52003AE0590

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές των κρατών μελών για την απασχόληση"

(COM(2003) 176 τελικό - 2003/0068 (CNS))

(2003/C 208/16)

Στις 22 Απριλίου 2003, και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή όρισε τον κ. Χριστόφορο Κορυφίδη ως γενικό εισηγητή και του ανέθεσε την προετοιμασία των σχετικών εργασιών.

Κατά την 399η σύνοδο ολομέλειας της 14ης και 15ης Μαΐου 2003 (συνεδρίαση της 14ης Μαΐου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 87 ψήφους υπέρ, 4 ψήφους υπέρ και 23 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Στις 8 Απριλίου 2003 για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ταυτόχρονα τις προτάσεις της για τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών και για τις, σε σχέση με την απασχόληση, κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις της.

1.2. Η παρούσα γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ αποτελεί συνέχεια της γνωμοδότησής της για την Ευρωπαϊκή στρατηγική Απασχόλησης (ΕΣΑ), που ψηφίστηκε από την ολομέλειά της, τον προηγούμενο Μάρτιο(1).

1.3. Παράλληλα με τη γνωμοδότηση αυτή, η ΕΟΚΕ επεξεργάστηκε και τη γνωμοδότησή της για τους αντίστοιχους γενικούς προσανατολισμούς της, οικονομικής πολιτικής για το 2003.

2. Η πρόταση της Επιτροπής

2.1. Στην αιτιολογική έκθεση της πρότασής της η Επιτροπή συγκεκριμενοποιεί τους λόγους που οδήγησαν σ' έναν ουσιαστικό επαναπροσδιορισμό των κατευθυντήριων γραμμών, οριοθετεί το νέο πλαίσιο ανάπτυξής τους και προβάλλει τις προτεραιότητες που πρέπει να υπηρετηθούν.

2.1.1. Ως λόγοι επαναπροσανατολισμού των κατευθυντήριων γραμμών επισημαίνονται οι σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και συγκεκριμένα "Η επιτάχυνση των οικονομικών, κοινωνικών και δημογραφικών αλλαγών, η παγκοσμιοποίηση και οι ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας και η προσεχής διεύρυνση της ΕΕ", καθώς και η αναγκαιότητα "να ασκηθεί καλύτερα η στρατηγική της Λισαβόνας".

2.1.2. Το πλαίσιο ανάπτυξης των κατευθυντήριων γραμμών προσδιορίζεται και οριοθετείται στην πρόταση της Επιτροπής από:

- το αίτημα για σταθερότερες κατευθυντήριες γραμμές προσανατολισμένες στο αποτέλεσμα και σε ενδιάμεσους, μεσοπρόθεσμους στόχους, στα πλαίσια των κεντρικών στόχων και του δεκαετούς σχετικού χρονοδιαγράμματος που αποφασίστηκε στη Λισαβόνα·

- τα αποτελέσματα μιας εκτεταμένης αξιολόγησης που έγινε για τα πέντε πρώτα χρόνια εφαρμογής της στρατηγικής απασχόλησης·

- τα συμπεράσματα του διαλόγου και τις διαβουλεύσεις που έγιναν μέχρι σήμερα με όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και άλλους σημαντικούς συντελεστές, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών·

- τη διεύρυνση·

- τις συνεισφορές, ιδιαίτερα, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(2).

2.1.3. Οι δέκα συγκεκριμένες προτεραιότητες δράσης, που προτείνονται από την Επιτροπή έχουν ως επιδίωξη την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και μελλοντικών προκλήσεων και τη στήριξη των τριών πρωταρχικών στόχων της πλήρους απασχόλησης, της βελτίωσης της ποιότητας και παραγωγικότητας στην εργασία, καθώς και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και ενσωμάτωσης.

2.2. Η Επιτροπή προτείνει ποσοτικούς στόχους σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο στόχους, με βάση τους οποίους θα μετράται και η πρόοδος. Ορισμένοι από τους προτεινόμενους στόχους τέθηκαν από το ίδιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή περιλαμβάνονταν στις προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές άλλοι πάλι, είναι νέοι.

