19.1.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 17/30

—

Απευθύνει έκκληση το 7ο ΠΔΠ να υποστηρίζει τις τοπικές και τις περιφερειακές στον ρόλο τους όσον αφορά την εφαρμογή. Ιδίως περιλαμβάνοντας στοιχεία όπως: μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε όλη τη διαδικασία διαμόρφωσης, μεταφοράς και αξιολόγησης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, αποτελεσματικές πολιτικές βασιζόμενες στις πηγές και διευρυμένες επιλογές κάλυψης του κόστους για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, εστίαση στο πώς μπορεί να επιτευχθεί η βιώσιμη διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος και καθορισμό λογικών προθεσμιών μεταξύ της υλοποίησης των νόμων και της μετέπειτα αξιολόγησής τους·

—

υποστηρίζει τη βελτίωση της δομής, ενεργός διάδοση και προσβασιμότητα των σχετικών πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης δομημένων πλαίσιων εφαρμογής και πληροφοριών (ΕΣΠΠ). Ανάλογη υποστήριξη θα πρέπει να παρέχεται στο πλαίσιο της τεχνικής βοήθειας που παρέχουν τα Διαρθρωτικά Ταμεία για την περίοδο 2007-2014, καθώς και το μελλοντικό πρόγραμμα LIFΕ·

—

πιστεύει ότι μέσω του 7ου ΠΔΠ η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλάβουν τη δέσμευση να εισάγουν νέα και αποτελεσματικότερα μέσα για τη βελτίωση της ικανότητας απόκρισης, όπως το γενικό ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις και την περιβαλλοντική επιτήρηση, ελεγκτικές εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γενικά κριτήρια για τη γενική επεξεργασία των καταγγελιών, Και την οδηγία σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη·

—

επικροτεί τις προτεινόμενες συμφωνίες εταιρικής σχέσης με θέμα την εφαρμογή αν και υποστηρίζει ότι δεν θα πρέπει να συνάπτονται μόνο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ενός κράτους μέλους, αλλά ότι θα πρέπει να συμμετέχουν σε αυτές και μία ή περισσότερες αρχές, προκειμένου να αντικατοπτρίζεται κατάλληλα η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση·

—

συνιστά να βελτιωθούν τα περιβαλλοντικά αποτελέσματα μέσω καινοτόμων μεθόδων πολυεπίπεδης διακυβέρνησης όπως η επέκταση του Συμφώνουν των Δημάρχων στην αποδοτικότητα των πόρων και την ανάπτυξη του Βραβείου Πράσινης Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας·

—

επικροτεί τη στήριξη που παρέχει στην ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρόταση της ΕυΠ, να συνδιοργανώσει ένα τακτικό φόρουμ για την αντιμετώπιση περιφερειακών και τοπικών προβλημάτων και την αναζήτηση λύσεων στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Εισηγήτρια

Η κα Nilgun CANVER (UK/PES), Δημοτική σύμβουλος του Haringey (Λονδίνο)

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής «Βελτίωση των οφελών από τα περιβαλλοντικά μέτρα της ΕΕ: οικοδόμηση εμπιστοσύνης μέσω της βελτίωσης της γνωστικής βάσης και της ικανότητας απόκρισης»

COM(2012) 95 final

1.

Υπενθυμίζει ότι ο σκοπός της παρούσας γνωμοδότησης είναι τριπλός:

2.

Αναγνωρίζει ότι, ενώ η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2008 σχετικά με την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1) εστίαζε στη χρήση των εκτελεστικών εξουσιών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση των παραβάσεων της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η υπό εξέταση ανακοίνωση του 2012 εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να βελτιωθεί η εφαρμογή, μέσω χρηστής διακυβέρνησης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Αυτό αντικατοπτρίζει προηγούμενες επικρίσεις και συστάσεις της ΕτΠ (2).

3.

Σημειώνει ότι η ανακοίνωση έχει ως στόχο να εντατικοποιηθεί ο διάλογος με όλους τους ενδιαφερομένους, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, γύρω από τους τρόπους βελτίωσης της συνεργασίας για την καλύτερη εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου, μέσω της βελτίωσης της συλλογής και ανταλλαγής γνώσεων, καθώς και της μεγαλύτερης οικείωσης και δυνατότητας απόκρισης από όλους, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τοπικών προβλημάτων. Η ΕτΠ υποστηρίζει την άποψη ότι η γνώση και η δυνατότητα απόκρισης είναι συμπληρωματικές πτυχές της εφαρμογής.

