20.7.2007   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 168/16

1.1

Il-KESE jixtieq jirringrazzja lill-Presidenza Ġermaniża u jifirħilha tax-xogħol ta' preparazzjoni u ta' l-isforzi tagħha sabiex tiżgura t-trasparenza u l-konsultazzjoni dwar l-Aġenda Territorjali.

1.2

Il-KESE jqis li sar iż-żmien li niċċaqalqu mil-fażi attwali ta' koordinazzjoni informali fi ħdan il-Kunsill u nidħlu f'fażi ġdida bażata fuq kooperazzjoni politika aktar mill-qrib. Fuq il-bażi tax-xogħol li diġà sar u tal-kontribuzzjonijiet ġodda ppjanati minn ESPON, irid jittieħed pass ieħor lejn l-integrazzjoni, billi l-Kummissjoni tingħata mandat ċar li bih tkun tista' teżerċita d-dritt ta' l-inizjattiva.

1.3

Il-KESE jikkonsidra li d-diskussjonijiet dwar l-Aġenda Territorjali fil-Kunsill għandhom iwasslu għal deċiżjonijiet ta' politika aktar preċiżi u sabiex dan iseħħ, hemm bżonn li l-Kummissjoni Ewropea tkun involuta aktar, għaliex il-Kummissjoni qiegħda fl-aħjar pożizzjoni sabiex tiżgura li l-approċċi differenti lejn il-koeżjoni territorjali fl-Unjoni Ewropea huma koerenti u kompatibbli ma' xulxin.

1.4

Il-mira tal-koeżjoni territorjali fil-livell ta' l-UE jitlob li l-Kummissjoni jkollha unità speċifika u robusta li tanalizza, tivvaluta u tippreżenta proposti ta' politika li jikkonfermaw il-valur miżjud ta' approċċ Ewropew lejn il-koeżjoni territorjali.

1.5

Il-Kumitat jipproponi li tiġi żgurata l-kontinwità meta tintemm il-Presidenza Ġermaniża. Il-Kummissjoni għandha tistudja, tissintetizza u timplimenta l-Aġenda Territorjali permezz ta' programm ta' azzjoni li jirrispetta l-kompetenzi fl-ippjanar ta' l-ispazji ta' l-Istati Membri u tar-reġjuni.

1.6

Ir-raba' rapport dwar il-koeżjoni li bħalissa qiegħed jiġi mfassal mill-Kummissjoni Ewropea għandu janalizza l-impatt tal-fondi Komunitarji fuq it-territorju u jistabbilixxi rabtiet bejn il-politika ta' koeżjoni u l-iskopijiet ta' l-Aġenda Territorjali. Il-KESE jikkonsidra li l-programmi ta' kooperazzjoni bejn il-fruntieri għandhom jissaħħu, meta t-Trattat Kostituzzjonali jiġi adottat.

1.7

Il-bilanċ bejn il-livelli differenti ta' amministrazzjoni li jaħdmu fil-kamp — lokali, reġjonali, nazzjonali u Komunitarju — irid ikun żgurat għall-gvernanza ta' l-Aġenda Territorjali u s-soċjetà ċivili organizzata, li trid tiġi kkonsultata minn qabel, għandha tiġi involuta wkoll f'din il-ħidma.

1.8

Il-KESE jipproponi li l-Kunsill tal-Ministri juża l-metodu miftuħ ta' koordinazzjoni, filwaqt li jipprovdi linji gwida preċiżi, bħala l-ewwel pass sabiex l-Aġenda Territorjali twassal dawn il-kwistjonijiet taħt il-metodu komunitarju, wara l-approvazzjoni tat-Trattat Kostituzzjonali.