2.3. Τέλος, η Επιτροπή παρουσιάζει στην πρότασή της τις κατευθυντήριες γραμμές με μια τριμερή(3), δομή υπογραμμίζοντας την ευθύνη των κρατών μελών στην άσκηση των πολιτικών απασχόλησης, κατά τρόπο ώστε:

- να τηρούνται οι στόχοι και οι προτεραιότητες·

- να σημειώνεται πρόοδος ως προς την επίτευξη των ειδικών ποσοτικών στόχων που προβλέπονται·

- να διασφαλίζεται η καλή διαχείριση των πολιτικών για την απασχόληση, εκτός των άλλων, με τη διαμόρφωση αποτελεσματικής σύμπραξης μεταξύ των σημαντικότερων ενδιαφερόμενων μερών· και

- να μεριμνούν για τη συνεκτική λειτουργία των κατευθυντήριων γραμμών για την απασχόληση, με τους γενικούς προσανατολισμούς της οικονομικής πολιτικής, τους οποίους και καλούνται να εφαρμόσουν πλήρως.

3. Γενικές παρατηρήσεις

3.1. Η ΕΟΚΕ συντάσσεται με την επιχειρηματολογία που αναπτύσσεται από την Επιτροπή στην αιτιολογική έκθεση της υπό συζήτηση πρότασής της. Ιδιαίτερα εκφράζουν την ΕΟΚΕ οι σχετικές καταγραφές που αναφέρονται:

- στη μεσοπρόθεσμη στρατηγική αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων στην αγορά εργασίας·

- στην υποστήριξη των στόχων της Λισαβόνας·

- στην καλύτερη διαχείριση, σύμπραξη και εκτέλεση (διακυβέρνηση) των σχετικών πολιτικών·

- στη συνέπεια και συμπληρωματικότητα που πρέπει να διέπουν τη σχέση μεταξύ κατευθυντήριων γραμμών απασχόλησης και προσανατολισμών της οικονομικής πολιτικής.

3.1.1. Η ΕΟΚΕ στέκεται ιδιαίτερα στη συνέπεια που πρέπει να διέπει τη σχέση μεταξύ κατευθυντήριων γραμμών απασχόλησης και προσανατολισμών της οικονομικής πολιτικής. Αντιλαμβάνεται τη σχέση αυτή ως αμφίδρομη και ισοδύναμη, που υπηρετεί τους σχετικούς πρωταρχικούς στόχους της Λισαβόνας, όπως αυτοί, σαφώς, είναι διατυπωμένοι.

3.1.1.1. Στα προηγούμενα πλαίσια η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη τα κράτη μέλη να θεωρήσουν τη δέσμη προτάσεων για την οικονομική πολιτική και την πολιτική απασχόλησης ως ενιαίο δεσμευτικό πλαίσιο για την επιδίωξη των στόχων της Λισαβόνας.

3.1.1.2. Η ΕΟΚΕ θεωρεί, ακόμη, ότι η εφαρμογή του συγχρονισμού και η τριετής προοπτική των κατευθυντήριων γραμμών αποτελεί μεγάλης σημασίας εξέλιξη για την προοπτική της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Απασχόλησης (ΕΣΑ) και την αποτελεσματικότητά της, στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισαβόνας και των νέων δεδομένων που δημιουργεί η διευρυμένη Ένωση των 25.

3.1.1.3. Ωστόσο η ΕΟΚΕ επιθυμεί να υπενθυμίσει τις εκτιμήσεις(4) της ότι:

- στρατηγική της Λισαβόνας αντιμετωπίζει δυσκολίες·

- χωρίς ισχυρή και αειφόρο οικονομική ανάπτυξη θα είναι δύσκολο να επιτευχθούν οι υπόλοιποι στόχοι που συμφωνήθηκαν στη Λισαβόνα·

- η οικονομική κατάσταση έχει επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών·

- οι υφιστάμενες εντάσεις διεθνώς δεν ευνοούν την ανάκαμψη της οικονομίας.