4.

Πιστεύει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν δυνητικά να επιτύχουν μεγαλύτερη συνοχή στην εφαρμογή και την επιβολή με διάφορα μέσα, ιδίως δε: θέτοντας μακροπρόθεσμους περιβαλλοντικούς στόχους και στρατηγικές, κινητοποιώντας τους πολίτες τους, ιδρύοντας λειτουργικά τμήματα και υπηρεσίες, χρησιμοποιώντας κονδύλια της ΕΕ για επενδύσεις σε περιβαλλοντικές υποδομές και υπηρεσίες οικοσυστήματος, μέσω της προσαρμογής στην αλλαγή του κλίματος και της μείωσης του κινδύνου καταστροφών, εφαρμόζοντας τις διατάξεις των οδηγιών ΣΠΕ και ΕΠΕ και προωθώντας τη διαφάνεια και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη (3).

5.

Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι τα νέα καθήκοντα και η νομοθεσία που εφαρμόζονται από την ΕΕ στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές σε αυτόν τον τομέα μπορεί να θέσουν ζητήματα πρόσθετου κόστους και διοικητικού φόρτου. Η ΕτΠ πιστεύει ότι πρέπει να αναληφθούν νέες πρωτοβουλίες χωρίς να αυξάνονται ο διοικητικός φόρτος και το αντίστοιχο κόστος των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τον αντίκτυπο των μέτρων αυτών και να διεξάγει μελέτες επί του θέματος. Υπενθυμίζει τις σταθερές απόψεις της σχετικά με τον διοικητικό φόρτο και, βασιζόμενη στις διατάξεις της Συνθήκης (4), καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διεξάγει ενδελεχή αξιολόγηση του διοικητικού και κανονιστικού φόρτου που προκύπτει από κάθε νέα πρωτοβουλία της ΕΕ η οποία δρομολογείται με βάση αυτή την ανακοίνωση.

6.

Επαναλαμβάνει την άποψή της ότι υπάρχει ανάγκη για ένα 7ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον, δεδομένου ότι το τρέχον ΠΔΠ έληξε στις 22 Ιουλίου 2012 και πρέπει να εξασφαλιστεί η συνέχεια του. Το 7ο ΠΔΠ θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι περιβαλλοντικές επιλογές της ΕΕ παραμένουν επαρκώς σαφείς και προβλέψιμες για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές (5).

7.

Υπενθυμίζει τις προηγούμενες συστάσεις της σχετικά με το συνολικό χαρακτήρα και τις προτεραιότητες του 7ου ΠΔΠ (6), στις οποίες τόνισε ιδίως την ανάγκη το 7ο ΠΔΠ να συμβάλει στους στόχους βιώσιμης, έξυπνης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και να διαμορφώσει ένα όραμα σχετικά με τον μακροπρόθεσμο προσανατολισμό της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ. Θα πρέπει επίσης να θεσπίσει θέσει σαφείς στόχους, χρονοδιαγράμματα και δράσεις για το 2020. Υπάρχει ανάγκη να συνθεωρηθεί η δήλωση της διάσκεψης «Ρίο+20», όπως υιοθετήθηκε από τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη στις 22 Ιουνίου 2012, η έμφαση που αυτή δίνει σε μια πράσινη οικονομία χωρίς αποκλεισμούς και στους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης μετά το 2015, καθώς και η συμβολή της ΕτΠ στη Σύνοδο Κορυφής του Ρίο (7).

8.

Σημειώνει με ανησυχία ότι η εφαρμογή του περιβαλλοντικού κεκτημένου της ΕΕ παραμένει ανεπαρκής και ότι η πλήρης εφαρμογή και επιβολή σε όλα τα επίπεδα έχουν κρίσιμη σημασία για τη βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, για την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού, τη δημιουργία νομικής βεβαιότητας για τη βιομηχανία και την αποφυγή στρεβλώσεων της αγοράς (8). Έως το τέλος του 2009, το 18,8 % (544) όλων των διαδικασιών επί παραβάσει κατά κρατών μελών της ΕΕ της κοινοτικής νομοθεσίας αφορούσε το περιβάλλον, γεγονός που δείχνει τη συνεχιζόμενη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και τη στρέβλωση του ανταγωνισμού (9).

9.

