27.10.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 267/9

1.1

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναπτύσσει σήμερα μια βιομηχανική πολιτική «νέου τύπου». Η πολιτική αυτή βασίζεται σε τρεις πυλώνες: βελτίωση της νομοθεσίας, τομεακή προσέγγιση και ολοκληρωμένη προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ. Συνδέεται άμεσα τόσο με τη στρατηγική της Λισαβόνας όσο και με την τρέχουσα επανεκτίμηση της συμβολής της μεταποιητικής βιομηχανίας στην ευρωπαϊκή οικονομία.

1.2

Σε πολλούς τομείς, αυτή η αναζωογόνηση της βιομηχανικής πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως τις αρχές αυτής της βιομηχανικής πολιτικής «νέου τύπου» (1), η επιτυχία της οποίας θα εξαρτηθεί κυρίως από τον κατάλληλο συνδυασμό δράσεων οριζόντιου και τομεακού επιπέδου, για τους εξής λόγους:

1.3

Υπάρχει γενική πολιτική συμφωνία ως προς την ανάγκη να αντεπεξέλθει η Ευρώπη στις προκλήσεις του μέλλοντος, αναλαμβάνοντας δυναμικό ηγετικό ρόλο σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Η υλοποίηση του προγράμματος της Λισαβόνας είναι σήμερα πιο σημαντική από ποτέ. Η Ευρώπη, συνεπώς, δεν θα πρέπει μόνο να καταπολεμήσει τα στοιχεία που αντιλαμβάνεται ως αδυναμίες της (σε σύγκριση με τους εμπορικούς της εταίρους), αλλά και να στηρίξει και να αναπτύξει τα δυνατά της στοιχεία. Η βιομηχανία παραγωγής μηχανολογικών αγαθών παρέχει σημαντικούς τεχνολογικούς πόρους, διότι είναι ιδιοκτήτρια όχι μόνο της τεχνολογίας που είναι ενσωματωμένη στα προϊόντα της, αλλά και εκείνης που είναι ενσωματωμένη στις διαδικασίες των πελατών της, στους οποίους συγκαταλέγονται η υπόλοιπη μεταποιητική βιομηχανία και ουσιώδεις κοινωφελείς υπηρεσίες όπως η ενέργεια, η ύδρευση, οι μεταφορές και οι επικοινωνίες.

1.4

Με την επανενεργοποίηση του προγράμματος δράσης της Λισαβόνας και τη σημερινή επικέντρωση στην ανάπτυξη και την απασχόληση, η Επιτροπή ορθώς δίνει έμφαση στον κεντρικό ρόλο της μεταποιητικής βιομηχανίας και ιδιαίτερα των ΜΜΕ. Έτσι, κάθε ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική πρέπει να θεωρεί τη μηχανολογία στρατηγικό τομέα, ο οποίος μάλιστα ακμάζει αυτόν τον καιρό. Πράγματι, η προσοχή μας δεν θα πρέπει να επικεντρωθεί μόνο στους τομείς που αντιμετωπίζουν άμεσες προκλήσεις, αλλά να στραφεί εξίσου και στους τομείς που γνωρίζουν επιτυχία.

1.4.1

Η μηχανολογία δεν είναι μόνο ένας αυτοδύναμος κλάδος, αλλά, ως προμηθεύτρια κεφαλαιουχικών αγαθών και κοινών τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται από διάφορες βιομηχανίες, λειτουργεί εποικοδομητικά με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό ευρωπαϊκών τομέων.

1.4.2

Ο τομέας της μηχανολογίας, ως προμηθευτής απαραίτητης τεχνολογίας σε όλους τους άλλους οικονομικούς τομείς, παρέχει τη βασική βιομηχανική υποδομή στην οποία στηρίζεται η ευρωπαϊκή οικονομία.

1.4.3

Επιπλέον, η μηχανολογία είναι ένας από τους σημαντικότερους εξαγωγικούς τομείς, που αντιστοιχεί περίπου στο 15 % των εξαγωγών μεταποιημένων αγαθών της ΕΕ.

1.5

Η μηχανολογία έχει ωφεληθεί σημαντικά από την ενιαία αγορά, η οποία έχει παράσχει στους Ευρωπαίους κατασκευαστές μια σημαντική εσωτερική βάση. Ωστόσο, αν και ο τομέας χρειάζεται αναλογικό επίπεδο συνεκτικών διεθνών προτύπων και ευρωπαϊκών ρυθμίσεων, είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ισορροπία, προκειμένου να αποφευχθεί η υπερβολική ρύθμισή του, η οποία θα παρεμπόδιζε ενδεχομένως την ανταγωνιστικότητα. Ταυτόχρονα, απαιτείται μεγαλύτερη επικέντρωση στην εφαρμογή και την τήρηση των ρυθμίσεων.

1.6

Χρειάζονται τόσο οριζόντιες όσο και τομεακές πολιτικές, καθώς και το κατάλληλο μίγμα αυτών των δύο.

2.1

Ο τομέας της μηχανολογίας διαδραματίζει καίριο ρόλο στην ευρωπαϊκή οικονομία, για τους εξής λόγους:

2.1.1

Η μηχανολογία είναι στρατηγική βιομηχανία: είναι ένας τομέας έντασης γνώσεων, με υψηλή προστιθέμενη αξία, που παρέχει σε όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας την τεχνολογία και τις γνώσεις που χρειάζονται, μαζί με τα μηχανήματα, τα συστήματα παραγωγής, τα εξαρτήματα και τις συναφείς υπηρεσίες. Θεωρείται επίσης σημαντική συμβολή στην αειφόρο ανάπτυξη δεδομένου ότι μπορεί να οδηγήσει σε πιο αποδοτική παραγωγή, και, με τον τρόπο αυτό, να συμβάλει στην αποσύνδεση της χρησιμοποίησης των πόρων από την οικονομική ανάπτυξη. Είναι μια πολύ διαφοροποιημένη βιομηχανία, κάθε άλλο παρά ομοιογενής, που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα υποτομέων, στους οποίους συγκαταλέγονται: τα μηχανήματα ανύψωσης και χειρισμού φορτίων, οι εργαλειομηχανές, τα μηχανήματα κατεργασίας του ξύλου, οι μη οικιακές εγκαταστάσεις ψύξης και αερισμού, οι αντλίες και οι συμπιεστές, τα μηχανήματα για εξορυκτικές, λατομικές και οικοδομικές δραστηριότητες, οι τριβείς, τα γρανάζια και τα στοιχεία μετάδοσης της περιστροφής και της κίνησης, οι βρύσες και οι βαλβίδες, οι κινητήρες και οι στρόβιλοι (τουρμπίνες), τα γεωργικά και δασοκομικά μηχανήματα, τα μηχανήματα κλωστοϋφαντουργίας και παραγωγής ενδυμάτων και δερμάτινων ειδών, τα μηχανήματα επεξεργασίας τροφίμων, ποτών και καπνού, ο γεωργικός εξοπλισμός, τα μηχανήματα χαρτοποιίας και χαρτονοποιίας, οι βιομηχανικοί κλίβανοι και καυστήρες, τα μηχανήματα μεταλλουργίας κλπ. Επιπροσθέτως, υπάρχουν και οι κοινές τεχνολογίες, όπως η μηχατρονική, που συνδυάζει μηχανικά και ηλεκτρονικά στοιχεία.

2.1.2

Η μηχανολογία δεν παρέχει μόνο τον εξοπλισμό, αλλά και τις δεξιότητες και τις γνώσεις για τη βελτίωση των υφιστάμενων διαδικασιών και προϊόντων και την ανάπτυξη νέων προϊόντων σε όλους τους υποτομείς. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο πλαίσιο της οικονομικής ανάπτυξης της διευρυμένης Ευρώπης, και όχι μόνο.

2.1.3

Η ευρωπαϊκή μηχανολογία είναι κορυφαία στον κόσμο: με το 41 % της παγκόσμιας παραγωγής, η Ευρώπη είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας μηχανημάτων στον κόσμο (261.707 εκατ. ευρώ το 2002), συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών πλήρων εγκαταστάσεων. Αν η Ευρώπη θέλει να γίνει η πιο ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης στον κόσμο, έχει ζωτική σημασία να διατηρηθεί αυτή η ηγετική θέση.

2.1.4

Η μηχανολογία είναι σημαντική βιομηχανία: δεν είναι μόνο ένας από τους μεγαλύτερους βιομηχανικούς τομείς της Ευρώπης, που αντιπροσωπεύει το 8 % της συνολικής παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας, αλλά και ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες με περίπου 140.000 εταιρείες (εκ των οποίων οι 21.600 άνω των 20 υπαλλήλων) που παρέχουν σε περίπου 2,49 εκατομμύρια ανθρώπους θέσεις απασχόλησης ως επί το πλείστον υψηλής εξειδίκευσης. Η ισχυρή εσωτερική ευρωπαϊκή αγορά της οποίας απολαύει η μηχανολογία (285 δισ. ευρώ στην ΕΕ-15 και 305 δισ. ευρώ στην ΕΕ-25 το 2003) αντιστοιχεί στο 70 % της παραγωγής στην ενιαία αγορά και ενισχύει τόσο την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας όσο και τη σταθερότητα της απασχόλησης στον τομέα. Η βιομηχανία αυτή είναι, συνεπώς, ουσιώδης για την επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας.

