Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52018IE4661

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανθεκτική δημοκρατία μέσω μιας ισχυρής και πολύμορφης κοινωνίας των πολιτών»(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

EESC 2018/04661

ΕΕ C 228 της 5.7.2019, p. 24–30 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

5.7.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 228/24


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανθεκτική δημοκρατία μέσω μιας ισχυρής και πολύμορφης κοινωνίας των πολιτών»

(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

(2019/C 228/04)

Εισηγητής: ο κ. Christian MOOS

Αίτηση γνωμοδότησης

12.7.2018

Νομική βάση

Άρθρο 29 παράγραφος 2 του Εσωτερικού Κανονισμού

Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας

Αρμόδιο τμήμα

Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη

Υιοθετήθηκε από το τμήμα

6.3.2019

Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια

20.3.2019

Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

542

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

(υπέρ/κατά/αποχές)

145/5/2

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Σημαντικές πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά δεξιά εξτρεμιστικά κινήματα και κόμματα, ορισμένα από τα οποία βρίσκονται ήδη στην κυβέρνηση, υπονομεύουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία και θέλουν να καταστρέψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.

1.2.

Μια πλουραλιστική κοινωνία των πολιτών, ως ένα από τα διακριτικά γνωρίσματα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, βασίζεται στις πολιτικές ελευθερίες οι οποίες απειλούνται από αυταρχικές τάσεις· και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαφύλαξη της φιλελεύθερης δημοκρατίας στην Ευρώπη.

1.3.

Η φιλελεύθερη δημοκρατία απαιτεί, μεταξύ άλλων, τα εξής: κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, λειτουργικό σύστημα ελέγχων και ισορροπιών, αδιάφθορη δημόσια διοίκηση με ορθά διαχειριζόμενες υπηρεσίες γενικού συμφέροντος και δυναμική κοινωνία των πολιτών.

1.4.

Μια ανεξάρτητη κοινωνία των πολιτών αποτελεί θεμελιώδη δημοκρατική οντότητα εποπτείας και σχολή δημοκρατίας. Ενισχύει την κοινωνική συνοχή. Μπορεί να επιτελέσει αυτές τις λειτουργίες μόνον εάν το επιτρέπει το κοινωνικό, πολιτικό και νομικό πλαίσιο. Οι προσπάθειες παρεμπόδισης της χρηματοδότησης από μη κρατικές πηγές περιορίζουν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και τη λειτουργία της δημοκρατίας.

1.5.

Η κοινωνία των πολιτών και η δημοκρατία τίθενται υπό αμφισβήτηση σε πολλούς τομείς. Οι δεξιοί λαϊκιστές θέτουν υπό αμφισβήτηση τα επιτεύγματα της απελευθέρωσης των γυναικών.

1.6.

Η πόλωση της κοινωνίας αντικατοπτρίζεται επίσης στην εμφάνιση μιας «αντι-κοινωνίας των πολιτών»("uncivil society"). Λαϊκιστικοί τρόποι σκέψης γίνονται αποδεκτοί όλο και περισσότερο από καθιερωμένους φορείς στα εθνικά και υπερεθνικά θεσμικά όργανα.

1.7.

Αυταρχικά στοιχεία, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και στοιχεία προερχόμενα από τρίτες χώρες, υποστηρίζουν αυτήν την τάση προς την «ανελεύθερη δημοκρατία», γεγονός το οποίο οδηγεί σε λιγότερη ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και σε περισσότερη διαφθορά στην Ευρώπη.

1.8.

Η ΕΕ εξακολουθεί να στερείται κατάλληλου μηχανισμού για την εξασφάλιση της αποτελεσματικής διαφύλαξης της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη.

1.9.

Η ΕΟΚΕ καλεί όλα τα κράτη μέλη να απέχουν από κάθε προσπάθεια εδραίωσης μιας «ανελεύθερης δημοκρατίας». Εάν κάποια κράτη μέλη υποκύψουν στον αυταρχισμό, τότε η ΕΕ οφείλει να εφαρμόσει στο έπακρο τη Συνθήκη.

1.10.

Τα κόμματα που στρέφονται κατά της φιλελεύθερης δημοκρατίας θα πρέπει να αποκλείονται από τα πολιτικά τους κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και από τις πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

1.11.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την έκκλησή της για την καθιέρωση Εξαμήνου δημοκρατίας, με ευρωπαϊκό μηχανισμό ελέγχου σχετικά με το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα και πίνακα αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία.

1.12.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο λήψης διορθωτικών οικονομικών μέτρων σε περίπτωση μη τήρησης του άρθρου 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ).

1.13.

Όσον αφορά την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από τις ελλείψεις ως προς το κράτος δικαίου, οι περικοπές δεν πρέπει να αποβαίνουν εις βάρος των δικαιούχων ενίσχυσης που προέρχονται από την κοινωνία των πολιτών.

1.14.

Η ΕΟΚΕ προτείνει στο νέο ΠΔΠ να υπάρχει επαρκής ευελιξία ώστε να καθίσταται δυνατή η αυξημένη στήριξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε περίπτωση που οι εθνικές κυβερνήσεις μειώσουν ή διακόψουν τη χρηματοδότησή τους για πολιτικούς λόγους.

1.15.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι πρωτοβουλίες που λαμβάνουν ενωσιακή χρηματοδότηση στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ πρέπει να δεσμεύονται σαφώς έναντι των ευρωπαϊκών αξιών.

