Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα "Τα Διαρθρωτικά Ταμεία και ο συντονισμός τους με το Ταμείο Συνοχής Κατευθύνσεις για τα προγράμματα της περιόδου 2000-2006"

(2000/C 57/08)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής για "Τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το συντονισμό τους με τα Ταμεία Συνοχής - Κατευθύνσεις για τα προγράμματα της περιόδου 2000-2006" [COM(1999) 344 τελικό]·

έχοντας υπόψη την απόφαση του Προεδρείου της 2ας Ιουνίου 1999 για την ανάθεση, σύμφωνα με το άρθρο 265, παράγραφος 5 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, γνωμοδότηση για το θέμα αυτό και την ανάθεση των σχετικών εργασιών στην επιτροπή 1 - Περιφερειακή πολιτική, Διαρθρωτικά Ταμεία, οικονομική και κοινωνική συνοχή, διαμεθοριακή και διαπεριφερειακή συνεργασία·

έχοντας υπόψη το σχέδιο γνωμοδότησης (CdR 217/99 rev. 1) που υιοθετήθηκε από την επιτροπή 1 στις 6 Οκτωβρίου 1999 με βάση την εισηγητική έκθεση της κας du Granrut (ΓΑΛΛ/ΕΚ) και του κ. Pettitt (ΗΒ/ΕΣΚ)·

λαμβάνοντας υπόψη την Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου περί θεσπίσεως γενικών διατάξεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία (COM(1998) 131 τελικό)·

λαμβάνοντας υπόψη την "Έκτη περιοδική έκθεση για την κατάσταση και την κοινωνικοοικονομική εξέλιξη των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης"·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την "Ατζέντα 2000: χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το 1999 λαμβανομένων υπόψη των προοπτικών διεύρυνσης και των προκλήσεων του 21ου αιώνα" (CdR 303/97 τελικό)(1)·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου περί θεσπίσεως γενικών διατάξεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία" (CdR 240/98 τελικό)(2)·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο" (CdR 155/98 τελικό)(3)·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του περί τροποποιήσεως του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1164/94 του Συμβουλίου περί ιδρύσεως του Ταμείου Συνοχής" και την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου περί τροποποιήσεως του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1164/94 περί ιδρύσεως του Ταμείου Συνοχής" (CdR 235/98 τελικό)(4)·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την "Ατζέντα 2000 - μεταρρύθμιση της ΚΓΠ" (CdR 273/98 τελικό)(5)·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου σχετικά με την υποστήριξη της ανάπτυξης της υπαίθρου από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο, Τμήμα Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (FEOGA) 98/0102 (CNS)" (CdR 308/98 τελικό)(6)·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την Ανακοίνωση της Επιτροπής "Το αστικό ζήτημα: Κατευθύνσεις για μία ευρωπαϊκή συζήτηση" (CdR 316/97 τελικό)(7)·

λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για το "Αναπτυξιακό σχήμα του κοινοτικού χώρου" (CdR 266/98 τελικό)(8)·

υιοθέτησε κατά τη 31η σύνοδο ολομέλειας της 17 και 18 Νοεμβρίου 1999 (συνεδρίαση της 18 Νοεμβρίου) την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Γενικές παρατηρήσεις

1.1. Η Επιτροπή των Περιφερειών επικροτεί την απόφαση της Επιτροπής να προβεί στην κατάρτιση κοινού σχεδίου κατευθύνσεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής. Αυτό θα συμβάλει στην βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους και στην περαιτέρω οικονομική και κοινωνική συνοχή της Ευρώπης.

Η ΕΤΠ σημειώνει εντούτοις ότι η Επιτροπή δεν καταδεικνύει αρκούντως τον διακεκριμένο ρόλο των Ταμείων Συνοχής και των Διαρθρωτικών Ταμείων ούτε με ποιόν τρόπο λειτουργούν από κοινού για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και συνοχής. Ενώ το Ταμείο Συνοχής υποστηρίζει κατά κύριο λόγο την ανάπτυξη επί τη βάσει μακροοικονομικών πολιτικών, τα Διαρθρωτικά Ταμεία ασχολούνται με την οικονομική ανάπτυξη σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Ο αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ των δύο αυτών ταμείων έχει ουσιαστική σημασία για την μείωση των οικονομικών ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών.

Η ΕΤΠ σημειώνει ακόμη ότι η Επιτροπή δεν καθιστά αρκούντως σαφές το γεγονός ότι η μείωση των περιφερειακών διαφορών και του γενικότερου επιπέδου ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην προετοιμασία, την συνέχεια και την εφαρμογή των νέων προγραμμάτων για την περίοδο 2000-2006. Ούτε, επιπλέον, γίνεται αναφορά στην ειδική κατάσταση που επικρατεί στις ορεινές περιοχές, στις μεθοριακές και απομονωμένες περιφέρειες, στις άκρως απομακρυσμένες περιφέρειες, καθώς και στις αραιοκατοικημένες περιοχές.

1.2. Όπως επισημαίνεται ήδη στη γνωμοδότησή της για την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου περί θεσπίσεως των γενικών διατάξεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία, η ΕΤΠ θεωρεί ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην από τα κάτω προς τα άνω προσέγγιση, όπως γίνεται στον υποχρεωτικό χαρακτήρα των προγραμματικών εγγράφων για την υλοποίηση της ενίσχυσης των Διαρθρωτικών Ταμείων.

1.3. Η ΕΤΠ θεωρεί ότι η απασχόληση ή η ανταγωνιστικότητα πρέπει να παραμείνουν μόνιμος στόχος της ενίσχυσης των Διαρθρωτικών Ταμείων αλλά και μόνιμος στόχος για όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Επικροτεί το γεγονός ότι οι τοπικές πρωτοβουλίες απασχόλησης, όπως τα τοπικά σύμφωνα απασχόλησης, έχουν ληφθεί υπόψη και αναγνωρίζονται ως παραδείγματα επιτυχίας, εκφράζει όμως τη λύπη της για το γεγονός ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν συμμετέχουν στενά στις δράσεις προτεραιότητας για την απασχόληση που αποφασίζονται σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο.

1.4. Η ΟΚΕ πιστεύει ότι τα προγράμματα για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής θα πρέπει να αναπτυχθούν και να εφαρμοσθούν μέσω ισχυρών τοπικών δημοκρατικών συμπράξεων. Η ΕΤΠ επικροτεί συνεπώς την πρόταση της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία η ενίσχυση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής θα πρέπει να βασίζεται στην κατάρτιση μιας ευρύτερης αποκεντρωμένης σύμπραξης, πράγμα που, όπως πιστεύει η ΕΤΠ αποτελεί το κλειδί για την επιτυχία των εν λόγω προγραμμάτων. Εντούτοις, η ΕΤΠ συνιστά τη δημιουργία οργανωτικών προϋποθέσεων που θα επιτρέπουν την καλή λειτουργία μιας παρόμοιας σύμπραξης. Η ΕΤΠ υποστηρίζει, επίσης, την ισχυρότερη παρακολούθηση αυτών των προϋποθέσεων σε όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι η αρχή της επικουρικότητας εφαρμόζεται με αποτελεσματικό και ορθολογικό τρόπο.

1.5. Η ΕΤΠ επικροτεί το βασικό προσανατολισμό προς τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις ίσες ευκαιρίες. Ζητεί η τήρηση των αρχών αυτών να εξασφαλισθεί με τυποποιημένους δείκτες που θα καθορίζονται από τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές κατά το στάδιο της καταρτίσεως των προγραμμάτων. Με βάση τους δείκτες αυτούς θα καταστεί ευχερέστερη η εποπτεία και η αξιολόγηση των προγραμμάτων.

1.6. Εκτός από τη διατήρηση της ελαστικότητας στις δράσεις των Διαρθρωτικών Ταμείων, η ΕΤΠ αναφέρει τη σημασία που έχουν οι διασυνδέσεις με το σχέδιο ανάπτυξης του κοινοτικού χώρου. Αυτό συνεπάγεται τον διαμεθοριακό συντονισμό τομεακών πολιτικών και ένα είδος συνδέσεως μεταξύ των διαφόρων βαθμίδων περιφερειακών αρχών που συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη της χωροταξίας.

1.7. Η ΕΤΠ επιθυμεί, επίσης, να επισύρει την προσοχή της Επιτροπής στις συνέπειες του ανταγωνισμού μεταξύ περιφερειών στα πλαίσια της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, που προκαλούν διαφορές μεταξύ της τοπικής φορολογίας και των όρων κοινωνικής ασφάλισης. Είναι επομένως απαραίτητο να εξασφαλισθεί ότι τα Διαρθρωτικά Ταμεία δεν θα επιτείνουν τον κίνδυνο μετεγκατάστασης των επιχειρήσεων. Από αυτή την άποψη, το ενιαίο νόμισμα θα διευκολύνει τη σύγκριση μεταξύ των διαφόρων φορολογικών συστημάτων και συστημάτων κοινωνικής προστασίας των κρατών μελών. Αυτό ενδέχεται να δρομολογήσει διαδικασία πτωτικού φορολογικού ανταγωνισμού, για την αποτροπή της οποίας επιβάλλεται ένας ελάχιστος βαθμός εναρμόνισης της φορολογίας επί του κεφαλαίου. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς το χώρο των κρατικών ενισχύσεων φορολογικού χαρακτήρα, ούτως ώστε να μην συμβάλλουν σε στρέβλωση του ανταγωνισμού.

2. Ειδικές παρατηρήσεις

2.1. Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και την απασχόληση: ανταγωνιστικότητα των περιφερειών

2.1.1. Η Επιτροπή των Περιφερειών συμφωνεί με τη γραμμή που ακολουθεί η Επιτροπή όσον αφορά τη δημιουργία των βασικών προϋποθέσεων για την ανταγωνιστικότητα των περιφερειών στους τομείς των υποδομών μεταφορών, ενέργειας, επικοινωνιών, υποδομών για υψηλής ποιότητας περιβάλλον, έρευνας τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας. Θα επιθυμούσε όμως τα όσα αναφέρει σχετικά με τη δημιουργία των βασικών προϋποθέσεων ενόψει της ανταγωνιστικότητας να είχαν ενταχθεί σε ένα πλαίσιο πρακτικών μέτρων που είναι και ο βασικός σκοπός του όλου εγχειρήματος.

2.1.2. Η ΕΤΠ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στο πρόβλημα της διασυνδέσεως μεταξύ των Διαρθρωτικών Ταμείων και των κρατικών ενισχύσεων, δεδομένου ότι οι περιοχές παρέμβασης και οι στόχοι διαφέρουν οι δε τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν συμμετέχουν στον καθορισμό τους. Η ΕΤΠ γνωρίζει επίσης ότι η καθιέρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης σημαίνει ότι η ελεύθερη αλληλεπίδραση των ανταγωνιστικών δυνάμεων θα περιορίζει ολοένα και περισσότερο τη στρέβλωση χάρη στην άμεση ενίσχυση προς τις επιχειρήσεις. Και, ενώ η ΕΤΠ τάσσεται υπέρ του περιορισμού των επιχορηγήσεων κεφαλαίου υπέρ των επιχειρήσεων, θα ήθελε να δοθεί έμφαση στο γεγονός ότι χρειάζεται να προβλεφθεί ένας ευρύτερος κύκλος ενισχύσεων που να ανταποκρίνονται στις ειδικές και ποικίλες ανάγκες της περιφερειακής οικονομίας, δηλ. των περιφερειακών επιχειρήσεων, και ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονται σε περιοχές με πιο μειονεκτικά χαρακτηριστικά.

2.1.3. Η ΕΤΠ επικροτεί τις προτεραιότητες που προσδιορίζονται όσον αφορά τις υποδομές μεταφορών: αποδοτικότητα, ισορροπία μεταξύ των τρόπων μεταφοράς, προσπελασιμότητα, και μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Συνιστά μολαταύτα μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων αυτών, ειδικότερα στον τομέα των μεταφορών στις πόλεις και μεταξύ των πόλεων προκειμένου να ευνοηθεί η πολυκεντρική ανάπτυξη και η σύμπραξη μεταξύ πόλεως και υπαίθρου. Η ΕΤΠ αναγνωρίζει ότι οι λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες παρουσιάζουν πολύ οξύτερες ανάγκες ανάπτυξης έργων υποδομής. Εντούτοις, η ΕΤΠ πιστεύει ότι τα Διαρθρωτικά Ταμεία πρέπει να είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο των περιφερειών του στόχου 2 για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες σε έργα υποδομής που αποδεικνύονται απαραίτητα για την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των περιφερειών και την προώθηση του αειφόρου χαρακτήρα τους. Επίσης, τόσο το Ταμείο Συνοχής όσο και τα Διαρθρωτικά Ταμεία θα έπρεπε να παρεμβαίνουν υπέρ συστημάτων βιώσιμων μεταφορών, περιφερειακών και τοπικών, που να παρουσιάζουν υψηλό επίπεδο σεβασμού προς το περιβάλλον και να διευκολύνουν την πρόσβαση των σημαντικών πληθυσμιακών κέντρων στα διευρωπαϊκά δίκτυα, ενισχύοντας τις διατροπικές μεταφορές.

2.1.4. Εν σχέσει προς τις προτεραιότητες που αναφέρονται στον τομέα της ενέργειας, και ειδικότερα όσον αφορά την οικονομία ενέργειας, η ΕΤΠ σημειώνει με έμφαση ότι η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και αιολικής και ηλιακής ενέργειας αποτελούν τρόπους για την αντιμετώπιση των αναγκών των υποανάπτυκτων περιοχών.

2.1.5. Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, η ΕΤΠ επισημαίνει ότι η ανάπτυξη της κοινωνίας της πληροφόρησης εξαρτάται από όλους όσοι διαθέτουν ευρεία πρόσβαση στα νέα αυτά εργαλεία κατά τις επαγγελματικές, προσωπικές και πολιτιστικές δραστηριότητές τους.

2.1.6. Η ΕΤΠ επικροτεί και τις τρεις πτυχές για την βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος: παροχή πόσιμου ύδατος, αποχετεύσεις, διαχείριση αποβλήτων, αποκατάσταση μολυσμένων εκτάσεων καθώς και εφαρμογή της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει". Επισημαίνει ότι το είδος αυτό της δράσεως είναι κατά γενικό κανόνα διαπεριφερειακής και πολλές φορές διακρατικής φύσεως. Η ΕΤΠ επικροτεί ιδιαιτέρως την αποκατάσταση μολυσμένων εκτάσεων, διότι το φαινόμενο αυτό δεν συμβάλλει μόνο στην ποιότητα του περιβάλλοντος αλλά και στην οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη των περιφερειών που βρίσκονται σε παρακμή. Προς τούτο, ζητά οι εν λόγω περιβαλλοντικές δράσεις που αποσκοπούν στην αποκατάσταση βιομηχανικών εκτάσεων να προβλέπονται ρητώς στα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και στα έγγραφα προγραμματισμού.

2.1.7. Η ΕΤΠ τονίζει ότι η προώθηση των δυνατοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας πρέπει να συμπεριληφθεί σε όλες τις παρεμβάσεις του Ταμείου. Για την ανάδειξη των δυνατοτήτων κάθε περιφέρειας χρειάζεται η δημιουργία δικτύων και κέντρων εμπειρογνωμοσύνης με την συμμετοχή πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων. Η ΕΤΠ τονίζει, επίσης, ότι στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας θα πρέπει να συμπεριληφθεί και ο τομέας των υπηρεσιών.

2.1.8. Σε ό,τι αφορά την στήριξη των επιχειρήσεων, η ΕΤΠ ζητεί να επεκταθεί η στήριξη αυτή και στις πολύ μικρές επιχειρήσεις, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις οργανωτικές πτυχές τους, την ολοκληρωμένη στήριξη και την προσφυγή τους στον ιδιωτικό τομέα. Επιθυμεί, επίσης, να επιστήσει την προσοχή στο ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά τη δημιουργία και εφαρμογή ολοκληρωμένων υπηρεσιών στήριξης των επιχειρήσεων όπως αναφέρεται στο σημείο 2.1.2.

2.1.9. Μεταξύ των τομέων εκείνων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο δυναμικό δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, η ΕΤΠ επισημαίνει τον τομέα των υπηρεσιών και τον τομέα του πολιτισμού, της συντήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τουρισμού (που συνδέονται μεταξύ τους στενά και συμπεριλαμβάνουν και βιομηχανικές περιοχές) καθώς και τον τομέα της οικονομίας, της γνώσης και της κοινωνικής οικονομίας η ανάπτυξη των οποίων ευθυγραμμίζεται με τις κοινωνιολογικές και δημογραφικές τάσεις στα κράτη μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με τα όσα εκτίθενται ανωτέρω, λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία η δράση αξιολόγησης των διαρθρωτικών παρεμβάσεων, η οποία νοείται όχι μόνον ως υποχρέωση από την άποψη των ρυθμιστικών διατάξεων, αλλά και ως μέσον ανάλυσης που παρέχει τη δυνατότητα εξαγωγής σημαντικών συμπερασμάτων σχετικά με τις αναπτυχθείσες δραστηριότητες, ώστε να λαμβάνονται υπόψη για το μελλοντικό προγραμματισμό.

2.2. Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση: πρώτη προτεραιότητα για την Κοινότητα

2.2.1. Η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί ότι η Επιτροπή δεν πρέπει ποτέ να λησμονήσει τη μέγιστη σημασία που έχει να εξασφαλίζεται η συμπληρωματικότητα μεταξύ των εθνικών προγραμμάτων δράσεως που στηρίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο σε περιφερειακό επίπεδο και των προγραμμάτων για τις περιφέρειες που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ. Από αυτό εξαρτάται η συνοχή της δράσεως μεταξύ όλων των Διαρθρωτικών Ταμείων της Κοινότητας. Η ΕΤΠ επισημαίνει ότι οι δημόσιοι πόροι που χρειάζονται για να τεθεί σε ενέργεια η αρωγή του ΕΚΤ συγκεντρώνονται κατά γενικό κανόνα από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, δεδομένου ότι αυτές συνήθως είναι και οι υπεύθυνες για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την μαθητεία και την εξεύρεση απασχόλησης.

2.2.2. Η ΕΤΠ σημειώνει ότι τα νέα μέτρα που προτείνονται από την Επιτροπή για την ενθάρρυνση δραστικών πολιτικών στον τομέα της αγοράς εργασίας και για την προώθηση της απασχόλησης, για την καταπολέμηση του αποκλεισμού των μειονεκτικών ατόμων και για την ανάπτυξη της προσαρμοστικότητας του εργατικού δυναμικού και του επιχειρηματικού πνεύματος έχουν ήδη συχνά επιχειρηθεί από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, και ειδικότερα με τα τοπικά σύμφωνα για την απασχόληση. Η ΕΤΠ ζητεί να ληφθούν υπόψη για τον εντοπισμό των καλύτερων πρακτικών και να αντληθούν τα σχετικά διδάγματα για την προετοιμασία των προγραμμάτων που θα εφαρμοστούν κατά την περίοδο 2000-2006 τόσο στις περιφέρειες του στόχου 2 όσο και στις περιφέρειες του στόχου 1.

2.2.3. Αναφορικά με τα θετικά μέτρα για τις γυναίκες, η ΕΤΠ συνιστά την διασύνδεση με το πρόγραμμα της Κοινότητας "Ισότητα ευκαιριών" και τονίζει το ανεκμετάλλευτο δυναμικό των γυναικών για τη δημιουργία ιδίων επιχειρήσεων. Θα ήταν ενδεχομένως σκόπιμο να δοθούν κίνητρα για δράσεις στο πεδίο αυτό, μέσω της θέσπισης μεγαλύτερων ποσοστών συγχρηματοδότησης

2.3. Η αστική και αγροτική ανάπτυξη και η συμβολή τους στην ισόρροπη χωροταξική ανάπτυξη

2.3.1. Η Επιτροπή των Περιφερειών επικροτεί την αναφορά της Επιτροπής στο Σχέδιο ανάπτυξης του κοινοτικού χώρου που ενθαρρύνει την ανάληψη ολοκληρωμένων δράσεων για την ενθάρρυνση συνεργιών μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών ώστε να εξασφαλίζεται η ισόρροπη χωροταξική ανάπτυξη των περιφερειών. Ωστόσο, αυτή η σύμπραξη μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών πρέπει να βασισθεί σε ειδική δράση που θα στοχεύει σε συγκεκριμένα προβλήματα κάθε περιφέρειας με ένα ολοκληρωμένο περιφερειακό πλαίσιο.

2.3.2. Αναφορικά με τα αστικά προβλήματα, και μολονότι επικροτεί τους τέσσερις ανεξάρτητους στόχους που τάσσονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής για την αστική ανάπτυξη, η ΕΤΠ επιθυμεί να τονίσει με έμφαση:

- το πλαίσιο δράσης "λειτουργική αστική περιοχή", ένα νέο πεδίο δράσεως για το οποίον απαιτείται η διασύνδεση των τοπικών αρχών·

- το ρόλο των αστικών περιοχών ως χοάνης πολιτιστικών παραδόσεων και τον ρόλο της κοινωνικής και τεχνολογικής καινοτομίας που απαιτείται για την ακτινοβολία και τη διατήρηση περισσότερης δυναμικότητας στις περιοχές αυτές.

- το πειραματικό δυναμικό των αστικών περιοχών, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τις δημόσιες μεταφορές π.χ. αλλά επίσης και όσον αφορά την δημόσια διοίκηση.

Ως προς αυτό η ΕΤΠ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι εξακολουθεί να εφαρμόζεται το κοινοτικό πρόγραμμα "Urban".

2.3.3. Όσον αφορά την αγροτική ανάπτυξη, η ΕΤΠ θεωρεί ότι οι αγροτικές περιοχές έχουν πρωταρχική σημασία για την χωροταξική και οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ. Αισθάνεται ότι εδώ είναι απαραίτητη η πλήρης ανανέωση και διαφοροποίηση της οικονομικής κατάστασης, γνωρίζει όμως ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί μόνον εάν οι τοπικές πρωτοβουλίες ενισχυθούν ισχυρά όχι μόνο από τα Διαρθρωτικά Ταμεία συμπεριλαμβανομένου και του ΕΓΤΠΕ, αλλά επίσης και από τις γειτονικές αστικές περιοχές ή δίκτυα πόλεων.

2.3.4. Η ΕΤΠ τονίζει τη σημασία που έχει η συνέργεια αυτή η οποία περιγράφεται με σαφήνεια στο σχέδιο ανάπτυξης του κοινοτικού χώρου με τη μορφή μιας ολοκληρωμένης αναπτυξιακής πρωτοβουλίας. Η ΕΤΠ επιθυμεί να δοκιμασθεί η ιδέα αυτή με την όσο το δυνατόν συχνότερη συμπερίληψή της στα προγράμματα των περιφερειών του στόχου 1 και 2 για την περίοδο 2000-2006.

3. Συμπεράσματα

3.1. Η Επιτροπή των Περιφερειών εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή προτείνει κατευθυντήριες γραμμές προκειμένου να διασφαλισθεί στενότερος συντονισμός μεταξύ των δράσεων του Ταμείου Συνοχής και των Διαρθρωτικών Ταμείων. Ωστόσο, επισημαίνει ότι δεν αναφέρεται στις κατευθυντήριες γραμμές η ειδική κατάσταση των ορεινών περιοχών, οι περιφερειακές και απομονωμένες περιοχές, οι άκρως περιφερειακές περιοχές και οι αραιοκατοικημένες περιοχές.

3.2. Για να επιτευχθεί ο αποτελεσματικός συντονισμός και να προαχθεί η οικονομική ανάπτυξη και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, η ΕΤΠ συνιστά να διευκρινισθούν οι αντίστοιχοι ρόλοι των ταμείων αυτών και να υλοποιηθεί η άρθρωσή τους.

3.3. Η Επιτροπή των Περιφερειών εμμένει στο ότι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές πρέπει να συμμετέχουν στην προετοιμασία, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των προγραμμάτων. Η αποκεντρωμένη αυτή σύμπραξη, με βάση τη δημοκρατική προσέγγιση "Bottom up", πρέπει να εφαρμοστεί αποτελεσματικά δεδομένου ότι αποτελεί την εγγύηση για καλύτερη αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, την ανταγωνιστικότητα των περιφερειών και την αειφόρο ανάπτυξη.

3.4. Η Επιτροπή των Περιφερειών υπενθυμίζει ότι στο πλαίσιο της ενιαίας, ελεύθερης και ανταγωνιστικής αγοράς, η ανταγωνιστικότητα των περιφερειών εξαρτάται από την ολοκληρωμένη προσέγγιση των επενδύσεων και της ανάπτυξης τόσο στο επίπεδο της λήψεως αποφάσεων όσο και στο κλαδικό επίπεδο. Προς τούτο πρέπει να ενθαρρυνθεί η εξεύρεση συνεργειών μεταξύ των διαφόρων τομέων παρέμβασης.

3.5. Σε ό,τι αφορά τις υποδομές μεταφορών και την ισορροπία μεταξύ των τρόπων μεταφοράς ή τον τομέα των τηλεπικοινωνιών και συγκεκριμένα την εγκατάστασή τους στις περιφέρειες και στις άκρως περιφερειακές περιοχές, η ΕΤΠ εμμένει στην άποψη ότι τα Διαρθρωτικά Ταμεία μπορούν να παρεμβαίνουν στους εν λόγω τομείς για τις περιφέρειες του στόχου 2. Το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για τα προγράμματα που αφορούν την ενέργεια και το περιβάλλον και όλως ιδιαιτέρως για τα προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης και για την ενίσχυση των επιχειρήσεων. Υπενθυμίζει ότι σε όλους αυτούς τους τομείς οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι οι πλέον ενδεδειγμένες για τον εντοπισμό των οικονομικών και κοινωνικών αναγκών.

3.6. Η Επιτροπή των Περιφερειών υποστηρίζει την επιτακτική ανάγκη της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης και για τούτο θεωρεί ότι το ΕΚΤ θα μπορούσε να συμβάλει στις τοπικές και περιφερειακές δράσεις που χρηματοδοτούνται από ΕΤΠΑ, δράσεις οι οποίες έχουν αποδείξει το δυναμισμό τους στον τομέα αυτό, όπως τα τοπικά σύμφωνα για την απασχόληση. Υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι συνήθως οι υπεύθυνες για την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Οι δράσεις αυτές σε συνδυασμό με τις δράσεις για την ΕΤΑ και την καινοτομία, στον τομέα ειδικότερα της διαχείρισης, είναι και οι καταλληλότερες για να εξασφαλισθεί η δημιουργία αειφόρων επιχειρήσεων στους τομείς της βιομηχανίας ή των υπηρεσιών.

3.7. Ως προς την ανάπτυξη των αστικών περιοχών και των αγροτικών ζωνών η ΕΤΠ επικροτεί την αρχή της συμπληρωματικότητάς τους. Προτείνει σχετικά την ανάληψη μιας ολοκληρωμένης αναπτυξιακής πρωτοβουλίας όπως αυτή που συνιστάται από το σχέδιο ανάπτυξης του κοινοτικού χώρου (SDEC), στο οποίο συνδυάζεται ο στόχος της οικονομικής και πολιτισμικής αναδείξεως των αστικών περιοχών ή δικτύων πόλεων και αγροτικών περιοχών που τις περιβάλλουν. Το κοινοτικό πρόγραμμα "Urban" παρέχει τη δυνατότητα ανάληψης πρότυπων έργων προς την κατεύθυνση αυτή.

3.8. Γενικότερα, ο επιδιωκόμενος συντονισμός μεταξύ του Ταμείου Συνοχής και των Διαρθρωτικών Ταμείων αποτελεί μια ευκαιρία για να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα μιας αποκεντρωμένης σύμπραξης και της προσέγγισης "Bottom up" για τη χρησιμοποίηση των κοινοτικών ταμείων.

Βρυξέλλες, 18 Νοεμβρίου 1999.

Ο Πρόεδρος

της Επιτροπής των Περιφερειών

Manfred DAMMEYER

(1) ΕΕ C 64 της 27.2.1998, σ. 40.

(2) ΕΕ C 51 της 22.2.1999, σ. 1.

(3) ΕΕ C 64 της 22.2.1999, σ. 48.

(4) ΕΕ C 51 της 22.2.1999, σ. 10.

(5) ΕΕ C 93 της 6.4.1999, σ. 1.

(6) ΕΕ C 93 της 6.4.1999, σ. 9.

(7) ΕΕ C 251 της 10.8.1998, σ. 11.

(8) ΕΕ C 93 της 6.4.1999, σ. 36.