This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62018CJ0103
Judgment of the Court (Second Chamber) of 19 March 2020.#Domingo Sánchez Ruiz and Others v Comunidad de Madrid (Servicio Madrileño de Salud) and Consejería de Sanidad de la Comunidad de Madrid.#Requests for a preliminary ruling from the Juzgado Contencioso-Administrativo de Madrid.#References for a preliminary ruling – Social policy – Directive 1999/70/EC – Framework Agreement, concluded by ETUC, UNICE and CEEP regarding fixed-term work – Clause 5 – Concept of ‘successive fixed-term employment contracts or relationships’ – Failure by the employer to respect the relevant legal deadline for definitively filling posts temporarily occupied by fixed-term workers – Implicit extension of the employment relationship from year to year – Occupation by a fixed-term worker of the same post in the context of two consecutive appointments – Concept of ‘objective reasons’ justifying the renewal of successive fixed-term employment contracts or relationships – Respect for the reasons for recruitment provided for by the national legislation – Concrete examination finding that the successive renewal of fixed-term employment relationships seeks to cover the employer’s permanent and regular staffing needs – Measures seeking to prevent and, where appropriate, to punish abuses resulting from the use of successive fixed-term employment contracts or relationships – Selection procedures seeking to definitively fill posts occupied temporarily by fixed-term workers – Conversion of the situation of fixed-term workers into ‘non-permanent workers of indefinite duration’ – Grant to the worker of compensation equal to that paid in the event of unfair dismissal – Applicability of the Framework Agreement despite the fact that the worker consented to successive renewals of fixed-term contracts – Clause 5(1) – Absence of obligation for national courts to disapply inconsistent national legislation.#Joined Cases C-103/18 and C-429/18.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tieni Awla) tad-19 ta’ Marzu 2020.
Domingo Sánchez Ruiz u Berta Fernández Álvarez et vs Comunidad de Madrid (Servicio Madrileño de Salud).
Talbiet għal deċiżjoni preliminari, imressqa mill-Juzgado Contencioso-Administrativo no 8 de Madrid.
Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Politika soċjali – Direttiva 1999/70/KE – Ftehim qafas dwar xogħol għal żmien determinat konkluż mill-ETUC, mill-UNICE u miċ-CEEP – Klawżola 5 – Kunċett ta’ ‘kuntratti jew relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi’ – Nuqqas ta’ osservanza mill-persuna li timpjega tat-terminu legali mogħti sabiex timtela pożizzjoni okkupata provviżorjament mill-ħaddiem għal żmien determinat – Proroga impliċita ta’ sena b’sena tar-relazzjoni ta’ xogħol – Okkupazzjoni minn ħaddiem għal żmien determinat tal-istess pożizzjoni fil-kuntest ta’ żewġ ħatriet konsekuttivi – Kunċett ta’ ‘raġunijiet oġġettivi’ li jiġġustifikaw it-tiġdid ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet tal-impjieg suċċessivi għal żmien determinat – Osservanza tal-motivi ta’ reklutaġġ previsti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali – Eżami konkret li jirrileva li t-tiġdid suċċessiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat huwa intiż li jkopri bżonnijiet permanenti u sostenibbli tal-persuna li timpjega fir-rigward tal-persunal – Miżuri intiżi li li jipprevjenu u, skont il-każ, jissanzjonaw l-abbuż li jirriżulta mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol suċċessivi għal żmien determinat – Proċeduri ta’ selezzjoni intiżi sabiex jimtlew b’mod definitiv pożizzjonijiet okkupati provviżorjament minn ħaddiema għal żmien determinat – Konverżjoni tal-istatut ta’ ħaddiema għal żmien determinat f’‘persunal għal żmien determinat mhux permanenti’ – Għoti lill-ħaddiem ta’ kumpens ekwivalenti għal dak mogħti fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva – Applikabbiltà tal-Ftehim qafas dwar xogħol għal żmien determinat minkejja l-fatt li l-ħaddiem ikun ta l-kunsens tiegħu għat-tiġdid suċċessiv ta’ kuntratti għal żmien determinat – Klawżola 5(1) – Nuqqas ta’ obbligu għall-qrati nazzjonali li ma japplikawx leġiżlazzjoni nazzjonali kunfliġġenti.
Kawżi magħquda C-103/18 u C-429/18.
Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tieni Awla) tad-19 ta’ Marzu 2020.
Domingo Sánchez Ruiz u Berta Fernández Álvarez et vs Comunidad de Madrid (Servicio Madrileño de Salud).
Talbiet għal deċiżjoni preliminari, imressqa mill-Juzgado Contencioso-Administrativo no 8 de Madrid.
Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Politika soċjali – Direttiva 1999/70/KE – Ftehim qafas dwar xogħol għal żmien determinat konkluż mill-ETUC, mill-UNICE u miċ-CEEP – Klawżola 5 – Kunċett ta’ ‘kuntratti jew relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi’ – Nuqqas ta’ osservanza mill-persuna li timpjega tat-terminu legali mogħti sabiex timtela pożizzjoni okkupata provviżorjament mill-ħaddiem għal żmien determinat – Proroga impliċita ta’ sena b’sena tar-relazzjoni ta’ xogħol – Okkupazzjoni minn ħaddiem għal żmien determinat tal-istess pożizzjoni fil-kuntest ta’ żewġ ħatriet konsekuttivi – Kunċett ta’ ‘raġunijiet oġġettivi’ li jiġġustifikaw it-tiġdid ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet tal-impjieg suċċessivi għal żmien determinat – Osservanza tal-motivi ta’ reklutaġġ previsti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali – Eżami konkret li jirrileva li t-tiġdid suċċessiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat huwa intiż li jkopri bżonnijiet permanenti u sostenibbli tal-persuna li timpjega fir-rigward tal-persunal – Miżuri intiżi li li jipprevjenu u, skont il-każ, jissanzjonaw l-abbuż li jirriżulta mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol suċċessivi għal żmien determinat – Proċeduri ta’ selezzjoni intiżi sabiex jimtlew b’mod definitiv pożizzjonijiet okkupati provviżorjament minn ħaddiema għal żmien determinat – Konverżjoni tal-istatut ta’ ħaddiema għal żmien determinat f’‘persunal għal żmien determinat mhux permanenti’ – Għoti lill-ħaddiem ta’ kumpens ekwivalenti għal dak mogħti fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva – Applikabbiltà tal-Ftehim qafas dwar xogħol għal żmien determinat minkejja l-fatt li l-ħaddiem ikun ta l-kunsens tiegħu għat-tiġdid suċċessiv ta’ kuntratti għal żmien determinat – Klawżola 5(1) – Nuqqas ta’ obbligu għall-qrati nazzjonali li ma japplikawx leġiżlazzjoni nazzjonali kunfliġġenti.
Kawżi magħquda C-103/18 u C-429/18.
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2020:219
SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It-Tieni Awla)
19 ta’ Marzu 2020 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Politika soċjali – Direttiva 1999/70/KE – Ftehim qafas dwar xogħol għal żmien determinat konkluż mill-ETUC, mill-UNICE u miċ-CEEP –Klawżola 5 – Kunċett ta’ ‘kuntratti jew relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi’ – Nuqqas ta’ osservanza mill-persuna li timpjega tat-terminu legali mogħti sabiex timtela pożizzjoni okkupata provviżorjament mill-ħaddiem għal żmien determinat – Proroga impliċita ta’ sena b’sena tar-relazzjoni ta’ xogħol – Okkupazzjoni minn ħaddiem għal żmien determinat tal-istess pożizzjoni fil-kuntest ta’ żewġ ħatriet konsekuttivi – Kunċett ta’ ‘raġunijiet oġġettivi’ li jiġġustifikaw it-tiġdid ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet tal-impjieg suċċessivi għal żmien determinat – Osservanza tal-motivi ta’ reklutaġġ previsti mil-leġiżlazzjoni nazzjonali – Eżami konkret li jirrileva li t-tiġdid suċċessiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat huwa intiż li jkopri bżonnijiet permanenti u sostenibbli tal-persuna li timpjega fir-rigward tal-persunal – Miżuri intiżi li li jipprevjenu u, skont il-każ, jissanzjonaw l-abbuż li jirriżulta mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol suċċessivi għal żmien determinat – Proċeduri ta’ selezzjoni intiżi sabiex jimtlew b’mod definitiv pożizzjonijiet okkupati provviżorjament minn ħaddiema għal żmien determinat – Konverżjoni tal-istatut ta’ ħaddiema għal żmien determinat f’‘persunal għal żmien determinat mhux permanenti’ – Għoti lill-ħaddiem ta’ kumpens ekwivalenti għal dak mogħti fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva – Applikabbiltà tal-Ftehim qafas dwar xogħol għal żmien determinat minkejja l-fatt li l-ħaddiem ikun ta l-kunsens tiegħu għat-tiġdid suċċessiv ta’ kuntratti għal żmien determinat – Klawżola 5(1) – Nuqqas ta’ obbligu għall-qrati nazzjonali li ma japplikawx leġiżlazzjoni nazzjonali kunfliġġenti”
Fil-Kawżi magħquda C‑103/18 u C‑429/18,
li għandhom bħala suġġett żewġ talbiet għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mill-Juzgado Contencioso-Administrativo no8 de Madrid (il-Qorti Amministrattiva Nru 8 ta’ Madrid, Spanja) u mill-Juzgado Contencioso-Administrativo no14 de Madrid (il-Qorti Amministrattiva Nru 14 ta’ Madrid, Spanja), permezz ta’ deċiżjonijiet tat-30 ta’ Jannar u tat-8 ta’ Ġunju 2018, li waslu fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-13 ta’ Frar u fit-28 ta’ Ġunju 2018 rispettivament, fil-proċeduri
Domingo Sánchez Ruiz (C‑103/18),
Berta Fernández Álvarez et (Kawża C‑429/18)
vs
Comunidad de Madrid (Servicio Madrileño de Salud)
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (It-Tieni Awla),
komposta minn A. Arabadjiev (Relatur), President tal-Awla, P. G. Xuereb, T. von Danwitz, N. Piçarra u A. Kumin, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: J. Kokott,
Reġistratur: L. Carrasco Marco, Amministratur,
wara li rat il-proċedura bil-miktub u wara s-seduta tal-15 ta’ Mejju 2019,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għal M. Sánchez Ruiz, minn J. M. Ruiz de la Cuesta Vacas, procurador de los Tribunales, u F. J. Araúz de Robles Dávila, abogado, |
– |
għal Fernández Álvarez et, minn F. J. Araúz de Robles Dávila, abogado, |
– |
għal Comunidad de Madrid (Servicio Madrileño de Salud), minn L. J. García Redondo u A. Serrano Patiño, letrados, |
– |
għall-Gvern Spanjol, inizjalment minn S. Jiménez García u A. Gavela Llopis, sussegwentement minn S. Jiménez García, bħala aġenti, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn N. Ruiz García, M. van Beek u J. Rius, bħala aġenti, |
wara li semgħet il-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali fis-seduta tas-17 ta’ Ottubru 2019,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
Din it-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tad-Direttiva tal-Kunsill 1999/70/KE tat-28 ta’ Ġunju 1999 dwar il-ftehim qafas dwar xogħol għal żmien fiss konkluż mill-ETUC, mill-UNICE u miċ-CEEP (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 3, p. 368) u tal-klawżola 5 tal-ftehim qafas dwar xogħol għal terminu fiss, konkluż fit-18 ta’ Marzu 1999 (iktar ’il quddiem il-“Ftehim qafas”), li jinsab bħala anness ma’ din id-direttiva. |
2 |
Dawn it-talbiet ġew ippreżentati fil-kuntest ta’ żewġ tilwimiet bejn ħaddiema impjegati mill-Comunidad de Madrid (Servicio Madrileño de Salud) (id-Dipartiment tas-Saħħa Pubblika tal-Komunità Awtonoma ta’ Madrid, Spanja) (iktar ’il quddiem il-“Komunità ta’ Madrid”) jiġifieri, fil-Kawża C‑103/18, Domingo Sanchéz Ruiz et, u fil-Kawża C‑429/18, Berta Fernández Álvarez kif ukoll erba’ ħaddiema nisa oħra (iktar ’il quddiem “B. Fernández Álvarez et”), u l-Komunità ta’ Madrid dwar ir-rikonoxximent ta’ dawn il-persuni bħala membri tal-persunal statutorju permanenti, jew sussidjarjament, bħala persunal pubbliku li jibbenefika minn statut paragunabbli għal dan il-persunal, li fir-rigward tagħhom japplikaw il-prinċipji ta’ permanenza u ta’ irremovibbiltà. |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
3 |
Mill-premessa 17 tad-Direttiva 1999/70 jirriżulta li, “fejn għandhom x’jaqsmu t-termini użati fil-ftehim qafas imma mhux speċifikament definiti hemmhekk, din id-Direttiva tippermetti lill-Istati Membri biex jiddefinixxu dawn it-termini f’konformità mal-liġi jew il-prattika nazzjonali kif inhu l-każ għal Direttivi oħrajn dwar kwistjonijiet soċjali li jużaw termini simili, sakemm id-definizzjonijiet inkwistjoni jirrispettaw il-kontenut tal-ftehim qafas”. |
4 |
Skont l-Artikolu 1 tad-Direttiva 1999/70, din għandha l-iskop li “[ġ]ġib fis-seħħ il-[Ftehim qafas] konkluż […] bejn l-organizzazzjonijiet ġenerali ta’ l-industrija [(Konfederazzjoni Ewropea tat-Trade Unions (ETUC), Konfederazzjonijiet Industrijali u ta’ Min Iħaddem fl-Ewropa (UNICE), u ċ-Ċentru Ewropew tal-Intrapriżi Pubbliċi (CEEP)].” |
5 |
L-ewwel paragrafu tal-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva jipprevedi: “L-Istati Membri għandhom iġibu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattvi neċessarji biex jikkonformaw ma’ din id-Direttiva [u għandhom] jieħdu xi miżuri neċessarji sabiex ikunu jistgħu f’kull ħin ikunu f’posizzjoni li jiggarantixxu r-riżultati imposti b’din id-Direttiva. […]” |
6 |
Skont il-klawżola 1 tal-Ftehim qafas, l-għan tiegħu huwa, minn naħa, li jtejjeb il-kwalità tax-xogħol għal żmien determinat billi jiżgura l-osservanza tal-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni u, min-naħa l-oħra, li jistabbilixxi qafas sabiex jiġu evitati l-abbużi li jirriżultaw mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. |
7 |
Il-klawżola 5 tal-Ftehim qafas, intitolata “Miżuri għal prevenzjoni ta’ l-abbuż”, tipprovdi:
|
Id-dritt Spanjol
8 |
L-Artikolu 8 tal-Ley estatal 55/2003 del Estatuto Marco del personal estatutario de los servicios de salud (il-Liġi 55/2003 dwar ir-Regolamenti Qafas tal-Persunal Statutorju tad-Dipartimenti tas-Saħħa), tas-16 ta’ Diċembru 2003 (BOE Nru 301, tas-17 ta’ Diċembru 2003, p. 44742), fil-verżjoni tagħha applikabbli meta seħħew il-fatti fil-kawża prinċipali (iktar ’il quddiem ir-“Regolamenti Qafas”), jiddefinixxi l-“persunal statutorju permanenti” bħala “il-persunal li, wara li jkun għadda mill-proċedura ta’ selezzjoni korrispondenti, jinħatar sabiex jeżerċita b’mod permanenti l-funzjonijiet li jirriżultaw minn din il-ħatra”. |
9 |
Skont l-Artikolu 9 tar-Regolamenti Qafas: “1. Għal raġunijiet ta’ neċessità, ta’ urġenza jew għall-iżvilupp ta’ programmi ta’ natura temporanja, okkażjonali jew straordinarja, id-dipartimenti tas-saħħa jistgħu jaħtru persunal statutorju temporanju. Il-ħatriet ta’ persunal statutorju jistgħu jkunu fuq bażi interim, okkażjonali jew sostitwenti. 2. Il-ħatra ad interim tista’ ssir sabiex timtela temporanjament pożizzjoni vakanti fiċ-ċentri jew dipartimenti tas-saħħa, meta jkun meħtieġ li jkunu okkupati funzjonijiet korrispondenti. Il-funzjonijiet tal-persunal statutorju ad interim jintemmu meta jiġi rreklutat persunal permanenti għall-pożizzjoni okkupata permezz ta’ proċedura legali jew regolatorja stabbilita, kif ukoll meta din il-pożizzjoni tiġi abolita. 3. Il-ħatra fuq bażi okkażjonali għandha ssir fil-każijiet li ġejjin:
Il-funzjonijiet tal-persunal statutorju okkażjonali jintemmu meta jitwettaq l-għan tal-ħatra jew meta jiskadi t-terminu evalwat espressament fil-ħatra, kif ukoll meta l-funzjonijiet li mmotivawh f’dak iż-żmien ġew aboliti. Jekk ikun hemm iktar minn żewġ ħatriet għall-provvista tal-istess servizzi għal perijodu kumulattiv ta’ 12-il xahar jew iktar fuq perijodu ta’ sentejn, ikun lok li jiġu eżaminati r-raġunijiet ta’ dawn il-ħatriet sabiex jiġi evalwat, jekk ikun il-każ, jekk hemmx lok li tinħoloq pożizzjoni strutturali fl-istituzzjoni kkonċernata. 4. Il-ħatra bħala persunal ad interim tintuża meta jkun meħtieġ li jimtlew il-funzjonijiet ta’ persunal permanenti jew temporanju matul perijodi ta’ vaganzi, ta’ leave u assenzi temporanji oħra li jinvolvu ż-żamma tal-pożizzjoni. Il-ħatra ta’ persunal statutorju sostituttiv tintemm meta l-persunal ssostitwit jerġa’ jkun integrat, kif ukoll meta dan tal-aħħar jitlef id-dritt tiegħu għal integrazzjoni mill-ġdid fl-istess pożizzjoni jew fl-istess funzjoni.” |
10 |
L-Artikolu 10 tar-Real Decreto Legislativo 5/2015 por el que se aprueba el Texto Refundido de la Ley del Estatuto Básico del Empleado Público (id-Digriet Irjali Leġiżlattiv Nru 5/2015 li Japprova t-Test Irriformulat tal-Liġi dwar ir-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal tas-Servizz Pubbliku), tat-30 ta’ Ottubru 2015 (BOE Nru 261, tal-31 ta’ Ottubru 2015, iktar ’il quddiem ir-“Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku”), jipprevedi, fl-Artikolu 2 tiegħu, intitolat “Kamp ta’ applikazzjoni”: “1. Membri tal-persunal ad interim huma persuni li, għal raġunijiet ta’ neċessità u urġenza ġġustifikati espressament, jinħatru f’din il-kwalità sabiex jeżerċitaw funzjonijiet li jwettquhom uffiċjali permanenti, fis-sitwazzjonijiet li ġejjin:
[…] 4. Fis-sitwazzjoni msemmija fil-punt (a) tal-paragrafu 1 ta’ dan l-artikolu, il-pożizzjonijiet vakanti mimlija minn membri tal-persunal temporanji huma inklużi fl-offerta ta’ impjieg li tikkorrispondi għall-eżerċizzju li matulu ssir il-ħatra tagħhom jew, jekk dan ikun impossibbli, matul is-sena finanzjarja segwenti, sakemm ma jiġix deċiż li l-pożizzjoni titneħħa. […]” |
11 |
L-Artikolu 70(1) tar-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku jipprovdi: “Il-bżonnijiet ta’ riżorsi umani li jibbenefikaw minn allokazzjoni baġitarja li għandhom ikunu koperti mir-reklutaġġ ta’ persunal ġdid huma suġġetti għal offerta ta’ impjieg pubbliku jew huma pprovduti permezz ta’ strument ieħor simili ta’ ġestjoni tal-kopertura għall-bżonnijiet tal-persunal, u dan jimplika l-organizzazzjoni tal-proċeduri ta’ selezzjoni korrispondenti għall-pożizzjonijiet previsti, sal-limitu ta’ għaxra fil-mija addizzjonali, u l-iffissar tat-terminu massimu għall-pubblikazzjoni tal-avviżi. Fi kwalunkwe każ, l-implimentazzjoni tal-offerta ta’ impjieg pubbliku jew tal-istrument simili għandha ssir f’terminu li ta’ tliet snin li ma jistax jiġi estiż.” |
12 |
Skont ir-raba’ dispożizzjoni tranżitorja tar-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku: “1. L-amministrazzjoni pubblika tista’ tippubblika avviżi ta’ kompetizzjoni sabiex tikkonsolida l-impjieg f’pożizzjonijiet strutturali li jikkorrispondu għad-diversi korpi jew kategoriji tagħhom, pożizzjonijiet li għandhom riżorsi baġitarji u koperti minn membri tal-persunal mhux permanenti jew minn persunal temporanju qabel l-1 ta’ Jannar 2005. […] 3. Il-kontenut tal-eżamijiet huwa relatat mal-proċeduri, mal-kompiti u mad-dmirijiet abitwali tal-pożizzjonijiet li huma s-suġġett ta’ kull avviż ta’ kompetizzjoni. Matul il-fażi ta’ kompetizzjoni, jistgħu jiġu evalwati, fost merti oħra, iż-żmien ta’ servizz imwettaq fl-amministrazzjoni pubblika u l-esperjenza għall-pożizzjonijiet tax-xogħol li huma s-suġġett tal-avviż. […]” |
Il-kawżi prinċipali u d-domandi preliminari
Il-Kawża C‑103/18
13 |
Fit-2 ta’ Novembru 1999, il-Komunità ta’ Madrid ħatret lil J. Sanchéz Ruiz bħala membru tal-persunal statutorju ta’ sostituzzjoni f’pożizzjoni li taqa’ taħt il-kategorija “grupp tekniku funzjoni amministrattiva”, sabiex jeżerċita l-funzjonijiet ta’ tekniku tal-informatika, fi ħdan id-dipartiment tas-saħħa ta’ din il-komunità. |
14 |
Minħabba t-tneħħija ta’ din il-kategorija ta’ persunal fl-okkażjoni ta’ riforma leġiżlattiva, il-ħatra tiegħu ntemmet fit-28 ta’ Diċembru 2011. Fl-istess jum, J. Sanchéz Ruiz inħatar membru tal-persunal statutorju ad interim f’pożizzjoni li taqa’ taħt kategorija ġdida, imsejjaħ “persunal statutorju fil-qasam tat-teknoloġiji tal-informatika u tal-komunikazzjonijiet”, iżda dejjem sabiex jeżerċita l-funzjonijiet ta’ tekniku tal-informatika, fi ħdan l-istess dipartiment. Il-persuna kkonċernata qatt ma kkontestat it-tmiem tal-ewwel ħatra tiegħu u lanqas it-tieni ħatra tiegħu. |
15 |
L-att ta’ ħatra tat-2 ta’ Novembru 1999 u dak tat-28 ta’ Diċembru 2011 kienu jippreċiżaw li J. Sanchéz Ruiz kien irreklutat bħala membru tal-persunal statutorju ad interim sabiex jokkupa pożizzjoni vakanti, li l-pożizzjoni hekk okkupata kienet ser tiġi okkupata sakemm titneħħa jew tiġi attribwita lil membru tal-persunal statutorju permanenti integrat mill-ġdid u li dawn l-impenji ma kinux jagħtu lill-persuna kkonċernata d-dritt li ssir impjegata tal-imsemmija pożizzjoni, ikun xi jkun it-tul ta’ din is-sitwazzjoni. |
16 |
Matul il-perijodu kollu tar-reklutaġġ tiegħu mill-Komunità ta’ Madrid, J. Sanchéz Ruiz okkupa l-istess pożizzjoni ta’ xogħol u wettaq, b’mod kostanti u kontinwu, l-istess funzjonijiet. Huwa ma pparteċipax għall-unika kompetizzjoni organizzata fl-ispeċjalizzazzjoni tiegħu bejn is-snin 1999 u 2015 bil-għan li jaċċedi għall-istatus ta’ persunal statutorju permanenti. |
17 |
Fil-21 ta’ Diċembru 2016, J. Sanchéz Ruiz talab lill-Komunità ta’ Madrid ir-rikonoxximent tal-kwalità tiegħu ta’ membru tal-persunal statutorju permanenti jew, sussidjarjament, ta’ persunal pubbliku li jibbenefika minn status simili, li għalihom japplikaw il-prinċipji ta’ permanenza u ta’ irremovabbiltà, għar-raġuni li huwa kien vittma ta’ aġir abbużiv min-naħa tal-persuna li timpjegah, li jirriżulta mill-użu minn din tal-aħħar ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, fis-sens tal-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas. |
18 |
Il-Komunità ta’ Madrid ċaħdet it-talba tiegħu billi qieset li tali abbuż jippresupponi l-eżistenza ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi u li, fil-każ ta’ J. Sanchéz Ruiz, din kienet l-istess relazzjoni waħda ta’ xogħol għal żmien determinat, u t-tieni ħatra tiegħu seħħet minħabba riforma leġiżlattiva tal-kategoriji tal-persunal. Il-Komunità ta’ Madrid qieset, barra minn hekk, li l-aċċess għall-istatus ta’ membru tal-persunal statutorju permanenti huwa fil-prinċipju rriżervat għall-persuni li jkunu għaddew minn proċedura ta’ selezzjoni. Għalhekk ma huwiex possibbli, skont id-dritt Spanjol, li, barra minn tali proċedura, membru tal-persunal statutorju temporanju jinħatar bħala membru tal-persunal statutorju permanenti. L-iktar l-iktar, membru tal-persunal statutorju temporanju jista’ jinħatar bħala “membru tal-persunal għal żmien indeterminat mhux permanenti” f’pożizzjoni sakemm din tal-aħħar titħassar jew tingħata lil membru tal-persunal statutorju permanenti. Barra minn hekk, il-Komunità ta’ Madrid sostniet li J. Sanchéz Ruiz ma jistax validament jinvoka aġir abbużiv min-naħa tal-persuna li timpjegah, peress li la kkontesta t-tneħħija tal-pożizzjoni tiegħu, la l-ħatra tiegħu f’pożizzjoni ġdida u lanqas il-pubblikazzjoni tal-avviż ta’ kompetizzjoni. |
19 |
J. Sanchéz Ruiz ippreżenta rikors kontra d-deċiżjoni ta’ ċaħda tat-talba tiegħu quddiem il-qorti tar-rinviju, il-Juzgado Contencioso‑Administrativo no8 de Madrid (il-Qorti Amministrattiva Nru 8 ta’ Madrid, Spanja). |
20 |
Peress li l-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas tirreferi biss għall-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat “suċċessivi”, din il-qorti tistaqsi, l-ewwel nett, jekk is-sitwazzjoni ta’ J. Sanchéz Ruiz hijiex ikkaratterizzata mill-eżistenza ta’ relazzjoni waħda ta’ xogħol għal żmien determinat jew, kif sostniet quddiemha l-persuna kkonċernata, ta’ żewġ relazzjonijiet ta’ xogħol ta’ dan it-tip. |
21 |
F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tindika li l-persuna kkonċernata ġiet irreklutata għar-raġunijiet previsti fl-Artikolu 9(1) tar-Regolamenti Qafas, li l-persuna li timpjegaha naqset milli twettaq l-obbligi tagħha, li jirriżultaw mill-Artikoli 10 u 70 tar-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku, li tinkludi l-pożizzjoni li J. Sanchéz Ruiz jokkupa provviżorjament fl-offerta ta’ impjieg li tikkorrispondi għall-eżerċizzju li matulu saret il-ħatra tiegħu jew matul is-sena sussegwenti jew, fi kwalunkwe każ, mhux iktar tard mit-tliet snin sussegwenti għal din is-sena, u li dan kellu bħala riżultat il-fatt li huwa okkupa din il-pożizzjoni provviżorjament matul 17-il sena. Minn dan jirriżulta li r-relazzjoni ta’ xogħol ta’ J. Sanchéz Ruiz tista’ titqies li ġiet impliċitament estiża sena b’sena, anki jekk għandha l-forma ta’ relazzjoni ta’ xogħol waħda. |
22 |
Il-qorti tar-rinviju tistaqsi, it-tieni nett, jekk il-fatt li J. Sanchéz Ruiz ta l-kunsens tiegħu għal din is-sitwazzjoni, sa fejn huwa ma kkontestax l-illegalità tat-tieni ħatra tiegħu u lanqas is-sitwazzjoni tiegħu b’mod iktar ġenerali, jistax jivvalida l-aġir tal-Komunità ta’ Madrid, fil-każ fejn jidher li dan l-aġir imur kontra l-Ftehim qafas, u b’hekk iċaħħad lill-persuna kkonċernata mid-drittijiet li jagħtiha dan il-ftehim. Din il-qorti tirrileva, f’dan ir-rigward, li J. Sanchéz Ruiz jinsab f’sitwazzjoni stabbli, liema sitwazzjoni huwa jista’ jittermina billi jitlob il-pubblikazzjoni tal-avviż ta’ pożizzjoni vakanti jew billi jipparteċipa f’kompetizzjoni sabiex jaċċedi għall-istatus ta’ persunal statutorju permanenti. |
23 |
It-tielet nett, l-imsemmija qorti tindika li, skont il-ġurisprudenza tat-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema, Spanja), it-tiġdid ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat huwa possibbli sakemm tali tiġdid ikun jissodisfa r-raġunijiet ta’ reklutaġġ elenkati fl-Artikolu 9(1) tar-Regolamenti Qafas. Peress li s-settur pubbliku huwa kkaratterizzat min-neċessità li jiġu pprovduti s-servizzi essenzjali għall-funzjonament tajjeb tal-kumpannija, il-kundizzjonijiet previsti f’din id-dispożizzjoni huma ex officio ssodisfatti u qatt ma huwa ser ikun possibbli li jiġi konkluż li jeżisti aġir abbużiv li jirriżulta mill-użu ta’ tali kuntratti jew relazzjonijiet ta’ xogħol. |
24 |
Is-settur pubbliku tas-saħħa Spanjol ilu kkaratterizzat, għal żmien twil, mill-iżnaturament tar-relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat. Il-ħaddiema għal żmien determinat għandhom diversi relazzjonijiet ta’ xogħol, billi jaħdmu kull jum tas-sena jew kważi kull jum tas-sena, għal diversi snin, peress li l-motiv tar-reklutaġġ tagħhom jibqa’ jippersisti. Dawn il-ħaddiema jeżerċitaw l-istess funzjonijiet bħal dawk eżerċitati mill-persunal statutorju permanenti. Dawn b’hekk ikopru, fir-realtà, bżonnijiet permanenti ta’ persunal. Għalhekk, f’din il-parti tas-settur pubbliku Spanjol, teżisti problema strutturali li tirriżulta f’perċentwali għolja ta’ ħaddiema temporanji, li l-kontribuzzjoni tagħhom hija essenzjali għall-funzjonament tajjeb tal-imsemmi settur, kif ukoll fin-nuqqas ta’ limiti massimi għan-numru ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi u n-nuqqas ta’ osservanza tal-obbligu legali li jimtlew il-pożizzjonijiet temporanjament okkupati minn dan il-persunal permezz tal-impjieg ta’ ħaddiema għal żmien indeterminat. Fil-fatt, madwar 75 % tal-ħaddiema tal-kategorija professjonali ta’ J. Sanchéz Ruiz huma impjegati fil-kuntest ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat. |
25 |
Il-qorti tar-rinviju tqis, f’dan ir-rigward, li, sabiex ikun jista’ jiġi konkluż li teżisti “raġuni oġġettiva”, fis-sens tal-klawżola 5(1)(a) tal-Ftehim qafas, li tiġġustifika t-tiġdid ta’ tali relazzjonijiet ta’ xogħol, l-użu tagħhom għandu mhux biss josserva r-raġunijiet ta’ reklutaġġ previsti fl-Artikolu 9(1) tar-Regolamenti Qafas, iżda wkoll ikun ad hoc, ċirkustanzjali u sporadiku. |
26 |
Ir-raba’ nett, il-qorti tar-rinviju tistaqsi dwar l-eżistenza fid-dritt Spanjol ta’ miżuri li jistgħu jipprevjenu u, jekk ikun il-każ, jissanzjonaw l-abbużi li jirriżultaw mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. |
27 |
F’dan ir-rigward, din il-qorti tippreċiża li fid-dritt Spanjol ma jeżistux limiti fuq in-numru ta’ ħatriet bħala membru tal-persunal statutorju temporanju. Barra minn hekk, fil-każ ta’ nuqqas mill-persuna li timpjega pubblika li twettaq l-obbligi tagħha li jirriżultaw mill-Artikoli 10 u 70 tar-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku, ma jkunx possibbli li dan jiġi suġġett għall-miżuri applikabbli għal persuna li timpjega privata. Fil-fatt, il-leġiżlazzjoni u l-ġurisprudenza nazzjonali applikabbli jostakolaw il-kisba tal-istatus ta’ persunal statutorju permanenti b’mod ieħor milli permezz tas-suċċess tal-proċedura ta’ selezzjoni. |
28 |
Il-possibbiltà ta’ konverżjoni tal-persunal statutorju temporanju f’persunal għal żmien indeterminat mhux permanenti, li tirriżulta mill-ġurisprudenza tat-Tribunal Supremo (il-Qorti Suprema, Spanja), ma hijiex miżura sodisfaċenti għall-ġlieda kontra l-abbuż li jirriżulta mill-użu ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, għaliex ikun possibbli li titneħħa l-pożizzjoni okkupata mill-ħaddiem ikkonċernat jew li jintemmu l-funzjonijiet tiegħu jekk din il-pożizzjoni tingħata lil ħaddiem statutorju permanenti. |
29 |
Il-possibbiltà għall-amministrazzjoni pubblika li tikkonsolida l-impjieg ta’ membri tal-persunal mhux permanenti jew ta’ persunal temporanju permezz ta’ eżamijiet, prevista mir-raba’ dispożizzjoni tranżitorja tar-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku, hija l-unika miżura li tista’ tiġġieled kontra l-użu abbużiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. Madankollu, din il-miżura hija maħsuba bħala sempliċi possibbiltà għall-persuna pubblika li timpjega u tiddependi mis-sempliċi rieda tagħha. |
30 |
Il-ħames nett, skont il-qorti tar-rinviju, fil-kawża prinċipali, hemm inkwistjoni deċiżjonijiet amministrattivi definittivi bħal ħatriet, deċiżjonijiet ta’ tmiem ta’ funzjonijiet u avviżi ta’ kompetizzjoni kif ukoll deċiżjonijiet definittivi mogħtija minn qrati li jiddeċiedu fl-ewwel u l-aħħar istanza. In-natura definittiva ta’ dawn id-deċiżjonijiet u sentenzi tikkumplika l-irrappurtar, minn ħaddiema għal żmien determinat, ta’ irregolaritajiet imwettqa mill-amministrazzjoni u, għalhekk, it-twettiq tal-għanijiet tad-Direttiva 1999/70. Għaldaqstant, tqum il-kwistjoni dwar jekk, fiċ-ċirkustanzi tal-kawża prinċipali, id-dritt tal-Unjoni jeżiġix li jiġu rreveduti sentenzi jew atti amministrattivi definittivi. |
31 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Juzgado de lo Contencioso-Administrativo no8 de Madrid (il-Qorti Amministrattiva Nru 8 ta’ Madrid) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
|
Il-Kawża C‑429/18
32 |
B. Fernández Álvarez et ilhom jaħdmu fid-dipartiment tas-saħħa tal-Komunità ta’ Madrid matul 12 sa 17-il sena skont il-każ, bħala membri tal-persunal statutorju temporanju. Hemmhekk huma jeżerċitaw il-funzjonijiet ta’ kirurgu dentali u kienu s-suġġett ta’ bejn 82 u 227 ħatriet suċċessivi, skont il-każ ukoll. |
33 |
Il-Komunità ta’ Madrid ma inkludietx il-pożizzjonijiet provviżorjament okkupati minn B. Fernández Álvarez et fl-offerta ta’ impjieg li tikkorrispondi għas-snin li matulhom saru l-ħatriet rispettivi tagħhom jew matul is-snin sussegwenti jew, fi kwalunkwe każ, sa mhux iktar tard mit-tliet snin sussegwenti għal dawn, kif jeżiġu l-Artikoli 10 u 70 tar-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku. Fil-fatt, matul il-ħmistax-il sena qabel id-deċiżjoni tar-rinviju, ġie ppubblikat avviż ta’ kompetizzjoni wieħed għall-kategorija professjonali ta’ dentisti speċjalisti, f’dan il-każ matul is-sena 2015. |
34 |
Fit-22 ta’ Lulju 2016, B. Fernández Álvarez et talbu lill-Komunità ta’ Madrid ir-rikonoxximent tal-kwalità tagħhom ta’ membri tal-persunal statutorju permanenti jew, sussidjarjament, ta’ persunal pubbliku li jibbenefika minn status simili, li fir-rigward tiegħu japplikaw il-prinċipji ta’ permanenza u ta’ irremovabbiltà, minħabba li s-sitwazzjoni tagħhom kienet tmur kontra r-rekwiżiti tal-Ftehim qafas. |
35 |
Fis-26 ta’ Awwissu 2016, il-Komunità ta’ Madrid ċaħdet it-talba tagħhom. Fit-23 ta’ Novembru 2016, hija ċaħdet ukoll l-appell amministrattiv li huma kienu ppreżentaw kontra d-deċiżjoni tas-26 ta’ Awwissu 2016. |
36 |
B. Fernández Álvarez et ippreżentaw rikors kontra din id-deċiżjoni ta’ ċaħda quddiem il-qorti tar-rinviju, il-Juzgado Contencioso-Administrativo no14 de Madrid (il-Qorti Amministrattiva Nru 14 ta’ Madrid, Spanja). Insostenn ta’ dan, huma jsostnu li l-persuna li timpjegahom tirrikorri b’mod abbużiv għal relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat, sabiex tissodisfa bżonnijiet permanenti u strutturali u billi ġġeddidhom mingħajr raġuni oġġettiva. |
37 |
Il-qorti tar-rinviju tindika li ma jistax jiġi kkontestat li B. Fernández Álvarez et ġew ingaġġati fil-kuntest ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol suċċessivi ta’ natura differenti u li l-funzjonijiet li huma jeżerċitaw f’dan il-kuntest huma identiċi għal dawk eżerċitati mill-persunal statutorju permanenti. Barra minn hekk, minkejja li dawn ir-relazzjonijiet ta’ xogħol jiġu konklużi għar-raġunijiet imsemmija fl-Artikolu 9(1) tar-Regolamenti Qafas, ir-reklutaġġ ta’ B. Fernández Álvarez et huwa intiż li jkopri bżonn permanenti u fit-tul tal-Komunità ta’ Madrid fil-qasam tal-persunal, peress li jikkumpensa defiċit strutturali ta’ dentisti li għandhom status ta’ persunal statutorju permanenti. Fil-fatt, 38.77 % biss tal-ħaddiema fil-kategorija professjonali tad-dentisti speċjalisti huma impjegati bħala persunal statutorju permanenti. |
38 |
Din il-qorti tistaqsi dwar l-eżistenza fid-dritt Spanjol ta’ miżuri li jistgħu jipprevjenu u, jekk ikun il-każ, jissanzjonaw l-abbużi li jirriżultaw mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. Hija tistaqsi b’mod partikolari jekk, fis-sitwazzjoni ta’ B. Fernández Álvarez et, l-organizzazzjoni ta’ proċedura ta’ selezzjoni u l-għoti ta’ kumpens ekwivalenti għal dak imħallas fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva jistgħux jikkostitwixxu tali miżuri. F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tirrileva li n-natura effettiva u dissważiva tal-organizzazzjoni ta’ proċedura ta’ selezzjoni hija dubjuża, peress li dan ma jkollu ebda effett negattiv għall-persuna pubblika li timpjega li hija responsabbli għall-abbuż. Min-naħa l-oħra, l-għoti ta’ kumpens ekwivalenti għal dak imħallas fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva jissodisfa r-rekwiżiti ta’ proporzjonalità u ta’ effettività u jkollu effett dissważiv. |
39 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Juzgado de lo Contencioso-Administrativo no14 de Madrid (il-Qorti Amministrattiva Nru 14 ta’ Madrid) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
|
Fuq it-talba għall-ftuħ mill-ġdid tal-fażi orali tal-proċedura
40 |
Wara l-preżentazzjoni tal-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, B. Fernández Álvarez et talbu, permezz ta’ att iddepożitat fir-Reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fis-6 ta’ Novembru 2019, li jiġi ordnat il-ftuħ mill-ġdid tal-fażi orali tal-proċedura skont l-Artikolu 83 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja. |
41 |
Insostenn tat-talba tagħhom, B. Fernández Álvarez et isostnu, essenzjalment, li l-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali huma bbażati fuq żbalji li għandhom jiġu rrettifikati u jinkludu formulazzjonijiet li ma ġewx diskussi bejn il-partijiet, jew jikkontradixxu dak li dawn irrikonoxxew. Qabelxejn, il-kumpens lill-persunal pubbliku vittmi ta’ użu abbużiv tar-relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, li l-Avukat Ġenerali semmiet fil-punti 75 sa 78 tal-konklużjonijiet tagħha, ma jeżistix fid-dritt Spanjol. Bl-istess mod, il-mekkaniżmu ta’ sanzjoni effettiva u dissważiva, li l-Avukat Ġenerali semmiet fil-punt 77 tal-konklużjonijiet tagħha, huwa wkoll nieqes f’dan id-dritt, peress li dan tal-aħħar ma jippermettix li tiġi imposta multa fuq l-awtoritajiet amministrattivi. Sussegwentement, il-pożizzjoni, allegatament espressa mill-Avukat Ġenerali fil-punt 85 tal-konklużjonijiet tagħha, li l-konverżjoni tar-relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat f’relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien indeterminat għandha ssir, fl-assenza ta’ miżuri oħra, skont proċedura valida, sabiex jiġi ddeterminat b’mod ċar l-ordni tal-ħatriet, tikkostitwixxi element ġdid u huwa indispensabbli li l-partijiet ikollhom il-possibbiltà li jippreżentaw il-pożizzjoni tagħhom f’dan ir-rigward. Fl-aħħar nett, l-Avukat Ġenerali, fil-punt 82 tal-konklużjonijiet tagħha, introduċiet fatt ġdid li ma huwiex sostnut mil-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, billi qieset li l-membri tal-persunal temporanju tal-Komunità ta’ Madrid li kienu vittmi ta’ użu abbużiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi ma jistgħux jaċċedu għall-istabbiltà tal-impjieg, għaliex huma ma tawx prova tal-merti tagħhom u tal-kapaċità tagħhom fil-kuntest ta’ proċedura ta’ selezzjoni. |
42 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 252 TFUE, l-Avukat Ġenerali għandu jippreżenta pubblikament, bl-ikbar imparzjalità u b’indipendenza sħiħa, konklużjonijiet motivati dwar il-kawżi li, skont l-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, jeħtieġu l-intervent tiegħu. Il-Qorti tal-Ġustizzja la hija marbuta b’dawn il-konklużjonijiet u lanqas bil-motivazzjoni li abbażi tagħha l-Avukat Ġenerali jasal għal dawn il-konklużjonijiet (sentenza tat-13 ta’ Novembru 2019, College Pension Plan of British Columbia, C‑641/17, EU:C:2019:960, punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
43 |
F’dan il-kuntest għandu jitfakkar ukoll li la l-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u lanqas ir-Regoli tal-Proċedura ma jipprevedu l-possibbiltà għall-partijiet jew għall-partijiet ikkonċernati msemmija fl-Artikolu 23 ta’ dan l-istatut li jippreżentaw osservazzjonijiet bi tweġiba għall-konklużjonijiet ippreżentati mill-Avukat Ġenerali. In-nuqqas ta’ qbil ta’ parti jew ta’ tali parti kkonċernata mal-konklużjonijiet tal-Avukat Ġenerali, ikunu liema jkunu l-kwistjonijiet li jkun eżamina hemmhekk, ma jistax, konsegwentement, jikkostitwixxi fih innifsu raġuni li tiġġustifika l-ftuħ mill-ġdid tal-proċedura orali (sentenza tat-13 ta’ Novembru 2019, College Pension Plan of British Columbia, C‑641/17, EU:C:2019:960, punt 40 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
44 |
Isegwi li, sa fejn it-talba għall-ftuħ mill-ġdid tal-fażi orali mressqa minn B. Fernández Álvarez et hija intiża sabiex dawn ikunu jistgħu jwieġbu l-konstatazzjonijiet magħmula mill-Avukat Ġenerali fil-konklużjonijiet tiegħu, din ma tistax tintlaqa’. |
45 |
Huwa minnu li, skont l-Artikolu 83 tar-Regoli tal-Proċedura tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja tista’, f’kull ħin, wara li jinstema’ l-Avukat Ġenerali, tordna l-ftuħ mill-ġdid tal-fażi orali tal-proċedura, b’mod partikolari meta tqis li ma għandhiex informazzjoni biżżejjed jew meta waħda mill-partijiet tippreżenta, wara l-għeluq ta’ din il-fażi, fatt ġdid ta’ natura li jeżerċita influwenza deċiżiva fuq id-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, jew inkella meta l-kawża jkollha tiġi deċiża fuq il-bażi ta’ argument li ma kienx indirizzat mill-partijiet jew mill-partijiet interessati msemmija fl-Artikolu 23 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea. |
46 |
Għandu jitfakkar, madankollu, li, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, fir-rigward tal-interpretazzjoni ta’ dispożizzjonijiet tal-ordinament ġuridiku nazzjonali, hija għandha bħala prinċipju tibbaża lilha nnifisha fuq il-punti li jirriżultaw mill-qorti tar-rinviju u ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tinterpreta d-dritt intern ta’ Stat Membru (sentenza tat-13 ta’ Novembru 2019, College Pension Plan of British Columbia, C‑641/17, EU:C:2019:960, punt 43 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
47 |
Madankollu, id-deċiżjonijiet tar-rinviju jinkludu l-informazzjoni neċessarja relatata mad-dispożizzjonijiet tad-dritt Spanjol u, b’mod partikolari, mad-dispożizzjonijiet applikabbli lill-membri tal-persunal pubbliku Spanjoli, li għandha tibbaża ruħha fuqha l-Qorti tal-Ġustizzja. |
48 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, wara li semgħet lill-Avukat Ġenerali, il-Qorti tal-Ġustizzja tqis li hija għandha l-informazzjoni kollha neċessarja sabiex tirrispondi għad-domandi magħmula mill-qrati tar-rinviju. |
49 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti ma hemmx lok li jiġi ordnat il-ftuħ mill-ġdid tal-fażi orali tal-proċedura. |
Fuq id-domandi preliminari
Fuq l-ewwel domanda fil-Kawża C‑103/18
50 |
Permezz tal-ewwel domanda tagħha fil-Kawża C‑103/18, il-qorti tar-rinviju tixtieq tikseb preċiżazzjonijiet dwar il-kunċett ta’ “kuntratti jew relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi”, fis-sens tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas. |
51 |
Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li din id-domanda tikkonċerna l-fatt li, f’dan il-każ, D. Sánchez Ruiz ġie ngaġġat mill-Komunità ta’ Madrid fil-kuntest ta’ relazzjoni ta’ xogħol għal żmien determinat f’pożizzjoni vakanti sakemm din tal-aħħar timtela b’mod definittiv, li din il-persuna li timpjega ma osservatx it-terminu, previst mil-leġiżlazzjoni Spanjola, għall-organizzazzjoni ta’ proċedura ta’ selezzjoni intiża sabiex timtela din il-pożizzjoni b’mod definittiv u li din ir-relazzjoni ta’ xogħol għalhekk baqgħet għaddejja għal diversi snin. Barra minn hekk, minn din id-deċiżjoni jirriżulta li, f’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jitqies li r-relazzjoni ta’ xogħol tal-persuna kkonċernata ġiet impliċitament estiża sena b’sena. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tippreċiża li, minkejja li D. Sánchez Ruiz kien is-suġġett, f’Novembru 1999 u f’Diċembru 2011, ta’ żewġ ħatriet mill-Komunità ta’ Madrid, huwa okkupa b’mod mhux interrott l-istess pożizzjoni ta’ xogħol u eżerċita, b’mod kostanti u kontinwu, l-istess funzjonijiet fis-servizz ta’ din l-istess persuna li timpjega. |
52 |
Minn dan jirriżulta li, permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk il-klawżola 5 tal-Ftehim qafas għandhiex tiġi interpretata fis-sens li l-kunċett ta’ “kuntratti jew relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, ikoprix sitwazzjoni li fiha ħaddiem irreklutat fuq il-bażi ta’ relazzjoni ta’ xogħol għal żmien determinat, jiġifieri sakemm il-pożizzjoni vakanti li fir-rigward tagħha huwa jkun ġie rreklutat timtela b’mod definittiv, ikun okkupa, fil-kuntest ta’ diversi ħatriet, l-istess pożizzjoni ta’ xogħol b’mod interrott matul diversi snin u jkun eżerċita, b’mod kostanti u kontinwu, l-istess funzjonijiet, bil-konsegwenza tkun iż-żamma b’mod kontinwu ta’ dan il-ħaddiem f’din il-pożizzjoni minħabba n-nuqqas ta’ osservanza tal-persuna li timpjega tal-obbligu legali tagħha li torganizza fit-terminu stabbilit proċedura ta’ selezzjoni intiża li timtela l-imsemmija pożizzjoni vakanti b’mod definittiv b’mod li r-relazzjoni ta’ xogħol tiegħu tkun impliċitament ġiet estiża sena b’sena. |
53 |
Għandu jitfakkar li l-għan tal-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas huwa li jimplimenta wieħed mill-għanijiet imfittxija mill-imsemmi ftehim, jiġifieri li jiġi rregolat l-użu suċċessiv ta’ kuntratti jew relazzjonijiet ta’ impjieg għal żmien determinat, meqjusa bħala sors potenzjali ta’ abbuż għad-detriment tal-ħaddiema, billi jipprovdi numru ta’ dispożizzjonijiet minimi ta’ protezzjoni intiżi sabiex jiġi evitat li s-sitwazzjoni tal-impjegati ssir iktar prekarja (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 26 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
54 |
Fil-fatt, kif jirriżulta mit-tieni paragrafu tal-preambolu tal-Ftehim qafas, kif ukoll mill-punti 6 u 8 tal-kunsiderazzjonijiet ġenerali tal-imsemmi Ftehim qafas, il-benefiċċju tal-istabbiltà tal-impjieg huwa kkonċepit bħala element prinċipali tal-protezzjoni tal-ħaddiema, filwaqt li huwa biss f’ċerti ċirkustanzi li kuntratti ta’ xogħol għal żmien determinat jistgħu jissodisfaw kemm il-bżonnijiet tal-persuni li jimpjegaw kif ukoll dawk tal-ħaddiema (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 27 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
55 |
Għaldaqstant, il-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas tobbliga lill-Istati Membri, bil-għan ta’ prevenzjoni abbużiva ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet suċċessivi ta’ xogħol għal żmien determinat, bl-adozzjoni ta’ miżura jew miżuri elenkati fil-każ fejn id-dritt nazzjonali ma jinkludix miżuri legali ekwivalenti għall-prevenzjoni ta’ tali abbuż (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 28 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
56 |
Mill-ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas tapplika biss fil-preżenza ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet tax-xogħol għal żmien determinat suċċessivi (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat-22 ta’ Novembru 2005, Mangold, C‑144/04, EU:C:2005:709, punti 41 u 42; tas-26 ta’ Jannar 2012, Kücük, C‑586/10, EU:C:2012:39, punt 45, kif ukoll tat-22 ta’ Jannar 2020, Baldonedo Martín, C‑177/18, EU:C:2020:26, punt 71). |
57 |
Il-klawżola 5(2) tal-Ftehim qafas tħalli, fil-prinċipju, f’idejn l-Istati Membri u.jew lill-imsieħba soċjali sabiex jiddeterminaw huma taħt liema kundizzjonijiet kuntratti jew relazzjonijiet tal-impjieg għal żmien determinat għandhom jitqiesu bħala “suċċessivi” (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-4 ta’ Lulju 2006, Adeneler et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 81; tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 79, u tat-22 ta’ Jannar 2020, Baldonedo Martín, C‑177/18, EU:C:2020:26, punt 71). |
58 |
Filwaqt li tali referenza għall-awtoritajiet nazzjonali għall-bżonnijiet tad-definizzjoni tal-arranġamenti konkreti tal-applikazzjoni tat-terminu “suċċessivi” skont il-Ftehim qafas tispjega ruħha mix-xewqa li tiġi ppreżervata d-diversità tal-leġiżlazzjonijiet nazzjonali fil-qasam, għandu madankollu jitfakkar li l-marġni diskrezzjonali kif mogħti lill-Istati Membri ma huwiex illimitat, peress li f’ebda każ ma jista’ jintuża sabiex jiġu kkontestati l-għan jew l-effettività tal-Ftehim qafas. B’mod partikolari, din is-setgħa diskrezzjonali ma għandhiex tiġi eżerċitata mill-awtoritajiet nazzjonali b’mod li twassalha għal sitwazzjoni li tista’ tagħti lok għal abbużi u għaldaqstant li tmur kontra l-imsemmi għan. |
59 |
Fil-fatt, l-Istati Membri huma marbuta li jiggarantixxu r-riżultat impost mid-dritt tal-Unjoni, kif jirriżulta mhux biss mit-tielet paragrafu tal-Artikolu 288 TFUE, iżda wkoll mill-ewwel paragrafu tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 1999/70, moqri fid-dawl tal-premessa 17 ta’ din tal-aħħar (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adeneler et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 68). |
60 |
Il-limiti tas-setgħa diskrezzjonali mogħtija lill-Istati Membri, li hemm riferiment għalihom fil-punt 58 ta’ din is-sentenza, huma partikolarment importanti fir-rigward ta’ kunċett prinċipali, bħall-kunċett ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol suċċessivi, li huwa determinanti għad-definizzjoni tal-kamp ta’ applikazzjoni stess tad-dispożizzjonijiet nazzjonali intiżi sabiex jimplimentaw il-Ftehim qafas (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adeneler et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 83). |
61 |
Kif essenzjalment irrilevat l-Avukat Ġenerali fil-punt 44 tal-konklużjonijiet tagħha, il-fatt li jiġi konkluż li ma kienx hemm relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, fis-sens tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas, minħabba s-sempliċi raġuni li l-ħaddiem ikkonċernat, minkejja li kien is-suġġett ta’ diversi ħatriet, okkupa b’mod mhux interrott l-istess pożizzjoni ta’ xogħol għal diversi snin u eżerċita, b’mod kostanti u kontinwu, l-istess funzjonijiet, għalkemm iż-żamma b’mod kontinwu ta’ dan il-ħaddiem f’pożizzjoni vakanti abbażi ta’ relazzjoni ta’ xogħol għal żmien determinat hija l-konsegwenza tan-nuqqas ta’ osservanza tal-persuna li timpjega tal-obbligu legali tagħha li torganizza fit-terminu stabbilit proċedura ta’ selezzjoni intiża li timtela l-imsemmija pożizzjoni vakanti b’mod definittiv u li għaldaqstant minħabba dan ir-relazzjoni ta’ xogħol tiegħu tkun impliċitament estiża sena b’sena, ikollu r-riskju li jikkomprometti l-għan, il-finalità kif ukoll l-effett utli ta’ dan il-ftehim. |
62 |
Fil-fatt, tali definizzjoni restrittiva tal-kunċett ta’ “kuntratti jew relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi” tippermetti li jiġu impjegati ħaddiema b’mod prekarju matul diversi snin (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adeneler et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 85). |
63 |
Barra minn hekk, din l-istess definizzjoni restrittiva jkollha r-riskju li jkollha bħala effett mhux biss l-esklużjoni, fil-prattika, ta’ numru kbir ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat mill-benefiċċju ta’ protezzjoni tal-ħaddiema mfittex mid-Direttiva 1999/70 u mill-Ftehim qafas, billi tinnega l-għan ta’ dawn, iżda wkoll li tippermetti l-użu abbużiv ta’ tali relazzjonijiet mill-impjegati sabiex jiġu ssodisfatti l-bżonnijiet permanenti u sostenibbli fil-qasam tal-persunal. |
64 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta li għandha tingħata għall-ewwel domanda fil-Kawża C‑103/18 għandha tkun li l-klawżola 5 tal-Ftehim qafas għandha tiġi interpretata fis-sens li l-Istati Membri u/jew l-imsieħba soċjali ma jistgħux jeskludu mill-kunċett ta’ “kuntratti jew relazzjonijiet tal-impjieg suċċessivi għal żmien determinat”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, sitwazzjoni li fiha ħaddiem irreklutat fuq il-bażi ta’ relazzjoni ta’ xogħol għal żmien determinat, jiġifieri sakemm il-pożizzjoni vakanti li fir-rigward tagħha jkun ġie rreklutat timtela b’mod definittiv, ikun okkupa, fil-kuntest ta’ diversi ħatriet, l-istess pożizzjoni ta’ xogħol b’mod interrott matul diversi snin u jkun eżerċita, b’mod kostanti u kontinwu, l-istess funzjonijiet, bil-konsegwenza tkun iż-żamma b’mod kontinwu ta’ dan il-ħaddiem f’din il-pożizzjoni minħabba n-nuqqas ta’ osservanza tal-persuna li timpjega tal-obbligu legali tagħha li torganizza fit-terminu stabbilit proċedura ta’ selezzjoni intiża li timtela l-imsemmija pożizzjoni vakanti b’mod definittiv b’mod li r-relazzjoni ta’ xogħol tiegħu tkun ġiet impliċitament estiża sena b’sena. |
Fuq it-tielet sal-ħames domanda fil-Kawża C‑103/18 kif ukoll fuq l-ewwel domanda fil-Kawża C‑429/18
65 |
Permezz tat-tielet sal-ħames domanda tagħhom fil-Kawża C‑103/18 u tal-ewwel domanda fil-Kawża C‑429/18, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qrati tar-rinviju jistaqsu, essenzjalment, jekk il-klawżola 5 tal-Ftehim qafas għandhiex tiġi interpretata fis-sens li tipprekludi leġiżlazzjoni u ġurisprudenza nazzjonali li jipprovdu li t-tiġdid suċċessiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat jitqies bħala ġġustifikat minn “raġunijiet oġġettivi”, fis-sens tal-punt 1(a) ta’ din il-klawżola, abbażi tar-raġuni unika li dan it-tiġdid ikun jissodisfa r-raġunijiet ta’ reklutaġġ li hemm riferiment għalihom f’din il-leġiżlazzjoni, jiġifieri raġunijiet ta’ neċessità, ta’ urġenza jew l-iżvilupp ta’ programmi ta’ natura temporanja, staġonali jew straordinarja. |
66 |
F’dan ir-rigward, mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li l-kunċett ta’ “raġunijiet oġġettivi” fis-sens tal-klawżola 5(1)(a) tal-Ftehim qafas għandu jinftiehem bħala li jfisser ċirkustanzi preċiżi u konkreti li jikkaratterizzaw attività partikolari u, għaldaqstant, ta’ natura li jiġġustifikaw f’dan il-kuntest partikolari l-użu ta’ kuntratti ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. Dawn iċ-ċirkustanzi jistgħu jirriżultaw, b’mod partikolari, min-natura partikolari tal-kompiti li fir-rigward tagħhom tali kuntratti ġew konklużi u mill-karatteristiċi intrinsiċi tagħhom jew, jekk ikun il-każ, mit-tfittxija ta’ għan leġittimu ta’ politika soċjali ta’ Stat Membru (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 38 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
67 |
Min-naħa l-oħra, dispożizzjoni nazzjonali li tillimita ruħha li tawtorizza, b’mod ġenerali u astratt permezz ta’ regola leġiżlattiva jew regolament, l-użu ta’ kuntratti suċċessivi ta’ xogħol għal żmien determinat ma hijiex konformi mar-rekwiżiti msemmija fil-punt preċedenti tas-sentenza preżenti (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
68 |
Fil-fatt, tali dispożizzjoni purament formali ma tippermettix li jiġu identifikati kriterji oġġettivi u trasparenti sabiex jiġi vverifikat jekk it-tiġdid ta’ tali kuntratti jissodisfax effettivament bżonn veru, jekk huwiex ta’ natura li jilħaq l-għan imfittex u jekk huwiex neċessarju għal dan l-iskop. Tali dispożizzjoni tinvolvi għalhekk riskju reali li jsir użu abbużiv minn dan it-tip ta’ kuntratti u għalhekk ma hijiex kompatibbli mal-għan u mal-effettività tal-Ftehim qafas (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 40 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
69 |
Fir-rigward tal-kawżi prinċipali, għandu jiġi rrilevat li l-leġiżlazzjoni nazzjonali rilevanti tiddetermina b’mod preċiż il-kundizzjonijiet li fihom jistgħu jiġu konklużi l-kuntratti jew ir-relazzjonijiet ta’ impjieg għal żmien determinat suċċessivi. Fil-fatt, l-użu ta’ tali kuntratti huwa permess, skont l-Artikolu 9(3) tar-Regolamenti Qafas, skont il-każijiet, meta jikkonċerna l-provvista ta’ servizzi paritkolari ta’ natura temporanja, awżiljarja jew straordinarja, meta jkun neċessarju sabiex jiżgura t-tħaddim permanenti u kontinwu taċ-ċentri tas-saħħa jew sabiex jingħataw servizzi addizzjonali li jikkumpensaw it-tnaqqis tal-ħin tax-xogħol normali. |
70 |
Din id-dispożizzjoni tispeċifika wkoll li, jekk ikun hemm iktar minn żewġ ħatriet għall-provvista tal-istess servizzi għal tul kumulattiv ta’ tnax-il xahar jew iktar, fuq perijodu ta’ sentejn, l-amministrazzjoni kompetenti għandha teżamina l-kawżi ta’ dawn il-ħatriet u tiddeċiedi jekk għandhiex toħloq pożizzjoni strutturali addizzjonali. |
71 |
Minn dan isegwi li l-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tistabbilixxix awtorizzazzjoni ġenerali u astratta sabiex jintużaw kuntratti ta’ impjieg għal żmien determinat suċċessivi, iżda tillimita l-użu ta’ dawn il-kuntratti sabiex jintlaħqu, essenzjalment, bżonnijiet provviżorji. |
72 |
F’dan ir-rigward, sostituzzjoni temporanja ta’ ħaddiem sabiex jiġu ssodisfatti l-bżonnijiet provviżorji tal-persuna li timpjega f’termini ta’ persunal tista’, bħala prinċipju, tikkostitwixxi “raġuni oġġettiva” fis-sens tal-klawżola 5(1)(a) ta’ dan il-ftehim qafas (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 44 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
73 |
Fil-fatt, għandu jiġi kkonstatat li, f’amministrazzjoni li jkollha persunal sostanzjali, bħas-settur tas-saħħa pubblika, huwa inevitabbli li jkunu neċessarji sostituzzjonijiet temporanji minħabba, b’mod partikolari, l-indisponibbiltà ta’ membri tal-persunal li jkunu ħarġu bil-leave tal-mard, leave tal-maternità, leave tal-ġenituri jew oħrajn. Is-sostituzzjoni temporanja ta’ ħaddiema f’dawn iċ-ċirkustanzi tista’ tikkostitwixxi raġuni oġġettiva fis-sens tal-klawżola 5(1)(a) tal-Ftehim qafas, li tiġġustifika kemm iż-żmien determinat tal-kuntratti konklużi mal-persunal statutorju sostitwenti kif ukoll it-tiġdid ta’ dawn il-kuntratti skont l-okkorrenza ta’ bżonnijiet ġodda, bla ħsara għar-rekwiżiti stabbiliti fil-Ftehim qafas f’dan ir-rigward (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 45 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
74 |
Barra minn hekk, għandu jitfakkar li l-obbligu li jiġu organizzati s-servizzi tas-saħħa sabiex jiġi żgurat bilanċ kostanti bejn l-għadd ta’ membri tal-persunal tal-kura tas-saħħa u l-għadd ta’ pazjenti, huwa tal-amministrazzjoni pubblika u jiddependi minn għadd kbir ta’ fatturi li jistgħu jirriflettu bżonn partikolari għal flessibbiltà li, konformement mal-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 68 ta’ din is-sentenza, hija tali, f’dan is-settur speċifiku, li tiġġustifika oġġettivament, fid-dawl tal-klawżola 5(1)(a) tal-Ftehim qafas, l-użu ta’ kuntratti ta’ impjieg għal żmien determinat suċċessivi (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 46). |
75 |
Għall-kuntrarju, ma jistax jiġi ammess li kuntratti ta’ impjieg għal żmien determinat jistgħu jiġġeddu bl-għan li, b’mod permanenti u sostenibbli, jitwettqu kompiti fis-servizzi tas-saħħa li jagħmlu parti mill-attività normali tal-persunal ordinarju tal-isptar (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 47 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
76 |
Fil-fatt, it-tiġdid ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ impjieg għal żmien determinat sabiex jiġu koperti bżonnijiet li huma, fil-fatt, ta’ natura mhux provviżorja iżda permanenti u sostenibbli ma huwiex iġġustifikat fis-sens tal-klawżola 5(1)(a) tal-Ftehim qafas sa fejn tali użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ impjieg għal żmien determinat imur direttament kontra l-premessa li fuqha huwa bbażat dan il-ftehim qafas, jiġifieri li l-kuntratti ta’ impjieg għal żmien indeterminat jikkostitwixxu l-forma ġenerali tar-relazzjonijiet ta’ impjieg, filwaqt li l-kuntratti ta’ impjieg għal żmien determinat huma karatteristika tal-impjieg f’ċerti setturi jew għal ċerti xogħlijiet u attivitajiet (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 48 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
77 |
L-osservanza tal-klawżola 5(1)(a) tal-Ftehim qafas teżiġi għalhekk li jkun jista’ jiġi vverifikat konkretament li t-tiġdid ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet suċċessivi ta’ impjieg għal żmien determinat huwa intiż li jkopri bżonnijiet provviżorji u li dispożizzjoni nazzjonali bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali ma tiġix użata, fil-fatt, sabiex jiġu ssodisfatti l-bżonnijiet permanenti u sostenibbli tal-persuna li timpjega fil-qasam tal-persunal (sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Pérez López, C‑16/15, EU:C:2016:679, punt 49 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
78 |
F’dan ir-rigward, il-qrati tar-rinviju kkonstataw li, fil-prattika, il-ħatriet suċċessivi ta’ D. Sánchez Ruiz u ta’ B. Fernández Álvarez et ma kinux jissodisfaw sempliċi bżonnijiet provviżorji tal-Komunità ta’ Madrid, iżda kienu intiżi sabiex jissodisfaw bżonnijiet permanenti u sostenibbli fil-qasam tal-persunal fi ħdan is-servizz tas-saħħa ta’ din il-komunità. Fil-fatt, mid-deċiżjonijiet tar-rinviju jirriżulta li, fil-mument tal-preżentata tar-rikorsi tagħhom, dawn il-ħaddiema kienu kollha impjegati mill-Komunità ta’ Madrid għal mill-inqas 12-il sena konsekuttivi, li wħud minnhom kienu s-suġġett ta’ iktar minn 200 ħatra u li huma kienu jwettqu kompiti li jaqgħu taħt l-attività normali tal-persunal li jibbenefika minn status permanenti. |
79 |
Barra minn hekk, din il-konstatazzjoni hija kkorroborata mill-fatt li l-qrati tar-rinviju rreferew għall-eżistenza ta’ problema strutturali fis-settur pubbliku tas-saħħa Spanjol, li tissarraf f’perċentwali għolja ta’ ħaddiema temporanji, li jikkostitwixxu, għal din ir-raġuni, element essenzjali tal-funzjonament ta’ dan is-settur kif ukoll f’nuqqas ta’ limiti massimi għan-numru ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi u n-nuqqas ta’ osservanza tal-obbligu legali li jimtlew il-pożizzjonijiet temporanjament koperti minn dan il-persunal billi jiġu impjegati ħaddiema għal żmien indeterminat. |
80 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, ir-risposta għat-tielet sal-ħames domanda fil-Kawża C‑103/18 u għall-ewwel domanda fil-Kawża C‑429/18 għandha tkun li l-klawżola 5 tal-Ftehim qafas għandha tiġi interpretata fis-sens li tipprekludi leġiżlazzjoni u ġurisprudenza nazzjonali li jipprovdu li t-tiġdid suċċessiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat jitqies bħala ġġustifikat minn “raġunijiet oġġettivi”, fis-sens tal-punt 1(a) ta’ din il-klawżola, abbażi tar-raġuni unika li dan it-tiġdid ikun jissodisfa r-raġunijiet ta’ reklutaġġ li hemm riferiment għalihom f’din il-leġiżlazzjoni, jiġifieri raġunijiet ta’ neċessità, ta’ urġenza jew l-iżvilupp ta’ programmi ta’ natura temporanja, staġonali jew straordinarja sa fejn tali leġiżlazzjoni u ġurisprudenza nazzjonali ma jipprekludux lill-persuna li timpjega kkonċernata milli tirrispondi, fil-prattika, b’tali tiġdid, għal bżonnijiet permanenti u sostenibbli ta’ persunal. |
Fuq is-seba’ domanda fil-Kawża C‑103/18 kif ukoll fuq it-tieni, it-tielet, ir-raba’, is-sitt u s-seba’ domanda fil-Kawża C‑429/18
81 |
Permezz tas-seba’ domanda tagħhom fil-Kawża C‑103/18 kif ukoll tat-tieni, tat-tielet, tar-raba’, tas-sitt u tas-seba’ domanda fil-Kawża C‑429/18, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qrati tar-rinviju jistaqsu lill-Qorti tal-Ġustizzja, essenzjalment, dwar jekk ċerti miżuri previsti mid-dritt Spanjol jistgħux jitqiesu li jikkostitwixxu miżuri adegwati għall-finijiet tal-prevenzjoni u, skont il-każ, sabiex tas-sanzjoni ta’ abbużi li jirriżultaw mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, fis-sens tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas. |
82 |
F’dan ir-rigward, il-qrati tar-rinviju jirreferu, b’mod partikolari, għall-organizzazzjoni ta’ proċeduri ta’ selezzjoni intiżi sabiex jimtlew b’mod definittiv il-pożizzjonijiet okkupati provviżorjament minn ħaddiema impjegati fil-kuntest ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat, għall-konverżjoni tal-istatus tal-ħaddiema li kienu impjegati b’mod abbużiv fil-kuntest ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi f’“persunal għal żmien indeterminat mhux permanenti” u għall-għoti ta’ kumpens ekwivalenti għal dak imħallas f’każ ta’ tkeċċija abbużiva. |
83 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-klawżola 5 tal-Ftehim qafas, li għandha l-għan li timplimenta wieħed mill-għanijiet segwiti minnha, jiġifieri li jkun limitat l-użu suċċessiv tal-kuntratti jew tar-relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat, teżiġi, fil-punt 1 tagħha, fir-rigward tal-Istati Membri, l-adozzjoni effettiva u vinkolanti ta’ mill-inqas waħda mill-miżuri elenkati, meta d-dritt intern tagħhom ma jkollux miżuri legali ekwivalenti. Il-miżuri hekk elenkati fil-punt 1(a) sa (ċ) ta’ din il-klawżola, li huma tlieta, jirrigwardaw, rispettivament, raġunijiet oġġettivi li jiġġustifikaw it-tiġdid ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ impjieg għal żmien determinat, it-tul massimu totali ta’ dawn il-kuntratti jew ta’ dawn ir-relazzjonijiet ta’ impjieg suċċessivi u n-numru ta’ tiġdid tagħhom (sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 84 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
84 |
L-Istati Membri għandhom, f’dan ir-rigward, marġni ta’ diskrezzjoni, peress li għandhom l-għażla li jużaw waħda jew iktar mill-miżuri stabbiliti fil-punt 1(a) sa (ċ) tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas jew miżuri legali eżistenti ekwivalenti, u dan filwaqt li jittieħdu inkunsiderazzjoni l-bżonnijiet ta’ setturi speċifiċi u/jew ta’ kategoriji ta’ ħaddiema (sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 85 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
85 |
B’dan il-mod, il-punt 1 tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas jassenja lill-Istati Membri għan ġenerali, li jikkonsisti fil-prevenzjoni ta’ tali abbuż, filwaqt li jħallilhom l-għażla tal-mezzi sabiex jilħqu dan l-għan, sa fejn ma jikkompromettux l-għan jew l-effettività utli tal-Ftehim qafas (sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 86 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
86 |
Il-klawżola 5 tal-Ftehim qafas ma tistabbilixxix sanzjonijiet speċifiċi fil-każ fejn ikunu ġew ikkonstatati abbużi. F’tali każ, huma l-awtoritajiet nazzjonali li għandhom jadottaw miżuri li jridu jkunu ta’ natura mhux biss proporzjonata, iżda wkoll effettivi u dissważivi biżżejjed sabiex jiggarantixxu l-effettività sħiħa tar-regoli adottati skont il-Ftehim qafas (sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 87 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
87 |
Barra minn hekk, il-Ftehim qafas ma jistabbilixxix obbligu ġenerali tal-Istati Membri li jipprevedu l-konverżjoni ta’ kuntratti ta’ xogħol għal żmien determinat f’kuntratt għal żmien indeterminat. L-ordinament ġuridiku intern tal-Istat Membru inkwistjoni għandu madankollu jinkludi miżura effettiva oħra sabiex jiġi evitat u, skont il-każ, issanzjonat l-użu abbużiv ta’ kuntratti ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-14 ta’ Settembru 2016, Martínez Andrés u Castrejana López, C‑184/15 u C‑197/15, EU:C:2016:680, punti 39 u 41 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
88 |
Meta jkun sar użu abbużiv minn kuntratti jew minn relazzjonijiet ta’ impjieg għal żmien determinat suċċessivi, għandha tkun tista’ tiġi applikata miżura li tagħti garanziji effettivi u ekwivalenti ta’ protezzjoni tal-ħaddiema sabiex tissanzjona b’mod xieraq dan l-abbuż u tħassar il-konsegwenzi tal-ksur tad-dritt tal-Unjoni. Fil-fatt, skont l-istess termini tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 1999/70, l-Istati Membri għandhom “jieħdu xi miżuri neċessarji sabiex ikunu jistgħu f’kull ħin ikunu f’posizzjoni li jiggarantixxu r-riżultati imposti [minn din] id-Direttiva” (sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 88 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
89 |
Għandu jitfakkar, barra minn hekk, li ma hijiex il-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tiddeċiedi dwar l-interpretazzjoni tad-dispożizzjonijiet tad-dritt intern, peress li dan il-kompitu jaqa’ fuq il-qrati nazzjonali kompetenti, li għandhom jiddeterminaw jekk ir-rekwiżiti stabbiliti fil-klawżola 5 tal-Ftehim qafas humiex issodisfatti mid-dispożizzjonijiet tal-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli (sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 89 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
90 |
Għaldaqstant, hija l-qorti tar-rinviju li għandha teżamina sa fejn il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni kif ukoll għall-implimentazzjoni effettiva tad-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt intern jikkostitwixxu miżura adegwata għall-prevenzjoni u, jekk ikun il-każ, għas-sanzjoni tal-użu abbużiv ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet suċċessivi ta’ xogħol għal żmien determinat (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 90 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
91 |
Il-Qorti tal-Ġustizzja, billi tiddeċiedi permezz ta’ deċiżjoni preliminari, tista’ madankollu tipprovdi preċiżazzjonijiet li jistgħu jiggwidaw l-imsemmija qrati fl-evalwazzjoni tagħhom (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punt 91 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
92 |
F’dan ir-rigward, għandu jiġi rrilevat, fl-ewwel lok, li ebda waħda mill-miżuri nazzjonali msemmija fil-punt 82 ta’ din is-sentenza ma tidher li taqa’ taħt waħda mill-kategoriji ta’ miżuri msemmija fil-klawżola 5(1)(a) sa (ċ) tal-Ftehim qafas, intiżi sabiex jipprevjenu l-użu abbużiv ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. |
93 |
Għaldaqstant, għandu jiġi eżaminat, fit-tieni lok, jekk dawn il-miżuri jikkostitwixxux “miżuri legali ekwivalenti intiżi sabiex jipprevjenu l-abbużi”, fis-sens ta’ din il-klawżola. |
94 |
Fir-rigward, qabelxejn, tal-organizzazzjoni, fit-termini meħtieġa, ta’ proċeduri ta’ selezzjoni intiżi sabiex jimtlew b’mod definittiv il-pożizzjonijiet okkupati provviżorjament minn ħaddiema għal żmien determinat, għandu jiġi osservat li tali miżura hija ta’ natura li tevita li l-istatus prekarju ta’ dawn il-ħaddiema jippersisti, billi jiġi żgurat li l-pożizzjonijiet li huma jokkupaw jimtlew malajr b’mod definittiv. |
95 |
Għaldaqstant, l-organizzazzjoni fit-termini meħtieġa ta’ tali proċeduri tista’, bħala prinċipju, f’sitwazzjonijiet inkwistjoni fil-kawża prinċipali, tipprevjeni l-abbużi li jirriżultaw mill-użu ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi sakemm dawn il-pożizzjonijiet jimtlew b’mod definittiv. |
96 |
Dan premess, mid-deċiżjonijiet tar-rinviju jirriżulta li, f’dan il-każ, minkejja l-fatt li l-leġiżlazzjoni inkwistjoni fil-kawża prinċipali tipprevedi termini preċiżi għall-organizzazzjoni ta’ tali proċeduri, fir-realtà, dawn it-termini ma humiex osservati u dawn il-proċeduri ma humiex frekwenti. |
97 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprevedi l-organizzazzjoni ta’ proċeduri ta’ selezzjoni intiżi sabiex jimtlew b’mod definittiv il-pożizzjonijiet okkupati provviżorjament minn ħaddiema għal żmien determinat kif ukoll termini preċiżi għal dan il-għan, iżda li ma tippermettix li jiġi żgurat li tali proċeduri jkunu effettivament organizzati, ma tidhirx li hija adatta sabiex tipprevjeni l-użu abbużiv, mill-persuna li timpjega kkonċernata, ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. Tali leġiżlazzjoni lanqas ma tidher adatta sabiex tissanzjona debitament l-użu abbużiv ta’ tali relazzjonijiet ta’ xogħol u tħassar il-konsegwenzi tal-ksur tad-dritt tal-Unjoni, peress li, kif indikaw il-qrati tar-rinviju, l-applikazzjoni tagħha ma jkollha ebda effett negattiv għal din il-persuna li timpjega. |
98 |
Konsegwentement, bla ħsara għall-verifika mill-qrati tar-rinviju, tali leġiżlazzjoni ma tidhirx li tikkostitwixxi miżura suffiċjentement effettiva u dissważiva sabiex tiggarantixxi l-effettività sħiħa tar-regoli adottati skont il-Ftehim qafas, fis-sens tal-ġurisprudenza mfakkra fil-punt 86 ta’ din is-sentenza, u, għaldaqstant, “miżura legali ekwivalenti” fis-sens tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas. |
99 |
L-istess japplika għar-raba’ dispożizzjoni tranżitorja tar-Regolamenti Bażiċi tal-Persunal Pubbliku, li tipprevedi l-possibbiltà għall-amministrazzjoni li tikkonsolida l-impjieg f’pożizzjonijiet okkupati minn membri tal-persunal mhux permanenti jew persunal temporanju permezz ta’ eżamijiet. Fil-fatt, mill-informazzjoni pprovduta mill-qrati tar-rinviju jirriżulta li din id-dispożizzjoni tipprevedi biss possibbiltà għall-amministrazzjoni, b’tali mod li din ma hijiex obbligata timplimenta l-imsemmija dispożizzjoni, anki meta jkun ġie kkonstatat li hija kienet tirrikorri b’mod abbużiv għall-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. |
100 |
Barra minn hekk, fir-rigward tal-fatt li l-organizzazzjoni ta’ proċeduri ta’ selezzjoni tipprovdi l-okkażjoni lill-ħaddiema li jkunu ġew impjegati b’mod abbużiv fil-kuntest ta’ relazzjonijiet suċċessivi ta’ xogħol għal żmien determinat li jippruvaw jaċċedu għall-istabbiltà tal-impjieg, peress li dawn jistgħu, bħala prinċipju, jipparteċipaw f’dawn il-proċeduri, dan il-fatt ma jistax jeżenta lill-Istati Membri mill-osservanza tal-obbligu li jipprevedu miżura adegwata sabiex jiġi debitament issanzjonat l-użu abbużiv ta’ kuntratti u relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. Fil-fatt, kif irrilevat essenzjalment l-Avukat Ġenerali fil-punt 68 tal-konklużjonijiet tagħha, tali proċeduri, li l-eżitu tagħhom huwa inċert, huma miftuħa wkoll għall-kandidati li ma kinux vittmi ta’ tali abbuż. |
101 |
Għaldaqstant, peress li l-organizzazzjoni ta’ tali proċeduri hija indipendenti minn kull kunsiderazzjoni dwar in-natura abbużiva tal-użu ta’ kuntratti għal żmien determinat, hija ma tidhirx li tista’ tissanzjona debitament l-użu abbużiv ta’ tali relazzjonijiet ta’ xogħol u tħassar il-konsegwenzi tal-ksur tad-dritt tal-Unjoni. Għaldaqstant, hija ma tidhirx li tista’ tippermetti li jintlaħaq l-għan tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punti 94 u 95). |
102 |
Sussegwentement, fir-rigward tal-konverżjoni tal-istatus tal-ħaddiema li kienu impjegati b’mod abbużiv f’relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi f’“persunal għal żmien indeterminat mhux permanenti”, huwa biżżejjed li jiġi rrilevat li l-qrati tar-rinviju jqisu huma stess li din il-miżura ma tippermettix li jintlaħaq l-għan tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas. Fil-fatt, mid-deċiżjonijiet tar-rinviju jirriżulta li din il-konverżjoni hija bla ħsara għall-possibbiltà għall-persuna li timpjega li tħassar il-pożizzjoni jew li ttemm il-funzjonijiet tal-ħaddiem għal żmien determinat ikkonċernat meta l-ħaddiem issostitwit jerġa’ jassumi l-funzjonijiet tiegħu. Barra minn hekk, kif indikaw il-qrati tar-rinviju, għad-differenza tal-konverżjoni, fis-settur privat, ta’ kuntratti suċċessivi ta’ xogħol għal żmien determinat f’kuntratt ta’ xogħol għal żmien indeterminat, il-konverżjoni tal-istatus tal-ħaddiema għal żmien determinat ikkonċernati f’dak ta’ “persunal għal żmien indeterminat mhux permanenti” ma tippermettilhomx li jgawdu mill-istess kundizzjonijiet ta’ xogħol bħall-persunal statutorju permanenti. |
103 |
Fir-rigward, fl-aħħar nett, tal-għoti ta’ benefiċċju ekwivalenti għal dak mogħti fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva, għandu jitfakkar li, sabiex jikkostitwixxi “miżura legali ekwivalenti” fis-sens tal-klawżola 5 tal-Ftehim qafas, l-għoti ta’ benefiċċju għandu jkun speċifikament intiż li jikkumpensa l-effetti tal-użu abbużiv ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-21 ta’ Novembru 2018, de Diego Porras, C‑619/17, EU:C:2018:936, punti 94 u 95). |
104 |
Konformement mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja mfakkra fil-punt 86 ta’ din is-sentenza, jeħtieġ ukoll li l-kumpens mogħti jkun mhux biss proporzjonat, iżda wkoll suffiċjentement effettiv u dissważiv sabiex jiggarantixxi l-effettività sħiħa ta’ din il-klawżola. |
105 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, sa fejn id-dritt Spanjol jippermetti l-għoti ta’ kumpens ekwivalenti għal dak imħallas fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva lill-membri tal-persunal statutorju temporanju vittmi tal-użu abbużiv ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, huma l-qrati tar-rinviju li għandhom jiddeterminaw jekk tali miżura hijiex xierqa sabiex tipprevjeni u, jekk ikun il-każ, tissanzjona tali abbuż. |
106 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għas-seba’ domanda fil-Kawża C‑103/18 kif ukoll għat-tieni, għat-tielet, għar-raba’, għas-sitt u għas-seba’ domanda fil-Kawża C‑429/18 għandha tkun li l-klawżola 5 tal-Ftehim qafas għandha tiġi interpretata fis-sens li hija l-qorti nazzjonali li għandha tevalwa, konformement mar-regoli kollha tad-dritt nazzjonali tagħha applikabbli, jekk l-organizzazzjoni ta’ proċeduri ta’ selezzjoni intiżi li jimtlew b’mod definittiv il-pożizzjonijiet okkupati provviżorjament minn ħaddiema impjegati fil-kuntest ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat, il-konverżjoni tal-istatus ta’ dawn il-ħaddiema f’“persunal għal żmien indeterminat mhux permanenti” u l-għoti ta’ kumpens ekwivalenti għal dak imħallas fil-każ ta’ tkeċċija abbużiva jikkostitwixxux miżuri adegwati għall-prevenzjoni u, skont il-każ, għas-sanzjoni tal-abbużi li jirriżultaw mill-użu ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi jew miżuri legali ekwivalenti, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni. |
Fuq it-tieni domanda fil-Kawża C‑103/18
107 |
Mill-motivi tad-deċiżjoni tar-rinviju fil-Kawża C‑103/18 jirriżulta li, permezz tat-tieni domanda tagħha f’din il-kawża, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi jekk il-Ftehim qafas għandux jiġi interpretat fis-sens li, fil-każ ta’ użu abbużiv, minn persuna pubblika li timpjega, ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, il-fatt li l-ħaddiem ikkonċernat ikun ta l-kunsens tiegħu għall-istabbiliment ta’ dawn id-diversi relazzjonijiet ta’ xogħol jistax ineħħi, minn din il-perspettiva, kull natura abbużiva tal-aġir ta’ din il-persuna li timpjega, b’tali mod li l-Ftehim qafas ma jkunx applikabbli għas-sitwazzjoni ta’ dan il-ħaddiem. |
108 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li mill-formulazzjoni stess tal-klawżola 2(1) tal-Ftehim qafas jirriżulta li l-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan tal-aħħar huwa fformulat b’mod wiesa’ peress li jkopri b’mod ġenerali l-“ħaddiema għal terminu fiss [żmien determinat] li għandhom kuntratt ta’ impjieg jew relazzjoni ta’ impjieg kif definit fil-liġi, fil-ftehim kollettiv jew fil-prattika f’kull Stat Membru”. Barra minn hekk, id-definizzjoni tal-kunċett ta’ “ħaddiema għal żmien determinat” skont il-Ftehim qafas, stabbilit fil-klawżola 3(1) tiegħu, tinkludi l-ħaddiema kollha, mingħajr ma tagħmel distinzjoni skont il-kwalità pubblika jew privata tal-persuna li timpjegahom u indipendentement mill-klassifikazzjoni tal-kuntratt tagħhom fid-dritt intern (sentenza tas-26 ta’ Novembru 2014, Mascolo et, C‑22/13, C‑61/13 sa C‑63/13 u C‑418/13, EU:C:2014:2401, punt 67 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
109 |
Il-Ftehim qafas japplika għalhekk għall-ħaddiema kollha li jipprovdu servizzi bi ħlas fil-kuntest ta’ relazzjoni ta’ impjieg għal żmien determinat li torbothom mal-persuna li timpjegahom, sa fejn dawn ikunu marbuta b’kuntratt ta’ xogħol fis-sens tad-dritt nazzjonali, u bla ħsara biss għall-marġni ta’ diskrezzjoni mogħtija lill-Istati Membri mill-klawżola 2(2) tal-Ftehim qafas fir-rigward tal-applikazzjoni ta’ dan tal-aħħar għal ċerti kategoriji ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol kif ukoll tal-esklużjoni, skont ir-raba’ paragrafu tal-preambolu tal-Ftehim qafas, ta’ ħaddiema temporanji (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-26 ta’ Novembru 2014, Mascolo et, C‑22/13, C‑61/13 sa C‑63/13 u C‑418/13, EU:C:2014:2401, punt 68 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
110 |
Minn dawn id-dispożizzjonijiet bl-ebda mod ma jirriżulta li l-applikazzjoni tal-Ftehim qafas hija eskluża meta l-ħaddiem ikun ta l-kunsens tiegħu għall-istabbiliment tar-relazzjoni ta’ xogħol tiegħu ma’ persuna pubblika li timpjega. |
111 |
Għall-kuntrarju, tali interpretazzjoni tmur manifestament kontra wieħed mill-għanijiet tal-Ftehim qafas, jiġifieri, kif jirriżulta mill-punt 53 ta’ din is-sentenza, dak li jiġi limitat l-użu suċċessiv ta’ kuntratti jew ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat, meqjus bħala sors potenzjali ta’ abbuż għad-detriment tal-ħaddiema, billi jiġu previsti ċertu numru ta’ dispożizzjonijiet protettivi minimi intiżi sabiex tiġi evitata l-prekarjetà tas-sitwazzjoni tal-impjegati. |
112 |
Dan l-għan tal-Ftehim qafas huwa bbażat impliċitament iżda neċessarjament fuq il-premessa li l-ħaddiem, minħabba l-pożizzjoni dgħajfa tiegħu meta mqabbel mal-persuna li timpjega, jista’ jkun il-vittma ta’ użu abbużiv, mill-persuna li timpjega, ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, anki jekk fir-rigward tal-istabbiliment u tat-tiġdid ta’ dawn ir-relazzjonijiet ta’ xogħol ikun ingħata kunsens liberu. |
113 |
Fil-fatt, din is-sitwazzjoni ta’ dgħufija tista’ tiskoraġġixxi ħaddiem milli jinvoka espliċitament id-drittijiet tiegħu fir-rigward tal-persuna li timpjegah, b’mod partikolari, meta t-talba tagħhom tista’ tesponih għal miżuri meħuda minn din tal-aħħar ta’ natura li jaffettwaw ir-relazzjoni tax-xogħol għad-detriment ta’ dan il-ħaddiem (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-14 ta’ Mejju 2019, CCOO, C‑55/18, EU:C:2019:402, punti 44 u 45 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
114 |
Għaldaqstant, ma jistax jitqies li l-ħaddiema għal żmien determinat huma mċaħħda mill-protezzjoni mogħtija lilhom mill-Ftehim qafas għas-sempliċi raġuni li dawn ikunu taw il-kunsens liberu tagħhom għall-konklużjoni ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, mingħajr ma l-klawżola 5 ta’ dan il-ftehim tiċċaħħad kompletament mill-effett utli tagħha. |
115 |
Kif jirriżulta mill-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja mfakkra fil-punt 108 ta’ din is-sentenza, ma huwiex rilevanti, f’dan ir-rigward, il-fatt li dawn ir-relazzjonijiet ta’ xogħol ikunu ġew stabbiliti permezz ta’ atti amministrattivi minħabba l-kwalità pubblika tal-persuna li timpjega. |
116 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta li għandha tingħata għat-tieni domanda fil-Kawża C‑103/18 għandha tkun li l-klawżola 2, il-klawżola 3(1) u l-klawżola 5 tal-Ftehim qafas għandhom jiġu interpretati fis-sens li, fil-każ ta’ użu abbużiv, minn persuna pubblika li timpjega, ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi, il-fatt li l-ħaddiem ikkonċernat ikun ta l-kunsens tiegħu għall-istabbiliment u/jew għat-tiġdid ta’ dawn ir-relazzjonijiet ta’ xogħol ma jistax ineħħi, minn din il-perspettiva, in-natura inġusta tal-aġir ta’ din il-persuna li timpjega, b’mod li l-Ftehim qafas ma jkunx applikabbli għas-sitwazzjoni ta’ dan il-ħaddiem. |
Fuq is-sitt u d-disa’ domanda fil-Kawża C‑103/18 kif ukoll fuq il-ħames domanda fil-Kawża C‑429/18
117 |
Permezz tas-sitt u tad-disa’ domanda fil-Kawża C‑103/18 u tal-ħames domanda fil-Kawża C‑429/18, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, il-qrati tar-rinviju jistaqsu, essenzjalment, jekk id-dritt tal-Unjoni għandux jiġi interpretat fis-sens li jimponi fuq qorti nazzjonali adita b’kawża bejn ħaddiem u l-persuna pubblika li timpjegah li ma tapplikax leġiżlazzjoni nazzjonali li ma hijiex konformi mal-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas. |
118 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas ma hijiex inkundizzjonata u suffiċjentement preċiża sabiex tkun tista’ tiġi invokata minn individwu quddiem qorti nazzjonali (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tal-15 ta’ April 2008, Impact, C‑268/06, EU:C:2008:223, punt 80). |
119 |
Tali dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni li ma jkollhiex effett dirett ma tistax tiġi invokata, bħala tali, fil-kuntest ta’ tilwima li taqa’ taħt id-dritt tal-Unjoni sabiex tiġi eskluża l-applikazzjoni ta’ dispożizzjoni kunfliġġenti tad-dritt nazzjonali (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-24 ta’ Ġunju 2019, Popławski, C‑573/17, EU:C:2019:530, punt 62). |
120 |
Għaldaqstant, qorti nazzjonali ma hijiex obbligata li ma tapplikax dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali tagħha li tmur kontra l-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas. |
121 |
Dan premess, għandu jitfakkar li, billi japplikaw id-dritt intern, il-qrati nazzjonali għandhom l-obbligu li jinterpretawh sa fejn possibbli fid-dawl tat-test u tal-għan tad-direttiva inkwistjoni sabiex jintlaħaq ir-riżultat intiż minnha u, għaldaqstant, jikkonformaw ruħhom mat-tielet subparagrafu tal-Artikolu 288 TFUE (sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adeneler et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 108 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
122 |
Ir-rekwiżit ta’ interpretazzjoni konformi tad-dritt nazzjonali huwa fil-fatt inerenti għas-sistema tat-Trattat minħabba li dan jippermetti lill-qrati nazzjonali jiżguraw, fil-kuntest tal-kompetenzi tagħhom, l-effettività sħiħa tad-dritt tal-Unjoni meta jiddeċiedu l-kawżi li jitressqu quddiemhom (sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adelener et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 109 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
123 |
Huwa minnu li l-obbligu tal-qorti nazzjonali li tirreferi għall-kontenut ta’ direttiva meta tinterpreta u tapplika r-regoli rilevanti tad-dritt nazzjonali huwa limitat mill-prinċipji ġenerali tad-dritt, b’mod partikolari dawk taċ-ċertezza legali kif ukoll ta’ nuqqas ta’ retroattività, u ma jistax iservi ta’ bażi għal interpretazzjoni contra legem tad-dritt nazzjonali (sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adelener et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 110 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
124 |
Il-prinċipju ta’ interpretazzjoni konformi jeżiġi madankollu li l-qrati nazzjonali jagħmlu dak kollu li jaqa’ taħt il-kompetenza tagħhom, billi jieħdu inkunsiderazzjoni d-dritt intern kollu u billi japplikaw metodi ta’ interpretazzjoni rrikonoxxuti minn dan id-dritt, sabiex tiġi ggarantita l-effettività sħiħa tad-direttiva inkwistjoni u sabiex tinstab soluzzjoni konformi mal-għan imfittex minnha (sentenza tal-4 ta’ Lulju 2006, Adelener et, C‑212/04, EU:C:2006:443, punt 111 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
125 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, ir-risposta għas-sitt u għad-disa’ domanda fil-Kawża C‑103/18 kif ukoll għall-ħames domanda fil-Kawża C‑429/18 għandha tkun li d-dritt tal-Unjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jimponix fuq qorti nazzjonali adita b’kawża bejn ħaddiem u l-persuna li timpjegah pubblika li ma tapplikax leġiżlazzjoni nazzjonali li ma hijiex konformi mal-klawżola 5(1) tal-Ftehim qafas. |
Fuq it-tmien domanda fil-Kawża C‑103/18
126 |
Permezz tat-tmien domanda tagħha fil-Kawża C‑103/18, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk id-dritt tal-Unjoni għandux jiġi interpretat fis-sens li jeżiġi lill-Istati Membri li jipprevedu l-possibbiltà ta’ reviżjoni ta’ sentenzi u ta’ atti amministrattivi relatati ma’ terminazzjonijiet ta’ funzjonijiet u ta’ ħatriet kif ukoll avviżi ta’ kompetizzjoni li saru definittivi sabiex jiġi ggarantit l-effett sħiħ tad-dritt tal-Unjoni. |
127 |
Skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, id-domandi preliminari dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni magħmula mill-qorti nazzjonali fil-kuntest leġiżlattiv u fattwali li hija għandha r-responsabbiltà li tiddefinixxi, u li ma huwiex il-kompitu tal-Qorti tal-Ġustizzja li tivverifika l-eżattezza tiegħu, jibbenefikaw minn preżunzjoni ta’ rilevanza. Il-Qorti tal-Ġustizzja tista’ tirrifjuta li tagħti deċiżjoni fuq talba għal deċiżjoni preliminari mressqa minn qorti nazzjonali biss jekk ikun jidher b’mod manifest li l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni mitluba ma jkollha ebda relazzjoni mal-fatti jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika jew meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex il-punti ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex tirrispondi b’mod utli għad-domandi li jkunu sarulha (digriet tat-12 ta’ Ġunju 2019, Aragón Carrasco et, C‑367/18, mhux ippubblikat, EU:C:2019:487, punt 53 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
128 |
Barra minn hekk, in-neċessità li ssir interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li tkun utli għall-qorti nazzjonali teżiġi li din tiddefinixxi l-kuntest fattwali u leġiżlattiv tad-domandi li hija tagħmel jew li, minn tal-inqas, tispjega ċ-ċirkustanzi fattwali li fuqhom huma bbażati dawn id-domandi (digriet tat-12 ta’ Ġunju 2019, Aragón Carrasco et, C‑367/18, mhux ippubblikat, EU:C:2019:487, punt 54 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
129 |
Fil-każ ineżami, il-qorti tar-rinviju bl-ebda mod ma ppreċiżat li fil-kawża prinċipali, hija ser ikollha teżamina sentenza mill-ġdid jew tordna korp amministrattiv jeżamina mill-ġdid deċiżjoni ta’ terminazzjoni ta’ funzjonijiet jew ta’ ħatra jew avviż ta’ kompetizzjoni li jkunu saru finali. |
130 |
F’dan ir-rigward, jista’ jiġi dedott mill-motivazzjoni tad-deċiżjoni tar-rinviju fil-Kawża C‑103/18, kif ukoll mill-osservazzjonijiet tal-Gvern Spanjol f’din il-kawża, li l-uniċi ċirkustanzi li fihom il-Komunità ta’ Madrid tista’ eventwalment tbiddel deċiżjonijiet ta’ ħatriet jew ta’ terminazzjoni ta’ funzjonijiet li jkunu saru definittivi huma l-konverżjoni ta’ ħatriet suċċessivi ta’ D. Sánchez Ruiz f’ħatriet bħala membru tal-persunal statutorju permanenti, sabiex jiġi ssanzjonat l-użu abbużiv, minn din il-persuna pubblika li timpjega, ta’ relazzjonijiet ta’ xogħol għal żmien determinat suċċessivi. Madankollu, mill-informazzjoni pprovduta mill-qorti tar-rinviju jirriżulta b’mod ċar li tali konverżjoni hija kategorikament eskluża skont id-dritt Spanjol, peress li l-aċċess għall-istatus ta’ persunal statutorju permanenti huwa possibbli biss wara t-tmiem b’suċċess ta’ proċedura ta’ selezzjoni. |
131 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, jidher b’mod manifest li l-problema mqajma mit-tmien domanda fil-Kawża C‑103/18 hija ta’ natura ipotetika. Għaldaqstant, din id-domanda hija inammissibbli. |
Fuq l-ispejjeż
132 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, minbarra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (It-Tieni Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
|
|
|
|
|
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: l-Ispanjol.