23.7.2011

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 218/31

---

Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Socjali Ewropew dwar “L-intrapriżi pubbliċi tal-pajjiżi terzi fis-swieq tal-UE tal-akkwisti pubbliċi” (opinjoni fuq inizjattiva proprja)

2011/C 218/06

Relatur: is-Sur ROSSITTO

Korelatur: is-Sur PAETZOLD

Nhar l-16 ta’ Settembru 2010, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew iddeċieda b’konformità mal-Artikolu 29(2) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu, li jfassal opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar:

L-intrapriżi pubbliċi tal-pajjiżi terzi fis-swieq tal-UE tal-akkwisti pubbliċi.

Il-Kummissjoni Konsultattiva dwar il-Bidliet Industrijali, inkarigata sabiex tipprepara l-ħidma tal-Kumitat dwar is-suġġett, adottat l-opinjoni tagħha nhar l-4 ta’ April 2011.

Matul l-471 sessjoni plenarja tiegħu li saret fl-4 u l-5 ta’ Mejju 2011 (seduta tal-4 ta’ Mejju), il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew adotta din l-opinjoni b’152 vot favur, 4 voti kontra u 9 astensjonijiet.

1.   Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet

1.1   Il-KESE jqis bħala vantaġġuż il-ftuħ tas-sistemi tal-akkwist pubbliku tal-pajjiżi kollha għall-kompetizzjoni internazzjonali, fuq il-bażi tal-Ftehim dwar l-Akkwisti Pubbliċi GPA/WTO: dan jiggarantixxi reċiproċità u simetrija leġislattiva u sostanzjali u jippermetti l-ġlieda kontra l-miżuri protezzjonisti u l-prattiki ta’ kompetizzjoni inġusta, minkejja ftehimiet speċifiċi ma’ pajjiżi emerġenti, b’konformità mal-leġislazzjoni primarja u sekondarja tal-UE f’dan il-qasam u mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE.

1.2   Fil-fehma tal-KESE, l-UE għandha tkabbar is-setgħa ta’ negozjar biex – fuq il-bażi tal-leġislazzjoni primarja u sekondarja tagħha – ittejjeb l-aċċess għas-swieq pubbliċi tal-pajjiżi terzi, billi l-UE fetħet aktar minn 80 % tas-swieq pubbliċi tagħha u l-ekonomiji kbar żviluppati l-oħra fetħu tagħhom b’20 % biss.

1.3   Il-KESE jappella bil-qawwa lill-PE, lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex jiżguraw, kemm fil-livell intern kif ukoll f’dak internazzjonali, ħarsien aktar effettiv u aktar strateġiku tal-interessi tal-UE fir-rigward tal-aċċess għas-swieq pubbliċi, biex tissaħħaħ il-kredibbiltà dinjija tagħha u l-ħajja fit-tul u l-iżvilupp tal-mudell ekonomiku u soċjali Ewropew.

1.4   Fil-fehma tal-KESE, il-kuntratturi għandhom jitqiegħdu taħt l-istess kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni tas-suq sabiex jiġu żgurati kondizzjonijiet indaqs ta’ kompetizzjoni, abbażi ta’ reċiproċità mal-intrapriżi tal-pajjiżi terzi li jikkonformaw mal-prinċipji ewlenin tal-akkwisti pubbliċi internazzjonali speċjalment fir-rigward tal-projbizzjoni tal-għajnuna mill-Istat, diretta jew indiretta, il-metodi tal-kalkolu tal-prezzijiet, wara li jitqiesu l-kontinġenzi ta’ spejjeż u riskji.

1.5   Il-KESE jirrakkomanda lil-leġislaturi tas-suq intern tal-UE u lin-negozjaturi tal-UE, fil-kuntest internazzjonali tal-akkwisti pubbliċi internazzjonali, li jkun hemm koerenza u għarfien ta’ x’jistgħu jkunu l-konsegwenzi reċiproċi fit-twettiq tal-attivitajiet tagħhom, filwaqt li jiġu promossi: it-trattament ugwali, in-nondiskriminazzjoni, ir-rikonoxximent reċiproku, il-proporzjonalità, it-trasparenza, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, il-konformità mal-istandards soċjali u ambjentali u l-konformità mad-drittijiet fondamentali.

1.6   Il-KESE jqis li huwa indispensabbli li jibda jsir kontroll sistematiku tal-koerenza bejn ir-riżultati tan-negozjati mmexxija mill-Kummissjoni bil-mandat tal-Istati Membri fil-livell bilaterali u multilaterali, u li l-miżuri adottati jiġu applikati, b’mod sħiħ u effettiv, mill-Istati Membri.

1.7   Fil-fehma tal-KESE, ikun opportun li l-Ftehim GPA jinbidel minn wieħed plurilaterali għal wieħed multilaterali, b’adeżjonijiet ġodda u b’miżuri tranżitorji fir-rigward ta’ kumpens, preferenzi ta’ prezz, introduzzjoni ta’ entitajiet jew setturi u ta’ livelli limitu ġodda, u terġa’ titqajjem b’mod qawwi l-idea li jiġu esklużi temporanjament mill-GPA l-akkwisti finanzjati mill-fondi Ewropej, għall-intrapriżi tal-pajjiżi li jżommu miżuri ta’ protezzjoni nazzjonali.

1.8   Il-KESE jitlob li tiġi adottata malajr l-inizjattiva mħabbra dwar il-kundizzjonijiet ta’ “aċċess tal-intrapriżi tal-pajjiżi terzi għas-suq Ewropew tal-akkwisti pubbliċi” (MASP – Market Access Scheme for Procurement) u jitlob mekkaniżmi ċari, trasparenti u verifikati ta’ ftuħ reċiproku tas-swieq, biex jiġi żgurat aċċess simetriku għas-swieq pubbliċi u jsir addattament adegwat tal-pakkett tal-akkwisti tal-2004.

