Kawżi magħquda C‑391/16, C‑77/17 u C‑78/17

M
vs
Ministerstvo vnitra

u

X
u
X
vs
Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides

(talbiet għal deċiżjoni preliminari, imressqa min-Nejvyšší správní soud u mill-Conseil du contentieux des étrangers)

Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) tal‑14 ta’ Mejju 2019

“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja – Politika tal-ażil – Protezzjoni internazzjonali – Direttiva 2011/95/UE – Status ta’ refuġjat – Artikolu 14(4) sa (6) – Rifjut ta’ għoti jew revoka tal-istatus ta’ refuġjat fil-każ ta’ perikolu għas-sigurtà jew għall-komunità tal-Istat Membru ospitanti – Validità – Artikolu 18 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea – Artikolu 78(1) TFUE – Artikolu 6(3) TUE – Konvenzjoni ta’ Genève”

1. Domandi preliminari – Ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja – Portata – Evalwazzjoni tal-validità tad-Direttiva 2011/95 fid-dawl tal-Artikolu 78(1) TFUE u tal-Artikolu 18 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, li jagħmlu riferiment għall-Konvenzjoni ta’ Genève – Inklużjoni

   (Artikolu 19(3)(b) TUE; Artikolu 78(1) TFUE u l-punt (b) tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 267 TFUE; Konvenzjoni ta’ Genève dwar l-Istatus tar-Refuġjati; Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, Artikolu 18; Direttiva 2011/95 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, Artikolu 14(4) sa (6))

   (ara l-punti 71 sa 75)

2. Kontrolli fil-fruntieri, ażil u immigrazzjoni – Politika tal-ażil – Status ta’ refuġjat jew status mogħti mill-protezzjoni sussidjarja – Direttiva 2011/95 – Kwalità ta’ refuġjat – Kunċett – Ċittadin ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr Stat li jissodisfaw il-kundizzjonijiet materjali li jinsabu fil-Kapitolu III tal-imsemmija direttiva – Kwalità ta’ refuġjat li tiddependi mir-rikonoxximent formali ta’ din il-kwalità bl-għoti tal-istatus ta’ refuġjat – Assenza

   (Konvenzjoni ta’ Genève dwar l-Istatus tar-Refuġjati, Artikolu 1(A); Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 2011/95, Artikolu 2(b), (d) u (e))

   (ara l-punti 86, 89, 91, 92)

3. Kontrolli fil-fruntieri, ażil u immigrazzjoni – Politika tal-ażil – Status ta’ refuġjat jew status mogħti mill-protezzjoni sussidjarja – Direttiva 2011/95 – Revoka, tmiem tal-istatus ta’ refuġjat jew rifjut li jiġi mġedded – Perikolu għas-sigurtà jew għall-komunità tal-Istat Membru ospitanti – Konsegwenzi – Telf tal-kwalità ta’ refuġjat – Assenza

   (Konvenzjoni ta’ Genève dwar l-Istatus tar-Refuġjati, Artikolu 1(A); Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 2011/95, Artikoli 2(d)u 14(4) sa (6))

   (ara l-punti 97 sa 100)

4. Kontrolli fil-fruntieri, ażil u immigrazzjoni – Politika tal-ażil – Status ta’ refuġjat jew status mogħti mill-protezzjoni sussidjarja – Direttiva 2011/95 – Revoka, tmiem tal-istatus ta’ refuġjat jew rifjut li jiġi mġedded – Perikolu għas-sigurtà jew għall-komunità tal-Istat Membru ospitanti – Evalwazzjoni tal-validità tad-Direttiva 2011/95 fil-konfront tal-Artikolu 78(1) TFUE u tal-Artikolu 18 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, li jagħmlu riferiment għall-Konvenzjoni ta’ Genève – Validità

   (Artikolu 78(1) TFUE; Konvenzjoni ta’ Genève dwar l-Istatus tar-Refuġjati; Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, Artikolu 18; Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 2011/95, Artikolu 14(4) sa (6))

   (ara l-punti 110 sa 112, u d-dispożittiv)

Sunt

Id-dispożizzjonijiet tad-Direttiva fuq ir-refuġjati li jirrigwardaw ir-revoka jew ir-rifjut tal-għoti tal-istatus ta’ refuġjat għal raġunijiet marbuta mal-protezzjoni tas-sigurtà jew tal-komunità tal-Istat Membru ospitanti huma validi

Fis-sentenza M et (Revoka tal-istatus ta’ refuġjat) (C‑391/16, C‑77/17 u C‑78/17), mogħtija fl‑14 ta’ Mejju 2019, l-Awla Manja tal-Qorti tal-Ġustizzja tat deċiżjoni dwar il-validità tal-Artikolu 14(4) sa (6) tad-Direttiva 2011/95 ( 1 ), li tippreċiża l-każijiet li fihom l-Istati Membri jistgħu jirrevokaw jew jirrifjutaw l-għoti tal-istatus ta’ refuġjat, fid-dawl tal-Artikolu 78(1) TFUE u tal-Artikolu 18 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, li jagħmlu riferiment għall-Konvenzjoni ta’ Genève ( 2 ). Din is-sentenza taqa’ fil-kuntest ta’ tliet tilwimiet bejn ċittadini ta’ pajjiżi terzi u l-awtoritajiet nazzjonali kompetenti rispettivi, dwar jew ir-revoka tal-istatus tagħhom ta’ refuġjat, jew ir-rifjut ta’ għoti ta’ dan l-istatus minnhom għar-raġuni li huma kienu ġew ikkundannati għal reati partikolarment serji u li kienu jirrappreżentaw perikolu għas-sigurtà jew għall-komunità tal-Istat Membru kkonċernat. B’mod iktar partikolari, il-Qorti tal-Ġustizzja tat deċiżjoni fuq il-kwistjoni dwar jekk l-Artikolu 14(4) sa (6) ta’ din id-direttiva għandux l-effett li jċaħħad lil tali ċittadini ta’ pajjiż terz, li jissodisfaw il-kundizzjonijiet materjali previsti fl-Artikolu 2(d) tal-imsemmija direttiva, mill-kwalità ta’ “refuġjat” u jekk jiksirx, minħabba dan il-fatt, l-Artikolu 1 tal-Konvenzjoni ta’ Genève.

Qabel kollox, il-Qorti tal-Ġustizzja qieset li hija kellha ġurisdizzjoni sabiex tiddeċiedi fuq it-tliet talbiet għal deċiżjoni preliminari. Hija rrilevat li minkejja li l-Unjoni ma hijiex parti kontraenti għall-Konvenzjoni ta’ Genève l-Artikolu 78(1) TFUE u l-Artikolu 18 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali madankollu jobbligawha tosserva r-regoli ta’ din il-konvenzjoni b’tali mod li d-Direttiva 2011/95 għandha, bis-saħħa ta’ dawn id-dispożizzjonijiet tad-dritt primarju, tosserva dawn ir-regoli u li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex teżamina l-validità tal-Artikolu 14(4) sa (6) ta’ din id-direttiva, imsemmija mid-domandi preliminari, fid-dawl ta’ dawn id-dispożizzjonijiet.

Sussegwentement, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li d-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 14(4) sa (6) tal-imsemmija direttiva jeħtieġu interpretazzjoni li tiżgura li l-livell ta’ protezzjoni minimu previst mill-Konvenzjoni ta’ Genève ma jkunx miksur, bħalma jeżiġu l-Artikolu 78(1) TFUE u l-Artikolu 18 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, u kkonkludiet li dawn id-dispożizzjonijiet kienu validi.

F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat, fl-ewwel lok, li minkejja li d-Direttiva 2011/95 tistabbilixxi sistema regolatorja li tinkludi kunċetti u kriterji komuni għall-Istati Membri u, għaldaqstant, speċifiċi għall-Unjoni, madankollu din hija bbażata fuq il-Konvenzjoni ta’ Genève u, b’mod partikolari, għandha l-għan li l-Artikolu 1 ta’ din il-konvenzjoni jiġi osservat bis-sħiħ. B’dan il-mod, id-definizzjoni tar-“refuġjat” inkluża fl-Artikolu 2(d) tad-Direttiva 2011/95 tirrepeti, essenzjalment, dik li tinsab fl-Artikolu 1(A) tal-Konvenzjoni ta’ Genève. L-“[i]status ta’ refuġjat”, fis-sens tal-Artikolu 2(e) ta’ din id-direttiva, jikkorrispondi, min-naħa tiegħu, mar-rikonoxximent formali tal-kwalità ta’ refuġjat, li għandu natura dikjaratorja u ma jikkostitwixxix din il-kwalità, li jfisser, skont l-Artikolu 13 tal-imsemmija direttiva, li ċittadin ta’ pajjiż terz jew persuna mingħajr Stat li jissodisfaw il-kundizzjonijiet materjali li jinsabu fil-Kapitolu III tal-istess direttiva jkollu, minħabba dan il-fatt biss, il-kwalità ta’ refuġjat, fis-sens tal-Artikolu 2(d) tagħha u tal-Artikolu 1(A) tal-imsemmija konvenzjoni, mingħajr ma l-Istati Membri jkollhom setgħa diskrezzjonali f’dan ir-rigward. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja rrilevat li l-għoti tal-istatus ta’ refuġjat għandu bħala konsegwenza li r-refuġjat ikkonċernat huwa, bis-saħħa tal-Artikolu 2(b) tad-Direttiva 2011/95, benefiċjarju ta’ protezzjoni internazzjonali fis-sens ta’ din id-direttiva, b’mod li huwa għandu d-drittijiet u l-vantaġġi kollha previsti mill-Kapitolu VII tal-imsemmija direttiva, li jinkludu kemm drittijiet ekwivalenti għal dawk li jinsabu fil-Konvenzjoni ta’ Genève u drittijiet li jipprovdu iktar protezzjoni li għalihom ma hemmx ekwivalenti f’din il-konvenzjoni. Fid-dawl ta’ dawn id-diversi punti hija qieset li l-kwalità ta’ “refuġjat”, fis-sens tal-Artikolu 2(d) tad-Direttiva 2011/95 u tal-Artikolu 1(A) tal-imsemmija konvenzjoni ma tiddependix mir-rikonoxximent formali ta’ din il-kwalità bl-għoti tal-“[i]status ta’ refuġjat”, fis-sens tal-Artikolu 2(e) ta’ din id-direttiva, moqri flimkien mal-Artikolu 13 ta’ din tal-aħħar.

Fit-tieni lok, wara li kkonstatat li d-dritt tal-Unjoni jipprevedi, għar-refuġjati li jinsabu f’waħda minn dawn is-sitwazzjonijiet imsemmija fl-Artikolu 14(4) u (5) tad-Direttiva 2011/95, protezzjoni iktar wiesgħa minn dik żgurata mill-Konvenzjoni ta’ Genève, il-Qorti tal-Ġustizzja rrilevat li dan l-Artikolu 14(4) u (5) ma jistax jiġi interpretat fis-sens li, fil-kuntest tas-sistema stabbilita minn din id-direttiva, ir-revoka tal-istatus ta’ refuġjat jew ir-rifjut li dan jingħata għandu l-effett li ċ-ċittadin ta’ pajjiż terz jew il-persuna mingħajr Stat ikkonċernat li jissodisfa l-kundizzjonijiet li jinsabu fl-Artikolu 2(d) tal-imsemmija direttiva, moqri flimkien mad-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III tagħha, jitlef il-kwalità ta’ refuġjat fis-sens tal-imsemmi Artikolu 2(d) u tal-Artikolu 1(A) tal-Konvenzjoni ta’ Genève. Fil-fatt, iċ-ċirkustanza li l-persuna kkonċernata taqa’ taħt wieħed mill-każijiet imsemmija fl-Artikolu 14(4) u (5) tal-istess direttiva ma jfissirx barra minn hekk li din ma tibqax tissodisfa l-kundizzjonijiet materjali li minnhom tiddependi l-kwalità ta’ refuġjat, relatati mal-eżistenza ta’ biża’ fondat ta’ persekuzzjoni fil-pajjiż ta’ oriġini tagħha. F’dan il-każ, din il-persuna, tiġi, ċertament, imċaħħda mill-imsemmi status u għaldaqstant ma jkollhiex, jew ma jkollhiex iktar, id-drittijiet u l-vantaġġi kollha stipulati fil-Kapitolu VII tad-Direttiva 2011/95. Madankollu, bħalma jipprevedi espliċitament l-Artikolu 14(6) ta’ din id-direttiva, din il-persuna tgawdi, jew tkompli tgawdi, minn ċertu numru ta’ drittijiet previsti mill-Konvenzjoni ta’ Genève, liema fatt jikkonferma li hija għandha, jew ikompli jkollha, il-kwalità ta’ refuġjat fis-sens, b’mod partikolari, tal-Artikolu 1(A) ta’ din il-konvenzjoni, minkejja ir-revoka jew ir-rifjut tal-istatus ta’ refuġjat.

F’dak li jirrigwarda din id-dispożizzjoni tal-aħħar, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, fl-aħħar lok, li din tipprevedi l-obbligu għall-Istat Membru li jagħmel użu mill-fakultajiet previsti fl-Artikolu 14(4) u (5) tad-Direttiva 2011/95, li jagħti lir-refuġjat ikkonċernat, li jinsab fit-territorju tal-imsemmi Stat Membru, mill-inqas, il-benefiċċju tad-drittijiet stabbiliti mill-Konvenzjoni ta’ Genève li għalihom dan l-Artikolu 14(6) jagħmel riferiment espliċitu kif ukoll drittijiet previsti minn din il-konvenzjoni li t-tgawdija tagħhom ma tirrikjedix residenza regolari. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat li din id-dispożizzjoni tal-aħħar ma tista’ tiġi interpretata b’ebda mod fis-sens li din għandha l-effett li tinkoraġixxi lill-Istati Membri sabiex jevitaw l-obbligi internazzjonali tagħhom, hekk kif jirriżultaw mill-imsemmija konvenzjoni, billi jillimitaw id-drittijiet li dawn il-persuni jisiltu minn din il-konvenzjoni. Barra minn hekk, il-Qorti tal-Ġustizzja żiedet li l-applikazzjoni tal-Artikolu 14(4) sa (6) ta’ din id-direttiva hija bla ħsara għall-obbligu, għall-Istat Membru kkonċernat, li josserva d-dispożizzjonijiet rilevanti tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali.

Il-Qorti tal-Ġustizzja kkonkludiet l-eżami tagħha billi enfasizzat li, minkejja li, taħt il-Konvenzjoni ta’ Genève, il-persuni li jaqgħu taħt wieħed mill-każijiet deskritti fl-Artikolu 14(4) u (5) tad-Direttiva 2011/95 huma suġġetti, bis-saħħa tal-Artikolu 33(2) ta’ din il-konvenzjoni, għal miżura ta’ refoulement jew ta’ tkeċċija lejn il-pajjiż ta’ oriġini tagħhom, u dan minkejja li ħajjithom jew il-libertà tagħhom ser tkun mhedda hemmhekk, min-naħa l-oħra tali persuni ma jistgħux, bis-saħħa ta’ din id-direttiva, jiġu ssuġġettati għal refoulement jekk dan iġib ir-riskju li d-drittijiet fundamentali tagħhom stabbiliti fl-Artikolu 4 u fl-Artikolu 19(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali jiġu miksura. Dawn il-persuni, ċertament, jistgħu jkunu suġġetti, fl-Istat Membru kkonċernat, għal deċiżjoni ta’ revoka tal-istatus ta’ refuġjat, fis-sens tal-Artikolu 2(e) tal-imsemmija direttiva, jew ta’ deċiżjoni ta’ rifjut ta’ għoti ta’ dan l-istatus, iżda l-adozzjoni ta’ tali deċiżjonijiet ma tistax taffettwa l-kwalità tagħhom ta’ refuġjat meta huma jissodisfaw il-kundizzjonijiet materjali meħtieġa sabiex jitqiesu bħala refuġjati, fis-sens tal-Artikolu 2(d) tal-istess direttiva, moqri flimkien mad-dispożizzjonijiet tal-Kapitolu III tagħha, u għaldaqstant, tal-Artikolu 1(A) tal-Konvenzjoni ta’ Genève.

( 1 ) Direttiva 2011/95/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat‑13 ta’ Diċembru 2011 dwar standards għall-kwalifika ta’ ċittadini nazzjonali ta’ pajjiżi terzi jew persuni mingħajr stat bħala benefiċjarji ta’ protezzjoni internazzjonali, għal stat uniformi għar-refuġjati jew għal persuni eliġibbli għal protezzjoni sussidjarja, u għall-kontenut tal-protezzjoni mogħtija (ĠU 2011, L 337, p. 9).

( 2 ) Konvenzjoni dwar l-Istatus tar-Refuġjati, iffirmata f’Genève fit‑28 ta’ Lulju 1951.