Kawża C-132/09
Il-Kummissjoni Ewropea
vs
Ir-Renju tal-Belġju
“Nuqqas ta’ Stat li jwettaq obbligu — Ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja — Statut tal-Iskejjel Ewropej — Ftehim dwar is-Sede tal-1962 — Konvenzjonijiet tal-1957 u tal-1994 — Klawżola ta’ arbitraġġ — Artikolu 10 KE — Finanzjament tal-Iskejjel Ewropej — Spejjeż ta’ tagħmir u ta’ materjal didattiku”
Sommarju tas-sentenza
1. Rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu — Rikors promotur — Espożizzjoni tal-ilmenti u l-motivi — Rekwiżiti proċedurali
(Artikolu 226 KE; Statut tal-Qorti tal-Ġustizzja, l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 21; Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, Artikolu 38(1)(ċ))
2. Rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu — Ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja — Limiti — Statut tal-Iskola Ewropea
(Artikoli 10 KE u 226 KE)
1. Skont l‑ewwel paragrafu tal‑Artikolu 21 tal‑Istatut tal‑Qorti tal‑Ġustizzja u l‑Artikolu 38(1) tar‑Regoli tal‑Proċedura ta’ din il‑Qorti, il‑Kummissjoni hija obbligata tindika, f’kull rikors ippreżentat skont l‑Artikolu 226 KE, l‑ilmenti preċiżi li dwarhom il‑Qorti tal‑Ġustizzja tkun qiegħda tintalab tiddeċiedi. Dawn it‑talbiet għandhom ikunu fformulati b’mod inekwivoku sabiex jiġi evitat li l‑Qorti tal‑Ġustizzja tiddeċiedi ultra petita jew tonqos milli tiddeċiedi dwar ilment.
(ara l-punti 36, 37)
2. Il‑Qorti tal‑Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tiddeċiedi dwar ir‑rikors tal‑Kummissjoni Ewropea, ippreżentat abbażi tal‑Artikolu 226 KE, fejn issostni li r‑Renju tal‑Belġju naqas milli jwettaq l‑obbligi tiegħu taħt il‑Ftehim dwar is‑Sede konkluż fit‑12 ta’ Ottubru 1962 bejn il‑Bord tal‑Gvernaturi tal‑Iskola Ewropea u l‑Gvern tal‑Belġju, moqri flimkien mal‑Artikolu 10 KE. Fil-fatt, kif jirriżulta mill-Artikolu 28 tal-Konvenzjoni ffirmata fil-Lussemburgu fit-12 ta’ April 1957, dwar l-Istatut tal-Iskola Ewropea, ir-regoli stabbiliti fil-ftehim imsemmi jsegwu dawk tal-konvenzjoni msemmija, li fir-rigward tagħha l-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tagħti interpretazzjoni, u dan sa fejn, minkejja r‑rabtiet li dan l-istatut għandu mal‑Komunità u l‑funzjonament tal‑istituzzjonijiet tagħha, din hija konvenzjoni internazzjonali konkluża mill‑Istati Membri li ma hijiex parti integrali mid‑dritt Komunitarju. Din l‑evalwazzjoni ma għandhiex tiġi limitata għall‑kuntest proċedurali ta’ rinviju għal deċiżjoni preliminari iżda tapplika wkoll fil‑kuntest tal‑proċedura stabbilita fl‑Artikolu 226 KE fejn is‑suġġett jista’ jkun biss nuqqas ta’ Stat Membru li jwettaq wieħed mill‑obbligi tiegħu taħt it‑Trattat.
F’dan ir‑rigward, la eventwali konsolidazzjoni tal‑acquis tal‑Konvenzjoni tal‑1957 permezz tal‑Konvenzjoni konkluża fil-Lussemburgu fil-21 ta’ Ġunju 1994, li hija attwalment fis-seħħ, u lanqas il‑fatt li din tal‑aħħar tirreferi għall-ftehim dwar is‑sede ma jistgħu jibdlu b’mod retroattiv in‑natura legali tal‑Ftehim dwar is‑Sede, li huwa ftehim internazzjonali konkluż bejn il‑Bord tal‑Gvernaturi u l‑gvern ta’ Stat Membru wieħed. Fl-aħħar, fir‑rigward tal‑eventwali applikazzjoni tal‑klawżola ta’ arbitraġġ li tinstab fl‑Artikolu 26 tal‑Konvenzjoni tal‑1994, proċedura għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu fis‑sens tat‑Trattat KE u fis‑sens tal‑ġurisprudenza tal‑Qorti tal‑Ġustizzja tista’ titressaq biss abbażi tal‑Artikolu 226 KE.
(ara l-punti 44-46, 51-53 u d-dispożittiv)
SENTENZA TAL‑QORTI TAL‑ĠUSTIZZJA (It‑Tielet Awla)
30 ta’ Settembru 2010 (*)
“Nuqqas ta’ Stat li jwettaq obbligu – Ġurisdizzjoni tal‑Qorti tal‑Ġustizzja – Statut tal‑Iskejjel Ewropej – Ftehim dwar is‑Sede tal‑1962 – Konvenzjonijiet tal‑1957 u tal‑1994 – Klawżola ta’ arbitraġġ – Artikolu 10 KE – Finanzjament tal‑Iskejjel Ewropej – Spejjeż ta’ tagħmir u ta’ materjal didattiku”
Fil‑Kawża C‑132/09,
li għandha bħala suġġett rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu taħt l‑Artikolu 226 KE, ippreżentat fis‑6 ta’ April 2009,
Il‑Kummissjoni Ewropea, irrappreżentata minn J.‑P. Keppenne u B. Eggers, bħala aġenti, b’indirizz għan‑notifika fil‑Lussemburgu,
rikorrenti,
vs
Ir‑Renju tal‑Belġju, irrappreżentat minn J.‑C. Halleux, bħala aġent,
konvenut,
IL‑QORTI TAL‑ĠUSTIZZJA (It‑Tielet Awla),
komposta minn K. Lenaerts, President tal‑Awla, E. Juhász (Relatur), G. Arestis, J. Malenovský u T. von Danwitz, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: P. Mengozzi,
Reġistratur: R. Grass,
wara li rat il‑proċedura bil‑miktub,
wara li semgħet il‑konklużjonijiet tal‑Avukat Ġenerali, ippreżentati fis‑seduta tal‑15 ta’ Ġunju 2010,
tagħti l‑preżenti
Sentenza
1 Permezz tar‑rikors tagħha, il‑Kummissjoni tal‑Komunitajiet Ewropej qed titlob lill‑Qorti tal‑Ġustizzja tikkonstata li, meta rrifjuta li jħallas l‑ispejjeż tat‑tagħmir u tal‑materjal didattiku tal‑Iskejjel Ewropej, ir‑Renju tal‑Belġju naqas milli jwettaq l‑obbligi tiegħu taħt il‑Ftehim dwar is‑Sede konkluż fit‑12 ta’ Ottubru 1962 bejn il‑Bord tal‑Gvernaturi tal‑Iskola Ewropea u l‑Gvern tar‑Renju tal‑Belġju (iktar ’il quddiem il‑“Ftehim dwar is‑Sede”), moqri flimkien mal‑Artikolu 10 KE.
Il‑kuntest ġuridiku
L‑Istatut tal‑Iskejjel Ewropej
2 Meta twaqqfu, l‑Iskejjel Ewropej kienu rregolati b’żewġ konvenzjonijiet, jiġifieri, minn naħa, l‑Istatut tal‑Iskola Ewropea, iffirmat fil‑Lussemburgu fit‑12 ta’ April 1957 (Recueil des traités des Nations Unies, Volum 443, p. 129, iktar ’il quddiem il‑“Konvenzjoni tal‑1957”) u, min‑naħa l‑oħra, il‑Protokoll dwar il‑Ħolqien ta’ Skejjel Ewropej stabbilit b’riferiment għall‑Istatut tal‑Iskola Ewropea, iffirmat fil‑Lussemburgu fit‑13 ta’ April 1962 (Recueil des traités des Nations Unies, Volum 752, p. 267, iktar ’il quddiem il‑“Protokoll tal‑1962”). Dawn iż‑żewġ strumenti ġew konklużi bejn is‑sitt Stati Membri li oriġinarjament kienu jifformaw il‑Komunitajiet Ewropej.
3 Il‑Bord tal‑Gvernaturi tal‑Iskola Ewropea (iktar ’il quddiem il‑“Bord tal‑Gvernaturi”), imwaqqaf mill‑Artikolu 7 tal‑Konvenzjoni tal‑1957, huwa kkostitwit, skont l‑Artikolu 8 ta’ din tal‑aħħar, mill‑ministru jew ministri kompetenti ta’ kull waħda mill‑Partijiet Kontraenti. Skont l‑Artikolu 9 ta’ din il‑konvenzjoni, il‑Bord tal‑Gvernaturi huwa inkarigat mill‑applikazzjoni tal‑konvenzjoni msemmija u għandu, f’dan ir‑rigward, il‑poteri meħtieġa fuq affarijiet edukattivi, tal‑baġit u amministrattivi. Dan il‑bord jistabbilixxi bi qbil komuni r‑regolament ġenerali tal‑Iskola. Skont l‑Artikolu 28 ta’ din l‑istess konvenzjoni, il‑Bord tal‑Gvernaturi jista’ jinnegozja mal‑gvern tal‑pajjiż fejn tinsab l‑iskola kull ftehim addizzjonali sabiex jiżguralha li tkun tista’ taħdem fl‑aħjar kundizzjonijiet materjali u morali possibbli.
4 Il‑Konvenzjoni tal‑1957 u l‑Protokoll tal‑1962 kienu tħassru u nbidlu bil‑Konvenzjoni li tiddefinixxi l‑Istatut tal‑Iskejjel Ewropej, iffirmata fil‑Lussemburgu fil‑21 ta’ Ġunju 1994 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil‑Malti, Kapitolu 16, Vol. 1 p. 16, iktar ’il quddiem il‑“Konvenzjoni tal‑1994”), skont l‑Artikolu 34 ta’ din il‑konvenzjoni, li bħalissa hija fis‑seħħ. Il‑Konvenzjoni tal‑1994 ġiet konkluża mill‑Istati Membri kif ukoll mill‑Komunitajiet, li kienu ġew awtorizzati għal dan il‑għan permezz tad‑Deċiżjoni tal‑Kunsill 94/557/KE, Euratom, tas‑17 ta’ Ġunju 1994, li tawtorizza lill‑Komunità Ewropea u lill‑Komunità Ewropea dwar l‑Enerġija Atomika biex jiffirmaw u jikkonkludu l‑Konvenzjoni li tiddefinixxi l‑Istatut tal‑Iskejjel Ewropej (ĠU Edizzjoni Speċjali bil‑Malti, Kapitolu 16, Vol. 1 p. 14).
