10.3.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 75/48

Εισηγητής:

ο κ. Giuseppe GUERINI

Συνεισηγητής:

ο κ. Michael IKRATH

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επιδοκιμάζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπιση της οικονομικής στασιμότητας. Εντούτοις, η ΕΟΚΕ δεν μπορεί να μην απαιτήσει μεγαλύτερη αποφασιστικότητα από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ όσον αφορά τον καθορισμό και την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.

1.2.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαϊκές επενδύσεις θα ωφελήσουν, κυρίως, την πραγματική οικονομία, η οποία χαρακτηρίζεται από καινοτομία, ανάπτυξη και κοινωνική ευθύνη.

1.3.

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) είναι η ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ως εκ τούτου, η διασφάλιση ικανοποιητικής πρόσβασης σε χρηματοδότηση των ΜΜΕ και των ταχέως αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων αποτελεί καθοριστικής σημασίας προϋπόθεση τόσο για την ανάπτυξη των εν λόγω επιχειρήσεων όσο και για την καινοτομία, την οικονομική ανάπτυξη, την απασχόληση, τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και την εφαρμογή της κοινωνικής ευθύνης. Η βασική πηγή χρηματοδότησης των ΜΜΕ στην ΕΕ είναι η τραπεζική πίστη. Με δεδομένη την ανάγκη να δημιουργηθούν νέα πεδία ανάπτυξης και να αναδειχθεί η Ευρώπη σε ηγέτιδα δύναμη στον τομέα της καινοτομίας, απαιτείται να δημιουργηθούν νέοι δίαυλοι χρηματοδότησης για να υποστηριχθούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις, οι καινοτόμες ΜΜΕ και οι ταχέως αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις (scale-ups).

1.4.

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της επέκτασης των ευρωπαϊκών ταμείων επιχειρηματικών κεφαλαίων (EuVECA) και των ευρωπαϊκών ταμείων κοινωνικής επιχειρηματικότητας (EuSEF), και επισημαίνει ότι πρέπει να παρέχεται προστασία στους επενδυτές.

1.5.

Επομένως, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η παραδοσιακή χρηματοδότηση μέσω δανεισμού των εταιρειών που αναφέρονται στο σημείο 1.2 πρέπει να συμπληρωθεί με εναλλακτικές μεθόδους χρηματοδότησης, όπως επιχειρηματικά κεφάλαια (venture capital), συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding), ιδιωτικά μετοχικά κεφάλαια (private equity) κ.λπ. Ως εκ τούτου, η ΕΕ πρέπει να λάβει συγκεκριμένα και συνεκτικά μέτρα, αφενός για να επιτρέψει εκ νέου στις τράπεζες να ανταποκριθούν στη βασική τους αποστολή —αυτή της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας— και, αφετέρου, για να βελτιώσει σημαντικά τις δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω ιδίων κεφαλαίων και χρηματαγορών, και μέσω της άρσης των εμποδίων που υφίστανται στη δημιουργία μιας ένωσης κεφαλαιαγορών.

1.6.

Συνεπώς, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει και υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επισπεύσει την επανεξέταση των κανονισμών σχετικά με τις ευρωπαϊκές εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου (EuVECA — European venture capital fund) και τα ευρωπαϊκά ταμεία κοινωνικής επιχειρηματικότητας (EuSEF — European social entrepreneurship fund).

1.7.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το νομικό μέσο του κανονισμού τείνει να περιορίζει τον κίνδυνο διαφορετικής ερμηνείας σε εθνικό επίπεδο και, ως εκ τούτου, μπορεί να προάγει την οικοδόμηση ένωσης κεφαλαιαγορών. Επίσης, συστήνει να εξαλειφθούν οι διαφορές ερμηνείας που υφίστανται σε εθνικό επίπεδο.

1.8.

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να υποστηρίξει την ενίσχυση των συνεργιών μεταξύ των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», όπως η ψηφιακή ενιαία αγορά και η ενεργειακή ένωση, η COP 21, καθώς και των 17 στόχων των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, ώστε οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις να αποκτήσουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Η εμβάθυνση της οικονομικής ολοκλήρωσης για να διασφαλιστεί η παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ΕΕ πρέπει επίσης να αποτελέσει πρώτιστη προτεραιότητα κάθε επενδυτικής στρατηγικής.

1.9.

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι τμήματα του χρηματοπιστωτικού κλάδου αντί να κατευθύνονται στην πραγματική οικονομία προτιμούν εναλλακτικούς επενδυτικούς στόχους. Αυτοί επιδιώκουν συνήθως τη μεγιστοποίηση της απόδοσης των τοποθετήσεων, ενέχουν όμως υψηλό κερδοσκοπικό κίνδυνο. Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν εξάλλου και οι κανονισμοί για τα ίδια κεφάλαια των ευρωπαϊκών τραπεζών, οι οποίοι ευνοούν σαφώς τις επενδύσεις σε κινητές αξίες, κυρίως κρατικά ομόλογα, έναντι των χρηματοδοτήσεων των επιχειρήσεων με δανειακά κεφάλαια. Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι η νομοθεσία της ΕΕ έχει μέχρι σήμερα συμβάλει ελάχιστα, σε ανησυχητικό βαθμό, στη ρύθμιση των αμιγώς κερδοσκοπικών χρηματοπιστωτικών εταιρειών (αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου, σκιώδες τραπεζικό σύστημα). Επομένως, η ΕΟΚΕ συνιστά στα θεσμικά όργανα της ΕΕ να προωθήσουν με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα τις παραγωγικές επενδύσεις στην πραγματική οικονομία και να αντιμετωπίσουν τη χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία που ενέχει υψηλό προφίλ κινδύνου. Ένα επίκαιρο παράδειγμα αυτής της εξέλιξης είναι το γεγονός ότι, κατά τη φετινή συνεδρίαση του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον, κεντρικό θέμα ήταν η χρηματοδότηση της πράσινης οικονομίας («πράσινη χρηματοδότηση» — «Green Finance»). Οι Κινέζοι αναγνώρισαν από πολύ νωρίς αυτό το νέο πεδίο και το ανέδειξαν και στο πλαίσιο της προεδρίας της ομάδας G20, την οποία κατείχε η Κίνα το 2016. Η ΕΕ οφείλει, συνεπώς, να λάβει συναφή μέτρα και στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών ταμείων επιχειρηματικών κεφαλαίων (EuVECA) και των ευρωπαϊκών ταμείων κοινωνικής επιχειρηματικότητας (EuSEF), τα οποία να ενθαρρύνουν και να ενισχύουν τη χρηματοδότηση της πράσινης οικονομίας (σε συνέχεια της COP 21), ούτως ώστε να αντιμετωπίσει ευθύς εξαρχής τη χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία στον συγκεκριμένο τομέα (πράσινη χρηματοδότηση) (1).

1.10.

Όσον αφορά τον υπό εξέταση κανονισμό, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι υπάρχουν πλέον σε επίπεδο ΕΕ πολλές σημαντικές πηγές χρηματοδότησης, όπως το μέσο InnovFin (Χρηματοδοτήσεις της ΕΕ για την Καινοτομία — EU Finance for Innovators) στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», το πρόγραμμα COSME ή το πρόγραμμα EaSI, για να αναφέρουμε μόνο τα σημαντικότερα πέραν των ΕΔΕΤ ή του ΕΤΣΕ. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ προσδοκά ότι, στο πλαίσιο του αναπροσανατολισμού των εταιρειών EuVECA και των ταμείων EuSEF, θα επιτευχθεί στενός συντονισμός. Στην προκειμένη περίπτωση, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί ότι τα μέχρι σήμερα πολύ περιορισμένα κριτήρια πρόσβασης, καθώς και οι λοιποί περιοριστικοί όροι που έχουν επιβληθεί από την Επιτροπή, πρέπει να χαλαρώσουν ουσιαστικά, ώστε να βελτιωθεί αισθητά η αποτελεσματικότητα των ταμείων με γνώμονα πάντοτε τους στόχους που έχουν τεθεί. Κατευθυντήρια γραμμή πρέπει να είναι η ύπαρξη υψηλού βαθμού ευελιξίας.

1.11.

Η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι η αναθεώρηση θα επιφέρει επίσης τροποποιήσεις των πιστωτικών κανόνων των Συμβάσεων της Βασιλείας III, έτσι ώστε, εκτός του λεγόμενου συντελεστή υποστήριξης των ΜΜΕ (SME Supporting Factor), να καθιερωθεί και ο συντελεστής υποστήριξης των κοινωνικών επιχειρήσεων (Social Enterprises Supporting Factor). Με τον τρόπο αυτό, αναμένεται να καταστεί εφικτή η μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων για τον πιστωτικό κίνδυνο σε περίπτωση δημοσιονομικής δέσμευσης σε κοινωνικές επιχειρήσεις.

1.12.

Προκειμένου να διευρυνθεί η συμμετοχή σε αυτού του είδους τα επενδυτικά ταμεία, η ΕΟΚΕ συνιστά να καταστεί δυνατή η δημιουργία «ταμείων χαρτοφυλακίου». Αυτά τα ταμεία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ενίσχυση της δραστηριοποίησης μη θεσμικών επενδυτών —μεταξύ άλλων με τη μορφή ενώσεων των ενδιαφερομένων— ιδρύοντας «ταμεία εγγυήσεων», τα οποία θα στηρίζονται στην παροχή δημόσιων πόρων και θα διοικούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτού του είδους τα ταμεία θα μπορούσαν να στηρίξουν τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις και οργανισμούς με έντονα κοινωνικό προσανατολισμό.

1.13.

Εξίσου σημαντική θεωρεί η ΕΟΚΕ τη διαμόρφωση ενός πλαισίου κανόνων, μέσα στο οποίο θα μπορούσαν να αναπτυχθούν με θετικό τρόπο οι στόχοι χρηματοδότησης των κοινωνικών επενδυτικών κεφαλαίων, όπως κοινωνικές επιχειρήσεις (ΚΕ) και οργανισμοί κοινωνικού τομέα (ΟΚΤ). Τούτο απαιτεί την άρση παρεμφερών εμποδίων, τα οποία δυσχεραίνουν σημαντικά τη δυνατότητα αυτών των παραγόντων να λειτουργήσουν σε ισότιμη βάση σε περιβάλλον αγοράς. Ειδικότερα, χρειάζεται να θεσπιστούν καινοτόμα μέσα που να επιτρέπουν στον δημόσιο τομέα να αναλαμβάνει κοινωνικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο των εμπορικών εταιρικών σχέσεων με ΚΕ και ΟΚΤ.

1.14.

Επιπλέον η ΕΟΚΕ ζητεί, κατά την έννοια της γνωμοδότησης TEN/584 «Δυναμικό των e-ηλικιωμένων» και στο πλαίσιο των εταιρειών EuVECA και των ταμείων EusSEF, να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τη λεγόμενη «οικονομία της τρίτης ηλικίας». Συνακόλουθα, αυτό θα έχει επίσης θετικό αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, λόγω της ελάφρυνσης του συνταξιοδοτικού συστήματος από ενεργούς, μεγαλύτερους σε ηλικία ιδρυτές νέων επιχειρήσεων. Θα διαμορφωθεί, έτσι, μια νέα αξιακή αλυσίδα η οποία θα δημιουργήσει νέες πηγές εσόδων για το κράτος. Το ίδιο ισχύει και για τις γυναίκες (2) επιχειρηματίες και ιδρύτριες νεοφυών επιχειρήσεων, επιχειρηματίες του κοινωνικού τομέα κ.λπ.

2.1.

Η πρόταση επιδιώκει τον συντονισμό των πόρων των EuVECA και EuSEF με μέτρα που έχουν ήδη συμφωνηθεί σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό την τόνωση της οικονομικής ανάκαμψης (δηλαδή, το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη, το σχέδιο δράσης για την οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων).

2.2.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η πρόσβαση σε επιχειρηματικά κεφάλαια και κεφάλαια κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι το κλειδί για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης των νεοφυών επιχειρήσεων στην ΕΕ, των καινοτόμων ΜΜΕ και των κοινωνικών επιχειρήσεων.

2.3.

Ωστόσο, η ΕΕ εξακολουθεί να υπολείπεται των ΗΠΑ στην αγορά επιχειρηματικών κεφαλαίων, αντί να καλύπτει αυτή την υστέρηση.

2.4.

Επομένως, η Επιτροπή τροποποιεί το πλαίσιο των εταιρειών EuVECA και των ταμείων EuSEF πριν από την αρχικά προγραμματισμένη επανεξέταση (2017), έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι και τα δύο θα συμβάλλουν περισσότερο —σε συντονισμό με άλλες δράσεις— στην υποστήριξη των επιχειρηματικών κεφαλαίων και των κοινωνικών επενδύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ.

2.5.

Η πρόταση τροποποίησης επικεντρώνεται στα εξής: i) πώς επενδύουν τα ταμεία σε περιουσιακά στοιχεία· ii) πώς οι διαχειριστές κεφαλαίων διαχειρίζονται τα κεφάλαια· iii) πώς και οι δύο κανονισμοί αλληλεπιδρούν με άλλους υφιστάμενους νόμους σχετικά με επενδυτικά κεφάλαια· iv) ποιες απαιτήσεις πρέπει να πληρούν τα ταμεία προκειμένου να αξιοποιήσουν το διασυνοριακό διαβατήριο.

2.6.

Η πρόταση της Επιτροπής βασίζεται, αφενός, στο άρθρο 114 της ΣΛΕΕ και, αφετέρου, σε ολοκληρωμένη μελέτη αντίκτυπου (3).

3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επισπεύσει την επανεξέταση των κανονισμών σχετικά με τις ευρωπαϊκές εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου (EuVECA) και τα ευρωπαϊκά ταμεία κοινωνικής επιχειρηματικότητας (EuSEF)· η ΕΟΚΕ έχει ήδη εκφραστεί θετικά και για τους δύο κανονισμούς με αφορμή τις πρώτες προτάσεις για την υιοθέτησή τους το 2012 στις γνωμοδοτήσεις της με θέμα «Ευρωπαϊκές εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου» (4) και «Ευρωπαϊκά ταμεία κοινωνικής επιχειρηματικότητας» (5). Αυτό ισχύει κυρίως βάσει του «Σχεδίου δράσης της ΕΕ για την οικοδόμηση ένωσης κεφαλαιαγορών» (6).

3.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί και υποστηρίζει την προσπάθεια να ενισχυθεί η χρηματοδότηση των νέων επιχειρήσεων. Ομάδα στόχος είναι οι ΜΜΕ, ιδίως οι νεοφυείς επιχειρήσεις, οι μονοπρόσωπες εταιρείες, με δυναμικό καινοτομίας. Οι παρεμβάσεις θα αφορούν όχι μόνο το αρχικό στάδιο, αλλά κυρίως το δεύτερο και το τρίτο στάδιο ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, στο επίκεντρο πρέπει να βρεθούν οι ΜΜΕ που μπορούν να αναπτυχθούν ταχέως αλλά είναι πολύ μικρές για την κεφαλαιαγορά και δεν πληρούν τα κριτήρια για δανεισμό. Εξίσου σημαντικό είναι να δοθεί προτεραιότητα σε επιχειρήσεις με κοινωνικούς στόχους και βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο (επιχειρηματίες κοινωνικού τομέα).

3.3.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία τη λήψη μέτρων από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη για την ανάπτυξη των κεφαλαιοποιητικών, επενδυτικών και χρηματοδοτικών μέσων για επιχειρηματικές δραστηριότητες οι οποίες χρησιμεύουν ως συμπλήρωμα των τραπεζικών πιστώσεων. Εντούτοις, πρέπει να αναγνωριστεί ότι πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες —ιδίως περιφερειακές τράπεζες, όπως συνεταιριστικές και ταμιευτήρια στα κράτη μέλη— έχουν λάβει μέτρα για τη στήριξη νέων επιχειρήσεων και συγκαταλέγονται μεταξύ των σημαντικότερων χρηματοδοτών για επιχειρηματίες του κοινωνικού τομέα και καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις (7).

3.4.

Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι, συχνά, όχι μόνο οι ΜΜΕ, αλλά και οι επιχειρηματίες του κοινωνικού τομέα και οι νεοφυείς επιχειρήσεις διαθέτουν εξαιρετικά περιορισμένη ευχέρεια κεφαλαίου. Συνεπώς, οι επιχειρήσεις αυτές δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στα κριτήρια πιστοληπτικής ικανότητας των τραπεζικών πιστώσεων, τα οποία αυστηροποιήθηκαν ιδίως μέσω των ΟΚΑ IV/ΚΚΑ. Αυτή η διόλου ικανοποιητική κατάσταση κινδυνεύει να οξυνθεί περαιτέρω λόγω της Βασιλείας IV.

3.5.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η επικαιροποίηση των κανονισμών EuVECA και EuSEF είναι σκόπιμη, ωστόσο δεν αποτελεί το μοναδικό απαραίτητο μέτρο. Πέρα από τη βελτίωση των εν λόγω κανονισμών, πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα, ώστε να δημιουργηθεί μια πιο δυναμική επενδυτική νοοτροπία, η οποία θα απευθύνεται σε όλους τους τύπους επιχειρήσεων που εκπροσωπούνται σήμερα στην αγορά. Έτσι, θα ενισχυθεί, αφενός, η επιχειρηματικότητα και, αφετέρου, θα βοηθηθεί η πραγμάτωση του κοινωνικού πυλώνα της ΕΕ.

3.6.

Είναι κρίσιμο να επισημανθεί ότι ένα τμήμα του χρηματοπιστωτικού κλάδου δεν έχει απολύτως κανένα ενδιαφέρον για τη βιώσιμη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, αλλά επενδύει αποκλειστικά εκεί όπου μπορεί να επιτύχει άμεσα υψηλή απόδοση, και μάλιστα συχνά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, όπως για παράδειγμα μεταξύ της αγοράς και της μεταπώλησης επιχειρήσεων. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ έχουν καταβάλει ελάχιστη προσπάθεια για να περιορίσουν τον αντίκτυπο παρόμοιων αμιγώς κερδοσκοπικών επενδυτικών ταμείων/επενδυτικών τραπεζών (αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου, σκιώδες τραπεζικό σύστημα) και να τα εντάξουν σε ένα συνεκτικό ρυθμιστικό καθεστώς.

3.7.

Επίσης, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίσουν την αυξανόμενη ελκυστικότητα των επενδύσεων σε επιχειρηματικές δραστηριότητες της πραγματικής οικονομίας —και όχι μόνο στα χρηματοπιστωτικά μέσα— μέσω κινήτρων καθώς και να διαμορφώσουν ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό θεματολόγιο.

3.8.

Η ΕΟΚΕ, όπως και η Επιτροπή, φρονεί ότι, με την περαιτέρω ανάπτυξη των εταιρειών EuVECA και των ταμείων EuSEF, οι καινοτόμες επιχειρήσεις και οι επιχειρηματίες του κοινωνικού τομέα, καθώς και οι ΜΜΕ, θα αποκτήσουν εντέλει πρόσβαση σε τραπεζικές πιστώσεις και η χρηματοδότηση μέσω πιστώσεων και επιχειρηματικών κεφαλαίων θα μπορούσαν να συνδυαστούν μεταξύ τους για την επίτευξη θετικής μόχλευσης. Η ΕΟΚΕ συνιστά την προώθηση μιας ευρωπαϊκής αντίληψης όσον αφορά τα επιχειρηματικά κεφάλαια (European way of venture capital fundings).

3.9.

Στην ανάλυση της ευρωπαϊκής εταιρείας επιχειρηματικού κεφαλαίου, πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι 8 από τις 11 πιο ενεργές εταιρείες στηρίζονται σε δημόσιους πόρους ή, εν πάση περιπτώσει, στη σημαντική συμμετοχή δημόσιων φορέων, με το κάθε κράτος μέλος να συμπεριφέρεται διαφορετικά. Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ συνιστά τα βασικά ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως τα σχέδια δράσης για την ενιαία ψηφιακή αγορά και για την ενεργειακή ένωση, καθώς και η καθιέρωση του κοινωνικού πυλώνα της ΕΕ να ληφθούν υπόψη στον προσανατολισμό του ταμείου.

3.10.

Είναι ανάγκη ο αναπροσανατολισμός των μέτρων EuVECA και EuSEF να συντονιστεί το συντομότερο δυνατό με τα ακόλουθα μέσα: α) το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων· β) την πρωτοβουλία για την ένωση κεφαλαιαγορών· γ) το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (το οποίο αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία, ωστόσο θα έπρεπε ενδεχομένως να ληφθεί περισσότερο υπόψη από τα εθνικά οικονομικά και τραπεζικά συστήματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό του).

3.11.

Η πρόταση για την επανεξέταση των κανονισμών EuVECA και EuSEF συμβάλλει στην επίτευξη του βασικού στόχου της πολιτικής της ΕΕ: στη βελτίωση των δυνατοτήτων πρόσβασης των ΜΜΕ και των κοινωνικών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι συναφείς πιστωτικοί κανόνες της σύμβασης της Βασιλείας III, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στο δίκαιο της ΕΕ με μια οδηγία (ΟΚΑ 4) και έναν κανονισμό (ΚΚΑ), πρέπει να τροποποιηθούν· στο πλαίσιο αυτό, πρέπει, εκτός από τον λεγόμενο συντελεστή υποστήριξης των ΜΜΕ («SME Supporting Factor»), να υιοθετηθεί και ο συντελεστής υποστήριξης των κοινωνικών επιχειρήσεων («Social Enterprises Supporting Factor») στον ΚΚΑ, προκειμένου να περιοριστούν δραστικά οι κεφαλαιακές απαιτήσεις για τον πιστωτικό κίνδυνο κατά την ανάληψη οικονομικών δεσμεύσεων σε κοινωνικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για εύκολα προσδιορίσιμους συντελεστές, οι οποίοι δεν βαρύνουν τα δημόσια οικονομικά των κρατών μελών. Αυτό φαίνεται ότι είναι ζωτικής σημασίας για την ΕΟΚΕ, δεδομένου ότι οι ΜΜΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της ΕΕ και διασφαλίζουν την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Κατά συνέπεια, αποτελούν καίριο στοιχείο για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

3.12.

Πρέπει να υπενθυμιστεί ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις όχι μόνο οι επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας αλλά και διάφορες ΜΜΕ χαρακτηρίζονται από έναν ισχυρό δεσμό με τις τοπικές κοινωνίες· οι επιχειρήσεις αυτές θα μπορούσαν να επιδείξουν ενδιαφέρον για επενδύσεις, π.χ. σε οργανισμούς κοινωνικού χαρακτήρα ή στον συνεταιριστικό ενεργειακό εφοδιασμό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (8). Η τρέχουσα συγκρότηση των κανονισμών για τις εταιρείες EuVECA και τα ταμεία EuSEF επιτρέπει αποκλειστικά τη συμμετοχή επαγγελματιών επενδυτών. Εφόσον όμως στόχος είναι να αυξηθούν περαιτέρω οι επενδύσεις, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι θα ήταν ευκταία η διεύρυνση της βάσης των δυνητικών επενδυτών που θα επιδείκνυαν σχετικό ενδιαφέρον.

3.13.

Ανεξάρτητα από την ανάγκη να διασφαλιστεί η κατάλληλη προστασία των επενδυτών, θα μπορούσε να επιτραπεί σε επενδυτές που επιδεικνύουν επενδυτική διάθεση, παρότι είναι μη θεσμικοί, να συμμετέχουν στα εν λόγω ταμεία. Αυξάνονται ήδη οι εναλλακτικές προσπάθειες «συγκέντρωσης κεφαλαίων», όπως, για παράδειγμα, η συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding), οι οποίες εφαρμόζονται συχνά εντελώς άτυπα και χωρίς σαφές πλαίσιο. Κατά συνέπεια, ένα ήπιο άνοιγμα των εταιρειών EuVECA και των ταμείων EuSEF και σε μη θεσμικούς επενδυτές ενδέχεται να παρουσιάζει ενδιαφέρον, καθώς μάλιστα θα μπορούσε να προβλέπει τη δυνατότητα οι μη θεσμικοί επενδυτές να οργανώνονται σε ενιαίες ομάδες.

3.14.

Επιθυμητή είναι επίσης η προσοχή που πρέπει να δοθεί στις επιχειρήσεις μεσαίου μεγέθους (με έως και 499 εργαζομένους)· δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να αγνοηθούν, έτσι ώστε η ανάπτυξή τους —η οποία συχνά οφείλεται στην εξέλιξη των επιχειρήσεων που αρχικά ξεκίνησαν ως ΜΜΕ— να εδραιωθεί και να ενισχυθεί περαιτέρω στο μέτρο του δυνατού.

3.15.

Η αρχή της επικουρικότητας λαμβάνεται δεόντως υπόψη στην υπό εξέταση πρόταση· κατά συνέπεια, επικροτούνται τα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ (αντί σε εθνικό επίπεδο) με την αξιοποίηση των εταιρειών EuVECA και των ταμείων EuSEF, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα εναρμονισμένο πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς να περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό η ελευθερία των κρατών μελών σχετικά με τη γενική προσέγγιση στο θέμα του επιχειρηματικού κεφαλαίου. Εν προκειμένω, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την επιλογή του νομικού μέσου των κανονισμών. Ένα πιο εναρμονισμένο πλαίσιο θα μπορούσε να αναχαιτίσει τη συγκέντρωση των επιχειρηματικών κεφαλαίων σε ορισμένα μόνο κράτη μέλη και να συμβάλει στη μεγαλύτερη γεωγραφική τους εξάπλωση και στην αύξηση του αντίκτυπού τους. Σήμερα, οι πραγματοποιηθείσες επενδύσεις με τη μορφή επιχειρηματικών κεφαλαίων αντιπροσωπεύουν μόλις το 0,1 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ και επικεντρώνονται σε ορισμένα μόνο κράτη μέλη.

3.16.

Το να επιτραπεί στους διαχειριστές εναλλακτικών επενδυτικών κεφαλαίων, σύμφωνα με την οδηγία 2011/61/ΕΕ, να έχουν πρόσβαση στις εταιρείες EuVECA και τα ταμεία EuSEF, φαίνεται να είναι η ενδεδειγμένη λύση, έτσι ώστε να επιτευχθεί η εφαρμογή και ο αντίκτυπος αυτών των ταμείων μέσω της παραπομπής σε ήδη υφιστάμενους κανόνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

3.17.

Για τον λόγο αυτό, η ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση των δυνατοτήτων πρόσβασης των επιχειρήσεων στα ταμεία είναι πλήρως εναρμονισμένη με τη γενική προσέγγιση που ακολουθείται από την Επιτροπή για την ενίσχυση και των δύο αυτών ταμείων.

3.18.

Σκόπιμη κρίνεται επίσης η απόφαση για την ύπαρξη ενός κατώτατου ορίου επενδύσεων για την πρόσβαση στα ταμεία. Εντούτοις, θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι μηχανισμοί που αποσκοπούν στη διεύρυνση των συμμετοχών: μια πιθανή πρόταση θα μπορούσε να διευκολύνει τη σύσταση «ταμείου χαρτοφυλακίου» —μια δυνατότητα η οποία, συν τοις άλλοις, αναφέρεται στην ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που επισυνάπτεται στην πρόταση για την επανεξέταση αυτών των κανονισμών.

3.19.

Ιδιαιτέρως αξιέπαινη είναι η προτεινόμενη μείωση των διοικητικών εξόδων καταχώρισης, ιδίως στο μέτρο που αυτή αποσκοπεί στην άρση γραφειοκρατικών εμποδίων, προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα μέτρα που επιλέγονται προς χρηματοδότηση από την Επιτροπή, με στόχο τα έξοδα πρόσβασης για τους εν δυνάμει ενδιαφερόμενους επενδυτές να μη λειτουργούν αποτρεπτικά. Οι εν λόγω επενδυτές θα πρέπει να μπορούν να εστιάσουν στο αναπτυξιακό δυναμικό των επιχειρήσεων, που παρέχει πρόσβαση σε επιχειρηματικά κεφάλαια, και όχι στις δαπάνες πρόσβασης σε ένα υπερβολικά πολύπλοκο σύστημα.

3.20.

Οι τεχνικοί κανόνες σχετικά με τα ίδια κεφάλαια που πρέπει να διαθέτουν οι επενδυτές ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στα ταμεία ανατίθενται ορθά σε μια τεχνική αρχή όπως η ΕΑΚΑΑ. Η αρχή αυτή είναι η πλέον κατάλληλη για να διασφαλίσει ένα υψηλό επίπεδο κανονιστικών ρυθμίσεων σε έναν άκρως τεχνικό τομέα. Η ΕΟΚΕ προσδοκά ότι αυτή η δευτερεύουσα ρύθμιση σχετικά με την υλοποίηση μπορεί να επιτευχθεί σε συνεννόηση με τους ενδιαφερόμενους φορείς και με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, εφόσον έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν παρατηρήσεις και σχόλια επί μιας προσωρινής έκδοσης των κειμένων, μεταξύ άλλων, σε σχέση με την απλούστευση των ενίοτε υπερβολικών κανόνων.

3.21.

Στο πλαίσιο των υφιστάμενων προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ευρύτερη ανάπτυξη των EuVECA και EuSEF θα επέτρεπε, κυρίως στις καινοτόμες επιχειρήσεις και στις επιχειρήσεις της κοινωνικής καινοτομίας και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας (ενεργειακή ένωση, ψηφιακή ενιαία αγορά και μέτρα της COP 21) να διαδραματίσουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στον προσανατολισμό και τον χαρακτηρισμό των επενδύσεων. Εξαιρετικά χρήσιμη θα μπορούσε να αποδειχθεί εν προκειμένω η σύσταση «ταμείων εγγυήσεων» για τη στήριξη και χρηματοδότηση επενδύσεων σε τομείς με εξαιρετικά υψηλή κοινωνική, εργασιακή και περιβαλλοντική αξία, τα οποία θα τροφοδοτούνται με δημόσιους πόρους και η διαχείρισή τους θα διενεργείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ τονίζει, τέλος, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να υποστηρίξει συνολικά μέτρα που θα προωθούν την ανάπτυξη, στοχεύοντας στην πλήρη εφαρμογή μιας γενικότερης και ολοκληρωμένης στρατηγικής, καθόσον μάλιστα το σύνολο των εξειδικευμένων μέτρων δεν επαρκεί πλέον για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών σε ένα ολοένα και πιο περίπλοκο παγκόσμιο περιβάλλον.