Σημειώνει, για παράδειγμα, ότι το κόστος της μη εφαρμογής της κείμενης νομοθεσίας εκτιμάται σε 50 δισ. ευρώ περίπου ετησίως, που αφορούν τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το άμεσο κόστος στο περιβάλλον (10). Πρόσθετες δαπάνες που προκύπτουν από τη μη εφαρμογή, περιλαμβάνουν τις χαμένες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις, το κόστος συμμόρφωσης, τη στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, καθώς και την αύξηση των δαπανών που σχετίζονται με τις περιπτώσεις παράβασης. Εκτιμάται ότι η πλήρης εφαρμογή της περί αποβλήτων νομοθεσίας της ΕΕ θα οδηγήσει σε πρόσθετο κύκλο εργασιών της βιομηχανίας των αποβλήτων (και της ανακύκλωσης) ύψους 42 δισ. ευρώ και θα δημιουργήσει 400 000 θέσεις εργασίας (11). Δεδομένου ότι ο κύκλος εργασιών της ευρωπαϊκής βιομηχανίας περιβάλλοντος εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 300 δισ. ευρώ, η αβεβαιότητα για τις δυνατότητες εφαρμογής και τα χρονικά πλαίσια ενδέχεται να έχει σημαντικό κόστος υπό το πρίσμα των χαμένων ευκαιριών (12). Αν, λόγω μιας διαδικασίας επί παραβάσει, πρέπει να γίνουν επενδύσεις σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, είναι πιθανό να κοστίσουν περισσότερο απ’ ό,τι αν είχε σχεδιαστεί καλύτερα η εφαρμογή.

10.

Απευθύνει έκκληση η ορθή εφαρμογή να γίνει στόχος προτεραιότητας του 7ου ΠΔΠ προκειμένου να τηρηθούν οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για την επίτευξη καλύτερων περιβαλλοντικών αποτελεσμάτων, ιδίως αυτών που τίθενται στον οδικό χάρτη για την αποδοτικότητα των πόρων, τον χάρτη πορείας για χαμηλές εκπομπές άνθρακα και τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα μέχρι το 2020.

11.

Απευθύνει έκκληση το 7ο ΠΔΠ να υποστηρίξει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στην αποστολή τους όσον αφορά την εφαρμογή, ιδίως περιλαμβάνοντας στοιχεία όπως:

12.

Πιστεύει ότι μέσω του 7ου ΠΔΠ η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλάβουν τη δέσμευση να εισάγουν νέα και αποτελεσματικότερα μέσα εφαρμογής, με βάση πρωτοβουλίες της ανακοίνωσης, οι οποίες αναλύονται λεπτομερώς στα τμήματα Γ και Δ, όπως (13):

13.

Συμμερίζεται τις ανησυχίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά τις άνισες προσπάθειες παρακολούθησης στην Ευρώπη, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα οι πληροφορίες που παράγονται να είναι συχνά ελλιπείς, ασύμβατες ή παρωχημένες. Δεν αναρτώνται επιγραμμικά αρκετές χρήσιμες πληροφορίες, ενώ πολλές φορές δεν δημοσιεύονται συστηματικά. Η ΕτΠ αναγνωρίζει ότι η βελτίωση της ποιότητας των πληροφοριών και της πρόσβασης σε αυτές σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο θα επιτρέψει να εντοπίζονται νωρίτερα σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα και, ως εκ τούτου, θα συμβάλει μακροπρόθεσμα στην εξοικονόμηση δαπανών.

14.

Υπογραμμίζει τον βασικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στη συλλογή των δεδομένων για το περιβάλλον. Σκοπός πρέπει να είναι να εξασφαλιστεί η συνέπεια και η συμβατότητα των πληροφοριών και σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και να καταστούν πιο αποτελεσματικές και αξιόπιστες οι εν λόγω πληροφορίες.

15.

Πιστεύει ότι η διαφάνεια διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της καλύτερης εφαρμογής και επιβολής. Υπάρχει ανάγκη προώθησης επενδύσεων σε επιγραμμικά συστήματα πληροφοριών τα οποία καθιστούν διαθέσιμες στο ευρύ κοινό και σε δημόσιους φορείς τις πληροφορίες για το περιβάλλον και την εφαρμογή, με εντατικοποίηση των προσπαθειών σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης για τη πρωτόβουλη διάδοση και την παροχή πρόσβασης σε περιβαλλοντικές πληροφορίες.

16.

Τονίζει ότι ταυτόχρονα με την ενίσχυση της οδηγίας για τις πληροφορίες, όπως προβλέπεται από την ανακοίνωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη και οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές εφαρμόζουν σωστά τις τρέχουσες ελάχιστες απαιτήσεις της οδηγίας, ιδίως εκείνες για την ενεργό και συστηματική διάδοση επικαιροποιημένων πληροφοριών στους πολίτες, σύμφωνα με τη σύμβαση του Aarhus (14).

17.

Υποστηρίζει την ανάπτυξη δομημένων πλαίσιων εφαρμογής και πληροφοριών (ΕΣΠΠ) για όλους τους βασικούς νόμους της ΕΕ που διέπουν το περιβάλλον. Η ανάπτυξη παρόμοιων συστημάτων πληροφοριών πρέπει, όμως, να είναι αποτελεσματική και αποδοτική, με την πιο καλή και ευέλικτη αξιοποίηση των συστημάτων των κρατών μελών. Καλεί τα κράτη μέλη να συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο τη δημιουργία τέτοιων πλαίσιων με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Η ΕτΠ πιστεύει ότι τα δομημένα πλαίσια εφαρμογής και πληροφοριών, σε συνδυασμό με σειρά πρωτοβουλιών βάσει του ΕΣΠΠ, θα καθοδηγούσαν την ανάπτυξη διαφανών συστημάτων πληροφοριών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, τα οποία θα εξασφάλιζαν την επιγραμμική πρόσβαση των πληροφοριών και θα επέτρεπαν την παρακολούθηση της εφαρμογής με τον πιο αποτελεσματικό και έγκαιρο τρόπο από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, τους πολίτες, τους εμπειρογνώμονες και τις επιχειρήσεις (15).

18.

Διακρίνει περιθώρια για περαιτέρω συνεργασία και απλούστευση των απαιτήσεων για στοιχεία που υποβάλλουν οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, σύμφωνα με την αρχή «Μια παραγωγή, πολλές χρήσεις». Τα δεδομένα που συγκεντρώνονται ως τμήμα των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων στο πλαίσιο μιας νομοθετικής πράξης, έχουν συχνά σημασία και για άλλες νομοθετικές πράξεις.

19.

Τονίζει ωστόσο ότι υπάρχει ανάγκη να βελτιωθούν οι ορισμοί στις οδηγίες της ΕΕ για να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού στην παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων, τη δημόσια πληροφόρηση και την εφαρμογή, π.χ. σχετικά με τις διάφορες επιλογές για τη διαχείριση των αποβλήτων και ροών αποβλήτων στο πλαίσιο της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα.

20.

Δίνει μεγάλη σημασία στη δέσμευση που αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο η χρηματοδότηση της ΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη διαμόρφωση, αναβάθμιση και ανάπτυξη, στα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τους δήμους, δομημένων πλαίσιων εφαρμογής και πληροφοριών, των σχετικών διαλειτουργικών συστημάτων πληροφοριών και τη σχετική κατάρτιση, καθώς και την αύξηση της διοικητικής ικανότητας, όταν χρειάζεται. Ιδίως, τέτοια υποστήριξη θα πρέπει να παρέχεται στο πλαίσιο της τεχνικής βοήθειας που παρέχουν τα Διαρθρωτικά Ταμεία για την περίοδο 2007-2014, καθώς και το μελλοντικό πρόγραμμα LIFE.

21.

Απευθύνει έκκληση στον ΕΟΠ να διερευνήσει στο πλαίσιο των πιλοτικών προγραμμάτων τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να μειωθούν με τις ΤΠΕ και την ηλε-διακυβέρνηση οι πιέσεις που ασκούνται στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές λόγω της υποχρέωσης παρακολούθησης και της υποβολής εκθέσεων, χωρίς να επηρεάζεται ο αντίκτυπος της νομοθεσίας.

22.

Υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που παρέχουν τεχνικές παρατήρησης της γης όπως το GMES – ακόμα και όσον αφορά τη μείωση του κόστους παρακολούθησης – για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της παρακολούθησης της εφαρμογής σε τοπικό επίπεδο (16). Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την προώθηση πιλοτικών σχεδίων με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές.

23.