1.9   Il-KESE jemmen li għandu jissaħħaħ l-approċċ ibbażat fuq il-prevenzjoni u fuq sistema ta’ “twissija rapida” dwar il-proġetti u/jew dwar it-tnedija tal-leġislazzjoni tal-pajjiżi terzi li huma restrittivi fir-rigward tal-akkwisti għall-identifikazzjoni u l-ikkundannar internazzjonali ta’ ostakoli possibbli sa mill-fażi inizjali, biex il-bażi tad-data tal-KE dwar l-Aċċess għas-Swieq tiġi rfinuta, b’informazzjoni affidabbli u aċċessibbli b’mod rapidu dwar sejħiet għall-offerti u formalitajiet u speċifikazzjonijiet tekniċi tal-offerti, speċjalment għall-SMEs tagħna, akkumpanjata minn bażijiet statistiċi u indikaturi tal-impatt dwar il-fenomeni ta’ distorsjoni.

1.10   Il-KESE jirrakkomanda miżuri ta’ razzjonalizzazzjoni u simplifikazzjoni tal-proċeduri sabiex dawn jiġu adattati għall-isfidi ġodda fil-livell tal-UE, bl-iskop li jiġi żgurat li l-kuntratturi fil-livell intern u f’dak internazzjonali jisfruttaw bis-sħiħ il-potenzjal ekonomiku innovattiv tal-SMEs, anki permezz ta’ taħriġ, informazzjoni u assistenza mogħtija lill-kuntratturi u lill-parteċipanti fis-sejħiet għall-offerti internazzjonali u fis-swieq tal-pajjiżi terzi, speċjalment għall-maniġers ta’ livell medju u għoli tagħhom.

2.   Introduzzjoni

2.1   Fl-UE, l-ammont annwali tal-akkwisti tas-settur pubbliku għall-prodotti u s-servizzi jirrappreżenta madwar 17 % tal-PDG, jiġifieri madwar EUR 2 100 biljun: minn dawn, madwar 3 % huwa ogħla mil-livell limitu tal-GPA (il-Ftehim dwar l-Akkwisti Pubbliċi fil-qafas tal-Ftehim tad-WTO dwar l-Akkwisti Pubbliċi) (1). Huwa stmat li l-konsistenza tas-suq globali tal-akkwisti pubbliċi hija bejn 10 % u 20 % tal-PDG, billi m’hemm l-ebda data komparabbli għal pajjiżi li mhumiex membri tal-GPA: il-livell globali tal-akkwisti pubbliċi jinsab ’il fuq sew minn 10 % tal-PDG dinji.

2.2   L-intrapriżi Ewropej, mill-intrapriżi globali kbar sal-SMEs l-aktar intraprendenti, jitħabtu biex jidħlu fis-swieq dinjija iżda jiltaqgħu ma’ diffikultajiet dejjem akbar fl-aċċess għas-suq tal-akkwisti pubbliċi, li mhux daqstant marbuta mal-ostakoli fil-fruntieri daqskemm huma marbuta mal-ostakoli “lil hinn mill-fruntieri” li huma aktar kumplessi u li teknikament joħolqu aktar problemi, u li jeħtieġu proċess itwal ta’ identifikazzjoni, analiżi u eliminazzjoni, u b’regoli u prattiki restrittivi, li joħolqu r-riskju li jimpedixxu lill-intrapriżi tal-UE milli jipparteċipaw b’mod effettiv fl-offerti tal-akkwisti pubbliċi fil-pajjiżi terzi.

2.3   Din l-opinjoni fuq inizjattiva proprja tikkonċerna aspett speċifiku tas-suq tal-akkwisti pubbliċi bħalma jindika t-titolu. L-idea hi li – b’relazzjoni mal-parteċipazzjoni tal-intrapriżi pubbliċi ta’ pajjiżi terzi fis-swieq tal-akkwisti pubbliċi tal-UE – teżamina u tindika b’liema mod l-UE tista’:

—	tiżgura l-funzjonament tajjeb tas-suq intern tagħha fir-rigward tal-akkwisti pubbliċi;

—	tiggarantixxi li l-intrapriżi pubbliċi ta’ pajjiżi terzi jitħallew joperaw fis-suq Ewropew bir-rispett tal-istess kundizzjonijiet u kriterji ta’ ammissjoni bħall-intrapriżi l-oħra kollha;

—	tiggarantixxi wkoll reċiproċità u simetrija fl-aċċess għall-intrapriżi Ewropej fis-swieq tal-akkwisti pubbliċi ta’ pajjiżi terzi.

Aspetti oħra tal-akkwisti pubbliċi qed jiġu jew ser jiġu ttrattati f’opinjonijiet tal-KESE.

2.4   Ir-rabta bejn il-ftuħ tal-kummerċ estern u r-riformi tas-suq intern hija doppja: filwaqt li fiż-żewġ każijiet l-għan huwa li titnaqqas l-ispiża tal-ostakoli regolatorji mhux meħtieġa li jimpedixxu l-fluss tal-prodotti, tas-servizzi u tal-investimenti, l-interdipendenza li qiegħda dejjem tikber bejn is-suq intern u s-swieq internazzjonali teħtieġ li l-leġislaturi tas-suq intern tal-UE u n-negozjaturi tal-UE fl-oqsma tal-kummerċ internazzjonali u tal-akkwisti pubbliċi internazzjonali jkunu konxji tal-konsegwenzi reċiproċi possibbli fit-twettiq tal-attivitajiet tagħhom u jimplimentaw politika koerenti, li tiffoka fuq il-promozzjoni tal-prinċipji tal-leġislazzjoni primarja u sekondarja tal-UE bħalma ġew ikkonfermati mill-Qorti tal-Ġustizzja u mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali:

—	il-konformità mad-drittijiet tal-bniedem;

—	il-ġlieda kontra l-korruzzjoni;

—	il-konformità mal-istandards soċjali u ambjentali;

—	it-trasparenza;

—	il-proporzjonalità;

—	it-trattament ugwali;

—	in-nondiskriminazzjoni;

—	ir-rikonoxximent reċiproku.

