—

għas-centre public d’action sociale d’Ottignies-Louvain-la-Neuve, minn V. Vander Geeten, avukat,

—

għal M. Abdida, minn O. Stein, avukat,

—

għall-Gvern Belġjan, minn C. Pochet u T. Materne, bħala aġenti, assistiti minn J.-J. Masquelin, D. Matray, J. Matray, C. Piront u N. Schynts, avukati,

—

għall-Gvern Franċiż, minn F.-X. Bréchot u D. Colas, bħala aġenti,

—

għall-Gvern tar-Renju Unit, minn C. Banner, barrister,

—

għall-Kummissjoni Ewropea, minn M. Condou-Durande u R. Troosters, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tad-Direttiva tal-Kunsill 2003/9/KE, tas-27 ta’ Jannar 2003, li tistabbilixxi standards minimi għall-akkoljenza ta’ dawk li jfittxu ażil (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19, Vol. 6, p. 101), tad-Direttiva tal-Kunsill 2004/83/KE, tad-29 ta’ April 2004, dwar livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika u l-istat ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l-kontenut tal-protezzjoni mogħtija (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 19, Vol. 7, p. 96, u rettifiki ĠU 2005, L 204, p. 24 u ĠU 2011, L 278, p. 13), tad-Direttiva tal-Kunsill 2005/85/KE, tal-1 ta’ Diċembru 2005, dwar standards minimi għal proċeduri fl-Istati Membri għall-għoti u l-irtirar tal-istatus ta’ rifuġjat (ĠU 2006 L 175M, p. 168, u rettifika ĠU 2006, L 236, p. 36) kif ukoll tal-Artikoli 1 sa 4, 19(2), 20, 21 u 47 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem il-“Karta”).

2

Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ kawża bejn is-centre public d’action sociale ta’ Ottignies-Louvain-la-Neuve (iktar ’il quddiem iċ-“CPAS”) u M. Abdida, ċittadin Niġerjan, dwar id-deċiżjoni ta’ dan l-organu li tiġi rtirata l-għajnuna soċjali mogħtija lil M. Abdida.

3

Il-Konvenzjoni Ewropea għall-Protezzjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali, iffirmata f’Ruma fl-4 ta’ Novembru 1950 (iktar ’il quddiem il-“KEDB”), tipprovdi fl-Artikolu 3 tagħha, intitolat “Il-projbizzjoni tat-tortura”:

“Ħadd ma għandu jkun assoġġettat għal tortura jew għal pieni jew trattamenti inumani jew degradanti.”

4

L-Artikolu 13 ta’ din il-konvenzjoni huwa fformulat kif ġej:

“Kull min ikollu miksura d-drittijiet u l-libertajiet tiegħu kontemplati f’din il-Konvenzjoni għandu jkollu rimedju effettiv quddiem awtorità nazzjonali għalkemm dak il-ksur ikun sar minn persuni li jkunu qed jaġixxu f’kariga uffiċjali.”

5

L-Artikolu 3 tad-Direttiva 2003/9, intitolat “Skop”, jipprovdi:

“1.   Din id-Direttiva għandha tapplika għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi u persuni bla stat kollha li jagħmlu applikazzjoni għal ażil fil-konfini jew fit-territorju ta’ Stat Membru għaż-żmien kollu li huma permessi joqgħodu fit-territorju bħala min ifittex ażil [...]

[...]

4.   L-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li japplikaw din id-Direttiva f’konnessjoni ma’ proċeduri biex ikunu deċiżi applikazzjonijiet għal għamliet ta’ protezzjoni barra dik li toħroġ mill-Konvenzjoni [dwar l-istatus tar-refuġjati, iffirmata f’Ġinevra fit-28 ta’ Lulju 1951 (Ġabra tat-Trattati tan-Nazzjonijiet Uniti, Vol. 189, p. 150, Nru 2545 (1954))] għal ċittadin ta’ pajjiżi terzi u persuni bla stat li jinstabu li mhumiex refuġjati.”

6

L-Artikolu 1 tad-Direttiva 2004/88, intitolat “Kontenut tas-suġġett u skop”, jgħid:

“L-għan ta’ din id-Direttiva tal-Kunsill huwa li tippreskrivi livelli stabbiliti minimi għall-kwalifika ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala refuġjati jew bħala persuni li nkella jeħtieġu protezzjoni internazzjonali u l-kontenut tal-protezzjoni mogħtija.”

7

L-Artikolu 2(ċ) u (g) ta’ din id-direttiva jipprovdi:

“Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva:

[...]

