20.5.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 120/54

1.1

Οι λόγοι στους οποίους οφείλονται οι εξελίξεις αυτές είναι πολλοί και αλληλένδετοι.

1.2

Αυτό θα οδηγήσει οπωσδήποτε στη δημιουργία προβλημάτων όσον αφορά την πολιτική για την προστασία της υγείας, είτε πρόκειται για την ποιότητα των διασυνοριακών υπηρεσιών περίθαλψης ή την πρόσβαση σε αυτές, τις απαιτήσεις που σχετίζονται με την πληροφόρηση των ασθενών, των επαγγελματιών του κλάδου και των πολιτικώς ιθυνόντων.

1.3

Τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν επιβάλλουν στο εξής την αξιολόγηση των εθνικών πολιτικών, οι οποίες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όλες αυτές τις απαιτήσεις σε σχέση με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις που σταδιακά συσσωρεύονται και δίνουν στον Ευρωπαίο πολίτη νέα δικαιώματα.

1.4

Αυτή η νέα κατάσταση θα επισκιάζει στο εξής τη συζήτηση που διεξάγεται μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν την άποψη ότι αυτή η νέα ελευθερία θα επιφέρει μια καταστροφική αποσταθεροποίηση των σημερινών συστημάτων υγείας, επειδή θεωρούν ότι ο περιορισμός της κινητικότητας των ασθενών διευκολύνει τον έλεγχο των συστημάτων από άποψη κόστους ή προτεραιοτήτων, και άλλων οι οποίοι υποστηρίζουν την κινητικότητα των ασθενών, επειδή επιτρέπει τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων, τη χρήση των ίδιων δεικτών, την ανταλλαγή καλύτερων πρακτικών και την κοινή χρήση - και μάλιστα με πιο έξυπνο τρόπο - των διαθέσιμων πόρων. Είναι αναμφισβήτητο ότι ο επιβεβλημένος στόχος θα είναι η υιοθέτηση της δεύτερης άποψης, εξάγοντας ταυτόχρονα τα δέοντα συμπεράσματα σε ό,τι αφορά την εναρμόνιση των εθνικών συστημάτων.

2.1

Στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας που εξέδωσε στη 16 Ιουλίου 2003 (1), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ορίζει την υγεία ως «υπέρτατο αγαθό στις κοινωνίες μας. Η διαπίστωση αυτή ισχύει τόσο στο επίπεδο κάθε πολίτη και της οικογένειάς του όσο και στο επίπεδο κάθε κράτους…» και καταλήγει δηλώνοντας ότι «επιθυμεί να καταστούν οι προκλήσεις της υγείας τομέας παρέμβασης σύμφωνα με το υφιστάμενο πολιτικό και νομικό πλαίσιο της ΕΕ».

2.2

Σε αυτή τη γνωμοδότηση, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αναπτύσσει επιχειρήματα και προτείνει μεθόδους εργασίας και ανάλυσης οι οποίες επανέρχονται στις δύο πρόσφατες ανακοινώσεις που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 20 Απριλίου 2004 απευθυνόμενη στο Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών.

2.3

Η ανακοίνωση αυτή κατέστη απαραίτητη μετά την πρόσφατη έκδοση, στις 9 Φεβρουαρίου, της πρότασης οδηγίας για τις υπηρεσίες. Δυστυχώς, οι πτυχές που αφορούσαν τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες υγείας διατυπώθηκαν κατά τρόπο που δέχεται διάφορες ερμηνείες, με συνέπεια η οδηγία να προκαλεί πολλές αρνητικές αντιδράσεις. Για το λόγο αυτό, τα τμήματα αυτά της οδηγίας απαιτούν σαφέστερη διατύπωση που να λαμβάνει υπόψη την ειδική φύση των εν λόγω υπηρεσιών διότι άπτονται της ασφάλειας και της ίσης μεταχείρισης των πολιτών.

2.4

Επίσης, η Επιτροπή εξέδωσε ταυτόχρονα αυτές τις δύο ανακοινώσεις επειδή από την απόφαση Kroll, που εκδόθηκε στις 28 Απριλίου 1998, έως την απόφαση Leichte, που εκδόθηκε στις 18 Μαρτίου 2004, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων εξέδωσε σειρά αποφάσεων που επιτρέπουν στο εξής στους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναζητήσουν περίθαλψη σε άλλα κράτη μέλη της και διευκρίνισε τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να απαιτηθεί επιστροφή των εξόδων περίθαλψης που καταβλήθηκαν.

2.5

Από την 1η Ιουνίου 2004, οι ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να πιστοποιούν τα δικαιώματά τους χρησιμοποιώντας την μελλοντική ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης υγείας (2) η οποία αντικαθιστά το έντυπο E111.

2.6

Η ασυμμετρία που υφίσταται όσον αφορά την κατάσταση και το περιβάλλον της υγείας στα διάφορα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να προκαλέσει την αναζήτηση των πιο αποδοτικών συστημάτων υγειονομικής προστασίας και να επιφέρει ασφυξία ή παράλυση στα κέντρα υγείας ευρωπαϊκών προδιαγραφών και σημαντική υποβάθμιση των μέσων κοινωνικής προστασίας, που δεν είναι δυνατόν να ανταποκριθούν σε εσφαλμένες κινήσεις πελατών που έρχονται από αλλού. Από αυτή την άποψη, ο νέος κανονισμός 1408/71 μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία νέων και δύσκολων καταστάσεων.

2.7

Συνεπώς, το ζητούμενο είναι να αναπτυχθεί μια ευρωπαϊκή πολιτική η οποία επιτρέπει την επιδίωξη των πιο θετικών στόχων, έστω και αν μεταβάλλει παράλληλα, όταν κρίνεται απολύτως αναγκαίο, τα προνόμια των εθνικών συστημάτων.

2.8

Η εμπεριστατωμένη ανάλυση της γνωμοδοτήσεως πρωτοβουλίας που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή στις 16 Ιουλίου 2003 καλύπτει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις συζητήσεις υψηλού επιπέδου που διοργανώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επειδή το περιεχόμενο των θεμάτων και των συστάσεων περιλαμβάνεται και αναλύεται στο εν λόγω σχέδιο γνωμοδοτήσεως: ευρωπαϊκή συνεργασία, πληροφόρηση των ασθενών, των επαγγελματιών και των πολιτικώς ιθυνόντων, πρόσβαση σε ποιοτική περίθαλψη, συνδυασμός των εθνικών πολιτικών για την υγεία με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές υποχρεώσεις κτλ.

3.1

Η ανακοίνωση για την «κινητικότητα των ασθενών» παρουσιάζει ένα σύνολο από συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες καλύπτουν πολυάριθμους τομείς και επιτρέπουν την ενσωμάτωση του στόχου της υψηλής προστασίας της δημόσιας υγείας στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στόχου ο οποίος περιλαμβάνεται στη Συνθήκη.

3.2

Η κοινοτική νομοθεσία παρέχει στους πολίτες το δικαίωμα να αναζητούν περίθαλψη σε άλλα κράτη μέλη και να διεκδικούν επιστροφή των σχετικών δαπανών. Η νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων καθώς και η πρόταση οδηγίας για τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά διασαφηνίζουν στην ουσία τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορούν να επιστρέφονται οι δαπάνες για υπηρεσίες που παρέχονται σε ένα κράτος μέλος άλλο από αυτό στο οποίο είναι ασφαλισμένος ένας ασθενής. Όμως, στην πράξη δεν είναι πάντοτε εύκολο να ασκήσει κανείς τα δικαιώματα αυτά.

3.3

Επίσης, φαίνεται ότι είναι απαραίτητο να καθιερωθεί μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα ακόλουθα:

3.3.1

συνεργασία σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ώστε να καταστεί δυνατή η καλύτερη χρήση των διαθέσιμων πόρων.

3.3.2

Προκειμένου να θεσπιστεί για τις δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης ένα σαφές και διαφανές πλαίσιο, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τα αρμόδια όργανα των κρατών μελών για τη σύναψη κοινών συμβάσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καλέσει τα κράτη μέλη να της διαβιβάσουν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο χώρο αυτό και θα υποβάλει τις δέουσες προτάσεις.

3.3.3

Ανταπόκριση στις ανάγκες πληροφόρησης των ασθενών, των επαγγελματιών και των υπεύθυνων για τη διαμόρφωση των πολιτικών.

3.3.4

Ενίσχυση του ρόλου που διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην προσπάθεια για την υλοποίηση των στόχων στον τομέα της υγείας.

3.3.5

Ανταπόκριση στη διεύρυνση, με επενδύσεις στην υγεία και στις υγειονομικές υποδομές.

3.3.5.1

Ο προβληματισμός ώθησε την Επιτροπή, τα παλαιά και τα υποψήφια κράτη μέλη να εξετάσουν με ποιο τρόπο θα διευκολύνουν την ένταξη των επενδύσεων για την υγεία, την ανάπτυξη υγειονομικών υποδομών και δεξιοτήτων στους τομείς προτεραιότητας για χρηματοδότηση στο πλαίσιο των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων της Κοινότητας, ιδίως στις περιοχές του Στόχου 1. Στην πραγματικότητα, η Ένωση υποστηρίζει ήδη τις επενδύσεις στην υγεία στα σημερινά κράτη μέλη, εφόσον ο τομέας αυτός αυτή έχει χαρακτηριστεί προτεραιότητα από τις ενδιαφερόμενες χώρες και περιφέρειες. Η υλοποίηση της σύστασης αυτής εξαρτάται επομένως από την απόφαση, εκ μέρους των ενδιαφερόμενων περιφερειών και χωρών, να κατατάξουν τις επενδύσεις στην υγεία και στις αντίστοιχες υποδομές στους τομείς προτεραιότητας για ευρωπαϊκή ενίσχυση. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη μέσω της ομάδας υψηλού επιπέδου για τις υπηρεσίες υγείας και την ιατρική περίθαλψη, και μέσω των κατάλληλων δομών για τα οικεία χρηματοδοτικά μέσα, ώστε να διασφαλιστεί ότι παρέχεται η αναγκαία βαρύτητα στην υγεία κατά την ανάπτυξη των γενικών σχεδίων. Η ανάγκη ευρωπαϊκών επενδύσεων στις υγειονομικές υποδομές πρέπει επίσης να εξεταστεί στο πλαίσιο της κατάρτισης των νέων δημοσιονομικών προοπτικών για την Ένωση από το 2006.

4.1

Η ελεύθερη κυκλοφορία ασθενών στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτει διάφορες προβληματικές, οι συνέπειες των οποίων πρέπει να υπολογιστούν, να αξιολογηθούν, να αναλυθούν και να ληφθούν υπόψη. Εάν η πρώτη από αυτές είναι η εμπεριστατωμένη γνώση των διαφόρων συστημάτων κοινωνικής προστασίας που εφαρμόζονται σήμερα, στην ιδανική περίπτωση πρέπει να καταρτιστεί ο κατάλογος των κριτηρίων που πρυτάνευσαν της καθιέρωσης των συστημάτων αυτών και μάλιστα με τρόπο δυναμικό, με την περιγραφή των σημερινών και των αναμενόμενων εξελίξεων.

4.2

Χωρίς αμφιβολία, η πρόληψη είναι στόχος προτεραιότητας, επειδή η πολιτική αυτή μπορεί και πρέπει να επιτρέπει την επίτευξη σημαντικών οικονομιών, και αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για την προσέγγιση της προστασίας της υγείας: είναι απλό, για παράδειγμα, να τονιστούν τα αποτελέσματα μιας καλής πολιτικής για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων, της εξάπλωσης του Έιτζ ή του καπνίσματος. Ο συσχετισμός των προληπτικών δράσεων στους χώρους αυτούς αποφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα.

4.3

Σε αυτό τον αποσπασματικό κατάλογο, μπορούν να προστεθούν οι προληπτικές πολιτικές οι οποίες προσελκύουν σήμερα το ενδιαφέρον όλων των παραγόντων, των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας, των μέσων ενημέρωσης και των πολιτικών ιθυνόντων, για θέματα όπως η κατάχρηση ουσιών (οινοπνευματώδη, ναρκωτικά, φάρμακα), η προώθηση υγιεινών τρόπων ζωής (άσκηση, διατροφή, ξεκούραση), τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες.

4.4

Η αξιολόγηση αυτών των ατομικών, κοινωνικών και οικογενειακών παραγόντων κινδύνου επιτρέπει τον υπολογισμό του ποσοστού πρόωρης θνησιμότητας, που μπορεί να αποφευχθεί, καθώς και του κόστους που συνεπάγεται αυτό.

4.5

Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στο φαρμακευτικό τομέα ή στις τεχνικές εξετάσεων πρέπει να οδηγήσει στην αποτελεσματική και πραγματική αντικατάσταση παλαιών τεχνικών από νέες.

4.6

Το ζητούμενο είναι κυρίως η επίτευξη μεγαλύτερης αποδοτικότητας, που να είναι σαφώς πιο οικονομική για το κοινωνικό σύνολο, ακόμη κι αν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις προσκρούουν σε κοινωνικά, πολιτιστικά και/ή συντεχνιακά εμπόδια.

4.6.1

Εδώ χρειάζονται περισσότερο συγκεκριμένες και αποτελεσματικές δράσεις οι οποίες να ενθαρρύνουν τις πρωτοβουλίες των κοινωνικοεπαγγελματικών κύκλων για τη βελτίωση των κοινών πολιτικών για την υγεία.

4.7

Εάν η εκτίμηση των κινήσεων των ασθενών είναι ορθή, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να είναι σε θέση να εγγυάται στους διακινούμενους ασθενείς περίθαλψη σε σύγχρονα και άριστα εξοπλισμένα κέντρα υγείας και κλινικές, που δεν θα είναι αποκλειστικά συγκεντρωμένα στις πιο πλούσιες χώρες οι οποίες έχουν πραγματοποιήσει τεράστιες επενδύσεις στα συστήματα περίθαλψης που διαθέτουν. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βοηθήσει στην ανάπτυξη μέσων αξιολόγησης, πιστοποίησης και αδειοδότησης νέων τεχνολογιών και μεθόδων θεραπείας, προκειμένου να επιτρέψει την ουσιαστική εφαρμογή τους. Η αποτελεσματικότητα των νοσοκομειακών συστημάτων και κάθε άλλου είδους θεραπευτικών ιδρυμάτων πρέπει να στηρίζεται σε αυτές τις διαδικασίες αδειοδότησης ή πιστοποίησης.

4.8

Αυτή η ποιοτική προσπάθεια μπορεί να επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να προσδιορίσει στην επικράτειά της το δίκτυο ιδρυμάτων στο οποίο ευρίσκονται και οι υψηλού επιπέδου επιστήμονες και επαγγελματίες που είναι τόσο σημαντικοί για την ύπαρξη αυτών των κέντρων αναφοράς. Και δεν θεωρείται αφύσικη η προσδοκία ότι αυτά τα κέντρα θα εμφανιστούν σύντομα σε ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 25, κυρίως αν η Ευρωπαϊκή Ένωση αναλάβει την αποστολή να αναπτύξει τα κατάλληλα μέσα για την παρακολούθηση, την ανάλυση και την ανταλλαγή πληροφοριών για τις πολιτικές που εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη, σεβόμενη τις βασικές αρχές των συνθηκών και ιδιαιτέρως την αρχή της επικουρικότητας και τις εθνικές αρμοδιότητες.

4.9

Κατ' αυτή την έννοια, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να λησμονηθεί και το θέμα της εναρμόνισης των δεικτών για τη δημόσια υγεία. Αυτό θα διευκολύνει την επίγνωση των στόχων που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον αντίστοιχο τομέα: δείκτες θνησιμότητας, αριθμός θανάτων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, ποσοστό ασθενειών, ασθένειες που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, που δεν ερμηνεύονται απαραίτητα κατά τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.10

Από τις διαφορές που υφίστανται, προκύπτει ότι τα αποτελέσματα μπορούν να βελτιωθούν με την αναβάθμιση της περίθαλψης της υγείας στο ποιοτικό επίπεδο που υφίσταται στο κράτος μέλος με τις καλύτερες επιδόσεις. Το πενταετές όριο επιβίωσης στην περίπτωση του καρκίνου του πνεύμονος δεν είναι το ίδιο στη Γαλλία και στην Πολωνία σήμερα. Σύμφωνα με τα σχετικά πρωτόκολλα, οι θεραπείες αιματολογικών ασθενειών (λευχαιμία) δεν αποφέρουν τα ίδια αποτελέσματα στην Αγγλία και στη Γαλλία.

4.11

Η πληροφόρηση των ασθενών, των επαγγελματιών και των πολιτικώς ιθυνόντων αποτελεί βασικό στόχο των κατευθυντηρίων γραμμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

4.12

Όσον αφορά στους ασθενείς, η εκπαίδευση στον τομέα της υγείας τους επιτρέπει να αποκτήσουν μια εικόνα των αντιλήψεων που τρέφουν οι ευρωπαίοι πολίτες για την υγεία και ιδιαιτέρως των προσδοκιών και των συμπεριφορών τους. Σήμερα, η υγεία θεωρείται ύψιστο αγαθό, δικαίωμα το οποίο πρέπει να προστατεύεται σε κάθε περίπτωση από τις αρμόδιες αρχές. Όμως, η ικανοποίηση αυτής της προσδοκίας συνεπάγεται αύξηση των πόρων που διατίθενται για την υγεία, την περίθαλψη, αλλά συχνά και για την πρόληψη και την προστασία του περιβάλλοντος, προκειμένου να μην αποσταθεροποιηθούν τα συστήματα κοινωνικής προστασίας.

4.13

Η προστασία της υγείας έχει καταστεί δικαίωμα και νέα εξουσία που απόκτησαν οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3).

4.14

Η εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων, η προστασία της προσωπικής ζωής, η κοινή διαχείριση του ιατρικού φακέλου, η ελευθερία πληροφόρησης και η προστασία δεδομένων είναι μερικά από τα πολλά θέματα που πρέπει να συζητηθούν με τρόπο όσο γίνεται περισσότερο διαφανή, έτσι ώστε να προαχθεί η συνειδητοποίηση όλων των παραγόντων. Η συζήτηση πρέπει να είναι διαρκής, γιατί οι εξελίξεις συντελούνται ταχέως και οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν επείγουν και/ή είναι δύσκολες. Καθεμιά από τις πτυχές αυτές αποτελεί καυτό θέμα για τους τρεις βασικούς παράγοντες του συστήματος υγείας.

4.15

Ο συνδυασμός των εθνικών στόχων με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις: η συγκριτική ανάλυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης συνεπάγεται δυσχερείς στρατηγικές αποφάσεις οι οποίες πρέπει να μπορούν να χρησιμεύσουν για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της υγείας και για να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος που έχουν τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί των αντίστοιχων συστημάτων. Για παράδειγμα, πρέπει να εξεταστούν περισσότερο εμπεριστατωμένα διάφορα θέματα εγκάρσιου χαρακτήρα τα οποία ενδέχεται να έχουν σημαντικές συνέπειες: καλές πρακτικές και αποτελεσματικότητα στον τομέα της υγείας, γήρανση και υγεία, η κατάσταση της υγείας στα νέα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξιολόγηση του αντίκτυπου που έχουν οι διάφοροι συντελεστές επί της υγείας.

4.16

Επιπλέον, πρέπει να θεσπιστούν επειγόντως μέτρα για την κατοχύρωση της νομικής ασφάλειας, έτσι ώστε οι ασθενείς να μπορούν να τυγχάνουν περίθαλψης υψηλής ποιότητας σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία πρέπει επί του σημείου αυτού να υποβάλει κατάλληλες προτάσεις (διασαφήνιση της ισχύος της νομολογίας, απλούστευση των κανόνων για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, διευκόλυνση της ενδοευρωπαϊκής συνεργασίας).

4.17

Ο περισσότερο απρόσμενος αλλά και πιο χρήσιμος νεωτερισμός που περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής είναι η αξιοποίηση πόρων του Ταμείου Συνοχής και των διαρθρωτικών ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διευκόλυνση των επενδύσεων στον τομέα της υγείας, την ανάπτυξη υγειονομικών υποδομών και την προαγωγή της ιατρικής τεχνογνωσίας, στόχων οι οποίοι έχουν αποκτήσει προτεραιότητα στα πλαίσια των παρεμβάσεων των χρηματοδοτικών μέσων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.18

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφωνεί απόλυτα με αυτή την απόφαση: έτσι ανοίγει μια νέα προοπτική για την ανάπτυξη και την επιτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισσαβόνας.

4.19

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφωνεί κατ αρχήν με τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει η Επιτροπή τα ιατρικά επαγγέλματα. Η εξέλιξη των συστημάτων υγείας περνά από τη δυναμική της εξέλιξης των σχετικών επαγγελμάτων και προσόντων. Τα συστήματα υγείας χρειάζονται καταρτισμένα πρόσωπα με υψηλά προσόντα και την καθιέρωση της δια βίου εκπαίδευσης.

4.20

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έχει καθήκον να προαγάγει την επίγνωση αυτών των καθοριστικής σημασίας στόχων που αποτελούν τα προβλήματα της υγείας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, για τη συνοχή της, για την ικανότητά της να εξελιχθεί σε μια οικονομία της γνώσης.

4.21

Πρέπει να γίνει μια ανάλυση και πρόβλεψη των προβλημάτων, για να διευκολυνθεί η κινητικότητα των επαγγελματιών του κλάδου της υγείας, χωρίς να θιγούν παράλληλα τα συστήματα που ισχύουν στα κράτη μέλη. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή τονίζει σε σχέση με αυτό ότι, με την οδηγία για τα προσόντα και τις αρμοδιότητες που έχει υποβληθεί προς έγκριση, γίνεται ένα σημαντικό και ορθό βήμα προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς.

4.22

Οι ρυθμίσεις που προτείνονται είναι χρήσιμες και εύστοχες. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή είναι της γνώμης ότι θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να εναρμονιστούν οι κώδικες δεοντολογίας σε όλα τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την υγεία και ότι αυτό θα γίνει δεκτό με ενθουσιασμό.

4.23

Όλα αυτά γίνονται εν όψει της έλλειψης επαγγελματικού δυναμικού που έχει προβλεφθεί ότι θα προκύψει τα επόμενα χρόνια. Οι επενδύσεις στα επαγγέλματα του τομέα της υγείας είναι αποδοτικές, κερδοφόρες και χρήσιμες, εφόσον τουλάχιστον θέλουμε να προσφέρουμε στους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια ποιοτική υγειονομική περίθαλψη.

4.23.1

Βελτίωση της υγείας και της υγειονομικής περίθαλψης με την εφαρμογή τεχνολογιών των πληροφοριών και επικοινωνιών.

4.24

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί ότι αυτή είναι η πλευρά από την οποία προέρχονται τα καλύτερα επιχειρήματα για τη μεταρρύθμιση των συστημάτων υγείας και τη βελτίωση της ποιότητας που προσφέρεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήδη έχουν τεθεί διάφορα θέματα, όπως τα ακόλουθα:

4.25

Ήδη έχουν δημιουργηθεί δίκτυα πληροφόρησης και οργανώσεις ασθενών διαπιστώνουν ότι τα αιτήματά τους έχουν ικανοποιηθεί. Ωστόσο, πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στην προστασία του επαγγελματικού απορρήτου όσον αφορά στη σχέση που υφίσταται μεταξύ ασθενούς και ιατρού.

5.1

Στη γνωμοδότηση που εξέδωσε στις 16 Ιουλίου 2003, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, έχοντας επίγνωση της ιδιαίτερης σημασίας των μέτρων αυτών, υπέβαλε προτάσεις οι οποίες προφανώς υιοθετήθηκαν από την Επιτροπή, δεδομένου ότι χρησιμεύουν ως κατευθυντήριες γραμμές στην επιχειρηματολογία που προβάλλεται.

5.2

Η συνεργασία των κρατών μελών πρέπει να οδηγήσει στην υιοθέτηση κοινών στόχων που θα υλοποιηθούν στα πλαίσια εθνικών σχεδίων δράσης, ενώ η επιλογή των κατάλληλων δεικτών θα επιτρέψει την ενεργό παρακολούθηση της εξέλιξης που ακολουθεί η πολιτική για την υγεία σε κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

5.3

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή τονίζει ότι υπάρχει ένα μέσο το οποίο καθίσταται απολύτως απαραίτητο: ένα παρατηρητήριο ή ένας οργανισμός που να παρακολουθεί τις εξελίξεις, να διενεργεί αναλύσεις και να προβαίνει σε ανταλλαγή απόψεων με αντικείμενο τις εθνικές πολιτικές στον τομέα της υγείας, τηρώντας τις ισχύουσες συνθήκες, δηλαδή την αρχή της επικουρικότητας και σεβόμενη τις εθνικές αρμοδιότητες. Επίκεντρο θα πρέπει να είναι τα μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της περίθαλψης, οι προσπάθειες των δημοσίων αρχών και των αρμόδιων διαχειριστών με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ιδρυμάτων υγείας, δημοσίων και ιδιωτικών, η δημιουργία κέντρων αριστείας και η δικτύωσή τους σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πλούσια και φτωχά.

5.4

Χρειάζεται μια προληπτική, αποφασιστική και διαρκής πολιτική για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων ελλείψεων.

5.5

Πέραν αυτών, πρέπει να προωθηθεί μια πολιτική πληροφόρησης για θέματα που έχουν σχέση με την υγεία με βάση τα αποτελέσματα των αντίστοιχων προγραμμάτων και να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες πληροφόρησης των παραγόντων του τομέα της υγείας - των ασθενών, των επαγγελματιών και του δημόσιου τομέα - καθώς και οι πληροφορίες από πηγές όπως η ΠΟΕ ή ο ΟΟΣΑ.

5.6

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή δεν μπορεί παρά να επιδοκιμάσει την επιλογή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προσφύγει στην ανοικτή μέθοδο συντονισμού (γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ του Ιουλίου 2003), προσδιορίζοντας εκ των προτέρων και λεπτομερώς το είδος των μέτρων και τον τρόπο εφαρμογής τους. Πρόκειται για πολύ σημαντικά θέματα όπως, για παράδειγμα, τα ακόλουθα:

6.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έχει επίγνωση του ότι οι τελευταίες τρεις ανακοινώσεις είναι το αποτέλεσμα της κοινής προσπάθειας που κατέβαλαν οι πέντε εμπλεκόμενες Γενικές Διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

6.2

Αυτό αποδεικνύει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κατανοήσει την ιδιαίτερη σημασία που έχουν οι πολιτικές που ασκούνται στον τομέα της υγείας για την επιτυχή ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς και της διεύρυνσης.

6.3

Πρόκειται για μια από τις σπάνιες περιπτώσεις που οι γενικές διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνδυάζουν την πολιτική τους βούληση, τις αρμοδιότητες και τα μέσα που διαθέτουν ενώπιον ενός κοινού στόχου: να δοθούν στα διάφορα κράτη μέλη τα μέτρα που είναι απαραίτητα για να προαχθεί η συνοχή των πολιτικών που ασκούν στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής προστασίας, προς όφελος όλων των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

6.4

Σε σχέση με αυτό, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επιθυμεί να δημιουργήσει μία Ειδική Ομάδα, με χαλαρή διάρθρωση αλλά μόνιμο χαρακτήρα, η οποία θα αναλάβει να παρακολουθεί τις αντίστοιχες πολιτικές και θα της επιτρέψει να συνεισφέρει τις απόψεις της, την εμπειρογνωμοσύνη και την εμπειρία που διαθέτει για ένα θέμα το οποίο είναι πολύ λεπτό και ιδιαίτερα σημαντικό για όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.