2.5   Fl-oqsma tal-istandards u r-regolamenti, is-servizzi, l-investimenti u l-akkwisti pubbliċi kif ukoll id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali u s-sistemi ta’ ċertifikazzjoni, diversi msieħba kummerċjali tagħna għadhom ta’ spiss jużaw proċeduri diffiċli, għandhom nuqqas ta’ trasparenza u jagħmlu użu minn miżuri ta’ politika industrijali mmirati lejn is-sostituzzjoni sfurzata tal-importazzjonijiet, lejn it-trasferimenti sfurzati tat-teknoloġija u lejn aċċess preferenzjali għall-materja prima għall-produtturi lokali.

2.6   Filwaqt li l-intrapriżi tal-UE jbatu minn kompetizzjoni dejjem akbar fis-suq intern tagħhom stess, fatt li vvantaġġja ftuħ trasparenti bi sforzi kbar biex fl-UE jinħoloq suq intern ħieles mill-ostakoli, issa huwa ċar li minħabba dan il-ftuħ, is-suq intern huwa kompletament nieqes minn difiżi kontra l-atturi tas-swieq tal-pajjiżi terzi, li mhumiex lesti jimpenjaw ruħhom biex iwettqu l-istess ftuħ fis-swieq tagħhom.

2.7   L-UE għandha regoli stretti f’dan ir-rigward, bil-għan li jiġu żgurati kondizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni, filwaqt li l-esperjenza turi li l-ebda waħda minn dawn ir-regoli ma tiġi applikata għall-intrapriżi pubbliċi tal-pajjiżi terzi speċjalment meta dawn jipparteċipaw f’akkwisti pubbliċi – u li b’hekk ikunu qed jiksru l-istess prinċipji bażiċi tas-suq intern, bi ħsara kbira għall-industrija u l-ekonomija Ewropea.

2.8   Il-KESE huwa tal-fehma li hemm bżonn li jiġi eżaminat kif l-UE tista’ tiżgura l-funzjonament tajjeb tas-suq intern anki f’każijiet fejn l-intrapriżi pubbliċi ta’ pajjiżi terzi jkollhom il-permess biex joperaw f’dak is-suq, filwaqt li toqgħod attenta ħafna fil-ġlieda kontra l-protezzjoniżmu u fl-istess ħin tiġġieled kontra l-forom kollha ta’ dumping soċjali u ambjentali (2), l-opaċità tal-prezzijiet u l-ispejjeż u s-sussidji mill-Istat, u n-nuqqas ta’ konformità mar-regoli tal-baġit u mar-regoli tas-suq ħieles, fl-interess tal-konsumaturi u tal-intrapriżi Ewropej u ta’ dawk l-Ewropej li jħallsu t-taxxa.

2.9   Fil-Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ, l-akkwisti pubbliċi ġew esklużi b’mod espliċitu mill-obbligu fundamentali tat-trattament nazzjonali kif ukoll mill-impenji tal-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ tas-Servizzi. Madankollu, għandu jiġi kkunsidrat (3) li sal-2015, 90 % tat-tkabbir dinji ser ikun iġġenerat barra mill-Ewropa, b’terz iġġenerat miċ-Ċina waħedha. Fis-snin li ġejjin, se jkollna bżonn naħtfu l-opportunità offruta mil-livelli għolja ta’ tkabbir tal-pajjiżi terzi, speċjalment fil-Lvant u n-Nofsinhar tal-Asja.

2.10   Jekk is-suq tagħna huwa diġà sostanzjalment miftuħ, dak tal-imsieħba kummerċjali prinċipali tagħna huwa ħafna inqas miftuħ, speċjalment fil-livell reġjonali u lokali. Ikun biżżejjed li jiġu kkunsidrati xi eżempji f’kontinenti differenti:

2.10.1   Fiċ-ĊINA, il-livelli ta’ ftuħ tas-suq għadhom ħafna iktar baxxi mil-livelli potenzjali. Iċ-Ċina, b’PDG ta’ EUR 3 573,8 biljun fl-2009, fl-istess sena esportat lejn l-UE EUR 227 biljun fi prodotti u servizzi, waqt li importat mill-UE EUR 99,7 biljun. Il-klawsoli favur ix-xiri ta’ prodotti lokali ilhom jeżistu sa mill-2003, skont l-Artikolu 10 tal-GPL (il-Liġi dwar l-Akkwisti Pubbliċi), filwaqt li fl-2007 l-politika favur ix-xiri ta’ prodotti Ċiniżi ġiet imsaħħa minn żewġ digrieti li jillimitaw il-possibbiltà ta’ akkwisti għal prodotti barranin għal meta l-prodotti indiġeni jkunu, b’mod “mhux raġonevoli”, aktar għaljin u ta’ kwalità aktar baxxa. Fl-2009, din ir-regola ġiet interpretata b’mod strett filwaqt li ġiet projbita kull possibbiltà residwa, speċjalment għal prodotti ta’ teknoloġija għolja u innovattivi, filwaqt li ġie impost kontroll strett għal kuntratti ta’ kostruzzjoni fil-“pakketti ta’ stimolu intern” tal-2008 u l-2009. F’Novembru 2009, iċ-Ċina introduċiet “Lista ta’ Akkreditazzjoni tal-Prodotti Indiġeni Innovattivi”, filwaqt li fl-2010 l-Kunsill tal-Istat ippropona bidliet fir-rigward tal-intrapriżi kkontrollati mill-Istat sabiex dawn jaslu biex joperaw fis-suq domestiku biss. Madankollu, fl-istess ħin ipprovdiet għajnuna mill-Istat lill-industrija Ċiniża b’livell għoli tat-teknoloġija biex tkun aktar kompetittiva fis-swieq barranin (4).