Υπογραμμίζει τη σημασία των οδηγιών ΣΠΕ και ΕΠΕ ως εργαλείων για την τοπική και περιφερειακή συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την πολιτική περιβάλλοντος και επαναλαμβάνει την έκκληση που απευθύνει, στο πλαίσιο της επερχόμενης αναθεώρησης της ΕΠΕ, να ενισχυθούν οι διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες η δημόσια διαβούλευση για την ΕΠΕ πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν νωρίτερα, για παράδειγμα, κατά την προκαταρκτική φάση προσδιορισμού του πεδίου εφαρμογής και πρότερης εξακρίβωσης/εκτίμησης, ούτως ώστε να επιταχύνεται η ολοκλήρωση των επόμενων φάσεων και η λήψη των αποφάσεων από τις αρμόδιες αρχές και να προβλέπονατι οι ελάχιστες απαιτήσεις σχετικά με τον καλύτερο τρόπο διάθεσης της τεκμηρίωσης ΕΠΕ στο ενδιαφερόμενο κοινό (17).

24.

Υποστηρίζει την ανάγκη για καλύτερα ανά την ΕΕ, συστηματικά και πρωτοβούλως διαδεδομένα ηλεκτρονικά γεωγραφικά δεδομένα και χάρτες για το περιβάλλον προκειμένου να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού και να συμπληρωθούν τα βελτιωμένα συστήματα πληροφόρησης στα κράτη μέλη και στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές.

25.

Επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επεκτείνει σε όλους τους σχετικούς περιβαλλοντικούς νόμους της ΕΕ την προσέγγιση που χρησιμοποιείται στην οδηγία για τα ύδατα κολύμβησης και να βασιστεί στις – υπό ανάπτυξη – πιλοτικές πρωτοβουλίες του ΕΟΠ σε ό,τι αφορά την ποιότητα του αέρα και τα απόβλητα.

26.

Αναγνωρίζει τον ρόλο του ΕΟΠ στην επεξεργασία των δεδομένων παρακολούθησης που υποβάλλουν τα κράτη μέλη στην Επιτροπή και υποστηρίζει τον αυξανόμενο ρόλο του σε ότι αφορά την υποστήριξη της ανάλυσης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των εκθέσεων εφαρμογής. Απευθύνει έκκληση για εντονότερο συντονιστικό ρόλο του ΕΟΠ για την εξασφάλιση συνέπειας και συμβατότητας στη συλλογή και σύνθεση αυτών των δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ, όπως έγινε στο πλαίσιο διάφορων εργαλείων, π.χ. των INSPIRE, SEIS, GMES, GEOSS, και EyeonEarth.

27.

Αναμένει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει το ενιαίο σύστημα πληροφοριών για το περιβάλλον (ΕΣΠΠ) και θα παρουσιάσει το σχέδιο εφαρμογής του ΕΣΠΠ μέχρι το τέλος του 2012, στο οποίο θα εξηγεί την επικρατούσα κατάσταση και θα προτείνει τρόπους βελτίωσης.

28.

Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημοσιεύσει τις μελέτες ελέγχου της συμμόρφωσης σχετικά με την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ που ζητά τακτικά από τα 27 κράτη μέλη, προκειμένου να καταστεί δυνατή η διεξαγωγή ολοκληρωμένων και δημοκρατικών συζητήσεων σχετικά με την κατάσταση του δικαίου περιβάλλοντος.

29.

Επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει ένα γενικό ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις και την περιβαλλοντική επιτήρηση (18). Ένα τέτοιο πλαίσιο θα πρέπει να δώσει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν κατευθυντήριες γραμμές με ευέλικτο τρόπο, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα υψηλό επίπεδο συνέπειας εφαρμογής.

30.

Για τη βελτίωση των κανονιστικών ρυθμίσεων, το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις επιθεωρήσεις θα πρέπει να καταστεί το κεντρικό πλαίσιο της ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Οι ειδικές διατάξεις στις τομεακές οδηγίες της ΕΕ για το περιβάλλον πρέπει να αποφεύγονται όσο το δυνατό περισσότερο. Αν χρειάζεται να συμπεριληφθούν ξεχωριστές διατάξεις σε τομεακές οδηγίες, αυτές θα πρέπει να προσαρμόζονται στο συγκεκριμένο πλαίσιο.

31.

Πιστεύει ότι ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις εθνικές επιθεωρήσεις μπορεί να μειώσει τον αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των περιφερειών και των δήμων της ΕΕ, ανταγωνισμός ο οποίος υφίσταται λόγω των διαφορετικών καθεστώτων επιθεώρησης, να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε ό,τι αφορά την προσφυγή στη δικαιοσύνη και να βελτιώσει τη διασυνοριακή συνεργασία και τη συνέπεια σε όλη την ΕΕ. Ωστόσο, η μορφή και το περιεχόμενο των επιθεωρήσεων θα πρέπει να ρυθμίζονται σε εθνικό επίπεδο και να αναπτύσσονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, με βάση γενικές αρχές που θα καθορίζονται από το πλαίσιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης μιας προσέγγισης με μεγαλύτερο εξορθολογισμό και συνεκτίμηση του ρίσκου (19) ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, θα μπορούσε να διαδραματίσει, σε συνεργασία με τις εθνικές υπηρεσίες προστασίας του περιβάλλοντος, σημαντικό ρόλο στον καθορισμό και την προώθησή τους·

32.

Πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εξετάζει περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει υποψία μη συμμόρφωσης με το ευρωπαϊκό δίκαιο περιβάλλοντος. Τέτοιες δυνατότητες έρευνας υπάρχουν επί του παρόντος στους τομείς της τελωνειακής ένωσης, της γεωργίας, της αλιείας, της περιφερειακής πολιτικής, του ανταγωνισμού, της κτηνιατρικής πολιτικής και της χρηματοοικονομικής πολιτικής (20). Παρόμοιες ελεγκτικές εξουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί να έλθουν σε σύγκρουση με τις σχέσεις που υφίστανται μεταξύ των αρχών των κρατών μελών. Γι αυτό και οι ανωτέρω έλεγχοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους κανόνες διυπηρεσιακής εποπτείας που ισχύουν στα κράτη μέλη. Επίσης, οι επιθεωρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να διενεργούνται κατά το δυνατό σύμφωνα με την κανονική διαδικασία επί παραβάσει της ΕΕ.

33.

Θεωρεί ότι έχει θεμελιώδη σημασία, ως συμπληρωματική δράση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει εκθέσεις σχετικά με τους δυνατούς τρόπους ενίσχυσης του ευρωπαϊκού δικτύου για την εφαρμογή και επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος (IMPEL) συμπεριλαμβανομένης ιδίως της εξασφάλισης κατάλληλης μακροπρόθεσμης χρηματοδοτικής στήριξης για το IMPEL, της αύξησης της συστηματικής χρήσης του IMPEL για την αξιολόγηση από ομοτίμους των επιθεωρήσεων, και των εργασιών του για τον εντοπισμό και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, καθώς και την περαιτέρω επέκτασή του σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο (21).

34.

Εκφράζει την ανησυχία της για τις ελλείψεις και την απουσία λύσεων που παρατηρούνται σε πολλά συστήματα επεξεργασίας των καταγγελιών και ωθούν τους πολίτες να προσφύγουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή τον Διαμεσολαβητή της ΕΕ, που υφίστανται πιέσεις λόγω του όγκου των καταγγελιών.

35.

Υποστηρίζει προτάσεις για τη θέσπιση γενικών κριτηρίων για την εθνική επεξεργασία των καταγγελιών, συμπεριλαμβανομένων αυτών για την επίλυση των διαφορών – όπως η διαμεσολάβηση – με βάση την πρόσφατη συγκεκριμένη διάταξη για εθνική προσφυγή και τους μηχανισμούς επίλυσης των διαφορών στη νομοθεσία για τους καταναλωτές (22). Τα κριτήρια θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν για παράδειγμα γενικές διασφαλίσεις σε θέματα όπως η εμπιστευτικότητα, η επικαιρότητα ή ακόμα η ανάγκη παροχής επιγραμμικών πληροφοριών επιγραμμικά στους πολίτες σχετικά με τον τρόπο επίλυσης ενός προβλήματος, η παροχή στους πολίτες και τις ΜΚΟ ανεξάρτητων τοπικών θεσμών για τις καταγγελίες, λαμβάνοντας υπόψη ταυτόχρονα τις υποχρεώσεις πρόσβασης στη δικαιοσύνη που απορρέουν από τη Σύμβαση του Aarhus και χωρίς να επηρεάζουν το γενικό δικαίωμα καταγγελίας στα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

36.

