18.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 177/47

Εισηγητής:

ο κ. Ιωάννης ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

1.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να υποστηρίξει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο μέσω ενός ειδικού μηχανισμού χρηματοδότησης, όπως το πρόγραμμα στήριξης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (ΠΣΔΜ).

1.2.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της επειδή ο συνολικός προϋπολογισμός που διατίθεται για αυτόν τον μηχανισμό είναι ανεπαρκής για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων μακροοικονομικής πολιτικής στην ΕΕ. Εκφράζει, επίσης, τη λύπη της για το γεγονός ότι η χρηματοδότηση του ΠΣΔΜ προέρχεται από τους υφιστάμενους πόρους των ΕΔΕΤ (Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία) και ζητεί να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ των χρηματοδοτικών αναγκών στον τομέα της τεχνικής συνδρομής στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ και των οικονομικών αναγκών στον τομέα της τεχνικής υποστήριξης για το ΠΣΔΜ. Η ΕΟΚΕ συνιστά, στο πλαίσιο των μελλοντικών μεταρρυθμίσεων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ, να καταρτιστεί ένα αυτόνομο πρόγραμμα στήριξης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

1.3.

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιτυχία του ΠΣΔΜ, η ΕΟΚΕ συνιστά σθεναρά να διασφαλιστούν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

1.4.

Η ΕΟΚΕ ζητεί σθεναρά την ενσωμάτωση των κοινωνικών εταίρων και των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών στο ΠΣΔΜ προκειμένου να διασφαλιστεί:

1.5.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι, βάσει του καταμερισμού των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων που ισχύουν σε κάθε κράτος μέλος, καθώς και των ειδικών ανά χώρα συστάσεων οι οποίες συχνά αφορούν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, το πρόγραμμα πρέπει να είναι ευπρόσιτο για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και αυτές οι τελευταίες χρειάζεται να συμμετέχουν άμεσα στον σχεδιασμό του προτεινόμενου σχεδίου διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

1.6.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι ο κατάλογος των δεικτών δεν είναι επαρκής, με αποτέλεσμα να απαιτείται τόσο η επικαιροποίηση όσο και η ενσωμάτωση των υφιστάμενων δεικτών από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ).

1.7.

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να επεκτείνουν τους «Ειδικούς στόχους και το πεδίο εφαρμογής του προγράμματος» και σε άλλους τομείς πολιτικής, όπως η καταπολέμηση της φτώχειας, τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι πολιτικές στον τομέα των μεταφορών, οι ΤΠΕ και η επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης.

1.8.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το ΠΣΔΜ θα μπορούσε να αξιοποιήσει τους υφιστάμενους μηχανισμούς παρακολούθησης για τα ΕΔΕΤ, προκειμένου να εξασφαλιστεί υψηλότερη ποιότητα παρακολούθησης και αξιολόγησης, βελτιωμένος συντονισμός με τα ΕΔΕΤ και όσο το δυνατόν καλύτερες επιδόσεις από τους μηχανισμούς ελέγχου που έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή.

1.9.

Προς τούτο, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις τροποποιήσεις των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπό την προϋπόθεση ότι θα περιλαμβάνουν διάταξη η οποία θα εξασφαλίζει ότι οι πόροι που μεταφέρονται στο νέο πρόγραμμα συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών και υπόκεινται στον ίδιο μηχανισμό παρακολούθησης που προβλέπεται στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) των ΕΔΕΤ.

1.10.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, αν και χρήσιμα, αυτά τα ήσσονος σημασίας μέτρα υποστήριξης μπορούν να έχουν μόνο «ανακουφιστικό» αποτέλεσμα. Προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η τρέχουσα κρίση, η Επιτροπή και οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να επανεξετάσουν την οικονομική πολιτική που εφαρμόζεται στη ζώνη του ευρώ από την έναρξη της κρίσης. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διευκολυνθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να αποφευχθούν οι ζημίες που επήλθαν μέχρι σήμερα και να προληφθεί η στροφή των Ευρωπαίων «κατά» της ΕΕ.

2.1.

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να προσδώσει προστιθέμενη αξία στις πολιτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν αναληφθεί σε εθνικό επίπεδο και, ως εκ τούτου, χαιρετίζει την πρωτοβουλία —η οποία θα ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ για υποστήριξη των πολιτικών μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με την εφαρμογή των διαδικασιών οικονομικής διακυβέρνησης (ιδίως τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις)— τα προγράμματα οικονομικής προσαρμογής και τις μεταρρυθμίσεις που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη με δική τους πρωτοβουλία, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 της παρούσας πρότασης.

2.2.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι τα προγράμματα στήριξης για την Ελλάδα («Ομάδα δράσης για την Ελλάδα») και την Κύπρο (Ομάδα υποστήριξης για την Κύπρο) αποδείχθηκαν χρήσιμα για τις στοχοθετημένες χώρες και ότι η εξασφάλιση της δυνατότητας να μπορούν όλα τα κράτη μέλη να ζητούν την ενεργοποίηση ενός τέτοιου μηχανισμού στήριξης θα ενισχύσει τη συνολική ικανότητα για θεσμικές, διαρθρωτικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις.

2.3.

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, κατά το παρελθόν, η ικανότητα της ΕΕ να στηρίζει την τεχνική συνδρομή για τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις περιορίστηκε. Κατά συνέπεια, η ΕΕ δεν ήταν σε θέση να διαχειριστεί με αρκετά ταχύ ρυθμό καταστάσεις που απαιτούσαν πολιτική μεταρρύθμιση σε περιόδους κρίσης και, ως εκ τούτου, άλλοι διεθνείς οργανισμοί δραστηριοποιήθηκαν και ανέλαβαν ηγετικό ρόλο.

2.4.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει επίσης τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι το επί του παρόντος προτεινόμενο πρόγραμμα χρηματοδοτείται από τα υφιστάμενα κονδύλια της ΕΕ αντί να δημιουργηθεί ένα αυτοχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, το οποίο δεν θα περιόριζε τα κονδύλια άλλων ταμείων που επικεντρώνονται σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Εξάλλου, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η πρωτοβουλία ΠΣΔΜ, όπως έχει σχεδιαστεί, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο αίτημα των κρατών μελών για τεχνική υποστήριξη λόγω των οικονομικών της περιορισμών.

2.5.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι αυτό το πρόγραμμα τεχνικής συνδρομής δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπερεκτιμάται και ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μέσο που θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν μακροοικονομική ισορροπία στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η χρηματοδότηση δεν επαρκεί για να παράσχει πραγματική ώθηση στις μακροοικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη που επιδιώκουν τη σύγκλιση.

2.6.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει επίσης ότι οι συνεισφορές των κρατών μελών στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εντάσσονται στο ΠΣΔΜ θα πρέπει να εξετάζονται υπό το πρίσμα της «ρήτρας διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, με στόχο την επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης, την καταπολέμηση της φτώχειας και της ανεργίας και την προώθηση της ευημερίας.

2.7.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι σημαντικό να αλλάξει η επικρατούσα αντίληψη για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ώστε να αποφευχθεί ο στιγματισμός ή η επιβολή κυρώσεων και να παρεμποδιστεί η δημιουργία γραφειοκρατικών παγίδων εξαιτίας τους. Η νέα προσέγγιση θα πρέπει να ενθαρρύνει τις μεταρρυθμίσεις και την κατανόηση μεταξύ των χωρών. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι το προτεινόμενο πρόγραμμα εμπεριέχει μια θετική προσέγγιση και αναδεικνύει τον εθελοντικό χαρακτήρα του μηχανισμού, στοιχείο το οποίο διασφαλίζει ότι το πρόγραμμα δεν χρησιμοποιείται ή/και δεν εκλαμβάνεται ως μέσο ελέγχου ή ανάληψης των αρμοδιοτήτων που έχουν οι εθνικές αρχές για τα δικά τους μεταρρυθμιστικά τους προγράμματα. Εντούτοις, η ΕΟΚΕ επισημαίνει την ανάγκη να υποχρεούνται οι χώρες να καταγράφουν την παρεχόμενη στήριξη και την επιτυχία του προγράμματος μέσω αξιόπιστων, δημοκρατικών και υπεύθυνων διαδικασιών υποβολής εκθέσεων.

2.8.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει το γεγονός ότι το Πρόγραμμα Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (ΠΣΔΜ) δρομολογείται ύστερα από αίτημα ενός κράτους μέλους, αλλά υπογραμμίζει την ανάγκη η διαδικασία προσδιορισμού και δρομολόγησης της στήριξης να συμπεριλαμβάνει ευρύτερη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών, σύμφωνα με το ισχύον εθνικό δίκαιο.

2.9.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι, βάσει του καταμερισμού των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων που ισχύουν σε κάθε κράτος μέλος, καθώς και των ειδικών ανά χώρα συστάσεων οι οποίες συχνά αφορούν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, το πρόγραμμα πρέπει να είναι ευπρόσιτο για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Η ΕΟΚΕ ζητεί επίσης από την Επιτροπή να επαληθεύει ότι, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα αιτήματα τεχνικής συνδρομής που υποβάλλονται από τις εθνικές αρχές αφορούν τους τομείς αρμοδιότητας των περιφερειακών ή των τοπικών αρχών, αυτές οι τελευταίες συμμετείχαν άμεσα στον σχεδιασμό του σχεδίου διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και το επικύρωσαν.

2.10.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει επίσης την ικανοποίησή της για την προορατική προσέγγιση των ΠΣΔΜ, βάσει της οποίας επεκτείνεται η εμβέλεια της υποστήριξης σε όλα τα κράτη μέλη ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση, και, ως εκ τούτου, επισημαίνει το γεγονός ότι το πρόγραμμα πρέπει να θεωρηθεί ως μηχανισμός μακροπρόθεσμης διαρθρωτικής στήριξης και όχι μόνο ως απόκριση στην οικονομική ή/και χρηματοπιστωτική ύφεση.

2.11.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να διατηρηθεί το άρθρο 5 «Ειδικοί στόχοι και πεδίο εφαρμογής του προγράμματος» ως μη εξαντλητικός κατάλογος προκειμένου να διαφυλαχθεί η απαιτούμενη ευελιξία για την υλοποίηση των πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο προτεινόμενος κατάλογος είναι αρκετά διεξοδικός· συνιστά, εντούτοις, να επεκταθεί και σε άλλους τομείς πολιτικής, όπως η καταπολέμηση της φτώχειας, η προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι πολιτικές στον τομέα των μεταφορών, οι ΤΠΕ και η επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης εκ μέρους των κρατών μελών.

2.12.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η χάραξη πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να πραγματοποιείται με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, δεδομένου ότι «μια εταιρική σχέση που περιλαμβάνει όλους τους εταίρους, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ), κατά την προετοιμασία, την εκτέλεση και την εκ των υστέρων αξιολόγηση των έργων που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της ΕΕ συμβάλλει άμεσα στην επιτυχία» των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ). Συνεπώς, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι το νέο ΠΣΔΜ θα πρέπει να συμπεριλάβει αυστηρότερες διατάξεις σχετικά με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών στον σχεδιασμό και την παρακολούθηση των προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα: εθνικό, περιφερειακό και τοπικό. Αυτό θα συμβάλει στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φορέων χάραξης πολιτικής και των πολιτών.

2.13.

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι το ΠΣΔΜ θα μπορούσε να αξιοποιήσει τους υφιστάμενους μηχανισμούς παρακολούθησης για τα ΕΔΕΤ. Έτσι θα μπορούσε να εξασφαλιστεί υψηλότερη ποιότητα παρακολούθησης και αξιολόγησης, βελτιωμένος συντονισμός με τα ΕΔΕΤ και όσο το δυνατόν καλύτερες επιδόσεις από τους μηχανισμούς ελέγχου που έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή.

2.14.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το ΠΣΔΜ πρέπει να εφαρμοστεί σύμφωνα με τον κανονισμό περί κοινών διατάξεων για τα ΕΔΕΤ (εξαιρουμένων των άρθρων 25, 58 και 91), ο οποίος εξασφαλίζει μια πιο ανεπτυγμένη δομή στήριξης απ’ ό,τι το επί του παρόντος προτεινόμενο πρόγραμμα.

2.15.

Η ΕΟΚΕ συνιστά οι επιλέξιμες δράσεις (άρθρο 6) να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ικανοτήτων για τους κοινωνικούς εταίρους και τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών που συμμετέχουν στα προγράμματα μεταρρυθμίσεων.

2.16.

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διασφαλίσει ότι τα νέα δημοσιονομικά κονδύλια που προέρχονται από τα ΕΔΕΤ, θα επιτύχουν τη δέουσα ισορροπία μεταξύ των χρηματοδοτικών αναγκών στον τομέα της τεχνικής συνδρομής στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ και των οικονομικών αναγκών στον τομέα της τεχνικής υποστήριξης για το ΠΣΔΜ, προκειμένου να διασφαλιστεί η ενδεδειγμένη τεχνική συνδρομή προς αμφότερους τους μηχανισμούς.

2.17.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα της διατομεακής προσέγγισης που υιοθετείται στο ΠΣΔΜ, προκειμένου να στηριχθούν οι μεταρρυθμίσεις· καλεί, ωστόσο, την ΕΕ και τις εθνικές αρχές να αποφύγουν αλληλεπικαλύψεις με τομεακά προγράμματα. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη να οριστούν κεντρικά σημεία επαφής προκειμένου να διασφαλίζουν τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των προγραμμάτων και των ταμείων, καθώς και την καλύτερη χρήση των ταμείων για την αποφυγή αλληλεπικαλύψεων. Το άρθρο 13 θα πρέπει να βελτιωθεί προκειμένου να ενσωματώσει περισσότερα στοιχεία στον μηχανισμό συντονισμού.

2.18.

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να λαμβάνει περισσότερες πληροφορίες στο μέλλον σχετικά με τους μηχανισμούς συντονισμού που θα δημιουργηθούν για το ταμείο αυτό.

2.19.

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με λύπη το γεγονός ότι ο κατάλογος των δεικτών φαίνεται να είναι ανεπαρκής και επισημαίνει τη σημασία της θέσπισης κατάλληλων δεικτών για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση του προγράμματος. Επιπλέον, υπογραμμίζει ότι τα ΕΔΕΤ περιλαμβάνουν έναν κατάλογο δεικτών οι οποίοι θα μπορούσαν να συμπληρώσουν τους δείκτες που προτείνονται στο ΠΣΔΜ. Είναι αναγκαίο να επικαιροποιηθούν οι δείκτες της ΕΕ για τη μέτρηση του αντίκτυπου των μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να εξακριβωθεί ο βαθμός επιτυχίας τους σε συνάρτηση με την επίτευξη οικονομικής και κοινωνικής προόδου. Οι δείκτες θα πρέπει επίσης να αντικατοπτρίζουν κατά πόσο ο αντίκτυπος αυτός παραμένει σε εθνικό επίπεδο ή δημιουργεί πραγματική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

2.20.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη διάταξη που προβλέπει αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης στο 100 % των επιλέξιμων δαπανών, καθότι αυτό θα διευκολύνει την πρόσβαση των κρατών μελών στο πρόγραμμα.

2.21.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το ΠΣΔΜ συνιστά ένα πρώτο βήμα που πρέπει να παγιωθεί και να ενισχυθεί στις μελλοντικές μεταρρυθμίσεις του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ, προκειμένου να καταρτιστεί ένα αυτοχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα χωρίς να απαιτείται η μείωση των δημοσιονομικών κονδυλίων άλλων υφιστάμενων ταμείων στήριξης της ΕΕ.

2.22.

Για τον σκοπό αυτό, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις τροποποιήσεις των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και παροτρύνει ένθερμα την Επιτροπή να λάβει υπόψη της τα συμπεράσματα και τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στην παρούσα γνωμοδότηση.

2.23.

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ προτείνει οι τροποποιημένοι κανονισμοί να προβλέπουν ότι τα κονδύλια που μεταφέρονται στα νέα προγράμματα πρέπει να συνάδουν με τις απαιτήσεις συμμετοχής και να υπόκεινται στον ίδιο μηχανισμό παρακολούθησης με τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ). Αυτό θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται εξίσου στον προτεινόμενο κανονισμό για τη θέσπιση του ΠΣΔΜ και, συγχρόνως, κρίνεται σκόπιμο να συμπεριληφθούν στο υφιστάμενο τροποποιημένο κείμενο ειδικές διατάξεις και αναφορές στο σύστημα παρακολούθησης του κανονισμού περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) των ΕΔΕΤ.