2.1.5

Η μηχανολογία είναι βασική καινοτόμος βιομηχανία: στην Ευρώπη είναι ιδιαίτερα ισχυρή στον τομέα των μηχανημάτων επί παραγγελία και στους μικρούς, εξειδικευμένους, προσοδοφόρους τομείς της αγοράς, οι οποίοι έχουν μεγάλη σημασία για την ικανότητα καινοτομίας όλων των άλλων οικονομικών τομέων. Έχει επίσης ζωτική σημασία για την ικανότητα όλων των άλλων τομέων της βιομηχανίας να παρέχουν υψηλή προστιθέμενη αξία, επιτυγχάνοντας έτσι ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που αντισταθμίζει όποια μειονεκτήματα ενδέχεται να παρουσιάζει η Ευρώπη σε πτυχές όπως το κόστος εργασίας. Η μηχανολογία είναι κινητήρας και πρωτοπόρος της καινοτομίας, καθώς εφαρμόζει και ενσωματώνει καινοτομίες ήδη στα δικά της προϊόντα και διαδικασίες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μηχανολογία είναι ένας κρίκος — πολύ συχνά ο πρώτος — σε μια αλυσίδα δημιουργίας προστιθέμενης αξίας: αν ένα κομμάτι αυτής της αλυσίδας είναι ελαττωματικό, πλήττεται το σύνολο.

2.1.6

Η μηχανολογία είναι μια βιομηχανία επιχειρηματιών, στην οποία κυριαρχούν οι ΜΜΕ οικογενειακής ιδιοκτησίας (2), — οι οποίες είναι, σε μεγάλο βαθμό, — με όλες τις συνακόλουθες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτές οι εταιρείες, πολλές από τις οποίες είναι επίσης παγκόσμιες επιχειρήσεις. Η μηχανολογία αποτελεί, επομένως, την επιτομή του επιχειρηματικού πνεύματος, που είναι θεμελιώδες για την υλοποίηση των στόχων της Λισαβόνας.

2.1.7

Άλλα χαρακτηριστικά της βιομηχανίας της μηχανολογίας είναι τα εξής:

2.2

Οι μηχανολογικές εταιρείες έχουν ιδιαίτερα στενές σχέσεις με τους πελάτες τους, καθώς η παραγωγή αγαθών με μηχανές είναι γενικά μια πολυσύνθετη διαδικασία που απαιτεί προηγμένες μηχανολογικές δεξιότητες και συνεχή τεχνική βοήθεια και εξυπηρέτηση από τον κατασκευαστή του εξοπλισμού. Αποτελεί ουσιώδες τμήμα του βιομηχανικού ιστού και, όπου υπάρχει γεωγραφική εγγύτητα μεταξύ του κατασκευαστή και των τελικών χρηστών, όπως στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, στη Ρηνανία-Παλατινάτο, στο Πεδεμόντιο, στη Λομβαρδία, στον Ροδανό-Άλπεις, στα Μίντλαντς του Ηνωμένου Βασιλείου ή στην περιοχή Αϊντχόβεν-Άαχεν, βάση επιτυχημένων συσπειρώσεων. Τα παραδείγματα αυτά υπογραμμίζουν τη συχνά επιτυχημένη και απαραίτητη συμβολή των περιφερειακών και τοπικών αρχών.

2.3

Η μηχανολογία διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στη βελτίωση του περιβάλλοντος, παράγοντας εξοπλισμό για την επεξεργασία και τον καθαρισμό του νερού, του εδάφους, του αέρα, των αποβλήτων και της κοπριάς. Συμβάλλει επίσης στη διευκόλυνση της χρησιμοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

2.4

Ο τομέας της μηχανολογίας είναι πρωτοπόρος στον κόσμο, υποστηρίζει την ευρωπαϊκή μεταποιητική βιομηχανία και τις ευρωπαϊκές εξαγωγές και αποτελεί, συνεπώς, ένα από τα ισχυρά στοιχεία της Ευρώπης.

Η λήψη μέτρων για την ανάπτυξη της μηχανολογίας αναμένεται να βοηθήσει τον τομέα να διαπρέψει όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και παγκοσμίως.

2.5

Ένα πολύ καλό επιχείρημα υπέρ της αύξησης της στήριξης του τομέα είναι η έμφαση που έδωσε πρόσφατα στη μηχανολογία η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Χώρες σαν τις ΗΠΑ αποκτούν όλο και μεγαλύτερη επίγνωση της σημασίας της μεταποιητικής βιομηχανίας, γενικά, και του τομέα της μηχανολογίας, ειδικότερα, για την οικονομία και την εθνική ασφάλεια (3).

3.1.1

Οι βιομηχανικές μεταλλαγές και οι καινοτομίες αποτελούν καθημερινό φαινόμενο στην παραγωγή και τη μεταποίηση. Η λιγότερο προηγμένη παραγωγή, που χρειάζεται λιγότερο εξειδικευμένο προσωπικό λειτουργίας, ανατίθεται όλο και περισσότερο εργολαβικά σε άλλες περιοχές του κόσμου. Για να διατηρήσει και να ενισχύσει τη θέση του τόσο στην εσωτερική αγορά όσο και στο εξωτερικό, ο τομέας χρειάζεται συνεχείς προσαρμογές και καινοτομίες. Αυτό θα πρέπει να απασχολήσει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

3.1.2

Στον τομέα εστιάστηκε, ήδη από το 1994, η προσοχή των ρυθμιστικών οργάνων της ΕΕ, τα οποία ανταποκρίθηκαν πρώτα με μία ανακοίνωση (4) και έπειτα με ένα ψήφισμα του Συμβουλίου (5). Ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε τα κράτη μέλη έδειξαν μεγάλη διάθεση να εφαρμόσουν την προτεινόμενη συνέχεια της ανακοίνωσης και του ψηφίσματος του Συμβουλίου. Η επιφυλακτικότητα αυτή κάθε άλλο παρά θετική εφαρμογή πολιτικής μπορεί να θεωρηθεί. Η διστακτική αυτή γενική στάση είχε αλλάξει με την προηγούμενη Επιτροπή, λόγω της προτεραιότητας που έδινε στην ανταγωνιστικότητα της μεταποιητικής βιομηχανίας στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας. Η αλλαγή αυτή θα μπορούσε να δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα για πραγματικές εταιρικές σχέσεις σε επίπεδο ΕΕ, οι οποίες θα προωθούσαν αισίως τη δέουσα θετική αλληλεπίδραση μεταξύ των φορέων του εθνικού και του τοπικού επιπέδου. Δυστυχώς, σήμερα η Επιτροπή μοιάζει να επικεντρώνεται σε περιορισμένο αριθμό «πρωτοπόρων τομέων» («flagship sectors»), όπως αποκαλούνται, στους οποίους η μηχανολογία επί του παρόντος δεν περιλαμβάνεται.

3.1.3

Η βιομηχανική πολιτική «νέου τύπου» αποσκοπεί στην κατάλυση των φραγμών που χαρακτήριζαν για πάρα πολύ καιρό τη σχέση μεταξύ των δημόσιων και των ιδιωτικών φορέων. Οι φορείς αυτοί πρέπει να καταλάβουν ότι ο καθένας τους υπηρετεί τους κοινούς στόχους. Αυτή η βιομηχανική πολιτική αποσκοπεί στην προσέγγιση των ανθρώπων και των οργανώσεων, για να γεφυρώσει χάσματα που στο παρελθόν συχνά εμπόδιζαν την επαρκή καινοτομία.

3.1.4

Το ευρύ φάσμα εξειδικευμένων ΜΜΕ, συχνά υψηλής τεχνολογίας, στον τομέα δημιουργεί μεγάλες απαιτήσεις όσον αφορά την οργάνωση και τη διαχείριση των παραγωγικών διαδικασιών. Αντίθετα από ορισμένους άλλους τομείς με σχετικά μικρό αριθμό πρωτοπόρων εταιρειών, εδώ πρέπει να προβλεφθούν ειδικά μέσα και προσεγγίσεις. Μία τέτοια ειδική προσέγγιση, για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι η συγκρότηση Τεχνολογικής Πλατφόρμας για τις Βασικές Μεταποιητικές Βιομηχανίες ή η εφαρμογή ειδικού προγράμματος που θα μπορούσε να διαδραματίσει εξέχοντα ρόλο στο πλαίσιο αυτό (6). Απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε Ε&Α.