Σημειώνει ότι, αν και η πρόταση οδηγίας του 2003 σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε περιβαλλοντικά θέματα δεν έχει υιοθετηθεί ακόμα ως νομικό εργαλείο, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβεβαίωσε ότι τα εθνικά δικαστήρια πρέπει να ερμηνεύουν τους κανόνες για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη κατά τρόπο που να είναι συμβατοί με τη Σύμβαση του Aarhus (23). Τα εθνικά δικαστήρια, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές και τα οικονομικά, καθώς και τα περιβαλλοντικά συμφέροντα, βρίσκονται σε κατάσταση αβεβαιότητας όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, λόγω της νομολογίας, η οποία προβλέπει μεγαλύτερη πρόσβαση στα δικαστήρια για τους πολίτες και τις ΜΚΟ.

37.

Ως εκ τούτου, επαναλαμβάνει ότι πρέπει να δοθεί νέα πνοή στην οδηγία για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη (24). Αυτό θα καλύψει τα υφιστάμενα κενά πολλών κρατών μελών σε ό,τι αφορά τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του άρθρου 9 παρ. 3 και 4 της Σύμβασης του Aarhus. Επίσης, θα ενισχύσει τον ρόλο του κοινού ως καταλύτη για την καλύτερη εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου σε όλα τα επίπεδα. Η τρέχουσα ανακοίνωση δεν εξηγεί με σαφή τρόπο πώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να λύσει αυτό το πρόβλημα.

38.

Επικροτεί τη στήριξη που παρέχει στην ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρόταση της ΕτΠ, να συνδιοργανώσει ένα τακτικό φόρουμ για την αντιμετώπιση περιφερειακών και τοπικών προβλημάτων και την αναζήτηση λύσεων στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου περιβάλλοντος (25). Ένα τέτοιο φόρουμ θα επιτρέψει τον διαρκή διάλογο και την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ επαγγελματιών των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των ενώσεών τους στον τομέα του περιβάλλοντος, και συμβουλευτικών πλατφορμών και δικτύων της ΕτΠ, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

39.

Επικροτεί το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του νέου εργαλείου των «Συμφωνιών εταιρικής σχέσης με θέμα την εφαρμογή», λαμβάνει σε μεγάλο βαθμό υπόψη μια προηγούμενη έκκληση της ΕτΠ (26), η ΕΕ να συνεχίσει το πιλοτικό έργο που δρομολόγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη από το 2002 σε ό,τι αφορά τις τριμερείς συμβάσεις και συμφωνίες (27). Η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παράσχει περισσότερες πληροφορίες και καθοδήγηση όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο προβλέπει να σχεδιάσει και να εφαρμόσει το εργαλείο.

40.

Πιστεύει ότι οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης εφαρμογής δεν θα πρέπει να συνάπτονται μόνο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ενός κράτους μέλους, αλλά ότι θα πρέπει να συμμετέχουν σε αυτές και μια ή περισσότερες τοπικές και περιφερειακές αρχές, προκειμένου να αντικατοπτρίζεται κατάλληλα η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση – οι δε συμφωνίες θα πρέπει να γίνονται πλέον τριμερείς συμφωνίες εφαρμογής.

41.

Πιστεύει ότι οι τριμερείς συμφωνίες εφαρμογής θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην υλοποίηση ορισμένων ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών πολιτικών, όταν δεν εξασφαλίζονται οι απαραίτητες δεσμεύσεις για την επίλυση αναδυόμενων ή τρεχόντων περιβαλλοντικών προβλημάτων ή προβλημάτων ή προβλημάτων μη-συμμόρφωσης με τα παραδοσιακά εργαλεία. Οι συμβάσεις θα πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα την ανάληψη σαφών δεσμεύσεων από τα κράτη μέλη, καθώς και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, να εφαρμόσουν τα απαραίτητα μέτρα, καθώς και από την ΕΕ να παράσχει υποστήριξη. Αυτές οι δεσμεύσεις πρέπει να επισημοποιηθούν με επιδιωκόμενους στόχους και χρονοδιαγράμματα, καθώς και να δημοσιοποιηθούν για να μπορούν να υπόκεινται σε έλεγχο.

42.

Εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η ανακοίνωση δεν αντικατοπτρίζει την πρόταση της ΕτΠ να εξετάσει από κοινού συγκεκριμένους τρόπους για την επέκταση του Συμφώνου των Δημάρχων, προκειμένου αυτό να καλύψει βασικούς τομείς του χάρτη πορείας για μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποδοτικά τους πόρους της, όπως η βιοποικιλότητα, η χρήση της γης, η διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων, ή ακόμη η ατμοσφαιρική ρύπανση (28). Η ΕτΠ πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα διευκόλυνε την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ μέσω μιας καινοτόμου μεθόδου πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, η οποία προωθεί την πρωτόβουλη δέσμευση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για την υλοποίηση της εφαρμογής, αντί να βασίζεται στην απλή εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου.

43.

Εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η ανακοίνωση δεν κάνει αναφορά στο Βραβείο Πράσινης Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο η ΕτΠ υποστηρίζει σθεναρά, καθώς θεωρεί ότι αποτελεί σημαντικό τρόπο προβολής των πόλεων που αποτελούν παράδειγμα και καινοτομούν στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου περιβάλλοντος, καθώς και για την ανταλλαγή εμπειριών με άλλες πόλεις. Για αυτόν το σκοπό, η ΕτΠ επαναλαμβάνει τις συστάσεις που διατύπωσε το 2010 σχετικά με την περαιτέρω ανάπτυξη του Βραβείου (29).

44.

τονίζει ότι ούτε τα προβλήματα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής μπορούν να λυθούν, ούτε η ευρωπαϊκή πολιτική να εφαρμοστεί, από μία και μόνο βαθμίδα διακυβέρνησης. Χρειάζεται να υιοθετηθεί μια πολυεπίπεδη προσέγγιση, όπου κάθε βαθμίδα διακυβέρνησης (ευρωπαϊκή, εθνική, περιφερειακή και τοπική) αναλαμβάνει τις ευθύνες της και θεσπίζει εκείνα τα μέτρα που μπορεί και που πρέπει να εφαρμόσει η ίδια. Συνιστά τη συγκρότηση διυπηρεσιακών ομάδων στα κράτη μέλη, οι οποίες θα επιτρέπουν σε ειδήμονες από τις διάφορες βαθμίδες διοίκησης να συνεργάζονται για την ανάπτυξη των εθνικών σχεδίων και προγραμμάτων (30).

45.

Υπενθυμίζει ότι η περιβαλλοντική πολιτική είναι ένας τομέας στον οποίο η ΕΕ και τα κράτη μέλη μοιράζονται τις αρμοδιότητες και, ότι ως εκ τούτου, εφαρμόζεται η αρχή της επικουρικότητας.

46.

Σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αξιολογεί τις διάφορες επιλογές που προβλέπονται στην ανακοίνωση από την άποψη της συμβατότητας τους με την αρχή της επικουρικότητας. Εκτιμά ότι οι επιλογές που παρουσιάζονται στην ανακοίνωση σε αυτό το στάδιο είναι προς συζήτηση και προβληματισμό και ότι, ως εκ τούτου, δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί αρκετά για τη διαμόρφωση οριστικής άποψης, καθώς αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν (και τον τρόπο με τον οποίο) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποφασίσει να αναπτύξει μερικές από αυτές.

47.

Με αυτή την επιφύλαξη, σημειώνει τις συνεισφορές του Δικτύου Παρακολούθησης της Επικουρικότητας, οι οποίες δείχνουν γενικά ότι οι επιλογές της ανακοίνωσης, όταν έχουν διαμορφωθεί πλήρως, δεν είναι πιθανό να αποτελέσουν σημαντική παραβίαση της αρχής της επικουρικότητας (31).

48.

Σημειώνει, ωστόσο, ότι αν και η αναβάθμιση του τρέχοντος πλαισίου για τις επιθεωρήσεις τυγχάνει υποστήριξης, ενδέχεται να προβληθεί αντίσταση από ορισμένες χώρες του ΔΠΕ στο να γίνει δεσμευτικό και στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οργανισμού επιθεώρησης. Ομοίως, ενώ η θέσπιση κριτηρίων για τη διεκπεραίωση των καταγγελιών από τα κράτη μέλη τυγχάνει υποστήριξης, ορισμένα μέλη του ΔΠΕ ενδέχεται να προτιμούν αυτά να είναι μη δεσμευτικές συστάσεις. Φαίνεται ότι γίνεται δεκτό να ορίζει η ΕΕ τις συνθήκες αποτελεσματικής και ουσιαστικής πρόσβασης στις αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων σχετικά με το ευρωπαϊκό δίκαιο περιβάλλοντος.