5 Skont ir‑raba’ paragrafu tal‑Artikolu 34 tal‑Konvenzjoni tal‑1994, ir‑referenzi fl‑atti li jirrigwardaw l‑iskejjel qabel l‑adozzjoni ta’ din il‑konvenzjoni għandhom jinftiehmu bħala li jirreferu għall‑artikoli korrispondenti tagħha.
6 Il‑kamp ta’ applikazzjoni tal‑Konvenzjoni tal‑1994 jestendi għall‑iskejjel enumerati fl‑Anness I tagħha, li fosthom hemm l‑Iskejjel Ewropej ta’ Brussell I, Brussell II, Brussell III kif ukoll dik ta’ Mol (il‑Belġju).
7 Skont l‑Artikolu 2(3) tal‑konvenzjoni msemmija, il‑ftuħ ta’ skola ġdida fit‑territorju ta’ Stat Membru huwa subordinat għal ftehim minn qabel bejn il‑Bord tal‑Gvernaturi u l‑Istat Membru ospitanti dwar it‑tqegħid għad‑dispożizzjoni mingħajr ħlas u l‑manutenzjoni ta’ postijiet adattati għall‑bżonnijiet tal‑iskola l‑ġdida.
8 It‑tieni paragrafu tal‑Artikolu 6 tal‑Konvenzjoni tal‑1994 jistabbilixxi li, sa fejn għandhom x’jaqsmu d‑drittijiet u l‑obbligi tagħha, l‑iskola għandha tkun ittrattata f’kull Stat Membru bħala stabbiliment edukattiv irregolat mid‑dritt pubbliku, bla ħsara għad‑dispożizzjonijiet speċifiċi ta’ din l‑istess konvenzjoni.
9 Skont l‑ewwel paragrafu tal‑Artikolu 10 tal‑Konvenzjoni tal‑1994, il‑Bord tal‑Gvernaturi, li huwa kompost b’mod partikolari minn rappreżentant f’livell ministerjali ta’ kull Stat Membru u minn membru tal‑Kummissjoni, għandu jieħu ħsieb l‑applikazzjoni ta’ din il‑konvenzjoni u, għal dan il‑għan, għandu l‑poteri ta’ deċiżjoni meħtieġa dwar affarijiet edukattivi, tal‑baġit u amministrattivi, kif ukoll dawk meħtieġa għan-negozjar tal‑ftehim imsemmija fl‑Artikoli 28 sa 30 ta’ din l‑istess konvenzjoni.
10 Skont l‑Artikolu 25 tal‑Konvenzjoni tal‑1994, il‑baġit tal‑iskejjel għandu jkun iffinanzjat b’mod partikolari mill‑kontribuzzjonijiet tal‑Istati Membri permezz tal‑ħlas tar‑remunerazzjonijiet lill‑għalliema sekondati jew nominati u, jekk ikun il‑każ, fil‑forma ta’ kontribuzzjoni finanzjarja u mill‑kontribuzzjoni tal‑Komunitajiet, li tieħu ħsieb tkopri d‑differenza bejn l‑ammont totali tal‑ispiża tal‑iskejjel u t‑total tad‑dħul l‑ieħor.
11 Skont l‑Artikolu 26 tal‑Konvenzjoni tal‑1994, il‑Qorti tal‑Ġustizzja tal‑Unjoni Ewropea għandha ġurisdizzjoni esklużiva sabiex tiddeċiedi t‑tilwim bejn il‑Partijiet Kontraenti li jikkonċerna l‑interpretazzjoni u l‑applikazzjoni tal‑konvenzjoni msemmija u li ma setax jiġi solvut fi ħdan il‑Bord tal‑Gvernaturi.
12 Skont l‑Artikolu 30 tal‑konvenzjoni msemmija, il‑Bord tal‑Gvernaturi jista’ jinnegozja mal‑gvern tal‑pajjiż fejn tinsab l‑iskola kull ftehim addizzjonali meħtieġ biex jiżguralha li tkun tista’ taħdem fl‑aħjar kundizzjonijiet possibbli.
13 L‑ewwel u t‑tieni paragrafi tal‑Artikolu 33 tal‑Konvenzjoni tal‑1994 jippreċiżaw b’mod partikolari li din tal‑aħħar għandha tiġi rratifikata mill‑Istati Membri, bħala Partijiet Kontraenti, skont ir‑regoli kostituzzjonali rispettivi tagħhom u li din tidħol fis‑seħħ fl‑ewwel jum tax‑xahar ta’ wara d‑depożitu tal‑istrumenti kollha ta’ ratifika mill‑Istati Membri kif ukoll tal‑atti ta’ notifika tal‑konklużjoni mill‑Komunitajiet.
14 Huwa paċifiku li l‑Konvenzjoni tal‑1994 daħlet fis‑seħħ fl‑1 ta’ Ottubru 2002.
Il‑Ftehim dwar is‑Sede
15 Il‑Ftehim dwar is‑Sede, approvat bil‑Liġi Belġjana tat‑8 ta’ Novembru 1975 (Moniteur belge tas‑7 ta’ Frar 1976, p. 1415), ġie konkluż bil‑għan li jiġi żgurat li l‑Iskejjel Ewropej ta’ Brussell u ta’ Mol ikunu jistgħu jaħdmu fl‑aħjar kundizzjonijiet materjali u morali possibbli, skont l‑Artikolu 28 tal‑Konvenzjoni tal‑1957.
16 Il‑Kapitolu I tal‑Ftehim dwar is‑Sede, bl‑isem “Bini u tagħmir tal‑iskejjel”, jinkludi l‑Artikolu 1, li jgħid dan li ġej:
“Il‑Gvern tar‑Renju tal‑Belġju huwa impenjat li jpoġġi għad‑dispożizzjoni tal‑Iskejjel il‑bini meħtieġ għall‑attivitajiet tagħhom u li jissodisfa l‑għanijiet li ġew iffissati mill‑Gvernijiet firmatarji tal‑Protokoll dwar il‑ħolqien ta’ Skejjel Ewropej.
Huwa ser jagħmel il‑manutenzjoni ta’ dan il‑bini u ser jassigurah skont ir‑regoli dwar il‑proprjetà immobbli tal‑Istat Belġjan.
Huwa jimpenja ruħu li jgħammar dawn l‑iskejjel b’tagħmir u materjal didattiku, skont il‑kriterji applikati għall‑istabbilimenti tiegħu stess.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]
Il‑proċedura prekontenzjuża
17 Permezz tal‑ittra ta’ intimazzjoni tagħha tas‑17 ta’ Ottubru 2007, il‑Kummissjoni akkużat lir‑Renju tal‑Belġju li kien naqas milli josserva d‑dispożizzjonijiet tal‑Ftehim dwar is‑Sede u tal‑Artikolu 10 KE billi rrifjuta, minn naħa, mill‑1995, li jiffinanzja l‑ewwel tagħmir f’għamara u materjal didattiku tal‑Iskejjel Ewropej li jinsabu fit‑territorju tiegħu u, min‑naħa l‑oħra, mill‑1989, li jagħti sussidju annwali għall‑funzjonament u t‑tagħmir intiż sabiex ikopri l‑ispejjeż kurrenti tal‑Iskejjel Ewropej stabbiliti fit‑territorju tiegħu.
18 Peress li ma kinitx sodisfatta bir‑risposta tar‑Renju tal‑Belġju għall‑imsemmija ittra ta’ intimazzjoni, il‑Kummissjoni, fis‑26 ta’ Ġunju 2008, ħarġet opinjoni motivata fejn stiednet lil dan l‑Istat Membru jieħu l‑miżuri meħtieġa sabiex jikkonforma ruħu ma’ din l‑opinjoni f’terminu ta’ xahrejn mill‑ġurnata li fiha jirċievi din l‑opinjoni.
19 Billi r‑Renju tal‑Belġju ma adottax il‑miżuri preskritti fit‑terminu li ngħata, il‑Kummissjoni ppreżentat dan ir‑rikors.
Fuq it‑talba għall‑ftuħ mill‑ġdid tal‑proċedura orali
20 Permezz ta’ ittra tat‑23 ta’ Ġunju 2010, il‑Kummissjoni talbet li tinfetaħ mill‑ġdid il‑proċedura orali.
21 Il‑Qorti tal‑Ġustizzja tista’, ex officio jew fuq proposta tal‑Avukat Ġenerali, jew anki fuq talba tal‑partijiet, tordna l‑ftuħ mill‑ġdid tal‑proċedura orali, skont l‑Artikolu 61 tar‑Regoli tal‑Proċedura tagħha, jekk tqis li ma għandhiex informazzjoni biżżejjed jew li l‑kawża għandha tiġi deċiża abbażi ta’ argument li ma ġiex diskuss bejn il‑partijiet (sentenza tad‑29 ta’ Ġunju 2010, Il‑Kummissjoni vs Bavarian Lager, C‑28/08 P, Ġabra p. I‑0000, punt 36 u l‑ġurisprudenza ċċitata).
22 Fit‑talba tagħha, il‑Kummissjoni ssostni li l‑konklużjonijiet tal‑Avukat Ġenerali huma bbażati fuq argumenti li ma ġewx diskussi quddiem il‑Qorti tal‑Ġustizzja. Minn naħa, il‑Kummissjoni ssostni li hija ma kellhiex l‑opportunità tesprimi ruħha, matul il‑proċedura, dwar l‑eċċezzjoni ta’ nuqqas ta’ ġurisdizzjoni mqajma fl‑imsemmija konklużjonijiet, fis‑sens li l‑klawżola ta’ arbitraġġ stipulata fl‑Artikolu 26 tal‑Konvenzjoni tal‑1994 teskludi l‑applikazzjoni tal‑Artikolu 226 KE. Min‑naħa l‑oħra, hija tosserva li l‑konklużjonijiet tal‑Avukat Ġenerali jipproponu interpretazzjoni restrittiva tal‑Artikolu 10 KE, interpretazzjoni li lanqas ma kellha l‑opportunità tesprimi ruħha dwarha matul il‑proċedura.
23 Il‑Qorti tal‑Ġustizzja tikkunsidra li f’din il‑kawża hija għandha l‑informazzjoni neċessarja kollha sabiex tiddeċiedi t‑tilwima mressqa quddiemha u li din it‑tilwima ma għandhiex tiġi eżaminata fid‑dawl ta’ argumenti li ma ġewx diskussi quddiemha.
24 Għaldaqstant, ma hemmx lok li jiġi ordnat il‑ftuħ mill‑ġdid tal‑proċedura orali.
Fuq il‑ġurisdizzjoni tal‑Qorti tal‑Ġustizzja
L‑argumenti tal‑partijiet
25 Ir‑Renju tal‑Belġju jikkontesta l‑ġurisdizzjoni tal‑Qorti tal‑Ġustizzja li tieħu konjizzjoni tat‑tilwim li jirrigwarda l‑Ftehim dwar is‑Sede. Huwa tal‑fehma li, sabiex il‑preżentata ta’ rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu abbażi tal‑Artikolu 226 KE tkun fondata, jeħtieġ li l‑Kummissjoni tistabbilixxi ksur ta’ dispożizzjoni tad‑dritt Komunitarju jew ta’ ftehim li fih hija parti l‑Komunità Ewropea jew inkella l‑eżistenza ta’ klawżola li tagħti l‑ġurisdizzjoni.
26 Issa, skont ir‑Renju tal‑Belġju, f’din il‑kawża ma jista’ jiġi kkonstatat ebda ksur ta’ dispożizzjoni tad‑dritt Komunitarju peress li ma jeżistix ksur tad‑dispożizzjonijiet tat‑Trattat KE jew tal‑annessi tiegħu u lanqas ma jeżisti ksur tad‑dritt sekondarju. Dan l‑Istat Membru jsostni li l‑Ftehim dwar is‑Sede ma huwiex ftehim li fih hija parti l‑Komunità u li ma teżistix klawżola li tagħti l‑ġurisdizzjoni.
27 Ir‑Renju tal‑Belġju jippreċiża li l‑Ftehim dwar is‑Sede huwa distint mill‑Konvenzjoni tal‑1994 u li hija biss din tal‑aħħar li tipprevedi, fl‑Artikolu 26, tali klawżola li tagħti l‑ġurisdizzjoni. Huwa jikkunsidra li l‑Ftehim dwar is‑Sede ma jistax jiġi deskritt bħala att derivat mill‑Konvenzjoni tal‑1994 u li l‑fatt li l‑Komunità Ewropea tal‑Faħam u tal‑Azzar (KEFA) kienet membru votanti tal‑Bord tal‑Gvernaturi, sa fejn dan tal‑aħħar għandu personalità ġuridika internazzjonali distinta minn dik tal‑KEFA, ma jfissirx għalhekk li l‑KEFA hija Parti Kontraenti tal‑Ftehim dwar is‑Sede konkluż bejn il‑Bord tal‑Gvernaturi u l‑Gvern Belġjan.
28 Barra minn hekk, jekk, kif tallega l‑Kummissjoni, il‑KEFA, bħala membru votanti tal‑Bord tal‑Gvernaturi, kienet Parti Kontraenti tal‑Ftehim dwar is‑Sede, l‑istess ikollu jingħad għar‑Renju tal‑Belġju bħala membru ta’ dan l‑istess bord. F’dawn iċ‑ċirkustanzi, dan l‑Istat Membru jkun ikkonkluda ftehim miegħu nnifsu, ħaġa li din, skont prinċipju ġenerali tad‑dritt, hija impossibbli.
29 Barra minn hekk, dan l‑Istat Membru jsostni li l‑att li permezz tiegħu huwa kkonkluda tali ftehim għandu forza obbligatorja biss mis‑sovranità tiegħu stess.
30 Il‑Kummissjoni tirribatti din l‑interpretazzjoni għal żewġ raġunijiet.
31 L‑ewwel nett, hija tfakkar li r‑rikors ma jirreferixxix biss għall‑Ftehim dwar is‑Sede, imma jirreferi wkoll għall‑Artikolu 10 KE, moqri flimkien ma’ dan il‑ftehim.
32 It‑tieni nett, il‑Kummissjoni ssostni li l‑Ftehim dwar is‑Sede mingħajr dubju jifforma parti mid‑dritt Komunitarju, indipendentement mill‑Artikolu 10 KE, għaliex għandu jiġi kkunsidrat bħala att derivat mill‑Konvenzjoni tal‑1994, li min‑naħa tagħha tagħmel parti mid‑dritt Komunitarju.
33 Hija tindika li, skont ġurisprudenza ferm stabbilita, billi dawn huma dispożizzjonijiet li jaqgħu fil‑kompetenza tal‑Komunità, il‑ftehim li tikkonkludi din tal‑aħħar, l‑Istati Membri tagħha u pajjiżi terzi għandhom l‑istess status, fl-ordinament ġuridiku Komunitarja, bħall‑ftehim purament Komunitarji, u li l‑Konvenzjoni tal‑1994 kienet ġiet konkluża bejn il‑Komunitajiet u l‑Istati Membri tagħhom.
34 Il‑Kummissjoni tfakkar li l‑Ftehim dwar s‑Sede kien oriġinarjament att derivat mill‑Konvenzjoni tal‑1957 u li, fl‑1962, l‑Awtorità Għolja tal‑KEFA kienet diġà membru votanti tal‑Bord tal‑Gvernaturi. Hija għalhekk tqis li din tal‑aħħar għandha tiġi kkunsidrata bħala Parti Kontraenti tal‑Ftehim dwar is‑Sede. Il‑Kummissjoni tippreċiża li hija ssostitwiet l‑Awtorità Għolja tal‑KEFA mal‑firma tat‑Trattat ta’ Għaqda tat‑8 ta’ April 1965 u li l‑għan tal‑Konvenzjoni tal‑1994 kien li jiġi kkonsolidat l‑acquis tal‑Konvenzjoni tal‑1957 kif ukoll li jissaħħaħ ir‑rwol tal‑Komunitajiet bħala Partijiet Kontraenti. Għalhekk hija tikkonkludi li, fid‑dawl tal‑fatt li l‑Ftehim dwar is‑Sede kien ġie adottat abbażi tal‑Artikolu 28 tal‑Konvenzjoni tal‑1957 u tal‑fatt li l‑Konvenzjoni tal‑1994 tipprevedi wkoll ftehim dwar is‑sede, il‑Ftehim dwar is‑Sede jagħmel parti mid‑drittijiet u l‑obbligi li l‑Komunitajiet intrabtu bihom fl‑1994.
Il‑kunsiderazzjonijiet tal‑Qorti tal‑Ġustizzja
35 Għandu jiġi mfakkar li rikors għandu jiġi eżaminat biss fid‑dawl tat‑talbiet indikati fir‑rikors promotur (sentenzi tas‑6 ta’ April 2000, Il‑Kummissjoni vs Franza, C‑256/98, Ġabra p. I‑2487, punt 31, u tal‑4 ta’ Mejju 2006, Il‑Kummissjoni vs Ir‑Renju Unit, C‑508/03, Ġabra p. I‑3969, punt 61).
36 Għandu jiġi mfakkar ukoll li, skont l‑ewwel paragrafu tal‑Artikolu 21 tal‑Istatut tal‑Qorti tal‑Ġustizzja tal‑Unjoni Ewropea u l‑Artikolu 38(1)(ċ) tar‑Regoli tal‑Proċedura ta’ din il‑Qorti, il‑Kummissjoni hija obbligata tindika, f’kull rikors ippreżentat skont l‑Artikolu 226 KE, l‑ilmenti preċiżi li dwarhom il‑Qorti tal‑Ġustizzja tkun qiegħda tintalab tiddeċiedi (sentenzi tal‑31 ta’ Marzu 1992, Il‑Kummissjoni vs Id‑Danimarka, C‑52/90, Ġabra p. I‑2187, punt 17, u tal‑15 ta’ Ġunju 2006, Il‑Kummissjoni vs Franza, C‑255/04, Ġabra p. I‑5251, punt 24).
37 Dawn it‑talbiet għandhom ikunu fformulati b’mod inekwivoku sabiex jiġi evitat li l‑Qorti tal‑Ġustizzja tiddeċiedi ultra petita jew tonqos milli tiddeċiedi dwar ilment (sentenzi tal‑20 ta’ Novembru 2003, Il‑Kummissjoni vs Franza, C‑296/01, Ġabra p. I‑13909, punt 121, u tal‑15 ta’ Ġunju 2006, Il‑Kummissjoni vs Franza, iċċitata iktar ’il fuq, punt 24).
38 F’din il‑kawża għandu jiġi kkonstatat li l‑uniku lment imsemmi fil‑parti konklużiva tar‑rikors promotur jikkonċerna l‑allegat ksur tal‑obbligi li allegatament għandu r‑Renju tal‑Belġju taħt il‑Ftehim dwar is‑Sede, moqri flimkien mal‑Artikolu 10 KE.
39 Huwa minnu li fil‑motivi tar‑rikors imsemmi, l‑Artikolu 10 KE jissemma darbtejn. Il‑Kummissjoni targumenta li l‑attitudni tal‑awtoritajiet Belġjani tagħmel ħsara lis‑sistema ta’ finanzjament tal‑Komunità u tat‑tqassim tal‑ispejjeż finanzjarji bejn l‑Istati Membri u, għaldaqstant, tikser l‑artikolu msemmi, filwaqt li tindika li l‑konsegwenzi ta’ din l‑attitudni jikkawżaw dannu. Il‑Kummissjoni żżid li l‑obbligi tar‑Renju tal‑Belġju li jirriżultaw mill‑Ftehim dwar is‑Sede għandhom jiġu interpretati fid‑dawl tal‑prinċipju tal‑bona fide, li jagħmel parti mill‑Artikolu 10 KE u mid‑dritt internazzjonali ġenerali.
40 Madankollu, mir‑rikors promotur jirriżulta li l‑allegat nuqqas ta’ osservanza tal‑Artikolu 10 KE min‑naħa tar‑Renju tal‑Belġju huwa biss ta’ natura sekondarja fil‑konfront tan‑nuqqas allegat, li jikkonċerna l‑Ftehim dwar is‑Sede. Fil‑fatt, skont il‑Kummissjoni, huwa n‑nuqqas ta’ osservanza min‑naħa tar‑Renju tal‑Belġju tal‑obbligi tiegħu taħt il‑Ftehim dwar is‑Sede li jimplika wkoll ksur tal‑Artikolu 10 KE.
41 Barra minn hekk, fir‑replika tagħha, il‑Kummissjoni tippreċiża b’mod espliċitu li f’din il‑kawża hija qatt ma invokat l‑Artikolu 10 KE fih innifsu, jiġifieri b’mod indipendenti mill‑Ftehim dwar is‑Sede.
42 F’dawn iċ‑ċirkustanzi, jekk jiġi kkunsidrat li l‑Qorti tal‑Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tikkonstata, abbażi tal‑Artikolu 226 KE, in‑nuqqas ta’ osservanza tal‑obbligi li jirriżultaw għar‑Renju tal‑Belġju mill‑Ftehim dwar is‑Sede, ir‑rikors kollu kemm hu jkollu jiġi neċessarjament iddikjarat inammissibbli.
43 Fir‑rigward tal‑konvenzjonijiet internazzjonali b’mod ġenerali, għandu jiġi osservat li, skont il‑ġurisprudenza tal‑Qorti tal‑Ġustizzja, jekk il‑Komunità ma tkunx parti kontraenti f’konvenzjoni, il‑Qorti tal‑Ġustizzja, bħala prinċipju, ma jkollhiex ġurisdizzjoni sabiex tinterpreta, fil‑kuntest ta’ proċedura għal deċiżjoni preliminari, id‑dispożizzjonijiet tal‑konvenzjoni msemmija (ara s‑sentenza tas‑27 ta’ Novembru 1973, Vandeweghe et, 130/73, Ġabra p. 1329, punt 2; digriet tat‑12 ta’ Novembru 1998, Hartmann, C‑162/98, Ġabra p. I‑7083, punt 9; sentenzi tat‑22 ta’ Ottubru 2009, Bogiatzi, C‑301/08, Ġabra p. I‑10185, punt 24, u tal‑4 ta’ Mejju 2010, TNT Express Nederland, C‑533/08, Ġabra p. I‑4107, punt 61).
44 Fir‑rigward, b’mod speċifiku, tal‑Konvenzjoni tal‑1957, għandu jiġi mfakkar li l‑Qorti tal‑Ġustizzja diġà ddeċidiet li ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tiddeċiedi dwar l‑interpretazzjoni tagħha, kif ukoll dwar l‑obbligi li jirriżultaw minnha għall‑Istati Membri, sa fejn, minkejja r‑rabtiet li din il‑konvenzjoni għandha mal‑Komunità u l‑funzjonament tal‑istituzzjonijiet tagħha, din hija konvenzjoni internazzjonali konkluża mill‑Istati Membri li ma hijiex parti integrali mid‑dritt Komunitarju (ara s‑sentenza tal‑15 ta’ Jannar 1986, Hurd, 44/84, Ġabra p. 29, punti 20 sa 22).
45 Kif josserva l‑Avukat Ġenerali fil‑punt 46 tal‑konklużjonijiet tiegħu, din l‑evalwazzjoni ma għandhiex tiġi limitata għall‑kuntest proċedurali tal‑kawża li wasslet għas‑sentenza Hurd, iċċitata iktar ’il fuq, li fil‑kuntest tagħha l‑Qorti tal‑Ġustizzja ntalbet tiddeċiedi dwar talba għal deċiżjoni preliminari, imma tapplika wkoll fil‑kuntest tal‑proċedura stabbilita fl‑Artikolu 226 KE fejn is‑suġġett jista’ jkun biss nuqqas ta’ Stat Membru li jwettaq wieħed mill‑obbligi tiegħu taħt it‑Trattat KE.
46 Fil‑fatt, mill‑preambolu tal‑Ftehim dwar is‑Sede jirriżulta li dan kien ibbażat fuq l‑Artikolu 28 tal‑Konvenzjoni tal‑1957 li jagħti lill‑Bord tal‑Gvernaturi s‑setgħa li jinnegozja mal‑gvern tal‑Istat Membru fejn tinsab l‑iskola kull ftehim addizzjonali sabiex jiżgura li l‑Iskejjel Ewropej ikunu jistgħu jaħdmu fl‑aħjar kundizzjonijiet materjali u morali possibbli. Minn dan jirriżulta li s‑sistema ta’ dan il‑ftehim issegwi dik tal‑Konvenzjoni tal‑1957.
47 It‑teżi tal‑Kummissjoni li l‑KEFA u, sussegwentement, il‑Komunità, għandhom jitqiesu bħala Parti Kontraenti tal‑Ftehim dwar is‑Sede, minħabba li l‑Awtorità Għolja tal‑KEFA kienet membru votanti tal‑Bord tal‑Gvernaturi u minħabba li l‑Kummissjoni kienet issostitwietha, ma tegħlibx il‑konstatazzjoni magħmula fil‑punt preċedenti u, għalhekk, din it‑teżi għandha tiġi miċħuda.
48 Fil‑fatt, ma hemm xejn li jindika li l‑possibbiltà, prevista fil‑Konvenzjoni tal‑1957 mill‑Partijiet Kontraenti tagħha, li l‑Awtorità Għolja tal‑KEFA tingħata d‑dritt tipparteċipa fil‑Bord tal‑Gvernaturi bħala membru votanti ta’ dan tal‑aħħar, dritt sussegwentement eżerċitat mill‑imsemmija Awtorità Għolja, timplika li l‑partijiet firmatarji tal‑Ftehim dwar is‑Sede kellhom l‑intenzjoni jagħtu lill‑KEFA l‑istatus ta’ Parti Kontraenti ta’ dan il‑ftehim. Dan huwa barra minn hekk dak li jsostni r‑Renju tal‑Belġju, wieħed mill‑Partijiet Kontraenti tal‑Ftehim dwar is‑Sede.
49 Għaldaqstant, ma jistax jingħad li l‑Komunità hija implikata, bħala Parti Kontraenti, fil‑Ftehim dwar is‑Sede u li, għalhekk, dan tal‑aħħar jistabbilixxi drittijiet u obbligi fil‑konfront tagħha.
50 Fir‑rigward tat‑teżi l‑oħra tal‑Kummissjoni, fis‑sens li l‑Ftehim dwar is‑Sede jagħmel parti integrali mid‑drittijiet u l-obbligi li l‑Komunitajiet intrabtu bihom fl‑1994, lanqas din it‑teżi ma tista’ tintlaqa’. Din it‑teżi hija bbażata fuq il‑fatt li l‑Konvenzjoni tal‑1994, li ġiet konkluża u approvata mill‑Komunitajiet, għandha l‑għan li tikkonsolida l‑acquis tal‑Konvenzjoni tal‑1957 u fuq il‑fatt li l‑Konvenzjoni tal‑1994 tipprevedi ftehim dwar is‑sede.
51 F’dan ir‑rigward, għandu jiġi osservat li la l‑allegata konsolidazzjoni tal‑acquis tal‑Konvenzjoni tal‑1957 permezz tal‑Konvenzjoni tal‑1994, li, barra minn hekk, ma daħlitx fis‑seħħ qabel l‑1 ta’ Ottubru 2002, u lanqas il‑fatt li din tal‑aħħar tirreferi għal ftehim dwar is‑sede ma jistgħu jibdlu b’mod retroattiv in‑natura legali tal‑Ftehim dwar is‑Sede, li huwa ftehim internazzjonali konkluż bejn il‑Bord tal‑Gvernaturi u l‑gvern ta’ Stat Membru wieħed.
52 Fir‑rigward tal‑eventwali applikazzjoni tal‑klawżola ta’ arbitraġġ li tinstab fl‑Artikolu 26 tal‑Konvenzjoni tal‑1994, għandu jiġi kkonstatat li proċedura għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu fis‑sens tat‑Trattat KE u fis‑sens tal‑ġurisprudenza tal‑Qorti tal‑Ġustizzja tista’ titressaq biss abbażi tal‑Artikolu 226 KE, kif, barra minn hekk, kien effettivament il‑każ f’din il‑kawża.
53 F’dawn iċ‑ċirkustanzi, għandu jiġi kkonstatat li l‑Qorti tal‑Ġustizzja ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tiddeċiedi dwar ir‑rikors tal‑Kummissjoni, ippreżentat fuq il‑bażi tal‑Artikolu 226 KE, fejn issostni li r‑Renju tal‑Belġju naqas milli jwettaq l‑obbligi tiegħu taħt il‑Ftehim dwar is‑Sede, moqri flimkien mal‑Artikolu 10 KE.
Fuq l‑ispejjeż
54 Skont l‑Artikolu 69(2) tar‑Regoli tal‑Proċedura, il‑parti li titlef il‑kawża għandha tbati l‑ispejjeż, jekk dawn ikunu ntalbu. Peress li l‑Kummissjoni tilfet, hemm lok li hija tiġi ordnata tbati l‑ispejjeż, kif mitlub mir‑Renju tal‑Belġju.
Għal dawn il‑motivi, Il‑Qorti tal‑Ġustizzja (It‑Tielet Awla) taqta’ u tiddeċiedi:
1) Il‑Qorti tal‑Ġustizzja tal‑Unjoni Ewropea ma għandhiex ġurisdizzjoni sabiex tiddeċiedi dwar ir‑rikors tal‑Kummissjoni Ewropea, ippreżentat abbażi tal‑Artikolu 226 KE, fejn issostni li r‑Renju tal‑Belġju naqas milli jwettaq l‑obbligi tiegħu taħt il‑Ftehim dwar is‑Sede konkluż fit‑12 ta’ Ottubru 1962 bejn il‑Bord tal‑Gvernaturi tal‑Iskola Ewropea u l‑Gvern tal‑Belġju, moqri flimkien mal‑Artikolu 10 KE.
2) Il‑Kummissjoni Ewropea hija kkundannata għall‑ispejjeż.
Firem
* Lingwa tal‑kawża: il‑Franċiż.