20.7.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 264/19

Εισηγήτρια:

η κ. Christa SCHWENG

Συνεισηγητής:

ο κ. Παναγιώτης ΓΚΟΦΑΣ

2.1

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η ένταξη των προσφύγων αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα, εάν θέλουμε να διαφυλάξουμε την κοινωνική συνοχή.

2.2

Πιστεύει ότι, για να υπάρξει αποτέλεσμα και για να αποκατασταθεί η πίστη στις κοινωνικές αξίες μας, πρέπει να αναπτυχθεί αμέσως ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, να επέλθει βαθιά μεταρρύθμιση του κανονισμού του Δουβλίνου και να εφαρμοστεί άμεσα ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για τη μετανάστευση.

2.3

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η ένταξη αποτελεί αμφίδρομη διαδικασία. Οι βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τις πολιτικές ένταξης δεν στοχεύουν μόνο τους πρόσφυγες, αλλά εστιάζονται και στον τοπικό πληθυσμό. Μια τέτοια προσέγγιση είναι ζωτικής σημασίας για την αποδοχή των μέτρων ένταξης. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι τοπικές αρχές, τα εργατικά συνδικάτα, οι εργοδοτικές οργανώσεις και οι ΜΚΟ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αυτή. Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα θετικό κλίμα για τους πρόσφυγες στις χώρες υποδοχής, ιδίως σε μια εποχή κατά την οποία αναμένεται περιορισμένη οικονομική ανάπτυξη και τεταμένη κατάσταση στις αγορές εργασίας ορισμένων χωρών, τα μέτρα ένταξης και οι κοινωνικές επενδύσεις θα πρέπει να στοχεύουν εξίσου τον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες, και να καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ομάδας για την οποία προορίζονται.

2.4

Η γλωσσική κατάρτιση πρέπει να παρέχεται αμέσως μετά την καταγραφή, εφόσον αναμένεται θετική έκβαση της αίτησης για τη χορήγηση ασύλου. Αυτή η κατάρτιση θα πρέπει επίσης να συμπεριλαμβάνει την παροχή βασικών πληροφοριών σχετικά με τις αξίες, τον πολιτισμό και τις διαδικασίες της χώρας υποδοχής, καθώς και τον προσδιορισμό των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων των ενδιαφερομένων. Το Cedefop (Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης) θα μπορούσε να συνδράμει στην ανάπτυξη μεθόδων για τον προσδιορισμό των δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί στη χώρα καταγωγής.

2.5

Η ΕΟΚΕ συνιστά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους ανηλίκους, ιδίως στους ασυνόδευτους ανηλίκους, οι οποίοι συχνά φέρουν ψυχικά τραύματα και χρειάζονται κοινωνική και παιδαγωγική υποστήριξη Πρέπει να προσφέρεται η δυνατότητα ταχείας ενσωμάτωσης στο σχολικό σύστημα ή καθοδήγηση σχετικά με τις δυνατότητες επαγγελματικής κατάρτισης.

2.6

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι πρόσφυγες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους γενικότερα στην κοινωνία υποδοχής και ειδικότερα στην αγορά εργασίας. Οι πρόσφυγες πρέπει να έχουν την ίδια μεταχείριση με τους γηγενείς πολίτες στην αγορά εργασίας, προκειμένου να αποφευχθούν ο αθέμιτος ανταγωνισμός και το κοινωνικό και μισθολογικό ντάμπινγκ.

2.7

Η ΕΟΚΕ επαινεί και αυτή την αλληλεγγύη που επέδειξαν τμήματα της κοινωνίας των πολιτών, διάφορες συνδικαλιστικές οργανώσεις, οργανώσεις εργοδοτών, ιδιώτες και επιχειρήσεις -ειδικά οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι βιοτεχνικές ΜΜΕ- παρέχοντας εθελοντικά βοήθεια στους αιτούντες άσυλο. Τονίζει δε τη σημασία της προστασίας και της υποστήριξης αυτών των ατομικών πρωτοβουλιών με την παροχή των κατάλληλων κινήτρων, ιδίως σε καταστάσεις έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης. Έτσι προάγεται η αλληλεγγύη στην κοινωνία των πολιτών.

2.8

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι είναι ανάγκη η ΕΕ να στηρίξει την άμεση ανταπόκρισή της στην επικρατούσα κατάσταση στην αλληλεγγύη και στη δίκαιη κατανομή των ευθυνών και του κόστους, όπως αναφέρεται στο άρθρο 80 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

2.9

Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των χωρών «διέλευσης», θα πρέπει να συνεργάζονται με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην παρακολούθηση, την ενημέρωση των δεδομένων και τον συντονισμό, προκειμένου να ακολουθηθεί μια κοινή και πιο αποτελεσματική πολιτική ασύλου της ΕΕ. Προκειμένου να καθοριστούν οι επιλογές πολιτικής της ΕΕ και των κρατών μελών, πρέπει να αναπτυχθούν κοινά, εναρμονισμένα και ενημερωμένα στατιστικά συστήματα.

2.10

Προκειμένου να επιτευχθεί σε μακρόπνοη βάση η ένταξη των προσφύγων, χρειάζεται να καταβληθούν, στο πλαίσιο του σχεδίου Juncker και πέραν τούτου, εντατικότερες προσπάθειες στον τομέα των επενδύσεων, ούτως ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη και η απασχόληση. Πρέπει να υπάρξουν πρόσθετες επενδύσεις σε μέτρα ένταξης και κοινωνικές επενδύσεις για τον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες, οι οποίες να καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ομάδας για την οποία προορίζονται. Η ΕΟΚΕ έχει επισημάνει τις δυνητικά θετικές επιδράσεις της επιβολής φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών για τα δημόσια οικονομικά, με την εξασφάλιση μια δίκαιης συνεισφοράς εκ μέρους του χρηματοπιστωτικού τομέα. Λόγω των εξαιρετικών συνθηκών και δυνάμει του συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το επιπρόσθετο κόστος της φιλοξενίας προσφύγων δεν πρέπει, κατόπιν της ενδελεχούς εξέτασής του, να θεωρείται μέρος του δημοσίου ελλείμματος των κρατών μελών. Οι επενδύσεις σε μέτρα ένταξης είναι δαπανηρές σε βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση, αλλά θα πρέπει να θεωρηθούν ως επένδυση στον άνθρωπο, η οποία θα αποδώσει καρπούς σε μακροπρόθεσμη βάση. Η επιτυχής ένταξη θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή, την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Συνεπώς, πρέπει να αυξηθούν δεόντως οι πόροι του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (AMIF), καθώς και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), ιδιαιτέρως στα κράτη μέλη που έχουν υπερκαλύψει την ποσόστωση προσφύγων που τους αναλογεί, προκειμένου να επιτευχθεί μια καλύτερη συγχρηματοδότηση των μέτρων για την ένταξη των προσφύγων.

3.1

Οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή έχουν προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου εισροή προσφύγων στην Ευρώπη. Πρόκειται για άτομα που προέρχονται από εμπόλεμες χώρες αλλά και για άτομα που επιθυμούν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους για οικονομικούς λόγους. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν υπογράψει τη «Σύμβαση της Γενεύης» του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων, η οποία χορηγεί βασικά δικαιώματα στους πρόσφυγες, προκειμένου να προστατεύσει την ευάλωτη αυτή ομάδα. Λόγω του μεγάλου πλήθους ατόμων και προκειμένου να τηρηθεί η σύμβαση της Γενεύης και οι γενικές αρχές που διέπουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι σημαντικό να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ οικονομικών μεταναστών και προσφύγων, δηλαδή ατόμων που χρειάζεται να τεθούν υπό καθεστώς προστασίας (ειδικά υπό καθεστώς ασύλου ή επικουρικής προστασίας).

3.2

Μολονότι είναι πλήρως κατανοητό ότι τα άτομα, από τη δική τους σκοπιά, εγκαταλείπουν τη χώρα τους για να βρουν καλύτερες οικονομικές συνθήκες στο εξωτερικό, η τρέχουσα κατάσταση και το κοινωνικό κλίμα που επικρατεί στην πλειονότητα των κρατών μελών απαιτούν αυτήν τη σαφή διάκριση. Οι οικονομικοί μετανάστες οφείλουν να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους, εάν υποβάλλουν αίτηση χορήγησης καθεστώτος προστασίας χωρίς βάσιμο λόγο. Το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επιστροφή καθώς και το «εγχειρίδιο επιστροφής» θα πρέπει να ακολουθούνται από τα κράτη μέλη στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η αίτηση για χορήγηση διεθνούς προστασίας έχει απορριφθεί.

3.3

Για τον λόγο αυτό, χρειάζεται ένα κοινό σύστημα αποτελεσματικής προστασίας των εξωτερικών συνόρων, ορθή καταγραφή στα αποκαλούμενα κέντρα πρώτης υποδοχής (hotspots), ταχεία διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου και, σε περίπτωση μη αναγνώρισης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας και απόρριψης της αίτησης χορήγησης ασύλου, επιστροφή στη χώρα καταγωγής ή σε τρίτη χώρα με την οποία έχει συναφθεί συμφωνία επανεισδοχής. Θα μπορούσε επίσης να είναι σημαντικό και αποτελεσματικό να δημιουργηθούν κέντρα πρώτης υποδοχής (hotspots) στις τρίτες χώρες που συνορεύουν με την ΕΕ και να συναφθούν (με αυτές) συμφωνίες μεταναστευτικής πολιτικής για την καταγραφή και την υποβολή αίτησης ασύλου.

3.4

Τα γεγονότα του δευτέρου εξαμήνου του 2015 κατέδειξαν ότι οι υπήκοοι τρίτων χωρών συχνά έρχονται στην Ευρώπη με ψευδείς προσδοκίες και ωραιοποιημένες εικόνες από τη ζωή στην ΕΕ που συνήθως διαδίδουν οι διακινητές. Αντιμέτωποι με την πραγματικότητα, οι εν λόγω υπήκοοι τρίτων χωρών απογοητεύονται και, σε ορισμένες περιπτώσεις, επιστρέφουν εκούσια στις πατρίδες τους. Στο πλαίσιο ενός προγράμματος εθελούσιας επιστροφής, οι συμμετέχοντες θα μπορούσαν να συμβάλουν σε μια πιο ρεαλιστική παρουσίαση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής στους πολίτες των χωρών καταγωγής τους, έτσι ώστε να αποτρέψουν άλλους από ένα επικίνδυνο ταξίδι στην Ευρώπη.

3.5

Πέρα από την ανάγκη να καταστεί πλήρως λειτουργικό ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, και προκειμένου να επιτευχθεί ένας βιώσιμος επιμερισμός των ευθυνών και του κόστους και να μειωθεί η πίεση που ασκείται στο ισχύον σύστημα για το άσυλο, θα πρέπει να υιοθετηθεί χωρίς καθυστέρηση μια νέα ευρωπαϊκή προσέγγιση για τη μετανάστευση και να υπάρξει σε βάθος μεταρρύθμιση του κανονισμού του Δουβλίνου, ώστε να αντιμετωπιστούν οι βραχυπρόθεσμες και οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις, όπως έχει ανακοινώσει ο πρόεδρος κ. Juncker για το πρώτο τρίμηνο του 2016. Η ΕΟΚΕ θα εκφράσει τις θέσεις της σε χωριστή γνωμοδότηση.

3.6

Στο ψήφισμά της για τους πρόσφυγες, που υιοθετήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015, η ΕΟΚΕ τονίζει ότι «η παρούσα κατάσταση απαιτεί από την ΕΕ τη διάνοιξη ασφαλών ανθρωπιστικών διαδρόμων για πρόσφυγες προερχόμενους από χώρες που βιώνουν πολέμους και τρομοκρατικές απειλές, σε συνεργασία με τις χώρες στις οποίες συγκεντρώνεται η πλειονότητα των προσφύγων». Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι η διαδικασία καταγραφής πρέπει να πραγματοποιείται ήδη εκτός της επικράτειας της ΕΕ.

3.7

Οι πόλεμοι, η κλιματική αλλαγή και η έλλειψη προοπτικών σε τρίτες χώρες μπορούν να προκαλέσουν διαρκή και μάλιστα αυξημένη εισροή προσφύγων και μεταναστών. Ο περιορισμός των παραγόντων που ωθούν στη μετανάστευση εν γένει αποτελεί παγκόσμια πρόκληση. Όμως, η παρούσα γνωμοδότηση είναι αποκλειστικά αφιερωμένη στην ένταξη των προσώπων στα οποία αναγνωρίστηκε καθεστώς προστασίας ή των ατόμων που έχουν αιτηθεί τη χορήγηση αυτού του καθεστώτος.

4.1

Η oλλανδική προεδρία ζήτησε την ενσωμάτωση των διδαγμάτων από προηγούμενες κρίσεις που προκάλεσαν μαζικές μετακινήσεις προσφύγων. Η ΕΟΚΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η σημερινή προσφυγική κρίση δεν μπορεί να συγκριθεί με τις προηγούμενες, καταρχάς λόγω του πλήθους των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνηση —πάνω από 900 000 μετανάστες εισήλθαν στα σύνορα της ΕΕ από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2015— και, κατά δεύτερον, λόγω της ταχύτητας με την οποία εξελίσσεται η κατάσταση, η οποία προκαλεί αυξημένη αβεβαιότητα στον τοπικό πληθυσμό. Εάν εξετάσουμε, για παράδειγμα, την περίπτωση της Αυστρίας, όπου κατέφυγαν περίπου 90 000 πρόσφυγες στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, προκειμένου να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία, οι διαφορές είναι ξεκάθαρες: Οι άνθρωποι από τη Βοσνία είχαν συχνά συγγενείς στην Αυστρία ή είχαν ήδη εργαστεί εκεί. Τα προσόντα που είχαν αποκτηθεί στη χώρα καταγωγής τους απέφεραν άμεσο όφελος στις αυστριακές επιχειρήσεις και οι γυναίκες μπορούσαν να συμμετάσχουν πλήρως στην αγορά εργασίας. Αυτό οδήγησε σε αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος και της οικογενειακής κινητικότητας, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί η δημιουργία καθορισμένων ζωνών και να ευνοηθεί η κοινωνική ανάμειξη στα σχολεία και στην αγορά εργασίας.

4.2

Οι εμπειρίες από την κατάσταση κατά τη δεκαετία του '90 δεν είναι απολύτως συγκρίσιμες με τη σημερινή κατάσταση. Οι άνθρωποι που φθάνουν σήμερα στην Ευρώπη προέρχονται από πολύ διαφορετικά υπόβαθρα, δεδομένου ότι ορισμένοι κατέχουν ακαδημαϊκούς τίτλους που μπορούν να συγκριθούν με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς, άλλοι έχουν ολοκληρώσει κύκλους σπουδών που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα στην Ευρώπη, ενώ άλλοι έχουν πολύ περιορισμένη εκπαίδευση και ένας μεγάλος αριθμός γυναικών δεν συμμετείχε ποτέ στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, οι άνθρωποι στις χώρες υποδοχής, που εξακολουθούν να υποφέρουν από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, τείνουν να είναι μάλλον επιφυλακτικοί έναντι των αλλοδαπών, που τους ανταγωνίζονται στην αγορά εργασίας.

5.1

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), δεν υπάρχει συναίνεση όσον αφορά τον ορισμό της ένταξης των μεταναστών στο πλαίσιο των αναπτυγμένων χωρών ούτε υπάρχει επίσημος ορισμός στο διεθνές δίκαιο για τους πρόσφυγες. Η ευρεία αντίληψη της ένταξης ως αμφίδρομης αλλά και ατομικής διαδικασίας αποτελεί τη βάση στην οποία στηρίζονται πολλές κυβερνητικές και ακαδημαϊκές προσπάθειες ορισμού της ένταξης ή μιας κοινωνίας ένταξης.

5.2

«Στον πυρήνα του ορισμού της UNHCR βρίσκεται η έννοια της ένταξης ως αμφίδρομης διαδικασίας που βασίζεται στην “προσαρμογή”, από τη μια πλευρά, και στην “υποδοχή”, από την άλλη. Ωστόσο, δεν απαιτείται από τον πρόσφυγα να εγκαταλείψει την πολιτιστική του ταυτότητα και, επομένως, η ένταξη διαφέρει από την αφομοίωση (1)». Αυτός ο ορισμός συνάδει με την άποψη της ΕΟΚΕ (2).

5.3

Η ΕΟΚΕ έχει υπογραμμίσει την ανάγκη σύνδεσης της ένταξης με τις αξίες και τις αρχές που ορίζονται στη Συνθήκη, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, στην Ευρωπαϊκή σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στη στρατηγική «ΕΕ 2020», καθώς και στις πολιτικές για την απασχόληση και στην κοινωνική ατζέντα. Η αναφορά αυτή έχει μεγάλη σημασία για την ΕΟΚΕ, εάν ληφθεί υπόψη η κρίση αξιών που υπάρχει σήμερα σε ορισμένους κοινωνικούς και πολιτικούς τομείς στην Ευρώπη. Η ένταξη και η οικονομική και κοινωνική συνοχή είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος (3). Η εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης και μελλοντικών προοπτικών για όλους θα διευκολύνει την αποδοχή των μέτρων ένταξης.

5.4

Οι «Κοινές βασικές αρχές που διέπουν την πολιτική για την ένταξη των μεταναστών» (2004) και το μέσο υλοποίησής της, το «Κοινό πρόγραμμα για την ένταξη» (2005) αποτελούν τη βάση διαμόρφωσης της πολιτικής ένταξης των μεταναστών στην ΕΕ και έχει ορίσει την ένταξη ως εξής:

5.5

Παρόλο που οι εν λόγω αρχές δεν κάνουν διάκριση μεταξύ ένταξης μεταναστών και προσφύγων, η ΕΟΚΕ θεωρεί αυτές τις αρχές ως βάση για την ένταξη των προσφύγων. Ωστόσο, λόγω του πλήθους των ατόμων που φτάνουν στην Ευρώπη, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την παροχή γλωσσικής κατάρτισης, για τη στέγαση και για την ενσωμάτωση στην αγορά εργασίας.

5.6

Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα θετικό κλίμα για τους πρόσφυγες στις χώρες υποδοχής, ιδίως σε μια εποχή κατά την οποία αναμένεται περιορισμένη οικονομική ανάπτυξη και τεταμένη κατάσταση στις αγορές εργασίας σε ορισμένες χώρες, τα μέτρα ένταξης και οι κοινωνικές επενδύσεις θα πρέπει να στοχεύουν εξίσου τον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες, και να καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ομάδας για την οποία προορίζονται. Η ΕΟΚΕ έχει αναφερθεί στη σημασία της σύνδεσης και της ενσωμάτωσης κοινωνικών στόχων στο πλαίσιο της ένταξης (4).

5.7

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η ένταξη των προσφύγων αποτελεί απόλυτη υποχρέωση για τις κοινωνίες μας, εάν θέλουμε να διαφυλάξουμε την κοινωνική συνοχή. Η απουσία ένταξης μπορεί να οδηγήσει σε παράλληλες κοινωνίες που μπορούν να αποσταθεροποιήσουν τις χώρες υποδοχής. Ως εκ τούτου, είναι προς το δικό μας συμφέρον να ξεκινήσει η εφαρμογή των μέτρων ένταξης σε πολύ πρώιμο στάδιο. Τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να ενθαρρυνθούν να αναγνωρίζουν τη σημασία της ένταξης και του ρόλου που αυτά διαδραματίζουν στη διαμόρφωση ενός θετικού πολιτικού και κοινωνικού κλίματος.

5.8

Οι δημογραφικές εξελίξεις στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν μείωση του ενεργού πληθυσμού. Προκειμένου να διατηρηθεί η βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας στις χώρες μας και για τις επόμενες γενεές, η ένταξη στην αγορά εργασίας ολόκληρου του εργατικού δυναμικού, ανεξαρτήτως, λόγου χάρη, φύλου, ηλικίας, σωματικής ικανότητας, θρησκείας, γενετήσιου προσανατολισμού ή (εθνοτικής) καταγωγής πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Οι επενδύσεις σε μέτρα ένταξης είναι δαπανηρές σε βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση, αλλά θα πρέπει να θεωρηθούν ως επένδυση στον άνθρωπο, η οποία θα αποδώσει καρπούς σε μακροπρόθεσμη βάση. Η επιτυχής ένταξη θα ενισχύσει την κοινωνική συνοχή, την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

5.9

Το τοπικό επίπεδο οφείλει να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στη διαδικασία ένταξης, δεδομένου ότι είναι ο τόπος κοινής διαβίωσης όπου η απουσία ένταξης γίνεται ορατή. Οι τοπικές κοινότητες θα πρέπει να λάβουν συμβουλές και καθοδήγηση όσον αφορά τη θέσπιση λειτουργικών μέτρων ένταξης, π.χ. προσκαλώντας τους πρόσφυγες να συμμετάσχουν σε τοπικές εθελοντικές οργανώσεις (παραδείγματος χάρη, σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, πυροσβεστικό σώμα ή αθλητικοί σύλλογοι).

5.10

Ο δικτυακός τόπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ένταξη (5) περιέχει πληθώρα πληροφοριών σχετικά με παραδείγματα ένταξης. Χρησιμοποιώντας ειδικά φίλτρα μπορούν να αναζητηθούν παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών, λόγου χάρη, με ταξινόμηση κατά χώρα, τομέα της ένταξης ή ομάδα στόχο. Αυτός ο δικτυακός τόπος θα πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω, έτσι ώστε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τα κράτη μέλη, τις τοπικές αρχές, τις ΜΚΟ και τους κοινωνικούς εταίρους στις δραστηριότητες ένταξης που αναλαμβάνουν.

5.11

Βάσει πρότασης της ΕΟΚΕ, έχει ήδη θεσπιστεί μια διαρθρωμένη συνεργασία μεταξύ των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, της ΕΟΚΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέσω του Ευρωπαϊκού φόρουμ για τη Μετανάστευση, το οποίο ασχολείται με όλα τα ζητήματα που αφορούν τη μετανάστευση, το άσυλο και την ένταξη. Επιπλέον, θα ήταν χρήσιμο να παραταθεί η εντολή της συμβουλευτικής επιτροπής για την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων ώστε να περιλαμβάνει και την ένταξη των προσφύγων, δεδομένου ότι αυτό είναι το όργανο μέσω του οποίου οι κυβερνήσεις συζητούν και ανταλλάσσουν απόψεις με τους κοινωνικούς εταίρους. Η επιτροπή αυτή θα μπορούσε να παρέχει ένα ακόμη πλαίσιο για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

6.1

Οι αιτούντες άσυλο που φθάνουν στην Ευρώπη (στις περισσότερες περιπτώσεις) ύστερα από ένα εξαντλητικό και συχνά τραυματικό ταξίδι χρειάζονται πρωτίστως κατάλυμα και ανάπαυση. Αυτό το χρονικό διάστημα θα πρέπει να αξιοποιείται από τις αρχές για την καταγραφή και για την κατά προσέγγιση αξιολόγηση των πιθανοτήτων να τούς αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα. Στην περίπτωση αυτή, τα μέτρα ένταξης θα πρέπει να εφαρμόζονται σε πολύ πρώιμο στάδιο. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, υπάρχει ανάγκη για ειδική ιατρική προστασία ασφαλείας για τους πρόσφυγες που έχουν εμφανίσει διαταραχή μετατραυματικής καταπόνησης (PTSD —Post Traumatic Stress Disorder), επειδή τούτη συχνά αποτελεί τον πλέον δαπανηρό φραγμό που εμποδίζει τη δυναμική ένταξης.

6.2

Η ένταξη είναι αδιανόητη αν δεν υπάρχει τουλάχιστον μια βασική γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής. Ως εκ τούτου, η γλωσσική κατάρτιση πρέπει να αρχίζει όσο το δυνατόν νωρίτερα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ασύλου. Αυτό απαιτεί τη δημιουργία νέων δομών, καθώς και τη βελτίωση της διαχείρισης των διασυνδέσεων μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί ο μεγάλος αριθμός των αιτούντων άσυλο. Τα γλωσσικά μαθήματα θα πρέπει επίσης να αξιοποιηθούν για την εξοικείωση των αιτούντων άσυλο με τις αξίες (π.χ. ίση μεταχείριση γυναικών και ανδρών, ελευθερία έκφρασης, απαγόρευση της ενδοοικογενειακής βίας) και τον πολιτισμό της χώρας υποδοχής. Τα μαθήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης για να παρασχεθούν στους αιτούντες άσυλο βασικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα θέματα που αφορούν οργανώσεις, ιδρύματα και πληροφορίες για το πού πρέπει να απευθύνονται σε περίπτωση που ανακύψουν προβλήματα. Οι αιτούντες άσυλο έχουν συχνά πολύ διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο. Οι ενέργειες που απορρέουν από την έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τις βασικές αξίες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που ισχύουν στις χώρες υποδοχής ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την ένταξη.

6.3

Τα παιδιά πρόσφυγες θα πρέπει να εγγράφονται για φοίτηση στα τοπικά σχολεία μαζί με τα άλλα παιδιά το συντομότερο δυνατό και να λαμβάνουν στήριξη για την εκμάθηση της εθνικής γλώσσας. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους ανήλικους, ιδίως στους ασυνόδευτους ανηλίκους, οι οποίοι, σε πολλές περιπτώσεις, έχουν υποστεί ψυχικά τραύματα. Εάν – λόγω ηλικίας – δεν επιτρέπεται να φοιτήσουν πλέον στο σχολείο, θα πρέπει να τους εξασφαλιστούν ενδεδειγμένες δυνατότητες εκπαίδευσης, ειδικά σχεδιασμένες για την ομάδα αυτή, ούτως ώστε να αποφευχθεί η απογοήτευση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν επίγνωση των ειδικών αναγκών των ψυχικά τραυματισμένων παιδιών και των ασυνόδευτων ανηλίκων και να τους προσφέρουν κοινωνική και παιδαγωγική υποστήριξη. (Π.χ. ο δήμος της Βιέννης προσπαθεί να τοποθετήσει τα ασυνόδευτα παιδιά σε ανάδοχες οικογένειες χρησιμοποιώντας τα υφιστάμενα πλαίσια).

6.4

Ο έγκαιρος εντοπισμός και η ταξινόμηση των πιστοποιητικών, των δεξιοτήτων και των προσόντων είναι απαραίτητα για την εξασφάλιση της ταχείας ένταξης στην αγορά εργασίας. Ήδη κατά την έναρξη της διαδικασίας για τη χορήγηση ασύλου θα πρέπει να καταγράφονται οι επαγγελματικές δεξιότητες και τα προσόντα του αιτούντος άσυλο, με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων της αγοράς εργασίας. Οι πτυχές αυτές είναι απαραίτητες για τη στοχευμένη προώθηση της γλωσσικής μάθησης, την έναρξη επαγγελματικής κατάρτισης, την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, την παροχή των απαραίτητων δεξιοτήτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και την αποτελεσματική εξεύρεση κατάλληλης απασχόλησης. Ωστόσο, ο προσδιορισμός των δεξιοτήτων μπορεί να αποτελέσει μια πολύ δύσκολη διαδικασία. Πολλοί πρόσφυγες δεν διαθέτουν καν τα προσωπικά τους έγγραφα, ούτε καν βεβαιώσεις ή πιστοποιητικά που να αποδεικνύουν το επίπεδο των επαγγελματικών τους προσόντων. Διάφορα κράτη μέλη (π.χ. Γερμανία, Αυστρία) αναπτύσσουν διαφορετικές μεθόδους για να αξιολογήσουν τις δεξιότητες και τις ικανότητες των προσφύγων. Το CEDEFOP θα μπορούσε να παράσχει μια πλατφόρμα για την αμοιβαία μάθηση και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε αυτόν τον τομέα.

6.5

Οι διαδικασίες χορήγησης ασύλου συχνά είναι χρονοβόρες, και αφήνουν τον αιτούντα άσυλο σε κατάσταση αβεβαιότητας. Οι μεγάλες χρονικές περίοδοι κατά τη διάρκεια των οποίων ο αιτών άσυλο δεν είναι σε θέση να διάγει αυτεξούσια ζωή μπορεί να προκαλέσουν ψυχοκοινωνική αστάθεια, απώλεια αυτοεκτίμησης και σύνδρομο εξάρτησης, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζονται οι ευκαιρίες απασχόλησης ακόμα και μετά την αναγνώριση του καθεστώτος πρόσφυγα. Τα παιδιά επηρεάζονται ακόμη περισσότερο, δεδομένου ότι χρειάζονται ένα σταθερό περιβάλλον. Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να λαμβάνουν απόφαση για τις διαδικασίες ασύλου το συντομότερο δυνατόν. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ (6) σχετικά με τη στήριξη της ένταξης των αιτούντων άσυλο, οι διαδικασίες χορήγησης ασύλου στην Ελλάδα, στο Βέλγιο και στη Δανία έχουν τη μικρότερη χρονικά διάρκεια και συμπεριλαμβάνουν γλωσσική κατάρτιση η οποία συνδυάζεται με την εκπαίδευση ενηλίκων και τη σχετική με την εργασία κατάρτιση.

6.6

Σε ό, τι αφορά τις προβλέψεις οικονομικής ανάπτυξης και την κατάσταση στην αγορά εργασίας, οι χώρες μπορούν να επιχειρήσουν να εφαρμόσουν μέτρα προκειμένου να μειωθεί ο χρόνος αναμονής για την απόκτηση πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Η Γερμανία και η Ουγγαρία έχουν ήδη μειώσει τους χρόνους αναμονής για την πρόσβαση στην εργασία, ενώ η Φινλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο έχουν καταβάλει προσπάθειες προς την ίδια κατεύθυνση. Οι δίκαιες, διαφανείς και εύλογες ρυθμίσεις για την παροχή πρόσβασης στην αγορά εργασίας στους αιτούντες άσυλο οδηγούν στην πρόληψη της αδήλωτης εργασίας και ενισχύουν την αποδοχή εκ μέρους του ντόπιου πληθυσμού. Ταυτόχρονα, τα άτομα που τελούν υπό καθεστώς προστασίας θα πρέπει να έχουν προοπτικές παραμονής στη χώρα υποδοχής, εφόσον έχουν ενταχθεί στην αγορά εργασίας ή στην κοινωνία υποδοχής. Οι αιτούντες άσυλο πρέπει να έχουν επίγνωση του γεγονότος ότι η πρόσβαση στην αγορά εργασίας εξαρτάται από τη χώρα όπου έχουν ζητήσει τη χορήγηση ασύλου. Λόγω ανεπαρκούς πληροφόρησης, κάποιοι ταξιδεύουν προς άλλα κράτη μέλη με την ελπίδα να βρουν μια θέση εργασίας εκεί. Στην πράξη, όμως, καταλήγουν να βρεθούν σε μια παράτυπη κατάσταση, η οποία θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί μέσω της κατάλληλης πληροφόρησης.

6.7

Η στέγαση είναι θεμελιώδους σημασίας για την ένταξη: τα κέντρα υποδοχής ικανοποιούν τις άμεσες ανάγκες για κατάλυμα και ανάπαυση (συχνά, και για πολύ μεγαλύτερο από το αρχικά προβλεπόμενο χρονικό διάστημα), όμως, η παραμονή σε αυτά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα καθιστά την ένταξη δυσκολότερη. Στην Αυστρία, έχει καθιερωθεί το έργο «Κοsmopolis» για τη στέγαση σε ιδιωτικές κατοικίες. Σε μια περιοχή με νεόκτιστες κατοικίες, ορισμένος αριθμός διαμερισμάτων προορίζονται αποκλειστικά για πρόσφυγες που διαθέτουν ήδη απασχόληση. Προκειμένου να αποφεύγονται παρανοήσεις μεταξύ προσφύγων και άλλων ατόμων που ζουν εκεί, έχει συσταθεί στην περιοχή ένα κέντρο πληροφοριών. Στην Πορτογαλία, ένα πρωτόκολλο που έχει συναφθεί μεταξύ του δήμου της Λισαβόνας και πορτογαλικών ΜΚΟ έχει διευκολύνει την παροχή στέγασης σε πρόσφυγες και την πρόσβαση σε δημοτικές υπηρεσίες κατάρτισης, εκπαίδευσης και ένταξης στην αγορά εργασίας (7).

6.8

Μετά από θετική απόφαση χορήγησης του καθεστώτος του πρόσφυγα, πρέπει να βρει στέγη ο ίδιος. Η περίοδος αυτή είναι συχνά πολύ δύσκολη, δεδομένου ότι λήγει η ενίσχυση που χορηγούσε αρχικά το κράτος και ο πρόσφυγας πρέπει να βρει απασχόληση με τον ίδιο τρόπο όπως και οι υπήκοοι της χώρας υποδοχής.

6.9

Ο ρόλος των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης στο πλαίσιο αυτό είναι ιδιαίτερος. Κατά πρώτο και κύριο λόγο, οι υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να εκπληρώσουν τον ρόλο τους ως παράγοντες προώθησης της βιώσιμης απασχόλησης. Αλλά πρέπει επίσης να αποφασίσουν ποια πρόσθετα προσόντα ενδεχομένως χρειάζεται ο πρόσφυγας για να πετύχει στην αγορά εργασίας. Θα πρέπει να σημειωθεί και να ληφθεί υπόψη ότι, ακόμη και μετά το 4ο έτος της διάρκειας της διαμονής, μόνο το 25 % των προσφύγων απασχολούνται, ποσοστό το οποίο κυμαίνεται γύρω στο 50 % ακόμη και μέχρι το 10ο έτος διαμονής (8) Θα πρέπει να συνάπτεται ατομικό συμβόλαιο ένταξης με κάθε πρόσφυγα, το οποίο να περιλαμβάνει τις σχετικές δράσεις που πρέπει να αναληφθούν (πρόσθετη κατάρτιση, αριθμός αιτήσεων κ.λπ.), με απώτερο στόχο την πλήρη ένταξη στην αγορά εργασίας. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι πρόσφυγες πρέπει να χαίρουν ίσης μεταχείρισης με τον τοπικό πληθυσμό στην αγορά εργασίας, προκειμένου να αποφευχθούν ο αθέμιτος ανταγωνισμός και το κοινωνικό και μισθολογικό ντάμπινγκ. Εάν ένας πρόσφυγας δεν έχει πιθανότητες εξεύρεσης εργασίας σε εύλογο χρονικό διάστημα, μια καλή εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι η εθελοντική παροχή κοινωφελούς εργασίας. Με αυτόν τον τρόπο, θα ενισχυθεί η απόκτηση συμπληρωματικών γλωσσικών δεξιοτήτων και θα βοηθηθεί η ένταξη του πρόσφυγα στην κοινωνία.

6.10

Ένα καλό παράδειγμα είναι αυτό της Γερμανίας που πρόσφατα αποφάσισε να εισαγάγει ένα δελτίο ταυτότητας ειδικά για τους αιτούντες άσυλο. Μετά την πρώτη καταγραφή, το δελτίο ταυτότητας μετατρέπεται στο βασικό και υποχρεωτικό μέσο αναγνώρισης, και είναι συνδεδεμένο με μια κεντρική βάση δεδομένων που περιέχει πληροφορίες π.χ. σχετικά με το εκπαιδευτικό υπόβαθρο του ατόμου και την επαγγελματική του εμπειρία.

6.11

Μεταξύ των προσφύγων, καθώς και μεταξύ του τοπικού πληθυσμού, υπάρχουν άτομα με επιχειρηματικά ενδιαφέροντα και επιχειρηματικές δεξιότητες. Σε αυτά τα άτομα θα πρέπει να χορηγούνται πληροφορίες και κατευθύνσεις σχετικά με το πώς μπορούν να ιδρύσουν μια νέα επιχείρηση και να γίνουν εργοδότες.

6.12

Επί του παρόντος, πραγματοποιούνται συζητήσεις στη Γερμανία και στη Σλοβακία σχετικά με τον τρόπο ένταξης στην αγορά εργασίας, μέσω ταχείας διαδικασίας, των προσφύγων με υψηλά προσόντα σε επαγγέλματα όπου υφίστανται ελλείψεις δεξιοτήτων.

6.13

Οι πρόσφυγες χρειάζονται γενικές πληροφορίες σχετικά με την αγορά εργασίας, τις ευκαιρίες επαγγελματικής κατάρτισης και τις διαθέσιμες θέσεις απασχόλησης. Δεδομένου ότι η ηλικία υψηλού ποσοστού προσφύγων είναι η μέση ηλικία σπουδαστή, δηλαδή μεταξύ 16 και 25, πρέπει να παρέχονται, πριν από την έναρξη της κατάρτισης, βασικές πληροφορίες ή προπαρασκευαστικά μαθήματα σε διάφορους επαγγελματικούς τομείς. Στη Γερμανία, τα εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια έχουν δρομολογήσει πρωτοβουλίες για να βοηθήσουν με τοποθετήσεις σε θέσεις εργασίας, όπως π.χ. οι «συνεντεύξεις επί τροχάδην». Στη Γερμανία, τα εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια στηρίζουν τις επιχειρήσεις στην παροχή κατάλληλων επαγγελματικών προσόντων και κατάρτισης στους πρόσφυγες μέσω του έργου «Δέσμευση για κατάρτιση». Προσπαθούν επίσης να προσελκύσουν εθελοντές χορηγούς για να φροντίσουν τους πρόσφυγες και τις επιχειρήσεις, παρέχοντας συμβουλές και στις δύο πλευρές. Τα εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια παρέχουν επίσης υποστήριξη στους πρόσφυγες που επιθυμούν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση.

6.14

Στην Αυστρία, άρχισε ένα έργο που αποσκοπεί στην τοποθέτηση νέων προσφύγων σε κενές θέσεις μαθητείας, με την υποστήριξη των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης και εκπαιδευτών. Μια περίοδος πρακτικής άσκησης μπορεί να προηγείται της υπογραφής της επίσημης συμφωνίας μαθητείας. Επιπλέον, ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Αυστρίας (ÖBB) ξεκίνησε το πρόγραμμα «Πολυμορφία ως ευκαιρία» («Diversität als Chance») και προσέφερε σε 50 ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες μεταξύ 15 και 17 ετών μια θέση μαθητείας.

6.15

Προκειμένου να διευκολυνθεί η ένταξη των μεταναστών με υψηλή ειδίκευση, το Αυστριακό Ομοσπονδιακό Οικονομικό Επιμελητήριο έχει αναπτύξει το πρόγραμμα «Καθοδήγηση για μετανάστες» («Mentoring for migrants»), το οποίο έχει επεκταθεί ώστε να καλύπτει τους πρόσφυγες υψηλής ειδίκευσης. Οι μέντορες είναι άτομα πλήρως ενσωματωμένα στην αυστριακή αγορά εργασίας και βοηθούν τους μετανάστες κατά την αναζήτηση εργασίας με την παροχή πληροφοριών ή ακόμη και πρόσβασης στο δικό τους επαγγελματικό δίκτυο. Το πρόγραμμα αυτό συμβάλλει επίσης στην αποφυγή των πολιτιστικών παρανοήσεων.

6.16

Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι λεγόμενοι «ανάδοχοι» («Refugee Buddies») αναλαμβάνουν τη φροντίδα των προσφύγων. Πρόκειται για εθελοντές που συμμετέχουν σε διάφορες οργανώσεις και συναντούν σε τακτική βάση έναν πρόσφυγα, προκειμένου να διαμορφώσουν προσωπικές σχέσεις. Τούτο είναι ακόμη σημαντικότερο, διότι ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων είναι ασυνόδευτοι ανήλικοι, που έχουν εγκαταλείψει τις οικογένειές τους στην πατρίδα τους. Οι «ανάδοχοι» μπορούν επίσης να δρουν ως συνήγοροι για να βελτιωθεί η εικόνα των προσφύγων στη χώρα τους.

6.17

Σε ορισμένα κράτη μέλη (π.χ. Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Τσεχική Δημοκρατία, Αυστρία), οι οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων παρότρυναν τις κυβερνήσεις τους να εργαστούν πιο αποτελεσματικά για την ένταξη των προσφύγων. Στην Ισπανία, ένα πρόσθετο μέτρο συμπεριλήφθηκε στο ετήσιο πρόγραμμα πολιτικών απασχόλησης ειδικά για την εργασιακή ένταξη των προσφύγων.

6.18

Η Δανία χρησιμοποιεί το λεγόμενο «κλιμακωτό μοντέλο» για την ένταξη των προσφύγων στην αγορά εργασίας: στο πρώτο στάδιο (τέσσερις έως οκτώ εβδομάδες) προσδιορίζονται οι δεξιότητες των μεμονωμένων προσφύγων και παρέχονται μαθήματα Δανικής γλώσσας. Στο δεύτερο στάδιο (26-52 εβδομάδες), ο εκπαιδευόμενος έχει τοποθετηθεί σε επιχείρηση (χωρίς επιβάρυνση για τον εργοδότη) και παρακολουθεί πρόσθετα μαθήματα Δανικής γλώσσας. Στη συνέχεια, ο πρόσφυγας είναι έτοιμος για απασχόληση με επιδοτούμενο μισθό. Η αποτελεσματική εφαρμογή τέτοιων μοντέλων θα πρέπει να προάγει τη δημιουργία πρόσθετων ευκαιριών απασχόλησης και να αποτρέπει τον παραγκωνισμό των ντόπιων κατοίκων (αποφυγή του φαινομένου της «περιστρεφόμενης πόρτας»).

6.19

Για τη διασφάλιση του θεμιτού ανταγωνισμού, οι συνθήκες εργασίας (συμπεριλαμβανομένων των μισθών) πρέπει να τηρούνται ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή το καθεστώς του εργαζομένου (lex loci laboris). Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν για τη θέσπιση αποτελεσματικών μέτρων και την εξασφάλιση μηχανισμών και διοικητικών ικανοτήτων για την επιβολή τους. Διάφορες συνδικαλιστικές οργανώσεις στηρίζουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες εργαζόμενους, οι οποίοι δεν γνωρίζουν πώς να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους («Ecole des solidarités» — Βέλγιο, «UNDOK» — Αυστρία).

7.1

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι τα οποιαδήποτε μέτρα πρέπει να συνοδεύονται από επαρκή χρηματοδότηση, προκειμένου να έχουν μακροχρόνιο θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία μας. Προκειμένου να επιτευχθεί σε μακρόπνοη βάση η ένταξη των προσφύγων, χρειάζεται να καταβληθούν, στο πλαίσιο του σχεδίου Juncker και πέραν τούτου, εντατικότερες προσπάθειες στον τομέα των επενδύσεων, ούτως ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη και η απασχόληση. Πρέπει να υπάρξουν πρόσθετες επενδύσεις σε μέτρα ένταξης και κοινωνικές επενδύσεις για τον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες, οι οποίες να καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ομάδας για την οποία προορίζονται. Η ΕΟΚΕ έχει επισημάνει τις δυνητικά θετικές επιδράσεις της επιβολής φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών για τα δημόσια οικονομικά, με την εξασφάλιση μια δίκαιης συνεισφοράς εκ μέρους του χρηματοπιστωτικού τομέα. Λόγω των εξαιρετικών συνθηκών και δυνάμει του συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το επιπρόσθετο κόστος της φιλοξενίας προσφύγων δεν πρέπει, κατόπιν της ενδελεχούς εξέτασής του, να θεωρείται μέρος του δημοσίου ελλείμματος των κρατών μελών (9).

7.2

Κράτη μέλη πρώτης υποδοχής όπως η Ιταλία, η Μάλτα, η Ισπανία και η Ελλάδα, θα πρέπει να λαμβάνουν άμεση οικονομική βοήθεια ανά πρόσφυγα ή μετανάστη για την αποτελεσματική διαχείριση της ορθής και ταχείας διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου ή του επαναπατρισμού σε περίπτωση που δεν προκύπτουν οι προϋποθέσεις χορήγησης. Τα κράτη μέλη που αναλαμβάνουν την ευθύνη να ενσωματώσουν στις κοινωνίες τους περισσότερους πρόσφυγες από ό, τι απαιτείται δυνάμει της αρχής της αλληλεγγύης, πρέπει επίσης να μπορούν να βασιστούν στη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ.

7.3

Οι χρηματοδοτικοί πόροι του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) θα πρέπει να αυξηθούν, ούτως ώστε να βελτιωθεί η συμμετοχή των κρατών μελών όσον αφορά τη χρηματοδότηση της ένταξης των προσφύγων, ιδίως για τα προγράμματα που υλοποιούνται από τις τοπικές αρχές και τις ΜΚΟ. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο θα πρέπει να ενισχυθεί με επαρκείς πρόσθετους πόρους για να διευκολυνθεί η κοινωνική ενσωμάτωση των προσφύγων, η ισότητα των γυναικών, η παροχή στήριξης στις επιχειρήσεις και η ένταξη των προσφύγων στην αγορά εργασίας, παράμετροι για τις οποίες απαιτείται ο διάλογος και η συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης θα πρέπει να δραστηριοποιηθεί με πρόσθετους πόρους για τις αστικές ζώνες που έχουν θέσει σε εφαρμογή ρυθμίσεις οι οποίες απαιτούνται για την υποδοχή και την ένταξη των προσφύγων.

7.4

Κρίνεται σκόπιμο να διερευνηθούν οι δυνατότητες διεθνούς συνεργασίας σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση της ένταξης των προσφύγων με την ειδική συνεργασία της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης.