαιρική και τεχνολογικά ουδέτερη λογική, με σκοπό την ελάττωση των εκπομπών και την ενεργειακή αποδοτικότητα. |
2.6. |
Στις 13 Μαΐου 2015 το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία για την αναθεώρηση του ΣΕΔΕ της ΕΕ και αποφάσισαν τη συγκρότηση του αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς. Πιο συγκεκριμένα:
|
2.7. |
Βάσει της στρατηγικής της Ενεργειακής Ένωσης και ενόψει της διάσκεψης στο Παρίσι για το κλίμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια δέσμη μέτρων με σκοπό, μεταξύ άλλων, την επανεξέταση του ΣΕΔΕ της ΕΕ σύμφωνα με τις υποδείξεις του Συμβουλίου υπέρ της προαγωγής των προτεραιοτήτων της εκ νέου εκβιομηχάνισης της οικονομίας της ΕΕ και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας όσων βιομηχανικών τομέων είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της μετεγκατάστασης των μονάδων παραγωγής. |
2.8. |
Τα μέτρα επανεξέτασης του ΣΕΔΕ της ΕΕ συμπεριλαμβάνουν, εκτός από την ενεργειακή πολιτική, και αρκετές άλλες ενωσιακές πολιτικές. |
2.9. |
Η ΕΟΚΕ έχει παραγγείλει τη διενέργεια μελέτης αντικτύπου των μέτρων που χρηματοδοτούνται από τη χρήση ενωσιακών μέσων για την προστασία του περιβάλλοντος (2). Στην εν λόγω μελέτη υπογραμμίζεται η σημασία της αποτελεσματικής χρήσης των εσόδων αφενός μεν από τα μέσα που βασίζονται στην αγορά με σκοπό να σημειωθεί πρόοδος σε περιβαλλοντικά ζητήματα, σε συνδυασμό με την προαγωγή της οικολογικής οικονομίας, αφετέρου δε από το ΣΕΔΕ της ΕΕ, τα οποία αποτελούν μια διόλου αμελητέα λύση χρηματοδότησης αυτής της προόδου και μετάβασης της βιομηχανίας και της εργασίας σε μια οικονομία χωρίς ανθρακούχες εκπομπές. |
3. Οι προτάσεις της Επιτροπής
3.1. |
Με την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία τροποποιεί την οδηγία 2003/87/ΕΚ περί του ΣΕΔΕ της ΕΕ, επιδιώκεται, μέσω ενός συνόλου άρτιων προτάσεων, να αυξηθεί το επίπεδο της ετήσιας μείωσης των επιτρεπόμενων εκπομπών, έτσι ώστε να μειώνεται η ποσότητα των δικαιωμάτων που παραχωρούνται κάθε χρόνο στο σύνολο του Ευρωπαϊκού Οικονομικό Χώρου, αρχής γενομένης από το 2021, με γραμμικό συντελεστή μεγαλύτερο του 2,2 %, έτσι ώστε να επιτευχθεί το 43 % της μείωσης έως το 2030 σε σχέση με τις τιμές του 2005. |
3.2. |
Η πρόταση προβλέπει διάφορους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που αποσκοπούν στη συνδρομή όσων οικονομικών παραγόντων πρέπει να αντεπεξέλθουν στη διαρροή άνθρακα και να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες προκλήσεις της καινοτομίας και των υψηλών επενδύσεων προκειμένου για τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών τους και την ενεργειακή αποδοτικότητα με απώτερο στόχο τον περιορισμό των εκπομπών. |
4. Το ΣΕΔΕ σε παγκόσμια κλίμακα
4.1. |
Τα ΣΕΔΕ επεκτείνονται πέραν της ΕΕ σε όλον τον πλανήτη, με διάφορα συστήματα εθνικής ή υποεθνικής εμβέλειας να έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία σε ποικίλες χώρες. |
4.2. |
Στις ΗΠΑ ο πρόεδρος της χώρας B. Obama έχει εξαγγείλει τους κανόνες του σχεδίου «Clean Power» (CPP), οι θα οποίοι θα διαλαμβάνουν, για κάθε πολιτεία, τα επίπεδα ανθρακούχων εκπομπών που δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (κυρίως όσες λειτουργούν με λιγνίτη ή φυσικό αέριο) έως το έτος 2030. |
4.2.1. |
Στην Καλιφόρνια ισχύει από το 2012 ένα πρόγραμμα ανώτατων ορίων και δικαιωμάτων εμπορίας. Στις δε πολιτείες των Κονέτικατ, Ντέλαγουερ, Μέιν, Μέριλαντ, Μασαχουσέτης, Νέου Χάμσαϊρ, Νέας Υόρκης, Ρόουντ Άιλαντ και Βερμόντ ισχύει η «Περιφερειακή πρωτοβουλία για τα αέρια του θερμοκηπίου» (Regional Greenhouse Gas Initiative/RGGI). |
4.3. |
Στην Αυστραλία λειτουργεί ένα ΣΕΔΕ που θα έχει συνδεθεί με το αντίστοιχο της ΕΕ μέχρι το 2018, βάσει συμφωνίας που συνήψε η κυβέρνηση της χώρας το 2012 με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. |
4.4. |
Στον Καναδά, και πιο συγκεκριμένα στο Κεμπέκ, το σύστημα ανώτατων ορίων και δικαιωμάτων εμπορίας (Cap-and-Trade System for Greenhouse Gas Emissions) τέθηκε σε ισχύ το 2012 και από το 2013 αφορά το 85 % των συνολικών εκπομπών του Κεμπέκ. |
4.5. |
Στη Νέα Ζηλανδία το 2008 καθιερώθηκε το εθνικό ΣΕΔΕ και σε αυτό έχουν συμπεριληφθεί τα δάση, η γεωργία, τα υγρά ορυκτά καύσιμα, οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και οι βιομηχανικές διεργασίες. |
4.6. |
Η ΕΕ και η Κίνα κατέληξαν σε συμφωνία κατά τη διμερή σύνοδο κορυφής που διεξήχθη στα τέλη του περασμένου Ιουνίου για τη συνεργασία τους στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. |
4.7. |
Στη Νότια Κορέα έχει ενεργοποιηθεί από τον Ιανουάριο του 2015 το πρόγραμμα KETS, το πρώτο πρόγραμμα εθνικής κλίμακας που ξεκίνησε να λειτουργεί στην Ασία και το δεύτερο παγκοσμίως μετά το ΣΕΔΕ της ΕΕ. |
4.8. |
Στη δε Ιαπωνία, τον Απρίλιο του 2010 ξεκίνησε το πρόγραμμα ανώτατων ορίων και δικαιωμάτων εμπορίας του Τόκιο (TMG ETS), το πρώτο υποχρεωτικό ΣΕΔΕ. |
4.9. |
Τέλος, στην Ελβετία το αντίστοιχο ΣΕΔΕ ξεκίνησε το 2008, την πρώτη πενταετία σε προαιρετική βάση ως εναλλακτική λύση στον φόρο επί του διοξειδίου του άνθρακα στα ορυκτά καύσιμα. Από το 2013 το πρόγραμμα έγινε υποχρεωτικό για τις μεγάλες ενεργειακές βιομηχανίες υψηλής έντασης. |
5. Γενικές παρατηρήσεις
5.1. |
Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι το ΣΕΔΕ της ΕΕ, θα αποτελέσει εργαλείο-κλειδί για τη μείωση των ενεργειακών εκπομπών στην ΕΕ, εφόσον ακολουθεί τη λογική της αγοράς και δίνει μια ένδειξη της τιμής του άνθρακα σύμφωνα με τις υφιστάμενες φιλοδοξίες, ενώ παράλληλα επιδρά θετικά τόσο στις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών όσο και στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας. |
5.1.1. |
Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για την ενδεχόμενη επιτάχυνση της διαδικασίας μετεγκατάστασης των επενδύσεων, ως ειδική μορφή της διαρροής άνθρακα σε ευάλωτους τομείς. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να μειώσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα των εν λόγω τομέων και την ικανότητά τους να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για μια οικονομία με αποδοτική χρήση των πόρων και χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, σε συμφωνία με τα εκφραζόμενα σε πρόσφατες γνωμοδοτήσεις της (3). |
5.2. |
Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι πρέπει η αγορά άνθρακα να καταστεί πιο σταθερή, ελαστική και ανοικτή σε όλα τα σημαντικά μέρη του τομέα παγκοσμίως. |
5.3. |
Στο πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια ενόψει του 2030, το οποίο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης και 24ης Οκτωβρίου 2014, τίθενται φιλόδοξοι στόχοι μονομερούς μείωσης των εκπομπών και παράλληλα διατυπώνονται συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές σχετικές με τις διατάξεις περί διαρροής άνθρακα, οι οποίες πρέπει να αναπτυχθούν ως μέρος της μεταρρύθμισης του ΣΕΔΕ της ΕΕ. |
5.3.1. |
Συν τοις άλλοις, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η μεταρρύθμιση του ΣΕΔΕ της ΕΕ πρέπει να συνιστά ένα πλαίσιο συντονισμένης πολιτικής, ιδίως σε συνδυασμό με τη μεταρρύθμιση των τομέων εκτός ΣΕΔΕ (οι λεγόμενες «αποφάσεις επιμερισμού των προσπαθειών»/Effort Sharing Decisions) και με τις πολιτικές που αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (οδηγία για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές) και την ενεργειακή αποδοτικότητα (οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων). |
5.4. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι μείζονες πτυχές της μεταρρύθμισης πρέπει να συμπεριλαμβάνουν τα εξής:
|
5.4.1. |
Για όσες επιχειρήσεις διατρέχουν τον κίνδυνο της μετεγκατάστασης πρέπει να προβλέπεται δωρεάν κατανομή ορισμένου αριθμού δικαιωμάτων εκπομπής. |
5.5. |
Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, πρέπει να προβλεφθούν κατάλληλοι μεταβατικοί μηχανισμοί υπέρ της ισόρροπης μείωσης των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, της διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της ΕΕ, καθώς και κατά της απώλειας επενδύσεων και της έκθεσης της βιομηχανίας της ΕΕ σε συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού από χώρες χωρίς συγκρίσιμους συναφείς κανονισμούς. |
5.5.1. |
Πιο συγκεκριμένα, κρίνεται σκόπιμη η καθιέρωση ενός κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου όσον αφορά τα επίπεδα δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής, την αποδεκτότητα της διαρροής άνθρακα, την επανεξέταση των παραμέτρων συγκριτικής αξιολόγησης, την αποζημίωση για το κόστος που μετακυλίεται στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος, για λόγους κατοχύρωσης της δωρεάν κατανομής στο ακέραιο και πλήρους αποζημίωσης για το έμμεσο κόστος σε όλα τα κράτη μέλη όσον αφορά το 10 % των πιο αποδοτικών εγκαταστάσεων σε όσους τομείς απειλούνται περισσότερο από τη διαρροή άνθρακα. |
5.5.2. |
Επίσης, πρέπει να αναλυθούν οι δυνατότητες επέκτασης των μηχανισμών επιβράβευσης των βέλτιστων επιδόσεων στην κοινωνία των πολιτών με την παροχή επιπλέον αμοιβής ΣΕΔΕ σε όσα νοικοκυριά, κοινότητες και δημόσιες αρχές περιορίζουν αισθητά την κατανάλωση ενέργειας με εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ή αντισταθμίζουν τις εκπομπές με οικολογικές επενδύσεις . |
5.6. |
Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης [Clean Development Mechanism (CDM)] θα πρέπει να διατηρηθεί, να βελτιωθεί και να επεκταθεί, καθώς και να υποστηριχθούν οι συνδέσεις μεταξύ του ευρωπαϊκού ΣΕΔΕ με τα νέα συστήματα που εμφανίζονται σε άλλες περιοχές του κόσμου. |
5.7. |
Η κλιματική αλλαγή χρήζει μιας συνολικής λύσης βασισμένης σε μια συμφωνία με σαφώς καθορισμένους και συγκεκριμένους στόχους, η οποία θα αφορά όλες τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη. |
6. Ειδικές παρατηρήσεις
6.1. |
Η ΕΟΚΕ προτείνει την επανεξέταση των τρόπων κατανομής των δικαιωμάτων εκπομπών και την εγγύηση ενός ποσοστού δωρεάν δικαιωμάτων για την κάλυψη των αναγκών όλων των δικαιούχων παραγωγών. Ενδέχεται να μειωθεί σοβαρά το πλήθος των τομέων που απειλούνται με μετεγκατάσταση αρχής γενομένης από το 2020, εξαιτίας του ορίου του 0,18 ως προϋπόθεσης υπαγωγής στην κατηγορία. |
6.2. |
Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία ότι ο καθορισμός αυστηρότερων τιμών συγκριτικής αξιολόγησης θα πλήξει περαιτέρω όσες επιχειρήσεις βρίσκονται ήδη σε δυσχερή θέση· στην εγκάρσια μείωση των τιμών συγκριτικής αξιολόγησης μέσω ενός ενιαίου και οριζόντιου διορθωτικού συντελεστή κυμαινόμενου μεταξύ 0,5 % και 1,5 % σε ετήσια βάση δεν συνεκτιμώνται η διάρκεια ζωής του μηχανικού εξοπλισμού και η πραγματική τεχνολογική κατάσταση τομέων με μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. |
6.3. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει οι τιμές συγκριτικής αξιολόγησης ως προς τη διαρροή άνθρακα να είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτές, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν την πραγματική τεχνολογική πρόοδο. Επίσης, προτείνει η μεθοδολογία περιορισμού του πλήθους των απειλούμενων με διαρροή άνθρακα τομέων από 177 σε 52 για την περίοδο 2021-2030 να έχει την έγκριση των κοινωνικών εταίρων και να συνοδεύεται από μέτρα σταδιακής κατάργησης. |
6.4. |
Εξάλλου, η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της κατάργησης του διατομεακού διορθωτικού συντελεστή. Ένας διορθωτικός συντελεστής που θα υπολογίζεται με τρόπο ακατάλληλο ενδέχεται να δημιουργήσει αφενός αβεβαιότητες όσον αφορά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων, αφετέρου αχρείαστο κόστος εις βάρος των πλέον απειλούμενων μονάδων παραγωγής. |
6.5. |
Η ΕΟΚΕ κρίνει σκόπιμη την καθιέρωση εναρμονισμένου μηχανισμού, σε επίπεδο ΕΕ, για την αποζημίωση των έμμεσων μορφών κόστους, βάσει ήδη καθορισμένων παραμέτρων (4). Με τον εν λόγω μηχανισμό θα αποφεύγονται οι στρεβλώσεις της εσωτερικής αγοράς, θα καταστεί υποχρεωτικό το ισχύον σύστημα που βασίζεται στις κρατικές ενισχύσεις και θα δεσμεύονται τα κράτη μέλη να διοχετεύουν τουλάχιστον μέρος των εσόδων από τον πλειστηριασμό στην επαρκή αντιστάθμιση των έμμεσων μορφών κόστους που επωμίζονται οι μονάδες παραγωγής με τις βέλτιστες περιβαλλοντικές επιδόσεις στους απειλούμενους τομείς. |
6.6. |
Η ΕΟΚΕ ζητά το πιο ελαστικό και δυναμικό σύστημα δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων να βασίζεται στα πραγματικά και επικαιροπημένα επίπεδα παραγωγής και να υποστηρίζει όσες μονάδες βελτιώνουν την αποδοτικότητά τους μέσω της διατήρησης, γι’ αυτές, της δωρεάν διανομής δικαιωμάτων στα ίδια ποσοστά. |
6.7. |
Πρέπει το κριτήριο καθορισμού του κινδύνου διαρροής άνθρακα να καταστεί ελαστικότερο, έτσι ώστε να αντανακλά καλύτερα την επίδραση της τιμής του άνθρακα στην ανταγωνιστικότητα των διαφόρων τομέων —και δη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων— με την εφαρμογή του κριτηρίου όπως είχε διαμορφωθεί το 2008. |
6.8. |
Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει οι πόροι του ΣΕΔΕ της ΕΕ (το αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς, το Ταμείο Καινοτομίας και το Ταμείο Εκσυγχρονισμού) να ιδωθούν συνολικά για λόγους εύρυθμης λειτουργίας και διασφάλισης διαχειριστικών και ελεγκτικών συστημάτων και προς αποφυγή σωρευτικών φαινομένων και επικαλύψεων. |
6.9. |
Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ:
|
6.10. |
Η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι τα προβλεπόμενα μέτρα για τις μικρές μονάδες με εκπομπές κατώτερες των 25 000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα θα επεκταθούν και σε αυτές με εκπομπές κατώτερες των 50 000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα. Σημειωτέον ότι αυτές, σε κλίμακα ΕΕ, αντιπροσωπεύουν το 75 % των μονάδων του ΣΕΔΕ, αλλά ευθύνονται μόλις για το 5 % των συνολικών εκπομπών. |
6.11. |
Όσο για τις εκπομπές που προέρχονται από τις ορυκτολογικές κατεργασίες, τα περιθώρια μείωσης των εκπομπών όσον αφορά τις μονάδες παραγωγής είναι σχεδόν μηδενικά και άρα πρέπει να τους χορηγούνται εντελώς δωρεάν δικαιώματα εκπομπής. |
6.12. |
Δεδομένου ότι τα μέτρα αναθεώρησης του ΣΕΔΕ της ΕΕ αφορούν, πέραν της ενεργειακής πολιτικής, και πολλές άλλες ενωσιακές πολιτικές, η ΕΟΚΕ συνιστά τη μέγιστη δυνατή συνάφεια και την ελάχιστη δυνατή επικάλυψη ρυθμίσεων όσον αφορά τις νέες διατάξεις αναθεώρησης του ΣΕΔΕ της ΕΕ και των παράλληλων και συμπληρωματικών διατάξεων με τις οποίες αλληλεπιδρούν. |
Βρυξέλλες, 9 Δεκεμβρίου 2015.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
Γεώργιος ΝΤΑΣΗΣ
(1) Πρβλ.: «State aid Modernisation for an integrated EU energy market», Joaquín Almunia, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιος γισ θέματα πολιτικής ανταγωνισμού, Βρυξέλλες 2 Δεκεμβρίου 2013 — «Ενέργεια: ο τομέας που κατεξοχήν χρειάζεται “περισσότερη Ευρώπη”». Καθιέρωση κοινών αρχών ως προς την αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων. Η συμβατότητα μιας κρατικής ενίσχυσης σημαίνει ότι: α) θα συμβάλει στην επίτευξη ενός σαφώς καθορισμένου στόχου· β) θα αποκαθιστά μια αποδεδειγμένη ανεπάρκεια της αγοράς/αδικία· γ) θα είναι κατάλληλο μέτρο ενίσχυσης· δ) θα λειτουργεί ως κίνητρο· ε) θα είναι αναλογική και θα περιορίζεται στο ελάχιστο· στ) θα αποφεύγονται οι περιττές παρεμβάσεις επί του ανταγωνισμού και του εμπορίου. Βλέπε επίσης «Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας (2014-2020)» (ΕΕ C 200 της 28.6.2014, σ. 1).
(2) www.eesc.europa.eu/envistud
(3) Αγορακεντρικά μέσα — Οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στην ΕΕ, σ. 3.5.1 (ΕΕ C 226 της 16.7.2014, σ. 1), Πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια από το 2020 έως το 2030 (ΕΕ C 424 της 26.11.2014, σ. 39) και Το πρωτόκολλο του Παρισιού ΕΕ C 383 της 17.11.2015, σ. 74).
(4) Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας (2014-2020) (ΕΕ C 200 της 28.6.2014, σ. 1.)