1.16.

Η ΕΟΚΕ καλεί τους νομοθέτες της ΕΕ να μειώσουν περαιτέρω τον διοικητικό φόρτο, ιδίως για τις μικρές πρωτοβουλίες και οργανώσεις.

1.17.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να επενδύσει περισσότερο στην ανάπτυξη ικανοτήτων για την κοινωνία των πολιτών, να ενισχύσει τα δίκτυα διασυνοριακής συνεργασίας και να βελτιώσει την παρεχόμενη ενημέρωση σχετικά με τα υφιστάμενα μέσα στήριξης. Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει προτάσεις για ελάχιστα πρότυπα όσον αφορά τον συνδυασμό της επαγγελματικής δραστηριότητας και του εθελοντισμού στις δραστηριότητες της κοινωνίας των πολιτών.

1.18.

Η ΕΟΚΕ στηρίζει την έκκληση του Κοινοβουλίου σχετικά με την υποβολή πρότασης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού καταστατικού για τα αλληλασφαλιστικά ταμεία, τις ενώσεις και τα ιδρύματα ή, διαφορετικά, προτείνει την καθιέρωση εναλλακτικού συστήματος επίσημης διοργανικής διαπίστευσης ως πρώτο βήμα.

1.19.

Θα ήταν χρήσιμη η διενέργεια ανάλυσης σχετικά με την αδυναμία διεκπεραίωσης του εν λόγω φακέλου, ταυτόχρονα με την επιδίωξη μιας διοργανικής έγκρισης, ως ένα είδος σήματος για τις ΜΚΟ που επιθυμούν ενδεχομένως να προσδώσουν μια ευρωπαϊκή διάσταση στις δραστηριότητές τους. Η ΕΟΚΕ θα πρέπει, σε ένα πρώτο στάδιο, να εκπονήσει διερευνητική μελέτη προς τον σκοπό αυτό.

1.20.

Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα στήριξης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, χωρίς να ζημιωθούν οι δημόσιες υπηρεσίες και η φορολογική δικαιοσύνη.

1.21.

Η ΕΟΚΕ καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να ενισχύσουν περαιτέρω τη συμμετοχική δημοκρατία.

1.22.

Η ΕΟΚΕ αναμένει από όλους τους φορείς να εργαστούν για την επίτευξη ευρωπαϊκών πολιτικών που θα επιφέρουν απτές βελτιώσεις στη ζωή των πολιτών.

1.23.

Οι εθνικοί και οι ευρωπαϊκοί φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει να αντιμετωπίσουν τα καυτά κοινωνικά ζητήματα και να διασφαλίσουν την κοινωνική βιωσιμότητα με εκπαιδευτικά συστήματα χωρίς αποκλεισμούς, ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, ανταγωνιστικές και καινοτόμες βιομηχανίες, εύρυθμα λειτουργούσες αγορές εργασίας, δίκαιη και ορθή φορολογία και αποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες και συστήματα κοινωνικής ασφάλισης.

1.24.

Οι ισχυροί κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία των πολιτών σε όλη την πολυμορφία της αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για την προάσπιση των θεμελιωδών ευρωπαϊκών αξιών.

2.   Ορισμοί

2.1.

Οι «φιλελεύθερες δημοκρατίες»είναι συστήματα διακυβέρνησης που συνδυάζουν τη δημοκρατία με τον συνταγματικό φιλελευθερισμό, γεγονός το οποίο περιορίζει την εξουσία της κυβερνητικής πλειοψηφίας διασφαλίζοντας τις ατομικές πολιτικές ελευθερίες. Πρόκειται για αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες με πολυκομματικά συστήματα και πλουραλιστικές κοινωνίες των πολιτών στις οποίες η εποπτεία των διοικητικών οργάνων ασκείται από συγκεκριμένα συστήματα ελέγχων και ισορροπιών, συμπεριλαμβανομένου ανεξάρτητου δικαστικού συστήματος και η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης είναι κατοχυρωμένη. Κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο υπόκειται εξίσου στο κράτος δικαίου. Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες σέβονται και προστατεύουν τις μειονότητες, κατοχυρώνουν τα δικαιώματα του πολίτη (ιδίως το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι), τις πολιτικές ελευθερίες (π.χ. την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι), τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες.

2.2.

Η εύρυθμα λειτουργούσα φιλελεύθερη δημοκρατία είναι ένα πολιτικό σύστημα που επιτρέπει τη διαρκή λογοδοσία των δημόσιων αρχών, ένα σύστημα που ευνοεί την έκφραση και τη συμμετοχή των πολιτών και των ενδιάμεσων φορέων στους οποίους αυτοί συμμετέχουν σε όλους τους χώρους δράσης της κοινωνίας των πολιτών.

2.3.

Η «συμμετοχική δημοκρατία», η οποία συμπληρώνει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, χρειάζεται ενδιάμεσους φορείς (συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, επαγγελματικά δίκτυα, θεματικές ενώσεις κ.λπ.) για την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και την προώθηση του λαϊκού ενστερνισμός των ευρωπαϊκών θεμάτων με επίδειξη ενδιαφέροντος για τα κοινά, καθώς και για την οικοδόμηση μιας δικαιότερης Ευρώπης, με περισσότερη αλληλεγγύη και λιγότερους αποκλεισμούς.

2.4.

Οι «ανελεύθερες δημοκρατίες»είναι πολιτικά συστήματα στα οποία διεξάγονται μεν εκλογές, χωρίς να έχει όμως εδραιωθεί ο συνταγματικός φιλελευθερισμός. Οι δημοκρατικά εκλεγμένοι ηγέτες περιορίζουν τα δικαιώματα του πολίτη, τις πολιτικές ελευθερίες και την προστασία των μειονοτήτων. Το σύστημα ελέγχων και ισορροπιών και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και των μέσων ενημέρωσης υπονομεύονται με σκοπό να απαλλαγεί η απόλυτη κυριαρχία της κυβερνητικής πλειοψηφίας από συνταγματικούς περιορισμούς και ελέγχους.

2.5.

Μια πλουραλιστική «κοινωνία των πολιτών», η οποία σέβεται τις αρχές της δημοκρατίας και του συνταγματικού φιλελευθερισμού, αποτελεί βασικό στοιχείο των φιλελεύθερων δημοκρατιών. Οι μεμονωμένοι πολίτες που συμμετέχουν δημόσια σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή σε ανεπίσημους συμμετοχικούς σχηματισμούς απαρτίζουν την κοινωνία των πολιτών, η οποία λειτουργεί ως διαμεσολαβητής μεταξύ του κράτους και του λαού. Εκτός από τη συγκροτημένη εκπροσώπηση των συμφερόντων των πολιτών, την παροχή τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης κατά τις νομοθετικές διαδικασίες και την επιβολή υποχρέωσης λογοδοσίας προς τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, η κοινωνία των πολιτών συμβάλλει στην οικοδόμηση κοινοτήτων και επιτελεί έργο ενσωμάτωσης με την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη διαμόρφωση ταυτότητας. Επιπλέον, ένα ποικίλο φάσμα οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, και κυρίως οι κοινωνικοί εταίροι, εστιάζει στην επιτέλεση έμπρακτου μη κερδοσκοπικού έργου και στην επιδίωξη φιλανθρωπικών ή άλλων στόχων γενικού συμφέροντος, συμπεριλαμβανομένων μορφών αμοιβαίας αλληλοβοήθειας.

2.6.

Ενώ μια δυναμική κοινωνία των πολιτών είναι καθοριστικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία των φιλελεύθερων δημοκρατιών, οι αντίπαλοί της δραστηριοποιούνται και αυτοί σε πολιτικό επίπεδο, στο πλαίσιο επίσημων οργανώσεων ή σε άτυπων μορφών συμμετοχής. Η εν λόγω «αντι-κοινωνία των πολιτών»δεν σέβεται τις αρχές της δημοκρατίας και του συνταγματικού φιλελευθερισμού, αλλά προάγει την έννοια της «ανελεύθερης δημοκρατίας». Εκμεταλλεύεται τα δικαιώματα πολιτικής συμμετοχής για την κατάργηση του καθιερωμένου συστήματος ελέγχων και ισορροπιών, του κράτους δικαίου και της ανεξάρτητης δικαιοσύνης, αλλά και για τον περιορισμό της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Στόχος της είναι να περιορίσει τα δικαιώματα του πολίτη, τις πολιτικές ελευθερίες και την προστασία των μειονοτήτων. Αντί για την ενσωμάτωση της κοινωνίας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, η αντι-κοινωνία των πολιτών προωθεί μια αποκλειστική εθνικιστική αντίληψη της κοινωνίας που αποκλείει πολλούς πολίτες, και κυρίως τις μειονότητες.

2.7.

Ο «λαϊκισμός»είναι μια ρηχή ιδεολογία που ισχυρίζεται ότι υπάρχει ένας ομοιογενής λαός με ενιαία βούληση. Οι λαϊκιστές υποστηρίζουν ότι αυτοί είναι οι μοναδικοί και οι πραγματικοί εκφραστές της συγκεκριμένης βούλησης. Αν και ο λαϊκισμός δεν περιλαμβάνει σαφή ορισμό του λαού, «κατασκευάζει»εχθρούς και αντιπάλους του λαού, π.χ. ελίτ, και ισχυρίζεται ότι αυτοί παρεμποδίζουν την πραγματική βούλησή του. Οι λαϊκιστές προσδίδουν συναισθηματική χροιά στις πολιτικές συζητήσεις για να προκαλούν φόβο.

3.   Ιστορικό

3.1.

Η δημοκρατία τίθεται υπό αμφισβήτηση από τον λαϊκισμό, σήμερα κυρίως από ακροδεξιά κόμματα και κινήματα, τα οποία υπονομεύουν τη φιλελεύθερη δημοκρατία, τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των μειονοτήτων, των αμοιβαίων ελέγχων και ισορροπιών και την επιβολή σαφών ορίων στην πολιτική εξουσία.

3.2.

Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι ομάδες αυτές βρίσκονται πλέον στην κυβέρνηση. Παντού, ισχυρίζονται ότι εκπροσωπούν την «πραγματική»βούληση «του λαού ενάντια στις “ελίτ”». Δίδουν ψευδείς υποσχέσεις, αρνούνται πολιτικές προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή και θέλουν να καταστρέψουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα και τα επιτεύγματά του.

3.3.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι ορισμένοι πολίτες μετατρέπονται σε λαϊκιστές και εξτρεμιστές λόγω απογοήτευσης. Δεν υποστηρίζουν απαραίτητα πλήρως τα πολιτικά προγράμματα των λαϊκιστών. Η αυξανόμενη ανισότητα ως προς τον πλούτο και το εισόδημα, καθώς και η φτώχεια, παρέχουν πρόσφορο έδαφος σε δεξιές ομάδες για την προώθηση του εθνικισμού ως απάντηση στην παγκοσμιοποίηση.

3.4.

Παρά τις αυταρχικές και τις οικονομικές προκλήσεις, όπως η ανισότητα, η Ευρώπη παραμένει πρωτοστάτης της φιλελεύθερης δημοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα και αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού για πολλούς ανθρώπους που ζουν σε αυταρχικά καθεστώτα.

3.5.

Η πλουραλιστική κοινωνία των πολιτών είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της φιλελεύθερης δημοκρατίας και στηρίζει κάθε συνταγματική ρύθμιση που βασίζεται στις ατομικές ελευθερίες και το κράτος δικαίου. Η ΕΟΚΕ έχει συγκροτήσει ομάδα για τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου με στόχο την προάσπιση αυτών των αρχών επειδή θεωρεί ότι η ανοικτή κοινωνία των πολιτών και οι πολιτικές ελευθερίες απειλούνται σήμερα από αυταρχικές τάσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ελευθερία και η ανοικτή κοινωνία των πολιτών είναι ασυμβίβαστες με την ιδέα της «ανελεύθερης ή καθοδηγούμενης δημοκρατίας».

3.6.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαφύλαξη της φιλελεύθερης δημοκρατίας στην Ευρώπη. Μόνο μια ισχυρή και πολύμορφη κοινωνία των πολιτών μπορεί να προασπίσει τη δημοκρατία και την ελευθερία και να διαφυλάξει την Ευρώπη από τους πειρασμούς του αυταρχισμού.

3.7.

Η ισχυρή και πλουραλιστική ανεξάρτητη κοινωνία των πολιτών συνιστά αυτοτελή αξία σε όλες τις δημοκρατίες. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην προαγωγή των ευρωπαϊκών αξιών, βοηθώντας τις διάφορες κοινότητες να οργανωθούν και να κινητοποιήσουν τους πολίτες προς το δημόσιο συμφέρον.

3.8.

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί μια τάση μείωσης της εμπιστοσύνης στην ΕΕ σε ολόκληρη την ήπειρο, σε συνδυασμό με κλιμάκωση των εντάσεων απέναντι στις μειονότητες, ξενοφοβία, αυξανόμενα επίπεδα διαφθοράς, νεποτισμό και ευάλωτους δημοκρατικούς θεσμούς σε ορισμένες χώρες. Σε αυτήν τη συγκυρία, οι ΜΚΟ αποτελούν συχνά τη μόνη γραμμή άμυνας προασπίζοντας και προάγοντας βασικές αξίες του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, όπως ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας, της ανεκτικότητας και της αλληλεγγύης.

3.9.

Το άρθρο 11 της ΣΕΕ καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να διατηρούν σχέσεις με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως με ενώσεις.

3.10.

Η πυκνότητα του τοπίου των ενώσεων και η σημασία τους στο πλαίσιο του διαλόγου με τους πολίτες συνιστούν δείκτες που αντικατοπτρίζουν την ποιότητα της δημοκρατικής ζωής στην εκάστοτε χώρα. Οι κοινωνικές και οι σχετικές με την ιδιότητα του πολίτη λειτουργίες των ενώσεων είναι ζωτικής σημασίας για μια πλήρως λειτουργική δημοκρατία, ιδιαίτερα σε αυτήν την περίοδο απογοήτευσης.

3.11.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι μορφές συμμετοχής των πολιτών που καταχρώνται τα δικαιώματα πολιτικής συμμετοχής με στόχο την κατάργηση της δημοκρατίας, των εγγυήσεων που παρέχει το κράτος δικαίου και της ανεξάρτητης δικαιοσύνης, δεν είναι τμήμα της κοινωνίας των πολιτών.

4.   Η συμβολή της κοινωνίας των πολιτών στη δημοκρατία

4.1.

Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν να ασκούν το δικαίωμά τους για δημοκρατική συμμετοχή όχι μόνο μέσω των ενεργητικών και παθητικών εκλογικών δικαιωμάτων τους, αλλά και μέσω των δραστηριοτήτων της κοινωνίας των πολιτών. Οι ενδιάμεσες οργανώσεις της ΕΟΚΕ, καθώς και τα ευρωπαϊκά δίκτυα των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, όπως η Civil Society Europe, αποτελούν τα κύρια βήματα εκπροσώπησής τους σε επίπεδο ΕΕ.

4.2.

Μόνον η κατοχύρωση των ατομικών ελευθεριών, και ιδίως της ελευθερίας της έκφρασης, της ενημέρωσης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, αλλά και η εφαρμογή τους, μπορούν να αποτελέσουν τα θεμέλια της πλουραλιστικής δημοκρατίας και της ατομικής πολιτικής συμμετοχής.

4.3.

Η ανεξάρτητη δικαστική εξουσία είναι ο εγγυητής του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και του δικαιώματος πολιτικής συμμετοχής. Ωστόσο, η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας απειλείται σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης. Επί του παρόντος, βρίσκονται σε εξέλιξη νομικές ενέργειες κατά της Πολωνίας και της Ουγγαρίας για παραβίαση του κράτους δικαίου (1).

4.4.

H ανεξάρτητη δικαιοσύνη αποτελεί συνιστώσα των ελέγχων και ισορροπιών που εμποδίζουν οιοδήποτε τμήμα της κοινωνίας να κυριαρχείται μόνιμα από μια πολιτική ομάδα. Ειδικότερα, οι κανόνες λήψης πολιτικών αποφάσεων δεν πρέπει να τροποποιούνται κατά τρόπον ώστε να αποκλείονται μόνιμα κάποια άτομα από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

4.5.

Κατά τον ίδιο τρόπο, μια αδιάφθορη δημόσια διοίκηση με ορθά διαχειριζόμενες υπηρεσίες γενικού συμφέροντος που σέβεται και τηρεί τα θεμελιώδη δικαιώματα και στην οποία οι υπάλληλοι έχουν δικαίωμα να αμφισβητούν τις παράνομες οδηγίες, είναι καθοριστικής σημασίας για κάθε συνταγματική ρύθμιση που βασίζεται στην ελευθερία και το κράτος δικαίου.

4.6.

Η εύρυθμα λειτουργούσα φιλελεύθερη δημοκρατία χρειάζεται επίσης πολίτες οι οποίοι, μέσω της συμμετοχής τους στα κοινά, συμβάλλουν στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας βασισμένης στην ανεκτικότητα, την έλλειψη διακρίσεων, τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Κάτι τέτοιο απαιτεί μια δυναμική κοινωνία των πολιτών, στην οποία οι πολίτες συμμετέχουν οικειοθελώς στα κοινά. Το εθελοντικό τους έργο βασίζεται στα δικαιώματα που ορίζονται στον Ευρωπαϊκό Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, είναι εγγυητές των αξιών που εκφράζονται στον Χάρτη.

4.7.

Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες, η ανεξάρτητη κοινωνία των πολιτών είναι καθοριστικής σημασίας για την εποπτεία και τη λογοδοσία των πολιτικών θεσμών, αλλά και για τη διασφάλιση της δέουσας αιτιολόγησης των αποφάσεων εκ μέρους των πολιτικών φορέων. Χάρη στην παρακολούθηση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων με κριτικό πνεύμα και στην αξιολόγηση της εφαρμογής των πολιτικών αποφάσεων και της δημόσιας πολιτικής εν γένει, η κοινωνία των πολιτών εξασφαλίζει διαφάνεια και συμβάλλει με την εμπειρογνωμοσύνη της στη βελτίωση της διακυβέρνησης.

4.8.

Η κοινωνία των πολιτών αποτελεί σχολή δημοκρατίας, διευκολύνοντας την πολιτική συμμετοχή και την αγωγή του πολίτη που συμπληρώνουν τη δημόσια εκπαίδευση.

4.9.

Παράλληλα, η δημόσια εκπαίδευση έχει επίσης καθοριστικό ρόλο στη διδασκαλία των δημοκρατικών αξιών και της αγωγής του πολίτη, παρέχοντας στους νεαρούς πολίτες τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην κοινωνία των πολιτών και κάνουν χρήση των πολιτικών τους δικαιωμάτων και των πολιτικών τους ελευθεριών.

4.10.

Η κοινωνία των πολιτών αναπτύσσει την οικοδόμηση κοινοτήτων, επιτελώντας έργο ενσωμάτωσης με την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη διαμόρφωση ταυτότητας. Ειδικότερα, πρέπει να παρέχει στους πολίτες να κάνουν χρήση των δικαιωμάτων τους, συμβάλλοντας έτσι σε μια ευρωπαϊκή κοινότητα πολιτών.

4.11.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι οργανώσεις και οι πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να επιτελέσουν αυτές τις λειτουργίες μόνον εάν το επιτρέπει το κοινωνικό, πολιτικό και νομικό πλαίσιο.

5.   Τρέχουσες απειλές

5.1.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι εξτρεμιστικές πολιτικές ομάδες θέτουν σήμερα υπό αμφισβήτηση την ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών σε πολλούς τομείς. Τα εκλογικά αποτελέσματα σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη καταδεικνύουν σαφώς την αυξανόμενη στήριξη που τους παρέχεται, καθώς και το γεγονός ότι ορισμένοι πολίτες χάνουν την εμπιστοσύνη τους στους δημοκρατικούς θεσμούς.

5.2.

Στα απώτατα άκρα της δεξιάς πλευράς του πολιτικού φάσματος, λαϊκιστικές και εξτρεμιστικές ομάδες αποκτούν δύναμη και επιχειρούν με αυξανόμενη επιτυχία να καταστήσουν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία αποδεκτά φαινόμενα στην Ευρώπη και να καταστρέψουν την κοινωνική συνοχή.

5.3.

Οι δεξιοί λαϊκιστές και εξτρεμιστές θέτουν υπό αμφισβήτηση τα επιτεύγματα της απελευθέρωσης των γυναικών, επικαλούμενοι μια αντιδραστική εικόνα της οικογένειας. Αντιτίθενται στην ισότητα των φύλων και προάγουν την ομοφοβία.

5.4.

Η πόλωση της κοινωνίας αντικατοπτρίζεται επίσης στην εμφάνιση μιας «αντι-κοινωνίας των πολιτών»("uncivil society"). Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ΜΚΟ και μορφών συμμετοχής των πολιτών που προωθούν τον αποκλεισμό τμημάτων της κοινωνίας. Δεν συμμερίζονται τις ευρωπαϊκές αξίες του άρθρου 2 της ΣΕΕ, κυρίως τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, αλλά, αντίθετα, προάγουν μια εναλλακτική μη δημοκρατική πολιτική τάξη.

5.5.

Με την ενθάρρυνση που παρέχει η ανωνυμία του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και με τη βοήθεια εκστρατειών παραπληροφόρησης, το πνεύμα του πολιτικού και του κοινωνικού διαλόγου μεταβάλλεται και γίνεται ολοένα και πιο ανηλεές, επιθετικό και πολωτικό. Σε αυτό το πλαίσιο, οι προσπάθειες των φιλοευρωπαϊκών φορέων για την επικοινωνιακή προβολή των ευρωπαϊκών αξιών στο ευρύ κοινό δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν επαρκώς την κρίση επικοινωνίας που πλήττει το ευρωπαϊκό εγχείρημα.

5.6.

Μετριοπαθείς πολιτικοί υιοθετούν όλο και περισσότερο λαϊκιστικούς τρόπους σκέψης, όπως άλλωστε κατέδειξε και το Brexit. Οι εκπρόσωποι της «ανελεύθερης δημοκρατίας»αποκτούν διαρκώς μεγαλύτερη πρόσβαση στα εθνικά και υπερεθνικά θεσμικά όργανα, πράγμα το οποίο τους παρέχει μια πλατφόρμα για να τη διάδοση των ιδεών τους σε ακόμη ευρύτερη κλίμακα.

5.7.

Αυταρχικές κυβερνήσεις τρίτων χωρών στηρίζουν την ανάπτυξη λαϊκιστικών και εξτρεμιστικών φορέων στην Ευρώπη και ενθαρρύνουν την αλλαγή του πνεύματος του διαλόγου συζήτησης στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και στο Διαδίκτυο, μέσω χρηματοδότησης και στοχοθετημένης παραπληροφόρησης με σκοπό την υπονόμευση της σταθερότητας στην ΕΕ.

5.8.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη βαθιά της ανησυχία για τη συντελούμενη μεταβολή των πολιτικών συστημάτων στην Ευρώπη, με ροπή προς την «ανελεύθερη δημοκρατία». Σε ορισμένα κράτη μέλη σχεδιάζονται μεταρρυθμίσεις για να παρεμποδίσουν την ουσιαστική συμμετοχή όλων των πολιτών στις πολιτικές αποφάσεις και υποσκάπτονται οι νομικά κατοχυρωμένοι όροι πλαισίωσης της κοινωνίας των πολιτών.

5.9.

Για να επιτελέσει η κοινωνία των πολιτών τη λειτουργία της ως οντότητα εποπτείας των πολιτικών θεσμών, πρέπει να διαθέτει τους αναγκαίους πόρους. Οι προσπάθειες παρεμπόδισης της χρηματοδότησης από μη κρατικές πηγές περιορίζουν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και τη λειτουργία της δημοκρατίας.

5.10.

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η αρνητική ροπή προς λιγότερη ελευθερία των μέσων ενημέρωσης που παρατηρείται στην Ευρώπη την τελευταία πενταετία. Οι ευάλωτες οικονομικές βάσεις των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, εξαιτίας των οποίων αίρεται η θεσμική αυτονομία των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων ή παρέχονται περιθώρια για τη δημιουργία μονοπωλίων των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης, ιδίως εκείνων που ελέγχονται από κυβερνητικούς πολιτικούς, έθεσαν σε κίνδυνο την τέταρτη εξουσία.

5.11.

Ιδιαίτερα η διαπλοκή πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων αυξάνει τον κίνδυνο που ενέχει η διαφθορά για τη δημοκρατία. Η έλλειψη προόδου όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ευρώπη θα πρέπει να εξεταστεί με κριτικό πνεύμα. Η κατάσταση επιβαρύνεται λόγω σημαντικής επιδείνωσης σε ορισμένα κράτη μέλη.

5.12.

Η αξία της ΕΕ για τη φιλελεύθερη δημοκρατία είναι αναμφισβήτητη. Στην ενωμένη Ευρώπη, το κράτος δικαίου έχει αντικαταστήσει την αρχή της υπεροχής του ισχυροτέρου. Η ΕΕ εξακολουθεί να στερείται κατάλληλου μηχανισμού για την εξασφάλιση της αποτελεσματικής διαφύλαξης της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη της. Παρά την αδυναμία αυτή, ή ίσως και λόγω αυτής, η ΕΕ αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας για τη φιλελεύθερη δημοκρατία στην Ευρώπη.

6.   Συστάσεις για την ανάληψη δράσης με στόχο την ενίσχυση μιας ανθεκτικής κοινωνίας των πολιτών στην Ευρώπη

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει όλα τα κράτη μέλη να σέβονται τις αξίες της ΕΕ, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και να απέχουν από κάθε προσπάθεια εδραίωσης μιας «ανελεύθερης δημοκρατίας». Η ύπαρξη μιας πλουραλιστικής και ανθεκτικής κοινωνίας των πολιτών, ικανής να διαδραματίζει τον ρόλο της για την προάσπιση της δημοκρατίας, μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν η συμμετοχή στην πολιτική ζωή δεν θέτει σε κίνδυνο τους πολίτες. Ωστόσο, εάν τα κράτη μέλη υποκύψουν στον αυταρχισμό, τότε η ΕΕ οφείλει να χρησιμοποιήσει στο έπακρο τα ισχύοντα νομικά μέσα, όπως τις διαδικασίες επί παραβάσει και το πλαίσιο του 2014 για το κράτος δικαίου.

6.1.

Πρέπει να καταστεί απολύτως σαφές στα κράτη μέλη ότι η απάρνηση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου είναι απαράδεκτη στην ΕΕ.

6.2.

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στη διαδικασία του άρθρου 7 της ΣΕΕ, το οποίο επιτρέπει στο Συμβούλιο, σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης από κράτος μέλος των αξιών που αναφέρονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, να προβεί στην κατάργηση των δικαιωμάτων ψήφου του στο Συμβούλιο.

6.3.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την έκκληση που έχει απευθύνει από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την καθιέρωση Εξαμήνου δημοκρατίας και ευρωπαϊκού μηχανισμού ελέγχου σχετικά με το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα (2). Η ΕΟΚΕ προτείνει την κατάρτιση πίνακα αποτελεσμάτων για τη δημοκρατία που θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει, μεταξύ άλλων, τους όρους πλαισίωσης της δραστηριότητας της κοινωνίας των πολιτών και να συμβάλλει στη διατύπωση συγκεκριμένων συστάσεων για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων.

6.4.

Τα κόμματα που στρέφονται κατά της δημοκρατίας πρέπει να αποκλείονται από το πολιτικό τους κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και από την πολιτική τους ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

6.5.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο θέσπισης μηχανισμού βάσει του οποίου η μη εφαρμογή των συστάσεων για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να οδηγήσει στη λήψη διορθωτικών οικονομικών μέτρων.

6.6.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής «να ενισχυθεί η προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη»ως βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση (3).

6.7.

Τα κονδύλια που παρακρατούνται στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού δεν πρέπει να αποβαίνουν εις βάρος των δικαιούχων ενίσχυσης που προέρχονται από την κοινωνία των πολιτών, οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνουν άμεση στήριξη από την ΕΕ.

6.8.

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ επικρίνει την αποκλειστική επικέντρωση του μηχανισμού στη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση. Η ΕΟΚΕ ζητεί να προβλεφθούν διατάξεις με σκοπό την κίνηση διαδικασιών σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης προς τις επιταγές της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, οι οποίες να μην είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση.

6.9.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία μιας νέας ομάδας στο επόμενο ΠΔΠ με τίτλο «Επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, στην κοινωνική συνοχή και στις αξίες», ως συμβολή στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών. Επικροτεί ιδιαίτερα τη δημιουργία ενός νέου Ταμείου για τη δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και τις αξίες, σχετικά με το οποίο η ΕΟΚΕ έχει ήδη εκδώσει γνωμοδότηση (4).

6.10.

Η ΕΟΚΕ προτείνει επίσης στο νέο ΠΔΠ να υπάρχει επαρκής ευελιξία ώστε να έχει η Επιτροπή τη δυνατότητα να αυξήσει τη στήριξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε περίπτωση που οι εθνικές κυβερνήσεις μειώσουν ή διακόψουν τη χρηματοδότησή τους για πολιτικούς λόγους. Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση δεν θα πρέπει να συνεπάγεται την αντικατάσταση της εθνικής χρηματοδότησης σε μακροπρόθεσμη βάση, αλλά θα ήταν σκόπιμο να συνοδεύεται, στο μέτρο του δυνατού, από αντισταθμιστική μείωση της στήριξης προς το εν λόγω κράτος μέλος σε άλλους τομείς.

6.11.

Η ΕΟΚΕ τονίζει επίσης ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι πρωτοβουλίες που λαμβάνουν ενωσιακή χρηματοδότηση στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ πρέπει να δεσμεύονται σαφώς έναντι των ευρωπαϊκών αξιών, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ. Οργανώσεις που τάσσονται υπέρ της κατάργησης της δημοκρατίας ή του κράτους δικαίου, του ρατσισμού ή της ξενοφοβίας, δεν θα πρέπει να δικαιούνται στήριξη.

6.12.

Λόγω της μεταβαλλόμενης συμπεριφοράς των πολιτών όσον αφορά τη συμμετοχή τους και του αυξανόμενου αριθμού ανεπίσημων και αυθόρμητων πρωτοβουλιών, η ΕΟΚΕ καλεί τις νομοθετικές αρχές της ΕΕ να μειώσουν περαιτέρω τον διοικητικό φόρτο στο πλαίσιο των διαδικασιών υποβολής αιτήσεων, των διαδικασιών υλοποίησης και των λογιστικών διαδικασιών για τα έργα που υποστηρίζονται από την ΕΕ και να θεσπίσουν ειδικά μέσα στήριξης για τις μικρές πρωτοβουλίες και οργανώσεις.

6.13.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βελτιώσει την παρεχόμενη ενημέρωση σχετικά με τα υφιστάμενα μέσα στήριξης της κοινωνίας των πολιτών, με ιδιαίτερη εστίαση σε ενδιαφερόμενους φορείς απομακρυσμένων περιφερειών των κρατών μελών.

6.14.

Προκειμένου να βελτιωθεί η συμμόρφωση με τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας για στήριξη και με αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης από τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών, η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αυξήσει τις επενδύσεις για τη δημιουργία ικανοτήτων προς όφελος της κοινωνίας των πολιτών.

6.15.

Η ΕΟΚΕ προτείνει τη δημιουργία ή την ενίσχυση μέσων διασυνοριακής δικτύωσης της κοινωνίας των πολιτών.

6.16.

Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα στήριξης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, χωρίς να ζημιωθούν οι δημόσιες υπηρεσίες και η φορολογική δικαιοσύνη. Ένα τέτοιο μέτρο, με τη συνεκτίμηση της ικανότητας συνεισφοράς των ΜΚΟ, θα μπορούσε να επιτρέψει μια περιορισμένη δυνατότητα φορολογικής έκπτωσης των εισφορών των μελών και των συνδρομών υποστήριξης.

6.17.

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για την καλύτερη εφαρμογή της οδηγίας σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές (5) προκειμένου να προβληθεί η αξία ο εθελοντισμού και της συμμετοχής των πολιτών στην επαγγελματική ζωή.

6.18.

Η ΕΟΚΕ στηρίζει την έκκληση του Κοινοβουλίου προς την Επιτροπή σχετικά με την υποβολή πρότασης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού καταστατικού για τα αλληλασφαλιστικά ταμεία, τις ενώσεις και τα ιδρύματα (6). Ένα συμπληρωματικό ευρωπαϊκό νομικό καθεστώς ή ένα εναλλακτικό σύστημα επίσημης διοργανικής διαπίστευσης, ως πρώτο βήμα, θα βοηθούσε τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δεν διαθέτουν πια επαρκή νομική προστασία στα κράτη μέλη τους.

6.19.

Θα ήταν χρήσιμη η διενέργεια ανάλυσης σχετικά με την αδυναμία διεκπεραίωσης του εν λόγω φακέλου, ταυτόχρονα με την επιδίωξη μιας διοργανικής έγκρισης, ως ένα είδος σήματος για τις ΜΚΟ που επιθυμούν ενδεχομένως να προσδώσουν μια ευρωπαϊκή διάσταση στις δραστηριότητές τους. Η ΕΟΚΕ θα πρέπει, σε ένα πρώτο στάδιο, να εκπονήσει διερευνητική μελέτη προς τον σκοπό αυτό.

6.20.

Η ΕΟΚΕ καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να εφαρμόσουν τις διατάξεις του άρθρου 11 της ΣΕΕ και να ενισχύσουν περαιτέρω τη συμμετοχική δημοκρατία σε ενωσιακό επίπεδο μέσω της συμμετοχής αντιπροσωπευτικών ενώσεων και της κοινωνίας των πολιτών, μεταβαίνοντας από τη διαβούλευση στον πραγματικό διάλογο.

6.21.

Για να σταματήσουν οι πολίτες να χάνουν την εμπιστοσύνη τους στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, είναι σημαντικό η ευρωπαϊκή πολιτική να επιφέρει απτές βελτιώσεις στην καθημερινή τους ζωή και οι πολίτες να το γνωρίζουν.

6.22.

Μια ανθεκτική κοινωνία των πολιτών χρειάζεται ένα υγιές κοινωνικό περιβάλλον. Οι εθνικοί και οι ευρωπαϊκοί φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει να αντιμετωπίσουν το εν λόγω ζήτημα και να διασφαλίσουν την κοινωνική βιωσιμότητα με εκπαιδευτικά συστήματα χωρίς αποκλεισμούς, ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, ανταγωνιστικές και καινοτόμες βιομηχανίες και εύρυθμα λειτουργούσες αγορές εργασίας, δίκαιη και ορθή φορολογία και αποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες και συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Διαφορετικά, οι πολιτικές αναταραχές και η αποχή από τη συμμετοχή στις εκλογές ή η άνοδος του εξτρεμισμού θα υποσκάψουν τα θεμέλια της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Τα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα είναι αδιαίρετα από τα αντίστοιχα αστικά και πολιτικά.

6.23.

Ως πυλώνες της κοινωνίας των πολιτών, οι ισχυροί κοινωνικοί εταίροι είναι ζωτικής σημασίας για τη σταθεροποίηση των ευρωπαϊκών δημοκρατιών. Ωστόσο, η κοινωνία των πολιτών σε όλη την πολυμορφία της είναι απαραίτητη για την προάσπιση των θεμελιωδών ευρωπαϊκών αξιών.

Βρυξέλλες, 20 Μαρτίου 2019.

Ο πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Luca JAHIER


(1)  Π.χ. Υπόθεση C-619/18, Επιτροπή κατά Πολωνίας εν εξελίξει υπόθεση: C-78/18, Επιτροπή κατά Ουγγαρίας.

(2)  ΕΕ C 34 της 2.2. 2017, σ. 8..

(3)  ΕΕ C 62 της 15.2. 2019, σ. 173..

(4)  ΕΕ C 62 της 15.2. 2019, σ. 178.

(5)  COM (2017) 253, ΕΕ C 129 της 11.4.2018, σ. 44.

(6)  Δήλωση του ΕΚ, 10 Μαρτίου 2011.


Top
  翻译: