18.2.2012 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea |
L 47/40 |
DEĊIŻJONI TAL-KUNSILL
tad-19 ta’ Diċembru 2011
dwar il-programm speċifiku, li għandu jitwettaq permezz ta’ azzjonijiet diretti miċ-Ċentru Konġunt għar-Riċerka, li jimplimenta l-Programm Kwadru tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika għar-riċerka nukleari u attivitajiet ta’ taħriġ (2012 sal-2013)
(2012/95/Euratom)
IL-KUNSILL TAL-UNJONI EWROPEA,
Wara li kkunsidra t-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika, u b’mod partikolari l-Artikolu 7 tiegħu,
Wara li kkunsidra l-proposta mill-Kummissjoni Ewropea sottomessa wara konsultazzjoni mal-Kumitat tax-Xjenza u t-Teknoloġija,
Wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Parlament Ewropew (1),
Wara li kkunsidra l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (2),
Billi:
(1) |
F’konformità mad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2012/93/Euratom tad-19 ta’ Diċembru 2011 dwar il-Programm Kwadru tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika għar-riċerka u attivitajiet ta’ taħriġ (2012-2013) (3), (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ “il-Programm Kwadru”) il-Programm Kwadru għandu jiġi implimentat permezz ta’ programmi speċifiċi li jiddefinixxu regoli dettaljati għall-implimentazzjoni tagħhom, jistabbilixxu t-tul taż-żmien tagħhom u jipprevedu l-mezzi meqjusa bħala neċessarji. |
(2) |
Il-Programm Kwadru fih żewġ tipi ta’ attivitajiet: azzjonijiet indiretti fir-riċerka dwar l-enerġija mill-fużjoni u riċerka dwar il-fissjoni nukleari, is-sigurtà u l-protezzjoni mir-radjazzjoni, u azzjonijiet diretti għall-attivitajiet taċ-Ċentru Konġunt għar-Riċerka (JRC) fil-qasam tal-ġestjoni tal-iskart nukleari, l-impatt ambjentali, is-sigurtà u s-sikurezza, speċjalment dawk relatati mal-avvenimenti nukleari u b’kont meħud tat-tagħlimiet miksuba minn esperjenzi preċedenti. L-azzjonijiet diretti għandhom jiġu implimentati minn danil-programm speċifiku attwali. |
(3) |
Il-JRC għandu jimplimenta l-attivitajiet ta’ riċerka u taħriġ li jridu jitwettqu permezz ta’ azzjonijiet diretti taħt dan il-programm speċifiku. |
(4) |
Meta jwettaq il-missjoni tiegħu, il-JRC għandu jipprovdi appoġġ xjentifiku u tekniku orjentat lejn il-klijenti għall-proċess tat-tfassil tal-politika tal-Unjoni, biex ikun żgurat appoġġ għall-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-politiki eżistenti u r-rispons għall-ħtiġijiet ġodda tal-politika. Sabiex iwettaq il-missjoni tiegħu, il-JRC għandu jwettaq riċerka tal-ogħla kwalità Ewropea, inkluż billi jżomm il-livell tiegħu stess ta’ eċċellenza xjentifika. |
(5) |
Fl-implimentazzjoni ta’ dan il-programm speċifiku, għandha ssir enfasi fuq il-promozzjoni tal-mobilità u t-taħriġ tar-riċerkaturi u l-promozzjoni tal-innovazzjoni, fl-Unjoni. B’mod partikolari, il-JRC għandu jipprovdi taħriġ adatt fil-qasam tas-sigurtà u s-sikurezza nukleari. |
(6) |
Dan il-programm speċifiku għandu jkun implimentat b’mod flessibbli, effiċjenti u trasparenti, waqt li jitqiesu l-ħtiġijiet rilevanti tal-utenti tal-JRC u l-politiki tal-Unjoni, filwaqt li jkunu protetti l-interessi finanzjarji tal-Unjoni. L-attivitajiet ta’ riċerka mwettqa taħt dan il-programm speċifiku għandhom jiġu addattati fejn ikun adatt għal dawn il-ħtiġijiet u għall-iżviluppi xjentifiċi u teknoloġiċi u għandu jkollhom l-għan li tinkiseb eċċellenza xjentifika. |
(7) |
Għall-implimentazzjoni ta’ dan il-programm speċifiku, il-kooperazzjoni taħt il-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea jew taħt Ftehim ta’ Assoċjazzjoni tista’ tkun ikkumplementata b’kooperazzjoni internazzjonali, b’mod partikolari fuq il-bażi tal-Artikolu 2(h), l-Artikolu 101 u l-Artikolu 102 tat-Trattat, ma’ pajjiżi terzi u organizzazzjonijiet internazzjonali. |
(8) |
Fil-kuntest tal-attivitajiet ta’ tkabbir u integrazzjoni, il-JRC jimmira li jippromwovi l-integrazzjoni tal-organizzazzjonijiet u r-riċerkaturi tal-Istati Membri ġodda fl-attivitajiet tiegħu b’mod partikolari għall-implimentazzjoni tal-komponenti tax-xjenza u t-teknoloġija tal-acquis tal-Unjoni, kif ukoll aktar kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet u r-riċerkaturi mill-pajjiżi ta’ adeżjoni u kandidati. Għandu jkun previst ukoll ftuħ progressiv lejn il-pajjiżi ġirien, b’mod speċifiku fuq temi ta’ prijorità tal-Politika Ewropea tal-Viċinat. |
(9) |
Il-JRC għandu jkompli jiġġenera riżorsi addizzjonali permezz ta’ attivitajiet kompetittivi. Dawn jinkludu l-parteċipazzjoni fl-azzjonijiet indiretti tal-Programm Kwadru, ħidma ta’ partijiet terzi u, fuq skala iżgħar, l-isfruttament tal-proprjetà intellettwali. |
(10) |
Ġestjoni finanzjarja soda ta’ dan il-programm speċifiku u l-implimentazzjoni tiegħu għandhom ikunu żgurati b’mod effikaċi u faċli għall-utent, waqt li jkunu żgurati ċ-ċertezzi ġuridiċi u l-aċċessibilità tar-riżultati tal-programm għall-parteċipanti kollha, skont ir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 tal-25 ta’ Ġunju 2002 rigward ir-Regolament Finanzjarju applikabbli għall-baġit ġenerali tal-Komunitajiet Ewropej (4) u r-Regolament tal-Kummissjoni (KE, Euratom) Nru 2342/2002 tat-23 ta’ Diċembru 2002 li jippreskrivi regoli ddettaljati għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 fuq ir-Regolament Finanzjarju li jgħodd għall-baġit ġenerali tal-Komunitajiet Ewropej (5). |
(11) |
Għandhom jittieħdu miżuri adatti — proporzjonati għall-interessi finanzjarji tal-Unjoni — biex ikunu sorveljati kemm l-effikaċja tal-appoġġ finanzjarju mogħti kif ukoll l-effikaċja tal-użu ta’ dawn il-fondi sabiex ikunu evitati l-irregolaritajiet u l-frodi. Għandhom jittieħdu l-passi meħtieġa biex ikunu rkuprati l-fondi mitlufa, indebitament imħallsa jew użati skorrettament skont ir-Regolament (KE, Euratom) Nru 1605/2002, ir-Regolament (KE, Euratom) Nru 2342/2002, ir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 tat-18 ta’ Diċembru 1995 dwar il-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea (6), ir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2185/96 tal-11 ta’ Novembru 1996 dwar il-verifiki u l-ispezzjonijiet fuq il-post imwettqa mill-Kummissjoni sabiex tipproteġi l-interessi finanzjarji tal-Komunità Ewropea kontra l-frodi u irregolarijiet oħra (7) u r-Regolament (KE) Nru 1073/1999 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-25 ta’ Mejju 1999 dwar investigazzjonijiet immexxija mill-Uffiċċju Ewropew ta’ Kontra l-Frodi (OLAF) (8). |
(12) |
Il-Kummissjoni għandha, fi żmien opportun, tirranġa biex titwettaq valutazzjoni indipendenti dwar l-attivitajiet imwettqa fl-oqsma koperti minn dan il-programm speċifiku. |
(13) |
L-attivitajiet ta’ riċerka mwettqa taħt dan il-programm speċifiku għandhom jirrispettaw il-prinċipji etiċi fundamentali, inklużi dawk li huma riflessi fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, |
ADOTTA DIN ID-DEĊIŻJONI:
Artikolu 1
Il-programm speċifiku, li għandu jsir permezz ta’ azzjonijiet diretti miċ-Ċentru Konġunt għar-Riċerka (JRC), li jimplimenta l-Programm Kwadru tal-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika għar-riċerka nukleari u attivitajiet ta’ taħriġ (2012 sal-2013) (minn hawn ’il quddiem imsejjaħ il-“programm speċifiku”), huwa adottat għall-perijodu mill-1 ta’ Jannar 2012 sal-31 ta’ Diċembru 2013.
Artikolu 2
Il-programm speċifiku għandu jistabilixxi l-attivitajiet għall-azzjonijiet nukleari tal-JRC, li jappoġġaw il-firxa kollha ta’ azzjonijiet ta’ riċerka mwettqa f’kooperazzjoni transnazzjonali fl-oqsma tematiċi li ġejjin:
(a) |
il-ġestjoni tal-iskart nukleari, l-impatt ambjentali u l-għarfien bażiku; |
(b) |
is-sikurezza nukleari tas-sistemi ta’ reatturi ta’ rilevanza għall-Ewropa; |
(c) |
is-sigurtà nukleari (inklużi s-salvagwardji nukleari, in-nonproliferazzjoni, il-ġlieda kontra t-traffikar illegali u l-forensiċi nukleari). |
L-objettivi u l-linji ġenerali tal-attivitajiet imsemmija fl-ewwel paragrafu huma stabiliti fl-Anness.
Artikolu 3
Skont l-Artikolu 3 tad-Deċiżjoni 2012/93/Euratom, l-ammont massimu għat-twettiq tal-programm speċifiku huwa ta’ EUR 233 216 000.
Artikolu 4
L-attivitajiet tar-riċerka kollha mwettqa taħt il-programm speċifiku għandhom jitwettqu f’konformità mal-prinċipji etiċi fundamentali.
Artikolu 5
Il-programm speċifiku għandu jiġi implimentat permezz ta’ azzjonijiet diretti kif stabbilit fl-Anness II għad-Deċiżjoni 2012/93/Euratom.
Artikolu 6
1. Il-Kummissjoni għandha tfassal programm ta’ ħidma multiannwali għall-implimentazzjoni tal-programm speċifiku, li jistipula f’aktar dettall l-objettivi u l-prijoritajiet xjentifiċi u teknoloġiċi stabiliti fl-Anness, u l-iskadenzi għall-implimentazzjoni.
2. Il-programm ta’ ħidma multiannwali għandu jqis l-attivitajiet tar-riċerka rilevanti mwettqa mill-Istati Membri, stati assoċjati u organizzazzjonijiet Ewropej u internazzjonali. Dan għandu jiġi aġġornat meta jkun adatt.
Artikolu 7
Il-Kummissjoni għandha tagħmel arranġamenti għall-monitoraġġ, il-valutazzjoni u r-reviżjoni indipendenti previsti fl-Artikolu 6 tad-Deċiżjoni 2012/93/Euroatom biex jitwettqu fir-rigward tal-attivitajiet imwettqa fl-oqsma koperti mill-programm speċifiku.
Artikolu 8
Din id-Deċiżjoni għandha tidħol fis-seħħ fit-tielet jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.
Magħmul fi Brussell, id-19 ta’ Diċembru 2011.
Għall-Kunsill
Il-President
M. KOROLEC
(1) Opinjoni tal-15 ta’ Novembru 2011 (għadha mhijiex ippublikata fil-Ġurnal Uffiċjali). Opinjoni mogħtija wara konsultazzjoni mhux obbligatorja.
(2) ĠU C 318, 29.10.2011, p. 127. Opinjoni mogħtija wara konsultazzjoni mhux obbligatorja.
(3) Ara l-paġna 25 ta’ dan il-Ġurnal Uffiċjali.
(4) ĠU L 248, 16.9.2002, p. 1.
(5) ĠU L 357, 31.12.2002, p. 1.
(6) ĠU L 312, 23.12.1995, p. 1.
(7) ĠU L 292, 15.11.1996, p. 2.
(8) ĠU L 136, 31.5.1999, p. 1.
ANNESS
PROGRAMM SPEĊIFIKU TAĊ-ĊENTRU KONĠUNT GĦAR-RIĊERKA
1. Objettiv
L-objettiv ġenerali tal-programm speċifiku huwa li jipprovdi appoġġ xjentifiku u tekniku orjentat lejn il-klijent għall-politika tal-UE relatata mal-enerġija nukleari, u li jissodisfa l-obbligi tat-Trattat. Biex tinkiseb din il-mira, l-għarfien, il-ħiliet u l-kompetenza jeħtieġu li jiġu aġġornati kontinwament, sabiex jipprovdu l-għarfien espert l-aktar avvanzat meħtieġ fl-oqsma tas-sikurezza tar-reatturi nukleari u s-salvagwardji nukleari u s-sigurtà.
2. Approċċ
L-attivitajiet nukleari tal-JRC jimmiraw li jissodisfaw l-obbligi tar-riċerka u l-iżvilupp (R&Ż) tat-Trattat u li jappoġġaw kemm lill-Kummissjoni kif ukoll lill-Istati Membri fl-oqsma tas-salvagwardji u n-nonproliferazzjoni, il-ġestjoni tal-iskart, is-sikurezza tal-istallazzjonijiet nukleari u ċ-ċiklu tal-karburant, ir-radjuattività fl-ambjent u l-protezzjoni mir-radjazzjoni. Fid-dawl tal-enfasi rinfurzata fuq is-sikurezza nukleari li tikkontribwixxi għall-orjentazzjoni mill-ġdid tar-riċerka nukleari, il-qasam tan-nonproliferazzjoni għandu jirċievi l-akbar attenzjoni possibbli.
Għall-Programm Kwadru, ir-riċerka u l-attività ta’ appoġġ ser ikomplu jiffokaw fuq:
(a) |
il-ġestjoni tal-iskart nukleari, l-impatt ambjentali u l-għarfien bażiku; |
(b) |
is-sikurezza nukleari tas-sistemi ta’ reatturi ta’ rilevanza għall-Ewropa; |
(c) |
is-sigurtà nukleari (inklużi s-salvagwardji nukleari, in-nonproliferazzjoni, il-ġlieda kontra t-traffikar illegali, u l-forensiċi nukleari). |
Barra minn hekk, il-JRC se jsaħħaħ aktar ir-rwol tiegħu bħala referenza Ewropea għad-disseminazzjoni tal-informazzjoni, it-taħriġ u l-edukazzjoni għax-xjenzati żgħażagħ.
3. Attivitajiet
3.1. Il-ġestjoni tal-iskart nukleari, l-impatt ambjentali u l-għarfien bażiku
3.1.1. Il-karburant użat u l-karatterizzazzjoni, il-ħżin u d-disponiment ta’ skart ta’ livell għoli
Il-ġestjoni tal-karburant użat u l-iskart nukleari ta’ livell għoli jinvolvi l-ipproċessar, il-kondizzjonar, it-trasport, il-ħżin interim u d-disponiment ġeoloġiku tagħhom. Il-mira aħħarija hija li jkun evitat ir-rilaxx ta’ radjunuklidi fil-bijosfera matul dawn l-istadji kollha tul l-iskala taż-żmien twila ħafna tad-dekompożizzjoni tagħhom. Id-disinn, il-valutazzjoni u l-funzjonament tas-sistemi ta’ barrieri ta’ konteniment mibnija u naturali tul l-iskali ta’ żmien rilevanti huma fundamentali biex jintlaħqu dawn l-objettivi u jiddependu fost affarijiet oħra fuq l-imġiba tal-karburant u/jew l-iskart fl-ambjent ġeoloġiku. Tali studji huma koperti minn dan il-programm speċifiku.
3.1.2. Kompartimentalizzazzjoni u trasmutazzjoni
L-istrateġija ewlenija meqjusa għas-sistemi tal-enerġija nukleari tinkludi l-għeluq taċ-ċiklu tal-karburant nukleari, bil-għan li titnaqqas ir-radjutossiċità fuq perijdou twil ta’ żmien tal-iskart nukleari u jissaħħaħ l-użu sigur u effiċjenti tar-riżorsi. L-isfidi maġġuri għal dan il-kunċett jibqgħu l-aħjar użu tat-tekniki tal-kompartimentalizzazzjoni, is-separazzjoni ta’ radjunuklidi magħżula ta’ ħajja twila mill-karburant użat, u l-fabrikazzjoni u l-kwalifikazzjoni ta’ karburanti siguri u affidabbli għat-trasmutazzjoni tal-aktinidi. Xogħol esperimentali fuq il-kompartimentalizzazzjoni fil-JRC jinkludi r-riċerka kemm fuq id-dissoluzzjoni milwiema kif ukoll fuq il-proċessi pirometallurġiċi (f’mezzi salini).
3.1.3. Riċerka bażika tal-aktinidi
Biex tinżamm il-kompetenza u l-pożizzjoni fuq quddiem fil-qasam tat-teknoloġija nukleari ċivili, huwa essenzjali li titrawwem ir-riċerka bażika interdixxiplinari dwar il-materjali nukleari bħala riżors li minnu jistgħu jirrużultaw innovazzjonijiet teknoloġiċi ġodda. Għaldaqstant, dan jirrikjedi għarfien dwar ir-rispons tal-hekk imsejħa “elementi tas-saff elettroniku 5f” (jiġifieri l-aktinidi) u l-komposti għal parametri termodinamiċi (ġeneralment estremi). Minħabba l-bażi tad-data sperimentali żgħira u l-kumplessità intrinsika tal-immodellar, l-għarfien attwali tagħna rigward dawn il-mekkaniżmi huwa limitat. Ir-riċerka bażika li tindirizza dawn il-kwistjonijiet hija kruċjali għall-fehim tal-imġiba ta’ dawn l-elementi u biex tibqa’ fuq quddiem fil-fiżika tal-materja kondensata kontemporanja. L-iżviluppi fl-immudellar avvanzat u s-simulazzjoni ser jiżdiedu biex tingħata spinta lill-impatt tal-programmi sperimentali.
Il-programm ta’ riċerka bażika tal-JRC dwar l-aktinidi sejjer jibqa’ fuq quddiem fil-fiżika u l-kimika tal-aktinidi, bl-għan ewlieni li jkunu pprovduti faċilitajiet sperimentali tal-ogħla kwalità lix-xjenzati mill-universitajiet u ċ-ċentri tar-riċerka. Dawn jippermettulhom li jinvestigaw il-karatteristiċi tal-materjali ta’ aktinidi, sabiex titlesta l-edukazzjoni tagħhom u jikkontribwixxu għall-avvanzi fix-xjenzi nukleari.
3.1.4. Data nukleari
Id-disinji proposti għal inċineraturi minuri ddedikati tal-aktinidi u kunċetti avvanzati għall-produzzjoni tal-enerġija nukleari jirriżultaw f’talbiet ġodda għal data nukleari bi preċiżjoni mtejba b’mod sinifikanti. Il-kwalità tad-data sperimentali hija kwistjoni ewlenija għal standards ta’ sikurezza aħjar u marġini tal-iżbalji mnaqqsa, u b’hekk il-kosteffettività fid-disinn u l-bini ta’ sistemi ta’ reatturi ġodda. Il-fajls tad-data użati, inkluż dawk tal-Aġenzija għall-Enerġija Nukleari tal-OECD, mill-industrija u l-laboratorji tar-riċerka jridu jkunu sħaħ, preċiżi u vvalidati permezz ta’ proċeduri tal-garanzija tal-kwalità ddefiniti sewwa.
Il-JRC sejjer jipproduċi data meħtieġa fuq livell internazzjonali u sejjer ikompli wkoll it-tħaddim sikur tal-aċċelleraturi lineari Van de Graaff u GELINA.
3.1.5. Applikazzjonijiet mediċi mir-riċerka nukleari
Terapiji ġodda tal-kanċer imsejħa terapija alfa mmirata (TAT), qed jieħdu vantaġġ mill-karatteristiċi fiżiċi uniċi tar-radjazzjoni tal-partikoli alfa (b’mod partikolari tal-enerġija għolja tagħha u t-tul tal-passaġġ qasir fit-tessut uman) biex jiġu mmirati u meqruda ċelloli morda b’mod selettiv waqt li jiġi evitat it-tessut b’saħħtu ta’ madwar. Dawn it-tekniki jistgħu jintużaw għall-kura tal-kanċer u mard infettiv.
Il-JRC ser ikompli jappoġġa l-iżvilupp tat-TAT b’kooperazzjoni mill-qrib ma’ organizzazzjonijiet nazzjonali b’fokus speċjali fuq proċessi alternattivi għall-produzzjoni tal-emitturi alfa u l-ittestjar radjubijoloġiku tal-bijomolekuli radju-tikkettjati, waqt li jivvaluta l-effiċjenza u l-fattibilità tagħhom u jagħmel dawn l-applikazzjonijiet ġodda disponibbli għall-implimentazzjoni mill-isptarijiet u l-industrija farmaċewtika.
3.1.6. Monitoraġġ tar-radjuattività fl-ambjent
It-Titolu II, il-Kapitolu 3, tat-Trattat jipprevedi l-istabiliment ta’ standards bażiċi tas-sikurezza għall-protezzjoni tas-saħħa tal-ħaddiema u tal-pubbliku ġenerali kontra l-perikli li jirriżultaw mir-radjazzjoni jonizzanti. L-Artikoli 31 sa 38 tat-Trattat jipprovdu regoli dwar ir-rwol tal-Istati Membri u l-Kummissjoni fir-rigward tal-protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem, il-kontroll tal-livelli tar-radjuattività fl-ambjent, ir-rilaxx fl-ambjent u l-ġestjoni tal-iskart nukleari. Dan ser jinkludi wkoll aspetti ċentrali relatati mal-ġestjoni tal-aċċidenti. Skont l-Artikolu 39 tat-Trattat, il-JRC jipprovdi assistenza lill-Kummissjoni fit-twettiq ta’ dan il-kompitu.
Minħabba l-limiti ġodda għal radjunuklidi fl-ilma tax-xorb u l-ingredjenti tal-ikel, il-JRC ser jiżviluppa tekniki analitiċi u ser jipproduċi materjali ta’ referenza korrispondenti. It-tqabbil bejn il-laboratorji ser jiġi organizzat mal-laboratorji ta’ monitoraġġ tal-Istati Membri biex tkun valutata l-komparabilità tad-data ta’ kontroll irrapportata skont l-Artikoli 35 u 36 tat-Trattat, u biex tkun appoġġata l-armonizzazzjoni tas-sistemi ta’ monitoraġġ tar-radjuattività bil-materjali tal-ittestjar ta’ referenza.
3.1.7. Ġestjoni tal-għarfien, taħriġ u edukazzjoni
Huwa importanti li jinżamm u jiżdied l-għarfien nukleari tal-ġenerazzjonijiet ġodda ta’ xjenzati u inġiniera nukleari, permezz tad-disseminazzjoni tal-esperimenti, ir-riżultati, l-interpretazzjonijiet u l-ħiliet miksuba fir-riċerka u l-programmi applikati.
Il-JRC ser jikkontribwixxi biex dan l-għarfien ikun disponibbli malajr, organizzat b’mod adatt u ddokumentat sewwa u biex jappoġġa l-attivitajiet tal-edukazzjoni ogħla fl-Ewropa kemm għal reatturi tal-Ġenerazzjoni IV operattivi kif ukoll innovattivi. Barra minn hekk, il-JRC ser jiżviluppa l-Osservatorju Ewropew tar-Riżorsi Umani Nukleari biex janalizza x-xejriet fl-Ewropa u jipprovdi appoġġ xjentifiku għat-tfassil tal-politika tal-Unjoni. Il-JRC ser ikompli jikkontribwixxi wkoll għal komunikazzjoni aħjar rigward il-kwistjonijiet nukleari, b’mod partikolari rigward l-aċċettabilità pubblika u b’mod aktar globali dwar l-istrateġiji għal sensibilizzazzjoni ġenerali dwar l-enerġija. L-esperjenza twila u l-faċilitajiet uniċi għall-kejl tad-data nukleari huma wkoll opportunità eċċellenti għall-edukazzjoni u t-taħriġ tax-xjenzati u l-inġiniera nukleari, billi l-edukazzjoni fl-universitajiet tkun issupplimentata bl-għoti ta’ aċċess prattiku għall-istallazzjonijiet nukleari.
3.2. Sikurezza nukleari
3.2.1. Sikurezza tar-reatturi nukleari
Sabiex jinżamm u jittejjeb il-livell tas-sikurezza tal-impjanti tal-enerġija nukleari, jeħtieġ li jiġu estiżi u vvalidati metodoloġiji ta’ valutazzjoni tas-sikurezza avvanzati u rraffinati u għodod analitiċi korrispondenti. Investigazzjonijiet sperimentali immirati jitwettqu fil-JRC biex jittejjeb il-fehim tal-fenomeni u l-proċessi fiżiċi sottostanti sabiex ikunu jistgħu jiġu vvalidati u vverifikati l-valutazzjonijiet tas-sikurezza deterministiċi u probabilistiċi, ibbażati fuq immudellar avvanzat tal-proċessi tal-impjanti (reattività u termidrawliċi), ta’ komponenti taħt tagħbijiet/tixjiħ operazzjonali, u ta’ fatturi umani u organizzattivi. Il-JRC ser ikompli jkollu wkoll rwol ċentrali fl-istabbiliment u t-tħaddim taċ-Ċentru Ewropew għall-iskambju ta’ esperjenzi operattivi għall-benefiċċju tal-Istati Membri kollha. Dan ser jipprovdi rapporti topiċi dwar kwistjonijiet ta’ impjanti speċifiċi u jiffaċilita l-kondiviżjoni u l-implimentazzjoni effiċjenti tar-rispons dwar l-esperjenza operattiva biex titjieb is-sikurezza tal-impjanti tal-enerġija nukleari, kenn għall-benefiċċju tar-regolaturi Ewropej kollha kif ukoll sabiex tiġi minimizzata l-probabbiltà ta’ aċċidenti nukleari. Huwa ser iwettaq programmi ta’ riċerka b’appoġġ għall-iżvilupp ta’ rekwiżiti ta’ sikurezza u metodi ta’ evalwazzjoni avvanzati għal sistemi ta’ reatturi ta’ rilevanza għas-sikurezza nukleari. Huwa ser jinkludi wkoll aspetti ċentrali ta’ riċerka dwar id-diżattivazzjoni tar-reatturi u l-infrastrutturi tagħhom (metodoloġiji, taħriġ, sfond xjentifiku).
3.2.2. Sikurezza tal-karburant nukleari fir-reatturi tal-enerġija li joperaw fl-Unjoni
Probabbilment reatturi tal-ilma ħafif tal-Ġenerazzjoni II u III se jkun qed joperaw matul is-seklu 21. Sabiex tkun massimizzata s-sikurezza tagħhom, jeħtieġ ikun żgurat fehim aħjar tal-imġiba ġewwa ir-reattur (in-pile) tas-sistema tat-tubi tal-karburant (karburant u kopertura), speċjalment fir-rigward tal-iskemi ta’ tħaddim estiż, li jkopru l-kondizzjonijiet normali, inċidentali u aċċidentali. Iż-żewġ aspetti ewlenin ta’ din ir-riċerka huma l-integrità mekkanika tat-tubi tal-karburant matul il-ħajja tar-reattur u r-rispons tal-karburant għal kundizzjonijiet tranżitorji (inklużi kundizzjonijiet ta’ aċċident gravi f’reattur sat-tidwib tal-qalba).
Fl-aħħarnett, l-esperimenti u t-teoriji dwar mekkaniżmi fiżiċi u kimiċi definiti sewwa jridu jkunu inkorporati f’mudelli b’diversi skali u eventwalment f’kodiċi tal-prestazzjoni tal-karburant.
Ir-riċerka tal-JRC ser tkun iddedikata wkoll għat-titjib tal-punti ta’ riferiment sperimentali għall-imġiba tal-karburant UO2 u MOX fi ħruq għoli.
3.2.3. Tħaddim sikur ta’ sistemi tal-enerġija nukleari avvanzati
Il-kunċetti tar-reatturi ġodda għal sikurezza, salvagwardji u sostenibilità akbar jitqiesu madwar id-dinja bħala suġġett ġdid tar-riċerka, b’mod partikolari fil-Forum Internazzjonali tal-Ġenerazzjoni IV (GIF). Il-JRC ingħata l-mandat mill-Istati Membri biex jaġixxi bħala l-Aġent Implimentatorju għall-parteċipazzjoni tal-Komunità fil-GIF. Bħala tali, il-JRC ser jikkordina aktar il-kontributi Ewropej (permezz ta’ azzjonijiet diretti jew indiretti, jew permezz tal-Istati Membri) fid-diversi proġetti tal-GIF.
L-istudji mwettqa fil-laboratorji tal-JRC primarjament ikopru l-aspetti tas-sikurezza tad-disinji innovattivi ġodda u ċ-ċikli tal-karburant innovattivi, b’mod partikolari l-karatterizzazzjoni, l-ittestjar tal-irradjazzjoni u l-kontroll postirradjazzjoni tat-tipi ta’ karburant ġodda, kif ukoll tal-karatterizzazzjoni u l-kwalifikazzjoni tal-materjali strutturali u tal-kopertura innovattivi. Barra minn hekk, qed jitwettqu studji rigward ir-rekwiżiti tas-sikurezza tal-ġenerazzjoni ġdida ta’ reatturi, u l-evalwazzjoni avvanzata ta’ sistemi nukleari rilevanti. L-għan huwa li jingħata appoġġ għall-istabbiliment ta’ approċċ Ewropew komuni għall-evalwazzjoni tas-sigurtà ta’ disinji innovattivi ġodda. F’dan ir-rigward għandhom isiru sinerġiji mal-SNETP kif adatt.
3.3. Sigurtà nukleari
3.3.1. Salvagwardji nukleari
Minħabba r-rwol imsaħħaħ li għandha l-enerġija nukleari fil-produzzjoni tal-elettriku fl-Ewropa, u fid-dinja, it-trattament tal-materjali nukleari fiċ-ċiklu tal-karburant qed jiżdied kontinwament. Biex tkun evitata kwalunkwe diversjoni ta’ dawn il-materjali mill-użu intenzjonat tagħhom, hija kruċjali sistema b’saħħitha u affidabbli ta’ salvagwardji nukleari u nonproliferazzjoni. Innovazzjonijiet u titjib tekniċi jkomplu jkunu meħtieġa għall-implimentazzjoni tal-politika tas-salvagwardji li qiegħda tevolvi. L-isfida ta’ llum hija l-implimentazzjoni ta’ aktar awtomizzazzjoni u għodod aħjar għall-analiżi tal-informazzjoni biex jitnaqqas kemm l-ammont ta’ xogħol tal-ispetturi kif ukoll il-piż fuq l-industrija nukleari. Ser jiġu applikati wkoll approċċi ġodda u innovattivi ta’ salvagwardja għal sistemi ta’ reatturi ta’ rilevanza għall-Ewropa u ċ-ċikli tal-karburant korrispondenti tagħhom.
3.3.2. Protokoll Addizzjonali
Il-Protokoll Addizzjonali għandu l-mira li jevita l-operazzjonijiet nukleari mhux iddikjarati. L-implimentazzjoni tiegħu tirrikjedi numru ta’ tekniki differenti minn (jew aktar evoluti minn) dawk użati fil-verifika tar-rendikont tal-materjal nukleari. Huwa mistennija aktar ħidma għall-iċċekkjar tal-kompletezza tad-dikjarazzjonijiet, li ser tirrikjedi aktar R&Ż dwar metodi biex jinstabu programmi klandestini, f’xi każijiet bl-użu tal-istess tekniki bħal tal-forensiċi nukleari. Sejrin ikunu meħtieġa sforzi maġġuri biex jittejbu l-metodi tal-analiżi tal-partikuli ta’ traċċa għall-verifika tal-attivitajiet dikjarati jew biex jinkixfu attivitajiet mhux dikjarati.
3.3.3. Ġbir ta’ informazzjoni minn sorsi miftuħa dwar in-nonproliferazzjoni nukleari
Bl-għan li jingħata appoġġ lis-servizzi tal-Kummissjoni u sabiex ikun hemm kollaborazzjoni mal-IAEA u mal-awtoritajiet tal-Istati Membri, il-JRC ser ikompli jiġbor u janalizza sistematikament l-informazzjoni minn diversi sorsi (l-Internet, letteratura speċjalizzata, bażijiet tad-data) dwar kwistjonijiet ta’ nonproliferazzjoni nukleari. Din l-informazzjoni ser tintuża fil-produzzjoni ta’ rapporti dwar il-pajjiżi biex tiġi sorveljata mill-qrib l-evoluzzjoni tal-attivitajiet nukleari u l-importazzjoni u/jew l-esportazzjoni ta’ tagħmir u teknoloġija nukleari diretti u ta’ aktar minn użu wieħed f’pajjiżi magħżula. Barra minn hekk, il-JRC ser isegwi l-evoluzzjoni teknika tas-sistemi ta’ kontroll tal-esportazzjoni u ser jipprovdi appoġġ tekniku lis-servizzi rilevanti tal-Kummissjoni.
3.3.4. Il-ġlieda kontra t-traffikar illegali tal-materjali nukleari, inkluż l-analiżi forensika nukleari
It-tħassib li jiriżulta mit-traffikar illegali ta’ materjal nukleari u radjuattiv ieħor, ir-riskji tal-proliferazzjoni assoċjati miegħu u t-theddida ta’ terroriżmu nukleari jirrikjedi sett ta’ miżuri għall-indirizzar tal-prevenzjoni, il-kxif u r-rispons. Is-sigurtà nukleari qed tikseb attenzjoni akbar fil-livelli kollha, li tvarja minn inizjattivi internazzjonali (Inizjattiva Globali għal Ġlieda kontra t-Terroriżmu Nukleari, l-Inizjattiva għas-Sigurtà mill-Proliferazzjoni, l-UNSC 1540, u oħrajn) għal kooperazzjoni multilaterali u żviluppi tekniċi. It-taħriġ tal-persunal huwa ta’ importanza ċentrali għall-implimentazzjoni tal-miżuri ta’ sigurtà nukleari. Il-JRC jikkondividi mal-Istati Membri u ma’ organizzazzjonijiet internazzjonali l-esperjenza u l-għarfien espert tiegħu fil-qasam nukleari b’mod ġenerali u fil-qasam tas-sigurtà nukleari b’mod partikolari.
Għal dan il-għan, jeħtieġ li jiġu żviluppati jew imtejba programmi ta’ taħriġ differenti u jeħtieġ li jiġu prodotti jew aġġornati l-moduli ta’ taħriġ assoċjati. Il-JRC ser jistabbilixxi Ċentru Ewropew ta’ Taħriġ dwar is-Sigurtà, li inizjalment ser jiffoka fuq is-sigurtà nukleari u radjuloġika.
4. Aspetti Etiċi
Matul l-implimentazzjoni ta’ dan il-programm speċifiku u fl-attivitajiet ta’ riċerka li jirriżultaw minnu, għandhom jiġu rispettati l-prinċipji etiċi fundamentali. Dawn jinkludu l-prinċipji stabbiliti fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.
F’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà u minħabba d-diversità tal-approċċi fl-Ewropa, il-parteċipanti fil-proġetti ta’ riċerka jridu jikkonformaw mal-leġiżlazzjoni, ir-regolamenti u r-regoli etiċi attwali fil-pajjiżi fejn tkun ser titwettaq ir-riċerka. Fi kwalunkwe każ, japplikaw id-dispożizzjonijiet nazzjonali u l-ebda riċerka pprojbita fi kwalunkwe Stat Membru jew pajjiż ieħor mhu ser tkun appoġġata mill-finanzjament tal-Euratom f’dak l-Istat Membru jew pajjiż.
Meta adatt, dawk li jwettqu l-proġetti ta’ riċerka jridu jiksbu l-approvazzjoni tal-kumitati etiċi nazzjonali jew lokali rilevanti qabel il-bidu tal-attivitajiet. Ser titwettaq ukoll b’mod sistematiku reviżjoni etika mill-Kummissjoni għal proposti li jittrattaw il-kwistjonijiet etiċi sensittivi jew meta aspetti etiċi ma jkunux ġew indirizzati b’mod adegwat. F’każijiet speċifiċi, tista’ titwettaq analiżi etika matul l-implimentazzjoni ta’ proġett.
L-Artikolu 13 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea tirrikjedi li l-Unjoni u l-Istati Membri jatu każ bir-reqqa għal-ħtiġijiet tal-benesseri tal-annimali fil-formulazzjoni u l-implimentazzjoni tal-politika tal-Unjoni inkluża ir-riċerka.