3.1.5

Αυτή η τεχνολογική πλατφόρμα ή το ειδικό πρόγραμμα θα πρέπει να στηριχθεί στη δεξαμενή δεξιοτήτων που έχει αναπτυχθεί ως αποτέλεσμα της μακράς ευρωπαϊκής παράδοσης στη μηχανολογία και να σχηματίσει μια συμμαχία ανάμεσα στη στήριξη για ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, τις βιομηχανικές γνώσεις των μηχανολογικών συσπειρώσεων και τα ισχυρά στοιχεία των εξειδικευμένων ευρωπαϊκών ερευνητικών ιδρυμάτων.

3.1.6

Αυτά τα προγράμματα για τη μηχανολογία θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ποικιλία των υποτομέων και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους, όπως τις κοινές καινοτομίες, τον συνδυασμό τεχνολογιών και, επομένως, την ανάγκη να αναπτυχθεί πραγματική κυκλοφορία των γνώσεων όσον αφορά την παραγωγή και τις υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις.

3.1.7

Χρειάζεται να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια, από τη μία πλευρά, και τον τομέα της αγοράς, από την άλλη. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα Ε&Α δεν θα πρέπει να καθοδηγούνται αποκλειστικά από την επιστήμη βάσει μακροπρόθεσμης προοπτικής, αλλά θα πρέπει να προσπαθούν επίσης να επιτύχουν ισορροπία επιφυλάσσοντας χρηματοδότηση και για την εφαρμοσμένη έρευνα, η οποία οδηγεί σε καινοτόμα προϊόντα.

3.1.8

Η τεχνολογική πλατφόρμα αναμένεται ότι θα συμβάλει σημαντικά στην καλύτερη αμοιβαία κατανόηση των κάθε είδους ερευνητικών κέντρων και της βιομηχανίας μηχανολογικών αγαθών και αυτή η κατανόηση, με τη σειρά της, θα προωθήσει παρόμοια φόρουμ στα κράτη μέλη.

3.1.9

Η παρουσία τόσο πολλών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε αυτόν τον τομέα τονίζει την ανάγκη να υπάρχουν λιγότεροι περιορισμοί και διοικητικές διαδικασίες και ευκολότερη πρόσβαση στα προγράμματα της ΕΕ.

3.1.10

Φυσικά, για την υλοποίηση βιομηχανικών έργων μεγάλης κλίμακας απαιτούνται προγράμματα Ε&Α που θα εστιάζονται σε καινοτόμους τεχνολογίες. Οι τεχνολογίες αυτές έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σε όλη την αλυσίδα παραγωγής προστιθέμενης αξίας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να επιτευχθεί η σωστή ισορροπία της χρηματοδότησης ανάμεσα σε αυτά τα μεγάλα έργα και τις ΜΜΕ.

3.1.11

Όλα αυτά θα έχουν θετικό αντίκτυπο και στα εθνικά προγράμματα. Σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούν η αλληλεπίδραση και η συγκριτική αξιολόγηση, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι βέλτιστες πρακτικές. Λόγω της συντριπτικής πλειοψηφίας των ΜΜΕ σε αυτόν τον τομέα, οι εθνικές κλαδικές οργανώσεις οφείλουν να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο σ' αυτό το πεδίο.

3.2.1

Υπάρχει στενή διασύνδεση ανάμεσα στις βιομηχανικές πολιτικές «νέου τύπου», στην καινοτομία, στη δημιουργικότητα, στην παραγωγικότητα και στις επαγγελματικές δεξιότητες.

3.2.2

Σήμερα οι νέοι παρουσιάζουν μικρότερη τάση προς τις σπουδές και την εργασία στις τεχνικές βιομηχανίες, φαινόμενο που εν μέρει σχετίζεται με την παρωχημένη εικόνα αυτού του τομέα. Για να αλλάξει η δημόσια αντίληψη, απαιτείται δράση με επικέντρωση στις νέες τεχνολογίες από πλευράς της ίδιας της βιομηχανίας και υποστήριξη αυτής της δράσης με μια πολιτιστική ώθηση από τα εθνικά και τα κοινοτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η καλή επικοινωνία των επιχειρήσεων με το κοινό και ιδιαίτερα με τη νεολαία έχει καθοριστική σημασία. Για να αντιστραφούν οι τρέχουσες τάσεις, χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας και προσέγγισης. Χρειάζεται μεγαλύτερη επίγνωση της σημερινής κατάστασης της μηχανολογίας. Αυτό αφορά την όλη τεχνολογική διαδικασία, τις υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, τις αλυσίδες διασυνδεόμενων τεχνολογιών, τη μεταποίηση, την προώθηση των πωλήσεων, τη διεθνοποίηση κλπ. Όσο καλύτερα παρουσιαστούν αυτές οι διασυνδέσεις και οι συναρπαστικές διαδικασίες, τόσο περισσότερο θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού γενικά και των νέων ειδικότερα.

3.2.3

Όλες οι βελτιώσεις ξεκινούν από τα καινοτόμα και ενδιαφέροντα εκπαιδευτικά συστήματα. Πρέπει να επινοηθούν διδακτικές ενότητες με σύγχρονο περιεχόμενο, που θα παρέχονται μεταξύ των άλλων και στις ίδιες τις επιχειρήσεις. Η βιομηχανία πρέπει να ενθαρρυνθεί να συνεργάζεται στενά με τα σχολεία, τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης. Πρέπει να ενθαρρυνθεί η άμεση συμμετοχή των στελεχών των επιχειρήσεων στα σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα και, αντιστρόφως, να παρέχεται στους εκπαιδευτικούς δυνατότητα αλληλεπίδρασης με τη βιομηχανία. Τα σχολεία θα πρέπει να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε (διεθνείς) επαγγελματικές εκθέσεις.

3.2.4

Θα πρέπει να συσταθούν ή να αναπτυχθούν πιο ενεργά επιχειρηματικά και τεχνολογικά πάρκα γύρω από τα πανεπιστήμια τεχνικής κατεύθυνσης. Τα επιτυχημένα παραδείγματα, όπως τα Πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ, του Αϊντχόβεν, του Άαχεν κ.ά., θα πρέπει να τονιστούν.

3.2.5

Λόγω των ραγδαία εξελισσόμενων κύκλων ζωής των προϊόντων και των υπηρεσιών, η διά βίου μάθηση και, κατά συνέπεια, η ευελιξία των εργαζομένων έναντι των μεταλλαγών πρέπει να καταστούν κοινή πρακτική στις επιχειρήσεις.

3.2.6

Ο αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ της βιομηχανίας (διοίκηση, συνδικαλιστικές ενώσεις, προσωπικό) και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των βαθμίδων θα ενισχύσει τις περιφερειακές εξειδικεύσεις και, κατά συνέπεια, θα προωθήσει τον σχηματισμό και την ανάπτυξη ισχυρών περιφερειακών συσπειρώσεων. Ο συντονισμός αυτός θα είναι ως επί το πλείστον περιφερειακός, όχι μόνο λόγω του τεράστιου αριθμού των συμμετεχουσών εταιρειών, αλλά και λόγω του αντικτύπου των περιφερειακών εξειδικεύσεων και διαφορετικών πολιτιστικών παραδόσεων.

3.2.7

Ο διάλογος μεταξύ των κοινωνικών εταίρων σχετικά με τον αντίκτυπο στη βιομηχανία σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε ευνοϊκά αποτελέσματα. Τα παραστατικά παραδείγματα, οι συγκρίσεις και οι συγκριτικές αξιολογήσεις σε επίπεδο ΕΕ μπορούν να παράσχουν ένα ευπρόσδεκτο πλαίσιο και να καθιερώσουν ή να ενισχύσουν την τάση για εθνικά και περιφερειακά προγράμματα. Ένα πολύ ωραίο παράδειγμα διαλόγου που δημιουργεί ένα τέτοιο πλαίσιο ήταν ο διάλογος που διεξήχθη από την ειδική ομάδα εργασίας των WEM–EMF το 2003 (7). Θα ήταν χρήσιμο να μετρηθούν τα αποτελέσματα της ευρέως φάσματος των πρωτοβουλιών και να αξιολογηθούν οι βέλτιστες πρακτικές, διότι έτσι θα μπορούσε να προαχθεί ο δυναμισμός και σε άλλες περιφέρειες.

3.2.8

Η διαδικασία αυτή μπορεί να εμβαθυνθεί, ιδίως με τη συμμετοχή των νέων κρατών μελών, και θα μπορούσε επίσης να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

3.2.9

Αν και η κινητικότητα των μηχανικών και των υπομηχανικών στην ΕΕ απέχει ακόμη πολύ από το επιθυμητό, η διαδικασία της Μπολόνια και η αυξανόμενη σύγκλιση μεταξύ των προγραμμάτων σπουδών των ευρωπαϊκών πολυτεχνείων, των κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης και των επαγγελματικών συλλόγων των μηχανικών οδηγεί προς μια ευρωπαϊκή αγορά εργασίας των μηχανολογικών δεξιοτήτων.

—

Η βελτίωση της νομοθεσίας είναι ουσιώδης προϋπόθεση για όλες τις επιχειρήσεις, αλλά ιδιαίτερα για τις ΜΜΕ.

—

Η νομοθετική ρύθμιση θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι πραγματικά απαραίτητη, δηλαδή βάσει λεπτομερούς εκτίμησης των επιπτώσεων και κατόπιν πλήρους διαβούλευσης με τους ενδιαφερομένους.

—

Η νομοθεσία θα πρέπει να παραμείνει απλή, με όσο το δυνατόν λιγότερες διοικητικές επιβαρύνσεις. Αυτό ισχύει ιδίως για τις ΜΜΕ, στις οποίες ανήκει η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών μηχανολογικών επιχειρήσεων (8). Δυστυχώς, πάρα πολύ συχνά οι νομοθέτες της ΕΕ, παρά τις καλές τους προθέσεις, παραβλέπουν το υψηλό επίπεδο του περιττού διοικητικού φόρτου που προκύπτει από τις ρυθμίσεις.

—

Η κανονιστική εκτίμηση των επιπτώσεων είναι ουσιώδης: θα πρέπει να εφαρμόζεται από όλα τα κοινοτικά και εθνικά όργανα, όχι μόνο στην αρχική πρόταση, αλλά σε όλη τη νομοθετική διαδικασία και μετέπειτα, για ορισμένο χρονικό διάστημα μετά τη εφαρμογή της νομοθεσίας. Θα μπορεί έτσι να αξιολογηθεί ο βαθμός επιτυχίας όσον αφορά την επίτευξη των στόχων πολιτικής.

—

Η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ θα πρέπει να εφαρμοστεί και να τηρείται δεόντως: η Επιτροπή θα πρέπει να βελτιώσει την παρακολούθηση της εφαρμογής της και να εξασφαλίσει ότι η εφαρμογή αυτή γίνεται με εναρμονισμένο τρόπο. Στην παρακολούθηση της εφαρμογής και της ορθής τήρησης της νομοθεσίας θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να συμμετέχουν όλα τα ενεχόμενα μέρη.

—

Όλες οι ρυθμίσεις που έχουν θεσπιστεί με διαφορετικές οδηγίες πρέπει να εναρμονιστούν και όλοι οι ορισμοί της μεταποίησης που περιέχονται στις οδηγίες πρέπει να είναι ομοιόμορφοι.

—

Οι πρόσθετες εθνικές απαιτήσεις θα πρέπει να αποφεύγονται. Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη απόκλιση μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τις απαιτήσεις για τα προϊόντα και η απόκλιση αυτή ενισχύεται περαιτέρω με τις αποκλίσεις κατά τη μεταφορά της νομοθεσίας. Αυτός ο υπερβάλλων ζήλος στη μεταφορά των ρυθμίσεων στο εθνικό δίκαιο, δηλ. ο «εμπλουτισμός» τους («goldplating»), όπως είναι κοινώς γνωστός, δεν οδηγεί παρά στον κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς, υπονομεύοντας έτσι την ανταγωνιστικότητά της.

4.1

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι, κατά τη χάραξη της βιομηχανικής πολιτικής, τα λόγια πρέπει να μεταφράζονται σε έργα. Το λεγόμενο «κόστος της μη Ευρώπης» θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλό στη μηχανολογία, αν σκεφθεί κανείς ότι αυτός ο τομέας, παρά τον πρωταγωνιστικό του ρόλο και τις σημαντικές βασικές δυνατότητές του, αντιμετωπίζει σήμερα αρκετές προκλήσεις, που δεν είναι μόνο κυκλικές, αλλά και διαρθρωτικές. Οι προκλήσεις αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και για τον σκοπό αυτό έχει ζωτική σημασία να εξεταστούν τα ακόλουθα σημεία:

4.2

Ο τομέας της μηχανολογίας μπορεί να ενταχθεί πλήρως σε συγκεκριμένο πρόγραμμα στόχων που θα καθοριστούν σε περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό επίπεδο με απώτερο σκοπό την υλοποίηση του προγράμματος της Λισαβόνας.

4.3

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η σημασία της δέσμευσης της ΕΕ είναι διττή:

4.3.1

Η σχετική ευθύνη επιμερίζεται μεταξύ της Επιτροπής και του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας, σε στενή συνεργασία με τους εκπροσώπους του τομέα. Είναι επιθυμητό να πραγματοποιούνται τακτικές συναντήσεις μεταξύ του τομέα, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών κοινωνικών εταίρων, και της Επιτροπής. Προς τούτο, στην οργάνωση των υποδομών στήριξης της πολιτικής της ΕΕ και ιδίως στη Γενική Διεύθυνση «Επιχειρήσεις και Βιομηχανία», θα πρέπει να ληφθούν δεόντως υπόψη οι απαιτήσεις του τομέα της μηχανολογίας.

4.3.2

Η ΕΟΚΕ ζητεί επίσης από την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι διαθέτει επαρκή πρακτική γνώση και εμπειρογνωμοσύνη στον τομέα της μηχανολογίας.

4.4

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σ' αυτόν τον τομέα σε επίπεδο ΕΕ λόγω του τεράστιου αριθμού ΜΜΕ που περιλαμβάνει. Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να υπογραμμιστούν ιδιαιτέρως οι εξής πτυχές:

4.4.1

Όσον αφορά την έρευνα και την καινοτομία, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη αναντιστοιχία ανάμεσα στην Ε&Α που χρηματοδοτείται από την ΕΕ και τις ανάγκες της βιομηχανίας της μηχανολογίας και θα πρέπει να διευκολυνθεί η συμμετοχή των επιχειρήσεων, ώστε στον φιλόδοξο στόχο της αύξησης της ανταγωνιστικότητας να αντιστοιχούν εξίσου φιλόδοξα μέσα στα αντίστοιχα κεφάλαια του προϋπολογισμού της ΕΕ. Οι περισσότερες επιχειρήσεις του τομέα είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες επί του παρόντος δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη και δεν μπορούν να συμμετάσχουν εύκολα στα ευρωπαϊκά βιομηχανικά ερευνητικά σχέδια.

4.4.2

Το γενικό ρυθμιστικό πλαίσιο στην ΕΕ θα πρέπει να βελτιωθεί σε συνεννόηση με τον τομέα, διότι η υπερβολική ρύθμιση και το αυξανόμενο γραφειοκρατικό βάρος, αντί να προωθούν, θέτουν σε κίνδυνο το δυναμικό επιχειρηματικό πνεύμα.

4.4.3

Η εποπτεία της αγοράς θα πρέπει να ενισχυθεί, προκειμένου να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού ανάμεσα στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, καθώς και ανάμεσα στους Ευρωπαίους κατασκευαστές και στις εισαγωγές από τρίτες χώρες.

4.4.4

Η πρόσβαση αυτών των επιχειρήσεων στις χρηματαγορές πρέπει να βελτιωθεί.

4.4.5

Οι εμπορικές σχέσεις με τις τρίτες χώρες πρέπει να εγγυώνται την ελεύθερη πρόσβαση και επένδυση στις αγορές αυτών των χωρών.

4.4.6

Η πολιτική ανταγωνισμού θα πρέπει να ενθαρρύνει την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών στις ΜΜΕ.

4.4.7

Μια συζήτηση σε επίπεδο ΕΕ μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και της Επιτροπής σχετικά με τη βελτίωση της παραγωγής, των επαγγελματικών δεξιοτήτων και των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα θετικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή παρόμοιων διαλόγων και στα κράτη μέλη, ιδίως σε περιφερειακό επίπεδο.

4.5

Ως βιομηχανία σε μεταβατικό στάδιο, η μηχανολογία εξελίσσεται ραγδαία από βιομηχανία επικεντρωμένη στα προϊόντα σε πάροχο πρόσβασης σε προστιθέμενη αξία, που ενσωματώνει ένα συνεχώς αυξανόμενο περιεχόμενο υπηρεσιών και παρέχει συνολικές λύσεις στους πελάτες της. Η μείζων αυτή πρόκληση, που έχει ζωτική σημασία για τη διατήρηση της βιώσιμης ανάπτυξης και μιας ισχυρής θέσης στις παγκόσμιες αγορές, πρέπει να αντιμετωπιστεί με κατάλληλες πολιτικές της ΕΕ.

Η ΕΟΚΕ ελπίζει ότι η Επιτροπή θα λάβει υπόψη τις συστάσεις της και θα λάβει όλα τα δέοντα μέτρα, για να οδηγήσει την Ευρώπη σε μία από τις κυριότερες προτεραιότητες της Επιτροπής, σύμφωνα με τον Πρόεδρό της κ. Barroso, που είναι η υλοποίηση της Στρατηγικής της Λισαβόνας.