2.10.1.1   Fil-qasam tal-akkwisti pubbliċi għal xogħlijiet, iċ-Ċina abbandunat sistema ta’ liċenzjar għall-“ġestjoni ta’ proġetti”, il-“ġestjoni tal-kostruzzjoni” u servizzi ta’ kostruzzjoni oħra biex tibdilha b’sistema ġdida maħsuba għall-“intrapriżi tal-kostruzzjoni bi sjieda kompletament barranija” (WFOCE – Wholly Foreign-Owned Construction Enterprises) u għall-intrapriżi konġunti (JV – Joint Ventures), fejn l-intrapriżi barranin huma effettivament esklużi minn proġetti li jinvolvu offerti tal-akkwist nazzjonali (NCB) u huma inklużi biss għall-offerti tal-akkwisti internazzjonali (ICB) rari għal proġetti domestiċi. Iż-żewġ sistemi – WFOCE u JV – għandhom jikkonformaw mas-sistema Ċiniża tal-klassifikazzjoni li tipprevedi kapital nominali ta’ mill-inqas 5 darbiet il-valur tal-proġett, tim ta’ persunal prinċipali magħmul minn mill-inqas 300 persuna li jkun ilhom joqogħdu ċ-Ċina għal mill-inqas sena, ir-referenzi ta’ xogħlijiet imwettqa qabel fiċ-Ċina, u għall-JV, il-kunsiderazzjoni tal-imsieħeb bl-aktar kwalifika baxxa (5).

2.10.1.2   L-offerta attwali miċ-Ċiniżi fin-negozjati tad-WTO fil-qafas tal-Ftehim dwar l-Akkwisti Pubbliċi (GPA) ma tinkludix il-maġġoranza vasta tax-xogħlijiet ta’ kostruzzjoni soġġetti għall-interess mill-intrapriżi Ewropej, la f’livell ta’ attività u lanqas f’livell ta’ kuntratturi.

2.10.1.3   Fir-RUSSJA – li ma tiffurmax parti mill-GPA/WTO – regola tal-Ministeru għall-Iżvilupp Ekonomiku ta’ Diċembru 2008 timponi kundizzjonijiet restrittivi fir-rigward tal-aċċess għall-akkwisti pubbliċi tal-gvern u tal-muniċipalitajiet u tagħti preferenza lill-prodotti u s-servizzi nazzjonali sa 15 % ’l fuq mill-valur tagħhom, filwaqt li fl-2009 ġew adottati miżuri kontra l-kriżi favur ix-xiri ta’ prodotti Russi.

2.10.2   Fil-BRAŻIL, il-liġi dwar l-akkwisti pubbliċi ġiet emendata f’Lulju 2010 biex tippermetti lill-awtoritajiet kontraenti li jirriżervaw marġni ta’ 25 % għall-oġġetti u s-servizzi prodotti totalment jew parzjalment fil-Brażil. Fl-2009, il-Brażil irreġistra PDG ta’ EUR 1 128,5 biljun (6).

2.10.3   Fl-ISTATI UNITI, il-Kungress kompla jemenda b’mod aqwa r-rekwiżiti tal-kapitlu “Buy American” tal-Att Amerikan ta’ Rkupru u Investiment mill-Ġdid (ARRA – American Recovery and Reinvestment Act) (7). Fl-2009, il-PDG tal-Istati Uniti kien jammonta għal EUR 10 122,6 biljun, b’esportazzjoni ta’ prodotti u servizzi lejn l-UE ta’ madwar EUR 286,8 biljun u importazzjoni mill-UE ta’ EUR 323,8 biljun fl-istess sena (8).

2.10.4   Fil-ĠAPPUN – li huwa s-seba’ l-akbar suq tal-esportazzjoni tal-UE, b’EUR 36 biljun ta’ esportazzjonijiet kontra EUR 56,7 biljun ta’ importazzjonijiet fl-2009 – l-intrapriżi tal-UE għandhom diffikultà biex ikollhom aċċess għall-akkwisti pubbliċi, minkejja li l-Ġappun jagħmel parti mill-GPA/WTO: 4 % biss tal-akkwisti pubbliċi kollha Gappuniżi kienu miftuħa għall-intrapriżi tal-UE, għal madwar EUR 22 biljun (2007), jiġifieri anqas minn 0,7 % tal-PDG Ġappuniż filwaqt li l-Ġappun gawda minn aċċess għas-suq tal-akkwisti pubbliċi tal-UE għal EUR 312 biljun, jiġifieri 2,5 % tal-PDG tal-UE (9).

2.10.5   Fil-VJETNAM, f’April 2010 tnediet direttiva dwar l-użu ta’ prodotti u materjali nazzjonali u dwar l-akkwisti ta’ dawn il-prodotti, li huma ffinanzjati mill-fondi tal-Istat. Fl-2009, il-Vjetnam laħaq PDG ta’ EUR 66,8 biljun b’esportazzjoni ta’ prodotti lejn l-UE ta’ EUR 7,8 biljun u importazzjoni mill-UE ta’ EUR 3,8 biljun.

2.10.6   Fl-AWSTRALJA, żewġ stati adottaw regoli dwar l-akkwisti pubbliċi fl-2009 meqjusa bħala strateġiċi –’il fuq minn 250 miljun AUS $ – li huma soġġetti għar-rekwiżiti ta’ 40 % tal-prodotti lokali (Awstraljani jew minn New Zealand) fl-Istat ta’ Victoria, filwaqt li fl-Istat ta’ New South Wales ġiet stabbilita preferenza ta’ prezz ta’ 20 % li magħha jiżdiedu, skont il-każijiet, il-preferenzi addizzjonali minn 2,5 għal 5,0 %. L-Awstralja rreġistrat PDG ta’ EUR 712,8 biljun fl-2009, b’esportazzjoni ta’ prodotti u servizzi lejn l-UE ta’ EUR 14,4 biljun u importazzjoni ta’ EUR 34,1 biljun.

2.11   Min-naħa l-oħra, hemm każijiet bħat-TURKIJA, fejn is-sistema tal-akkwisti pubbliċi tjiebet wara l-adozzjoni tal-Liġi Nru 5812 tal-2008, li introduċiet konformità bejn id-dispożizzjonijiet interni u dawk Komunitarji: l-akkwisti pubbliċi għall-provvista ta’ prodotti, xogħlijiet u servizzi huma bbażati fuq mekkaniżmi miftuħa ta’ kompetizzjoni, għad li t-traspożizzjoni tad-direttivi tal-UE dwar is-sistemi tar-rimedji għad trid tiġi pperfezzjonata (10). Fl-2008, l-akkwisti pubbliċi li jaqbżu l-livell limitu tal-UE kienu jammontaw għal EUR 7 303 miljun għax-xogħlijiet, EUR 8 459 għas-servizzi u EUR 8 042 għall-prodotti.

3.   Il-qafas regolatorju attwali

3.1   Fil-preżent, il-qafas regolatorju li jirregola s-suq tal-akkwisti pubbliċi għall-intrapriżi Ewropej huwa rappreżentat minn:

—

il-qafas Komunitarju bażiku stabbilit mid-Direttivi tal-Akkwisti tal-2004: id-Direttiva 2004/18/KE dwar il-koordinazzjoni ta’ proċeduri għall-akkwisti pubbliċi għal xogħlijiet pubbliċi, kuntratti għal provvisti pubbliċi u kuntratti għal servizzi pubbliċi u d-Direttiva 2004/17/KE li tikkoordina l-proċeduri ta’ akkwisti ta’ entitajiet li joperaw fis-setturi tal-ilma, l-enerġija, it-trasport u postali flimkien mad-Direttiva 2007/66/KE dwar il-proċeduri ta’ reviżjoni ta’ sejħiet għall-offerti u l-Kodiċi tal-aqwa prattiki għall-aċċess tal-SMEs għas-sejħiet għall-offerti (11), kif ukoll id-Direttivi 89/665/KEE u 92/13/KEE;

—	it-Trattat, li introduċa fil-liġi primarja tal-UE rikonoxximent tad-dritt għall-awtonomija reġjonali u lokali b’possibbiltà għall-awtoritajiet pubbliċi biex jużaw l-għodod tagħhom stess biex iwettqu l-kompiti tagħhom tas-servizz pubbliku, bħal forom differenti ta’ sħubija pubblika-pubblika;

—	numru kbir ta’ sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE fir-rigward tal-akkwisti;

—

l-istrument ċentrali għall-ftuħ tal-akkwisti pubbliċi internazzjonali rappreżentati mill-Ftehim plurilaterali tad-WTO dwar l-Akkwisti Pubbliċi – GPA, li bħalissa qed jiġi rivedut, filwaqt li l-Ftehim Ġenerali dwar il-Kummerċ fis-Servizzi (GATS) jeskludi l-akkwisti pubbliċi mid-dispożizzjonijiet prinċipali tiegħu dwar l-aċċess għas-swieq ħlief bil-mandat ta’ negozjar multilaterali dwar l-akkwisti ta’ servizzi fejn il-Komunità għandha rwol ta’ tmexxija għall-impenji fir-rigward ta’ aċċess għas-suq u projbizzjoni ta’ diskriminazzjoni fl-akkwisti ta’ servizzi b’regoli proċedurali komuni fir-rigward tax-xiri;

—

klawsoli dwar l-“akkwisti pubbliċi” fi ftehimiet ta’ kummerċ ħieles (FTAs), ftehimiet ta’ assoċjazzjoni (AAs), ftehimiet ta’ sħubija u kooperazzjoni (FSK), ftehimiet ta’ stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni (FSA), ftehimiet ta’ sħubija ekonomika (FSE), ftehimiet temporanji dwar il-kummerċ u kwistjonijiet fil-qasam tal-kummerċ (AIs) u ftehimiet ta’ kooperazzjoni kummerċjali u ekonomika;

—	applikazzjoni tal-liġi Komunitarja dwar l-akkwisti pubbliċi u xi konċessjonijiet lis-sħubijiet pubbliċi-privati istituzzjonalizzati.

4.   Kummenti

Il-KESE jqis bħala vantaġġuż il-ftuħ tas-sistemi tal-akkwist tal-pajjiżi kollha għall-kompetizzjoni internazzjonali, fuq il-bażi tal-Ftehim dwar l-Akkwisti Pubbliċi GPA/WTO, peress li dan jiggarantixxi reċiproċità u simetrija leġislattiva u sostanzjali u jippermetti l-ġlieda kontra l-miżuri protezzjonisti u l-prattiki ta’ kompetizzjoni inġusta, minkejja ftehimiet speċifiċi ma’ pajjiżi emerġenti.

4.1   Il-KESE jenfasizza d-data miġbura mill-indikazzjonijiet reċenti tal-Kummissjoni li “sal-2015, 90 % tat-tkabbir dinji ser ikun iġġenerat barra mill-Ewropa, b’terz iġġenerat miċ-Ċina waħedha” (12).

4.2   Il-KESE jikkondividi l-prinċipju li sabiex jiġu żviluppati l-vantaġġi kompetittivi tagħha, l-UE għandha “tiżgura ħarsien aktar effettiv u aktar strateġiku tal-interessi tagħha”, filwaqt li ssaħħaħ “il-kredibbiltà globali tagħha u l-ħajja fit-tul u l-iżvilupp tal-mudell ekonomiku u soċjali Ewropew”: “sabiex tkun aktar kredibbli, l-Ewropa għandha żżid is-setgħa ta’ negozjar tagħha biex ittejjeb l-aċċess għas-swieq tal-pajjiżi terzi” ladarba “l-Unjoni fetħet aktar minn 80 % tas-suq tagħha tal-akkwisti pubbliċi filwaqt li l-ekonomiji kbar żviluppati l-oħra fetħu tagħhom b’20 % biss” (13).