3.1.1.4. Η προηγούμενη πραγματικότητα καθιστά την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών δύσκολη. Γι αυτό και προτείνεται η αξιοποίηση, κάθε δυνατότητας και κάθε μέσου που διαθέτουν τα κράτη μέλη και η Ένωση - μη εξαιρουμένων των διαρθρωτικών ταμείων - για την ενίσχυση της σχετικής προσπάθειας.

3.1.1.5. Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση αποτελούν, επίσης, μεγάλη πρόκληση για τα νέα κράτη μέλη της Ένωσης. Πέραν όλων των άλλων προβλημάτων, πρόκειται τυπικά για μια πρώτη εφαρμογή της πολιτικής των κατευθυντήριων γραμμών στις χώρες αυτές. Η ως άνω πραγματικότητα χρεώνει την Επιτροπή με μια ιδιαίτερη ευθύνη στήριξης των προσπαθειών που θα καταβάλλουν οι νέες χώρες μέλη στο να ανταποκριθούν στις αναμενόμενες προσδοκίες ολόκληρης της Ένωσης.

3.2. Στη γνωμοδότησή της για τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική απασχόλησης η ΕΟΚΕ υποστήριζε: "Η νέα ΕΣΑ μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας, που εμπεριέχει συγκεκριμένους ενδιάμεσους στόχους, στο βαθμό που θα συνοδεύεται από σταθερές και ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές, η αποτελεσματικότητα των οποίων θα ελέγχεται συστηματικά(5)".

3.2.1. Στα πλαίσια της προηγούμενης θέσης της αλλά και της γενικότερης συμφωνίας της με τους τρεις πρωταρχικούς στόχους της Λισαβόνας(6) για την απασχόληση, η ΕΟΚΕ συμφωνεί, επίσης, με τις προσεγγίσεις, το περιεχόμενο και τους επί μέρους στόχους που κατατίθενται από την Επιτροπή στο Α κεφάλαιο (οι πρωταρχικοί στόχοι) της πρότασής της.

3.2.1.1. Ιδιαίτερα η ΕΟΚΕ συμφωνεί:

- με την παρότρυνση της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη, "Να θέσουν εθνικούς στόχους συνεπείς με τα προσδοκώμενα αποτελέσματα σε επίπεδο ΕΕ, σε σχέση με το στόχο για πλήρη απασχόληση"·

- με την ανάλυση της Επιτροπής για τη μετάβαση σε μια οικονομία βασισμένη στη γνώση, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και της παραγωγικότητας στην εργασία·

- με την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και ενσωμάτωσης, μέσω πολιτικών απασχόλησης που αναμένεται να "συμβάλλουν στην επίτευξη ουσιαστικής μείωσης έως το 2010 του ποσοστού των φτωχών εργαζομένων σε όλα τα κράτη μέλη". Η ΕΟΚΕ επιμένει, επίσης, στην αναγκαιότητα οι κατευθυντήριες γραμμές να συνοδεύονται από ποσοτικούς στόχους, όχι μόνον στο εθνικό, αλλά στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο· να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην εφαρμογή, στο αποτέλεσμα και στην αξιολόγηση (κάθε συγκεκριμένης δράσης) και να συμπληρώνονται σε κάθε περίπτωση από συστάσεις.

3.3. Η ΕΟΚΕ σημειώνει, την απουσία συγκεκριμένης και ξεχωριστής προτεραιότητας για τη μετανάστευση, καθώς και την αναφορά σε πλευρές της μετανάστευσης, στα πλαίσια άλλων προτεραιοτήτων. Εξακολουθεί παρ' όλα αυτά να υποστηρίζει την αναγκαιότητα για την ανάπτυξη ενιαίας πολιτικής μετανάστευσης από την ΕΕ, για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και στα πλαίσια των πολιτικών απασχόλησης.

