Skont il-Konvenzjoni ta’ Ġinevra dwar it-Tniġġis Transkonfinali tal-Arja fuq Distanza Twila, il-partijiet (jiġifieri l-pajjiżi li rratifikawha) jimpenjaw ruħhom sabiex jaħdmu flimkien biex jillimitaw u, biex gradwalment jipprevjenu u biex inaqqsu r-rilaxxi tagħhom ta’ sustanzi li jniġġsu fl-arja biex jiġi indirizzat it-tniġġis transkonfinali li jirriżulta.
Id-Deċiżjoni tal-Kunsill tikkonkludi l-konvenzjoni f’isem l-UE. L-Istati Membri kollha huma partijiet għall-konvenzjoni wkoll.

PUNTI EWLENIN

It-tniġġis transkonfinali tal-arja fuq distanza twila huwa definit bħala r-rilaxx, direttament jew indirettament minħabba attività tal-bniedem, ta’ sustanzi fl-arja li għandhom effetti ħżiena fuq is-saħħa tal-bniedem jew tal-ambjent f’pajjiż ieħor, u li għalihom, ma tistax issir distinzjoni bejn il-kontribut ta’ sorsi ta’ emissjoni individwali jew gruppi ta’ sorsi.

B’kollox, it-8 protokolli separati li ġejjin ġew żviluppati taħt din il-konvenzjoni.

Il-protokoll tal-1984 dwar il-finanzjament fit-tul tal-programm kooperattiv għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tat-trażmissjoni fuq medda twila tat-tniġġis tal-arja fl-Ewropa (Protokoll EMEP): strument għall-qsim tal-ispejjeż internazzjonali ta’ programm ta’ monitoraġġ li jifforma s-sinsla għar-reviżjoni u l-valutazzjoni tat-tniġġis tal-arja Ewropew fid-dawl tal-ftehimiet dwar it-tnaqqis tal-emissjonijiet.
Il-protokoll tal-1985 dwar it-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-kubrit jew il-flussi transkonfinali tagħhom (Protokoll ta’ Helsinki) b’tal-inqas 30 % meta mqabbel mal-livelli tal-1980.
Il-protokoll tal-1988 rigward il-kontroll tal-emissjonijiet tal-ossidi tan-nitroġenu (NO_x) jew il-flussi transkonfinali tagħhom (Protokoll ta’ Sofia): l-ewwel pass jeħtieġ l-iffriżar tal-emissjonijiet ta’ NO_x jew tal-flussi transkonfinali tagħhom fil-livelli tal-1987; it-tieni pass jeħtieġ l-applikazzjoni ta’ approċċ ibbażat fuq l-effetti biex jitnaqqsu aktar l-emissjonijiet tal-komposti tan-nitroġenu, inkluż l-ammonja (NH₃), u tal-komposti organiċi volatili (KOV), fid-dawl tal-kontribut tagħhom għat-tniġġis fotokimiku, l-aċidifikazzjoni u l-ewtrofikazzjoni u tal-effetti tagħhom fuq is-saħħa tal-bniedem, l-ambjent u l-materjali, billi jiġu indirizzati l-emittenti sinifikanti kollha.
Il-protokoll tal-1991 dwar il-kontroll tal-emissjonijiet tal-KOV jew il-flussi transkonfinali tagħhom: dawn il-komposti huma responsabbli għall-formazzjoni tal-ożonu troposferiku u l-partijiet iridu jagħżlu 1 minn 3 miri għat-tnaqqis tal-emissjonijiet, li għandhom jintlaħqu sal-1999:
- tnaqqis ta’ 30 % fil-KOV, bl-użu ta’ sena bejn l-1984 u l-1990 bħala bażi;
- tnaqqis ta’ 30 % fl-emissjonijiet tal-KOV fiż-żona ta’ ġestjoni tal-ożonu troposferiku speċifikata fl-Anness I tal-protokoll u li jiġi żgurat li l-emissjonijiet nazzjonali totali ma jaqbżux il-livelli tal-1988; jew
- meta l-emissjonijiet fl-1988 ma qabżux ċerti livelli speċifikati, il-partijiet jistgħu jagħżlu li jistabbilizzaw f’dak il-livell ta’ emissjonijiet.
Il-protokoll tal-1994 dwar iżjed tnaqqis tal-emissjonijiet tal-kubrit (Protokoll ta’ Oslo): dan il-protokoll jibni fuq il-Protokoll ta’ Helsinki tal-1985 u jistabbilixxi l-livelli massimi ta’ emissjonijiet sal-2010 u lil hinn. Il-partijiet huma meħtieġa jieħdu l-miżuri l-aktar effettivi għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-kubrit, inklużi:
- titjib fl-effiċjenza fl-enerġija;
- l-użu tal-enerġija rinnovabbli;
- it-tnaqqis tal-kontenut ta’ kubrit tal-fjuwils; u
- l-applikazzjoni tal-aqwa teknoloġiji ta’ kontroll disponibbli (BATs). Il-protokoll jinkoraġġixxi wkoll l-applikazzjoni ta’ strumenti ekonomiċi għall-adozzjoni ta’ approċċi kosteffettivi għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-kubrit.
Il-protokoll tal-1998 dwar il-metalli tqal (Protokoll ta’ Aarhus): dan jimmira lejn 3 metalli, il-kadmju, iċ-ċomb u l-merkurju. Il-partijiet se jkollhom inaqqsu l-emissjonijiet tagħhom għal dawn taħt il-livelli tagħhom fl-1990 (jew sena alternattiva bejn l-1985 u l-1995). Il-protokoll għandu l-għan li jnaqqas l-emissjonijiet minn sorsi industrijali, proċessi ta’ kombustjoni u inċinerazzjoni tal-iskart. Dan jistabbilixxi valuri ta’ limitu stretti għall-emissjonijiet minn sorsi stazzjonarji u jissuġġerixxi l-BATs għal dawn is-sorsi, bħal filtri speċjali jew purifikaturi għal sorsi ta’ kombustjoni jew proċessi ħielsa mill-merkurju. Il-protokoll jeħtieġ li l-partijiet jeliminaw gradwalment il-petrol biċ-ċomb. Dan jintroduċi wkoll miżuri biex jitnaqqsu l-emissjonijiet ta’ metalli tqal minn prodotti oħra, bħall-merkurju fil-batteriji, u jipproponi l-introduzzjoni ta’ miżuri ta’ ġestjoni għal prodotti oħra li fihom il-merkurju, bħal komponenti elettriċi, strumenti tal-kejl, lampi fluworexxenti, amalgama dentali, pestiċidi u żebgħa. Il-protokoll ġie emendat fl-2012 biex jiġu introdotti valuri ta’ limitu tal-emissjonijiet (VLE) aktar stretti għall-emissjonijiet ta’ materja partikolata u tal-kadmju, taċ-ċomb u tal-merkurju applikabbli għal ċerti sorsi ta’ kombustjoni u sorsi oħra ta’ emissjonijiet industrijali li jirrilaxxawhom fl-atmosfera. Il-kategoriji tal-emittenti għat-3 metalli tqal ġew estiżi wkoll għall-produzzjoni tal-ligi tas-siliko u tal-ferromanganiż, u b’hekk espandew il-kamp ta’ applikazzjoni tal-attivitajiet industrijali li għalihom huma stabbiliti limiti tal-emissjonijiet.
Il-protokoll tal-1998 dwar materjal organiku persistenti li jniġġes, li l-objettiv aħħari tiegħu huwa li jelimina kwalunkwe skariku, emissjoni u telf ta’ tali sustanzi niġġiesa. Il-protokoll jipprojbixxi kompletament il-produzzjoni u l-użu ta’ xi prodotti, filwaqt li oħrajn kienu skedati għall-eliminazzjoni fi stadju aktar tard. Dan jinkludi dispożizzjonijiet biex jiġi ttrattat l-iskart ta’ prodotti li huma pprojbiti u jobbliga lill-partijiet biex inaqqsu l-emissjonijiet tagħhom ta’ diossini, furani, idrokarburi aromatiċi poliċikliċi u eżaklorobenżen (HCB) taħt il-livelli tagħhom fl-1990 (jew sena alternattiva bejn l-1985 u l-1995). Għall-inċinerazzjoni ta’ skart muniċipali, perikoluż u mediku, dan jistabbilixxi valuri ta’ limitu speċifiċi. Fil-bidu kien jiffoka fuq lista ta’ 16-il sustanza li kienu ġew identifikati skont il-kriterji tar-riskju maqbula. Is-sustanzi kienu jinkludu 11-il pestiċida, żewġ kimiċi industrijali u tliet prodotti sekondarji/kontaminanti. Il-protokoll ġie emendat fl-2009 biex jinkludi 7 sustanzi ġodda: hexachlorobutadiene, octabromodiphenyl ether, pentachlorobenzene, pentabromodiphenyl ether, perfluworoottansulfonati, naftaleni poliklorinati u paraffini klorinati ta’ katina qasira. Il-partijiet irrevedew l-obbligi għall-komposti DDT, ettakloru, HCB u PCBs, kif ukoll għall-VLE mill-inċinerazzjoni tal-iskart. Biex tiġi ffaċilitata r-ratifika tal-protokoll minn pajjiżi b’ekonomiji fi tranżizzjoni, il-partijiet introduċew flessibbiltà għal dawn il-pajjiżi rigward l-iskedi ta’ żmien għall-applikazzjoni tal-VLE u l-BATs.
Il-protokoll tal-1999 sabiex jitnaqqsu l-aċidifikazzjoni, l-ewtrofikazzjoni u l-ożonu troposferiku (Protokoll ta’ Gothenburg): dan jistabbilixxi l-livelli massimi nazzjonali ta’ emissjonijiet għall-2010 sal-2020 għal 4 sustanzi niġġiesa: id-diossidu tal-kubrit (SO₂), NO_x, il-KOV u NH₃. Dan jistabbilixxi wkoll valuri ta’ limitu stretti għal emittenti speċifiċi (eż. impjant tal-kombustjoni, ġenerazzjoni tal-elettriku, dry cleaning, karozzi u trakkijiet) u jeħtieġ li jintużaw il-BATs biex l-emissjonijiet jinżammu baxxi. L-emissjonijiet tal-KOV minn tali prodotti bħal żebgħa jew aerosols iridu jitnaqqsu wkoll, u l-bdiewa huma obbligati jieħdu miżuri speċifiċi biex jikkontrollaw l-emissjonijiet ta’ NH₃. Il-protokoll ġie emendat fl-2012 biex jinkludi impenji nazzjonali għat-tnaqqis tal-emissjonijiet li għandhom jintlaħqu sal-2020 u lil hinn (dawn l-emendi ġew irratifikati mill-UE fid-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2017/1757). Bosta mill-annessi tekniċi tal-protokoll ġew riveduti b’settijiet aġġornati ta’ VLE kemm għal sorsi stazzjonarji ewlenin kif ukoll għal sorsi mobbli. Il-protokoll rivedut huwa l-ewwel ftehim vinkolanti li jinkludi impenji għat-tnaqqis tal-emissjonijiet għal materja partikolata fina. Il-protokoll emendat jinkludi wkoll b’mod speċifiku s-sustanza inkwinanti ta’ ħajja qasira l-karbonju iswed (nugrufun, ġmied) bħala komponent ta’ materja partikolari. It-tnaqqis tal-materja partikolata (inkluż il-karbonju iswed) permezz tal-implimentazzjoni tal-protokoll se jnaqqas it-tniġġis tal-arja, filwaqt li fl-istess ħin jiffaċilita l-kobenefiċċji klimatiċi.

Kooperazzjoni fuq il-politika

Il-konvenzjoni teħtieġ li l-partijiet kontraenti tagħha jiżviluppaw u jimplimentaw politiki u strateġiji xierqa, b’mod partikolari sistemi ta’ mmaniġġjar tal-kwalità tal-arja.

Il-partijiet kontraenti jaqblu li jiltaqgħu regolarment (mill-inqas darba fis-sena) biex jivvalutaw il-progress li jkun sar u jikkooperaw fuq kwistjonijiet relatati mal-konvenzjoni.

Kooperazzjoni xjentifika

Il-partijiet jaqblu li jwettqu sforzi kollaborattivi fil-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp, partikolarment biex inaqqsu l-emissjonijiet ta’ sustanzi ewlenin li jniġġsu fl-arja , għall-monitoraġġ u l-kejl tar-rati ta’ emissjonijiet u l-konċentrazzjonijiet tagħhom, kif ukoll biex jiksbu fehim tal-effetti tagħhom fuq is-saħħa u l-ambjent.

Skambju ta’ informazzjoni

Il-partijiet jaqblu li jiskambjaw informazzjoni, b’mod partikolari dwar data rigward:

l-emissjonijiet ta’ sustanzi ewlenin li jniġġsu fl-arja (billi jibdew b’SO₂) u l-effetti tagħhom;
aspetti li x’aktarx jikkawżaw bidliet sinifikanti fit-tniġġis transkonfinali tal-arja fuq distanza twila (partikolarment f’politiki nazzjonali u żviluppi industrijali);
teknoloġiji ta’ kontroll għat-tnaqqis tat-tniġġis tal-arja; u
politiki u strateġiji nazzjonali biex jiġġieldu s-sustanzi ewlenin li jniġġsu fl-arja.

Kooperazzjoni dwar il-monitoraġġ tat-tniġġis

Il-partijiet jaqblu li jipparteċipaw fil-programm kooperattiv għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tat-trażmissjoni fuq medda twila ta’ sustanzi li jniġġsu l-arja fl-Ewropa (EMEP). Dan il-programm, li l-attivitajiet tiegħu huma ffinanzjanti taħt protokoll separat (Protokoll EMEP), għandu l-għan li jipprovdi lill-partijiet tal-konvenzjoni bi:
- informazzjoni xjentifika dwar il-monitoraġġ tal-atmosfera, mudelli bbażati fuq il-kompjuter;
- il-valutazzjoni tal-emissjonijiet; u
- l-iżvilupp ta’ tbassir.
Biex din il-kooperazzjoni tkun ta’ suċċess, il-konvenzjoni tippermetti:
- li l-programm, li inizjalment iffoka fuq il-monitoraġġ ta’ SO₂ u sustanzi relatati, jiġi estiż għal sustanzi oħra ewlenin li jniġġsu fl-arja;
- li jkun hemm monitoraġġ tal-kompożizzjoni ta’ mezzi suxxettibbli għall-kontaminazzjoni permezz ta’ dawn is-sustanzi niġġiesa (ilma, ħamrija u veġetazzjoni), kif ukoll tal-effetti fuq is-saħħa u l-ambjent;
- il-ġenerazzjoni ta’ data meteoroloġika u xjentifika oħra relatata mal-proċessi waqt it-trażmissjoni;
- l-użu, kull meta jkun possibbli, ta’ monitoraġġ u metodi ta’ mmudellar komparabbli jew standardizzati;
- l-integrazzjoni tal-EMEP fi programmi nazzjonali u internazzjonali relevanti;
- l-iskambju regolari ta’ data miksuba permezz tal-monitoraġġ.

DATA TAD-DĦUL FIS-SEĦĦ

Il-konvenzjoni daħlet fis-seħħ fis-16 ta’ Marzu 1983, 90 jum wara d-data tad-depożitu tal-24 strument ta’ ratifika, aċċettazzjoni, approvazzjoni jew adeżjoni.

SFOND

Il-Konvenzjoni ta’ Ġinevra dwar it-Tniġġis Transkonfinali tal-Arja fuq Distanza Twila tistabbilixxi sistema li tippermetti lill-gvernijiet jaħdmu flimkien bil-għan li jipproteġu s-saħħa u l-ambjent mit-tniġġis tal-arja li jista’ jaffettwa diversi pajjiżi. Il-konvenzjoni ġiet iffirmata fl-1979 f’Ġinevra, fi ħdan il-qafas tal-Kummissjoni Ekonomika għall-Ewropa tan-Nazzjonijiet Uniti (UNECE) u daħlet fis-seħħ fl-1983.
Għal aktar informazzjoni, ara l-Politika ambjentali (UNECE).

DOKUMENTI EWLENIN

Il-Konvenzjoni dwar it-tniġġis transkonfini tal-arja f’distanza twila — Riżoluzzjoni dwar it-tniġġis transkonfini tal-arja f’distanza twila (ĠU L 171,27.6.1981, pp. 13-24)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 81/462/KEE tal-11 ta’ Ġunju 1981 dwar il-konklużjoni tal-konvenzjoni dwar it-tniġġis transkonfini tal-arja f’distanza twila (ĠUL 171, 27.6.1981, pp. 11-12)

DOKUMENTI RELATATI

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE)2017/1757 tas-17 ta’ Lulju 2017 dwar l-aċċettazzjoni f’isem l-Unjoni Ewropea ta’ Emenda lill-Protokoll tal-1999 għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tinġis Transkonfini tal-Arja Fuq Distanza Twila Sabiex Jitnaqqsu l-Aċidifikazzjoni, l-Ewtrofikazzjoni u l-Ożonu Troposferiku (ĠU L 248, 27.9.2017, pp. 3-75)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2016/768 tal-21 ta’ April 2016 dwar l-aċċettazzjoni tal-Emendi għall-Protokoll tal-1998 għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar Tniġġis tal-Arja Transkonfinali fuq Distanza Twila li Jikkonċerna l-Metalli Tqal (ĠU L 127, tat-18.5.2016, pp. 8-20)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill (EU) 2016/769 tal-21 ta’ April 2016 dwar l-aċċettazzjoni tal-Emendi għall-Protokoll tal-1998 għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tniġġis Transkonfinali tal-Arja Fuq Distanza Twila li Jikkonċerna s-Sustanzi Niġġiesa Organiċi Persistenti (ĠU L127, 18.5.2016, pp. 21-31)

Id-Direttiva 2010/75/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Novembru 2010 dwar l-emissjonijiet industrijali (il-prevenzjoni u l-kontroll integrati tat-tniġġis) (ĠU L 334, 17.12.2010, pp. 17-119)

L-emendi suċċessivi għad-Direttiva 2010/75/UE ġew inkorporati fit-test oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata għandha valur dokumentarju biss.

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2004/259/KE tad-19 ta’ Frar 2004 li għandha x’taqsam mal-konklużjoni, f’isem il-Komunità Ewropea, tal-Protokoll tal-Konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tniġġis Transkonfini tal-Arja Li Jwassal Ħafna dwar Pollutanti Organiċi Persistenti (ĠU L 81, 19.3.2004, pp. 35-36)

Protokoll għall-konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tniġġis Transkonfini u fit-Tul tal-Arja fuq Pollutanti Organiċi Persistenti (ĠU L 81, 19.3.2004, pp. 37-71)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2003/507/KE tat-13 ta’ Ġunju 2003 dwar l-adeżjoni tal-Komunità Ewropea għall-Protokoll għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tinġis tal-Arja Transkonfinali fit-Tul biex Titnaqqas l-Aċidifikazzjoni, l-Etrofikazzjoni u l-Ożonu ta’ ma’ Wiċċ l-Art (ĠU L 179, 17.7.2003, pp. 1-2)

Ara l-verżjoni konsolidata.

Protokoll għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar Tniġġis ta’ Arja għal Distanzi Twal Transkonfinanti sabiex titnaqqas l-aċidizzazzjoni, etrofikazzjoni u ożonu terranju (ĠU L 179, 17.7.2003, pp. 3-54)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2001/379/KE tal-4 ta’ April 2001 dwar l-approvazzjoni, f’isem il-Komunità Ewropea, tal-protokoll għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tniġġis tal-Arja Transkonfini fuq Distanza Twila fuq il-metalli tqal (ĠU L 134, 17.5.2001, p. 40)

Protokoll għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar Tniġġis tal-Arja Transkonfini fuq Distanza Twila li Tikkonċerna l-Metalli Tqal (ĠU L 134, 17.5.2001, pp. 41-64)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 98/686/KE tat-23 ta’ Marzu 1998 dwar il-ftehim milħuq mill-Komunità Ewropea fuq il-Protokoll tal-Konvenzjoni tal-1979, dwar it-tniġġis transkonfini tal-arja fuq distanza twila, rigward iżjed tnaqqis tal-emissjonijiet tal-kubrit (ĠU L 326, 3.12.1998, p. 34)

Protokoll tal-Konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tniġġis transkonfini fuq distanza twila, rigward iżjed tnaqqis tal-emissjonijiet tal-kubrit (ĠU L 326, 3.12.1998, pp. 35-56)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 93/361/KEE tas-17 ta’ Mejju 1993 dwar l-adeżjoni tal-Komunità għall-protokoll tal-Konvenzjoni ta’ Ġinevra tal-1979 dwar Tniġġis tal-Arja tat-Transkonfini fuq Medda Twila li tikkonċerna l-kontroll ta’ emissjonijiet ta’ ossidi tan-nitroġenu jew il-flussi tat-transkonfini tagħhom (ĠU L 149, 21.6.1993, pp. 14-15)

Protokoll għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar it-Tniġġis tal-Arja fuq Medda fit-Tul Transfruntieri li tikkonċerna l-kontroll tal-emissjonijiet tal-ossidi tan-nitroġenu jew il-flussi transfruntiera tagħhom (ĠU L 149, 21.6.1993, pp. 16-26)

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 86/277/KEE tat-12 ta’ Ġunju 1986 dwar il-konklużjoni tal-Protokoll għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar Tniġġis tal-Arja Transkonfini f’Distanza Kbira dwar l-iffinanzjar fit-tul tal-programm ta’ koperazzjoni li jimmonitorja u jevalwa t-trażmissjoni f’distanza kbira ta’ sustanzi li jniġġsu l-arja fl-Ewropa (EMEP) (ĠU L 181, 4.7.1986, p. 1)

Il-Protokoll għall-Konvenzjoni tal-1979 dwar Tniġġis tal-Arja Transkonfini f’Distanza Kbira dwar l-iffinanzjar fit-tul tal-programm ta’ koperazzjoni li jimmonitorja u jevalwa t-trażmissjoni f’distanza kbira ta’ sustanzi li jniġġsu l-arja fl-Ewropa (EMEP) (ĠU L 181, 4.7.1986, pp. 2-5)

l-aħħar aġġornament 08.09.2020

Top