4.3   Il-KESE jemmen li fir-rigward tal-akkwisti pubbliċi, il-qafas regolatorju Komunitarju li qiegħed fis-seħħ bħalissa jidher adegwat b’mod ġenerali u jqisu bħala suffiċjenti biex jirregola s-suq Ewropew mil-lat ekonomiku, soċjali u ambjentali. Sfortunatament, hemm xi Stati Membri li ma jisfruttawx bis-sħiħ l-opportunitajiet li joffri dan il-qafas regolatorju biex tiġi żgurata kompetizzjoni ġusta u jissugraw li jiftħu s-swieq tagħhom mingħajr bażi ta’ reċiproċità għall-intrapriżi statali tal-pajjiżi terzi li ma jikkonformawx mal-prinċipji ewlenin tal-akkwisti pubbliċi internazzjonali. Madankollu, huwa essenzjali li dawn ir-regoli jiġu segwiti b’mod strett, kif ukoll il-prinċipji fundamentali tat-Trattati u tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali (KDF).

4.4   Il-KESE huwa tal-fehma li l-kooperazzjoni pubblika-pubblika m’għandhiex toħloq swieq paralleli li mhumiex konformi mar-regoli tal-akkwisti pubbliċi u li jeskludu l-kumpaniji privati.

4.5   L-UE hija msejħa għal ekonomija miftuħa u li tappoġġja l-kummerċ ħieles billi tipprovdi aċċess sikur fil-livell legali u mhux diskriminatorju lil firxa wiesgħa ta’ akkwisti; jeħtieġ li fl-istess ħin tiżgura l-kunfidenzjalità u t-trasparenza sabiex tippromovi l-innovazzjoni u suq tal-akkwisti pubbliċi sostenibbli li:

—	jiffavorixxi l-aktar offerta ekonomikament vantaġġjuża meta mqabbla mal-aktar offerta baxxa;

—	jikkunsidra ċ-ċiklu kollu tal-ħajja tax-xogħol imwettaq.

4.6   Il-KESE jemmen li l-kuntratturi għandhom jitqiegħdu kollha taħt l-istess kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni fis-suq. F’dan ir-rigward, il-KESE jqajjem dubji dwar il-kundizzjonijiet għall-parteċipazzjoni tal-hekk imsejħa “intrapriżi tal-Istat” tal-pajjiżi terzi, speċjalment fir-rigward tal-projbizzjoni ta’ għajnuna mill-Istat, diretta jew indiretta, il-metodi tal-kalkolu tal-prezzijiet u l-kunsiderazzjoni bi prekwazjoni tal-ispejjeż u r-riskji. Fil-fatt, is-suq Ewropew jagħti aċċess mingħajr ma jipprovdi assigurazzjoni adegwata kontra l-kompetizzjoni inġusta b’riskji kbar ta’ dumping soċjali u ambjentali possibbli u nuqqas ta’ konformità mar-regoli dwar l-etika tat-Trattati u tal-KDF min-naħa ta’ dawn l-“intrapriżi” tal-Istat.

4.7   Fil-fehma tal-KESE, jeħtieġ li:

4.7.1

Waqt in-negozjati internazzjonali ma’ pajjiżi terzi, issir enfasi dwar il-fatt li l-valuri, id-drittijiet u l-prinċipji fundamentali tal-Unjoni, kif stabbiliti mil-leġislazzjoni primarja tal-Unjoni fuq il-bażi tat-Trattati u tal-KDF, għandhom jiġu rrispettati u mhumiex negozzjabbli.

4.7.2

Waqt in-negozjati internazzjonali, l-Unjoni titkellem b’leħen wieħed, sod, koerenti u solidari, li jiġu evitati azzjonijiet nazzjonali individwali li jistgħu jkunu ta’ ħsara għall-pożizzjoni komuni fin-negozjar u li jsir benchmarking tal-ftuħ effettiv tas-swieq nazzjonali skont ir-regoli u l-limiti previsti fil-ftehimiet konklużi fil-livell Ewropew.

4.7.3

Tinkiseb koordinazzjoni akbar bejn is-servizzi tal-Kummissjoni li jittrattaw aspetti differenti tan-negozjati kummerċjali, industrijali u ta’ kooperazzjoni, skont ir-regoli dwar l-akkwisti pubbliċi fil-livell multilaterali tal-Ftehim GPA tal-1994, fil-ġenerazzjoni l-ġdida ta’ FTAs, fil-ftehimiet ta’ sħubija u kooperazzjoni (FSK), jew fil-ftehimiet ta’ assoċjazzjoni (AAs) fil-qafas tal-isħubija Ewro-Mediterranja, b’approċċi aktar immirati lejn l-ostakoli nontariffarji u lejn pressjoni għall-ftuħ tal-akkwisti għall-intrapriżi tal-UE.

4.7.4

Il-Ftehim GPA jinbidel minn wieħed plurilaterali għal wieħed multilaterali, b’adeżjonijiet ġodda u b’miżuri tranżitorji fir-rigward ta’ kumpens, preferenzi ta’ prezz, introduzzjoni ta’ entitajiet jew setturi u ta’ livelli limitu ġodda.

4.7.5

Jiġu esklużi temporanjament mill-GPA l-akkwisti finanzjati mill-fondi Ewropej, għall-intrapriżi tal-pajjiżi li jżommu miżuri ta’ protezzjoni nazzjonali, idea li diġà tressqet mill-KESE f’diversi opinjonijiet preċedenti (14).

4.7.6

Il-prinċipji tar-reċiproċità u l-proporzjonalità jiġu applikati b’mod dettaljat għal ċerti setturi, fin-“Noti Ġenerali u Derogi għad-Dispożizzjonijiet tal-Artikolu III tal-Appendiċi I tal-KE” tal-GPA.

4.7.7

L-intrapriżi tal-pajjiżi terzi jkunu soġġetti għall-istess kundizzjonijiet li japplikaw għall-intrapriżi Ewropej fis-swieq tagħhom: l-UE ma tistax tkompli tistabbilixxi n-negozjati fuq reċiproċità formali flok fuq reċiproċità ekonomika effettiva; f’każ ta’ żbilanċ, għandha tiġi prevista klawsola ta’ salvagwardja li tissospendi l-ftehim.

4.7.8

Jekk l-imsieħba kummerċjali ewlenin jibbenefikaw mill-ftuħ ġenerali tal-UE, mingħajr reċiproċità, l-UE għandha tikkunsidra li tintroduċi restrizzjonijiet immirati lejn l-aċċess għal setturi tal-akkwisti pubbliċi tal-UE, biex tħeġġiġhom jipproponu ftuħ reċiproku tas-suq.

4.7.9

Tiġi adottata kemm jista’ jkun malajr l-inizjattiva dwar il-kundizzjonijiet ta’ “aċċess tal-intrapriżi tal-pajjiżi terzi għas-suq Ewropew tal-akkwisti pubbliċi” (MASP) u b’mekkaniżmi ċari, trasparenti u verifikati għal ftuħ reċiproku tas-swieq u jiġi żgurat aċċess simetriku għas-swieq pubbliċi fl-ekonomiji żviluppati u fl-ekonomiji emerġenti kbar fl-oqsma koperti mid-Direttiva 2004/17/KE (15) u fil-Programm ta’ Ħidma 2011 (16).

4.7.10

Jingħata bidu għal kooperazzjoni teknika akbar bejn rappreżentanti tal-Istati Membri u l-Kummissjoni fir-rigward tal-aċċess għas-swieq u konsultazzjonijiet aktar frekwenti mar-rappreżentanti tal-industrija.

4.7.11

Jiġu stabbiliti kontrolli stretti, u miżuri li jiżguraw l-applikazzjoni reali tagħhom, fir-rigward tan-nuqqas ta’ għajnuna mill-Istat, diretta jew indiretta, li hija meqjusa bħala pprojbita fl-UE, speċjalment għas-sejħiet tal-offerti li jibbenefikaw minn finanzjament Komunitarju, tal-BEI jew tal-Fondi Strutturali, jew inkella għan-netwerks Ewropej, b’konformità sħiħa mal-garanziji għall-istandards soċjali u ambjentali Komunitarji.

4.7.12

Il-bażi tad-data tal-Kummissjoni dwar l-aċċess għas-swieq tiġi rfinuta, b’informazzjoni affidabbli u aċċessibbli dwar sejħiet tal-offerti u formalitajiet u speċifikazzjonijiet tekniċi tal-offerti li fil-fatt jimpedixxu l-parteċipazzjoni fil-pajjiżi terzi, filwaqt li jiġu pprovduti bażijiet statistiċi u indikaturi ta’ impatt tal-fenomeni ta’ distorsjoni.

4.7.13

Jissaħħaħ l-approċċ ibbażat fuq il-prevenzjoni u sistema ta’ “twissija rapida” dwar il-proġetti u/jew dwar it-tnedija tal-leġislazzjoni tal-pajjiżi terzi li hija restrittiva fir-rigward tal-akkwisti għall-identifikazzjoni u d-denunzja internazzjonali ta’ ostakoli possibbli sa mill-fażi inizjali u sabiex dawn jiġu indirizzati fis-sors permezz tal-użu sistematiku tal-proċedura ta’ notifika fil-qafas tal-Ftehim dwar l-Ostakoli Tekniċi għall-Kummerċ.

4.7.14

Jiġu introdotti miżuri fil-livell tal-UE għall-SMEs biex jiġi żgurat li l-kuntratturi fil-livell intern u f’dak internazzjonali jisfruttaw il-potenzjal ekonomiku u innovattiv tal-SMEs.

4.7.15

Jingħataw taħriġ, informazzjoni u assistenza lill-parteċipanti fis-sejħiet tal-offerti internazzjonali u fi swieq terzi, b’mod partikolari għall-maniġers ta’ livell medju u għoli tagħhom, filwaqt li jiġu rikonoxxuti l-kwistjonijiet kritiċi direttament relatati mad-daqs tagħhom fir-rigward tal-ħarsien kummerċjali u l-aċċess għas-swieq u għall-informazzjoni.

4.7.16

Isiru emendi għall-Artikolu 55(3) tad-Direttiva 2004/18/KE u għall-Artikolu 57(3) tad-Direttiva 2004/17/KE dwar offerti li huma baxxi barra min-normal, sabiex isir impossibbli li jiġu aċċettati offerti ppreżentati minn intrapriżi tal-Istat li ma jkollhomx provi li l-offerta tagħhom ma tibbenefika minn ebda għajnuna mill-Istat, diretta jew indiretta, li hija meqjusa bħala pprojbita mir-regoli Komunitarji: f’dan ir-rigward, eżempju ta’ “eżami ta’ għajuna mill-Istat” jinsab fl-Artikolu 4 tal-US Millennium Challenge Corporation.

4.7.17

Jiżdied, bħala każ ta’ esklużjoni obbligatorja, mal-Artikolu 45 (17) tad-Direttiva 2004/18/KE u mal-Artikolu 54 (18) tad-Direttiva 2004/17, il-ksur tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali, fir-rigward tal-użu tal-privattivi u ta’ data teknika miksuba b’mod qarrieqi.

4.7.18

Jiġi żgurat li l-istrumenti futuri legali Ewropej dwar il-moviment ħieles tal-ħaddiema minn pajjiżi terzi ma jservux ta’ inċentiva għall-intrapriżi tal-Istat tal-pajjiżi terzi li jibbenefikaw minn għajnuna mill-Istat li hi meqjusa bħala pprojbita.

4.7.19

Tiġi żgurata l-pubblikazzjoni rapida u dettaljata, f’bażi tad-data ċentralizzata tal-UE, ta’ regoli u prattiki restrittivi fir-rigward tal-akkwisti pubbliċi li jimpedixxu lill-intrapriżi tal-UE milli jipparteċipaw b’mod effettiv fis-sejħiet tal-offerti fil-pajjiżi terzi, fosthom: atti leġislattivi favur ix-xiri ta’ prodotti lokali jew b’persentaġġi dejjem jiżdiedu ta’ “kontenut lokali” jew b’“pakketti ta’ stimolu” għal teknoloġiji u innovazzjonijiet lokali jew għal “irkupru ekonomiku” nazzjonali, li jiffavorixxu l-kuntesti lokali u jagħmlu l-aċċess aktar diffiċli għall-intrapriżi barranin.

4.7.20

Jiġu msaħħa aktar il-koerenza u l-komplementarità bejn il-politiki interni u l-politika esterna tal-UE, biex jingħata segwitu lill-indikazzjonijiet tal-Kunsill Ewropew ta’ Settembru 2010 favur li ssir “reviżjoni tal-interattività bejn il-politika industrijali u dik tal-kompetizzjoni fid-dawl tal-globalizzazzjoni, u li ssir promozzjoni qawwija ta’ kondizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni” (19).

---

(1)  Sors: l-istimi maħruġa mill-Kummissjoni Ewropea fil-COM(2010) 612 finali.

(2)  Ara COM(2010) 612/1.

(3)  Ara COM(2010) 612/4.

(4)  Waħda mill-preokkupazzjonijiet ċentrali fil-qasam tal-akkwisti pubbliċi u tal-proprjetà intellettwali hija l-politika tal-“innovazzjoni indiġena” li għandha l-għan li tappoġġja l-intrapriżi Ċiniżi biex jitilgħu ’l fuq fil-katina tal-valur. L-iskema ta’ innovazzjoni indiġena, li tħabbret għall-ewwel darba f’Novembru 2009, tfixkel b’mod sever l-aċċess għas-suq tal-akkwist pubbliku Ċiniż f’numru vast ta’ setturi tal-innovazzjoni mit-teknoloġija ekoloġika għat-telekomunikazzjonijiet (ara SEC(2011) 298) finali.

(5)  Ara l-Komunikazzjoni tal-KE, id-dokument tad-WTO Nru “S/C/W/286”, punti 15-19. Barra minn hekk, ix-xiri ta’ intrapriża Ċiniża minn kumpanija barranija tikkanċella l-kwalifiki miksuba mill-intrapriża Ċiniża li jkollha terġa’ tibda mill-bidu nett.

(6)  L-emendi 2010/7 għal-liġi Brażiljana dwar l-akkwisti pubbliċi jintroduċu klawsola favur ix-xiri ta’ prodotti Brażiljani fuq “bażi temporanja”.

(7)  Il-leġislazzjoni tinkludi żewġ dispożizzjonijiet ġodda favur ix-xiri ta’ prodotti Amerikani: dispożizzjoni minnhom tipprojbixxi li l-fondi pprovduti minn din il-liġi jintużaw għal proġetti ta’ kostruzzjoni, alterazzjoni, manutenzjoni jew tiswija ta’ bini pubbliku jew ta’ xogħol pubbliku sakemm il-ħadid, l-azzar u l-prodotti manifatturati użati fil-proġett ma ġewx prodotti fl-Istati Uniti; id-dispożizzjoni l-oħra tipprojbixxi li l-fondi pprovduti minn din il-liġi jintużaw għax-xiri ta’ lista dettaljata ta’ prodotti tessili mid-Dipartiment tas-Sigurtà Interna (Homeland Security), sakemm dawn ma jkunux ġew imkabbra u pproċessati fl-Istati Uniti.

(8)  Eżempju ieħor huwa dak tad-dispożizzjoni li tipprojbixxi lill-gvern Amerikan li jagħmel akkwisti pubbliċi mill-hekk imsejħa “kumpaniji invertiti” (“inverted companies”) li oriġinarjament huma kumpaniji Amerikani li bidlu l-ġurisdizzjoni fiskali u qalbu għal sistema fiskali ta’ pajjiż ieħor, dispożizzjoni li l-kompatibbiltà tagħha mal-GPA/WTO tqajjem tħassib serju. Fil-fatt, b’konsegwenza ta’ dan, l-intrapriżi tal-UE stabbiliti fl-Istati Uniti ma jistgħux jagħmlu bejgħ lill-gvern Amerikan, avolja suppost huma protetti mill-GPA.

(9)  Ara SEC 2011/298.

(10)  Valutazzjoni tal-akkwist pubbliku fit-Turkija fl-2009 – SIGMA (Support for Improvement in Governance and Management – Appoġġ għat-Titjib fil-Governanza u l-Ġestjoni). Inizjattiva konġunta OECD/UE.

(11)  SEC(2008)2193 Servizzi KE.

(12)  COM(2010) 612 Taqsima Nru 1.

(13)  Dikjarazzjoni Konġunta tad-9.2.2011 ta’ Franza, il-Ġermanja, Spanja, il-Portugall, l-Italja u l-Polonja għal reċiproċità aħjar bejn l-UE u l-imsieħba kummerċjali tagħha.

(14)  Opinjoni tal-KESE dwar “L-akkwist pubbliku internazzjonali”, ĠU C 224, 30.8.2008, p. 32.

(15)  COM(2009)592.

(16)  COM 2010/ 612/4 u COM(2010) 623, Vol. II, Anness 1, punt 36.

(17)  Artikolu 45: “Sitwazzjoni personali tal-kandidat jew in-nies li jitfgħu l-offerti”.

(18)  Artikolu 54: “Kriterji għal għażla kwalitattiva”.

(19)  Ara l-Kunsill dwar il-kompetittività tal-10.12.2010 – Konklużjonijiet dwar politika industrijali integrata għall-era tal-globalizzazzjoni, punt 15.

---