4. Ειδικές παρατηρήσεις

4.1. Σε σχέση με τις "προτεραιότητες δράσης" η ΕΟΚΕ επισημαίνει και προτείνει τα εξής κατά περίπτωση:

4.1.1. Προτεραιότητα 1η: "Ενεργητικά και προληπτικά μέτρα για τους άνεργους και άεργους"

4.1.1.1. Στην τελευταία γνωμοδότησή της για τη νέα ΕΣΑ η ΕΟΚΕ επισημαίνει: "Κατευθυντήρια γραμμή πρέπει να αφιερωθεί στην τόνωση των προληπτικών και των ενεργητικών μέτρων για τους μακροχρόνια άνεργους, τους άεργους, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τις γυναίκες, τους νέους και τις εθνικές μειονότητες, με στόχο να αρθούν τα εμπόδια για την είσοδό και την παραμονή τους στην αγορά εργασίας και σε βιώσιμες θέσεις απασχόλησης. Σε σχέση με αυτό, ιδιαίτερη σημασία έχουν η έγκαιρη αναγνώριση των αναγκών των όσων αναζητούν εργασία και η κατάρτιση των κατάλληλων σχεδίων συνοδείας και επανένταξης(7)".

4.1.1.2. Με βάση την προηγούμενη θέση της, η ΕΟΚΕ διερωτάται, μήπως στο εθνικό επίπεδο, με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών γενικότερα και των τοπικών και περιφερειακών διοικήσεων, θα ήταν προτιμότερη η ένταξη σε μια κατευθυντήρια γραμμή όλων των μέτρων που στοχεύουν στην άρση των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά εργασίας-μη εξαιρουμένων των διακρίσεων σε βάρος εργαζομένων, που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών ή των περιφερειακών ανισοτήτων.

4.1.1.2.1. Σημειώνεται ότι με μια ενιαία κατευθυντήρια γραμμή άρσης των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά εργασίας, μετατοπίζεται η αφετηρία προσέγγισης της απασχόλησης σε σημείο που προσφέρει μια συνολική - πιο ζωντανή και καθαρή - εικόνα της προοπτικής της. Στα προηγούμενα πλαίσια η όλη προσπάθεια καθίσταται προληπτική, αφορά όλους και αποκτά μια διαχρονική κοινωνική δυναμική, μ' ότι αυτό σημαίνει στην μεσομακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του προβλήματος.

4.1.2. Προτεραιότητα 2η: "Ενίσχυση του επιχειρηματικού πνεύματος και προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας"

4.1.2.1. Η ΕΟΚΕ συμφωνώντας με τις αντίστοιχες προτάσεις της Επιτροπής, και στα πλαίσια των σχετικών θέσεών της(8) επισημαίνει ιδιαίτερα την αναγκαιότητα για τη συστηματική και ολοκληρωμένη καλλιέργεια, μέσω της εκπαίδευσης, του επιχειρηματικού πνεύματος και ενός επιχειρηματικού πλαισίου δράσης συμβατού με τα κλασικά ευρωπαϊκά κοινωνικά πρότυπα.

4.1.2.1.1. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την επιχειρηματικότητα η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι:

- η επιχειρηματική δραστηριότητα-μη εξαιρουμένης της επιχειρηματικής δραστηριότητας προσώπων που αποσκοπεί στη δημιουργία υπηρεσιών αλληλοβοηθείας ή/και κοινής ωφελείας- είναι ο πραγματικός δημιουργός θέσεων απασχόλησης·

- οι μικρές επιχειρήσεις έχουν συνήθως χαρακτήρα έντασης εργασίας και δημιουργούν περισσότερες θέσεις απασχόλησης σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, που είναι περισσότερο έντασης κεφαλαίου·

- η απλή αύξηση του αριθμού των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην ΕΕ δεν αποτελεί από μόνη της επαρκή δείκτη της επιτυχίας της πολιτικής·

- απαιτείται διασφάλιση ότι υπάρχει αύξηση του αριθμού των μικρών επιχειρήσεων και ότι οι άνθρωποι δεν επιλέγουν αναγκαστικά την ανεξάρτητη επιχειρηματική δραστηριότητα, επειδή η κανονική αγορά εργασίας δεν τους παρέχει καμία δυνατότητα ή προοπτική μισθωτής απασχόλησης(9)·

- οι επιχειρήσεις των παραδοσιακών κλάδων δραστηριότητας εξακολουθούν να συμβάλλουν στη δημιουργία απασχόλησης και ότι, ως εκ τούτου, πρέπει να ενσωματώνονται στις ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές για τη στήριξη των επιχειρήσεων·

- είναι αναγκαία η βελτίωση της ποιότητας στη δημιουργία επιχειρήσεων με την κατάλληλη κατάρτιση των υποψηφίων και με την παροχή συνοδευτικών υποστηρικτικών υπηρεσιών.

4.1.3. Προτεραιότητα 3η: "Αντιμετώπιση των αλλαγών και προώθηση της προσαρμοστικότητας στην εργασία"

4.1.3.1. Στα πλαίσια των σχετικών θέσεών(10) της, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις αντίστοιχες προτάσεις της Επιτροπής. Τονίζει, όμως ιδιαίτερα το ρόλο των κοινωνικών εταίρων στην ανάπτυξη της προτεραιότητας αυτής. Ένας ρόλος που απαιτεί μια δυναμική και ενεργό συμμετοχή τους σε όλα τα επίπεδα (ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό), από το στάδιο της χάραξης των πολιτικών, έως την εφαρμογή και την αξιολόγησή τους.

4.1.3.2. Προς την ως άνω κατεύθυνση απαιτείται άμεση ενεργοποίηση της πρότασης των κοινωνικών εταίρων για τριμερή συνεργασία σχετικά με την ανάπτυξη και την απασχόληση, καθώς και θεσμοθέτηση της συνακόλουθης πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διεξαγωγή τριμερούς κοινωνικής συνόδου κορυφής, πριν το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

4.1.4. Προτεραιότητα 4η: "Περισσότερες και καλύτερες επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό και στρατηγικές δια βίου μάθησης"

4.1.4.1. Η ΕΟΚΕ στέκεται ιδιαίτερα στο ζήτημα των επενδύσεων στο ανθρώπινο δυναμικό. "Θεωρώντας πρωταρχικής σημασίας κατευθυντήρια γραμμή τη δια βίου μάθηση, υπογραμμίζει έντονα την αναγκαιότητα ουσιαστικής αύξησης των αντίστοιχων επενδύσεων, με διάθεση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων. Παράλληλα επισημαίνει την αναγκαιότητα αναζήτησης και ανάπτυξης ενός πιο ευέλικτου και αποδοτικού τρόπου αξιοποίησης των σχετικών κονδυλίων, υπογραμμίζοντας το ρόλο και τη συμβολή των Διαρθρωτικών Ταμείων και ιδιαίτερα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου προς την ως άνω κατεύθυνση(11)".

4.1.4.2. Η ΕΟΚΕ προσδίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στο θεσμό της δια βίου μάθησης θεωρεί ότι ο στόχος για αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των ενηλίκων στην εκπαίδευση και κατάρτιση σε 15 %, κατά μέσο όρο στην ΕΕ και τουλάχιστον 10 % σε κάθε κράτος μέλος, έως το 2010, δεν ανταποκρίνεται(12) στον αναγκαίο βαθμό στις μεγάλες απαιτήσεις της κοινωνίας της γνώσης.

4.1.5. Προτεραιότητα 5η: "Αύξηση της προσφοράς εργατικού δυναμικού και παράταση του επαγγελματικού βίου"

4.1.5.1. Η ΕΟΚΕ στέκεται, επίσης, και "Τονίζει την ανάγκη να συμφιλιωθούν οι πολιτικές υπέρ της ενεργητικής γήρανσης με τη συνθεώρηση των περιπτώσεων επαχθών εργασιών και των σημερινών οικονομικών καταστάσεων που οδηγούν σε ριζικές αναδιαρθρώσεις των επιχειρήσεων. Αναδιαρθρώσεις οι οποίες καταλήγουν πάρα πολύ συχνά σε απολύσεις ηλικιωμένων εργαζόμενων. Οι απολύσεις αυτές πρέπει να είναι δυνατό να αντιμετωπίζονται κυρίως με φιλόδοξα κοινωνικά σχέδια και με μέτρα ανακατάταξης και μετατροπής, αφήνοντας όμως ανέπαφες τις σημερινές δυνατότητες πρόωρης συνταξιοδότησης(13)".

4.1.5.2. Η εκπαίδευση και κυρίως η δια βίου μάθηση μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες στην άντληση εξοικειωμένου με την κοινωνία της γνώσης δυναμικού, από τις αντίστοιχες δεξαμενές των γυναικών, των ηλικιωμένων εργαζόμενων και των μειονεκτούντων ατόμων.

4.1.6. Προτεραιότητα 6η: "Ισότητα των φύλων"

4.1.6.1. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις προτάσεις της Επιτροπής επισημαίνοντας, ότι το πρόβλημα της προσέγγισης των φύλων σε ό,τι αφορά στην απασχόληση είναι πρόβλημα άρσης των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά εργασίας και ταυτόχρονα πρόβλημα πολιτικής αμοιβών.

4.1.6.2. Ιδιαίτερα η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το συνδυασμό που επιχειρείται μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, με την παροχή υπηρεσιών για παιδιά και άλλα εξαρτώμενα άτομα. Η προοπτική αυτή στο βαθμό που συνοδευτεί με μέτρα άρσης των εμποδίων πρόσβασης και μείωσης της ψαλίδας των αμοιβών των δύο φύλων, αναμένεται να συντελέσει αποφασιστικά στην προσέγγιση των σχετικών στόχων(14) του 2010.

4.1.7. Προτεραιότητα 7η: "Προώθηση της ενσωμάτωσης και καταπολέμηση των διακρίσεων έναντι ατόμων που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στην αγορά εργασίας"

4.1.7.1. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί, επίσης, με τις συγκεκριμένες προτάσεις της Επιτροπής, επισημαίνοντας, όμως και πάλι ότι προτιμά μια ενιαία κατευθυντήρια γραμμή άρσης των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά εργασίας, όπως προτείνεται προηγούμενα στο σημείο 4.1.1.2 βρίσκει άκρως ενδιαφέρουσα την καθιέρωση ποσοτικών στόχων σε σχέση με τα μειονεκτούντα άτομα. Οι στόχοι αυτοί μπορούν να βοηθήσουν αποφασιστικά στην αναγκαία σχετική διαδικασία συγκριτικής αξιολόγησης, που πρέπει να ακολουθηθεί.

4.1.7.2. Η έννοια "Μειονεκτούντες" περιλαμβάνει, όμως, πολλές ομάδες ατόμων, που αντιμετωπίζουν διαφορετικές καταστάσεις, όσον αφορά στην απασχόληση. Ιδιαίτερα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες απαιτείται μια πιο λεπτομερής προσέγγιση των, σχετικών με αυτούς και την απασχόληση, όρων και εννοιών. Πολλά από τα άτομα αυτά και μερικές ίσως άλλες κατηγορίες ατόμων, δεν είναι ούτε καν υποψήφιοι για μια θέση στην αγορά εργασίας. Αυτό βέβαια δεν πρέπει να οδηγήσει στον αποκλεισμό τους από τη δυνατότητα απόκτησης επιμόρφωσης ή επαγγελματικής εμπειρίας στα πλαίσια των σχεδίων δράσης για την απασχόληση.

4.1.7.3. Η ΕΟΚΕ προτείνει να τεθούν ποσοτικοί στόχοι για τα μειονεκτούντα εκείνα άτομα, που λόγω της κατάστασής τους θεωρούνται ανενεργά.

4.1.8. Προτεραιότητα 8η: Να ανταμείβεται η εργασία με κίνητρα για την ενίσχυση της ελκυστικότητας της εργασίας

4.1.8.1. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τη σχετική πρόταση της Επιτροπής επισημαίνοντας την ποιοτική διάσταση των θέσεων εργασίας ως παράγοντα παραμονής στην ενεργό επαγγελματική δράση του ατόμου. Στα προηγούμενα πλαίσια θα ήταν σημαντικό τα σχετικά με την απασχόληση εθνικά σχέδια δράσης να δομούνται και με βάση αυτήν τη διάσταση.

4.1.9. Προτεραιότητα 9η: "Μετατροπή της αδήλωτης εργασίας σε κανονικής μορφής απασχόληση"

4.1.9.1. Η σχετική θέση(15) της ΕΟΚΕ στη γνωμοδότησή της για τη νέα ΕΣΑ είναι σαφής και ταυτίζεται με εκείνη της Επιτροπής. Ιδιαίτερα η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την προοπτική της δημιουργίας προϋποθέσεων, έτσι ώστε να γίνει το πρόβλημα γνωστό, σ' όλη του την έκταση και να ελεγχθεί η πρόοδος επίλυσής του, μέσω βελτιωμένων στατιστικών δεδομένων.

4.1.10. Προτεραιότητα 10η: Προώθηση της επαγγελματικής και γεωγραφικής κινητικότητας και βελτίωση της αντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας

4.1.10.1. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζοντας τη σημασία της κινητικότητας στην ΕΕ και στον τομέα της απασχόλησης, υποστηρίζει το σύνολο των σχετικών προτάσεων τις Επιτροπής. Υπογραμμίζει, όμως ιδιαίτερα θετικά τη σημασία του προτεινόμενου μέτρου να αποκτήσει ο ευρωπαίος πολίτης, έως το 2005, δυνατότητα πρόσβασης σε όλες τις κενές θέσεις εργασίας που διαθέτουν οι εθνικές υπηρεσίες απασχόλησης.

4.2. Σε σχέση με την "Καλύτερη διαχείριση, σύμπραξη και εκτέλεση" η ΕΟΚΕ επισημαίνει τα εξής:

4.2.1. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για βελτιώσεις στη διακυβέρνηση και εφαρμογή της ΕΣΑ μέσα από τα εθνικά σχέδια δράσης για την απασχόληση, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής ότι "Πρέπει να εξασφαλιστεί η στενή συνεργασία των αρμόδιων κοινοβουλευτικών οργάνων στην εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών, τηρουμένων των διαφόρων εθνικών παραδόσεων και πρακτικών". Ωστόσο επιμένει και προτείνει προς τα κράτη μέλη έναν ισχυρό ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στα σχετικά εθνικά σχέδια δράσης. Για αυτό υπενθυμίζει την πρότασή της ανάλογα με τις εθνικές πρακτικές, να "Συζητιούνται και να εγκρίνονται (αυτά), από τα εθνικά κοινοβούλια στα πλαίσια των ετήσιων εθνικών προϋπολογισμών για την πολιτική απασχόλησης(16)".

4.2.2. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι "Όλοι οι κύριοι συντελεστές, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών, πρέπει να ασκήσουν το ρόλο που τους ανήκει στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση". Συμφωνεί, επίσης, με την θέση της Επιτροπής ότι "Η συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών συντελεστών στην ανάπτυξη και υλοποίηση των κατευθυντήριων γραμμών πρέπει να υποστηριχθεί μέσα από τοπικές συμπράξεις, τη διάδοση των πληροφοριών και τη διαβούλευση".

