52002AR0391

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών για την "Ανακοίνωση της Επιτροπής 'Δεύτερη έκθεση προόδου για την οικονομική και κοινωνική συνοχή'"

(2003/C 256/02)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής "Δεύτερη έκθεση προόδου για την οικονομική και κοινωνική συνοχή" (COM(2003) 34 τελικό)·

έχοντας υπόψη την απόφαση της Επιτροπής, της 30ής Ιανουαρίου 2003, να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών επί του θέματος, σύμφωνα με το άρθρο 265, 1ο εδάφιο, της Συνθήκης περί Ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας·

έχοντας υπόψη την απόφαση του Προεδρείου της, της 11ης Φεβρουαρίου 2003, να αναθέσει την κατάρτιση της γνωμοδότησης αυτής στην επιτροπή "Πολιτική εδαφικής συνοχής"·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της με θέμα "Η διάρθρωση και οι σκοποί της ευρωπαϊκής περιφερειακής πολιτικής στην πορεία προς τη διεύρυνση και την παγκοσμιοποίηση: έναρξη της συζήτησης" (CdR 157/2000 fin)(1)·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της με θέμα την ανακοίνωση της Επιτροπής "Δεύτερη Έκθεση της Επιτροπής για την Οικονομική και Κοινωνική Συνοχή" (CdR 74/2001 fin)(2)·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της με θέμα την ανακοίνωση της Επιτροπής "Πρώτη έκθεση προόδου σχετικά με την Οικονομική και Κοινωνική Συνοχή" (CdR 101/2002 fin)(3)·

έχοντας υπόψη το σχέδιο γνωμοδότησης που υιοθέτησε η επιτροπή "Πολιτική εδαφικής συνοχής" στις 30 Απριλίου 2003 (CdR 391/2002 rev.), εισηγητής: ο κ. Michael Schneider (DE, EPP) Υφυπουργός κρατιδίου·

εκτιμώντας

1) ότι η "Δεύτερη ενδιάμεση έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή" αποτελεί ένα ακόμη βήμα για την επεξεργασία προτάσεων με σκοπό τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής για την περίοδο μετά το 2006 και στο πλαίσιο της διεύρυνσης της Ένωσης·

2) ότι στην εν λόγω έκθεση αναλύονται η κατάσταση και οι εξελίξεις που σημειώνονται στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες, ενώ παράλληλα προσαρμόζονται στην επικαιρότητα τα σημαντικά θέματα της συζήτησης για το μέλλον της πολιτικής συνοχής·

3) ότι, υπό το φως των αποτελεσμάτων της Δεύτερης έκθεσης προόδου, η Επιτροπή των Περιφερειών καλείται πλέον να επανεξετάσει, να αναπτύξει περαιτέρω και να προσαρμόσει στο σημερινό επίπεδο της συζήτησης τις προτάσεις που περιλαμβάνουν οι γνωμοδοτήσεις που έχει εκδώσει έως σήμερα·

4) ότι βασικό κριτήριο για την αξιολόγηση της ΕΤΠ εξακολουθεί να αποτελεί ο στόχος που περιλαμβάνει το άρθρο 158 της Συνθήκης ΕΚ για την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, προκειμένου να προαχθεί η αρμονική ανάπτυξη του συνόλου της Κοινότητας. Άλλωστε, ο στόχος της μείωσης των διαφορών μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των περιοχών και η μείωση της καθυστέρησης των πλέον μειονεκτουσών περιοχών αποτελεί τη σημαντικότερη συμβολή για την ενίσχυση του ρόλου που διαδραματίζουν οι περιφερειακές και τοπικές αρχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

5) ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει στη Δεύτερη ενδιάμεση έκθεση ενημερωμένα δεδομένα για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη τόσο των σημερινών κρατών μελών και περιφερειών όσο και των υποψήφιων κρατών μελών. Βάσει της ανάλυσης των στοιχείων αυτών, καθίσταται σαφές ότι η περιφερειακή και διαρθρωτική πολιτική και στο μέλλον πρέπει να αποτελεί κοινό καθήκον των κρατών μελών, των τοπικών και περιφερειακών αρχών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο εξορθολογισμός της πολιτικής αυτής είναι, επομένως, απορριπτέος, όπως υποδεικνύεται άλλωστε και στη δεύτερη ενδιάμεση έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συνεπώς, είναι απαραίτητη η συνέχιση της ευρωπαϊκής περιφερειακής πολιτικής για τις περιφέρειες που παρουσιάζουν αναπτυξιακή καθυστέρηση και η πρόβλεψη μιας νέας περιφερειακής πολιτικής για τις υπόλοιπες περιφέρειες·

υιοθέτησε ομόφωνα, κατά την 50ή σύνοδο ολομέλειάς της, της 2ας και 3ης Ιουλίου 2003 (συνεδρίαση της 2ας Ιουλίου), την ακόλουθη γνωμοδότηση.

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1. Ανάλυση της κατάστασης και των εξελίξεων

1.1. επισημαίνει ότι η πρωτοφανής όξυνση των οικονομικών ανισοτήτων στην Ένωση, που θα είναι αποτέλεσμα της διεύρυνσης, θα αποτελέσει την κυριότερη πρόκληση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής από το 2006 και μετά. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει ιδιαίτερη σημασία να ενταχθεί ο αυξανόμενος αριθμός πολιτών της Ένωσης, οι οποίοι ζουν σε περιφέρειες με κατά κεφαλήν εισόδημα πολύ χαμηλότερο του μέσου κοινοτικού όρου, στην ανάπτυξη του συνόλου της Ένωσης, ανεξάρτητα από το αν ζουν σε "παλαιό" ή σε "νέο" κράτος μέλος.

1.2. διαπιστώνει ότι οι ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μειώθηκαν, ενώ συγχρόνως αυξήθηκαν οι περιφερειακές διαφορές εντός των κρατών μελών. Η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί ότι για το λόγο αυτό επιβάλλεται ακόμη περισσότερο η προώθηση της εντατικότερης συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο σχεδιασμό αλλά και στην υλοποίηση της πολιτικής συνοχής, καθώς και ότι η εν λόγω πολιτική θα πρέπει να λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη τις συστάσεις που περιλαμβάνει το σχέδιο ανάπτυξης του κοινοτικού χώρου (ΣΑΚΧ), το οποίο συμφωνήθηκε στο Πότσνταμ τον Μάιο του 1999.

1.3. συμπεραίνει ότι η αναπτυξιακή ύφεση που παρατηρήθηκε το 2000 αναμένεται να επιδράσει εντονότερα στις πλέον μειονεκτούσες περιοχές. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των περιφερειών αυτών, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικών δυσκολιών ώστε να προωθηθεί μια πιο πολυκεντρική ανάπτυξη του κοινοτικού χώρου και να βελτιωθεί η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1.4. αξιολογεί ως επιτυχία της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής το γεγονός ότι οι επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης στην πολιτική απασχόλησης ήταν ήπιες, μεταξύ άλλων και λόγω των παρεμβάσεων των διαρθρωτικών ταμείων, αλλά και το γεγονός ότι οι περιφερειακές διαφορές όσον αφορά το ποσοστό ανεργίας μειώθηκαν ακόμη περισσότερο στα σημερινά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, είναι αδύνατο να παραβλεφθεί το γεγονός ότι το επίπεδο της ανεργίας εξακολουθεί να είναι ανεπίτρεπτα υψηλό σε πολλές περιφέρειες και δήμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και ότι και στα μελλοντικά κράτη μέλη θα πρέπει να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες προκειμένου να αυξηθεί το ποσοστό απασχόλησης και να αναχαιτιστούν οι επιπτώσεις της αναπόφευκτης αναδιάρθρωσης.

1.5. ως εκ τούτου, έχει την άποψη ότι οι θέσεις που διατύπωσε έως σήμερα όσον αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής επιβεβαιώνονται από τα αποτελέσματα της μελέτης για τις επιπτώσεις της πολιτικής συνοχής. Αυτό αφορά ιδιαίτερα το γεγονός ότι, χάρη στις παρεμβάσεις των διαρθρωτικών ταμείων, και ιδιαίτερα των ενισχύσεων για τις περιοχές του στόχου 1, σημειώθηκε αισθητή οικονομική ανάπτυξη και ότι από το 1989 και μετά οι εισοδηματικές διαφορές μεταξύ των περιφερειών του στόχου 1 και του μέσου κοινοτικού όρου μειώθηκαν κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες.

1.6. καταλήγει όμως στο συμπέρασμα ότι, συγχρόνως, καθίσταται σαφές ότι στις περιφέρειες που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα προβλήματα είναι ελάχιστα ανεπτυγμένοι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητά τους. Κατά συνέπεια, η κατάρτιση, η καινοτομία και η παραγωγικότητα πρέπει να ληφθούν σε μεγαλύτερο βαθμό υπόψη κατά τη διαμόρφωση της μελλοντικής πολιτικής συνοχής, παράλληλα με τις επειγόντως απαραίτητες επενδύσεις σε κεφάλαια και σε υποδομές. Η ΕΤΠ επισημαίνει ότι όλες οι πολιτικές που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις περιφέρειες, πρέπει να συμβάλουν στον στόχο της συνοχής.

1.7. ζητεί να προβλεφθούν ανάλογες μεταβατικές ρυθμίσεις για όλες τις περιοχές, οι οποίες αντιμετωπίζουν σήμερα διαρθρωτικά προβλήματα αλλά δεν θα αναγνωρίζονται ως τέτοιες κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, σε συνάρτηση με την ανάπτυξη των μελλοντικών στόχων ενίσχυσης.

1.8. κρίνει ότι, για να είναι αξιόπιστη, η περιφερειακή πολιτική και η πολιτική συνοχής πρέπει να διαθέτει επαρκείς χρηματοοικονομικούς πόρους και φρονεί, επομένως, ότι η πρόταση να διατεθεί το 0,45 % του κοινοτικού ΑΕΠ στους εν λόγω πολιτικούς τομείς αποτελεί αποδεκτή βάση συζήτησης.

2. Προτεραιότητες για τη μελλοντική πολιτική

είναι της άποψης ότι, σύμφωνα με το επίπεδο των συζητήσεων όπως το προσδιορίζει η Επιτροπή, διακρίνονται τέσσερα κεντρικά πεδία δράσης:

- Παρεμβάσεις σε περιφέρειες με αναπτυξιακή καθυστέρηση η διαρθρωτικά προβλήματα·

- Εφαρμογή μέτρων και εκτός των περιφερειών με αναπτυξιακή καθυστέρηση·

- Προώθηση της διασυνοριακής και διαπεριφερειακής συνεργασίας·

- Απλούστευση της διοίκησης.

2.1. Οι περιφέρειες με αναπτυξιακή καθυστέρηση

2.1.1. επισημαίνει ότι, σύμφωνα με τις δηλώσεις της Επιτροπής, όλες οι γνώμες που της έχουν υποβληθεί υποστηρίζουν σχεδόν ομόφωνα την ενίσχυση των περιφερειών με αναπτυξιακή καθυστέρηση. Συγχρόνως, προτείνεται να διατηρηθεί το κριτήριο του 75 % για τον προσδιορισμό των επιδοτούμενων περιφερειών (75 % του ακαθάριστου κατά κεφαλήν εισοδήματος με βάση τα πρότυπα αγοραστικής δύναμης που έχουν καθοριστεί σε επίπεδο ΝUTS II). Προτείνεται, επίσης, να λαμβάνονται υπόψη τα διαρθρωτικά μειονεκτήματα που αντιμετωπίζουν άκρως απόμακρες και οι εξαιρετικά αραιοκατοικημένες περιφέρειες, ανεξάρτητα από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν τους, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες εξουδετερώνονται οι αποκαλούμενες στατιστικές επιπτώσεις. Συγχρόνως θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ.

2.1.2. υποθέτει ότι η διαμόρφωση του στόχου 1 προσφέρει σήμερα ήδη ικανοποιητική ελαστικότητα, προκειμένου να μπορούν να συνεκτιμηθούν κοινές προτεραιότητες, όπως η διαδικασία της Λισαβόνας και του Γκέτεμποργκ για την απασχόληση, την οικονομική μεταρρύθμιση, την κοινωνική συνοχή και την αειφόρο ανάπτυξη. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε η μελλοντική διαμόρφωση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού να μην επηρεάζει αρνητικά αυτή την ελαστικότητα.

2.1.3. ζητεί με επίταση ο μελλοντικός στόχος 1 να περιλαμβάνει:

2.1.4. Τις περιφέρειες που έχουν ΑΕγχΠ ανά κάτοικο έως 75 % του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ των 25), τις περιφέρειες που πλήττονται από τις λεγόμενες στατιστικές επιπτώσεις καθώς και τις περιφέρειες που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα μειονεκτήματα, τις εξαιρετικά αραιοκατοικημένες περιφέρειες και τις άκρως απόμακρες περιφέρειες.

Μεταβατικές περιόδους για τις περιφέρειες οι οποίες, λόγω της θετικής τους εξέλιξης έχουν υπερβεί το όριο του 75 % (ΕΕ-15) (phasing out).

Διασφάλιση ουσιαστικής ενίσχυσης, μεταβατικού και φθίνοντος χαρακτήρα με πόρους του Ταμείου Συνοχής για τα κράτη που υπερβαίνουν το 90 % του κοινοτικού μέσου όρου λόγω στατιστικών ελλείψεων.

2.1.5. υπογραμμίζει με αδιαμφισβήτητο τρόπο, ότι η θέση αυτή πρέπει να λάβει υπόψη της τις απαιτήσεις που θα προκύψουν από τη διεύρυνση της ΕΕ. Θα πρέπει να βρεθούν κατάλληλες λύσεις τόσο για τα υποψήφια κράτη μέλη όσο και για τα υφιστάμενα προβλήματα στις περιφέρειες της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μελλοντική διαμόρφωση της πολιτικής συνοχής δεν επιτρέπεται να θίξει τις περιφέρειες στα σημερινά κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Ιδιαίτερα, πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε η πολιτική συνοχής στα νέα κράτη μέλη να μην χρηματοδοτηθεί μονόπλευρα σε βάρος των σημερινών περιφερειών που λαμβάνουν ενισχύσεις και οι οποίες δεν μπορούν να αναλάβουν μόνες τους διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

2.1.6. επισημαίνει ότι οι λεγόμενες στατιστικές επιπτώσεις αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα για τις περιφέρειες που αντιμετωπίζουν αναπτυξιακή καθυστέρηση. Σύμφωνα με τα νεώτερα στοιχεία της Επιτροπής, 18 περιφέρειες με 21 εκατομμύρια κατοίκους θα εξαιρεθούν από τις περιφέρειες του σημερινού στόχου 1 μόνο για το λόγο ότι η διεύρυνση θα επιφέρει μείωση του ευρωπαϊκού μέσου όρου του ΑΕΠ. Σε αυτές τις 18 περιφέρειες ανήκουν περιφέρειες που βρίσκονται στο Βέλγιο, στη Μεγάλη Βρετανία, στη Φιλανδία, στην Ιταλία, στην Αυστρία, στην Πορτογαλία και την Ισπανία, καθώς και σχεδόν όλες οι περιφέρειες της Ανατολικής Γερμανίας που περιλαμβάνονται στο στόχο 1. Δε θα πρέπει να δημιουργηθεί η εντύπωση στους ανθρώπους που κατοικούν στις περιφέρειες αυτές, ότι η διεύρυνση θα χρηματοδοτηθεί εις βάρος τους.

2.1.7. υποστηρίζει την Επιτροπή η οποία επισημαίνει το ειδικό αυτό πρόβλημα και τάσσεται υπέρ μιας δίκαιης ρύθμισης. Για λόγους που αφορούν τη νομοθεσία περί ενισχύσεων καθώς και για λόγους ίσης μεταχείρισης, η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί στα πλαίσια του μελλοντικού στόχου 1 και τις σχετικές με αυτόν νομοθετικές διατάξεις. Στο στόχο 1 λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψη οι περιφέρειες με ειδικά προβλήματα, ακόμη κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου ενίσχυσης, στο πλαίσιο του ισχύοντος κανονισμού των διαρθρωτικών ταμείων. Συνεπώς, πρέπει να συμπεριληφθεί στον κανονισμό που θα ισχύει από το 2007 και μετά μια ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία μόνο οι περιφέρειες που και μετά από τη μείωση του κοινοτικού μέσου όρου υπερβαίνουν το όριο του 75 % θα διατηρήσουν το καθεστώς των περιφερειών του στόχου 1. Η περιφερειακή ευμάρεια θα αποτελεί και στο μέλλον κριτήριο για την κατανομή των πόρων του στόχου 1 στις επιμέρους επιδοτούμενες περιφέρειες, κριτήριο το οποίο, συμβάλλει σε μια διαφοροποιημένη και συγχρόνως δίκαιη κατανομή των πόρων χωρίς να διακυβεύονται τα ανώτατα όρια που έχουν θεσπιστεί σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Επίσης, πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι περιφέρειες αυτές θα διατηρήσουν το καθεστώς της επιδοτούμενης περιφέρειας σύμφωνα με το άρθρο 87, παράγραφος 3, σημείο α) της Συνθήκης ΕΚ και συνεπώς θα εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου αυτού.

2.2. Μέτρα που εφαρμόζονται εκτός των περιφερειών με αναπτυξιακή καθυστέρηση

2.2.1. υποστηρίζει την άποψη της Επιτροπής σχετικά με την ανάγκη εφαρμογής μέτρων εκτός των περιφερειών με αναπτυξιακή καθυστέρηση και συνιστά θερμά, στο πλαίσιο αυτό, τη ριζική τροποποίηση των ισχυόντων μέσων, κυρίως από την άποψη της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των διοικητικών μηχανισμών και των χρηματοδοτικών ελέγχων, προκειμένου να απλοποιηθεί και να αποκεντρωθεί η εφαρμογή των μέτρων αυτών και ζητά, επομένως, την καθιέρωση, από το 2007 και μετά, ενός νέου στόχου 2 για το σύνολο των περιφερειών που δεν είναι επιλέξιμες στα πλαίσια του στόχου 1.

2.2.2. Συγχρόνως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερη θέση των παραμεθόριων περιοχών που συνορεύουν με μια νέα επιλέξιμη περιοχή του στόχου 1 και οι οποίες ενδεχομένως να μην είναι πλέον επιλέξιμες περιοχές για την παροχή ενισχύσεων του στόχου 2 και 3. Οι παραμεθόριες αυτές περιοχές θα πρέπει, τουλάχιστον κατά την πρώτη περίοδο του προγράμματος μετά το 2006, να ληφθούν ιδιαίτερα υπόψη στα πλαίσια της διαμόρφωσης του νέου προγράμματος του στόχου 2, ή στα πλαίσια του προγράμματος Ιnterreg.

2.2.3. υπενθυμίζει ότι βασικός στόχος των κοινοτικών παρεμβάσεων στον τομέα αυτό είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των περιφερειών σύμφωνα με τους πολιτικούς στόχους της Ένωσης, όπως ορίσθηκαν στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισαβόνας και του Γκέτεμποργκ. Οι απαραίτητες αναδιαρθρώσεις με στόχο περισσότερο ανταγωνισμό, περισσότερη καινοτομία, ελαστικότητα και ανάπτυξη, όπως χαράχθηκαν στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισαβόνας, μπορούν να επιδιωχθούν με αποφασιστικότητα μόνον εφόσον υπάρξει αποτελεσματική συμβολή της Επιτροπής με στόχο την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

2.2.4. επιθυμεί να διευκρινίσει ότι, σε ό,τι αφορά το μελλοντικό προσανατολισμό της ευρωπαϊκής διαρθρωτικής πολιτικής, συζητήθηκαν δύο βασικές δυνατότητες επιλογής:

2.2.5. Αφενός, διαπιστώνεται ότι το περιφερειακό επίπεδο εξακολουθεί να είναι το πλέον κατάλληλο για το σχεδιασμό και τη διαχείριση των επεμβάσεων. Η επιλογή αυτή προσφέρει πλεονεκτήματα όσον αφορά τη συνέχεια των ενισχύσεων, τη συνεκτίμηση της χωροταξικής διάστασης, καθώς και την εναρμόνιση με το ευρωπαϊκό δίκαιο ανταγωνισμού, αλλά και τα εθνικά μέσα της διαρθρωτικής πολιτικής.

2.2.6. Αφετέρου, εξετάζεται η πρόταση να αναπτυχθούν οι παράγοντες της ανταγωνιστικότητας, όπως για παράδειγμα η συγκοινωνιακή σύνδεση, η διαφοροποίηση της διάρθρωσης της παραγωγής, η κοινωνία της γνώσης, η καινοτομία, η έρευνα και η ανάπτυξη, το περιβάλλον, η απασχόληση, η κοινωνική επανένταξη, καθώς και η δια βίου μάθηση και κατάρτιση, σε αυτοτελή θέματα κοινοτικής ενίσχυσης. Παρόμοια προσέγγιση θα είχε το πλεονέκτημα ότι η Ένωση θα μπορεί να αντιδράσει με ευελιξία στα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που προκύπτουν εκτός των μειονεκτουσών περιοχών, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας και προσφέρει τη μεγαλύτερη δυνατή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Ωστόσο, θα πρέπει προηγουμένως να έχουν επιλυθεί όλα τα προβλήματα νομικής φύσης που αφορούν τις ενισχύσεις καθώς και το ζήτημα της συνοχής με τις προσπάθειες των κρατών μελών στον τομέα της διαρθρωτικής πολιτικής. Οι ενιαίες διατάξεις ευρωπαϊκού επιπέδου θα πρέπει να περιορίζονται στον προσδιορισμό των στόχων, ώστε οι περιφέρειες να διαθέτουν την απαραίτητη διακριτική ευχέρεια κατά τον καθορισμό προτεραιοτήτων για τη διευθέτηση των τοπικών διαρθρωτικών προβλημάτων.

2.2.7. Λαμβανομένων υπόψη των δεδομένων αυτών, είναι της άποψης ότι είναι δυνατή μία ισχυρότερη θεματική προσέγγιση σε σύνδεση με το περιφερειακό επίπεδο, υπό την προϋπόθεση ότι θα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων και στην καθιέρωση των προγραμμάτων στα πλαίσια του στόχου 2, και ότι οι προτεραιότητες αυτές θα βασίζονται σε εδαφικά και θεματικά κριτήρια που θα ορίζονται σαφώς σε κοινοτικό επίπεδο. Η επιλογή των περιφερειών, οι οποίες θα λάβουν ενίσχυση από τον στόχο 2 θα πρέπει - αντίθετα με τον στόχο 1 - να μην επιλέγονται βάσει του δείκτη ΑΕγχΠ, αλλά βάσει άλλων κριτηρίων όπως π.χ. η δημογραφική εξέλιξη, η αραιή κατανομή πληθυσμού, το ποσοστό ανεργίας το επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης στα πλαίσια της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας (π.χ. το περιβάλλον για τη δημιουργία επιχειρήσεων και ΜΜΕ), η καινοτομία, η διαφοροποίηση οικονομικών δραστηριοτήτων και η βιομηχανική πυκνότητα.

2.2.8. ζητεί από την Επιτροπή να αναλύσει λεπτομερώς τις επιμέρους επιλογές για τη μελλοντική διαμόρφωση της πολιτικής συνοχής εκτός των μειονεκτουσών περιοχών στα πλαίσια της τρίτης έκθεσης συνοχής. Κρίνει ότι θα πρέπει να διατεθούν κατάλληλοι πόροι για το μελλοντικό στόχο 2, καθώς και ότι, στο πλαίσιο αυτό, ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαίτερα μειονεκτήματα, όπως οι ορεινές περιφέρειες, τα νησιά, δυσπρόσιτες περιφέρειες και οι αραιοκατοικημένες περιφέρειες.

2.2.9. διαπιστώνει ότι, στο πλαίσιο αυτό, το ζήτημα των πόλεων είναι μεγάλης σημασίας για την οικονομική και κοινωνική συνοχή της Ευρώπης και επισημαίνει σχετικά τη διαπίστωση της Επιτροπής, που διατυπώνεται ήδη στη δεύτερη έκθεση για τη συνοχή, ότι "οι πόλεις βρίσκονται στο κέντρο των οικονομικών, κοινωνικών και εδαφικών μεταβολών".

2.2.10. Ως εκ τούτου, αναμένει ότι και στον αστικό τομέα θα υπάρξουν μέτρα στήριξης εκ μέρους των διαρθρωτικών ταμείων. Εν προκειμένου, πρόκειται για μέτρα στο πλαίσιο της διαδικασίας της Λισαβόνας, μέτρα για βελτιωμένη σύγκλιση στο εσωτερικό των αστικών περιοχών και μέτρα με σκοπό την αυξημένη κοινωνική συνοχή.

2.2.11. είναι της άποψης ότι πρέπει να καταβληθούν παρόμοιες προσπάθειες τόσο στο χώρο της υπαίθρου, και ιδιαίτερα στις ορεινές περιφέρειες, στα νησιά, στις δυσπρόσιτες και στις αραιοκατοικημένες περιφέρειες, όσο και για τη διατήρηση των λειτουργικών σχέσεων μεταξύ των αστικών και των αγροτικών περιοχών, αποφεύγοντας έτσι τις διαδικασίες αποκλεισμού και περιθωριοποίησης των αγροτικών περιοχών από την πίεση των αστικών περιοχών και των υποδομών. Για τούτο είναι απαραίτητο να συντονιστούν στενά οι μελλοντικοί προσανατολισμοί της διαρθρωτικής πολιτικής της ΕΕ, αφενός, και οι μελλοντικοί προσανατολισμοί ορισμένων πολιτικών με ισχυρό εδαφικό αντίκτυπο, αφετέρου, (αγροτικές και δασικές δραστηριότητες, μεταφορές, πολεοδομία, έρευνα-καινοτομία, απασχόληση-κατάρτιση, ανταγωνισμός, κ.λπ.)

2.3. Διασυνοριακή και διαπεριφερειακή συνεργασία

2.3.1. έχει υπογραμμίσει επανειλημμένα, σε πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις της, την εξαιρετική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία που περιέχουν τα μέτρα στον τομέα της διασυνοριακής, διακρατικής και διαπεριφερειακής συνεργασίας και η θέση αυτή διαβεβαιώνεται στη Δεύτερη έκθεση προόδου. Ωστόσο, θεωρεί απαραίτητο να απλουστευθεί η διαχείριση των προγραμμάτων και σχεδίων στον τομέα αυτό, προκειμένου να αποφευχθούν οι καθυστερήσεις, όπως αυτές που σημειώθηκαν κατά την τρέχουσα περίοδο ενίσχυσης.

2.3.2. υποστηρίζει την Επιτροπή κατά την ανάπτυξη μιας πραγματικής στρατηγικής προσέγγισης, συμπεριλαμβάνοντας όλες της πτυχές μιας πανευρωπαϊκής συνεργασίας των περιφερειών, δήμων και επιχειρήσεων, παρέχοντας συγχρόνως τη δυνατότητα για κοινή ανάπτυξη σχεδίων και αμοιβαία ανταλλαγή εμπειριών. Η πανευρωπαϊκή δικτύωση θα πρέπει να συνεχιστεί κατά απόλυτη προτεραιότητα.

2.3.3. αναμένει ότι θα αναληφθούν, εξάλλου, κοινοτικές πρωτοβουλίες ως μέσον για ιδιαίτερους στόχους ευρωπαϊκής σημασίας. Αυτές πρέπει να οργανώνονται γύρω από θέματα, τα οποία δεν μπορούν να καλυφθούν στο πλαίσιο προγραμμάτων στόχων, να προσφέρουν υψηλή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και να επιδιώκουν μία πανευρωπαϊκή κάλυψη, όπως για παράδειγμα το Ιnterreg, πρωτοβουλία που αφού αποδείχτηκε η αποτελεσματικότητά της, πρέπει να επωφεληθεί από την ουσιαστική αύξηση των διαθέσιμων πόρων.

3. Απλοποίηση της διαχείρισης

3.1. Ζήτησε ήδη στη γνωμοδότηση της 10ης Οκτωβρίου 2002 (CdR 101/2002 fin)(4) να απλουστευτούν οι διαδικασίες για τη χορήγηση περιφερειακών ενισχύσεων και να διευκρινιστεί ο ρόλος της Επιτροπής των κρατών μελών και των περιφερειών με τον ταυτόχρονο σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας. Επιβεβαιώνει ότι είναι απαραίτητο τα διάφορα υφιστάμενα μέσα παρέμβασης (στόχος 2, στόχος 3, κ.λπ.) να ενοποιηθούν, σε περιφερειακή, όμως, πάντοτε βάση. Επιπλέον, ζητεί να συντονιστούν καλύτερα οι κοινοτικές πολιτικές και τα μέσα χρηματοδότησης συνολικά με την πολιτική οικονομική και κοινωνική συνοχή. Η έκθεση προοπτικής για την απλούστευση των διαρθρωτικών ταμείων μετά το 2006 θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με το θέμα αυτό.

4. Περαιτέρω διαδικασίες

4.1. καλείται να αναλάβει δραστήριο ρόλο στη συζήτηση για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής μετά το 2006. Συνεπώς, οι δραστηριότητες της Επιτροπής των Περιφερειών έναντι της Επιτροπής του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω ώστε να διαδοθεί το περιεχόμενο της έκθεσης προοπτικής για την απλούστευση της διοίκησης, καθώς και της υποχρεωτικής γνωμοδότησης για τη Δεύτερη έκθεση προόδου και κατ' επέκταση να βρεθούν εγκαίρως "σύμμαχοι" για τα περιφερειακά και δημοτικά συμφέροντα στα πλαίσια αυτού του σημαντικού πολιτικού τομέα.

4.2. καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει την ευρύτατη συζήτηση για τη μελλοντική πολιτική συνοχής με την Τρίτη έκθεση συνοχής που θα υποβληθεί στα τέλη 2003, να την εμβαθύνει και να υποβάλει, το αργότερο έως το τέλος του 2004, συγκεκριμένες προτάσεις κανονισμών για τη μελλοντική διαμόρφωση της πολιτικής συνοχής. Οι διαπραγματεύσεις στους κόλπους του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου θα πρέπει να ολοκληρωθούν έγκαιρα, ώστε κατά το έτος 2006 να διατίθενται ικανοποιητικά χρονικά περιθώρια για την επεξεργασία και έγκριση των σχεδίων και προγραμμάτων και να μη σημειωθούν εκ νέου καθυστερήσεις κατά την έναρξη της νέας περιόδου ενίσχυσης.

Βρυξέλλες, 2 Ιουλίου 2003.

Ο Πρόεδρος

της Επιτροπής των Περιφερειών

Albert Bore

(1) ΕΕ C 148 της 18.5.2001, σ. 25.

(2) ΕΕ C 107 της 3.5.2002, σ. 27.

(3) ΕΕ C 66 της 19.3.2003, σ. 11.

(4) ΕΕ C 66 της 19.3.2003, σ. 11.