2.2.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 29/16

(1)

Την 1η Δεκεμβρίου 2004, η Επιτροπή έλαβε καταγγελία σχετικά με εικαζόμενη ενίσχυση που είχε χορηγηθεί στη σλοβενική επιχείρηση επεξεργασίας ξύλου Javor Pivka Lesna Industrija d.d. (στο εξής «Javor Pivka»).

(2)

Η καταγγελία αφορούσε οικονομικά μέτρα που είχαν εφαρμοστεί υπέρ της Javor Pivka με απόφαση της σλοβενικής κυβέρνησης της 27ης Μαΐου 2004 δυνάμει του άρθρου 21 του σλοβενικού νόμου σχετικά με ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης προβληματικών επιχειρήσεων. Στην καταγγελία αναφερόταν επίσης ότι το εν λόγω μέτρο δεν κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή με το σκεπτικό ότι είχε εγκριθεί από τη σλοβενική διυπουργική επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στις 23 Απριλίου 2004, δηλ. πριν από την ένταξη. Ωστόσο, δεδομένου ότι το εφαρμοστέο κριτήριο προκειμένου να προσδιοριστεί ο χρόνος χορήγησης μιας ενίσχυσης είναι η νομικά δεσμευτική πράξη με την οποία η αρμόδια εθνική αρχή αναλαμβάνει την υποχρέωση να χορηγήσει την κρατική ενίσχυση, η Επιτροπή έκρινε ότι το σχετικό μέτρο συνιστούσε νέα ενίσχυση, η οποία θα έπρεπε επομένως να είχε κοινοποιηθεί βάσει του άρθρου 88 και να είχε αξιολογηθεί βάσει του άρθρου 87 της συνθήκης ΕΚ (2).

(3)

Με επιστολή της 16ης Μαΐου 2006, η Επιτροπή ενημέρωσε τη Σλοβενία ότι είχε αποφασίσει να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ σχετικά με την ενίσχυση.

(4)

Η απόφαση της Επιτροπής για την κίνηση της διαδικασίας δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης  (3). Η Επιτροπή κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την ενίσχυση.

(5)

Η Επιτροπή δεν έλαβε παρατηρήσεις από ενδιαφερόμενα μέρη.

(6)

Η Σλοβενία υπέβαλε παρατηρήσεις με επιστολή της 17ης Ιουλίου 2006. Με επιστολή της 23ης Φεβρουαρίου 2007 (σχ. D/50797) η Επιτροπή ζήτησε πρόσθετες πληροφορίες, οι οποίες υποβλήθηκαν στις 23 Απριλίου 2007. Επιπλέον, στις 28 Ιουνίου 2006 πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και των σλοβενικών αρχών.

(7)

Η Javor Pivka κατασκευάζει ημικατεργασμένα προϊόντα ξύλου και έπιπλα. Είναι εγκατεστημένη στην περιοχή Pivka στη Σλοβενία, μια ενισχυόμενη περιοχή κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο α) της συνθήκης ΕΚ. Το 2003, είχε περίπου 800 υπαλλήλους. Έχει τέσσερις κατά 100 % ελεγχόμενες θυγατρικές.

(8)

Το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας κατέχουν 1 264 μέτοχοι: εννέα επενδυτικές εταιρείες ή άλλα νομικά πρόσωπα κατέχουν το 60 % των μετοχών, ενώ το υπόλοιπο 40 % είναι κατανεμημένο σε 1 255 μετόχους, από τους οποίους κανένας δεν κατέχει ποσοστό πάνω από 1 % (4).

(9)

Κατά τα τελευταία έτη πριν από τη χορήγηση της ενίσχυσης, η Javor Pivka αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες. Οι βασικοί χρηματοοικονομικοί και λειτουργικοί δείκτες περιλαμβάνονται στον πίνακα που ακολουθεί:

Πίνακας 1

Χρηματοοικονομικοί δείκτες της Javor Pivka

(10)

Για να επιλύσει τα προβλήματά της, η Javor Pivka υπέβαλε τον Απρίλιο του 2004 στο Υπουργείο Οικονομίας ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης για την περίοδο 2004-2008.

(11)

Η εταιρεία δήλωσε ότι οι δυσκολίες της οφείλονταν στην αδυναμία της να ανταγωνισθεί στις παραδοσιακές εξαγωγικές της αγορές (ιδίως Γερμανία και ΗΠΑ) τις εισαγωγές από παραγωγούς χαμηλού κόστους εγκατεστημένους σε αναπτυσσόμενες χώρες. Για να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό αυτό και να επιστρέψει στη βιωσιμότητα, η Javor Pivka ανέφερε ότι έπρεπε να αυξήσει την παραγωγικότητά της εκσυγχρονιζόμενη τεχνολογικά και μειώνοντας το κόστος της, καθώς και να επανατοποθετηθεί όχι μόνο σε εξειδικευμένες αγορές με υψηλότερα περιθώρια κέρδους αλλά και σε νέες γεωγραφικές αγορές.

(12)

Για το σκοπό αυτό, το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης προέβλεπε τα ακόλουθα μέτρα:

(13)

Τεχνολογική αναδιάρθρωση: Περιλάμβανε τον πλήρη εκσυγχρονισμό του απαρχαιωμένου εξοπλισμού και των προγραμμάτων παραγωγής. Στόχος δεν ήταν η αύξηση της παραγωγικής ικανότητας αλλά η αύξηση της παραγωγικότητας και η κάλυψη της ζήτησης των πελατών με την εισαγωγή νέων προϊόντων και την προσαρμογή σε οικολογικά κατασκευαστικά πρότυπα. Ο νέος παραγωγικός εξοπλισμός θα επέτρεπε επίσης στην εταιρεία να μετακινηθεί από τα ενδιάμεσα προϊόντα προς νέα περισσότερο επεξεργασμένα προϊόντα με υψηλότερη προστιθέμενη αξία (ιδίως στο πρόγραμμα παραγωγής κόντρα πλακέ). Το κόστος του τμήματος αυτού του σχεδίου αναδιάρθρωσης προβλεπόταν να καλυφθεί ως εξής: το 50 % από τραπεζικά δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου και το υπόλοιπο 50 % από ίδια κεφάλαια της Javor Pivka.

(14)

Αναδιάρθρωση του εργατικού δυναμικού: Το τμήμα αυτό του σχεδίου προέβλεπε τη μείωση του εργατικού δυναμικού με την απόλυση 100 περίπου εργαζομένων (με λήψη της σχετικής αποζημίωσης) και την κατάρτιση των υπόλοιπων 700 εργαζομένων για την προσαρμογή τους στις νέες απαιτήσεις του προγράμματος αναδιάρθρωσης.

(15)

Ανασκόπηση της εμπορικής στρατηγικής: Ένα άλλο στοιχείο του σχεδίου αναδιάρθρωσης ήταν η προσαρμογή στη ζήτηση και τον ανταγωνισμό στις παλιές αγορές της εταιρείας με την επανατοποθέτησή της σε νέες, πιο επικερδείς εξειδικευμένες αγορές προϊόντων και με την είσοδό της σε νέες αγορές (Ρωσία, ιδίως όσον αφορά τα έπιπλα, και Νοτιοανατολική Ευρώπη). Όσον αφορά τα προϊόντα, η εταιρεία αποσκοπούσε να επικεντρωθεί σε κόντρα πλακέ μεγαλύτερης επεξεργασίας, ειδικά κόντρα πλακέ για τον οικοδομικό κλάδο και, στον τομέα των επίπλων, ειδικές πολυθρόνες για νοσοκομεία, γηροκομεία και άλλα ιδρύματα.

(16)

Αναδιοργάνωση των δομών της εταιρείας: Η επιστροφή στη βιωσιμότητα θα απαιτούσε επίσης μια ορισμένη αναδιοργάνωση της εταιρείας (π.χ. τη συγχώνευση θυγατρικών και τη βελτίωση του ελέγχου του κόστους με τη συγκέντρωση των λειτουργιών πώλησης, αγορών και χρηματοοικονομικής διαχείρισης). Το κόστος των μέτρων αυτών θα καλυπτόταν αποκλειστικά από ίδιους πόρους της Javor Pivka.

(17)

Χρηματοοικονομική αναδιάρθρωση: Η ανεπαρκής ρευστότητα οδηγούσε σε διόγκωση των υποχρεώσεων και σε αύξηση των χρηματοοικονομικών βαρών. Σκοπός της χρηματοοικονομικής αναδιάρθρωσης ήταν η προσαρμογή των πηγών χρηματοδότησης της εταιρείας και των προγραμμάτων αποπληρωμής για να διασφαλιστεί η τρέχουσα και μακροπρόθεσμη ικανότητά της όσον αφορά τις πληρωμές. Οι σχετικές ενέργειες θα επικεντρώνονταν στην αναδιάρθρωση του χρέους, στη μείωση των επιτοκίων, στη διεύρυνση των προθεσμιών εξόφλησης και στην επίτευξη χρεοστασίου όσον αφορά την καταβολή του αρχικού κεφαλαίου.

(18)

Ο πίνακας που ακολουθεί περιλαμβάνει μια επισκόπηση της χρηματοδότησης του κόστους αναδιάρθρωσης (6):

Πίνακας 2

Κόστος και χρηματοδότηση της αναδιάρθρωσης

(19)

Το βασικό στοιχείο της στήριξης με κρατικούς πόρους συνίσταται στην παροχή κρατικής εγγύησης, η οποία καλύπτει δάνεια που ανέρχονται στο ποσό του 1 100 000 000 SIT και που προορίζονται για τη χρηματοδότηση της τεχνολογικής αναδιάρθρωσης της Javor Pivka. Για τη διασφάλιση των εγγυήσεων, οι σλοβενικές αρχές ενέγραψαν υποθήκη σε περιουσιακά στοιχεία της Javor Pivka αξίας ίσης με το ποσό που καλύπτεται από τις εγγυήσεις, δηλ. 1 100 000 000 SIT (περίπου 4 584 000 ευρώ).

(20)

Επιπλέον, δόθηκε ενίσχυση με τη μορφή μη επιστρεπτέας επιχορήγησης ύψους 382 250 000 SIT (περίπου 1 592 000 ευρώ) για το κόστος της αναδιάρθρωσης του εργατικού δυναμικού. Η ενίσχυση αυτή θα καλύψει τις αποζημιώσεις των απολυμένων και το κόστος κατάρτισης του παραμένοντος προσωπικού.

(21)

Η Σλοβενία ανέφερε ότι η Javor Pivka θα συνεισέφερε 2 119 650 000 SIT (περίπου 8 832 000 ευρώ) στην αναδιάρθρωση, που αντιστοιχούν στο 53,7 % του συνολικού κόστους.

(22)

Η Javor Pivka παράγει τα ακόλουθα προϊόντα, έχοντας τα παρακάτω επιμέρους μερίδια αγοράς στην ΕΕ (τα στοιχεία αναφέρονται στο 2003, ενώ οι αριθμοί CN αναφέρονται στη συνδυασμένη ονοματολογία):

(23)

Το συνολικό μερίδιο αγοράς των προϊόντων της Javor Pivka στην αγορά της ΕΕ των 25 το 2003 ήταν 0,21 %.

(24)

Όπως αναφέρεται παραπάνω, οι σλοβενικές αρχές δεν κοινοποίησαν τα μέτρα υπέρ της Javor Pivka. Στην επιστολή της 16ης Μαΐου 2006 με την οποία κίνησε τη διαδικασία του άρθρου 88 παράγραφος 2 της συνθήκης, η Επιτροπή εξηγούσε λεπτομερώς γιατί τα υπό εξέταση μέτρα συνιστούσαν νέα ενίσχυση, που θα έπρεπε να είχε κοινοποιηθεί βάσει του άρθρου 88 ΕΚ και να είχε αξιολογηθεί βάσει του άρθρου 87 ΕΚ.

(25)

Επιπλέον, η Επιτροπή εξέφραζε αμφιβολίες όσον αφορά το συμβιβάσιμο της ενίσχυσης με την κοινή αγορά και, ιδίως, με τις κατευθυντήριες γραμμές του 1999 σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων (7) (στο εξής «οι κατευθυντήριες γραμμές») για τους ακόλουθους λόγους:

(26)

Κατά τη διάρκεια της επίσημης διαδικασίας έρευνας, η Σλοβενία υπέβαλε τις ακόλουθες παρατηρήσεις.

(27)

Η Σλοβενία επέμεινε ότι η απόφαση για τη χορήγηση της ενίσχυσης, η οποία ήταν δεσμευτική για το σλοβενικό κράτος, ελήφθη με τη σύμφωνη γνώμη της διυπουργικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Δεδομένου ότι η απόφαση αυτή εκδόθηκε στις 6 Απριλίου 2004, δηλ. πριν από την είσοδο της Σλοβενίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και δεδομένου ότι η ενίσχυση δεν εφαρμοζόταν πλέον μετά την είσοδο, η Σλοβενία θεώρησε ότι συνιστούσε ενίσχυση πριν από την ένταξη, στην οποία δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 87 και του άρθρου 88 παράγραφος 3 ΕΚ.

(28)

Η Σλοβενία κατέδειξε, προσκομίζοντας μεταξύ άλλων τους δείκτες απόδοσης του πίνακα 1 ανωτέρω, ότι η Javor Pivka εμφάνιζε ορισμένα από τα χαρακτηριστικά μιας προβληματικής επιχείρησης, και ότι αυτό δεν ήταν απλώς ένα μεμονωμένο φαινόμενο του 2003 αλλά εκδήλωση μια τάσης που είχε εμφανιστεί εδώ και τέσσερα χρόνια (2000-2003).

(29)

Σχετικά με το εν λόγω ζήτημα, η Σλοβενία επισήμανε ότι η Javor Pivka δεν κατόρθωσε να αυξήσει τα καθαρά έσοδα από τις πωλήσεις της κατά την εν λόγω περίοδο. Τα λειτουργικά αποτελέσματα ήταν αρνητικά καθ’ όλη την περίοδο, εκτός από το 2000, και οι ζημίες αυξάνονταν μεταξύ 2001 και 2003. Οι τρέχουσες ζημίες το 2003 ήταν περίπου στο ύψος του μισού μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας. Η απόδοση των πωλήσεων, του κεφαλαίου και του ενεργητικού ήταν αρνητική και έφθινε συνεχώς μεταξύ 2001 και 2003. Οι διαθέσιμες ταμειακές ροές από τις επιχειρηματικές εργασίες έπεσαν κατά την εν λόγω περίοδο και ήταν αρνητικές το 2003. Η αρνητική αυτή τάση κορυφώθηκε με τη Javor Pivka να αντιμετωπίζει σοβαρή απειλή πτώχευσης το 2003.

(30)

Η Σλοβενία έδωσε ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με την ιδιοκτησιακή δομή της Javor Pivka σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες του μοντέλου ιδιωτικοποιήσεων που εφαρμόζεται στη Σλοβενία μετά το τέλος του κομμουνιστικού καθεστώτος. Σύμφωνα με το οικονομικό μοντέλο που ίσχυε πριν στη Σλοβενία, το κεφάλαιο των εταιρειών δεν είχε αναγνωρίσιμους κατόχους, ούτε ιδιώτες ούτε φορείς του δημοσίου, αλλά ήταν «κοινωνικό κεφάλαιο» που ανήκε γενικά στον πληθυσμό. Κατά τη διεργασία των ιδιωτικοποιήσεων, επιδιώχθηκε η αφηρημένη αυτή έννοια να μετασχηματιστεί σε σαφέστερες ιδιοκτησιακές δομές μέσω πιστοποιητικών κυριότητας που διανεμήθηκαν στον πληθυσμό. Τα πιστοποιητικά αυτά μπορούσαν να ανταλλαγούν με μετοχές πρώην «κοινωνικών» εταιρειών.

(31)

Κατά τη διεργασία αυτή, σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι καλούμενες εγκεκριμένες επενδυτικές εταιρίες (γνωστές με τα αρχικά «PID») και οι εταιρείες διαχείρισης («DZU»), οι οποίες συστήθηκαν για να μπορέσουν οι ιδιώτες επενδυτές να συγκεντρώσουν τα πιστοποιητικά τους. Στη συνέχεια, τα πιστοποιητικά αυτά μετασχηματίζονταν από τις PID σε μετοχές διαφόρων ιδιωτικοποιούμενων εταιρειών, ενώ οι επιμέρους επενδυτές ελάμβαναν σε αντάλλαγμα μετοχές της PID αντί να λαμβάνουν απευθείας μετοχές των ιδιωτικοποιημένων εταιρειών (δηλ. η PID λειτουργούσε κατά κάποιον τρόπο ως επενδυτικό κεφάλαιο).

(32)

Ωστόσο, οι PID δεν έχουν ελεύθερα διαθέσιμα κεφάλαια (το νόμισμα των επενδύσεών τους ήταν τα πιστοποιητικά), ούτε διαθέτουν τις επαγγελματικές δεξιότητες και εμπειρία για να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην εταιρική διακυβέρνηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι παθητικοί ιδιοκτήτες με μικρή ή και μηδενική συμμετοχή στο μάνατζμεντ των εταιρειών που κατέχουν.

(33)

Στην περίπτωση λοιπόν της Javor Pivka, ένα μεγάλο μέρος του μετοχικού της κεφαλαίου κατέχουν οι εν λόγω παθητικοί επενδυτές (το 44 % περίπου του κεφαλαίου), οι οποίοι δεν διαθέτουν ρευστό να επενδύσουν στην εταιρεία. Πράγματι, όταν καταρτίστηκε το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, όλοι οι θεσμικοί ιδιοκτήτες κλήθηκαν να συμμετάσχουν στην αναχρηματοδότηση αλλά δεν υπήρξε καμία απόκριση. Ένα μικρότερο ποσοστό 40 % του κεφαλαίου είναι μοιρασμένο σε 1 255 μικρομετόχους, με αποτέλεσμα οι κάτοχοι του 80 % τουλάχιστον των μετοχών της Javor Pivka να είναι εκτός των διαχειριστικών πραγμάτων της εταιρείας.

(34)

Σχετικά με το θέμα αυτό, η Σλοβενία εξήγησε ότι οι προβολές της απόδοσης της Javor Pivka βάσει του σχεδίου αναδιάρθρωσης και της επιστροφής της κατά συνέπεια στη βιωσιμότητα βασίστηκαν σε αναλύσεις της αγοράς ενσωματωμένες στο σχέδιο αναδιάρθρωσης, σε προβλέψεις πωλήσεων για τα διάφορα τμήματα της εταιρείας και σε έρευνα αγοράς.

(35)

Για να αποδείξει την αξιοπιστία αυτών των προβλέψεων, η Σλοβενία παρέσχε και ορισμένες πρόσθετες πληροφορίες. Ειδικότερα, η Σλοβενία περιέγραψε τις πηγές των στοιχείων στα οποία στηρίχθηκαν οι προβολές και υπέβαλε προβλέψεις πωλήσεων για τα έτη 2004-2006 με ανάλυση κατ’ είδος στο πλαίσιο της συνολικής σειράς των προϊόντων της εταιρείας.

(36)

Σχετικά με το θέμα αυτό, η Σλοβενία ισχυρίστηκε ότι δεν ήταν αναγκαία η λήψη αντισταθμιστικών μέτρων αφού, λόγω του αμελητέου μεριδίου αγοράς της Javor Pivka, δεν τίθεται θέμα αδικαιολόγητης στρέβλωσης του ανταγωνισμού. Επιπλέον, η Σλοβενία ισχυρίστηκε ότι η αναγκαιότητα λήψης αντισταθμιστικών μέτρων πρέπει να εκτιμηθεί λαμβάνοντας δεόντως υπόψη το γεγονός ότι η Javor Pivka βρίσκεται σε περιοχή επιλέξιμη για περιφερειακή ενίσχυση βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο α) της συνθήκης ΕΚ (βλ. σημείο 54 των κατευθυντήριων γραμμών).

(37)

Η Σλοβενία προσδιόρισε τις πηγές των ίδιων συνεισφορών της Javor Pivka που παρατίθενται στον πίνακα της αιτιολογικής σκέψης 18 της παρούσας απόφασης. Ο τρόπος άντλησης των κεφαλαίων είναι ο εξής: από την αποεπένδυση ενεργητικού (χρηματοοικονομικά και ακίνητα) 958 427 170 SIT, από τραπεζικά δάνεια με όρους της αγοράς 900 000 000 SIT και από «απομειώσεις και αποσβέσεις» ενεργητικού το υπόλοιπο ποσό (που αναμένεται να ανέλθει το 2004-2006 στο ύψος των 1 111 786 000 SIT).

(38)

Τέλος, όσον αφορά τις άλλες ενισχύσεις, η Σλοβενία ενημέρωσε την Επιτροπή ότι η Javor Pivka είχε λάβει πράγματι κρατική ενίσχυση για μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Η ενίσχυση δόθηκε στο πλαίσιο ενός προγράμματος προώθησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αποδοτικής χρήσης της ενέργειας και συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού. Η ενίσχυση χορηγήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2003 και αποπληρώθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2004. Οι πληροφορίες αυτές επιβεβαιώθηκαν με έγγραφα στοιχεία.

(39)

Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, ενισχύσεις που χορηγούνται με οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές, εκτός αν μπορεί να δικαιολογηθούν βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 2 ή 3 της συνθήκης.

(40)

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η ενίσχυση χορηγείται με κρατικούς πόρους σε μια μεμονωμένη εταιρεία. Πληρούται επίσης και το κριτήριο της ευνοϊκής μεταχείρισης μιας ορισμένης επιχείρησης. Όσον αφορά την ενίσχυση που δίδεται με τη μορφή μη επιστρεπτέας ενίσχυσης, το πλεονέκτημα του δικαιούχου είναι προφανές. Στην περίπτωση της εγγύησης, το πλεονέκτημα μπορεί να είναι λιγότερο ευδιάκριτο καθώς η Javor Pivka παρέσχε διασφαλίσεις με τη μορφή υποθήκης σε αντάλλαγμα της εγγύησης. Ωστόσο, οι σλοβενικές αρχές συμφώνησαν να παράσχουν την ενυπόθηκη εγγύηση με σχέση 1:1 (δηλ. αξία της υποθήκης ίση με το ποσό που καλύπτεται από την εγγύηση). Ωστόσο, οι εμπορικοί πιστωτές δεν θα παρείχαν δάνειο με σχέση μικρότερη του 2,5:1. Την εποχή εκείνη, η Javor Pivka δεν θα μπορούσε να παράσχει υποθήκη ικανής αξίας ώστε να διασφαλίσει την ίδια πίστωση με εμπορικούς όρους. Πράγματι, η υποθήκη που δόθηκε για την εγγύηση αντιπροσώπευε το σύνολο της άνευ βαρών περιουσίας της Javor Pivka κατά την εποχή εκείνη. Κατά συνέπεια, η εγγύηση που δόθηκε από τις σλοβενικές αρχές ευνόησε τη Javor Pivka παρέχοντας στην εταιρεία τη δυνατότητα να εξασφαλίσει μεγαλύτερο δάνειο από εκείνο που θα μπορούσε πράγματι να εξασφαλίσει με τις διασφαλίσεις που μπορούσε να παράσχει.

(41)

Δεδομένου ότι μεταξύ της Σλοβενίας και άλλων κρατών μελών διενεργούνται συναλλαγές σε επεξεργασμένα προϊόντα ξύλου και έπιπλα, το μέτρο είναι πιθανόν να βελτιώσει τη θέση του αποδέκτη σε σχέση με τους ανταγωνιστές του στη Σλοβενία και την ΕΕ. Μπορεί επομένως να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών.

(42)

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι η υπό εξέταση εγγύηση και επιδότηση συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 ΕΚ.

(43)

Οι σλοβενικές αρχές αμφισβήτησαν αρχικά κατά πόσο η Επιτροπή είχε την εξουσιοδότηση να αξιολογήσει την ενίσχυση βάσει των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ, ισχυριζόμενες ότι χορηγήθηκε πριν από την ένταξη. Όπως διευκρίνισε η Επιτροπή στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, προκειμένου να προσδιοριστεί κατά πόσο μια ενίσχυση έχει τεθεί σε εφαρμογή πριν ή μετά την ένταξη, το σχετικό κριτήριο είναι η νομικά δεσμευτική πράξη με την οποία οι αρμόδιες εθνικές αρχές αναλαμβάνουν να χορηγήσουν την ενίσχυση (8). Εφόσον δεν έχει εκδοθεί τέτοια απόφαση πριν από την ένταξη, το μέτρο συνιστά νέα ενίσχυση, ακόμη κι αν η δέσμευση του Δημοσίου ήταν γνωστή από πριν.

(44)

Στην προκειμένη περίπτωση, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η δεσμευτική πράξη με την οποία οι αρμόδιες εθνικές αρχές ανέλαβαν να χορηγήσουν την ενίσχυση δεν τέθηκε σε ισχύ πριν από την ένταξη. Η σχετική σλοβενική νομοθεσία προβλέπει ότι η ενίσχυση χορηγείται με κυβερνητική απόφαση κατόπιν προτάσεως του αρμόδιου υπουργού. Αν και πράγματι, για τη χορήγηση μιας ενίσχυσης είναι αναγκαία η προηγούμενη λήψη αποφάσεων της διυπουργικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων και του αρμόδιου υπουργού, αυτές δεν αρκούν για τη χορήγηση της ενίσχυσης. Η τελική απόφαση εναπόκειται στην κυβέρνηση. Στην προκειμένη περίπτωση, η κυβερνητική απόφαση εκδόθηκε στις 27 Μαΐου 2004, και η Σλοβενία εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Μαΐου 2004. Συνεπώς, τα μέτρα συνιστούν νέα ενίσχυση και θα έπρεπε να είχαν κοινοποιηθεί βάσει του άρθρου 88 ΕΚ και να είχαν αξιολογηθεί βάσει του άρθρου 87 ΕΚ.

(45)

Δεδομένου ότι η υπό εξέταση ενίσχυση είναι ενίσχυση αναδιάρθρωσης, είναι συμβατή με την κοινή αγορά εφόσον είναι σύμφωνη με τα κριτήρια των κατευθυντήριων γραμμών.

(46)

Υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων της Σλοβενίας και των πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η Επιτροπή κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα σχετικά με τα σημεία τα οποία αποτέλεσαν το κίνητρο για να κινήσει την επίσημη διαδικασία.

(47)

Βάσει των πληροφοριών που δόθηκαν από τη Σλοβενία, η Επιτροπή καταλήγει στην άποψη ότι οι επιδόσεις της Javor Pivka, όπως περιγράφονται στο τμήμα ΙΙ.1 ανωτέρω, αποτελούν πράγματι γνώρισμα μιας εταιρείας που αντιμετώπιζε προβλήματα κατά το χρόνο που χορηγήθηκε η υπό εξέταση ενίσχυση. Η Επιτροπή σημειώνει ειδικότερα ότι η Javor Pivka εμφάνιζε αυξανόμενες ζημίες, μείωση του κύκλου εργασιών και φθίνουσα πορεία των ταμειακών ροών. Η Επιτροπή σημειώνει περαιτέρω ότι τα προβλήματα αυτά αποτελούσαν συστατικό μιας τάσεως που είχε εμφανιστεί κατά την περίοδο 2000-2004, και όχι απλώς ένα συγκυριακό συμβάν του έτους 2003.

(48)

Η Επιτροπή λαμβάνει επίσης υπό σημείωση τις εξηγήσεις της Σλοβενίας σχετικά με τη φύση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Javor Pivka. Υπό το πρίσμα της παθητικής φύσης και των φτωχών κεφαλαιακών πόρων των θεσμικών ιδιοκτητών της Javor Pivka και του κατακερματισμού του υπολοίπου μετοχικού κεφαλαίου, η Επιτροπή δέχεται ότι η εταιρεία δεν μπορούσε να αντλήσει τα αναγκαία κεφάλαια από τους μετόχους της. Για τους ίδιους λόγους, και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι κανένας μεμονωμένος ιδιοκτήτης δεν κατέχει ποσοστό μεγαλύτερο του 15 % του μετοχικού κεφαλαίου της Javor Pivka, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Javor Pivka δεν ανήκει σε κάποιο μεγαλύτερο επιχειρηματικό όμιλο.

(49)

Η Επιτροπή αποδέχεται κατά συνέπεια ότι η Javor Pivka ήταν επιλέξιμη για ενίσχυση αναδιάρθρωσης.

(50)

Η Επιτροπή επισήμαινε στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας ότι δεν ήταν σαφής ο τρόπος με τον οποίο το σχέδιο αναδιάρθρωσης θα μπορούσε να συμβάλει στην αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της Javor Pivka. Το σχέδιο αφορούσε κυρίως πενταετείς προβολές που έδειχναν πώς η εταιρεία ήταν πιθανόν να εξελιχθεί ως αποτέλεσμα των μέτρων αναδιάρθρωσης. Η Επιτροπή παρατηρούσε ότι η Σλοβενία δεν είχε υποβάλει τις πληροφορίες που είχε ζητήσει η Επιτροπή για να αξιολογήσει τις υποθέσεις σχετικά με τις πιθανές επιδόσεις της Javor Pivka βάσει του σχεδίου αναδιάρθρωσης.

(51)

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, η Σλοβενία υπέβαλε τις πρόσθετες πληροφορίες που αναφέρονται στο τμήμα IV.3 ανωτέρω. Οι πληροφορίες αυτές περιγράφουν επαρκώς τη βάση στην οποία στηρίχθηκαν οι υποθέσεις. Η Επιτροπή σημειώνει ότι οι προβλέψεις για την απόδοση των πωλήσεων της Javor Pivka θα μπορούσαν σήμερα να χαρακτηριστούν μάλλον αισιόδοξες δεδομένου ότι το 2005 και το 2006 ο τομέας αντιμετώπισε σκληρό ανταγωνισμό από την Άπω Ανατολή, ο οποίος απέληξε σε υπερβολική προσφορά στην αγορά και σε πιέσεις των τιμών. Ωστόσο, δεν είναι σαφές ότι οι πληροφορίες αυτές ήταν ήδη γνωστές στις αρχές του 2004. Περαιτέρω, η ίδια η Επιτροπή το 2006 παρατηρούσε ότι «η παραγωγή και η κατανάλωση κόντρα πλακέ αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με ισχυρή ανάπτυξη των εξαγωγών για ορισμένες ποιότητες» (9). Δεδομένου ότι οι πληροφορίες που δόθηκαν στην Επιτροπή δεν ήταν τέτοιες ώστε να μπορούν να τεθούν υπό αμφισβήτηση οι παραδοχές της ίδιας ή της εταιρείας, δεν έχει λόγους να τις αμφισβητήσει. Η Επιτροπή θεωρεί λοιπόν ότι οι προβολές που έγιναν το 2004 είναι αληθοφανείς και οι σχετικές αμφιβολίες της δεν υφίστανται πλέον.

(52)

Σύμφωνα με τα σημεία 35 και 36 των κατευθυντήριων γραμμών, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό στο μέτρο του δυνατού των δυσμενών συνεπειών της κρατικής ενίσχυσης στους ανταγωνιστές. Ωστόσο, εφόσον το μερίδιο του αποδέκτη στη σχετική αγορά είναι αμελητέο, δεν απαιτούνται αντισταθμιστικά μέτρα. Στις περιπτώσεις αυτές, τα αντισταθμιστικά μέτρα δεν αποτελούν προϋπόθεση προκειμένου η ενίσχυση να χαρακτηριστεί συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά.

(53)

Η Επιτροπή σημειώνει ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που δόθηκαν από τις σλοβενικές αρχές, η Javor Pivka δραστηριοποιείται σε αγορές διαφόρων προϊόντων (κόντρα πλακέ, φύλλα ξυλοτύπου, λεπτά ξυλόφυλλα και έπιπλα, βλ. αιτιολογική σκέψη 22 της παρούσας απόφασης). Όσον αφορά τα κόντρα πλακέ, η Επιτροπή σημειώνει καταρχήν ότι σε μια υπόθεση συγχώνευσης η «έρευνα της αγοράς επιβεβαίωσε σε μεγάλο βαθμό ότι οι διάφοροι τύποι σανίδων με βάση το ξύλο όπως τα κόντρα πλακέ, οι ινοσανίδες, οι ακατέργαστες μοριοσανίδες και οι επενδεδυμένες μοριοσανίδες, οι διακοσμητικές πολυστρωματικές σανίδες (HPL/CPL) και τα χωρίσματα με βάση το ξύλο για τον κλάδο επίπλων και τον οικοδομικό κλάδο ανήκουν σε ξεχωριστές αγορές προϊόντων» (10).

(54)

Όσον αφορά τον ορισμό της σχετικής αγοράς, η Σλοβενία παρέδωσε στην Επιτροπή έρευνα αγοράς η οποία δείχνει τα μερίδια αγοράς στην αγορά των σχετικών προϊόντων στην ΕΕ των 25. Σχετικά με το θέμα αυτό, η Επιτροπή δεν έχει λόγους να παρεκκλίνει από την παραδοχή της υποσημείωσης 20 των κατευθυντήριων γραμμών ότι η σχετική αγορά είναι ο ΕΟΧ. Υπενθυμίζει ότι έχει διεξαγάγει στο παρελθόν ορισμένες έρευνες αγοράς στην ευρωπαϊκή βιομηχανία προϊόντων με βάση το ξύλο (συμπεριλαμβανομένων ειδικότερα των μοριοσανίδων ξύλου) σε μια περίπτωση συγχώνευσης (11), και συνήγαγε ότι η σχετική αγορά ήταν ευρύτερη από την εθνική αγορά και τουλάχιστον διασυνοριακώς περιφερειακή. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται και από τις μεγάλες διασυνοριακές εμπορικές ροές. Το ότι παρόμοιες εμπορικές ροές υπάρχουν και στην περίπτωση των κόντρα πλακέ φαίνεται από τα στοιχεία που δόθηκαν από τη Σλοβενία και επιβεβαιώθηκαν από εσωτερικούς εμπειρογνώμονες της Επιτροπής (αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι οι ενδοκοινοτικές εξαγωγές αντιστοιχούν στο μεγαλύτερο μέρος του κύκλου εργασιών της Javor Pivka — 55 %). Επιπλέον, μια «διασυνοριακή περιφερειακή» αγορά θεωρείται ότι αντιστοιχεί σε μια απόσταση περίπου 1 000 km, όπου η απόσταση αυτή ποικίλλει ανάλογα με την προστιθέμενη αξία των προϊόντων, π.χ. για τα επενδεδυμένα προϊόντα η απόσταση αυτή είναι μεγαλύτερη από εκείνη των μη επενδεδυμένων προϊόντων. Καθώς τα κόντρα πλακέ είναι ήδη ένα υψηλότερης ποιότητας προϊόν και οι εξαγωγές αφορούν κυρίως κόντρα πλακέ, το κόστος μεταφοράς είναι χαμηλότερο από εκείνο των μοριοσανίδων (και ακόμη χαμηλότερο για καρέκλες και άλλα έπιπλα που κατασκευάζονται από κόντρα πλακέ). Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή καταλήγει στην άποψη ότι η σχετική αγορά για τα προϊόντα που κατασκευάζονται από τη Javor Pivka θα πρέπει να είναι, αν όχι ολόκληρος ο ΕΟΧ ή η ΕΕ των 25, τουλάχιστον ένα μεγάλο τμήμα της ΕΕ των 25.

(55)

Δεδομένου ότι το μερίδιο αγοράς της Javor Pivka στην ΕΕ των 25, όπως αναφέρεται στο τμήμα II.4 ανωτέρω, είναι 0,21 % (το 2003) για το σύνολο των προϊόντων της, και ότι το μερίδιο αυτό δεν θα υπερέβαινε ούτε το διπλάσιο ακόμη κι αν η γεωγραφική αγορά μειωνόταν στο μισό, η Επιτροπή θεωρεί ότι το μερίδιο αγοράς εξακολουθεί να είναι αρκετά κάτω από το 1 % το οποίο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η αγορά περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό μικρών και μεσαίων παραγωγών, μπορεί να θεωρηθεί αμελητέο (12). Κατά συνέπεια, και δεδομένου ότι η απόφαση αυτή βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του 1999, δεν απαιτούνται αντισταθμιστικά μέτρα για να διασφαλιστεί το συμβιβάσιμο της κρατικής ενίσχυσης με την κοινή αγορά.

(56)

Σύμφωνα με το σημείο 40 των κατευθυντήριων γραμμών, η ενίσχυση πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο που θα επιτρέψει την αναδιάρθρωση, ενώ οι αποδέκτες της ενίσχυσης πρέπει να συμβάλλουν σημαντικά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης με δικούς τους πόρους «περιλαμβανομένης της πώλησης ενεργητικού, εφόσον δεν είναι απαραίτητο για την επιβίωση της επιχείρησης, ή με εξωτερική χρηματοδότηση που θα λάβουν υπό τους όρους της αγοράς».

(57)

Η ίδια συνεισφορά της Javor Pivka στην αναδιάρθρωση περιγράφεται στο τμήμα IV.5 ανωτέρω. Θα πρέπει να αναφερθεί εξ αρχής ότι η Επιτροπή δεν μπορεί να αποδεχθεί την απομείωση ενεργητικού ως γνήσια ίδια συνεισφορά (13) επειδή δεν παρέχει στην εταιρεία πόρους προς διάθεση, ενώ εξαρτάται επίσης από μελλοντικές εργασίες που είναι αποτέλεσμα της παρεχόμενης κρατικής ενίσχυσης (14). Επομένως, για τον υπολογισμό της ίδιας συνεισφοράς της Javor Pivka, δεν είναι δυνατόν να ληφθούν υπόψη κεφάλαια από αυτή την πηγή.

(58)

Αντιθέτως, τα περιουσιακά στοιχεία που αποεπενδύει η Javor Pivka δεν φαίνεται να είναι σημαντικά για την επιβίωσή της· συνεπώς, οι πρόσοδοι από την πώληση αυτή συνιστούν έγκυρη ίδια συνεισφορά. Το ίδιο ισχύει και για τα κεφάλαια που αντλούνται μέσω δανείων που λαμβάνονται από τράπεζες με όρους της αγοράς χωρίς να συνδέονται με την ενίσχυση. Συνολικά, τα κεφάλαια από τις πηγές αυτές ανέρχονται σε 2 119 650 000 SIT, ποσό το οποίο η Επιτροπή θεωρεί ως ίδια συνεισφορά της Javor Pivka στην αναδιάρθρωση.

(59)

Η ίδια συνεισφορά αντιστοιχεί στο 45,5 % του συνολικού κόστους της αναδιάρθρωσης, ποσοστό το οποίο μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό βάσει των κατευθυντήριων γραμμών (15). Η ενίσχυση φαίνεται επίσης ότι περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο, αφού με αυτή διατίθενται απλώς τα πρόσθετα κεφάλαια που απαιτούνται για την τεχνολογική αναδιάρθρωση και την αναδιάρθρωση του εργατικού δυναμικού χωρίς την παροχή πρόσθετου ρευστού στην εταιρεία.

(60)

Βάσει της αρχής της εφάπαξ χορήγησης («one time, last time») που θεσπίζεται στα σημεία 48-51 των κατευθυντήριων γραμμών, η Επιτροπή δεν μπορεί να εγκρίνει ενίσχυση αναδιάρθρωσης σε εταιρεία που έχει λάβει και προηγουμένως ενίσχυση αναδιάρθρωσης. Η Επιτροπή θεωρεί ότι βάσει της εν λόγω αρχής πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κάθε ενίσχυση αναδιάρθρωσης που έχει χορηγηθεί μέσα σε μια δεκαετία πριν από την υπό εξέταση ενίσχυση, άσχετα με το αν η προηγούμενη ενίσχυση χορηγήθηκε πριν από την ένταξη του σχετικού κράτους μέλους στην ΕΕ. Κάθε άλλη κρατική ενίσχυση εκτός από ενίσχυση αναδιάρθρωσης δεν λαμβάνεται υπόψη.

(61)

Η Σλοβενία ισχυρίστηκε ότι σκοπός της προηγούμενης ενίσχυσης ήταν η προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας για περιβαλλοντικούς σκοπούς. Σχετικά με τον ισχυρισμό αυτό, δεν υπήρξαν στοιχεία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Επιτροπή να αμφισβητήσει την εν λόγω πληροφορία. Συνεπώς, η Επιτροπή δέχεται ότι η εν λόγω ενίσχυση δεν δόθηκε για σκοπούς αναδιάρθρωσης και δεν θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην εφαρμογή της αρχής «one time, last time».

(62)

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, διαπιστώθηκε ότι η εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθρωσης είχε καθυστερήσει και ότι ορισμένα τμήματα της τεχνολογικής αναδιάρθρωσης δεν είχαν εφαρμοστεί σύμφωνα με το σχέδιο. Τα προβλήματα αυτά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης δεν φαίνεται να ήταν ορατά κατά το χρόνο χορήγησης της ενίσχυσης, επομένως δεν δικαιολογούν οποιαδήποτε αμφισβήτηση της επάρκειας του σχεδίου για την επιστροφή της Javor Pivka στη βιωσιμότητα. Ωστόσο, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η έγκριση της ενίσχυσης υπόκειται στον όρο της πλήρους εφαρμογής του σχεδίου αναδιάρθρωσης (σημείο 43 των κατευθυντήριων γραμμών) και ότι η εφαρμογή θα παρακολουθείται (σημείο 45 των κατευθυντήριων γραμμών).

(63)

Επομένως, η Επιτροπή αναμένει από τη Σλοβενία, δυνάμει του σημείου 46 των κατευθυντήριων γραμμών, να της υποβάλει δύο τουλάχιστον εκθέσεις παρακολούθησης, μία για το 2007 στο τέλος Ιανουαρίου 2008 και μία για το 2008 στο τέλος Ιανουαρίου του 2009, με λεπτομερείς πληροφορίες για τις χρηματοοικονομικές επιδόσεις της εταιρείας και τις πραγματοποιηθείσες επενδύσεις. Η Επιτροπή επιθυμεί να τονίσει ιδιαίτερα ότι εφόσον η εταιρεία δεν πραγματοποιήσει όλες τις επενδύσεις που προβλέπονται στο σχέδιο αναδιάρθρωσης, μπορεί να της ζητηθεί να επιστρέψει ποσά της κρατικής ενίσχυσης, έστω κι αν έχει κατορθώσει να επανέλθει στη βιωσιμότητα (16).

(64)

Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή κρίνει ότι η υπό εξέταση ενίσχυση αποτελεί ενίσχυση αναδιάρθρωσης σύμφωνη με τους όρους των ισχυουσών κατευθυντήριων γραμμών, δηλ. των κατευθυντήριων γραμμών του 1999 για τη διάσωση και αναδιάρθρωση. Συνεπώς, η Επιτροπή κρίνει ότι, αν και η Σλοβενία χορήγησε παρανόμως την ενίσχυση αναδιάρθρωσης στη Javor Pivka κατά παράβαση του άρθρου 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, η κρατική ενίσχυση συμβιβάζεται με την κοινή αγορά,