4.2.2.1. Στην ίδια, ως άνω κατεύθυνση η ΕΟΚΕ, σύμφωνα και με προηγούμενη γνωμοδότησή της, επιμένει, στην αναγκαιότητα οι κατευθυντήριες γραμμές, κατά την εξειδίκευσή τους από τα κράτη μέλη, να συνοδεύονται από ποσοτικούς στόχους, όχι μόνον στο εθνικό, αλλά στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Στα προηγούμενα πλαίσια καλούνται τα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στην εφαρμογή, στο αποτέλεσμα και στην αξιολόγηση κάθε συγκεκριμένης δράσης τους, η οποία, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να συμπληρώνεται από συστάσεις.

4.2.3. Τα στατιστικά στοιχεία αποτελούν βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης πολιτικής κατευθυντήριων γραμμών. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει και πάλι τη σημασία τους και καλεί την Επιτροπή να εργαστεί συντονισμένα και μ' όλες της τις δυνάμεις, προς την κατεύθυνση της έγκαιρης διασφάλισης έγκυρων στατιστικών στοιχείων, που θα βασίζονται σε συγκρίσιμους και αξιόπιστους δείκτες, για όλα τα κράτη μέλη.

4.2.4. Οι συμπράξεις και οι συνέργιες των διοικήσεων με τους κοινωνικούς εταίρους, την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών στο περιφερειακό και τοπικό ιδιαίτερα επίπεδο για την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών, αποτελεί το κλειδί της αποτελεσματικότητάς τους. Στα προηγούμενα πλαίσια ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων και γενικότερα της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο απαιτείται να ενισχυθεί τόσο στο στάδιο της χάραξης των πολιτικών και του προσδιορισμού των στόχων, όσο στην εφαρμογή και στην αξιολόγηση των συγκεκριμένων, κατά περίπτωση δράσεων.

Βρυξέλλες, 14 Μαΐου 2003.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Roger Briesch

(1) EE C 133 της 6.6.2003.

(2) Όπως αυτές καταγράφηκαν, μεταξύ των άλλων στα σχετικά ψηφίσματα της 25ης Σεπτεμβρίου και 5ης Δεκεμβρίου 2002, καθώς και στο ψήφισμα του Φεβρουαρίου 2003 το σχετικό με την προετοιμασία της εαρινής ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής.

(3) "Τα τρία μέρη αντιστοιχούν: α) στους τρεις κύριους στόχους της στρατηγικής β) τις 10 προτεραιότητες εκτέλεσης για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και γ) την ανάγκη βελτίωσης της επίτευξης αποτελεσμάτων και της διαχείρισης της διαδικασίας. Και οι τρεις συνιστώσες των κατευθυντήριων γραμμών πρέπει να αντανακλώνται στα εθνικά σχέδια δράσης και να ελέγχονται σε επίπεδο ΕΕ".

(4) ΕΕ C 95 της 23.4.2003.

(5) EE C 133 της 6.6.2003.

(6) Πλήρης απασχόληση, βελτίωση της ποιότητας και παραγωγικότητας στην εργασία, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και ενσωμάτωσης.

(7) EE C 133 της 6.6.2003.

(8) "Ακόμη, μία κατευθυντήρια γραμμή αξίζει να αφιερωθεί στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών ανάπτυξης των επιχειρήσεων και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και για τις συμπράξεις συνεργασίας (συνεταιρισμοί, σύλλογοι, ταμεία αλληλοβοηθείας), με κύριο στόχο την δημιουργία περισσοτέρων ποιοτικών και βιώσιμων θέσεων εργασίας" (EE C 133 της 6.6.2003).

(9) ΕΕ C 368 της 20.12.1999.

(10) EE C 133 της 6.6.2003.

(11) EE C 133 της 6.6.2003.

(12) EE C 133 της 6.6.2003.

(13) EE C 133 της 6.6.2003.

(14) Οι στόχοι για το 2010 είναι: η εξάλειψη των διαφορών μεταξύ των φύλων σε ό,τι αφορά στην ανεργία και στη μείωση κατά το ήμισυ της ψαλίδας των αμοιβών.

(15) EE C 133 της 6.6.2003.

(16) EE C 133 της 6.6.2003.