C_2006195EL.01010401.xml

18.8.2006

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 195/104

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα: «Μία απαραίτητη προτεραιότητα στην Αφρική: η άποψη της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών»

(2006/C 195/25)

Στις 14 Ιουλίου 2005, και σύμφωνα με το άρθρο 29, παράγραφος 2 του Εσωτερικού Κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση με θέμα: «Μία απαραίτητη προτεραιότητα στην Αφρική: η άποψη της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών»

Το ειδικευμένο τμήμα «Εξωτερικές σχέσεις», στο οποίο ανατέθηκε οι προετοιμασία των σχετικών εργασιών, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 4 Μαΐου με βάση εισηγητική έκθεση του κ. BEDOSSA.

Κατά την 427η σύνοδο ολομέλειάς της 17ης και 18ης Μαΐου 2006, (συνεδρίαση της 18ης Μαΐου 2006), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 125. ψήφους υπέρ, και 1 αποχή, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

Περίληψη

H παρούσα γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ στηρίζεται στην πείρα της σχετικής επιτροπής παρακολούθησης ΑΚΕ/ΕΕ, η οποία επιβλέπει από χρόνια τώρα την εφαρμογή της Συμφωνίας της Κοτονού και συμμετέχει ενεργά στην προετοιμασία και εφαρμογή των Συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΑΡΕ) μαζί με τις οργανώσεις των χωρών ΑΚΕ.

Μετά την ανακοίνωση (1) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΟΚΕ είναι υποχρεωμένη να προβεί σε διαπιστώσεις σχετικά με τις πολιτικές αυτές και να κάνει έναν απολογισμό όσον αφορά την εμπλοκή των μη κρατικών φορέων στην εφαρμογή της Συμφωνίας της Κοτονού και της πολιτικής για τη χορήγηση αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή διαπιστώνει μετά λύπης ότι δίδονται εκατέρωθεν υποσχέσεις όσον αφορά τις εν λόγω πολιτικές, οι οποίες δεν τηρούνται. Υπάρχει μόνιμο χάσμα μεταξύ των προθέσεων και των πρακτικών που εφαρμόζονται επί τόπου, διότι οι πολιτικές ενίσχυσης δεν ωφελούν σε τίποτε, εάν δεν προετοιμάζονται σε συνεργασία με τις οργανώσεις που δρουν επί τόπου.

Οι άμεσες ενισχύσεις προς την κοινωνία των πολιτών που προβλέπονται από τη Συμφωνία Κοτονού έμειναν στο στάδιο των υποσχέσεων και τούτο διότι η εν λόγω συμφωνία είναι ουσιαστικώς διακρατικού χαρακτήρα και δεν αφήνει αρκετά περιθώρια στην επί τόπου παρουσία και δράση της συμμετοχικής κοινωνίας των πολιτών, πολλές φορές μάλιστα την πολεμάει.

Η προσέγγιση της συμμετοχικής ανάπτυξης δεν στάθηκε έως σήμερα στο ύψος των περιστάσεων με αποτέλεσμα να μη συμμετέχει η κοινωνία των πολιτών στην εφαρμογή της. Δεν είναι συνεπώς άξιον απορίας το γεγονός ότι η προοπτική των ΑΡΕ προκαλεί ερωτήματα, φόβους και αμφιβολίες. Δεν πρέπει να αποσιωπηθεί το εύρος των καθυστερήσεων που παρουσιάζουν οι ενώσεις της κοινωνίας των πολιτών από την άποψη της αυτόνομης και αποτελεσματικής οργάνωσης, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων.

Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονείται ότι το πρότυπο οργάνωσης της αφρικανικής κοινωνίας έχει βαθύρριζες κοινωνικοπολιτικές ιδιομορφίες οι οποίες και πρέπει να ληφθούν υπόψη για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, η οποία κρίνει ότι, για να επιτύχει αυτή η νέα και φιλόδοξη ευρωπαϊκή στρατηγική για την Αφρική, ρόλος της είναι να υπηρετήσει την κοινωνία των πολιτών που αποτελεί ουσιαστικό φορέα της αναπτυξιακής πολιτικής υπογραμμίζοντας δύο καθοριστικής σημασίας τομείς όπου οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να κάνουν τη διαφορά:

—

Μία διακυβέρνηση που να ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη ανάπτυξη της εν λόγω ηπείρου, η οποία και θα πρέπει να πληροί τους ακόλουθους όρους:

—	Σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων

—	Ελεύθερη και αποκεντρωμένη πληροφόρηση

—	Διαφάνεια των κυβερνητικών οργανώσεων και των διοικήσεών τους

—	Καταπολέμηση της διαφθοράς που αποτελεί το απόλυτο εμπόδιο κάθε χρηστής διακυβέρνησης

—	Εξασφάλιση του κοινού δικαιώματος για πρόσβαση στην ύδρευση, την υγεία και την εκπαίδευση.

—	Εξασφάλιση του κοινού δικαιώματος στην επισιτιστική ασφάλεια

Για να γίνει αυτό, η ΕΟΚΕ συνιστά να διευρυνθεί και να διευκολυνθεί η πρόσβαση των οργανώσεων της αφρικανικής κοινωνίας των πολιτών στα κοινοτικά μέσα χρηματοδότησης, καθώς και τη συστηματοποίηση της συμμετοχής τους στον προσδιορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και στρατηγικών συνεργασίας.

—	Η καταπολέμηση του AIDS

Ο ρόλος των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον αγώνα αυτό είναι ουσιαστικός, επειδή οι εν λόγω οργανώσεις έχουν καλύτερη πρόσβαση στους ασθενείς επιτόπου (πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία). Χρειάζεται μία ολοκληρωμένη προσέγγιση των τριών επιδημιών που μαστίζουν την ήπειρο, οι δε οργανώσεις των ασθενών αποτελούν σημαντικότατο κρίκο της προσπάθειας αυτής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την επίλυση της κρίσης των ανθρώπινων πόρων, μέσω της ανάπτυξης των τεχνικών δυνατοτήτων και της κατάρτισης όλων των φορέων. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή καλεί όλους τους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς υπεύθυνους να συνενωθούν και να συμμετάσχουν από κοινού στον συντονισμό του αγώνα αυτού.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι είναι ζήτημα απόλυτης προτεραιότητας η διάθεση φαρμάκων (σε ενιαία μορφή) το κόστος των οποίων θα μετριασθεί από διεθνείς αρχές και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ασκήσει την επιρροή της για να αναπτυχθεί η έρευνα και να επισπευσθεί η αναζήτηση καθολικού εμβολίου.

1. Εισαγωγή

1.1

Στις 12 Οκτωβρίου 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή με τίτλο «Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αφρική: ευρωαφρικανικό σύμφωνο για την επιτάχυνση της ανάπτυξης στην Αφρική».

1.2

Η ΕΟΚΕ είναι σύμφωνη με τον γενικό προσανατολισμό και τον στόχο της συνοχής αυτού του φιλόδοξου ευρωαφρικανικού σχεδίου, το οποίο όμως αντιμετωπίστηκε διαφοροτρόπως από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις της Αφρικής. Απογοητευμένες, οι εν λόγω οργανώσεις διερωτώνται για ποιο λόγο το νέο πρόγραμμα θα επιτύχει τη στιγμή κατά την οποία απέτυχαν όλα τα προηγούμενα.

1.3

Καρπός μακρόπνοης εργασίας που ανέλαβε ο Επίτροπος κ. Louis MICHEL, αμέσως μόλις διορίστηκε στο εκτελεστικό ευρωπαϊκό σώμα τον Νοέμβριο 2004, το έγγραφο προτείνει στα 25 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μία κοινή πολιτική συνεργασίας με την Αφρική, λαμβάνοντας υπόψη τα πολλαπλά πολιτικά πλαίσια και αναπτυξιακά επίπεδα που οφείλονται σε βαθύρριζες σχέσεις και για τα οποία απαιτείται η χάραξη νέας κατεύθυνσης.

1.4	Η στρατηγική αυτή είναι πράγματι φιλόδοξη διότι περιγράφει, χωρίς ωστόσο να τους εξαντλεί, τους πολυάριθμους τομείς προτεραιότητας που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ανάπτυξη της ηπείρου.

1.5	Κι ενώ από την άποψη αυτή είναι ενθαρρυντική, ταυτοχρόνως θέτει και πάλι το πολιτικό ζήτημα στο κέντρο της ανάπτυξης παρέχοντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τη δυνατότητα να παραμείνει ο πιο έγκυρος εταίρος στην Αφρική.

1.6	Η προτεινόμενη μέθοδος αποβλέπει επίσης στον καλύτερο ευρωπαϊκό συντονισμό και στην κοινοτικοποίηση των πρακτικών, πράγμα που συνάδει με το πνεύμα εμβάθυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη στιγμή μάλιστα που πολλοί εκφράζουν δυσαρέσκεια για την έλλειψη εμβάθυνσης.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1	Από παντού ακούγονται προειδοποιήσεις ότι εάν η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος παραμείνουν αδρανείς, το κακό στην Αφρική θα φτάσει στο απροχώρητο.

2.2	Εάν δεν υπάρξει αυτόνομη ανάπτυξη στην Αφρική, οι συνέπειες των μεταναστεύσεων, των ασθενειών και των περιβαλλοντικών προβλημάτων θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται.

2.3	Το συμπέρασμα είναι προφανές: πρέπει να τεθεί επί τάπητος και πάλι το ζήτημα της ενίσχυσης της Αφρικής από τις βιομηχανικές χώρες. Δεν είναι η πρώτη φορά που κρούεται ο κώδων κινδύνου, πολλοί δε πολιτικοί ή οικονομικοί υπεύθυνοι μιλούν άνευ περιστροφών για την «υποκρισία» των βιομηχανικών χωρών.

2.4

Διαπιστώνεται ότι η συνεχής αύξηση των μεταναστεύσεων προκαλεί αυτήν την «πίεση η οποία και θα επιταθεί κατά τα επόμενα χρόνια. Ο πληθυσμός της Αφρικής θα αυξηθεί πάρα πολύ ενώ οι προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης παραμένουν ζοφερές». Οι πληθυσμοί, για να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους, έχουν το δικαίωμα να αναζητούν την ευημερία όσο δεν επιλύεται στις χώρες αυτές το πρόβλημα της ύδρευσης, της υγείας, της εκπαίδευσης και της επισιτιστικής ασφάλειας. Και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Επιτροπής συμμερίζεται τις ανησυχίες αυτές, όταν δηλώνει ότι: «πρέπει να αντιμετωπισθούν τα διαρθρωτικά αίτια της αφρικανικής υπανάπτυξης». Η εξαγγελία της νέας στρατηγικής που αναμενόταν από πολλούς μήνες και συνέπεσε με την κρίση της Ceuta και Melilla.

2.5

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή σημειώνει τους στόχους της Ανακοίνωσης:

—	βελτίωση της συνοχής της αναπτυξιακής πολιτικής στην Αφρική·

—

επιβεβαίωση της βούλησης για επίτευξη των στόχων της χιλιετίας για την Ανάπτυξη (ΠΟΑ) στην Αφρική έως το 2015, με τη διάθεση να καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια και να υποδειχθούν οι βασικοί στόχοι. Η Ευρώπη μαζί με την Αφρική οφείλουν να επιτύχουν μία συναίνεση για να υπάρξουν αποτελέσματα, η δε δράση σημαίνει επίλυση των ουσιαστικών προβλημάτων που αποτελούν οι ασθένειες, η ύδρευση και η εκπαίδευση. Η Επιτροπή ελπίζει ότι η νέα στρατηγική θα έχει σύντομα θετικά αποτελέσματα, διότι η βασική της καινοτομία καταρτίστηκε κατόπιν διαβουλεύσεων με τους Αφρικανούς.

2.6

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή διερωτάται κατά πόσον αυτό δεν είναι υπερβολικά φιλόδοξο και μάλιστα μη πραγματοποιήσιμο. Ας υπενθυμισθούν εδώ τα εξής:

—

ο άπειρος αριθμός υποσχέσεων που δεν τηρήθηκαν. Υπάρχει μόνιμο χάσμα μεταξύ των προθέσεων και των πρακτικών που εφαρμόζονται επί τόπου, διότι οι πολιτικές ενίσχυσης δεν ωφελούν σε τίποτε, εάν δεν προετοιμάζονται σε συνεργασία με τις οργανώσεις που δρουν επί τόπου. Οι άμεσες ενισχύσεις προς την κοινωνία των πολιτών που προβλέπονται από τη Συμφωνία Κοτονού έμειναν στο στάδιο των υποσχέσεων και τούτο διότι η εν λόγω συμφωνία είναι ουσιαστικώς διακρατικού χαρακτήρα και δεν έλαβε εξαρχής υπόψη την επί τόπου παρουσία και δράση της συμμετοχικής κοινωνίας των πολιτών·

—	η ασθένεια AIDS, που έχει ουσιαστική σημασία για την ήπειρο: χρειάστηκαν δεκαπέντε χρόνια για να συνειδητοποιήσει η Ευρώπη ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες βοήθειας προς την Αφρική·

—	όλες οι δυσχέρειες που απορρέουν από την ανάγκη διακυβέρνησης στις χώρες αυτές και ειδικότερα το πρόβλημα του υπερδανεισμού των κυβερνήσεων που δεν διαθέτουν δημοκρατική νομιμότητα.

2.7

Για να διατηρηθούν οι αρχικές φιλοδοξίες, τρεις προϋποθέσεις είναι απαραίτητες:

—	έκκληση για μεγαλύτερη ασφάλεια των πολιτών, με την ευρεία έννοια του όρου,

—	επαρκής οικονομική ανάπτυξη, χάρη κυρίως στις συμφωνίες της Κοτονού και της Οικονομικής Εταιρικής Σχέσεις (APE),

—	βελτίωση της διακυβέρνησης παντού.

2.8

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι συσσωρευμένοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των G8 παρουσιάζουν εντονότατη αύξηση. Εντός 10 ετών θα έχουν διπλασιασθεί, το δε ήμισυ της αύξησης αυτής θα διοχετευθεί στην Αφρική. Οι πολλές υποσχέσεις που δόθηκαν και δεν τηρήθηκαν στο παρελθόν, ίσως και από τις δύο πλευρές, επιβάλλει μια φρόνιμη στάση. Μολονότι δίνονται όλο και περισσότερες υποσχέσεις. διαπιστώνεται ότι το πραγματικό ποσό των ενισχύσεων εκ μέρους ορισμένων βιομηχανικών χωρών μειώνεται τα τελευταία χρόνια!

2.9

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφωνεί με το πνεύμα της Ανακοίνωσης όσον αφορά την πολιτική των Δικαιωμάτων του ανθρώπου. Από το 2001, σημειώθηκε μεν πρόοδος όσον αφορά τα κριτήρια των δικαιωμάτων του ανθρώπου και τις διαδικασίες εκδημοκρατισμού ορισμένων χωρών, πρέπει όμως να τονισθεί και πάλι ότι χρειάζεται να θωρακισθούν τα δικαιώματα του ανθρώπου και η δημοκρατία. Για να εξασφαλισθεί η προαγωγή της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου, πρέπει να υποστηριχθεί η ενδυνάμωση και η οργάνωση της κοινωνίας του πολίτη, και συγκεκριμένα να διασφαλισθεί ο θεσμός των κοινωνικών εταίρων σύμφωνα με τους κανόνες του ΠΟΕ.

2.10

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή διαπιστώνει ότι χρειάζεται ορισμός προτεραιοτήτων, πράγμα που απαιτεί την εμβάθυνση των σημαντικών θεμάτων που τίθενται:

—	συντονισμός των κοινοτικών πολιτικών και συγκεκριμένα προσδιορισμός του συντονισμού των πολιτικών των κρατών μελών·

—

συνέχιση του προβληματισμού και του σχεδιασμού νέων μορφών χρηματοδότησης αλληλεγγύης, ειδικότερα με την υποστήριξη της ομάδας παρακολούθησης σχετικά με την αναζήτηση νέων χρηματοδοτικών πόρων που θα προστεθούν στη δημόσια ενίσχυση (ομάδα που συστάθηκε στη Διάσκεψη του Παρισιού, τον Φεβρουάριο του 2006)·

—

μελέτη και οργάνωση της απαραίτητης περιφερειακής ολοκλήρωσης καθώς επίσης και των διαπεριφερειακών πολιτικών· κατά προτεραιότητα δε, δημιουργία διαπεριφερειακών έργων υποδομής βάσει μειοδοτικών διαγωνισμών που ανταποκρίνονται στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Αυτό θα βοηθούσε και στη δημιουργία περιφερειακών θεσμών.

—

έμφαση στο πρόβλημα της μετανάστευσης και συγκεκριμένα με τη δημιουργία δυνατοτήτων σταθεροποίησης των πληθυσμών της Αφρικής. Προς τούτο, απαιτείται η πλήρης συνειδητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι η υποσαχάρια μετανάστευση είναι καταρχάς αγροτική και γι' αυτό η ΕΕ πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, σε στενή διαβούλευση με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, έτσι ώστε να χαραχθεί και να εφαρμοσθεί μία αγροτική πολιτική που να καθιστά δυνατή την πορεία προς την επισιτιστική αυτάρκεια των εν λόγω περιοχών·

—

τέλος, για να βελτιωθεί ο ρόλος της διακυβέρνησης, πρέπει να καταστεί αποτελεσματική η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, διότι η συμφωνία της Κοτονού, από την άποψη αυτή, έχει έως σήμερα απογοητεύσει, ενώ το Ευρωαφρικανικό Φόρουμ παραμένει ατελέσφορο. Η χρηστή διακυβέρνηση στους κόλπους των κρατών εταίρων πρέπει συνεπώς να ανταποκρίνεται στους ακόλουθους όρους:

—	Σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων

—	Ισότητα ανδρών και γυναικών

—	Ελεύθερη και αποκεντρωμένη πληροφόρηση

—	Διαφάνεια των κυβερνητικών οργανώσεων και των διοικήσεών τους

—	Καταπολέμηση της διαφθοράς που αποτελεί το απόλυτο εμπόδιο κάθε χρηστής διακυβέρνησης

—	Εξασφάλιση του κοινού δικαιώματος για πρόσβαση στην ύδρευση, την υγεία και την εκπαίδευση

—	Σταδιακή μείωση της παράλληλης οικονομίας που σε ορισμένες χώρες αποτελεί το 80 % των οικονομικών δραστηριοτήτων

2.11

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υπενθυμίζει επίσης ότι απόλυτη προτεραιότητα έχει το θέμα της ανάπτυξης της υπαίθρου που συχνά υποτιμήθηκε και για το οποίο πρέπει να επιδειχθεί ιδιαίτερη προσοχή. Η σημασία της γεωργίας στην Αφρική είναι προφανής, διότι από αυτήν εξαρτάται η επισιτιστική αυτάρκεια, η ανάπτυξη και η σταθεροποίηση των πληθυσμών. Ένα πολύ μεγάλο τμήμα της συμμετοχικής κοινωνίας των πολιτών αποτελείται από γεωργούς και κτηνοτρόφους: πρέπει επομένως να ληφθεί σοβαρά υπόψη η γνώμη τους για τη χάραξη της γεωργικής πολιτικής και να εξασφαλισθεί η συμμετοχή τους στην εφαρμογή της για να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας.

2.12

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υπενθυμίζει ότι το ζήτημα των έργων υποδομής παραμένει κρίσιμο λόγω της ανυπαρξίας τους ή της έλλειψης φαντασίας στον τομέα αυτό, τόσο στον τομέα της εθνικής ή διαπεριφερειακής επικοινωνίας όσο και στον τομέα της ύδρευσης, η σημασία της οποίας από γεωπολιτικής σκοπιάς είναι προφανής.

2.13	Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ζητεί τέλος να παύσει κάθε μορφή άμεσης δημοσιονομικής υποστήριξης.

2.14	Αυτό δεν θα είναι δυνατό χωρίς την ενισχυμένη συμμετοχή των φορέων της κοινωνίας των πολιτών, στα πλαίσια μίας βελτιωμένης παγκόσμιας διακυβέρνησης, που ενδιαφέρει όλες τις δημόσιες, οικονομικές και κοινωνικές αρχές.

3. Ειδικές παρατηρήσεις

Στο γενικότερο αυτό πλαίσιο, κατά το 2005, η Αφρική ήταν το πρώτο θέμα της παγκοσμιότητας. Από τη Διάσκεψη Κορυφής των G8 στη Σκωτία τον Ιούλιο 2005, τους εορτασμούς για την 60η επέτειο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη έως την πρόσφατη συνεδρίαση των ιδρυμάτων Bretton Woods, άπαντες, από τον Tony BLAIR, τον Horst KOHLER έως και τον Paul WOLFOWITZ, νέο Πρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας, «έψαλλαν το ίδιο τροπάριο» περί σωτηρίας της Αφρικής από το ναυάγιο.

Στο σημείο αυτό η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επιθυμεί να επισημάνει τις προτεραιότητες για τις οποίες έχει ήδη αποφανθεί κατά τις διάφορες τοποθετήσεις της:

—	ασφαλώς και η Αφρική είναι ζήτημα προτεραιότητας, με την προϋπόθεση όμως ότι θα διασφαλισθεί, στα πλαίσια της νέας διακυβέρνησης, ευρεία πρόσβαση της κοινωνίας των πολιτών καθ' όλη την ποικιλία και την πραγματικότητά της·

—	η καταπολέμηση του AIDS πρέπει να αποτελέσει κατεπείγουσα ανάγκη διότι σήμερα μία νέα «τραγωδία» εκτυλίσσεται μπροστά μας σε ένα κλίμα σχετικής αδιαφορίας.

3.1 Προτεραιότητα στην Αφρική

3.1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υποστηρίζει τη βούληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να καταστήσει την υποσαχάρια Αφρική ζώνη προτεραιότητας όσον αφορά την αναπτυξιακή ενίσχυση της Ενωμένης Ευρώπης. Ωστόσο, για να τελεσφορήσει, το εγχείρημα αυτό πρέπει να συνοδεύεται από μία καλύτερη διακυβέρνηση της Αφρικής, τόσο σε εθνικό όσο και περιφερειακό επίπεδο: αυτό αφορά εξίσου τις ενδοκρατικές αφρικανικές οργανώσεις, τα κράτη και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Οι τελευταίες, ένεκα της ανεξαρτησίας τους — που απαιτείται να ενισχυθεί -, της εγγύτητάς τους προς τον πληθυσμό και της αλληλεπίδραση που ασκούν, μπορούν να ευνοήσουν την υιοθέτηση των αναπτυξιακών πολιτικών από τους άμεσα ενδιαφερόμενους πληθυσμούς. Οι λόγοι για τους οποίους η Αφρική έχει μείνει πίσω είναι ασφαλώς πολλοί και διάφοροι, οπωσδήποτε όμως η έλλειψη αυτονομίας της κοινωνίας των πολιτών και η ανεπαρκής ισχυροποίησή της έχουν ιδιαίτερο βάρος. Αν και προβλέπεται ρητά από τη Συμφωνία της Κοτονού, η έννοια της αντιπροσωπείας που επινοήθηκε για την επίλυση του προβλήματος αυτού, δεν αποδίδει διότι η άμεση ενίσχυση των ενώσεων -αν και βεβαίως υπό όρους- που προβλέπεται από τη Συμφωνία Κοτονού, δύσκολα εφαρμόζεται.

3.1.2

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή προτείνει συνεπώς τα εξής:

—

ευρύτερη και ευχερέστερη πρόσβαση των οργανώσεων της αφρικανικής κοινωνίας των πολιτών στην κοινοτική χρηματοδότηση. Θα πρέπει να εξασφαλισθούν οι δυνατότητες άμεσης πρόσβασης σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, θα πρέπει να εφαρμοσθεί ένα οριζόντιο πρόγραμμα για τη χρηματοδότηση των μη κρατικών φορέων προκειμένου να συμπληρωθούν τα προγράμματα στο εθνικό επίπεδο·

—

διεύρυνση και συστηματοποίηση της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών για τον προσδιορισμό και την εφαρμογή πολιτικών και στρατηγικών συνεργασίας προκειμένου να ευνοηθεί η από πλευράς της υιοθέτηση της αναπτυξιακής διαδικασίας και να συμβάλλει έτσι στην ανάδυση μίας χρηστής διακυβέρνησης. Η πρόοδος που σημειώνεται εδώ και εκεί οφείλεται στο γεγονός ότι, σταδιακά αλλά σταθερά, αρχίζει να γίνεται αισθητή η φωνή των πληθυσμών που εκφράζονται με όλους τους τρόπους: κοινωνικοί εταίροι, αυθεντικές και αξιόπιστες ενώσεις, ιδιαιτέρως οι ενώσεις που προωθούν την ισότητα ανδρών και γυναικών, ενώσεις τοπικής οικονομίας, εκπαίδευσης ή ενημέρωσης.

3.1.3

Στο πλαίσιο της διαδικασίας των δύο αξιολογήσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί ότι οι αξίες των δικαιωμάτων του ανθρώπου είναι απαραβίαστες. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ζητεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση να καταστήσει πραγματικότητα την υποστήριξή της στην κοινωνία των πολιτών και με βάση την προβληματική όσον αφορά τα δικαιώματα του ανθρώπου:

—	να υιοθετήσει μία πραγματιστική προσέγγιση του προβλήματος·

—	να θέσει ως στόχο την αναζήτηση έγκυρων συνομιλητών και ικανών να διαλέγονται με τις κυβερνήσεις μέσω της δημιουργίας ανεξάρτητων δικτύων ΜΚΟ·

—	να διασφαλίσει την πρόσβασή τους στις χρηματοδοτήσεις με την καθιέρωση προτάσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος για έργα και την υλοποίηση μικροσχεδίων σε τοπικό επίπεδο·

3.1.4

Οι ίδιες δυσκολίες θα προκύψουν και όσον αφορά την υλοποίηση των συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης (APE). Για την υλοποίηση ενός πραγματικού προγράμματος ενιαίας αγοράς, για την εφαρμογή ενός αληθινού μεταρρυθμιστικού προγράμματος, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι:

—	οι ανθρώπινες και τεχνικές δυνατότητες της κοινωνίας των πολιτών και των αφρικανών βρίσκονται ακόμη σε στάδιο πολύ επισφαλές, ειδικότερα όσον αφορά τις γυναίκες·

—	εφόσον η στοχοθέτηση της ενίσχυσης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένώσης είναι απαραίτητη για την αύξηση της παραγωγής, θα πρέπει συνεπώς να βελτιωθεί, σε ό,τι αφορά δε το πρόγραμμα για τις συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης (APE), θα πρέπει απαραιτήτως να δημιουργηθούν συνεκτικά διακρατικά δίκτυα.

3.1.5

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή είναι ενήμερη σχετικά με την έναρξη των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη συμφωνιών APE με διάφορους περιφερειακούς φορείς και ευελπιστεί ότι η διαδικασία αυτή θα επιφέρει εμπορική άνθηση που θα ευνοήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη και την καταπολέμηση της φτώχειας. Εντούτοις, προκειμένου οι συμφωνίες αυτές να αποβούν πραγματικά ωφέλιμες για τον πληθυσμό, η ΕΟΚΕ ζητεί να ληφθούν υπόψη τα εξής:

—	είναι αναγκαία η όσο το δυνατόν ευρύτερη διάδοση των πληροφοριών που να καθιστά δυνατή τη συστηματική συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στις διαπραγματεύσεις και στην κατάρτιση των μελετών αντίκτυπου σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο·

—	η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στις διαπραγματεύσεις και η υποστήριξη για την ανάπτυξη των ικανοτήτων του·

—	η ενσωμάτωση των κοινωνικών επιπτώσεων και της διάστασης των φύλων στις μελέτες αντίκτυπου·

—

η ελαστικότητα των εμπορικών συμφωνιών βάσει μεταβατικών περιόδων εφαρμογής έτσι ώστε να προστατεύονται οι επιχειρήσεις των χωρών που συμμετέχουν, να διασφαλίζεται ειδική προστασία προς τις νέες βιομηχανίες και να υιοθετούνται προστατευτικά μέτρα για την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού από πλευράς νέων ανεπτυγμένων χωρών·

—

η ανάγκη αποκατάστασης των ιδίων πόρων, μετά την ενσωμάτωση των προσωρινών δημοσιονομικών αντισταθμίσεων καθώς επίσης και η πρόβλεψη ενδεχομένως ελαστικότερων μέτρων για να διασφαλισθεί η ελάχιστη φορολογική αυτονομία του εμπορικού τομέα. Πράγματι, τα κράτη που θα υποστούν απώλειες δημοσίων πόρων από τη μείωση των τελωνειακών δεσμών, βρίσκονται ήδη σε πολύ επισφαλή οικονομική θέση και μετά βίας είναι σε θέση να εξασφαλίσουν το ελάχιστο όριο δημόσιας χρηματοδότησης των τομέων της εκπαίδευσης και της υγείας.

3.1.6

Προκειμένου η οικονομική ανάπτυξη να ωφελήσει τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό και για να αποφευχθούν οι καταχρήσεις, η ΕΟΚΕ εύχεται οι δράσεις ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη της Αφρικής να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές της κοινωνικής συνοχής και της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους. Οι αρχές αυτές θα διασφαλισθούν αποτελεσματικότερα, εάν υπάρξει αληθινός κοινωνικός διάλογος και μάλιστα διάλογος μεταξύ των φορέων της κοινωνίας των πολιτών.

3.1.7

Συνεπώς η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή προτείνει: όπως συνιστάται στην ανακοίνωση (2) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τη συνεργασία της με τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Συμβούλια της Αφρικής ως προς την ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων, κυρίως προκειμένου αυτά να καταστούν αποτελεσματικοί εταίροι για τον κλαδικό ή γεωγραφικό προσανατολισμό των επενδύσεων και των ενισχύσεων ·

—

τη μεταφορά της πείρας και τεχνογνωσίας της σε εθνικό επίπεδο, εφόσον επιβάλλεται η ενθάρρυνση της σύστασης οικονομικών και κοινωνικών συμβουλίων, υπό μορφές που να αρμόζουν στους αφρικανικούς πολιτισμούς, σε όλες τις χώρες όπου αυτά δεν υπάρχουν, και η υποστήριξη της ανανέωσής τους, εάν αυτό είναι αναγκαίο, για ορισμένα υφιστάμενα ΟΚΣ, που εμφανίζουν απώλεια προβολής ή αξιοπιστίας· η ΕΟΚΕ επισημαίνει ως καλούς οιωνούς τη θετική εξέλιξη της ολοένα και μεγαλύτερης επίδρασης που ασκεί η οργάνωση της Αφρικανικής Ένωσης, την ευρωπαϊκή συναίνεση μεταξύ Συμβουλίου, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τη δικτύωση οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε ορισμένους τομείς, όπως οι γεωργοί, οι ΜΜΕ, οι κοινωνικοί εταίροι κλπ.·

Η ΕΕ συνειδητοποιεί μάλλον ότι η εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών δεν είναι ικανοποιητική και ότι πρέπει να γίνει σεβαστή στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής.

3.2 Η καταπολέμηση των επιδημιών

3.2.1

Όσον αφορά το ζήτημα του AIDS, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή καλεί όλους τους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς υπεύθυνους να ενώσουν τις προσπάθειές τους. Χαιρετίζει την πρόσφατη επίσκεψη στην έδρα της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής των βασικών υπευθύνων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργοδοτών και της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ελεύθερων Συνδικάτων, που ζήτησαν τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για τα διάφορα προγράμματα καταπολέμησης που εφαρμόστηκαν το 2003 σε οκτώ χώρες της νοτίου Αφρικής.

3.2.2

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή οφείλει να είναι ο εκπρόσωπος του αγώνα αυτού στους κόλπους όλων των αρχών, των περιφερειακών και τοπικών σεμιναρίων, των συνόδων ολομέλειας. Χάρη στο εκπαιδευτικό σύστημα και στην κινητοποίηση της οικογένειας από τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών, διαφαίνεται μία ακτίνα ελπίδας, διότι για πρώτη φορά διαπιστώνεται ύφεση της ασθένειας AIDS στη Σενεγάλη, την Ουγκάντα και τη Ζιμπάμπουε και αρχίζει να αυξάνεται πάλι το προσδόκιμο ζωής. Δεν πρέπει όμως να αδρανήσουν οι προσπάθειες, η δε Επιτροπή μάλιστα εξαγγέλλει τη δημοσίευση οδηγών για τον προγραμματισμό της καταπολέμησης του AIDS που θα ανατεθούν στους εθνικούς εταίρους.

3.2.3

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι για τον αγώνα αυτόν χρειάζεται να διατεθούν σημαντικότατα οικονομικά μέσα προκειμένου να εφαρμοστούν πολιτικές μόνιμης προλήψεως και θεραπείας χάρη στις υπάρχουσες αποτελεσματικές και απλοποιημένες αγωγές το κόστος των οποίων πρέπει να αναληφθεί πλήρως στο πλαίσιο των συμφωνιών ADPIC (Συμφωνία σχετικά με τις πτυχές του δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας που αφορούν στο εμπόριο) στα πλαίσια της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου και να υποστηριχθεί επίσης η έρευνα για την παρασκευή αξιόπιστου και καθολικού εμβολίου.

3.2.4

Οι ανάγκες των αναπτυσσομένων χωρών ως προς την αντιμετώπιση των μεγάλων επιδημιών και συγκεκριμένα του AIDS στην υποσαχάρια Αφρική είναι τεράστιες λόγω των καταστροφικών ανθρώπινων, κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών τους. Υπάρχει απόλυτος επείγουσα ανάγκη, διότι σε ορισμένες χώρες, όπου το ποσοστό κρουσμάτων από το AIDS είναι τεράστιο (45-49 %), αρχίζουν να διαφαίνονται καταστάσεις λιμού. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συνιστά την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε δύο επίπεδα:

—

Σε παγκόσμιο επίπεδο,

—

στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του κύκλου Doha για την ανάπτυξη του ΠΟΕ, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υποστήριξε και εξακολουθεί να υποστηρίζει τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ευνοεί την πρόσβαση στα φάρμακα των χωρών που έχουν πληγεί από μεγάλες επιδημίες. Επιπλέον, η θέσπιση νέων μέσων ωθούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να συμμετάσχει σε έναν γενικότερο διάλογο με τον ΟΗΕ/SIDA, το Παγκόσμιο Ταμείο, τον Ύψιστο Αρμοστή για τους Πρόσφυγες και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

—

Σε εθνικό επίπεδο:

—

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ξεκινάει από την αρχή ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν ιδιαίτερη δυνατότητα επαφής με τον πληθυσμό των αγροτικών ζωνών σε χώρες όπου λείπουν τα έργα υποδομής και όπου οι δημόσιες αρχές δεν διαθέτουν μέσα για να διασφαλιστεί το ελάχιστο όριο παροχής υπηρεσιών σε μία ορισμένη περιοχή.

—

Ως εκ τούτου και σύμφωνα με το αίτημα των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων των χωρών ΑΚΕ, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ζητεί τη θέσπιση ειδικών ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων που θα επιτρέψουν στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να διαδίδουν τις πληροφορίες για τις επιδημίες προς τον πληθυσμό.

—

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί ότι μία ολοκληρωμένη προσέγγιση των τριών επιδημιών (AIDS, ελονοσία, φυματίωση) πρέπει να στηριχτεί στην κοινωνία των πολιτών και συγκεκριμένα στα άτομα που έχουν προσβληθεί από την ασθένεια και εκπροσωπούνται από τις ενώσεις ασθενών, μέσω των οποίων συμμετέχει η κοινωνία των πολιτών στο επίπεδο των δικαιούχων χωρών.

—	Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συμβάλει στην επίλυση της κρίσης των ανθρώπινων πόρων μέσω της αυξήσεως των ανθρώπινων και τεχνικών ικανοτήτων.

—	Με τους κατάλληλους πόρους και τις απαραίτητες ανθρώπινες ικανότητες, οι οργανώσεις αυτές θα πρέπει να ενθαρρυνθούν για τη δημιουργία συνασπισμών και εταιρικών σχέσεων με το σύνολο των φορέων που εμπλέκονται στην καταπολέμηση των επιδημιών.

—	Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ζητεί να υποστηριχθούν από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις οι πολιτικές δράσης — ειδικότερα η πρόσβαση των γυναικών στον οικογενειακό σχεδιασμό — καθώς επίσης και οι συνοδευτικές δράσεις για τους ασθενείς και το περιβάλλον τους.

3.2.5

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να διευρυνθεί η κινητοποίηση όλων: ΜΚΟ, κοινωνικοί εταίροι, πολιτικοί υπεύθυνοι και ότι πρέπει να αναλάβουν τον ρόλο του συντονιστή στην καθοριστικής σημασίας αυτή πάλη. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επιθυμεί να επιστατήσει στην πρωταρχικής σημασίας αυτή ουσιαστική μάχη που είναι κρίσιμη για όλες τις προσβεβλημένες χώρες, διότι δεν πρέπει να λησμονείται ότι μαζί με το AIDS εμφανίζονται ήδη και καταστάσεις λιμού εξαιτίας ελλείψεως σχετικών φορέων δράσης.

3.2.6

Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να εγκύψει στο πρόβλημα της μείωσης του φαρμακευτικού κόστους, μέσω ειδικής εταιρικής σχέσης με τον ΠΟΕ. Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη και την Ένωση να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία μαζικών και μόνιμων χρηματοδοτήσεων για φάρμακα (Διάσκεψη του Παρισιού, Φεβρουάριος 2006). Αναγνωρίζει ότι η εφαρμογή της πρωτοβουλίας αυτής αναμένεται να ενισχύσει τη συμμετοχή των εθνικών ΟΚΣ, μεριμνώντας για την ενεργό ανάμιξή τους στην εφαρμογή, την αξιολόγηση, αλλά και τον έλεγχο, προκειμένου να συμβάλουν ώστε να εξασφαλιστεί η ουσιαστική ανιχνευσιμότητα του νέου αυτού μηχανισμού.

Βρυξέλλες, 18 Μαΐου 2006

H Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Anne-Marie SIGMUND

(1) Στρατηγική της ΕΕ για την Αφρική: στην πορεία για τη σύναψη ευρωαφρικανικού συμφώνου με στόχο την ταχύτερη ανάπτυξη της Αφρικής COM(2005) 489 τελικό

(2) COM(2005) 132«Επιτάχυνση της προόδου που σημειώνεται όσον αφορά την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας – Η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης», Απρίλιος 2005

翻译：