1.9

Il-KESE jittama li fil-futur qrib l-UE tadotta t-Trattat Kostituzzjonali, li jinkludi l-iskopijiet tal-koeżjoni territorjali u jipproponi li, fuq il-bażi tal-kunsens reali li jeżisti dwar l-Aġenda Territorjali, il-konklużjonijiet tal-Kunsill Informali ta' Leipzig għandhom jirrakkomandaw li tiġi implimentata b'mod gradwali flok ma jisħqu fuq il-fatt li mhix obbligatorja.

1.10

Il-KESE, għalhekk, isejjaħ lill-Kummissjoni Ewropea sabiex tipproponi li l-Kunsill tal-Ministri jkompli bl-implimentazzjoni ta' l-Aġenda Territorjali fuq il-bażi legali attwali.

2.1

Nhar is-7 ta' Novembru 2006, il-Ministru Federali tat-Trasport, il-Kostruzzjoni u l-Iżvilupp Urban talab lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, f'isem il-Presidenza Ġermaniża, sabiex ifassal opinjoni esplorattiva dwar l-Aġenda Territorjali.

2.2

Matul il-laqgħa informali tal-ministri dwar il-koeżjoni territorjali u l-iżvilupp urban li ser tinżamm f'Leipzig nhar l-24 u l-25 ta' Mejju 2007, il-Ministri Ewropej ser jadottaw dokument ta' politika bit-titlu L-Aġenda Territorjali ta' l-UE (ATUE)  (1) li huwa bbażat fuq studju bit-titlu L-Istat Territorjali u l-Perspettivi ta' l-Unjoni Ewropea  (2). Dan id-dokument ta' bażi janalizza l-isfidi prinċipali fl-ippjanar ta' l-ispazji li qiegħda tiffaċċja l-UE u juża eżempji sabiex jindika kif il-potenzjal tad-diversità territorjali Ewropea jista' jintuża aħjar għall-iżvilupp ekonomiku sostenibbli. L-ATUE fih rakkomandazzjonijiet għall-użu aktar effettiv tad-diversità territorjali Ewropea u proposti għal programm ta' azzjoni għall-ippjanar ta' l-ispazji.

2.3

Sa mill-1995, il-KESE ddikkjara l-appoġġ tiegħu għal kooperazzjoni aktar mill-viċin fil-politika ta' l-ippjanar ta' l-ispazji f'dawn id-dokumenti:

Opinjonijiet aktar riċenti wkoll jappoġġjaw involviment aktar mill-qrib u aktar konsiderazzjoni tad-dimensjoni territorjali fl-integrazzjoni Ewropea. Dawn jinkludu:

3.1

L-ewwel laqgħa informali tal-ministri responsabbli mill-ippjanar ta' l-ispazji u l-politiki territorjali b'mod ġenerali nżammet f'Nantes fl-1989.

3.2

Dit-tip ta' laqgħa tinżamm fuq l-inizjattiva tal-presidenzi semestrali suċċessivi ta' l-UE. Fl-1993, waqt il-laqgħa li nżammet f'Liege, ġie deċiż li titfassal Il-Perspettiva għall-Iżvilipp ta' l-Ispazji Ewropej (ESPD)  (3) (European Spatial Development Perspective) li ġiet adottata fl-1999, f'Potsdam u li tipprovdi qafas ta' referenza komuni għal-laqgħat informali tal-ministri responsabbli għall-ippjanar ta' l-ispazji u l-politika territorjali.

3.3

Waqt il-laqgħa informali tal-ministri dwar il-koeżjoni territorjali li nżammet f'Rotterdam f'Novembru 2004, il-ministri qablu li jinkludu fl-aġenda l-preparazzjoni ta' dokument sommarju bit-titlu L-Istat Territorjali u l-Perspettivi ta' l-Unjoni Ewropea, id-dokument li fuqu hija bbażata l-Aġenda Territorjali.

3.4

L-Aġenda Territorjali tifforma qafas strateġiku li jistabbilixxi l-prijoritajiet għall-iżvilupp territorjali ta' l-UE. Hija tikkontribwixxi għat-tkabbir ekonomiku u għall-iżvilupp sostenibbli billi ssaħħaħ il-koeżjoni territorjali, li tista' tiġi mfissra bħala l-kapaċità tal-politika tal-koeżjoni li tadatta għall-bżonnijiet u l-karatteristiċi speċifiċi ta' l-isfidi u l-opportunitajiet ġeografiċi, sabiex tiżgura li t-territorju ta' l-UE jiżviluppa b'mod bilanċjat u sostenibbli.

3.5

L-iskop tal-koeżjoni territorjali ġie inkorporat f'Artikolu III-116 ta' l-abbozz ta' Ġunju 2003 tat-Trattat li jistabbilixxi Kostituzzjoni Ewropea, bħala t-tielet dimensjoni tal-koeżjoni ekonomika u soċjali. Id-dimensjoni territorjali tal-politiki komunitarji ġiet analizzata wkoll fit-tielet rapport dwar il-koeżjoni, li ġie ppreżentat mill-Kummissjoni fl-2005. Il-Linji Gwida Strateġiċi tal-Komunità għall-koeżjoni, li ġew adottati fl-2006, u jinkludu wkoll din id-dimensjoni ġdida tal-koeżjoni territorjali.

3.6

Waqt il-laqgħa informali tal-ministri li nżammet fil-Lussemburgu f'Mejju ta' l-2005, il-ministri adottaw it-temi u l-prijoritajiet segwenti li ġew elenkati fl-Aġenda Territorjali:

3.7

L-azzjonijiet prinċipali jinkludu:

4.1

L-ESDP hija qafas ta' referenza komuni għall-partijiet differenti interessati li huma involuti fl-iżvilupp ta' l-ispazji u l-ippjanar (l-UE, l-Istati Membri, ir-reġjuni u korpi oħrajn lokali), li tappoġġja d-dimensjoni territorjali ta' Ewropa poliċentrika u “t-territorjalizzazzjoni” li hemm bżonn fil-politiki settorjali ta' l-UE. Din hija inizjattiva intergovernattiva, li ġiet adottata fil-laqgħa ministerjali ta' Potsdam li saret fl-1999 u li mhijiex vinkolanti. Fil-prattika l-ESDP ġiet implimentata biss fil-kuntest tat-twaqqif tan-Netwerk Ewropew ta' Osservazzjoni għall-Ippjanar ta' l-Ispazji ESPON (4)) u indirettament taħt it-tliet programmi INTERREG.

4.2

L-ESDP għandha dawn l-għanijiet:

4.3

Erba' oqsma prinċipali jinteraġġixxu ma' xulxin u jitfgħu pressjoni konsiderevoli fuq l-iżvilupp territorjali:

4.4

L-ESDP stabbilixxiet dawn il-linji gwida bbażati fuq l-ideat imsemmija hawn fuq:

4.5

Xi miżuri konkreti li ġew ippjanati għandhom:

4.6.1

ESPON, in-Netwerk Ewropew għall-Osservazzjoni ta' l-Ippjanar ta' l-Ispazji huwa programm ta' riċerka applikata fil-qasam ta' l-iżvilupp territorjali ffinanzjat mill-INTERREG u mill-Istati Membri. L-għan tal-programm huwa li jipprovdi għarfien ġdid u sistematiku dwar ix-xejriet territorjali u l-impatti tal-politiki li jolqtu r-reġjuni u t-territorji fl-Ewropa. Dan l-għarfien jista' jappoġġja direttament il-formulazzjoni u l-implimentazzjoni tal-politiki u huwa pprovdut lil-leġislaturi fil-livell Ewropew, nazzjonali u reġjonali.

4.6.2

Ir-riċerka applikata kollha li sseħħ taħt il-programm ESPON tkopri t-territorju tad-29 pajjiż Ewropew, li jinkludu s-27 Stat Membru ta' l-UE, kif ukoll in-Norveġja u l-Isvizzera.

4.6.3

Hemm pjanijiet li l-baġit jiżdied b'mod sostanzjali, mis-7 miljun euro għall-perijodu 2000-2006, il-programm il-ġdid ESPON2013 (għall-perijodu 2007-2013) issa jilħaq l-34 miljun euro u jista' jilħaq 45 miljun euro bil-kontribuzzjonijiet nazzjonali.

5.1.1

Fil-kwistjonijiet kollha relatati mat-territorju, il-valur miżjud ta' approċċ komuni Ewropew huwa kruċjali. L-esperjenza li nkisbet f'dawn l-aħħar għexieren ta' snin u l-bżonn li nikkunsidraw id-dimensjoni territorjali ta' l-integrazzjoni Ewropea jfissru li politiki li jolqtu l-approċċ globali territorjali Ewropew għandhom jiġu “komunitarizzati” gradwalment.

5.1.2

L-Unjoni Ewropea ssegwi diversi politiki komunitarji li għandhom impatt fuq livell territorjali. Dawn jinkludu l-politika tal-kompetizzjoni, netwerks tat-trasport trans-Ewropej, it-telekomunikazzjoni u l-enerġija, il-politika ambjentali, il-politika agrikola, il-politika tar-riċerka u ta' l-iżvilupp teknoloġiku, il-politika reġjonali, investimenti ta' l-EIB, eċċ. Dak li jonqosha l-UE però, huwa approċċ komuni li jindirizza, jivvaluta u jikkoordina l-implikazzjonijiet ta' dawn il-politiki għat-territorju Ewropew.

5.1.3

Approċċ territorjali komuni Ewropew jirrikjedi għanijiet u linji gwida komuni Ewropej. Huwa faċli li wieħed jara l-valur miżjud ta' dawn il-linji gwida territorjali għall-Ewropa bi skopijiet bħall-ħarsien ta' l-ambjent, l-iżvilupp urban poliċentriku u sostenibbli, netwerks trans-Ewropej u pjanijiet fuq il-livell Ewropew sabiex jipprevedu diżastri naturali, teknoloġiċi u dawk marbuta mal-bidla fil-klima.

5.1.4

Taħt “il-metodu komunitarju” (5)il-Kummissjoni, bl-inizjattiva tagħha jew ta' korpi oħrajn komunitarji, tfassal proposti konkreti sabiex jiġu adottati mill-Kunsill tal-Ministri u, fejn hemm bżonn, taħt il-proċedura tal-ko-deċiżjoni mal-Parlament Ewropew.

5.1.5

Għal xi politiki, il-Kunsill implimenta dak li jissejjaħ “il-metodu miftuħ ta' koordinazzjoni”, li jinvolvi forma ta' azzjoni politika inqas intensiva u preċiza mill-metodu komunitarju. Il-KESE jikkunsidra li għall-kwistjonijiet dwar l-Aġenda Territorjali, il-metodu miftuħ ta' koordinazzjoni jista' jkun utli bħala pass preliminari qabel ma jibda' jintuża' l-metodu komunitarju. Il-metodu miftuħ ta' koordinazzjoni jista' jintuża sakemm jiġi adottat it-Trattat tal-Kostituzzjoni, li jippermetti l-użu tal-metodu komunitarju.

5.1.6

Bħalma turi l-esperjenza Ewropea f'oqsma oħra ta' politika però, dis-sistema hija biss ta' benefiċċju meta l-Kummissjoni jkollha rwol verament attiv u meta jiġu stabbiliti skopijiet u linji gwida preċiżi ħafna.

5.1.7

Jiġri x'jiġri mill-abbozz tat-Trattat li jistabbilixxi Kostituzzjoni għall-Ewropa, li fis-sezzjoni III tiegħu jinkludi l-koeżjoni territorjali fit-titlu — żvilupp li huwa appoġġjat mill-KESE — l-artikoli segwenti tat-Trattat li bħalissa huwa fis-seħħ (TKE) għandhom iservu ta' bażi legali sabiex jitfassal approċċ territorjali komuni Ewropew, jekk ikun aċċettat li dan jibqa' kompitu ta' l-Unjoni Ewropea:

5.2.1

Il-politika reġjonali tal-Komunità hija strument ewlieni li ssostni l-koeżjoni ekonomika u soċjali, il-konverġenza ekonomika, u, in ġenerali, il-proċess ta' l-integrazzjoni Ewropea.

5.2.2

Il-KESE minn dejjem appoġġja din il-politika, li timmira — b'suċċess — li tnaqqas id-diverġenzi bejn reġjuni Ewropej.

5.2.3

Din il-politika reġjonali, li hija waħda mill-iktar li kellha suċċess fost il-politiki komunitarji, trid tibqa' titħaddem, minħabba d-diverġenżi l-ġodda li jeżistu bħala riżultat tal-proċess tat-tkabbir.

5.2.4

Din il-politika reġjonali mhix inkompatibbli — anzi bil-maqlub — ma' politika effettiva ta' koeżjoni territorjali, kif proposta fl-Aġenda Territorjali, li għandha tiġi implimentata fil-perijodu l-ġdid, 2007-2013.

5.3.1

L-aħħar żewġ fażijiet tat-tkabbir ġabu magħhom sfidi ġodda għat-territorju Ewropew, li mill-2004 żdied minn 15 għall-27 Stat Membru, bil-popolazzjoni tikber b'28 % (minn 382 għal 490 miljun abitant) u t-territorju b'34 % (minn 3.2 għal 4.3 miljun kilometru kwadru). Din id-dimensjoni ġdida u d-diversifikazzjoni tal-karatteristiċi tat-territorju ta' l-UE jfissru li hemm bżonn urġenti għal sondaġġ ta' din is-sitwazzjoni territorjali u ġeografika u t-tibdil potenzjali fiha.

5.3.2

L-aħħar żewġ fażijiet tat-tkabbir ġabu magħhom sfida territorjali prinċipali, li l-Kummissjoni Ewropea trid tanalizza bir-reqqa.

5.3.3

In-numru ta' reġjuni bifruntieri interni u esterni żdied b'mod konsiderevoli. Reġjuni bifruntieri joffru sfida imma wkoll opportunità ġenwina sabiex il-proċess ta' integrazzjoni jipproduċi bidliet reali.

5.4.1

L-isfidi u r-riskji li qegħdin jaffettwaw it-territorju Ewropew iridu jiġu indirizzati permezz ta' approċċ Ewropew. Ma nistgħux niċħdu l-valur miżjud ta' viżjoni komuni tat-territorju Ewropew u għandu jiġi rikonoxxut il-bżonn strateġiku ta' viżjoni komuni ta' dan it-tip.

5.4.2

Tajjeb li jiġu elenkati xi karatteristiċi ta' dan it-territorju. Huwa:

Għalhekk it-territorju għandu importanza strateġika fundamentali bħala entità fiżika u ġeografika. L-istimi ta' l-impatt tal-Kummissjoni għandhom jinkludu dan l-approċċ territorjali, li jkun jirrikjedi kooperazzjoni ma' ESPON.

5.5.1

L-UE għandu jkollha sistema adegwata ta' gvernanza, fejn jintlaħaq il-bilanċ ġust bejn il-livelli differenti ta' gvern territorjali, għaliex fit-territorju Ewropew, il-gvernijiet lokali, reġjonali, nazzjonali u ta' l-UE kollha għandhom sehem. Il-prinċipju tas-sussidjarjetà għandu jiġi rispettat, filwaqt li jiġu garantiti l-koerenza u approċċ ħolistiku, komuni u konġunt.

5.5.2

Is-soċjetà ċivili għandha tipparteċipa wkoll fil-livelli differenti permezz tal-proċeduri strutturati għad-djalogu soċjali u ċivili. Ħafna Stati Membri u ħafna reġjuni Ewropej issa għandhom kunsilli soċjali u ekonomiċi (jew korpi simili) li għandhom jiġu involuti, flimkien mas-sieħba soċjali u organizzazzjonijiet oħra tas-soċjetà ċivili, sabiex ikollhom sehem attiv fis-sistemi ta' konsultazzjoni u gvernanza fir-rigward ta' l-affarijiet territorjali.

6.1

L-Aġenda Territorjali hija bbażata fuq dokument bit-titlu L-Istat Territorjali u l-Perspettivi ta' l-Unjoni Ewropea li aktar milli huwa dokument sommarju, huwa dokument li taw kontribut lejh presidenzi semestrali suċċessivi. Dan id-dokument jagħti preżentazzjoni f' 197 punt ta' l-isfidi kollha li t-territorju qiegħed jiffaċċja u għalhekk huwa gwida utli ħafna. Il-Kummissjoni għandha tipproponi pjan ta' azzjoni bbażat fuqu.

6.2

L-Aġenda Territorjali għandha tinkorpora l-istrateġiji territorjali ta' l-Istati Membri, tikkunsidra d-dimensjoni territorjali ta' politiki komunitarji oħra u tfittex oqsma ta' komplimentarjetà u sinerġija sabiex toħloq sinteżi Ewropea, permezz ta' linji gwida għall-istrateġija territorjali għall-UE, li huma elenkati f'punt 7.

6.3

L-iżvilupp ta' l-Aġenda Territorjali ta' l-UE għandha tiffoka fuq approċċ ta' sostenibbilità ekonomika, soċjali u ambjentali.

7.1.1

Il-koeżjoni territorjali għandha l-għan li tintroduċi approċċ territorjali Ewropew li jipprovdi qafas għal, u jirrendi kompatibbli, l-istrateġiji territorjali mfassla u implimentati mill-Istati Membri u r-reġjuni.

7.1.2

Il-koeżjoni terrritorjali għandha tiffoka fuq il-kwistjonijiet li jaffettwaw, l-ewwel u qabel kollox, l-ippjanar tat-territorju u t-tieni, l-ippjanar urban u reġjonali. Kif iddikjarat is-CEMAT (6) fl-1994, l-ippjanar ta' l-ispazji huwa l-istrument ideali għall-implimentazzjoni ta' l-iżvilupp sostenibbli fil-livell territorjali.

7.1.3

Għalhekk irid isir sforz sabiex jiġu ċċarati l-kunċetti, il-metodoloġija u t-terminoloġija ta' l-ippjanar ta' l-ispazji. L-ippjanar ta' l-ispazji huwa approċċ multidixxiplinari u huwa prijorità li tolqot b'mod trasversali firxa ta' kwistjonijiet, speċjalment l-ambjent, it-trasport u l-komunikazzjoni, id-djar u l-akkomodazzjoni umana u industrijali eċċ.

7.2.1

B'konformità ma' l-istrateġija ta' Lisbona, il-KESE jipproponi li għandu jiġi żgurat żvilupp ekonomiku aktar ibbilanċjat fit-territorju Ewropew għall-benefiċċju taċ-ċittadini u r-reġjuni tiegħu kollha, inklużi r-reġjuni li għandhom żvantaġġi naturali jew strutturali permanenti (7).

7.2.2

Il-politiki kollha Ewropej għandhom jippromovu l-għan tal-koeżjoni soċjali. Il-KESE jipproponi li l-iskopijiet ta' l-Aġenda Territorjali jinkludu dawk tal-koeżjoni soċjali, għaliex it-territorju Ewropew huwa fejn in-nies jgħixu, isibu l-opportunitajiet u jiffaċċjaw il-problemi.

7.2.3

L-iżvilupp poliċentriku taż-żoni urbani u metropolitani u r-relazzjoni kostruttiva bejn dawn u ż-żoni periferiċi u rurali jistgħu jikkontribwixxu sabiex jintlaħaq iktar bilanċ ekonomiku u soċjali fl-Ewropa. Il-ġlieda kontra l-faqar u l-esklużjoni soċjali, l-integrazzjoni ta' l-immigranti (8), titjib fil-politika ta' l-akkomodazzjoni, opportunitajiet indaqs u servizz pubbliku ta' kwalità għolja għandhom jkunu wkoll xi wħud mill-għanijiet bażiċi ta' l-approċċ territorjali.

7.3.1

Ir-rapporti reċenti kollha dwar il-bidla fil-klima jiġbdu l-attenzjoni lejn il-gravità tal-problema. It-tisħin globali huwa fatt ċar u mhux kwistjoni ta' opinjoni. Ħafna effetti tal-bidla fil-klima qegħdin jidhru fuq l-art. L-ippjanar ta' l-ispazji jrid jilqa' din l-isfida sabiex jipprova jnaqqas u jirrimedja xi effetti li l-bidla fil-klima qiegħda jkollha fuq it-territorju.

7.3.2

Irid jitfassal pjan Ewropew sabiex niffaċċjaw riskji u diżastri naturali. Din mhix kwistjoni ta' fantaxjenza. Ir-rapport reċenti mill-ekonomista Sir Nicholas Stern (9), ikkommissjonat mill-gvern Brittanniku, joħroġ biċ-ċar x'qiegħda tirriskja l-pjaneta: ta' l-anqas 1 % tal-PGD tad-dinja jrid jiġi investit fil-ġlieda kontra l-bidla fil-klima sabiex jiġi evitat li l-ispejjeż u r-riskji globali tal-bidla fil-klima jilħqu telfa ta' madwar 5 % tal-PGD tad-dinja, figura li tista' tilħaq 20 % jekk l-aktar effetti ta' ħsara tat-tisħin ikomplu jiżdiedu bir-rata preżenti.

7.3.3

Il-bidla fil-klima jista' jkollha effett detrimentali fuq il-koeżjoni u l-kompetittività, fuq il-kwalità tal-ħajja u fuq l-iżvilupp sostenibbli aktar kmieni milli kien ġie previst sa issa, kif ġie ikkonfermat fir-rapport reċenti tal-grupp ta' esperti dwar il-bidla fil-klima tan-Nazzjonijiet Uniti, li ġie ppreżentat f'Pariġi fit-2 ta' Frar 2007. Il-KESE jipproponi li jiġu kkunsidrati l-effetti tal-klima fl-ippjanar ta' l-ispazji.

7.3.4

Ir-riskji li jridu jiġu kkunsidrati għandhom jinkludu dawk ikkawżati minn diżastri teknoloġiċi (kriżijiet radjoattivi, kimiċi u batterjoloġiċi) kkawżati minn inċidenti jew attakki terroristiċi u jridu jsiru pjanijiet għall-possibilità ta' ċaqliq massiv tal-popolazzjoni.

7.4.1

L-idea tan-Netwerks tat-Trasport Trans-Ewropej (TEN-T) ġiet diskussa għall-ewwel darba lejn tmiem is-snin tmenin. Id-diskors dwar is-suq uniku u l-libertà tal-moviment kienu jagħmlu sens biss jekk in-netwerks tat-trasport nazzjonali u reġjonali differenti jkunu konnessi flimkien permezz ta' sistema ta' infrastruttura moderna u effiċjenti madwar l-Ewropa.

7.4.2

Mill-1992, it-Titlu XV tat-Trattat (Artikoli 154, 155 u 156) ġie dedikatilin-Netwerks Trans-Ewropej. Ir-rekord ta' l-aħħar ħmistax-il sena huwa diżappuntanti, anke allarmanti. Diffikultajiet ta' finanzi u nuqqas ta' rieda politika jispjegaw parti min-nuqqas ta' riżultati. Il-KESE jinnota b'dispjaċir il-fatt li l-Inizjattiva ta' l-2003 għat-Tkabbir (10), li kienet tinkludi l-kostruzzjoni ta' netwerks trans-Ewropej prinċipali ġiet injorata mill-gvernijiet. Il-KESE jistaqsi: sa liema punt ir-riżultati fqar tan-netwerks tat-trasport u telekomunikazzjoni Trans-Ewropej huma dovuti għan-nuqqas ta' sondaġġ tat-territorju Ewropew u ta' l-infrastruttura tiegħu.

7.4.3

Wieħed mill-iskopijiet bażiċi li l-KESE jixtieq jenfasizza huwa li l-individwi kollha u r-reġjuni kollha għandu jkollhom aċċess adegwat u konnessjonijiet man-netwerks tat-trasport, permezz ta' netwerk bilanċjat pan-Ewropew li għandu konnessjonijiet tajbin ma' l-ibliet iż-żgħar, iż-żoni rurali u ż-żoni iżolati.

7.4.4

L-Ewropa illum m'għandhiex netwerk ta' enerġija adegwata (għall-elettriku, iż-żejt u l-gass). In-nuqqas ta' dan in-netwerk jista' jfixkel b'mod serju l-attività ekonomika, u jwassal għal diverġenzi fl-opportunitajiet għar-reġjuni u t-territorji li bħalissa m'għandhomx aċċess għal dawn in-netwerks.

7.4.5

Il-politika ta' l-enerġija Ewropea trid tadotta approċċ territorjali kemm sabiex tipproteġi r-riżorsi naturali kif ukoll sabiex tiżgura l-koeżjoni soċjali u territorjali.

7.4.6

Sabiex tiġi implimentata l-Istrateġija ta' Lisbona wkoll, it-territorji kollha u ċ-ċittadini kollha għandu jkollhom aċċess għas-soċjetà ta' l-informazzjoni u n-netwerks tagħha, il-moviment ħieles ta' l-għarfien u t-taħriġ. L-Aġenda Territorjali ta' l-UE għandha tqis dan bħala approċċ prijoritarju.

7.5.1

L-għan li jiġu mħarsa l-ambjent fiżiku u naturali Ewropew u l-biodiversità jista' jintlaħaq biss jekk jiġi adottat approċċ politiku komuni fit-territorju kollu. Minn din il-perspettiva, il-valur miżjud Ewropew huwa kruċjali.

7.5.2

L-Aġenda Territorjali għandha tifforma l-bażi għal politika ġdida u aktar effettiva għall-ħarsien ta' l-ambjent u sabiex tippreserva l-biodiversità (11).

7.6.1

L-Ewropa għandha wirt kulturali ta' importanza enormi, li l-UE trid tipproteġi. Ir-reġjuni Ewropej joffru diversità kulturali kbira, li tifforma l-bażi ta' l-istorja u l-identità Ewropea.

7.6.2

L-Aġenda Territorjali għandha tappoġġja l-konservazzjoni ta' dan il-wirt kulturali rikk u varjat, li għandu jiġi promoss ukoll bħala fattur endoġenu għall-iżvilupp ekonomiku u l-koeżjoni soċjali.

8.1

Il-linji gwida għal strateġija territorjali ta' l-UE jridu jipprovaw jilħqu effiċjenza ekonomika massima, koeżjoni soċjali u sostenibbiltà ambjentali, filwaqt li jirrispettaw il-prinċipji ta' sussidjarjetà u proporzjonalità.

8.2

Il-linji gwida għal strateġija territorjali sostenibbli għat-territorju komunitarju jikkostitwixxu qafas ta' referenza għat-territorju Ewropew li jrid jipprovdi kontenut u tifsira lill-koeżjoni territorjali, mingħajr ma jkollu effett fuq il-kompetenzi ta' l-Istati Membri u r-reġjuni fil-politiki tagħhom ta' pjanar ta' l-ispazji.

8.3

Sabiex tinkiseb il-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali, il-linji gwida għal strateġija territorjali għandhom jindirizzaw b'mod prijoritarju: