30.6.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 209/36

Εισηγητής:

ο κ. Daniel MAREELS

1.1.

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει θερμά το σύνολο των προτάσεων της Επιτροπής και ευελπιστεί ότι θα προσφέρουν εποικοδομητική συμβολή στην ολοκλήρωση των εργασιών για τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα που ξεκίνησαν μετά την κρίση.

1.2.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τη σφαιρική και ολοκληρωμένη θεώρηση που διέπει τις προτάσεις αυτές, χάρη στην οποία επιτυγχάνεται συνδυασμός και συμβιβασμός μεταξύ ορισμένων σημαντικών στόχων σε αποκλίνοντα πεδία, χωρίς ωστόσο παρέκκλιση από τις αρχές. Αυτό παρέχει δυνατότητες προόδου σε πολλούς βασικούς τομείς, στην πορεία προς ένα πιο βιώσιμο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον και προς την ολοκλήρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ).

1.3.

Η προσέγγιση αυτή εφαρμόζεται κατά πρώτο λόγο στους στόχους που αφορούν το τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, τα διάφορα προτεινόμενα μέτρα συμβάλλουν αδιαμφισβήτητα στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού πλαισίου προληπτικής εποπτείας και εξυγίανσης για τις τράπεζες. Αυτό είναι κρίσιμο για την επιδιωκόμενη μείωση του κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και ένα υγιές χρηματοπιστωτικό σύστημα που να συμβάλλει σε μια σταθερή και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη είναι ουσιώδους σημασίας. Εξάλλου, πρέπει να ρυθμιστεί ο σκιώδης τραπεζικός τομέας· δεν μπορεί πλέον να αγνοείται.

1.4.

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, η μείωση των κινδύνων που επιτυγχάνεται με τις προτάσεις αυτές συνιστά το κύριο στοιχείο που συντελεί στην πρόοδο, όχι μόνο προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, αλλά και προς την οργάνωση του τρίτου πυλώνα της, ήτοι του ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης των καταθέσεων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, πόσο μάλλον που μια πλήρως ανεπτυγμένη τραπεζική ένωση συνιστά ένα από τα θεμέλια της ολοκλήρωσης της ΟΝΕ, η υλοποίηση της οποίας πρέπει να προωθηθεί το ταχύτερο. Θα ήταν, λοιπόν, χρήσιμες ορισμένες ειδικές προσαρμογές στις προτάσεις, με την προοπτική μιας ένωσης κεφαλαιαγορών.

1.5.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί επίσης σημαντική τη θετική συμβολή στην περαιτέρω αποκατάσταση της εμπιστοσύνης πελατών και καταναλωτών προς τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Διαπιστώνει συνεπώς με ικανοποίηση ότι δίνεται ιδιαίτερη προσοχή τόσο στην προσέγγιση του προβλήματος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που θεωρούνται «υπερβολικά μεγάλα για να καταρρεύσουν» (too big to fail) —μέσα από τα μέτρα συνολικής ικανότητας απορρόφησης ζημιών (TLAC)—, όσο και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των κανόνων «διάσωσης με ίδια μέσα» (bail-in). Σε κάθε περίπτωση, παραμένει υψίστης σημασίας, σε περίπτωση κρίσης, οι τράπεζες να μην προσφεύγουν ούτε σε δημόσιους πόρους ούτε στα κεφάλαια των φορολογούμενων.

1.6.

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ είναι ικανοποιημένη από την προσοχή που δίνεται στη χρηματοδότηση της οικονομίας. Στο σημερινό αβέβαιο και μεταβαλλόμενο περιβάλλον, σε μια περίοδο μάλιστα όπου οι επενδύσεις παραμένουν στάσιμες σε πολύ χαμηλά επίπεδα, δεν πρέπει να μένει ανεκμετάλλευτη καμία ευκαιρία για τη δημιουργία νέων συμπληρωματικών δυνατοτήτων για μια σταθερή και βιώσιμη ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας, που συνεπάγεται οικονομική ανάπτυξη, αύξηση των επενδύσεων και δημιουργία απασχόλησης.

1.7.

Οι τράπεζες καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο ως μεσολαβητές στις κεφαλαιαγορές. Επιπλέον, τα τραπεζικά δάνεια θα εξακολουθήσουν και στο μέλλον να συνιστούν την κύρια πηγή χρηματοδότησης των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Παρότι οι υπό εξέταση προτάσεις συνιστούν ένα θετικό βήμα προς τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων που θα επιτρέπουν στις τράπεζες να επιτελούν την αποστολή αυτή, τίθεται ωστόσο το ερώτημα μήπως θα μπορούσε να προβλεφθεί περεταίρω ενίσχυση και εντατικοποίηση των προσπαθειών υπέρ των ΜΜΕ, καθώς συνιστούν τη ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ ζητά να εδραιωθεί και να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο ο «συντελεστής υποστήριξης των ΜΜΕ» (1), χάρη στον οποίο οι τράπεζες μπορούν να προβλέπουν λιγότερα διαθέσιμα για τα δάνεια που χορηγούν στις ΜΜΕ. Εξάλλου, η ΕΟΚΕ συνιστά να υιοθετηθεί ανάλογη προσέγγιση και υπέρ των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας.

1.8.

Ακόμη, η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι λαμβάνονται υπόψη ορισμένες ιδιαιτερότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), μεταξύ άλλων με βάση τη διαδικασία συγκέντρωσης αποδεικτικών στοιχείων. Αυτό ισχύει μεταξύ άλλων για τις προσαρμογές με στόχο τη συμμόρφωση προς τις διεθνείς συμφωνίες, οι οποίες περιλαμβάνονται στις υπό εξέταση προτάσεις, στο πλαίσιο της συνολικής μεταρρύθμισης του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι προσαρμογές αυτές θα είναι επωφελείς για τη χρηματοδότηση της οικονομίας.

1.9.

Οι υπό εξέταση προτάσεις συνιστούν ένα νέο βήμα —αν και όχι το τελευταίο— προς την υλοποίηση της μεταρρύθμισης του χρηματοπιστωτικού τομέα, η οποία τέθηκε ως στόχος σε παγκόσμιο επίπεδο μετά την κρίση. Κατά την ΕΟΚΕ, παραμένει σημαντικό να συνεχίσει η Ευρώπη να διαδραματίζει καίριο ρόλο στις σημερινές και τις μελλοντικές διεθνείς δράσεις. Πρέπει να οριστούν ελάχιστοι κανόνες σε διεθνές επίπεδο, ενώ πρέπει να διαφυλαχθούν οι αξίες και τα συμφέροντα της Ευρώπης. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να απορριφθεί οποιαδήποτε στρέβλωση ενδέχεται να ζημιώσει τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

1.10.

Απεναντίας, όσον αφορά τον αντίκτυπο της απαραίτητης ποικιλομορφίας του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα στο κανονιστικό πλαίσιο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι δεν έχει ληφθεί επαρκώς υπόψη η κατάσταση των μικρών και λιγότερο πολύπλοκων τραπεζών. Οι υποβληθείσες προτάσεις εξακολουθούν να μη λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τις ιδιαιτερότητες και δυνατότητες αυτού του είδους ιδρυμάτων. Αυτό ισχύει όλως ιδιαιτέρως για την αρχή της αναλογικότητας. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η επικρατούσα προσέγγιση είναι κατακερματισμένη και περιορισμένη και ότι χρειάζεται μια πιο δομημένη και λεπτομερής προσέγγιση, προς όφελος περισσότερων ιδρυμάτων και πεδίων. Στα ιδρύματα αυτά δεν θα πρέπει να επιβάλλονται υπερβολικά επαχθείς υποχρεώσεις ή επιβαρύνσεις.

1.11.

Ακόμη, είναι προς το συμφέρον όλων των ενδιαφερόμενων μερών και φορέων, τόσο των ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών όσο και των ιδρυμάτων, να επιδιώκεται μεγαλύτερη διαφάνεια και ασφάλεια δικαίου κατά τη διαμόρφωση των νέων κανόνων, για την εφαρμογή των οποίων θα πρέπει επίσης να προβλεφθεί επαρκής προθεσμία. Προκειμένου να αποτραπούν ενδεχόμενες δυσμενείς επιπτώσεις για τη χρηματοδότηση της οικονομίας, θα ήταν επιθυμητή η ταχεία επεξεργασία των μεταβατικών νομοθετικών μέτρων σχετικά με το νέο πρότυπο ΔΠΧΑ (2) 9. Επιπλέον, ο κλάδος καλείται να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις τεχνολογικές και ψηφιακές εξελίξεις, τα χαμηλά επιτόκια και ορισμένα άλλα προβλήματα στον απόηχο της κρίσης.

1.12.

Όσον αφορά την ενίσχυση του πλαισίου προληπτικής εποπτείας, η ΕΟΚΕ επικροτεί την αυξημένη προσοχή που δίνεται στον ρόλο των ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών και τις δυνατότητες που τους έχουν παρασχεθεί. Οι κανόνες και η εποπτεία είναι δύο στοιχεία αλληλεξαρτώμενα και πρέπει το καθένα να μπορεί να επιτελεί τον ρόλο του, μεταξύ άλλων, για την επίτευξη καλύτερης εναρμόνισης των κανόνων και πρακτικών. Αλλά και για να είναι δυνατή η ανάληψη αποτελεσματικής δράσης σε περίπτωση ανάγκης.

1.13.

Όσον αφορά το πλαίσιο εξυγίανσης, ως θετικά στοιχεία μπορούν να θεωρηθούν η ενσωμάτωση της απαίτησης συνολικής ικανότητας απορρόφησης ζημιών στο σύστημα ελάχιστων απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων και αποδεκτών υποχρεώσεων (MREL) της Ένωσης και η εναρμόνιση μεταξύ κρατών μελών της κατάταξης χρεωστικών τίτλων μειωμένης εξασφάλισης για τις διαδικασίες αφερεγγυότητας. Με αυτόν τον τρόπο εναρμονίζονται οι κανόνες και βελτιώνεται η λειτουργική εφαρμοσιμότητα του συστήματος απορρόφησης ζημιών.

2.1.

Στις 23 Νοεμβρίου 2016, η Επιτροπή δημοσίευσε δέσμη προτάσεων που εντάσσονται στα πλαίσια της μεταρρύθμισης της νομοθεσίας που διέπει τον τραπεζικό τομέα. Στόχος της δέσμης είναι η μεταφορά στην ενωσιακή νομοθεσία των κειμένων που προέκυψαν από τις εργασίες της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία και του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, με συνυπολογισμό των αποτελεσμάτων της διαδικασίας συγκέντρωσης αποδεικτικών στοιχείων που διοργάνωσε η Επιτροπή για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της υφιστάμενης τραπεζικής νομοθεσίας.

2.2.

Με τις νομοθετικές προτάσεις (4) επιδιώκεται να τροποποιηθεί η υφιστάμενη τραπεζική νομοθεσία, ειδικότερα δε οι εξής πράξεις:

2.2.1.

ο κανονισμός για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΚΚΑ) και η οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΟΚΑ), του 2013, όπου περιλαμβάνονται απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για τα πιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες) και τις επιχειρήσεις επενδύσεων, καθώς και κανόνες για τη διακυβέρνηση και την εποπτεία·

2.2.2.

η οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (οδηγία BRRD) και ο κανονισμός για τον ενιαίο μηχανισμό εξυγίανσης (κανονισμός ΕΜΕ), του 2014, όπου διασαφηνίζονται οι κανόνες για την ανάκαμψη και την εξυγίανση προβληματικών ιδρυμάτων και θεσπίζεται ενιαίος μηχανισμός εξυγίανσης.

2.3.

Οι νέες προτάσεις αποσκοπούν σε πολλούς στόχους, εκ των οποίων επισημαίνονται οι εξής:

2.3.1.

αύξηση της ανθεκτικότητας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της ΕΕ και προώθηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας·

2.3.2.

βελτίωση της δανειοδοτικής ικανότητας των τραπεζών για την υποστήριξη της οικονομίας της ΕΕ·

2.3.3.

προώθηση του ρόλου των τραπεζών στην οργάνωση στην ΕΕ βαθύτερων κεφαλαιαγορών με μεγαλύτερη ρευστότητα, με σκοπό τη στήριξη της δημιουργίας Ένωσης Κεφαλαιαγορών.

2.3.4.

Εξάλλου, μπορεί να αναφερθεί σε αυτό το σημείο ότι επιτελείται έργο για μια πιο εξελιγμένη και εκτεταμένη εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, προς όφελος των μικρών και/ή λιγότερο πολύπλοκων τραπεζών.

2.4.1.

Όσον αφορά τους στόχους του σημείου 2.3.1:

2.4.1.1.

επιβολή κεφαλαιακών απαιτήσεων μεγαλύτερης ευαισθησίας ως προς τον κίνδυνο, ιδίως όσον αφορά τον κίνδυνο αγοράς, τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου και τα ανοίγματα έναντι κεντρικών αντισυμβαλλομένων·

2.4.1.2.

χάραξη μεθόδων βάσει των οποίων να εντοπίζονται με μεγαλύτερη ακρίβεια οι πραγματικοί κίνδυνοι στους οποίους είναι εκτεθειμένες οι τράπεζες·

2.4.1.3.

εισαγωγή ενός υποχρεωτικού δείκτη μόχλευσης (LR (6)) τουλάχιστον 3 %, για την αποτροπή της υπερβολικής συσσώρευσης μόχλευσης από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα·

2.4.1.4.

επιβολή υποχρεωτικού δείκτη καθαρής σταθερής χρηματοδότησης (NSFR (7)), για την αντιμετώπιση της υπερβολικής εξάρτησης από τη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση χονδρικής και τη μείωση των κινδύνων της μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης·

2.4.1.5.

απαίτηση για τα συστημικώς σημαντικά ιδρύματα σε παγκόσμιο επίπεδο (8) (G-SII (9)) να τηρούν ελάχιστα επίπεδα ιδίων κεφαλαίων και άλλων μέσων που θα καλύψουν τις ζημίες σε περίπτωση εξυγίανσης. Αυτή η απαίτηση, γνωστή ως «συνολική ικανότητα απορρόφησης ζημιών» (TLAC (10)), ενσωματώνεται στο υφιστάμενο σύστημα «ελάχιστων απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων και αποδεκτών υποχρεώσεων» (MREL (11)), το οποίο ισχύει για όλες τις τράπεζες. Αυτό θα ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να εξυγιαίνει προβληματικά ιδρύματα παγκόσμιας συστημικής σημασίας, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και περιορίζοντας στο ελάχιστο τους κινδύνους για τους φορολογουμένους. Επιπλέον προβλέπεται εναρμόνιση της κατάταξης των πιστωτών, ώστε να εξασφαλίζονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού σε περίπτωση διάσωσης με ίδια μέσα κατά την εξυγίανση τράπεζας.

2.4.2.

Όσον αφορά τους στόχους του σημείου 2.3.2 (και, ως έναν ορισμένο βαθμό, επίσης του σημείου 2.3.4):

2.4.2.1.

ενίσχυση της ικανότητας των τραπεζών να χορηγούν δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και να χρηματοδοτούν έργα υποδομών·

2.4.2.2.

μείωση του διοικητικού φόρτου για τις μικρές και λιγότερο πολύπλοκες τράπεζες, όσον αφορά ορισμένους κανόνες στον τομέα της απόδοσης, ιδίως δε τους κανόνες ως προς την αναβολή και την πληρωμή σε μέσα όπως οι μετοχές·

2.4.2.3.

τροποποίηση των κανόνων του κανονισμού ΚΚΑ και της οδηγίας ΟΚΑ, ώστε να γίνουν αναλογικότεροι και λιγότερο επαχθείς για τα μικρά και λιγότερο πολύπλοκα ιδρύματα, διότι ορισμένες από τις ισχύουσες υποχρεώσεις πληροφόρησης και λογοδοσίας και ορισμένες περίπλοκες απαιτήσεις για το χαρτοφυλάκιο συναλλαγών δεν φαίνεται να δικαιολογούνται από λόγους προληπτικής εποπτείας.

2.4.3.

Όσον αφορά τους στόχους του σημείου 2.3.3:

2.4.3.1.

αποφυγή δυσανάλογων κεφαλαιακών απαιτήσεων για τις θέσεις στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων όσων σχετίζονται με δραστηριότητες ειδικής διαπραγμάτευσης·

2.4.3.2.

μείωση του κόστους έκδοσης ή κατοχής ορισμένων χρηματοπιστωτικών μέσων (καλυμμένα ομόλογα, μέσα τιτλοποίησης υψηλής ποιότητας, κρατικοί χρεωστικοί τίτλοι, παράγωγα για σκοπούς αντιστάθμισης κινδύνων)·

2.4.3.3.

αποφυγή πιθανών αντικινήτρων για τα ιδρύματα που ενεργούν ως διαμεσολαβητές για πελάτες σε σχέση με συναλλαγές που εκκαθαρίζονται από κεντρικούς αντισυμβαλλομένους.

3.1.1.

Οι υπό εξέταση προτάσεις αναμένεται ασφαλώς να γίνουν δεκτές με ικανοποίηση. Σημαίνουν περαιτέρω συμπλήρωση και εξέλιξη του σημαντικού έργου που επιτελείται μετά την κρίση για τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Λαμβάνουν επίσης υπόψη το γεγονός ότι οι τράπεζες στην Ευρώπη θα διαδραματίζουν και στο μέλλον σημαντικό ρόλο στην κοινωνία, ειδικότερα δε στη χρηματοδότηση της οικονομίας. Οι τράπεζες καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο ως διαμεσολαβητές στις αγορές κεφαλαίων, ενώ τα τραπεζικά δάνεια θα παραμείνουν η κύρια πηγή χρηματοδότησης στην Ευρώπη για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ. Αυτό δεν πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο.

3.1.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί κατά κύριο λόγο τη σφαιρική και ολοκληρωμένη θεώρηση που επικράτησε κατά την εκπόνηση αυτών των προτάσεων, κατά την οποία ελήφθησαν επίσης υπόψη διάφοροι μείζονες κοινωνικοί στόχοι και επιθυμητές εξελίξεις. Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα είναι ότι κατά την επεξεργασία των προτάσεων υιοθετήθηκε μια προσέγγιση πρακτική, αλλά χωρίς παρέκκλιση από τις αρχές. Όντως, το ένα δεν πρέπει να λειτουργεί σε βάρος του άλλου.

3.1.3.

Σε ένα δύσκολο και περίπλοκο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον και ενόψει πληθώρας σημαντικών προκλήσεων, ο συμβιβασμός και η συνένωση ορισμένων σημαντικών στόχων σε διαφορετικά πεδία δημιουργεί σημαντικό δυναμικό για την πρόοδο σε διάφορους τομείς, στην πορεία προς ένα πιο βιώσιμο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Αυτή η ισορροπημένη προσέγγιση συμβάλλει επίσης στην περαιτέρω αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

3.1.4.

Η ΕΟΚΕ είναι ικανοποιημένη από το γεγονός ότι ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσματα της διαδικασίας συγκέντρωσης αποδεικτικών στοιχείων (12), αφού αυτό επέτρεψε, αφενός, μια πιο αρμονική προσέγγιση και τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών και, αφετέρου, μια πιο εξελιγμένη και διαφοροποιημένη προσέγγιση, στο πλαίσιο των επιδιωκόμενων στόχων.

3.1.5.

Για την ΕΟΚΕ παραμένει σημαντικό το τραπεζικό σύστημα να είναι ανθεκτικό και να διαθέτει επαρκή κεφάλαια ως προϋπόθεση και βάση για τη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

3.1.6.

Εξίσου σημαντικά είναι τα μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας και της αποτελεσματικής χρηματοδότησής της, ούτως ώστε να μπορέσει να υποστηριχθεί στον μέγιστο βαθμό η οικονομική ανάπτυξη και η δημιουργία απασχόλησης.

3.1.7.

Επίσης οι υπό εξέταση προτάσεις, καθώς ευνοούν τη μείωση του κινδύνου, μπορούν να συμβάλουν στην ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης (13) ενώ, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, αποτελούν βασικό στοιχείο για την πρόοδο ως προς την υλοποίηση του τρίτου πυλώνα της, του ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλισης των καταθέσεων. Η τραπεζική ένωση, με τη σειρά της, είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της ΟΝΕ και θα ήταν σκόπιμο να καταβληθούν προσπάθειες για την υλοποίησή της το ταχύτερο δυνατό. Οι προτάσεις ευνοούν επίσης την οικοδόμηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών (14), γεγονός το οποίο αποτελεί άλλη μία προστιθέμενη αξία τους.

3.1.8.

Οι προτάσεις συνιστούν ένα νέο βήμα —αν και όχι το τελευταίο— στην προσπάθεια αποκατάστασης της εμπιστοσύνης προς τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις τράπεζες. Η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι το έργο που θα επιτελεστεί στο πλαίσιο μελλοντικών βημάτων θα κινηθεί στο ίδιο πνεύμα. Αυτό ισχύει ιδίως για τα ζητήματα που βρίσκονται ακόμα υπό εξέταση (15) —μεταξύ άλλων σε συνδυασμό με την τελική διαμόρφωση του πλαισίου «Βασιλεία III» (16)— και τα αποτελέσματα των οποίων αναμένεται να ανακοινωθούν σύντομα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να μειωθεί περαιτέρω ο κίνδυνος στον τομέα, χωρίς να θιγεί δυσανάλογα ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας.

3.1.9.

Επιπλέον, φαίνεται σημαντική η παρακολούθηση του διεθνούς περιβάλλοντος, ιδίως επειδή πλέον είναι εμφανές ότι ορισμένες συμφωνίες σχετικά με την παγκόσμια μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα ερμηνεύονται διαφορετικά και/ή λιγότερο αυστηρά από μη Ευρωπαίους εταίρους. Το συνολικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκε σε επίπεδο Ομάδας των 20 (G-20) μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση δεν πρέπει να απειληθεί ούτε και να οδηγήσει, σε παγκόσμια κλίμακα, σε υπερβολικές διαφορές ή κατακερματισμό εις βάρος των εγκατεστημένων στην ΕΕ ιδρυμάτων.

3.1.10.

Είναι σημαντικό αυτές οι προτάσεις να εξασφαλίσουν επαρκή σαφήνεια και ασφάλεια στον χρηματοπιστωτικό τομέα και τους παράγοντές του. Ένας τομέας όπου θα επικρατεί σωστή απόδοση, επαρκής διαφοροποίηση, και ο οποίος θα λειτουργεί σε έναν ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα αντιμετώπισης και άλλων προκλήσεων, όπως αυτές που αφορούν τις τεχνολογικές και ψηφιακές εξελίξεις, τα χαμηλά επιτόκια και πολλά άλλα προβλήματα οφειλόμενα στην κρίση, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (17) σε ορισμένες χώρες.

3.1.11.

Τέλος, η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει σε αυτό το σημείο τη θέση που έχει ήδη εκφράσει, σύμφωνα με την οποία το σκιώδες τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί πλέον να παραμελείται και πρέπει να ρυθμιστεί. Οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι που ελλοχεύουν, εν προκειμένω, θα πρέπει επίσης να τεθούν υπό έλεγχο και εποπτεία, με σκοπό την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Παράλληλα, θα πρέπει να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι για όλους όσοι δραστηριοποιούνται στο χρηματοπιστωτικό περιβάλλον.

3.2.1.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί θετική την έμφαση που δίνεται στο πλαίσιο προληπτικής εποπτείας και την περαιτέρω συμπλήρωση και ενίσχυσή του μέσω των διάφορων δεικτών και άλλων μέτρων που προβλέπονται στις υπό εξέταση προτάσεις. Αυτά αναμένεται να τύχουν θερμής υποδοχής, ιδίως διότι πλέον εφαρμόζονται με την αναγκαία διαφοροποίηση και λαμβάνεται μέριμνα προκειμένου, μεταξύ άλλων, να μην παρεμποδίζεται άσκοπα η χρηματοδότηση της οικονομίας.

3.2.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την αυξημένη προσοχή που δίνεται στον ρόλο των ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών σε αυτόν τον τομέα και τη βούληση να τους χορηγηθούν επιπρόσθετες δυνατότητες και να επιτευχθεί μεγαλύτερη και καλύτερη εναρμόνιση των κανόνων και πρακτικών. Αυτό είναι σημαντικό όχι μόνο για την αποφυγή υπερβολικά μεγάλων διαφορών στη μεταχείριση των τραπεζών, αλλά και από την άποψη της ευρύτερης εφαρμογής της αρχής της αναλογικότητας.

3.3.1.

Η ΕΟΚΕ, σύμφωνα και με τις προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, επικροτεί το γεγονός ότι στις νέες προτάσεις εξετάζεται το πρόβλημα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που θεωρούνται «υπερβολικά μεγάλα για να καταρρεύσουν». Η θέσπιση της απαίτησης συνολικής ικανότητας απορρόφησης ζημιών (TLAC) για τα ιδρύματα της ΕΕ που είναι συστημικώς σημαντικά σε παγκόσμια κλίμακα (G-SII), στο πλαίσιο του συστήματος ελάχιστων απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων και αποδεκτών υποχρεώσεων (MREL) —με μία πτυχή γενικής εφαρμογής (18) και μία πτυχή εξατομικευμένης εφαρμογής (19)— επιτρέπει μια προσέγγιση εναρμονισμένη αλλά διαφοροποιούμενη κατά περίπτωση.

3.3.2.

Εντούτοις, αυτό δεν αρκεί. Όπως έχει ήδη επισημάνει η ΕΟΚΕ (20), το πρόγραμμα δράσης των επόμενων ετών θα πρέπει επίσης να επικεντρωθεί (να συνεχίσει να επικεντρώνεται) στην πλήρη εφαρμογή του πλαισίου «Βασιλεία ΙΙΙ», στο Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και στην εξεύρεση μιας λύσης για τις τράπεζες που θεωρούνται «υπερβολικά μεγάλες για να καταρρεύσουν», όπως προβλέπεται από τις διεθνείς συμφωνίες (G-20). Στόχος θα πρέπει να παραμείνει η ενίσχυση της σταθερότητας και ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να αποτραπεί στο μέλλον η ανάγκη προσφυγής σε δημόσιους πόρους για τη διάσωση τραπεζών. Εξάλλου, για τη διευκόλυνση της εφαρμογής του μηχανισμού εξυγίανσης, θα πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω οι δυνατότητες μείωσης των υψηλών επιπέδων κρατικών χρεωστικών τίτλων που κατέχουν οι τράπεζες (21). Αυτό θα μπορούσε επίσης να συντελέσει στην πλήρη υλοποίηση της τραπεζικής ένωσης (22).

3.3.3.

Η ΕΟΚΕ είναι επίσης ιδιαιτέρως ικανοποιημένη από την πρόταση της Επιτροπής για την εφαρμογή μεγαλύτερης εναρμόνισης στην κατάταξη των πιστωτών κατά την εφαρμογή του καθεστώτος διάσωσης με ίδια μέσα, μέσω της δημιουργίας μιας νέας κατηγορίας στοιχείων του ενεργητικού, με σκοπό την παροχή ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των διάφορων κρατών μελών (23).

3.4.1.

Βεβαίως, είναι εξαιρετικά θετικό το ότι τα διάφορα προτεινόμενα μέτρα εξετάστηκαν υπό το πρίσμα του αντίκτυπού τους στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, καθώς και το ότι πραγματοποιήθηκαν τα αναγκαία βήματα για τη βελτίωση της δανειοδοτικής ικανότητας των τραπεζών.

3.4.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί θερμά την έμφαση που δίνεται στον δανεισμό προς τις ΜΜΕ, που είναι και θα παραμείνουν η ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας, δεδομένου ότι εξασφαλίζουν επενδύσεις και δημιουργούν απασχόληση.

3.4.3.

Αυτό ισχύει ιδίως για την εδραίωση και περαιτέρω επέκταση του «συντελεστή υποστήριξης των ΜΜΕ». Η ΕΟΚΕ επιμένει ότι θα πρέπει να διερευνηθεί ενδελεχώς κατά πόσον είναι δυνατή η συνέχιση της εφαρμογής του εν λόγω συντελεστή προς όφελος όσο το δυνατόν περισσότερων δανείων και ΜΜΕ. Στο ίδιο πνεύμα, η ΕΟΚΕ ζητά από την Επιτροπή να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες για την ενίσχυση της οικονομίας των κρατών μελών που έχουν περισσότερο πληγεί από την οικονομική κρίση.

3.4.4.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά, επίσης, ότι πρέπει να καταβληθούν ανάλογες προσπάθειες υπέρ της κοινωνικής οικονομίας και των φορέων που δραστηριοποιούνται στον χώρο αυτόν. Θα μπορούσε, ειδικότερα, να θεσπιστεί «συντελεστής υποστήριξης των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας».

3.5.1.

Μολονότι δεν αποτελεί το σημαντικότερο ζήτημα των υπό εξέταση προτάσεων, η ΕΟΚΕ επισημαίνει την προσοχή που δίνεται στην περαιτέρω προώθηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.

3.5.2.

Όπως έχει ήδη δηλώσει στις προηγούμενες σχετικές γνωμοδοτήσεις της (24), η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο θα πρέπει να παράσχει κάθε ευκαιρία για την πλήρη ανάπτυξη των ισχυρών πτυχών των κεφαλαιαγορών και για τον έλεγχο των αδύναμων πτυχών τους, όπως είναι η ανάληψη υπερβολικών ή δυσανάλογων κινδύνων. Το νέο σύστημα θα πρέπει να είναι ανθεκτικό έναντι των δυσμενών επιπτώσεων ενδεχόμενων νέων κρίσεων. Αυτό συνεπάγεται επίσης μεγαλύτερη σύγκλιση και συνεργασία σε θέματα μικροπροληπτικής και μακροπροληπτικής εποπτείας, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

3.6.1.

Κατ’ αρχάς, η ΕΟΚΕ τονίζει για μία ακόμη φορά τη θεμελιώδη σημασία της ανάγκης ενός ποικιλόμορφου τραπεζικού περιβάλλοντος (25). Αυτό δεν ευνοεί μόνο τη σταθερότητα, αλλά επιτρέπει επίσης την καλύτερη δυνατή ικανοποίηση των αναγκών όλων, είτε πρόκειται για αποταμιευτές είτε για επενδυτές, καταναλωτές ή επιχειρηματίες.

3.6.2.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη βαθύτατη ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η αρχή της αναλογικότητας, την οποία η ίδια είχε επισημάνει στο παρελθόν ως το κυριότερο πρόβλημα για τις μικρές και λιγότερο πολύπλοκες τράπεζες (26), αποτελεί αντικείμενο αρκετών διατάξεων που προβλέπονται στις υπό εξέταση νομοθετικές προτάσεις.

3.6.3.

Εντούτοις, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι δεν δίνεται αρκετή προσοχή στην κατάσταση αυτών των τραπεζών. Οι υπό εξέταση προτάσεις δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες αυτού του είδους των ιδρυμάτων.

3.6.4.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η επικρατούσα προσέγγιση είναι κατακερματισμένη και περιορισμένη και ότι πρέπει να αντικατασταθεί από μια δομημένη και σφαιρική προσέγγιση της αρχής της αναλογικότητας.

3.6.5.

Ειδικότερα, η αρχή της αναλογικότητας δεν θα έπρεπε να στηρίζεται μόνο στο μέγεθος των ενδιαφερόμενων ιδρυμάτων, αλλά να λαμβάνει επίσης υπόψη: i) τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των διαφόρων επιχειρηματικών μοντέλων, ii) τις διαφορετικές θεσμικές μορφές των εν λόγω τραπεζών και iii) τους ειδικούς στόχους που επιδιώκουν τα διάφορα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στην αγορά.

3.6.6.

Στα ιδρύματα αυτά δεν θα πρέπει να επιβάλλονται υπερβολικά επαχθείς υποχρεώσεις ή επιβαρύνσεις. Αντιθέτως, απαιτείται μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά ορισμένες ιδιαίτερες πτυχές, όπως π.χ. οι υποχρεώσεις υποβολής δήλωσης. Πρόσθετες διατάξεις για τη μείωση των διοικητικών βαρών τους θα πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά.

3.6.7.

Θα πρέπει επίσης να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για όλα τα ιδρύματα αυτού του είδους, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή τους.

3.6.8.

Σε γενικές γραμμές μπορεί να λεχθεί ότι —στο πλαίσιο των καθορισμένων αρχών και υπό τον όρο ότι οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές έχουν τη δυνατότητα να αντιδράσουν γρήγορα και επαρκώς, εφόσον απαιτείται— η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ευρύτερη δυνατή εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, τόσο από άποψη αριθμού ιδρυμάτων όσο και από άποψη πεδίων και θεμάτων επί των οποίων εφαρμόζεται.

4.1.

Λαμβανομένης υπόψη της σημασίας που έχει η ικανοποιητική εφαρμογή στην πράξη των προτεινόμενων μέτρων, είναι αναγκαίο να δοθεί στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επαρκής προθεσμία για την εφαρμογή των νέων κανόνων. Αυτό απαιτεί την ταχεία ανάπτυξη των τεχνικών και εκτελεστικών προτύπων από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών ή τον ορισμό προθεσμίας εφαρμογής, η οποία θα αρχίσει να υπολογίζεται από τη στιγμή που η εν λόγω Αρχή θα έχει ολοκληρώσει όλες τις σχετικές με τους κανόνες αυτούς λεπτομέρειες.

4.2.

Προκειμένου να αποτραπούν και να εξουδετερωθούν ενδεχόμενες δυσμενείς επιπτώσεις για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, που θα μπορούσαν να προκύψουν από την έναρξη της ισχύος του νέου προτύπου ΔΠΧΑ 9 (27), η ΕΟΚΕ συνιστά την ταχεία επεξεργασία των μεταβατικών νομοθετικών μέτρων που προβλέπονται για το νέο αυτό λογιστικό πρότυπο.