[...]

[...]

8

L-Artikolu 3 tal-imsemmija direttiva jippreċiża:

“L-Istati Membri jistgħu jdaħħlu jew jżommu livelli stabbiliti aktar favorevoli biex jistabbilixxu min jikkwalifika bħala refuġjat jew bħala persuna eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja, u biex jistabbilixxu l-kontenut ta’ protezzjoni internazzjonali, sakemm u safejn dawk il-livelli stabbiliti huma kompatibbli ma’ din id-Direttiva.”

9

L-Artikolu 15 tad-Direttiva 2004/83, li jinsab fil-Kapitolu V, intitolat “Kwalifika għal protezzjoni sussidjarja”, jipprovdi taħt it-titolu “Periklu serju”:

“Periklu serju jikkonsisti minn:

10

L-Artikolu 3 ta’ din id-direttiva, intitolat “Ambitu ta’ applikazzjoni”, huwa fformulat kif ġej:

“1.   Din id-Direttiva għandha tapplika għall-applikazzjonijiet kollha għall-ażil magħmula fit-territorju, inklużi dawk magħmula fil-fruntiera jew fiż-żoni ta’ transitu, ta’ l-Istati Membri u għall-irtirar ta’ l-status ta’ rifuġjat.

[...]

3.   Fejn Stati Membri jużaw jew jintroduċu proċedura li fiha l-applikazzjonijiet għall-ażil jiġu eżaminati kemm bħala applikazzjonijiet abbażi tal-Konvenzjoni ta’ Ġinevra kif ukoll bħala applikazzjonijiet għal tipi oħra ta’ protezzjoni internazzjonali mogħtija taħt iċ-ċirkostanzi definiti mill-Artikolu 15 tad-Direttiva 2004/83/KE, dawn għandhom japplikaw din id-Direttiva matul il-proċedura kollha tagħhom.

4.   Barra minn hekk, l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li japplikaw din id-Direttiva fi proċeduri sabiex jiġu deċiżi applikazzjonijiet għal kull tip ta’ protezzjoni internazzjonali.”

11

Il-premessi 2 u 12 tad-Direttiva 2008/115/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tas-16 ta’ Diċembru 2008, dwar standards u proċeduri komuni fl-Istati Membri għar-ritorn ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu qegħdin fil-pajjiż illegalment (ĠU L 348, p. 98) huma fformulati kif ġej:

[...]

12

L-Artikolu 3(4) ta’ din id-direttiva jipprovdi:

“Għall-finijiet ta’ din id-Deċiżjoni għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

[...]

13

L-Artikolu 5 tal-imsemmija direttiva jgħid:

“Fl-implimentazzjoni ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membri għandhom jieħdu kont dovut ta’:

[...]

jirrispettaw il-prinċipju ta’ non-refoulement.”

14

L-Artikolu 9 tad-Direttiva 2008/115, intitolat “Posponiment ta’ tneħħija”, jipprovdi, fil-paragrafu 1 tiegħu:

“L-Istati Membri għandhom jipposponu t-tneħħija:

15

L-Artikolu 12(1) tal-imsemmija direttiva jipprevedi:

“Deċiżjonijiet ta’ ritorn u, jekk maħruġa, deċiżjonijiet ta’ projbizzjoni fuq id-dħul u deċiżjonijiet ta’ tneħħija, għandhom jinħarġu bil-miktub u jagħtu raġunijiet fil-fatt u fid-dritt kif ukoll informazzjoni dwar ir-rimedji legali disponibbli.

[...]”

16

L-Artikolu 13(1) u (2) tal-istess direttiva jgħid:

“1.   Iċ-ċittadin konċernat ta’ pajjiż terz għandu jingħata dritt għal rimedju effettiv li jappella kontra jew li jitlob reviżjoni tad-deċiżjonijiet relatati mar-ritorn, kif imsemmi fl-Artikolu 12(1) quddiem awtorità ġudizzjarja jew amministrattiva kompetenti jew korp kompetenti magħmul minn membri imparzjali u li jgawdu minn salvagwardji ta’ indipendenza.

2.   L-awtorità jew il-korp imsemmijin fil-paragrafu 1 hawn fuq għandhom ikollhom is-setgħa li jirrivedu deċiżjonijiet relatati mar-ritorn, kif imsemmi fl-Artikolu 12(1), inkluża l-possibbiltà li jiġi sospiż temporanjament l-infurzar tagħhom, dment li ma tkunx diġà applikabbli sospensjoni temporanja taħt il-leġislazzjoni nazzjonali.”

17

L-Artikolu 14(1) tad-Direttiva 2008/115 jippreċiża:

“L-Istati Membri għandhom, bl-eċċezzjoni tas-sitwazzjoni koperta fl-Artikoli 16 u 17, jiżguraw li safejn ikun possibbli jiġu kkunsidrati l-prinċipji li ġejjin fir-rigward ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi matul il-perijodu għal tluq volontarju mogħti skond l-Artikolu 7 u matul perijodi li fihom it-tneħħija tkun ġiet posposta skond l-Artikolu 9:

[...]

[...]”

18

L-Artikolu 9b(1) tal-Liġi tal-15 ta’ Diċembru 1980 dwar l-aċċess fit-territorju, ir-residenza, l-istabbiliment u t-tneħħija tal-barranin, fil-verżjoni applikabbli għall-fatti tal-kawża (iktar ’il quddiem il-“Liġi tal-15 ta’ Diċembru 1980”), jgħid:

“Il-barrani li jirrisjedi fil-Belġju li jipprova l-identità tiegħu skont il-paragrafu 2 u li għandu marda li toħloq riskju reali għal ħajtu jew għall-integrità fiżika tiegħu jew riskju reali ta’ trattament inuman jew degradanti meta ma jkun hemm ebda kura adatta fil-pajjiż ta’ oriġini tiegħu jew fil-pajjiż fejn jirrisjedi, jista’ jitlob l-awtorizzazzjoni ta’ residenza fir-Renju tal-Belġju mill-Ministru jew mid-delegat tiegħu.”

19

L-Artikolu 48/4 tal-Liġi tal-15 ta’ Diċembru 1980 huwa fformulat kif ġej:

“§ 1.   L-istatus ta’ protezzjoni sussidjarja jingħata lill-barrani li ma jistax jitqies li huwa refuġjat u li ma jkunx jista’ jibbenefika mill-Artikolu 9b, u li fir-rigward tiegħu jeżistu motivi serji li wieħed jemmen li, jekk jintbagħat lura lejn il-pajjiż ta’ oriġini tiegħu jew, fil-każ ta’ persuna mingħajr Stat, fil-pajjiż li fiha kellu r-residenza abitwali tiegħu, huwa jaffaċċja r-riskju reali li jiltaqa’ mal-perikli serji msemmija fil-paragrafu (2) u li ma jkunx jista’ jew, fid-dawl ta’ dan ir-riskju, ma jixtieqx jinvoka l-protezzjoni ta’ dan il-pajjiż u dan, sakemm ma jkunx kopert mill-klawżoli ta’ esklużjoni msemmija fl-Artikolu 55/4.

§ 2.   Għandhom jitqiesu li huma perikli serji:

20

L-Artikoli 39/82, 39/84 u 39/85 tal-Liġi tal-15 ta’ Diċembru 1980 jipprevedu diversi proċeduri intiżi għas-sospensjoni ta’ deċiżjonijiet amministrattivi dwar ir-residenza u t-tneħħija ta’ barranin.

21

Fil-15 ta’ April 2009, M. Abdida ppreżenta applikazzjoni għal awtorizzazzjoni ta’ residenza għal raġunijiet mediċi, skont l-Artikolu 9b tal-Liġi tal-15 ta’ Diċembru 1980, motivata bil-fatt li huwa jbati minn marda partikolarment serja.

22

Din l-applikazzjoni ntlaqgħet fl-4 ta’ Diċembru 2009. Konsegwentement, M. Abdida bbenefika mill-għajnuna soċjali mogħtija miċ-CPAS.

23

Permezz ta’ deċiżjoni tas-6 ta’ Ġunju 2011, l-applikazzjoni għal awtorizzazzjoni ta’ residenza ppreżentata minn M. Abdida ġiet miċħuda, abbażi tal-fatt li l-pajjiż ta’ oriġini ta’ dan tal-aħħar huwa mgħammar b’infrastruttrura medika adatta għall-kura ta’ persuni li jbatu mill-istess marda tiegħu. Fid-29 ta’ Ġunju 2011, din id-deċiżjoni ġiet innotifikata lil M. Abdida b’ordni li huwa jitlaq mit-territorju Belġjan.

24

Fis-7 ta’ Lulju 2011, M. Abdida ppreżenta appell mid-deċiżjoni dwar iċ-ċaħda tal-applikazzjoni ta’ residenza quddiem il-Conseil du contentieux des étrangers.

25

Fit-13 ta’ Lulju 2011, iċ-CPAS iddeċidiet li tirtira l-għoti tal-għajnuna soċjali u rrifjutat l-għoti ta’ għajnuna medika urġenti fil-konfront ta’ M. Abdida. Iċ-CPAS irrivediet din id-deċiżjoni fis-27 ta’ Lulju 2011 u awtorizzat l-għajnuna medika urġenti.

26

Fil-5 ta’ Awwissu 2011, M. Abdida ppreżenta appell mid-deċiżjoni taċ-CPAS li tiġi rtirata l-għajnuna soċjali tiegħu quddiem it-Tribunal du travail de Nivelles.

27

Permezz ta’ sentenza tad-9 ta’ Settembru 2011, din il-qorti laqgħet dan l-appell u kkundannat liċ-CPAS tħallas lil M. Abdida għajnuna soċjali ekwivalenti għal kumpens għad-dħul għal persuna waħda billi kkunsidrat, b’mod partikolari, li d-dritt għal għajnuna soċjali huwa kundizzjoni indispensabbli għall-eżerċizzju effettiv ta’ appell u li għaldaqstant, l-għajnuna soċjali lil M. Abdida għandha tissokta sakemm tingħata deċiżjoni dwar l-appell li huwa ppreżenta kontra d-deċiżjoni ta’ ċaħda tal-applikazzjoni ta’ residenza tiegħu li ttieħdet fil-konfront tiegħu.

28

Fis-7 ta’ Ottubru 2011, iċ-CPAS appellat minn din is-sentenza quddiem il-Cour du travail de Bruxelles.

29

Din il-qorti tikkonstata li, b’applikazzjoni tar-regoli nazzjonali rilevanti, ebda azzjoni ġudizzjarja sospensiva ma hija disponibbli għal M. Abdida kontra d-deċiżjoni ta’ ċaħda tal-applikazzjoni ta’ residenza tiegħu u li, sakemm tingħata deċiżjoni dwar l-appell tiegħu, ma huwa intitolat għal ebda forma ta’ għajnuna soċjali għajr dik tal-assistenza medika urġenti.

30

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Cour d’appel de Bruxelles iddeċidiet li tissospendi l-proċedura u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:

31

Permezz tad-domandi tagħha, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk id-Direttivi 2003/9, 2004/83 u 2005/85, moqrija, skont il-każ, flimkien mal-Artikoli 1 sa 4, 19(2), 20, 21 u 47 tal-Karta, għandhomx jiġu interpretati fis-sens li Stat Membru, li l-awtoritajiet kompetenti tiegħu jkunu adottaw deċiżjoni li tiċħad it-talba ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz li jiġi awtorizzat jirrisjedi f’dan l-Istat Membru abbażi ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tipprevedi li barrani li jsofri minn marda li timplika riskju serju għall-ħajja tiegħu jew għall-integrità fiżika tiegħu jew għal trattament inuman jew degradanti jista’ jiġi awtorizzat jirrisjedi fl-imsemmi Stat Membru, meta ma jkun jeżisti ebda trattament adatt fil-pajjiż tal-oriġini ta’ dan il-barrani jew fil-pajjiż terz fejn kien jirrisjedi qabel, u li tordna lill-imsemmi ċittadin ta’ pajjiż terz iħalli t-territorju ta’ dan l-istess Stat Membru, għandu jipprevedi rimedju b’effett sospensiv kontra din id-deċiżjoni u jipprovdi l-bżonnijiet bażiċi tal-istess ċittadin ta’ pajjiż terz sakemm tingħata deċiżjoni dwar l-appell mill-imsemmija deċiżjoni.

32

Qabelxejn, għandu jiġi kkonstatat li mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li dawn id-domandi huma bbażati fuq il-premessa li l-applikazzjonijiet ippreżentati skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali jikkostitwixxu applikazzjonijiet għal protezzjoni internazzjonali fis-sens tad-Direttiva 2004/83 u għalhekk jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva.

33

Madankollu, kif jirriżulta mill-punti 27, 41, 45 u 46 tas-sentenza M’Bodj (C-542/13, EU:2014:425), l-Artikoli 2(ċ) u (e), 3 u 15 tad-Direttiva 2004/83 għandhom jiġu interpretati fis-sens li l-applikazzjonijiet ippreżentati skont din il-leġiżlazzjoni nazzjonali ma jikkostitwixxux applikazzjonijiet għal protezzjoni internazzjonali fis-sens tal-Artikolu 2(g) ta’ din id-direttiva. Isegwi li s-sitwazzjoni ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz li jkun ippreżenta tali applikazzjoni ma taqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmija direttiva, kif iddefinit fl-Artikolu 1 tagħha.

34

F’dak li jirrigwarda d-Direttiva 2005/85, mill-Artikolu 3 tagħha jirriżulta li hija tapplika mhux biss għall-applikazzjonijiet għal ażil, iżda wkoll għall-applikazzjonijiet għal protezzjoni sussidjarja meta Stat Membru jistabbilixxi proċedura unika li fil-kuntest tagħha applikazzjoni tiġi eżaminata fid-dawl taż-żewġ tipi ta’ protezzjoni internazzjonali (sentenzi M., C‑277/11, EU:C:2012:744, punt 79, u N., C‑604/12, EU:C:2014:302, punt 39), u li l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li japplikaw id-direttiva għal tipi oħra ta’ applikazzjonijiet għal protezzjoni internazzjonali.

35

Huwa paċifiku li l-applikazzjonijiet ippreżentati abbażi tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma jikkostitwixxux applikazzjonijiet għal protezzjoni internazzjonali.

36

Id-Direttiva 2003/9 lanqas ma tapplika f’sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali peress li, minn naħa, l-Artikolu 3(1) u (4) tagħha jillimita l-applikazzjoni tagħha għall-applikazzjonijiet ta’ ażil, filwaqt li jippreċiża li l-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li japplikaw din id-direttiva fl-ipproċessar ta’ applikazzjonijiet ta’ tipi oħra ta’ protezzjoni, u min-naħa l-oħra, mill-proċess li għandha l-Qorti tal-Ġustizzja ma jirriżultax li r-Renju tal-Belġju ddeċieda li japplika l-imsemmija direttiva għall-applikazzjonijiet ippreżentati abbażi tal-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali.

37

Fid-dawl ta’ dan, fil-kuntest tal-proċedura ta’ kooperazzjoni bejn il-qrati nazzjonali u l-Qorti tal-Ġustizzja stabbilita fl-Artikolu 267 TFUE, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tagħti lill-qorti nazzjonali risposta utli li tippermettilha taqta’ l-kawża li tkun tressqet quddiemha. Konsegwentement, anki jekk, formalment, il-qorti tar-rinviju tkun irreferiet biss għad-Direttivi 2003/9, 2004/83 u 2005/85, tali fatt ma jostakolax lill-Qorti tal-Ġustizzja milli tipprovdi l-elementi kollha ta’ interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li jistgħu jkunu utli għas-sentenza tal-kawża quddiemha, irrispettivament minn jekk din il-qorti tkunx irreferiet għalihom fir-rinviju tad-domandi tagħha. F’dan ir-rigward, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tislet, mill-informazzjoni kollha pprovduta mill-qorti nazzjonali, u b’mod partikolari, mill-motivazzjoni tad-deċiżjoni tar-rinviju, il-punti tad-dritt tal-Unjoni li għandhom jiġu interpretati fid-dawl tas-suġġett tal-kawża (ara, f’dan is-sens, sentenzi Fuß, C‑243/09, EU:C:2010:609, punti 39 u 40, kif ukoll Hadj Ahmed, C‑45/12, EU:C:2013:390, punt 42).

38

Fil-każ ineżami, id-domandi magħmula mill-qorti tar-rinviju jirrigwardaw il-karatteristiċi ta’ appell minn deċiżjoni li tordna lil M. Abdida jitlaq mit-territorju tal-Belġju minħabba r-residenza illegali tiegħu fil-Belġju, kif ukoll is-salvagwardji li għandhom jiġu offerti lil M. Abdida sakemm tingħata deċiżjoni dwar l-appell li huwa ppreżenta minn din id-deċiżjoni.

39

Huwa paċifiku li l-imsemmija deċiżjoni tikkostitwixxi att amministrattiv li jiddikjara l-illegalità tar-residenza ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz u li jistabbilixxi obbligu ta’ ritorn. Għaldaqstant, hija għandha tiġi kklassifikata bħala “deċiżjoni ta’ ritorn” fis-sens tal-Artikolu 3(4) tad-Direttiva 2008/115.

40

L-Artikoli 13 u 14 tad-Direttiva 2008/115 jistabbilixxu regoli dwar ir-rimedji ġudizzjarji disponibbli fir-rigward ta’ deċiżjonijiet ta’ ritorn u s-salvagwardji offruti lil ċittadini ta’ pajjiżi terzi, li fir-rigward tagħhom tkun ittieħdet tali deċiżjoni, sakemm iseħħ ir-ritorn.

41

Għaldaqstant, għandu jiġi ddeterminat jekk l-imsemmija artikoli għandhomx jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li ma tikkonferixxix effett sospensiv fuq appell minn deċiżjoni ta’ ritorn bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali u li ma tipprevedix l-għoti ta’ bżonnijiet bażiċi liċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikkonċernat sakemm tingħata deċiżjoni fuq l-appell minn tali deċiżjoni.

42

F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2008/115 għandha ssir, kif tfakkar il-premessa 2 tagħha, b’osservanza sħiħa tad-drittijiet fundamentali u tad-dinjità tal-persuni kkonċernati.

43

Fir-rigward, l-ewwel nett, tal-karatteristiċi tal-appell li għandu jkun disponibbli minn deċiżjoni ta’ ritorn bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2008/115, moqri flimkien mal-Artikolu 12(1) tagħha, jirriżulta li ċittadin ta’ pajjiż terz għandu jkollu rimedju ġudizzjarju effettiv sabiex jikkontesta deċiżjoni ta’ ritorn meħuda fil-konfront tiegħu.

44

Min-naħa l-oħra, l-Artikolu 13(2) ta’ din id-direttiva jipprevedi li l-awtorità jew l-istanza li hija kompetenti sabiex tiddeċiedi dwar dan l-appell tista’ tissospendi temporanjament l-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni ta’ ritorn ikkontestata, sakemm sospensjoni temporanja ma tkunx diġà applikabbli bis-saħħa tal-leġiżlazzjoni nazzjonali. Isegwi li l-imsemmija direttiva ma teżiġix li r-rimedju ġudizzjarju previst fl-Artikolu 13(1) tagħha jkollu neċessarjament effett sospensiv.

45

Madankollu, il-karatteristiċi ta’ tali rimedju ġudizzjarju għandhom jiġu ddeterminati konformement mal-Artikolu 47 tal-Karta li jikkostitwixxi riaffermazzjoni tal-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi Unibet, C‑432/05, EU:C:2007:163, punt 37, u Agrokonsulting-04, C‑93/12, EU:C:2013:432, punt 59) u li jistabbilixxi li kull persuna li tkun ġarrbet ksur tad-drittijiet u tal-libertajiet tagħha ggarantiti mid-dritt tal-Unjoni għandha dritt għal rimedju effettiv quddiem qorti skont il-kundizzjonijiet previsti fl-imsemmi artikolu.

46

F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat li l-Artikolu 19(2) tal-Karta jippreċiża, b’mod partikolari, li ħadd ma għandu jitneħħa mit-territorju lejn Stat fejn hemm riskju serju li jkun suġġett għal trattament inuman jew degradanti.

47

Mill-ġurisprudenza tal-Qorti Ewropea għad-Drittijiet tal-Bniedem li, skont l-Artikolu 52(3) tal-Karta, għandha tittieħed inkunsiderazzjoni għall-interpretazzjoni tal-Artikolu 19(2) tagħha, jirriżulta li, filwaqt li persuni li ma għandhomx in-nazzjonalità li huma suġġetti għal deċiżjoni li tawtorizza t-tneħħija tagħhom mit-territorju ma jistgħux, fil-prinċipju, jinvokaw dritt li jibqgħu fit-territorju ta’ Stat Membru u jkomplu jibbenefikaw mill-għajnuna u mis-servizzi mediċi, soċjali jew oħrajn ipprovduti minn dan l-Istat, id-deċiżjoni li jitneħħa mit-territorju barrani li jsofri minn marda fiżika jew mentali serja lejn pajjiż fejn il-faċilitajiet ta’ trattament ta’ din il-marda huma inferjuri għal dawk disponibbli fl-imsemmi Stat tista’ tqajjem kwistjoni taħt l-Artikolu 3 tal-KEDB, f’każijiet eċċezzjonali ħafna, meta l-kunsiderazzjonijiet umanitarji li jimmilitaw kontra l-imsemmija tkeċċija jkunu imperattivi (ara, b’mod partikolari, Il-Qorti Ewropea għad-Drittijiet tal-Bniedem, sentenza N vs Ir-Renju Unit, tas-27 ta’ Mejju 2008, p. 42).

48

Għaldaqstant, fil-każijiet ferm eċċezzjonali, fejn it-tneħħija ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz li jbati minn marda serja lejn pajjiż li fih ma jkunx hemm trattamenti adatti tkun tikser il-prinċipju ta’ non-refoulement, l-Istati Membri ma jkunux jistgħu, skont l-Artikolu 5 tad-Direttiva 2008/115, moqri fid-dawl tal-Artikolu 19(2) tal-Karta, jordnaw tali tneħħija.

49

Għaldaqstant, l-eżekuzzjoni ta’ deċiżjoni ta’ ritorn li timplika t-tneħħija ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz li jbati minn marda serja lejn pajjiż li fih ma jkunx hemm trattamenti adatti tista’, f’ċerti każijiet, tikkostitwixxi ksur tal-Artikolu 5 tad-Direttiva 2008/115.

50

Dawn il-każijiet ferm eċċezzjonali huma kkaratterizzati mill-gravità u min-natura irreparabbli tad-dannu li jirriżulta mit-tneħħija ta’ ċittadin ta’ pajjiż terz lejn pajjiż li fih ikun hemm riskju serju li jkun suġġett għal trattament inuman jew degradanti. L-effettività tal-appell minn deċiżjoni ta’ ritorn li l-eżekuzzjoni tagħha tista’ tesponi liċ-ċittadin ta’ pajjiż terz inkwistjoni għal riskju serju ta’ deterjorament gravi u irriversibbli tal-istat ta’ saħħa tiegħu, teżiġi, f’dawn il-kundizzjonijiet, li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikun jista’ jressaq appell b’effett sospensiv, sabiex jiġi żgurat li d-deċiżjoni ta’ ritorn ma tiġix eżegwita qabel ma awtorità kompetenti jkollha l-possibbiltà teżamina lment ibbażat fuq ksur tal-Artikolu 5 tad-Direttiva 2008/115, moqri fid-dawl tal-Artikolu 19(2) tal-Karta.

51

Din l-interpretazzjoni hija kkorroborata mill-ispjegazzjonijiet marbuta mal-Artikolu 47 tal-Karta, li jgħidu li l-ewwel paragrafu ta’ dan l-artikolu huwa bbażat fuq l-Artikolu 13 tal-KEDB (sentenza eżami mill-ġdid Arango Jaramillo et vs BEI, C‑334/12 RX‑II, EU:C:2013:134, punt 42).

52

Fil-fatt, il-Qorti Ewropea għad-Drittijiet tal-Bniedem iddeċidiet li, meta Stat jiddeċiedi li jirritorna barrani lejn pajjiż fejn ikun hemm raġunijiet sostanzjali għalfejn l-applikant ikun espost għal riskju serju ta’ trattament li jmur kontra l-Artikolu 3 tal-KEDB, id-dritt għal rimedju effettiv stabbilit fl-Artikolu 13 tal-KEDB jeżiġi li l-persuni kkonċernati jkollhom għad-dispożizzjoni tagħhom, ipso jure, rimedju sospensiv kontra l-eżekuzzjoni tal-miżura li tippermetti t-tneħħija tagħhom (ara, b’mod partikolari, Qorti Ewropea għad-Drittijiet tal-Bniedem, sentenzi Gebremedhin vs Franza, tas-26 ta’ April 2007, p. 67, kif ukoll Hirsi Jamaa et vs L‑Italja, tat-23 ta’ Frar 2012, p. 200).

53

Minn dak li ntqal jirriżulta li l-Artikoli 5 u 13 tad-Direttiva 2008/115, moqrija flimkien mal-Artikoli 19(2) u 47 tal-Karta, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li ma tipprevedix rimedju b’effett sospensiv kontra deċiżjoni ta’ ritorn li l-eżekuzzjoni tagħha tista’ tesponi liċ-ċittadin ta’ pajjiż terz inkwistjoni għal riskju serju ta’ deterjorament gravi u irriversibbli tal-istat ta’ saħħa tiegħu.

54

Fir-rigward, it-tieni nett, tal-għoti ta’ bżonnijiet bażiċi lil ċittadin ta’ pajjiż terz f’sitwazzjoni bħal dik fil-kawża prinċipali, filwaqt li mill-premessa 12 tad-Direttiva 2008/115 jirriżulta li l-bżonnijiet bażiċi ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu residenti irregolari, iżda li jkunux għadhom jistgħu jitneħħew mit-territorju, għandhom jiġu ddefiniti skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali, xorta jibqa’ l-fatt li din il-leġiżlazzjoni għandha tkun kompatibbli mal-obbligi li jirriżultaw minn din id-direttiva.

55

L-Artikolu 14 tal-imsemmija direttiva jipprevedi ċerti salvagwardji sakemm iseħħ ir-ritorn, b’mod partikolari matul il-perijodi li fir-rigward tagħhom it-tneħħija tkun ġiet ipprorogata skont l-Artikolu 9 tal-istess direttiva.

56

Skont l-Artikolu 9(1)(b) tad-Direttiva 2008/115, l-Istati Membri għandhom jipprorogaw it-tneħħija sakemm jissokta l-effett sospensiv mogħti skont l-Artikolu 13(2) ta’ din id-direttiva.

57

Mill-istruttura ġenerali tad-Direttiva 2008/115, li għandha tittieħed inkunsiderazzjoni għall-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza Abdullahi, C‑394/12, EU:C:2013:813, punt 51), jirriżulta li l-Artikolu 9(1)(b) ta’ din id-direttiva għandu jkopri s-sitwazzjonijiet kollha li fihom Stat Membru għandu jissospendi l-eżekuzzjoni ta’ deċiżjoni ta’ ritorn wara li jkun ġie ppreżentat appell minn din id-deċiżjoni.

58

Minn dak li ntqal jirriżulta li, sakemm iseħħ ir-ritorn, l-Istati Membri għandhom joffru lil ċittadin ta’ pajjiż terz li jbati minn marda serja, li jkun ippreżenta appell minn deċiżjoni ta’ ritorn li l-eżekuzzjoni tagħha tista’ tesponih għal riskju serju ta’ deterjorament gravi u irriversibbli tal-istat ta’ saħħa tiegħu, is-salvagwardji li huma stabbiliti fl-Artikolu 14 ta’ din id-direttiva.

59

B’mod partikolari, f’sitwazzjoni bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, l-Istat Membru kkonċernat huwa marbut, b’applikazzjoni tal-Artikolu 14(1)(b) tal-imsemmija direttiva, jipprovdi, sa fejn huwa possibbli, bżonnijiet bażiċi lil ċittadin ta’ pajjiż terz li jbati minn marda serja fil-każ li huwa stess ma jkollux il-mezzi li jipprovdi għall-bżonnijiet tiegħu.

60

Fil-fatt, f’tali sitwazzjoni, kieku ma kienx hemm ir-rekwiżit simultanju tal-għoti ta’ bżonnijiet bażiċi liċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikkonċernat, ir-rekwiżit ta’ kura medika urġenti u ta’ trattament indispensabbli tal-mard, previst fl-Artikolu 14(1)(b) tad-Direttiva 2008/115, ikun jista’ jiċċaħħad minn effett reali.

61

Madankollu, għandu jiġi rrilevat li huma l-Istati Membru li għandhom jiddeterminaw l-għamla tal-għoti tal-bżonnijiet bażiċi taċ-ċittadin ta’ pajjiż terz ikkonċernat.

62

Isegwi li l-Artikolu 14(1)(b) għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li ma tipprovdix l-għoti, sa fejn huwa possibbli, ta’ bżonnijiet bażiċi lil ċittadin ta’ pajjiż terz li jbati minn marda serja, sabiex tiggarantixxi li l-kura medika urġenti u t-trattament indispensabbli tal-mard ikunu jistgħu jipproduċu l-effetti tagħhom, matul il-perijodu li fih l-Istat Membru jkun marbut jipposponi t-tneħħija ta’ dan iċ-ċittadin ta’ pajjiż terz wara li jkun ġie ppreżentat appell minn deċiżjoni ta’ ritorn li tkun ittieħdet fil-konfront tiegħu.

63

Fid-dawl ta’ dak li ntqal, ir-risposta li għandha tingħata għad-domandi magħmula għandha tkun li l-Artikoli 5 u 13 tad-Direttiva 2008/115, moqrija fid-dawl tal-Artikoli 19(2) u 47 tal-Karta, kif ukoll l-Artikolu 14(1)(b) ta’ din id-direttiva, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali:

64

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi:

L-Artikoli 5 u 13 tad-Direttiva 2008/115 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tas-16 ta’ Diċembru 2008, dwar standards u proċeduri komuni fl-Istati Membri għar-ritorn ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi li jkunu qegħdin fil-pajjiż illegalment, moqrija fid-dawl tal-Artikoli 19(2) u 47 tal-Karta, kif ukoll l-Artikolu 14(1)(b) ta’ din id-direttiva, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali: