14.4.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 133/31

Relatur:

is-Sur Ionuţ SIBIAN

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jappoġġja l-enfasi partikolari li għamlet il-Kummissjoni fuq il-prinċipji fundamentali fil-proċess ta’ adeżjoni, bil-ħtieġa għal pajjiżi tat-tkabbir biex jagħtu prijorità lir-riformi fl-istat tad-dritt, id-drittijiet fundamentali, il-funzjonament tal-istituzzjonijiet demokratiċi (inkluż ir-riforma fis-sistema tal-elezzjonijiet u fl-amministrazzjoni pubblika), l-iżvilupp ekonomiku u t-tisħiħ tal-kompetittività. Fis-sorveljanza tal-progress, għandha tingħata attenzjoni speċjali għat-twissija tas-soċjetà ċivili kontra azzjonijiet politiċi u żviluppi li jaffettwaw b’mod negattiv l-istat tad-dritt u l-istandards demokratiċi.

1.2.

Il-KESE jħeġġeġ bil-qawwi lill-Kummissjoni biex iżżomm il-kwalità tad-demokrazija parteċipattiva bħala wieħed mill-kriterji politiċi ewlenin li għandhom jiġu vvalutati. Għandha tittieħed ukoll azzjoni deċiżiva biex tiġi żgurata ħidma sistemika biex jinbnew istituzzjonijiet effettivi u operattivi għal kollox b’parteċipazzjoni sinifikanti mill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili (OSĊ). Dan ser jgħin fil-ġlieda kontra r-riskju ta’ manipulazzjoni tal-Istat minħabba interessi politiċi, għarfien dejjem akbar dwar ir-responsabbiltà tal-partijiet interessati kollha involuti u jiżgura l-inklużività u t-trasparenza fil-proċessi kollha ta’ riforma u negozjati.

1.3.

L-iskali ta’ valutazzjoni armonizzata użati fir-rapportar u l-enfasi li titpoġġa kemm fuq l-istat tal-ħidma kif ukoll fuq il-progress irreġistrat minn kull pajjiż itejbu t-trasparenza, jippermettu fokus immirat fuq l-oqsma ta’ prijorità u għandhom ikunu ta’ benefiċċju biex jiżdied l-għarfien tal-proċess ta’ adeżjoni. Dawn jistabbilixxu wkoll il-kundizzjonijiet għal involviment ikbar ma’ kull pajjiż, minħabba l-medda usa’ ta’ kwistjonijiet soġġetti għal skrutinju. Ir-riskju assoċjat mad-devjazzjoni tal-attenzjoni minn kwistjonijiet speċifiċi li jiffaċċjaw il-pajjiżi għandu jiġi vvalutat u miġġieled. Il-konsistenza, ir-regolarità u l-ilħiq tal-mezzi ta’ komunikazzjoni u l-mekkaniżmi ta’ konsultazzjoni kontinwi fost l-istituzzjonijiet tal-UE u l-pajjiżi tat-tkabbir huma essenzjali f’dan ir-rigward.

1.4.

Il-KESE jilqa’ l-messaġġ ċar tal-Kummissjoni li soċjetà ċivili mogħtija s-setgħa hija komponent kruċjali ta’ kwalunkwe sistema demokratika u jirrikonoxxi l-appoġġ politiku tagħha għall-ħolqien ta’ ambjent ħafna aktar ta’ sostenn u ambjent favorevoli għas-soċjetà ċivili, li jinkludi proċess ta’ konsultazzjoni ta’ siwi mas-soċjetà ċivili waqt it-tfassil tal-politika. Dan huwa komponent ewlieni biex jiġu ssodisfati b’mod sodisfaċenti l-kriterji politiċi, u jista’ jirrappreżenta wkoll punt ta’ riferiment possibbli fin-negozjati ta’ adeżjoni.

1.5.

Il-KESE japprezza li l-Kummissjoni, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew għandhom jintensifikaw l-isforzi ta’ komunikazzjoni tagħhom biex jispjegaw il-benefiċċji u l-isfidi tal-politika tat-tkabbir liċ-ċittadini Ewropew, u l-imsieħba soċjali u l-orgazzizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili għandhom ikunu msieħeb mill-qrib u jwasslu l-messaġġi f’dan il-proċess.

1.6.

Il-KESE jtenni l-ħtieġa li tiżdied it-trasparenza u l-inklużività tal-proċess ta’ adeżjoni kollu (1). Il-Kummissjoni għandha tkun ta’ eżempju billi tiffaċilita l-aċċess ulterjuri għad-dokumenti ta’ negozjati, bħal rapporti tal-missjoni, opinjonijiet tal-esperti dwar il-leġislazzjoni nazzjonali, rapporti tat-TAIEX (Assistenza Teknika u Skambju ta’ Informazzjoni), u pubbliċità dwar il-kisbiet u r-riżultati tal-proġetti ffinanzjati mill-UE fir-reġjun. Dan ser jipprovdi mezz biex jiżdied l-għarfien dwar l-effetti tal-assistenza tal-UE u biex isir żvilupp fuq l-esperjenzi diġà miksuba fir-reġjun.

1.7.

Il-Kummissjoni għandha tipprovdi għal żieda sostanzjali fl-appoġġ finanzjarju, inkluż minn proġetti taħt il-Faċilità tas-Soċjetà Ċivili, li għandhom l-għan li jsaħħu l-kapaċità tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili (inkluż l-iżvilupp tal-għarfien espert dwar il-politiki u l-appoġġ biex tiżdied il-kapaċità ta’ monitoraġġ) u l-promozzjoni tal-professjonaliżmu u l-indipendenza tal-midja. Il-kooperazzjoni u n-netwerking reġjonali għandhom jiġu appoġġjati aktar, filwaqt li jiġu sfruttati l-esperjenzi tajba li diġà jeżistu fir-reġjun, inkuż l-istrumenti li jiffaċilitaw il-kooperazzjoni u l-ħidma konġunta fost l-organizzazzjonijiet mhux governattivi (NGOs) u l-imsieħba soċjali (inkluż l-organizzazzjonijiet tan-negozju), bid-djalogu ċiviku u l-perspettiva ta’ tagħlim bħala bażi komuni.

1.8.

It-tisħiħ tal-kapaċità tal-imsieħba soċjali biex jipparteċipaw b’mod attiv fid-djalogu soċjali għandu jsir prijorità tal-programmi ta’ għajnuna tal-UE. L-assistenza hija meħtieġa biex tiffaċilita l-aċċess tagħhom għal opportunitajiet ta’ finanzjament u biex jiżviluppaw il-kapaċità tagħhom li jipparteċipaw b’mod effettiv fil-kwistjonijiet ekonomiċi, soċjali u legali kollha, inkluż fin-negozjati ta’ adeżjoni mal-UE. L-istrutturi organizzattivi, il-komunikazzjoni interna u l-kapaċità tagħhom li jservu lill-membri għandhom jissaħħu.

1.9.

Il-KESE jappella għat-tisħiħ tar-rwol tal-Kumitati Konsultattivi Konġunti tas-soċjetà ċivili. Il-Kumitati Konsultattivi Konġunti għandhom jipprovaw jimlew in-“niċeċ vojta” li mhumiex koperti minn korpi oħrajn fil-proċess ta’ negozjati u jiffukaw fuq numru ta’ oqsma magħżula. F’dan ir-rigward, il-KESE jitlob għal skambju aħjar ta’ informazzjoni bejn il-Kumitati Konsultattivi Konġunti u l-Kummissjoni, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew.

1.10.

Il-KESE jitlob lill-gvernijiet fir-reġjun biex jappoġġjaw l-imsieħba soċjali u organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili oħrajn fuq l-istess livell u jinvolvuhom mill-qrib fl-istrateġiji nazzjonali tagħhom, il-politiki għall-istrutturi ta’ adeżjoni u negozjati mal-UE, u l-programmazzjoni u l-implimentazzjoni tal-proġetti ffinanzjati mill-UE. Fit-tħejjija tal-pożizzjonijiet tan-negozjati nazzjonali u fl-armonizzazzjoni legali għandhom jitwettqu valutazzjonijiet tal-impatt regolatorju (RIAs) sabiex jiġu identifikati r-riskji fl-aġġustament. L-involviment ta’ atturi mhux statali, inkluż il-komunità tan-negozju, it-trejdjunjins u r-rappreżentanti tal-gruppi soċjali kkonċernati huwa essenzjali.

1.11.

Il-pajjiżi kollha fir-reġjun għandhom jistabbilixxu kunsilli nazzjonali għall-integrazzjoni Ewropea li jlaqqgħu flimkien l-awtoritajiet politiċi ta’ livell għoli u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili ewlenin fuq bażi regolari bil-għan li jagħmlu l-proċess ta’ integrazzjoni tal-UE aktar trasparenti u jippubliċizzawh b’mod aktar mifrux.

1.12.

Il-passi pożittivi rreġistrati f’xi pajjiżi fir-rigward tal-qafas u l-mekkaniżmi ta’ djaloġu u kooperazzjoni bejn il-gvern u l-OSĊ mhumiex suffiċjenti. L-implimentazzjoni effettiva tad-dispożizzjonijiet leġislattivi, it-trasparenza u l-konsistenza tal-proċessi ta’ konsultazzjoni għandhom jiġu rikonoxxuti bħala prijoritajiet mill-gvernijiet nazzjonali u l-progress għandu jiġi ssorveljat kif xieraq.

1.13.

Il-KESE jitlob lill-awtoritajiet politiċi biex jaħdmu id f’d mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili meta jintroduċu riformi u leġislazzjoni ta’ implimentazzjoni dwar kwistjonijiet ewlenin bħall-indirizzar ta’ każijiet ta’ korruzzjoni f’livell għoli, superviżjoni aħjar tal-proċeduri ta’ akkwist pubbliku u t-titjib tal-qafas legali għall-finanzjament tal-partiti politiċi. Barra minn hekk, isejjaħ lill-pajjiżi tar-reġjun biex itejbu r-regoli dwar il-libertà ta’ aċċess għall-informazzjoni u l-implimentazzjoni prattika tagħhom, biex jadottaw u jimplimentaw liġijiet dwar l-iżvelar ta’ informazzjoni protetta u jagħmlu s-sistema tal-protezzjoni tal-informatur aktar effettiva fil-prattika. L-għarfien tal-pubbliku dwar il-possibbiltajiet għar-rapportar tal-korruzzjoni għandu jiżdied, u l-OSĊ jistgħu jkunu msieħeb affidabbli f’dan ir-rigward. Barra minn hekk, hemm bżonn li, flimkien mal-partijiet interessati, jiġi stabbilit id-djalogu soċjali tripartitiku għas-segwitu tal-ftehimiet li jiġu konklużi.

1.14.

L-awtoritajiet politiċi fil-pajjiżi tar-reġjun għandhom jippromovu u jappoġġjaw l-operat ta’ istituzzjonijiet regolatorji b’saħħithom u indipendenti partikolarment tal-ombudsman u fuq il-mudell tal-Albanija u s-Serbja, kif ukoll fl-oqsma tal-aċċess għall-informazzjoni, il-protezzjoni tal-privatezza, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, l-awditjar u l-elezzjonijiet. Iil-KESE jenfasizza li l-ombudsmen jistgħu jagħtu kontribut deċiżiv, billi jikkumplementaw il-ħidma tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu fuq id-drittijiet fundamentali, b’mod partikolari fil-protezzjoni tal-minoranzi.

1.15.

Fid-dawl tal-livell għoli ħafna ta’ qgħad fost iż-żgħażagħ fil-Balkani tal-Punent, il-KESE jirrakkomanda l-estensjoni tal-Garanzija għaż-Żgħażagħ tal-UE għall-istati ta’ adeżjoni f’dan ir-reġjun. Din il-“Garanzija għaż-Żgħażagħ” għandha tiġi ffinanzjata mill-fondi rilevanti tal-UE. Għandha tiġi stabbilita edukazzjoni doppja b’kooperazzjoni mal-imsieħba soċjali, inkluż il-kmamar tal-kummerċ u l-industrija u assoċjazzjonijiet ta’ impriżi oħra.

1.16.

Filwaqt li l-UE qiegħda tistenna rwol akbar min-naħa tal-gvernijiet fid-distribuzzjoni tal-fondi tal-UE, il-finanzjament għas-soċjetà ċivili ma għandux jitwassal prinċipalment permezz tal-gvernijiet peress li dan jista’ joħloq sitwazzjoni fejn ikun hemm kunflitt ta’ interess. L-UE għandha tappoġġja l-ħolqien ta’ sistemi ta’ finanzjament aktar indipendenti. Il-mudelli ta’ fondazzjonijiet/fondi indipendenti għall-appoġġ tas-soċjetà ċivili jistgħu jkunu mekkaniżmu aktar adatt għat-tqassim tal-fondi tal-UE. Ir-rekwiżiti fundamentali li għandhom jiġu osservati mill-qrib jinkludu: it-trasparenza fl-allokazzjoni u l-użu tal-fondi, it-trattament indaqs u l-evitar tal-kunflitti ta’ interessi u/jew l-interferenza politika fl-allokazzjoni ta’ kwalunkwe finanzjament pubbliku.

1.17.

Il-bini tal-kapaċità nazzjonali tal-OSĊ (fil-forma ta’ ċentri ta’ riżorsi, l-appoġġ għall-koalizzjonijiet, il-programmi ta’ żvilupp tal-għarfien espert, eċċ), it-twessigħ tal-kopertura tal-assistenza (b’mod partikolari barra mill-bliet kapitali u l-ilħiq ta’ organizzazzjonijiet lokali) u l-promozzjoni tal-parteċipazzjoni tal-OSĊ, skont l-esperjenza tal-KESE, għandhom jibqgħu prijoritajiet ta’ finanzjament tal-Kummissjoni u fil-livell nazzjonali.

2.1.

Il-KESE jirrikonoxxi li l-politika tal-UE dwar it-tkabbir għandha rwol ewlieni fl-iżgurar tal-paċi, is-sigurtà u l-istabbilta fl-Ewropa. L-Aġenda dwar it-Tkabbir tal-2015 tistabbilixxi għall-ewwel darba perspettiva għal perjodu medju għall-politika. Minkejja l-messaġġ ċar imwassal li l-ebda wieħed mill-pajjiżi tat-tkabbir mhu ser ikun lest biex jissieħeb fl-UE matul il-mandat tal-Kummissjoni attwali, huwa kruċjali għall-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent biex iżommu perspettiva ċara ta’ sħubija fl-UE, u biex il-progress u l-isforzi tagħhom jitkejlu, jiġu ssorveljati u assistiti, abbażi ta’ punti ta’ riferiment ċari li jħarsu ‘l quddiem dwar fejn il-pajjiżi jixtiequ u jeħtieġu li jilħqu.

2.2.

L-inklużjoni tas-soċjetà ċivili f’sezzjoni separata fi ħdan il-kriterji politiċi tar-rapporti tal-pajjiżi u, sa ċertu punt, is-semplifikazzjoni ulterjuri tar-rwol tas-soċjetà ċivili fil-kapitoli tan-negozjati tirrappreżenta pass pożittiv. Fil-monitoraġġ tal-progress u l-valutazzjoni tal-istat attwali ta’ ambjent favorevoli għas-soċjetà ċivili, il-Kummissjoni għandha ssegwi mill-qrib l-integrazzjoni tal-linji gwida tagħha għall-appoġġ tal-UE għas-soċjetà ċivili fil-pajjiżi tat-tkabbir. Il-linji gwida għandhom isiru wkoll referenza u gwida għall-pajjiżi ta’ adeżjoni stess.

2.3.

Il-KESE jtenni li d-djalogu soċjali huwa essenzjali għall-iżvilupp ekonomiku tal-Balkani tal-Punent u l-UE. L-isfidi speċifiċi li jiffaċċjaw l-imsieħba soċjali għandhom jiġu kkunsidrati b’mod aktar sistematiku u f’aktar dettall fil-valutazzjonijiet u r-rapporti tal-pajjiżi. Għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-protezzjoni tad-drittijiet tal-persuni għall-impjieg u s-sigurtà soċjali.

2.4.

Il-KESE japprezza l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tiffoka aktar fuq l-isfidi tal-impjieg u dawk soċjali fil-ħidma li jmiss dwar il-Programmi ta’ Riforma Ekonomija żviluppati mill-pajjiżi tat-tkabbir. L-OSĊ għandhom ikunu parti minn dan il-proċess, u l-opinjonijiet u l-għarfien espert tagħhom għandhom jitqiesu kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll tal-UE, u dan jevita sitwazzjonijiet fejn l-OSĊ huma sempliċement infurmati dwar l-istrateġiji jew il-pjanijiet ta’ azzjoni li diġà ttieħdet deċiżjoni dwarhom. L-awtoritajiet nazzjonali għandhom jintalbu jiżguraw involviment effettiv tal-OSĊ.

2.5.

L-impenn tas-soċjetà ċivili fil-proċess tal-adeżjoni jikkonsisti fi: (1) involviment dirett fin-negozjati nfushom (jiġifieri fl-iskrinjar, tħejjija tal-pożizzjonijiet nazzjonali, superviżjoni tal-progress), (2) djalogu soċjali u ċivili dwar it-tfassil tal-politika u l-armonizzazzjoni leġislattiva mal-acquis, (3) sehem fl-ipprogrammar tal-fondi ta’ qabel l-adeżjoni, (4) monitoraġġ indipendenti tal-progress u l-effetti soċjali tal-proċessi ta’ riforma. Il-prestazzjoni ta’ dawn ir-rwoli titlob appoġġ finanzjarju adatt, permezz ta’ fondi mill-gvern nazzjonali u dawk ta’ qabel l-adeżjoni tal-UE.

2.6.

Iż-żieda fl-għarfien dwar ir-rwol tas-soċjetà ċivili u l-inklużjoni tal-imsieħba soċjali fil-proċess tal-adeżjoni kien missjoni u sfida għall-KESE. F’xi pajjiżi, il-gvernijiet kellhom attitudni negattiva lejn is-soċjetà ċivili u, b’riżultat ta’ dan, ir-rakkomandazzjonijiet tal-Kumitat Konsultattiv Konġunt ftit li xejn sabu appoġġ. Madanakollu, il-Kumitat Konsultattiv Konġunti ħolqu opportunitajiet għal skambji diretti bejn is-soċjetà ċivili, l-UE u l-uffiċjali u l-politiċi nazzjonali, anke jekk ftit li xejn kellhom impatt fuq il-politiki tal-gvern. Jekk inżommu dan f’moħħna, il-Kumitat Konsultattiv Konġunti jibbenefikaw bil-bosta minn appoġġ aktar qawwi u kooperazzjoni eqreb mal-Kummissjoni, il-Kunsill u l-PE, u b’hekk jiżguraw li t-tħassib prinċipali dwar ir-realtajiet nazzjonali tal-adeżjoni, li joħroġ mid-djalogu ċivili u soċjali fil-pajjiżi, ikun jista’ jingħata widen fl-oqsma rilevanti kollha tat-tfassil tal-politika.

2.7.

Kif iddikjarat mill-Kummissjoni, il-KESE jenfasizza l-importanza tal-kooperazzjoni reġjonali u li tingħata spinta lill-iżvilupp ekonomiku reġjonali u l-konnettività bħala element essenzjali tal-Ftehimiet ta’ Stabbilizzazzjoni u Assoċjazzjoni u l-proċess tat-tkabbir. F’dan ir-rigward, kien hemm żvilupp pożittiv fil-kooperazzjoni reġjonali bejn l-OSĊ kummerċjali, bl-iffirmar tal-Ftehim dwar il-“Forum tal-Investiment tal-Kmamar” (CIF) (2). L-idea wara s-CIF hija li tiġi involuta l-komunità kummerċjali tar-reġjun, permezz tal-kmamar, fl-implimentazzjoni tal-proġetti ta’ importanza għall-prosperità ekonomija tal-Balkani tal-Punent, f’konformità mal-prijoritajiet tal-Proċess ta’ Berlin.

2.8.

Il-KESE jqajjem tħassib serju minħabba rigress konsiderevoli f’diversi pajjiżi rigward il-libertà ta’ assoċjazzjoni, ta’ għaqda u ta’ espressjoni u ta’ indipendenza tal-midja (3) (il-Montenegro, l-Eks-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja, it-Turkija b’mod partikolari iżda wkoll is-Serbja f’termini ta’ qafas regolatorju għal-libertà tal-għaqda). Dawn huma prerekwiżiti biex jiġu stabbiliti demokraziji robusti u biex jippermettu l-iżvilupp ta’ soċjetà ċivili vibranti. F’dan ir-rigward, l-implimentazzjoni sħiħa tal-Linji Gwida tad-DĠ Tkabbir għall-iżvilupp tas-Soċjetà Ċivili fil-Pajjiżi tat-Tkabbir 2014-2020 u tal-Linji gwida tat-DĠ Tkabbir għall-Appoġġ tal-UE għal-Libertà u l-Integrità tal-Midja 2014-2020 hija appoġġjata ħafna. Madankollu waħda mill-isfidi li għad fadal hija kif jiġi żgurat li l-midja jilħqu lill-udjenzi bbażati fl-Ewropa, li wkoll jeħtieġu jiġu mgħarrfa sew dwar is-sinifikat u d-dinamiċi tal-politika tat-tkabbir.

2.9.

Ir-rwol tal-OSĊ fil-formulazzjoni u l-monitoraġġ tal-politika u, inġenerali, fl-iżgurar ta’ demokrazija funzjonali huwa kruċjali. L-attakki tal-2015 fuq il-leġittimità u il-kontabbiltà tal-OSĊ (b’mod partikolari l-organizzazzjonijiet tas-superviżuri u organizzazzjonijiet ta’ ġurnalisti indipendenti li jimmonitorjaw mill-qrib proċessi politiċi kritiċi u jirrapportaw frodi fl-elezzjonijiet u l-korruzzjoni politika) li seħħew f’xi wħud mill-pajjiżi tat-tkabbir iqajmu tħassib serju. Għalhekk il-KESE jirrikonoxxi l-ħtieġa li tingħata spinta lill-komunikazzjoni u d-djalogu fil-proċessi kollha u b’mod partikolari biex jintlaħqu ċ-ċittadini kemm mill-pajjiżi tal-UE kif ukoll minn dawk tat-tkabbir.

2.10.

F’termini tal-istat tad-dritt u d-drittijiet fundamentali, hija meħtieġ aktar attenzjoni fuq il-kwistjoni tal-gruppi vulnerabbli u żvantaġġjati u l-minoranzi, b’mod partikolari r-Rom. Iridu jitwasslu riżultati ċari f’dan il-qasam, kif ukoll aktar progress fir-relazzjonijiet inter-etniċi u l-protezzjoni tal-minoranzi u d-drittijiet tagħhom (fl-edukazzjoni, l-aċċess għall-midja, l-użu tal-lingwi tal-minoranzi inkluż fl-amministrazzjoni pubblika, eċċ).

2.11.

Il-KESE, fl-opinjoni tiegħu tal-10 ta’ Diċembru 2015 (4) indirizza l-proposta tal-Kummissjoni għal lista komuni ta’ pajjiżi ta’ oriġini sikur u għadu jaderixxi mal-prinċipji espressi fiha. L-inklużjoni fil-lista ta’ pajjiżi ta’ oriġini sigur, għandha tkun ibbażata fuq valutazzjoni bir-reqqa. Fid-dawl ta’ rapporti riċenti fil-midja dwar ripatrijazzjonijiet dubjużi f’żoni ta’ kriżi, it-trattament responsabbli tad-drittijiet tal-bniedem ta’ dawn ir-refuġjati huwa wkoll rilevanti għall-kwistjoni ta’ pajjiżi ta’ oriġini sigur.

2.12.

Il-politika tat-tkabbir trid twieġeb b’mod sħiħ għall-isfida li ċ-ċittadini Ewropew jiġu mgħarrfa dwar l-importanza kruċjali tagħha għas-sigurtà u l-prosperità tal-kontinent kollu, li tista’ tgħin biex jitbiegħdu l-biżgħat ta’ aktar tkabbir li jistgħu jinbtu flimkien ma’ forom oħra ta’ ksenofobija, speċjalment fi żminijiet ta’ kriżi ekonomika u l-kriżi tar-refuġjati li għaddejja bħalissa.

2.13.

L-istituzzjonijiet tal-UE pprovdew diversi mezzi għall-konsultazzjoni mas-soċjetà ċivili biex tinġabar l-evidenza dwar il-progress tar-riformi marbutin mal-adeżjoni, inklużi l-korrispondenza onlajn, il-konsultazzjonijiet annwali tas-soċjetà ċivili fi Brussell, laqgħat fil-pajjiżi, laqgħat ta’ informazzjoni u avvenimenti pubbliċi matul żjarat minn uffiċjali tal-UE. Il-Kummissjoni kienet ukoll miftuħa għal rapporti ta’ monitoraġġ indipendenti mħejjija minn organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Madankollu, il-Kummissjoni kienet ħafna aktar proattiva mal-NGOs milli mat-trejdjunjins u l-assoċjazzjonijiet tan-negozju. Għaldaqstant, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni ttejjeb l-approċċ tagħha u tieħu azzjoni ulterjuri, f’konformità mar-rakkomandazzjonijiet tal-Opinjoni tal-KESE dwar “Intejbu t-trasparenza u l-inklużività tal-proċess ta’ adeżjoni mal-UE” (REX/401).

2.14.

L-OSĊ kontinwament jiġġieldu biex jiżguraw is-sostenibbiltà finanzjarja tagħhom fil-Balkani tal-Punent. L-OSĊ għadhom jiddependu prinċpalment fuq l-introjtu mill-għotjiet barranin u l-baġits tal-Istat, inkluż id-dħul mil-lotteriji, filwaqt li sorsi alternattivi ta’ finanzjament rari jintużaw. L-appoġġ mill-Istat, kemm finanzjarju kif ukoll mhux finanzjarju, ħafna drabi jitqassam permezz ta’ mekkaniżmi mhux trasparenti u għadu mhux suffiċjenti. Għalhekk, hemm ħtieġa kontinwa għall-OSĊ biex jiddiversifikaw is-sorsi tagħhom ta’ finanzjament sabiex jiżguraw l-indipendenza u s-sostenibbiltà finanzjarja tagħhom. Id-dipendenza minn waħda jew żewġ riżorsi finanzjarja twassal biex l-OSĊ ikunu dipendenti żżejjed mid-disponibbiltà tal-fondi, u ma tagħtihomx biżżejjed sigurtà u awtonomija finanzjarja.

2.15.

Ir-rikonoxximent tal-valur ekonomiku tal-OSĊ fil-pajjiżi tat-tkabbir jitlob il-ġbir ta’ data sinifikanti u, aktar importanti minn hekk, azzjoni biex jiġu promossi u jitqajjem għarfien dwar ir-rwoli tagħhom. Id-data u l-istatistika uffiċjali dwar il-persuni impjegati u l-volontarjat fl-OSĊ fil-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent jibqgħu limitati. Fil-liġi dwar ix-xogħol, l-OSĊ għadhom jiġu ttrattati b’mod ugwali għal impjegaturi oħra; madankollu, dawn mhumiex inklużi b’mod suffiċjenti f’dawk il-politiki tax-xogħol tal-Istat li joħolqu inċentivi għall-impjegaturi potenzjali. Dan it-trattament diskriminatorju tal-OSĊ huwa dovut għan-nuqqas ta’ rikonoxximent, min-naħa tal-Istat, tas-soċjetà ċivili bħala wieħed mis-setturi li jiġġenera l-impjiegi. L-isforzi reċenti min-naħa tal-OSĊ biex tinġabar data u jiġu vvalutati l-ostakoli speċifiċi f’kull pajjiż (5) għandhom jiġu kkunsidrati b’attenzjoni kemm mill-awtoritajiet nazzjonali kif ukoll mill-Kummissjoni meta jiġu stabbiliti l-prijoritajiet fil-qasam tal-istatistika.