15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/1

—

“Aktar Ewropa”, li ssaħħaħ b’mod reċiproku u hija iktar b’saħħitha mis-somma tal-partijiet kollha tagħha. L-UE trid toħroġ min-nassa li titqies bħala ras il-mewt li ġġib magħha l-awsterità, ir-rigressjoni soċjali u l-faqar. L-unjoni monetarja issa trid tiġi akkumpanjata minn unjoni politika, li jkollha politika koerenti għall-ekonomija, il-finanzi, l-impjiegi u l-qasam soċjali favur iċ-ċittadini. Il-baġit tal-UE jrid jieħu forma li toffri stimoli adatti biex jiffavorixxu l-kompetittività, it-tkabbir u l-ħolqien tal-impjiegi. Il-baġit tal-UE jrid jissaħħaħ u jiġi appoġġjat minn mekkaniżmi tar-riżorsi proprji tiegħu, politika ta’ koeżjoni unika li tinvolvi b’mod attiv is-soċjetà ċivili u rwol iktar intervenzjonista għall-Bank Ewropew tal-Investiment. Bħala konsegwenza, il-KESE jappella lill-kapijiet tal-Istati u tal-Gvernijiet li jiksbu riżultat li jilħaq dawn il-ħidmiet fis-Summit Ewropew tat-22 u t-23 ta’ Novembru.

—

Il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili fil-proċess tat-tfassil tal-politiki u d-deċiżjonijiet tal-UE. Din il-parteċipazzjoni hija strument ewlieni mhux biss għat-tisħiħ tal-leġittimità demokratika tal-istituzzjonijiet Ewropej u l-azzjoni tal-UE, iżda wkoll għat-tħeġġiġ tat-tkabbir ta’ fehim komuni dwar ir-raġuni għala teżisti l-Ewropa u ’l fejn sejra, u r-restawr tal-fiduċja fil-proġett tal-UE billi jiġi żgurat li ċ-ċittadini Ewropej jaqdu r-rwol sħiħ tagħhom fil-bini tal-Ewropa. Għaldaqstant hija dejjem ikar urġenti l-implimentazzjoni rapida tad-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 11 tat-Trattat dwar l-UE fir-rigward tal-pilastru tad-demokrazija parteċipattiva.

—

L-investimenti sostenibbli fil-ħiliet, l-infrastruttura, l-ekonomija soċjali, is-servizzi u l-prodotti għandhom jiġu inklużi fil-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma fil-għamla ta’ patt soċjali ta’ investiment, flimkien ma’ pakkett ta’ miżuri ta’ rkupru Ewropej li għandu jkun iffukat fuq il-ħolqien ta’ impjiegi reali u kkoordinat ma’ pjani nazzjonali ta’ żvilupp. Huwa biss b’dan il-mod li l-Istrateġija Ewropa 2020 tista’ titwettaq bis-sħiħ. L-investimenti fl-enerġija intelliġenti u l-produzzjoni industrijali li ma jagħmlux ħsara lill-klima, flimkien mal-ħolqien ta’ ekonomija ekoloġika se jikkontribwixxu biex jiġu solvuti l-problemi fit-tul tat-tibdil fil-klima u biex jiġi assigurat l-iżvilupp sostenibbli.

—

Promozzjoni ta’ azzjonijiet komuni fiż-żona tal-euro sabiex jiġi stabbilizzat id-dejn u appoġġjat l-irkupru fl-UE kollha. Il-BĊE għandu jiġi mħeġġeġ biex jimplimenta l-programm tax-xiri ta’ bonds tiegħu mmirat lejn l-istabbilizzar tal-ispejjeż tas-self taż-żona tal-euro kif imħabbar mill-President tiegħu. F’dan ir-rigward, naturalment il-programm irid isir b’rispett tal-mandat tal-BĊE. Il-BEI għandu wkoll jiġi appoġġjat biex joħroġ bonds għall-proġetti sabiex jitħeġġeġ it-tkabbir. Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon id-deċiżjoni ta’ 11-il Stat Membru biex jintroduċu Taxxa fuq it-Transazzjonijiet Finanzjarji. F’dan il-kuntest huwa jitlob lill-UE biex issaħħaħ l-isforzi tagħha biex tippromovi t-trasparenza u tindirizza l-ekonomija informali, il-frodi, l-evażjoni tat-taxxa u l-korruzzjoni fi ħdan u barra mill-UE. L-attività fiż-żona tal-euro għandha tibqa’ miftuħa għal dawk l-Istati Membri li jridu jissieħbu fl-Unjoni Monetarja.

—

Unjonijiet Fiskali, Bankarji u Finanzjarji li jkunu l-pilastri neċessarji ta’ appoġġ ta’ Unjoni Ekonomika u Monetarja. Sabiex jiġu implimentati dawn il-miżuri hemm bżonn ta’ djalogu soċjali u djalogu mas-soċjetà ċivili organizzata.

—

Appoġġ għall-SMEs sabiex jerġgħu jaqbdu t-triq tat-tkabbir bl-SBA bħala gwida. Il-potenzjal sħiħ tas-Suq Uniku jrid jiġi rilaxxat, anke li jinfetħu s-servizzi u r-rwol tal-ekonomija soċjali; it-tneħħija tal-piżijiet amministrattivi inutli u l-promozzjoni tal-aċċess għall-informazzjoni u għat-teknoloġiji l-ġodda diġitali, għall-fondi, il-kreditu, is-swieq kapitali, ix-xogħol u t-tekonoloġija u l-istrumenti finanzjarji tal-UE u l-garanziji ta’ self għall-SMEs u l-imprendituri.

—

Bil-għan li jiġu rispettati l-protezzjoni u d-drittijiet tal-konsumaturi, b’mod partikolari dawk l-aktar żvantaġġati li jiffaċċjaw sitwazzjonijiet ta’ dejn eċċessiv, ta’ prekarjetà kif ukoll ta’ faqar estrem u ta’ esklużjoni.

—

Il-ħolqien ta’ suq tax-xogħol ġenwin li jippermetti l-mobbiltà u l-użu tal-għafien espert fejn ikun hemm bżonn. It-tlestija ta’ suq uniku tax-xogħol għandha tkun parti integrali mill-implimentazzjni tal-Istrateġija Ewropa 2020.

—

Nagħtu opportunità liż-żgħażagħ tagħna: il-KESE se jkompli jħeġġeġ lill-UE biex tippromovi Ewropa tar-riċerka u l-innovazzjoni, biex tinvesti aktar fis-sistemi edukattivi Ewropej u biex iżżomm ir-riżorsi neċessarji għall-finanzjament u t-tisħiħ tal-programmi ta’ mobilità taż-żgħażagħ, bħall-ERASMUS. Il-KESE jappella lill-Kummissjoni biex tirtira l-proposta tagħha tal-baġit tal-UE jekk l-Istati Membri, li l-ħin kollu jitkellmu dwar investiment u tkabbir, ma jappoġġjawx baġit tal-UE u qafas finanzjarju pluriennali favur l-investiment fil-ġejjieni. Jeħtieġ li jiġu adottati miżuri biex jiġu appoġġati l-SMEs sabiex jimpjegaw liż-żgħażagħ li huma qiegħda u forsi huma neqsin mill-esperjenza.

—

Tisħiħ tal-kompetittività tal-ekonomija Ewropea permezz ta’ innovazzjonijiet u finanzjament stabbli għar-riċerka u l-iżvilupp, kif ukoll politika ta’ taħriġ u ta’ akkumpanjament speċifika għall-SMEs u tal-mikrointrapriżi u l-impjegati tagħhom, politika ta’ appoġġ għall-investimenti, għall-aċċess għas-swieq u għat-tnaqqis tal-piżijiet amministrattivi. Dan se jiffaċilita wkoll it-tiġdid tal-industrija Ewropea bħala settur importanti għat-tkabbir u l-impjiegi.

—

L-UE teħtieġ ambjent legali favorevoli, li ma joħloqx spejjeż amministrattivi u ta’ konformità mhux meħtieġa. Il-leġislazzjonijiet ekonomika għandha tkun ċara, ġusta u proporzjonata. Dan huwa importanti għal kull intrapriża, iżda għall-SMEs b’mod partikolari.

—

Għandu jsir sforz speċjali sabiex l-UE titqies bħala msieħba attiva u globali. F’dan ir-rigward, il-politika kummerċjali internazzjonali hija importanti wkoll u għandha tħeġġeġ il-valuri tal-UE favur l-iżvilupp sostenibbli u l-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili billi, fost affarijiet oħra, jitwaqqfu korpi tas-soċjetà ċivili inkarigati mill-monitoraġġ tal-implimentaazzjoni tal-ftehimiet kummerċjali.

—

Garanzija ta’ bilanċ bejn is-sessi, bl-implimentazzjoni ta’ leġislazzjoni dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-opportunitajiet indaqs. Id-differenza bejn il-pagi tal-irġiel u n-nisa għall-istess xogħol hija ta’ 17 %. Barra minn hekk, in-nisa u ż-żgħażagħ huma dawk li ntlaqtu l-aktar mill-kriżi.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/3

1.1

Fil-kuntest attwali, fejn it-tkabbir ser idum biex jirritorna għal-livelli tal-passat, huwa essenzjali li l-konsumatur jitpoġġa fil-qalba tal-politiki ekonomiċi u finanzjarji tal-Unjoni Ewropea b’konformità mal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni “Ewropa 2020 – Strateġija għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv”. Ir-rwol li l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi jaqdu fis-suq huwa importanti immens, u dawn l-organizzazzjonijiet iridu jkunu indipendenti u b’saħħithom u jrid ikollhom ir-riżorsi umani, materjali u tekniċi meħtieġa sabiex iwettqu l-missjoni tagħhom, jiġifieri li jiddefendu d-drittijiet u l-interessi tal-konsumaturi.

1.2

Id-dritt li l-konsumaturi jorganizzaw lilhom innifishom sabiex iħarsu l-interessi tagħhom huwa rikonoxxut fil-liġi primarja permezz tal-Artikolu 169 tat-TFUE, li jirrikonoxxi legalment li, fil-livell Ewropew, l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi jaqdu rwol li xejn ma jista’ jeħodlu postu biex jiggarantixxu l-fiduċja u l-iżvilupp tas-suq uniku Ewropew.

1.3

Mingħajr ħsara għall-applikazzjoni tal-prinċipju tas-sussidjarjetà, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni tieħu l-inizjattiva sabiex tidentifika drittijiet minimi komuni għall-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, b’mod partikolari d-dritt li jiġu kkonsultati u mismugħa permezz tar-rappreżentanti tagħhom, definizzjoni legali u/jew amministrattiva tad-drittijiet u l-interessi tal-konsumaturi billi jiġu mismugħa u kkonsultati qabel ma jittieħdu miżuri li jaffettwaw id-drittijiet u l-interessi protetti mil-liġi, sew fil-livell nazzjonali u sew fil-livell Komunitarju, u d-dritt li jipparteċipaw fir-regolazzjoni tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali.

1.4

Il-fatt li dawk li jipprovdu s-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali jaqsmu l-istess bażi komuni tal-konsumaturi ta’ dawn is-servizzi, fosthom ħafna konsumaturi vulnerabbli, jirrikjedi l-monitoraġġ tal-ispeċifiċitajiet ta’ kull suq (gass, ilma, elettriku, eċċ.) mingħajr ma tintilef il-viżjoni integrata ta’ dawn is-servizzi kollha fid-dawl tal-effetti li jista’ jkollhom fuq il-kwalità tal-ħajja u l-baġits tal-familji. L-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi huma partikolarment adegwati biex jindirizzaw dawn l-aspetti. Għas-servizzi difettużi għandha tiġi stabbilita sistema li tixbah lil dik li teżisti għall-prodotti (RAPEX), b’tali mod li l-għaqdiet tal-konsumaturi jkunu jistgħu jiġbdu l-attenzjoni tal-konsumaturi dwar l-eżistenza ta’ dawn is-servizzi permezz tan-netwerks tagħhom.

1.5

Teżisti diskrepanza enormi fl-aċċess għall-informazzjoni u l-għarfien espert dwar l-operat tas-swieq tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, fil-mod kif jiġu stabbiliti l-prezzijiet, il-valuri u l-elementi li jagħmlu parti mill-aċċess għan-netwerks u l-mod kif dan kollu jaffettwa lill-konsumaturi. Huwa minnu li r-regolamentazzjoni hija teknika u kumplessa ħafna, però m’hemmx dubju li din hija ta’ interess għall-konsumaturi u għall-organizzazzjonijiet li jirrappreżentawhom.

1.6

Normalment, il-konsumaturi jsibu aktar diffikultajiet biex jipparagunaw is-servizzi milli biex jipparagunaw il-prodotti. Dan il-paragun hu partikolarment kumpless għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali. Fil-każ ta’ dawn is-servizzi, it-termini kuntrattwali, bħall-metodu użat biex jiġu stabbiliti t-tariffi, ivarjaw ħafna. Barra minn hekk, l-inklużjoni ta’ ċerti komponenti, minbarra s-servizz stess, għandha tiġi spjegata b’mod adegwat mill-korpi regolatorji, għandha tiġi diskussa mal-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi tal-konsumaturi u trid tiġi mifhuma mill-konsumaturi.

1.7

Il-Kumitat jemmen li l-Kummissjoni għandha tinkoraġġixxi lill-Istati Membri u lir-regolaturi nazzjonali biex jippromovu t-trasparenza, l-informazzjoni u t-teħid ta’ deċiżjonijiet, filwaqt li jħeġġu d-diskussjoni dwar l-interessi inkwistjoni – provvista/domanda (setturi ekonomiċi regolati u konsumaturi) – u jappoġġjaw id-diskriminazzjoni pożittiva favur l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi tal-konsumaturi sabiex dawn ikunu jistgħu jipparteċipaw fil-forums ta’ diskussjoni u fil-korpi konsultattivi tar-regolatur bl-istess kundizzjonijiet bħall-atturi ekonomiċi, bil-għan li tingħata s-setgħa (“empowerment”) lill-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, u b’hekk, lill-konsumaturi stess.

2.1

Il-KESE, bħala korp Ewropew li jleħħen il-fehmiet tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, jittama li b’din l-opinjoni fuq inizjattiva proprja jagħmel enfasi fuq il-ħtieġa li tiġi adottata perspettiva umanista tas-suq uniku u li titħares id-demokrazija ekonomika (1), bil-konsegwenzi kollha li jirriżultaw b’mod partikolari rigward il-konsultazzjoni, il-parteċipazzjoni u t-trasparenza fit-teħid ta’ deċiżjonijiet dwar ir-regolazzjoni tas-servizzi ta’ interess ġenerali, l-aċċess għall-informazzjoni u l-parteċipazzjoni, il-konsultazzjoni u r-rappreżentazzjoni tal-konsumaturi fir-regolazzjoni tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, li hawnhekk jinkludu wkoll is-servizzi finanzjarji.

2.2

B’konformità mal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni “Ewropa 2020 – Strateġija għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv”, li għandha l-għan li tqiegħed lill-konsumatur fil-qalba tas-suq uniku bid-drittijiet kollha tiegħu, il-konsumaturi għandhom ikunu jistgħu jaraw li l-organizzazzjonijiet nazzjonali u Ewropej tagħhom huma kapaċi jipproteġuhom u għandhom il-mezzi, l-għarfien u l-istrumenti meħtieġa biex jiddefenduhom. Ir-regoli intiżi sabiex jassiguraw li ma jkunx hemm distorsjoni tal-kompetizzjoni fis-suq intern għandhom bħala għan finali li jżidu l-benesseri tal-konsumatur (2).

2.3

Il-KESE jinnota li fil-kuntest attwali, huwa essenzjali li l-konsumatur jitpoġġa fiċ-ċentru tal-politiki tal-UE u tal-bini tas-suq uniku. Għal dan il-għan, huwa kruċjali li l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi jkunu indipendenti u b’saħħithom. Il-Kumitat diġà osserva li biex jinżamm il-bilanċ ekonomiku, jeħtieġ li dawn l-organizzazzjonijiet ikunu jistgħu jaqdu bis-sħiħ ir-rwol tagħhom bħala kontrapiż fis-suq, u rrakkomanda lill-Kummissjoni biex iżżid b’mod sinifikanti l-finanzjament tagħhom, b’mod partikolari biex ikunu jistgħu jiksbu l-mezzi ta’ speċjalizzazzjoni meħtieġa (3).

2.4

Il-Kumitat jenfasizza u jirrikonoxxi li d-diversità bejn l-Istati Membri hija riflessa wkoll fil-mod kif jitqies ir-rwol tal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, fil-mod kif dawn jorganizzaw lilhom innifishom, fil-mezzi, il-livelli ta’ għarfien u l-ispeċjalizzazzjoni li jkollhom jew fir-rappreżentanza li jridu jiggarantixxu. Minkejja li jeżistu organizzazzjonijiet ta’ livell Ewropew (bħall-BEUC u l-ANEC), il-KESE jemmen li minħabba l-importanza tal-organizzazzjonijiet nazzjonali għall-konsumaturi u għas-suq uniku, huwa kruċjali li l-problemi tagħhom jiġu indirizzati mill-perspettiva tal-UE.

Barra minn hekk, il-KESE jippromovi wkoll il-kooperazzjoni bejn l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw lill-professjonisti u lill-konsumaturi bħala forma privileġġjata ta’ djalogu utli li fih jinsabu l-aktar soluzzjonijiet bilanċjati għall-iżvilupp tas-suq, u jappoġġja l-forums nazzjonali u Ewropej li għandhom dan l-għan.

3.1

L-istituzzjonijiet Ewropej għarfu tajjeb ħafna l-importanza li għandha l-fiduċja tal-konsumaturi sabiex is-suq uniku jitwettaq b’mod sħiħ. Sa mill-adozzjoni tal-ewwel programm għal politika tal-ħarsien tal-konsumatur fl-1975 (4), fejn l-Istati Membri kkonfermaw li huma determinati li jżidu l-isforzi tagħhom favur il-konsumaturi, dejjem ġie rikonoxxut b’mod espliċitu d-dritt tal-konsumaturi li jiġu rappreżentati u mismugħa. Il-programmi konsekuttivi kkonfermaw dawn l-għanijiet u d-drittijiet sakemm ġew adottati l-hekk imsejħa “Pjani Strateġiċi ta’ Ħarsien tal-Konsumatur”, li jitkellmu dwar il-parteċipazzjoni adegwata tal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi fil-politiki tal-UE kemm mil-lat tal-kontenut kif ukoll mil-lat tal-proċedura.

3.2

Skont dawn il-Programmi u l-Pjani, il-konsumaturi u r-rappreżentanti tagħhom għandu jkollhom il-kapaċità u r-riżorsi meħtieġa sabiex ikunu jistgħu jipproteġu l-interessi tagħhom fl-istess kundizzjonijiet bħall-partijiet l-oħra involuti fis-suq. Għaldaqstant, il-mekkaniżmi ta’ parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet fit-tfassil tal-politiki tal-UE għandhom jiġu riveduti.

3.3

Madankollu, il-Pjan Strateġiku attwali (5) ma jżommx it-tisħiħ tal-għaqdiet tal-konsumaturi fil-livell Ewropew bħala għan prinċipali tal-politika tal-konsumatur u jpoġġi l-enfasi fuq it-tisħiħ tal-movimenti tal-konsumaturi fl-Istati Membri. B’xorti ħażina, s’issa r-riżultat tal-għanijiet ta’ dawn il-Pjani rigward il-parteċipazzjoni tal-konsumaturi qatt ma ġie evalwat fil-livell tal-UE.

3.4

Fl-aħħar snin, il-Kummissjoni, il-Kunsill u l-Parlament Ewropew marru għal strateġija li tagħti s-setgħa (“empowerment”) lill-konsumaturi b’mod individwali, u ttamaw li b’hekk iħeġġu l-fiduċja mixtieqa fis-suq intern. Sabiex iwettqu din l-istrateġija, minn banda huma waħħdu r-reviżjoni tal-acquis dwar il-ħarsien tal-konsumatur mal-armonizzazzjoni massima fl-oqsma ewlenin tal-politika tal-konsumaturi, u mill-banda l-oħra żviluppaw kemm jista’ jkun it-teorija tal-konsumatur medju (6), jiġifieri individwu informat b’mod normali u attent u perspikaċi b’mod raġonevoli (7). F’dan il-kuntest, il-liġi hi bbażata fuq it-twemmin żbaljat li jeżisti konsumatur ideali, informat u konxju, meta l-istatistika turi li dan ma jeżistix.

3.5

Id-data disponibbli turi li ħafna konsumaturi jinsabu ’l bogħod milli jaqdu rwol attiv, informat u sod li jesiġi suq kompetittiv u innovattiv. Fil-verità, il-maġġoranza tal-konsumaturi Ewropej ma jħossuhomx kunfidenti, informati u protetti (8).

3.6

B’mod parallel, l-approċċ Ewropew qagħad wisq lura rigward il-konsumaturi b’mod kollettiv. L-UE ftit li xejn ħadmet f’dik li hi organizzazzjoni rappreżentattiva tal-konsumaturi. Għalhekk, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tippreżenta proposta konkreta dwar l-azzjoni kollettiva, li hi strument ta’ importanza kbira għall-ħarsien tal-interessi tal-konsumaturi kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll fil-livell Ewropew.

3.7

Id-dritt li l-konsumaturi jorganizzaw lilhom innifishom sabiex iħarsu l-interessi tagħhom jinsab fl-Artikolu 169 tat-Trattat. Għalhekk, huwa essenzjali li fil-livell Ewropew jiġi rikonoxxut li l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi jaqdu rwol uniku u insostitwibbli biex jiggarantixxu l-fiduċja u l-iżvilupp tas-suq uniku Ewropew. Dan jiġġustifika l-fatt li jiġu stabbiliti ċerti drittijiet u prinċipji bażiċi komuni, mingħajr ħsara għall-awtonomija tal-Istati Membri fid-definizzjoni tal-politiki nazzjonali.

3.8

F’Jannar 2011, il-Grupp Konsultattiv Ewropew tal-Konsumaturi (ECCG, European Consumer Consultative Group) inkluda l-punti li ġejjin fost ir-raġunijiet għaliex jinħtieġu organizzazzjonijiet tal-konsumaturi b’saħħithom:

Il-KESE diġà esprima l-fehma tiegħu dwar dan u hawnhekk itenni dak li qal dwar ir-rekwiżiti li għandhom jissodisfaw l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi (10).

3.9

Mingħajr organizzazzjonijiet tal-konsumaturi b’saħħithom, indipendenti mill-poteri politiċi u ekonomiċi, li jikkontribwixxu b’mod attiv f’suq ħieles u kompetittiv, li jesiġu informazzjoni trasparenti u li jaġixxu biex jiddefendu l-interessi individwali u kollettivi tal-konsumaturi, ikun aktar diffiċli li l-konsumaturi Ewropej ikollhom fiduċja.

4.1

L-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi huma alleati kruċjali biex terġa’ tinkiseb il-fiduċja tal-konsumaturi u biex jinbena s-suq intern. Għalhekk, il-KESE jappella lill-Kummissjoni ħalli tieħu l-inizjattiva biex tipprovdi lill-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi drittijiet minimi komuni b’mod partikolari d-dritt li jkunu konsultati u d-dritt li jiġu mismugħa permezz tar-rappreżentanti tagħhom, definizzjoni legali u/jew amministrattiva tad-drittijiet u l-interessi tal-konsumaturi fir-rigward ta’ konsultazzjoni minn qabel dwar miżuri li jolqtu d-drittijiet tagħhom jew l-interessi mħarsa mil-liġi, kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll fil-livell tal-UE, u d-dritt li jipparteċipaw fir-regolamentazzjoni tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali.

4.2

Peress li mhux possibbli li f’din l-opinjoni jiġu diskussi l-aspetti kollha li għandhom jiġu garantiti għall-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi rilevanti, il-Kumitat jenfasizza:

4.3

Il-KESE jfakkar li t-Trattat ta’ Lisbona, fil-Protokoll Nru 26 dwar is-servizzi ta’ interess ġenerali, u l-Artikolu 36 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali jinnotaw l-importanza tas-servizzi ta’ interess ġenerali għall-UE, li tistabbilixxi l-prinċipji li jiggwidaw l-approċċ tagħhom. Ifakkar ukoll li l-iskadenza stabbilita għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali ma setgħetx tiġi sodisfatta mis-suq biss (jew dan seta’ jsir biss f’kundizzjonijiet differenti rigward il-kwalità, is-sigurtà u l-aċċessibbiltà, it-trattament indaqs u l-aċċess universali) mingħajr intervent pubbliku. L-obbligu speċifiku ta’ servizz pubbliku huwa impost fuq il-fornitur permezz ta’ mandat ibbażat fuq kriterju ta’ interess ġenerali li jiżgura li s-servizz jiġi pprovdut f’kundizzjonijiet li jippermettulu jwettaq il-missjoni tiegħu (11).

4.4

Ħafna mis-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, bħall-elettriku, il-gass, l-ilma jew il-komunikazzjoni, tradizzjonalment kienu pprovduti mill-Istati li kellhom in-netwerks ta’ provvista. Id-dibattitu dwarhom sikwit kien jiffoka fuq ir-riskju (saħħa, sigurtà, ambjent), il-politiki strateġiċi tar-riżorsi naturali nazzjonali jew il-proċessi ta’ liberalizzazzjoni tas-swieq, bħas-settur tal-enerġija.

4.5

Mill-perspettiva tal-konsumatur, il-kwistjonijiet prinċipali huma li tiġi garantita s-sigurtà tal-provvista u li jiġi żgurat l-aċċess tagħhom, filwqt li l-prezz huwa l-fattur determinanti u kważi uniku fl-għażla tal-konsumatur.

Jekk il-konsumaturi diġà jsibu aktar diffikultajiet biex jipparagunaw is-servizzi milli biex jipparagunaw il-prodotti, allura ser ikollhom aktar diffikultajiet meta jiffaċċjaw termini kuntrattwali li normalment ma jiġux spjegati b’mod adegwat, bħal ngħidu aħna l-metodu użat biex jiġu stabbiliti t-tariffi u l-prezzijiet, li huwa wiesa’ u jinkludi ħafna komponenti minbarra s-servizz inkwistjoni. Barra minn hekk, dan il-metodu la hu diskuss u lanqas mifhum mill-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi tal-konsumaturi.

Għas-servizzi difettużi għandha tiġi stabbilita sistema li tixbah lil dik li teżisti għall-prodotti (RAPEX), b’tali mod li l-għaqdiet tal-konsumaturi jkunu jistgħu jiġbdu l-attenzjoni tal-konsumaturi dwar l-eżistenza ta’ dawn is-servizzi permezz tan-netwerks tagħhom.

4.6

L-Osservatorju tas-Suq tal-Enerġija jaqsam il-prezz tal-enerġija fi tliet gruppi prinċipali: l-ewwel wieħed hu l-enerġija, it-trasport u d-distribuzzjoni (netwerks), it-tieni wieħed hu t-taxxi oħrajn u t-tielet wieħed hu l-VAT, u jipparaguna l-prezzijiet tal-Istati Membri. Minkejja li ma ġewx identifikati – kif għandu jsir – l-elementi speċifiċi li jsawru l-grupp imsejjaħ “taxxi oħrajn” f’kull Stat Membru, dan it-tip ta’ qsim tal-prezz huwa possibbli għal servizzi oħra ta’ interess ekonomiku ġenerali (l-ilma, il-komunikazzjoni), u għalhekk din l-informazzjoni tkun utli jekk tingħata b’mod dettaljat f’setturi oħra wkoll.

4.7

Il-Kummissjoni Ewropea wettqet studji dettaljati dwar il-prezz ta’ ċerti servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali u enfasizzat id-data li ngħatat mill-Osservatorju tas-Suq tal-Enerġija. Hi tikkonkludi, fost affarijiet oħra, li:

4.8

Il-verità hi li, minkejja l-bosta korpi regolaturi differenti u l-inċentivi Ewropej biex id-deċiżjonijiet jittieħdu b’mod trasparenti, teżisti diskrepanza enormi fl-aċċess li l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi għandhom għall-informazzjoni u l-għarfien espert dwar l-operat tas-swieq tas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali, b’mod partikolari dwar il-mod kif jiġu stabbiliti l-prezzijiet u l-valuri inklużi fihom, l-aċċess għan-netwerks u l-mod kif dan kollu jaffettwa lill-konsumaturi.

4.9

Il-KESE jemmen li l-Kummissjoni Ewropea għandha tħeġġeġ lill-Istati Membri u lir-regolaturi nazzjonali biex jippromovu mhux biss it-trasparenza fl-informazzjoni u fit-teħid ta’ deċiżjonijiet, iżda wkoll il-bilanċ bejn l-interessi inkwistjoni – tas-setturi ekonomiċi regolati u tal-konsumaturi – filwaqt li jappoġġaw lill-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi tal-konsumaturi u d-diskriminazzjoni favurihom (pereżempju, permezz ta’ taħriġ speċifiku, azzjonijiet ta’ monitoraġġ, appoġġ finanzjarju).

4.10

Fil-fehma tal-KESE, il-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi fil-forums ta’ dibattitu u fil-korpi konsultattivi bl-istess kundizzjonijiet bħall-atturi ekonomiċi hija l-aktar strument adatt sabiex jiġi garantit li tingħata s-setgħa (“empowerment”) lill-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, u b’hekk, lill-konsumatur stess (12).

4.11

Madankollu, il-KESE jemmen li r-riskji (l-ewwel wieħed hu li l-organizzazzjonijiet jinżammu “f’gaġġa”) għandhom jixxejnu fid-dawl tal-importanza tal-ksib ta’ għarfien speċifiku dwar oqsma kumplessi b’impatt sinifikanti fuq il-kwalità ta’ ħajjet il-konsumaturi, li tista’ titħares biss permezz tar-rappreżentazzjoni effettiva tagħhom.

4.12

Il-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi fil-korpi u l-forums ta’ dibattitu tar-regolaturi, b’enfasi fuq il-forums fejn jiġu diskussi t-tariffi u l-prezzijiet (13), tista’ u għandha titħeġġeġ mill-istituzzjonijiet Ewropej, mhux biss bħala turija tal-indipendenza u t-trasparenza fil-proċess regolatorju, b’mod partikolari rigward l-istruttura tat-tariffi, iżda wkoll bħala kontribut għaċ-ċittadinanza attiva u għall-iżvilupp ta’ organizzazzjonijiet tal-konsumaturi b’saħħithom.

4.13

Din il-kwistjoni titfaċċa daqsxejn ukoll meta fid-direttivi dwar ir-regoli komuni għas-suq intern fil-qasam tal-elettriku u tal-gass naturali (14) jingħad li, “filwaqt li jżommu l-indipendenza tagħhom, mingħajr preġudizzju għall-kompetenzi speċifiċi tagħhom stess u b’mod konsistenti mal-prinċipji ta’ regolamentazzjoni aħjar, l-awtoritajiet regolatorji għandhom, fejn ikun il-każ, jikkonsultaw mal-operaturi tas-sistema ta’ trasmissjoni u, fejn ikun il-każ, jikkoperaw mill-qrib ma’ awtoritajiet nazzjonali relevanti oħra fit-twettiq tad-dmirijiet stabbiliti”. Madankollu, il-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw lill-konsumaturi u d-dibattitu magħhom mhumiex rakkomandati f’kull ambjent kompetittiv.

4.14

F’ambjenti kompetittivi, l-istruttura tat-tariffi taffettwa l-aċċess mhux biss tal-fornituri tas-servizzi iżda wkoll tal-konsumaturi, peress li tinfluwenza direttament il-prezz. Dan jista’ jwassal għall-esklużjoni jew l-immobbiltà tal-konsumaturi (15).

4.15

Ir-regolamentazzjoni ma kkunsidratx il-prezzijiet u l-ħtieġa li jsir dibattitu mar-rappreżentanti tal-konsumaturi dwar l-istrutturi tat-tariffi li fuqhom ikunu bbażati l-prezzijiet. Dawn l-aspetti huma nieqsa wkoll mill-atti legali tal-Unjoni dwar is-suġġett (pereżempju d-direttivi msemmijin). Madankollu, l-informazzjoni li jagħti b’mod sistematiku l-Osservatorju tas-Suq tal-Enerġija turi biċ-ċar li l-prezz ta’ dawn is-servizzi jinkludi spejjeż (taxxi u oħrajn) għall-konsumaturi u għall-intrapriżi stess li huma ta’ ħsara għall-kompetittività ta’ dawn tal-aħħar u li jżidu l-vulnerabbiltà tal-konsumaturi fi ħdan is-suq intern.

4.16

Jeżistu alternattivi rigward is-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali li għandhom impatt dirett fuq l-ispejjeż, li fl-aħħar mill-aħħar jinfluwenzaw il-prezz imħallas mill-konsumaturi. Il-KESE jqis li l-kompetizzjoni sana fis-suq uniku u l-ħarsien tal-konsumatur jiġġustifikaw l-intervent tal-istituzzjonijiet tal-UE biex jiggarantixxu aktar trasparenza fl-istabbiliment tal-prezzijiet tas-servizzi essenzjali ta’ interess ekonomiku ġenerali u biex isegwu l-evoluzzjoni tad-diversi komponenti u tariffi tagħhom. Għal dan il-għan, l-Istati Membri u r-regolaturi nazzjonali għandhom jiġu mħeġġa jappoġġjaw il-parteċipazzjoni attiva tal-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw lill-konsumaturi u l-SMEs fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet dwar l-istabbiliment tat-tariffi (16).

4.17

Fl-aħħar nett, il-KESE jixtieq ifakkar li jkun diffiċli li r-rappreżentazzjoni tal-konsumaturi tkun effikaċi jekk ma tiġix garantita l-possibbiltà ta’ azzjoni permezz ta’ rikorsi kollettivi. Għalhekk, jitlob lill-Kummissjoni terġa’ tibda l-ħidma relatata mal-implimentazzjoni ta’ rikors kollettiv Ewropew.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/8

1.1

Il-Kumitat iqis ta’ importanza kbira l-iżvilupp ta’ proposti għal azzjoni konkreta sabiex id-diversi istituzzjonijiet tal-UE jaġixxu skont il-kompetenzi tagħhom biex jiddefinixxu miżuri adegwati għall-implimentazzjoni tal-paragrafi 1 u 2 tal-Artikolu 11 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE). Dan il-proċess għandu jitqies bħala opportunità biex jitkabbru u jissaħħu l-istrutturi tad-djalogu mas-soċjetà ċivili fil-livell Ewropew iżda anki f’dak nazzjonali, reġjonali u lokali.

1.2

Id-demokrazija rappreżentattiva tibqa’ fil-qofol tad-demokrazija. Id-demokrazija parteċipattiva hija approċċ kumplementari u mhux alternattiva għad-demokrazija rappreżentattiva, li fuqha huma bbażati s-soċjetajiet kollha tagħna. Bl-istess mod, id-djalogu ċivili mhux qed jikkompeti mad-djalogu soċjali, iżda kull wieħed minnhom għandu rwol speċifiku u partikolari ħafna, skont kif stabbilit fit-Trattat.

1.3

Jeħtieġ li tiġi stabbilita demokrazija parteċipattiva effettiva kif stipulat fit-TUE u li tirrifletti l-valuri u l-identità tal-Unjoni Ewropea. Minħabba l-kriżi ekonomika, soċjali u politika attwali, il-ħtieġa li l-Artikolu 11 ikun implimentat bis-sħiħ hija ta’ importanza kbira jekk l-Unjoni Ewropea trid issaħħaħ il-leġittimità demokratika tagħha f’għajnejn iċ-ċittadini tagħha. Fl-aħħar mill-aħħar, huwa biss permezz ta’ iktar trasparenza, sens ta’ sjieda u l-parteċipazzjoni akbar miċ-ċittadini u s-soċjetà ċivili organizzata fuq livell nazzjonali u Ewropew, li l-Ewropa se tkun kapaċi tevita l-estremiżmu, tiddefendi l-valuri demokratiċi tagħha u tistabbilixxi “komunità ta’ destin”.

1.4

L-implimentazzjoni tal-Artikolu 11(1) u (2) tat-TUE għandha titqies bħala opportunità deċiżiva sabiex nimxu lil hinn mill-proċessi eżistenti ta’ konsultazzjoni u parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, li ġew żviluppati fuq il-livell Ewropew sa mill-White Paper tal-2001 dwar il-Governanza Ewropea. Diġà ġew żviluppati mudelli varji ta’ parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, li wħud minnhom marru aktar lil hinn minn skambju tal-informazzjoni u jistgħu jiġu kkunsidrati bħala eżempji tajbin biex fuqhom jinbena djalogu ċivili Ewropew, konformi mal-Artikolu 11(1) u (2).

1.5

Il-KESE għalhekk jirrakkomanda li:

1.6

Impenn sinifikattiv u dejjem aktar b’saħħtu tal-KESE fil-bini tal-ispazju pubbliku Ewropew jista’ għalhekk iħeġġeġ u jippromovi rwol dejjem aktar attiv tal-Kummissjoni, tal-Kunsill u tal-Parlament Ewropew fl-implimentazzjoni tal-Artikolu 11(1) u (2) tat-TUE. B’hekk, il-proċessi u r-riżultati li jirriżultaw minn dan għandhom jiġu apprezzati mill-istituzzjonijiet u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropej kollha.

2.1

Matul l-aħħar 12-il sena, il-KESE għamel progress sinifikanti fid-definizzjoni tad-djalogu ċivili Ewropew, tar-rwol kumplementari tiegħu fir-rigward tad-demokrazija rappreżentattiva u l-mod kif inhu differenti mid-djalogu soċjali. Id-djalogu ċivili ġie definit bħala proċess demokratiku u ta’ formazzjoni tal-opinjoni pubblika li jista’ jieħu diversi forom skont l-atturi involuti. Il-KESE qabel fuq definizzjoni tal-atturi u l-kunċetti tad-djalogu ċivili u dwar il-konnessjoni tiegħu mal-governanza parteċipattiva (1).

2.2

Il-KESE afferma wkoll mill-ġdid il-prinċipju tas-sussidjarjetà fuq livell Ewropew; ippropona sett preċiż ta’ 14-il kriterju kwantitattiv u kwalitattiv għall-evalwazzjoni tar-rappreżentanza tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li ġew magħżula jipparteċipaw fid-djalogu ċivili orizzontali, vertikali u settorjali; u ddefinixxa b’mod preċiż id-differenzi bejn il-konsultazzjoni (proċess minn fuq għal isfel) u d-djalogu ċivili (proċess minn isfel għal fuq jew aktar ċirkolari). Il-KESE b’hekk ikkontribwixxa għall-kisbiet istituzzjonali li issa huma mħaddna fl-Artikolu 11 tat-TUE (2).

2.3

It-TUE, li daħal fis-seħħ f’Diċembru 2009, japprova r-rikonoxximent formali tar-rwol tad-demokrazija parteċipattiva (djalogu ċivili, konsultazzjoni, l-Inizjattiva Ewropea għaċ-Ċittadini). L-Artikolu 11 (3) jibni fuq l-istituzzjoni ċentrali tad-demokrazija rappreżentattiva (l-Artikoli 10 u 12) (4), u jagħtiha iżjed saħħa, biex b’hekk jiġi espress mudell innovattiv Ewropew ta’ demokrazija.

2.4

Issa għandha ssir ħidma favur applikazzjoni konkreta tal-Artikolu 11. B’mod partikolari, jeħtieġ li jibda x-xogħol fuq il-paragrafi 1 u 2, minħabba li l-prattiki ta’ konsultazzjoni msemmija fil-paragrafu 3 issa huma żviluppati sew u l-Inizjattiva Ewropea għaċ-Ċittadini ġiet regolamentata (5). L-istorja tal-KESE għallmitna, fil-fatt, li sabiex ikollok strutturi ta’ djalogu effikaċi, jeħtieġ li jkun hemm qafas regolatorju preċiż kif ukoll kontinwità istituzzjonali.

2.5

F’Marzu 2010, il-KESE stieden lill-Kummissjoni “biex […] tippubblika Green Paper dwar id-djalogu ċivili li tkopri l-implimentazzjoni prattika tal-Artikoli 11(1) u 11(2), tikkunsidra l- prattika eżistenti, tiddefinixxi l-proċeduri u l-prinċipji b’mod aktar preċiż, tevalwahom u, flimkien mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili ttejibhom b’mod partikolari billi toħloq strutturi definiti sew” (6). Sena wara, fl-2011, laqgħa straordinarja ospitata mill-Grupp III tal-KESE bit-tema “X’inhuma l-prospetti għad-demokrazija parteċipattiva fl-Ewropa?” reġgħet qajmet dawn it-talbiet u approvat Pjan Direzzjonali għal Demokrazija Parteċipattiva (7).

2.6

Il-KESE josserva li, apparti l-prattiki ta’ konsultazzjoni u r-regolamentazzjoni tal-Inizjattiva Ewropea għaċ-Ċittadini, li daħlet fis-seħħ fl-1 ta’ April 2012, ma seħħet l-ebda evoluzzjoni fid-diversi istituzzjonijiet rigward id-dispożizzjonijiet dwar id-djalogu ċivili (Artikolu 11(1) u (2)) u li t-talba ta’ Green Paper dwar din it-tema għadha ma rċevietx tweġiba pożittiva.

2.7

Barra minn hekk, fl-Ewropa kollha nfirxet kriżi ekonomika strutturali, li tqajjem dubji dwar il-bażi li fuqha hija mibnija l-integrazzjoni tal-UE u li tgħin ukoll biex issaħħaħ fenomenu doppju u perikoluż. Minn naħa, bidla għal negozjati intergovernattivi għas-sejba ta’ soluzzjonijiet għall-kriżi, bi proliferazzjoni ta’ summits Ewropej; min-naħa l-oħra, distanza dejjem tikber bejn iċ-ċittadini u l-organizzazzjonijiet tagħhom, u l-istituzzjonijiet tal-UE. Ma’ dan imbagħad tiżdied l-idea mifruxa li l-UE mhux biss ma jirnexxilhiex tistabbilixxi mod kif toħroġ mill-kriżi, iżda timponi politiki ta’ awsterità li jolqtu liċ-ċittadini Ewropej kollha, bi djalogu kważi ineżistenti mad-diversi setturi tas-soċjetà ċivili organizzata fir-rigward tal-għażliet li jsiru. In-nuqqas ta’ fehim u d-distanza jidhru għalhekk li qed jiżdiedu, u dan iwitti t-triq għal xenarju perikoluż fejn l-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea stess jistgħu jitilfu l-leġittimità tagħhom.

2.8

Il-KESE huwa konvint li d-dinamiki maħluqa mit-TUE, kif ukoll il-varjetà u l-firxa tal-kwistjonijiet u tal-prijoritajiet issa inklużi fl-aġenda politika tal-Unjoni jeħtieġu rilanċ enerġetiku u determinat tal-metodu Komunitarju. Dan kollu jista’ jseħħ biss permezz ta’ tisħiħ u aġġornament ta’ metodu bħal dan, filwaqt li tissaħħaħ id-demokrazija parlamentari, li hija l-bażi fundamentali tal-istituzzjonijiet tal-UE, kif ukoll permezz ta’ staġun ġdid ta’ impenn dirett tas-soċjetà ċivili li jkollu l-għan li jsaħħaħ l-identità Ewropea u jqajjem l-interess taċ-ċittadini. Involviment akbar tal-pubbliku permezz tad-djalogu ċivili, kemm fil-forom diretti tiegħu kif ukoll permezz tal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi, kif previst mill-Artikolu 11, qed isir sfida kruċjali għall-futur tal-proġett Ewropew. Fl-aħħar mill-aħħar hija kwistjoni ta’ sjieda, appoġġ, trasparenza u t-tisħiħ tal-leġittimità demokratika tal-proċessi ta’ teħid tad-deċiżjonijiet.

2.9

L-Artikolu 11 u l-implimentazzjoni tiegħu huma għalhekk strument ta’ valur sabiex id-demokrazija parteċipattiva titħaddem fil-prattika, u l-KESE bla dubju għandu l-esperjenza kollha meħtieġa biex jipproponi lilu nnifsu bħala katalizzatur ta’ dan il-proċess ta’ tisħiħ tal-ħajja demokratika Ewropea, b’koordinazzjoni mill-qrib mad-diversi istituzzjonijiet tal-UE u n-netwerks Ewropej u nazzjonali ewlenin tas-soċjetà ċivili organizzata.

2.10

Il-KESE huwa konxju li qed jirrifletti biss parti mid-diversità inerenti fit-terminu “soċjetà ċivili organizzata” (8) u proprju minħabba f’hekk, b’approċċ pragmatiku, ħa minn żmien ilu diversi passi sabiex ir-relazzjonijiet tiegħu mas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea jissejsu fuq bażi dejjem iktar wiesgħa. Fi żmien ta’ kriżi, il-KESE jsostni li t-tisħiħ ta’ “pont” bħal dan bejn l-istituzzjonijiet u s-soċjetà ċivili huwa aktar kruċjali milli kien qatt qabel, sabiex jakkumpanja l-għażliet politiċi strutturali u anke r-riformi istituzzjonali li l-UE hija mitluba li tagħmel sabiex ikollha futur.

2.11

L-Artikolu 11 kollu huwa messaġġ ċar ta’ fiduċja fil-valur miżjud ta’ ċittadinanza attiva, fil-valur tad-demokrazija parteċipattiva u fir-rwol li din jista’ jkollha fit-tisħiħ tas-sens ta’ sjieda taċ-ċittadin fil-proġett Ewropew, filwaqt li toħroġ opinjoni pubblika Ewropea dejjem aktar infurmata u konsistenti. L-Artikolu 11, billi jqiegħed it-tradizzjoni diġà stabbilita sew ta’ konsultazzjoni (paragrafu 3) fil-kuntest tal-pilastru parteċipattiv, jindika fil-paragrafi 1 u 2 tiegħu bidla sinifikattiva lejn mudell aktar avvanzat ta’ djalogu strutturat.

2.12

Wara 15-il sena ta’ ħolqien ta’ teoriji u tfassil ta’ dokumenti importanti, li jinsabu fl-istess kompendju diġà msemmi (9), illum huma meħtieġa azzjonijiet u strumenti speċifiċi mmirati għal kull istituzzjoni tal-UE; madankollu, fl-istess waqt għandha tiġi żviluppata strateġija globali koordinata u koerenti biex tippermetti eżekuzzjoni aħjar tal-mira ġenerali tal-Artikolu.

2.13

Il-KESE javża kontra t-tentazzjoni li jiġi trasformat il-qafas preskrittiv tal-Artikolu 11 (b’mod partikolari l-paragrafi 1 u 2) f’xi ħaġa sempliċiment deskrittiva, daqslikieku kien ritratt ta’ dak li diġà jeżisti. Dan kieku ma jirriflettix l-intenzjonijiet tal-leġislatur, u lanqas ma jikkorrispondi mal-aspettattivi kbar tas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea.

3.1

Il-KESE jsostni li biex jibdew jiġu żviluppati miżuri prattiċi għall-implimentazzjoni tal-Artikolu 11(1) u (2), ikun utli li wieħed jibni fuq il-prattika tajba li diġà teżisti.

3.2

Fi ħdan l-Unjoni Ewropea, f’dawn l-aħħar għaxar snin, kibru b’mod progressiv il-forom ta’ kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Fil-parti l-kbira dawn huma prattiki ta’ konsultazzjoni mmexxija mill-Kummissjoni Ewropea.

3.3

Fil-livell tal-Kummissjoni, numru dejjem jiżdied ta’ direttorati ġenerali żviluppa għadd ta’ proċessi ta’ konsultazzjoni, b’miri, regolarità, daqs u impatti differenti. Dawn evolvew b’mod sostanzjalment indipendenti u ta’ sikwit inbidlu f’“forums konsultattivi” veri u proprji. Varjetà ta’ sitwazzjonijiet u riżultati li, f’ċertu każijiet, diġà ħadu forom pjuttost strutturati ta’ djalogu permanenti mas-soċjetà ċivili (10). Il-Kumitat jenfasizza li l-istruttura legali ta’ dawn il-konsultazzjonijiet m’għandhiex tiġi konfuża mal-bini ġdid ta’ djalogu ċivili, li jrid isir strutturat u jitpoġġa fuq bażi soda permanenti.

3.4

L-istrutturi li jeżistu jinkludu l-forum tal-UE dwar is-saħħa tad-DĠ Saħħa u Konsumaturi (SANCO); il-Pjattaforma għad-Drittijiet Fundamentali tal-Aġenzija tal-UE għad-Drittijiet Fundamentali, il-grupp ta’ kuntatt tas-soċjetà ċivili tad-DĠ Żvilupp u Kooperazzjoni – EuropeAid (DEVCO) u d-Djalogu mas-Soċjetà Ċivili stabbilit mid-DĠ Kummerċ (TRADE).

3.5

Dan tal-aħħar forsi huwa l-mekkaniżmu ta’ djalogu strutturat settorjali l-aktar evolut, sew minħabba n-numru pjuttost vast ta’ atturi involuti (aktar minn 800 organizzazzjoni reġistrata), kif ukoll minħabba li kważi nofshom huma bbażati f’wieħed mill-Istati Membri u mhux fi Brussell. Huwa wkoll l-uniku mekkanimżu li għalih saret valutazzjoni esterna (11) min-naħa tal-istess DĠ Kummerċ.

3.6

It-tieni eżempju huwa l-“Forum Ewropew dwar l-Integrazzjoni” (12), li nħoloq fl-2009 permezz ta’ inizjattiva konġunta tal-KESE u tal-KE. Il-forum hu magħmul fuq bażi stabbli ta’ madwar mitt parti interessata Ewropej u nazzjonali, u fih jipparteċipaw b’mod kostanti l-Parlament Ewropew, il-Kumitat tar-Reġjuni u r-rappreżentanti tal-gvernijiet tal-Istati Membri. Wara bidu diffiċli, illum sar ċentru ta’ djalogu strutturat dwar l-evoluzzjoni prattika tal-aġenda Ewropea dwar il-politiki ta’ integrazzjoni, b’mod speċjali fil-fażi ex ante.

3.7

It-tielet eżempju huwa l-forums tas-soċjetà ċivili fil-kuntest tas-sistema kumplessa tar-relazzjonijiet esterni tal-UE. Niftakru, b’mod partikolari, fis-suċċess tal-kumitati konsultattivi konġunti li ġew stabbiliti fil-kuntest tan-negozjati ta’ adeżjoni mal-UE, ir-rwol tal-kumitat konsultattiv Cariforum-UE fil-monitoraġġ tal-Ftehim ta’ Sħubija Ekonomika speċifiku bejn l-UE u l-Cariforum, u r-rwol tas-soċjetà ċivili mħaddan fil-qafas tal-Ftehim ta’ Kummerċ Ħieles bejn l-UE u l-Korea.

3.8

Il-każ tal-Ftehim ta’ Cotonou (13) huwa forsi l-aktar wieħed kumpless u strutturat, kemm minħabba n-numru ta’ pajjiżi u partijiet interessati involuti, kif ukoll minħabba n-numru ta’ azzjonijiet meħuda. Jirrikonoxxi b’mod formali ir-rwol kumplementari u l-kontribut potenzjali tal-atturi mhux statali [definiti bħala s-settur privat, l-imsieħba ekonomiċi u soċjali u s-soċjetà ċivili] għall-proċess tal-iżvilupp (14). Il-KESE ngħata l-mandat speċifiku li jorganizza laqgħat regolari mal-atturi soċjoekonomiċi tal-AKP u l-UE. Barra minn hekk, ġie żviluppat programm speċifiku ta’ appoġġ finanzjarju fid-diversi pajjiżi, immaniġġjat mid-delegazzjonijiet tal-UE, bl-involviment dejjem akbar ta’ atturi bħal dawn u l-investiment fil-bini ta’ kapaċitajiet (15).

3.9

Fl-aħħar niġbdu l-attenzjoni għall-Agora taċ-Ċittadini tal-Parlament Ewropew. Dan organizza, għalkemm mhux b’mod regolari u b’riżultati varjati, tliet laqgħat tematiċi minn mindu tnediet l-inizjattiva fl-2007, bil-parteċipazzjoni wiesgħa tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropea (16). Il-ħidma bħalissa hija s-suġġett ta’ valutazzjoni speċifika fi ħdan il-Parlament Ewropew, bir-rikonoxximent tal-ħtieġa li titnieda mill-ġdid f’forma iżjed effettiva fil-futur.

3.10

Ta’ min jinnota wkoll xi eżempji fuq livell internazzjonali ta’ parteċipazzjoni effettiva tas-soċjetà ċivili fil-proċessi ta’ teħid tad-deċiżjonijiet. Dawn jinkludu l-Konvenzjoni ta’ Aarhus (17) tal-Kummissjoni Ekonomika għall-Ewropa tan-Nazzjonijiet Uniti u l-Kodiċi ta’ Prattika Tajba għall-Parteċipazzjoni Ċivili fil-Proċess ta’ Teħid ta’ Deċiżjonijiet adottat mill-Konferenza tal-Organizzazzjonijiet Mhux Governattivi Internazzjonali (INGOs) tal-Kunsill tal-Ewropa (18).

3.11

Il-Konvenzjoni ta’ Aarhus tipprevedi mhux biss li l-pubbliku u l-organizzazzjonijiet rilevanti tas-soċjetà ċivili jkollhom id-dritt għal “aċċess għal informazzjoni ambjentali” minn awtoritajiet pubbliċi, iżda wkoll id-dritt għal “parteċipazzjoni pubblika fit-teħid ta’ deċiżjonijiet ambjentali” u l-possibbilità li l-pubbliku jkollu d-dritt jikkontesta d-deċiżjonijiiet pubbliċi. Barra minn hekk, ir-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili jistgħu jinnominaw membri għall-Kumitat ta’ Konformità tal-Konvenzjoni u jistgħu jiġu rappreżentati fil-Bureau. Fl-aħħar nett, appoġġ finanzjarju huwa disponibbli għall-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

3.12

Fir-rigward tal-Kunsill tal-Ewropea, il-Kodiċi ta’ Prattika Tajba, rikonoxxut mill-Kumitat tal-Ministri, għandu l-għan li jtejjeb il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili fit-teħid ta’ deċiżjonijiet politiċi fil-livelli lokali, reġjonali u nazzjonali. Il-Kodiċi jsemmi erba’ livelli differenti ta’ parteċipazzjoni (informazzjoni, konsultazzjoni, djalogu u sħubija) li jistgħu jintużaw bħala matriċi kemm mis-soċjetà ċivili kif ukoll mill-awtoritajiet pubbliċi.

3.13

Hemm ukoll eżempji tajbin fuq livell reġjonali u nazzjonali. Fost dawn tispikka l-‘Grenelle Environnement’ Franċiża, maħluqa fl-2007 b’inizjattiva tal-President Franċiż (19). Il-forum għaqqad flimkien rappreżentanti tal-Istat, awtoritajiet lokali, NGOs u lill-imsieħba soċjali fi proċess ta’ djalogu u sħubija, li eventwalment wassal għal żewġ pakketti sinifikanti ta’ liġijiet ambjentali, fl-2008 u fl-2010 rispettivament. Barra minn hekk, wara proposta tal-‘Grenelle Environnement’, fl-2008 l-isem tal-KES Franċiż inbidel għal Kunsill Ekonomiku, Soċjali u Ambjentali u ġew maħtura membri li jirrappreżentaw dan il-qasam (20). Fl-aħħar nett, għandhom jissemmew forom oħra ta’ djalogu ċivili stabbiliti fil-livell nazzjonali u lokali, bħal pjattaformi ta’ kooperazzjoni, patti, protokolli u ftehimiet ta’ kooperazzjoni, eċċ., li għandhom jiġu sfruttati b’mod adatt.

4.1

Is-sitwazzjoni attwali hija xhieda ta’ eżempji ta’ interess straordinarju li, fil-fatt, marru lil hinn sew mill-forom standard ta’ sempliċi konsultazzjoni. F’diversi każijiet wasslu għal proċessi aktar stabbli u artikolati ta’ parteċipazzjoni attiva u ta’ konsolidazzjoni ta’ forom ta’ kooperazzjoni li jipprevedu forom possibbli ta’ djalogu ċivili strutturat, kif preskritt mill-Artikolu 11 tat-TUE. Dawn il-prattiki madankollu mhumiex magħrufa biżżejjed barra miċ-ċirku tal-esperti ta’ kull qasam u jeħtieġ li jiġu vvalutati, promossi aktar u estiżi, filwaqt li għandhom jingħataw ukoll aktar stabilità.

4.2

Kif dawn il-forums se jiġu perċepiti mid-diversi partijiet interessati, b’mod partikolari fir-rigward tal-effettività taghħhom, jiddependi wkoll minn għadd ta’ fatturi: mil-livell pjuttost diversifikat tas-sjieda tal-proċess, mil-livell perċepit ta’ rappreżentanza tal-partijiet interessati (21), mill-kundizzjonijiet finanzjarji li jappoġġjaw jew ma jappoġġjawx il-parteċipazzjoni anke ta’ entitajiet anqas strutturati u mhux preżenti fi Brussell, mill-kapaċità teknika li jkun hemm kontribut attiv fid-diskussjoni u l-assigurazzjoni ta’ segwitu għall-proċess, u mill-kontinwità tal-investiment operattiv imwettaq mill-istituzzjonijiet tal-UE.

4.3

Jeħtieġ li jiġu enfasizzati xi aspetti importanti ta’ dawn il-proċessi:

4.4

Dawn l-osservazzjonijiet jiżvelaw massa kritika potenzjali li, jekk tiġi implimentata b’mod sistematiku u ssir magħrufa b’mod adatt, tista’ tirrappreżenta pass importanti għall-bini tad-demokrazija parteċipattiva f’livell Ewropew. Fi kwalunkwe każ, dan jippermetti li dan il-pilastru tad-demokrazija Ewropea jkun viżibbli, kemm f’għajnejn il-pubbliku kif ukoll ġewwa d-diversi istituzzjonijiet. B’hekk, il-volum tal-kontribut tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropej u l-isforzi li l-UE ilha tagħmel għal xi żmien isiru aktar magħrufa u jiġu apprezzati aktar.

4.5

Il-KESE għalhekk jipproponi li l-Kummissjoni Ewropea, bil-kollaborazzjoni attiva tal-istituzzjonijiet l-oħra kollha, tniedi studju ħafna ikbar u aktar iddettaljat.

4.6

Wara għaxar snin mill-White Paper dwar il-governanza Ewropea (23), studju bħal dan għandu joffri evalwazzjoni aktar kompleta tar-riżultati miksuba, l-impatt tanġibbli fuq il-proċess leġislattiv, l-iżviluppi mhux mistennija li saru u li ġew sperimentati, il-problemi li nstabu, in-nuqqasijiet u l-inkongruwenza li ġew innotati, u l-ispejjeż, filwaqt li jidentifika, fl-aħħar, l-elementi neċessarji sabiex ikun hemm parteċipazzjoni iktar adatta u estiża. L-istudju għandu jevalwa wkoll l-effikaċja konkreta u l-ambitu tas-sistema attwali ta’ kooperazzjoni strutturata mas-soċjetà ċivili, u jikkunsidra modi kif tista’ ssir iktar effettiva. Għandu jqis ukoll il-prattiki tajba li jistgħu jiġu promossi u kif dawn jistgħu jiġu żviluppati aktar. Għandu jevalwa kif u sa liema punt din il-massa ta’ xogħol sinifikattiva hija magħrufa u perċepita barra miċ-ċirku tal-gruppi ta’ esperti, u kif tikkontribwixxi għat-twessigħ tal-parteċipazzjoni demokratika u ssaħħaħ l-appoġġ għall-proġett Ewropew, u b’hekk għat-tiswir ta’ spazju pubbliku Ewropew. L-istudju għandu jinkludi wkoll suġġerimenti għal valutazzjoni tal-impatt kemm mill-perspettiva tal-istituzzjonijiet kif ukoll mill-perspettiva tad-diversi partijiet interessati tas-soċjetà ċivili organizzata.

4.7

Mfassal fid-dawl tal-Artikolu 11 (24), u li għalhekk jinvolvi b’mod dirett u attiv l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, studju bħal dan jista’ jsir bażi tajba ta’ ħidma biex jiġu identifikati linji gwida u modi prattiċi oħra għall-iżvilupp tad-djalogu strutturat skont l-Artikolu 11 tat-TUE. B’hekk ikun jista’ joffri l-elementi meħtieġa għad-definizzjoni ta’ proposti operattivi suċċessivi u aktar preċiżi min-naħa tal-Kummissjoni u l-istituzzjonijiet l-oħra tal-UE, b’konformità mal-Green Paper imsemmija fil-punt 2.5 li l-importanza tagħha qed tiġi enfasizzata mill-Kumitat. L-istudju għandu jidentifika b’mod partikolari l-linji gwida u l-prattiki komuni li jista’ jkun hemm għall-istituzzjonijiet kollha, anke fir-rigward tal-awtonomija individwali tagħhom, bil-għan li jiġi żviluppat proċess mhux ambigwu, effettiv, inklużiv u trasparenti għall-parteċipazzjoni strutturata tas-soċjetà ċivili għall-bini tal-proġett Ewropew.

4.8

Il-KESE jista’ bla ebda dubju jikkontribwixxi hawnhekk, billi jislef l-għarfien espert u n-netwerks tiegħu: għandu jaqdi rwol attiv kemm fil-ħolqien kif ukoll fl-implimentazzjoni tal-istudju, u wara fit-tixrid tar-riżultati, b’mod partikolari fis-27 Stat Membru.

4.9

Fit-23 ta’ Ġunju li għadda, il-KE u l-PE taw bidu għal reġistru komuni tat-trasparenza, li huwa s-suċċessur ta’ dak maħruġ mill-Kummissjoni fl-2008. Dan diġà jinkludi eluf ta’ organizzazzjonijiet, ġejjin minn kull parti tas-soċjetà ċivili Ewropea. Dawn l-organizzazzjonijiet iridu jipprovdu firxa pjuttost estensiva ta’ informazzjoni u jaħdmu biex jirrispettaw kodiċi ta’ kondotta komuni (25). Dan ir-reġistru uniku, komuni għaż-żewġ istituzzjonijiet, b’interess diġà muri mill-Kunsill biex jiġi inkluż fih, juri direzzjoni preċiża u rieda għal kooperazzjoni koordinata bejn l-istituzzjonijiet biex jipproċedu b’mod ikkoordinat fir-rigward ta’ kwistjoni daqshekk importanti u sensittiva għar-relazzjonijiet mas-soċjetà ċivili.

4.10

Il-KESE jsostni li reġistru bħal dan, li llum huwa mmirat esklużivament lejn objettiv ta’ trasparenza fir-rigward ta’ min ikollu kuntatt mal-istituzzjonijiet tal-UE biex jinfluwenza l-politiki tagħhom, jista’ jsir b’mod progressiv għodda għall-identifikazzjoni tal-partijiet interessati fid-djalogu ċivili fir-rigward tal-kriterji ta’ rappreżentanza. Il-possibilitajiet li r-reġistru joħloq għall-iżvilupp ta’ djalogu ċivili strutturat għandhom għalhekk jiġu esplorati fil-kuntest tal-istudju li saret referenza għalih hawn fuq.

4.11

It-Trattat ta’ Lisbona jiftaħ ukoll twieqi ta’ opportunità ġodda relatati mal-Kunsill Ewropew. Dan issa sar struttura permanenti u l-President tal-Kunsill Ewropew issa huwa elett għal mandat ta’ sentejn u nofs, li jista’ jiġġedded. Dan joħloq il-bażi għall-istrutturar ta’ prospettiva aktar fit-tul u relazzjonijiet aktar stabbli mas-soċjetà ċivili organizzata. Il-Kunsill Ewropew huwa mistenni wkoll jissodisfa l-obbligu tal-Artikolu 11 tat-TUE. Il-fatt li llum dan huwa responsabbli biex jistabbilixxi l-linji gwida wiesgħa tal-politika tal-UE jagħmel aktar importanti mil-lat strateġiku l-iżvilupp ta’ kooperazzjoni li tevolvi b’mod gradwali lejn djalogu ċivili strutturat. Il-KESE jikkunsidra li l-Kunsill għandu joħloq unità speċjali inkarigata mid-djalogu mas-soċjetà ċivili u, fil-qafas tal-funzjonijiet speċifiċi tiegħu, il-KESE huwa disponibbli biex jikkoopera mill-qrib mal-Kunsill għall-iżvilupp konkret ta’ din il-prospettiva.

5.1

Fl-aħħar għaxar snin, anke l-KESE immodifika b’mod sostanzjali l-metodi ta’ ħidma tiegħu u fuq kollox kabbar l-involviment tal-partijiet interessati, l-esperti u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropea fix-xogħlijiet tiegħu.

5.2

Saru bidliet fl-aspetti kollha ta’ ħidmet il-KESE: l-aspett l-aktar tradizzjonali tal-ħidma tiegħu (l-opinjonijiet) bl-involviment dejjem jikber tal-esperti u ż-żieda kbira tas-seduti (ta’ tul li jvarja); l-istabbiliment tal-Grupp ta’ Kuntatt mal-Organizzazzjonijiet tas-Soċjetà Ċivili; id-diversi konferenzi u avvenimenti organizzati fi ħdan il-programmi tas-sezzjonijiet speċjalizzati, il-gruppi u l-presidenzi, kemm fi Brussell kif ukoll fl-Istati Membri tal-UE; ix-xogħol li sar fuq l-Istrateġija Ewropa 2020 flimkien mal-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali u organizzazzjonijiet simili fl-Istati Membri; u fl-aħħar nett, l-istess firxa varjata ta’ attivitajiet fil-kuntest tar-relazzjonijiet esterni tal-KESE.

5.3

Dik li toħroġ hija stampa ta’ relazzjonijiet u djalogi sostanzjali u dejjem iktar b’saħħithom ma’ firxa usa’ u iktar varjata ta’ atturi mis-soċjetà ċivili organizzata Ewropea: żvilupp fuq ħafna livelli u settorjali ħafna, fejn l-atturi diversi għandhom it-tendenza li ma jkunux konxji tal-azzjonijiet ta’ xulxin, u fuq kollox, il-potenzjal globali tagħhom ma jiġix sfruttat biżżejjed.

5.4

Minħabba f’hekk, il-KESE għandu jimpenja ruħu biex:

5.5

Il-KESE għandu joħloq is-sinerġiji utli kollha mal-istituzzjonijiet l-oħra tal-UE sabiex tiġi żgurata implimentazzjoni tajba tal-Artikolu 11. Għal dan il-għan il-KESE jtenni l-impenn tiegħu li jiftaħ prospetti ta’ xogħol ġodda mal-Kunsill Ewropew u li jsaħħaħ u jwessa’ l-opportunitajiet kollha ta’ kooperazzjoni diġà eżistenti mal-Parlament Ewropew, mal-Kummissjoni Ewropea u mal-Kumitat tar-Reġjuni.

5.6

Il-Protokoll il-ġdid ta’ kooperazzjoni ffirmat mill-KESE mal-Kummissjoni Ewropea  (27), li jikkonsolida u jsaħħaħ ir-rwol tal-KESE bħala intermedjarju privileġġat bejn l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u l-istituzzjonijiet tal-UE, joffri għadd kbir ta’ opportunitajiet li għandhom jiġu żviluppati b’konvinzjoni. Dan il-Protokoll jikkonsolida u jsaħħaħ l-oqsma ta’ kooperazzjoni żviluppati fis-snin li għaddew u jistabbilixxi toroq konkreti ġodda u ambizzjużi li jwasslu għal applikazzjoni progressiva u konġunta tal-Artikolu 11 tat-TUE, bil-għan li tiġi żviluppata “demokrazija parteċipattiva fil-livell tal-Unjoni bil-għan li jsaħħu l-leġittimità demokratika tagħha” (28). B’mod partikolari, “il-Kummissjoni tqis din il-kooperazzjoni bħala għodda privileġġata għall-organizzazzjoni ta’ djalogu miftuħ, trasparenti u regolari ma’ assoċjazzjonijiet rappreżentattivi u s-soċjetà ċivili kif stipulat fl-Artikolu 11 tat-TUE” (29).

5.7

Fil-fatt, il-Protokoll jidentifika żewġ opportunitajiet ta’ importanza kruċjali għall-iżvilupp ta’ kooperazzjoni bħal din, li jistgħu jsiru qafas stabbli u strutturat li fih jiġi inkluż b’mod progressiv netwerk dejjem aktar wiesa’ ta’ organizzazzjonijiet rappreżentattivi tas-soċjetà ċivili Ewropea, sabiex tingħata aktar forma lill-iżvilupp prattiku tad-djalogu ċivili strutturat imsemmi fl-Artikolu 11(2):

5.8

Il-KESE għandu barra minn hekk jimpenja ruħu biex joħloq l-aktar sinerġiji adatti mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kemm fuq livell nazzjonali kif ukoll fuq livell Ewropew, filwaqt li jiżviluppa kooperazzjoni strutturata fuq iż-żewġ livelli.

5.9

B’mod partikolari, kooperazzjoni strutturata bħal din tista’ tiġi żviluppata fil-livell nazzjonali bħala l-kontribut li l-Protokoll issa jitlob mill-KESE fil-forma ta’ “valutazzjoni tal-implimentazzjoni tal-leġislazzjoni tal-UE b’mod partikolari b’rabta mal-klawżoli orizzontali, kif previst fl-Artikoli 8 sa 12 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE)” (30). Għal dan il-għan, għandha tissaħħaħ il-kooperazzjoni eżistenti mal-KES nazzjonali u ma’ istituzzjonijiet simili.

5.10

Fl-aħħar nett, fl-2004 l-KESE stabbilixxa l-Grupp ta’ Kuntatt mal-korpi u n-netwerks Ewropej tas-soċjetà ċivili, li ssir referenza għalihom anke fil-Protokoll rivedut. Fil-kuntest tal-prospetti msemmija, il-KESE iqis li hu meħtieġ li jiġi rivedut, ristrutturat u mogħti ħajja ġdida r-rwol tal-Grupp ta’ Kuntatt, u b’mod partikolari dan għandu jinfetaħ għall-oqsma kollha tas-soċjetà ċivili organizzata u b’referenza għall-kompożizzjoni aktar diversifikata tat-tliet Gruppi tal-KESE. Tisħiħ bħal dan jista’ jirrappreżenta pass speċifiku lejn progress deċiżiv fl-implimentazzjoni tal-Artikolu 11(1) tat-TUE (fir-rigward tad-djalogu ċivili orizzontali), billi jagħmel lill-KESE pjattaforma li tiffaċilita dan il-proċess. Il-Grupp ta’ Kuntatt rivedut u msaħħaħ b’dan il-mod jista’ jaqdi rwol dejjem aktar ta’ valur fi ħdan il-KESE, b’mod partikolari fil-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-Artikolu 11.

6.1

Il-KESE huwa tal-fehma li hija r-responsabbiltà tiegħu li jsir dejjem iktar iċ-ċentru ta’ eċċellenza għad-djalogu ċivili Ewropew, u jiżviluppa u jipperfezzjona strumenti li diġà jeżistu, u jrawwem forom ġodda ta’ djalogu strutturat u forums miftuħa u parteċipattivi għall-partijiet interessati: dan għandu jkun parti minn strateġija globali u għandu jinvolvi dejjem iktar parteċipazzjoni adatta tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropea, bil-għan li jiġu mmultiplikati l-prattiki tajba tad-djalogu ċivili fil-livelli kollha. B’dan il-mod il-KESE jista’ jagħti kontribut ewlieni għall-implimentazzjoni tal-Artikolu 11.

6.2

Il-KESE jemmen li għandha tibda l-ħidma sabiex jissawwar spazju li jirrappreżenta b’mod viżibbli din l-epoka ġdida ta’ demokrazija parteċipattiva. Barra milli jirrappreżenta innovazzjoni kemm fis-sustanza kif ukoll fil-metodu użat, dan għandu jsaħħaħ ukoll il-proċess ġenerali u fih innifsu joħloq avveniment ta’ komunikazzjoni. Dan huwa mod biex tingħata forma u sustanza lill-kostruzzjoni ta’ sfera pubblika Ewropea, proposta mill-filosfu Jürgen Habermas, li hija l-kundizzjoni fundamentali tal-proġett Ewropew kollu kemm hu, iżda li għadha ’l bogħod milli tinħoloq fir-realtà. Din il-ħidma qed issir dejjem iżjed urġenti fid-dawl tal-kriżi u r-riskji enfasizzati qabel li jispiċċa jisfaxxa l-appoġġ demokratiku għall-integrazzjoni Ewropea.

6.3

Fil-KESE l-proposta ta’ spazju bħal dan diġà ġiet espressa kemm matul il-konferenzi organizzati fi ħdan il-KESE (31), kif ukoll f’opinjoni reċenti u awtorevoli dwar ir-Rinnovazzjoni tal-Metodu Komunitarju (32).

6.4

Il-KESE jikkunsidra li spazju strutturat bħal dan għad-djalogu ċivili Ewropew jista’ jieħu l-forma ta’ avveniment annwali, bl-istruttura u l-għanijiet li ġejjin:

6.5

Il-KESE jsostni li dan avveniment jista’ jirrappreżenta spinta kostruttiva li biha l-istituzzjonijiet kollha tal-UE jagħmlu d-djalogu ċivili ħidma orizzontali għad-direttorati ġenerali kollha tal-Kummissjoni, għall-gruppi ta’ ħidma kollha tal-Kunsill u għall-kumitati kollha tal-Parlament Ewropew, b’mod trasparenti u bilanċjat, fir-rigward tad-diversi partijiet tas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea, kif diġà mitlub mill-Parlament Ewropew (35).

6.6

Sabiex din il-prospettiva tingħata aktar saħħa u konsistenza, il-KESE jitlob ukoll li l-Kummissjoni tifformula mill-ġdid proposta preċiża u definittiva fir-rigward tal-Istatut Ewropew tal-Assoċjazzjonijiet Ewropej, kif iħeġġu bil-qawwa l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropej u kif diġà ġie mitlub aktar minn darba f’diversi opinjonijiet tal-KESE.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/16

1.3.1

Il-KESE jirrakkomanda li:

2.1

Skont il-viżjoni ta’ tixjiħ attiv u b’saħħtu mħaddna mill-Grupp ta’ Tmexxija tal-Kummissjoni Ewropea dwar it-Tixjiħ Attiv: “ ‘It-tixjiħ attiv u b’saħħtu’huwa proċess li permezz tiegħu ikun hemm l-aqwa opportunitajiet possibbli għas-saħħa, il-parteċipazzoni u s-sigurtà bil-għan li tissaħħaħ il-kwalità tal-ħajja meta l-persuni jixjieħu. Dan japplika kemm għall-individwi kif ukoll għall-gruppi ta’ popolazzjoni. ‘Is-saħħa’ tirreferi għall-benesseri fiżiku, mentali u soċjali. Il-kelma ‘attiv’ tirreferi għat-tkomplija tal-parteċipazzjoni f’affarijiet soċjali, ekonomiċi, kulturali, spiritwali u ċiviċi, mhux biss il-kapaċità li wieħed ikun attiv fiżikament jew li jipparteċipa fil-forza tax-xogħol  (1)”.

2.2

L-għan ta’ din l-Opinjoni huwa li tenfasizza l-parteċipazzjoni attiva attwali min-naħa tal-persuni mdaħħlin fl-età fl-Ewropa, li tikkunsidra l-ostakli li jimpedixxu li iżjed persuni jkunu involuti u li tenfasizza li parteċipazzjoni ta’ din ix-xorta titkompla tul ħajjet il-persuna kkonċernata. Il-bini ta’ Ewropa li tindirizza l-ħtiġijiet ta’ kull età (2) jibda mit-twelid u jitlob viżjoni fit-tul. Din l-Opinjoni tibni fuq Opinjonijiet preċedenti tal-KESE dwar il-persuni mdaħħlin fl-età u t-tixjiħ (3)

2.3

Attwalment, hawn 85 miljun ruħ ta’ età ’l fuq minn 65 sena fl-Ewropa, u din iċ-ċifra ser tiżdied għal 151 miljun sal-2060. Huwa importanti li ma niffukawx biss fuq l-età kronoloġika iżda li nirrikonoxxu u nibnu l-kapaċità li nipparteċipaw f’kull età, u li napprezzaw il-fatt li anke jekk il-peruni mdaħħlin fl-età (li, għall-finijiet ta’ din l-Opinjoni, huma l-persuni ta’ ’l fuq minn 65 sena) għandhom limitazzjonijiet f’dak li jikkonċerna s-saħħa, dan mhux bilfors iżommhom milli jkunu involuti.

2.4

“Il-parteċipazzjoni soċjali, kulturali, ekonomika u politika attiva tal-persuni mdaħħlin fl-età tiddependi minn immaġni ġusta tal-età  (4)”. Jeħtieġ li niskoraġġixxu l-użu ta’ lingwaġġ drammatiku żżejjed mill-mezzi tax-xandir u l-gvernijiet biex jiddeskrivu soċjetà li qed tixjieħ.

2.5

Attitudnijiet ikkaratterizzati minn diskriminazzjoni abbażi tal-età għandhom jiġu eliminati għax jagħmlu ħsara lill-perċezzjoni tal-persuni mdaħħlin fl-età u jiskoraġġixxuhom milli jipparteċipaw. Dan iwassal għat-telf ta’ kontributi vitali u jżid it-tensjoni bejn il-ġenerazzjonijiet. Għandna niċċelebraw il-fatt li qed jirnexxilna ngħixu iżjed u iżjed b’saħħitna għal għadd itwal ta’ snin, kemm minħabba edukazzjoni aħjar u l-fatt li qed nieklu aħjar, kif ukoll minħabba enfasi fuq il-kuntratt soċjali bejn il-ġenerazzjonijiet.

2.6

L-attitudnijiet negattivi marbutin mal-persuni mdaħħlin fl-età jinjoraw ir-rwol li jaqdu bħala ħaddiema, konsumaturi, parteċipanti fil-proġetti komunitarji u bħala persuni li jieħdu ħsieb ħaddieħor. Il-perċezzjonijiet negattivi tal-persuni mdaħħlin fl-età huma dannużi peress li d-diskriminazzjoni ddgħajjef l-istima li wieħed ikollu għalih innifsu u taġixxi bħala ostaklu għal impenn ikbar u għall-kontribut tagħhom għall-ekonomija. L-istennija tal-għomor żdiedet minħabba żviluppi ġodda fil-mediċina, il-farmakoloġija u t-teknoloġija, flimkien ma’ għarfien iżjed wiesa’ ta’ saħħitna u titjib fl-edukazzjoni. “Ir-riċerka turi li l-kwalità ta’ ħajjet il-persuni mdaħħlin ħafna fl-età – minn fommhom stess – hija ta’ spiss ħafna aħjar milli hija rikonoxxuta ġeneralment. Jeħtieġ li nibdlu l-attitudni tagħna għat-tixjiħ, li ta’ spiss hija ddominata minn ideat żbaljati u preġudizzji” (5).

2.7

Il-bidla demografika toffri opportunitajiet għat-tkabbir tal-“ekonomija tal-fidda”, peress li l-persuni mdħħlin fl-età huma konsumaturi f’ħafna setturi kif ukoll kontributuri permezz tal-impjieg.

2.8

Għalhekk, l-indirizzar tad-diskriminazzjoni abbażi tal-età permezz tal-leġislazzjoni, it-tmexxija u l-ħolqien ta’ dinamika ġdida għandu jkun prijorità fil-promozzjoni tat-tixjiħ attiv u l-isfruttament tal-potenzjal tal-popolazzjoni mdaħħla fl-età biex taqdi rwol sħiħ fl-iżvilupp tal-kapital soċjali u ekonomiku tal-pajjiż.

2.9

Għandna nisfidaw il-fehma li meta nagħlqu l-65 insiru riċevituri tas-servizzi u mhux kontributuri. L-ostakli tal-età għandhom jitneħħew. Il-persuni mdaħħlin fl-età ma jsirux grupp omoġenju minħabba l-età tagħhom iżda jibqgħu jħaddnu l-fehmiet, l-enerġiji, l-esperjenzi, il-preġudizzji, il-ħtiġijiet u x-xewqat differenti tagħhom. Ilkoll kemm aħna qed nixjieħu u biex nissodisfaw l-istennijiet fl-2060 hemm bżonn ta’ adattament kontinwu

2.10

L-istatistika dwar il-persuni mdaħħlin fl-età għandha tintuża b’mod prudenti biex nevitaw is-suppożizzjoni li l-kundizzjonijiet tas-saħħa, ir-rati tal-parteċipazzjoni, eċċ. huma l-istess għal dawk bejn il-65 u l-100 sena, peress li l-ħtiġijiet u l-kapaċitajiet ivarjaw. Għandna nevitaw li nagħmlu suppożizzjonijiet abbażi tal-età u li noħolqu sitwazzjonijiet ta’ iżolazzjoni.

2.11

Huwa impossibbli li nikkunsidraw id-dinjità u l-benesseri tal-persuni mdaħħlin fl-età mingħajr ma nqisu wkoll l-istrateġiji dwar id-dħul, is-saħħa u l-kura soċjali u ż-żamma tan-netwerks soċjali lokali u l-inizjattivi tal-komunità. Dawn il-kwistjonijiet huma enfasizzati b’relazzjoni għall-ostakli għall-parteċipazzjoni li jistgħu jinħolqu. Il-kapaċità li wieħed ikollu aċċess għas-servizzi u jipparteċipa b’mod attiv jiddependi bil-bosta minn dħul suffiċjenti, u dan għandu jkun integrali għar-riforma tal-pensjonijiet.

3.1

Ir-rapport reċenti “Gold Age Pensioners” (6) jiddeskrivi l-persuni mdaħħlin fl-età bħala “kolla soċjali”. Huwa jenfasizza l-kontribut tagħhom għall-familja u l-komunitajiet permezz tal-volontarjat u l-parteċipazzjoni f’istituzzjonijiet demokratiċi.

3.2

Il-persuni mdaħħlin fl-età li jivvutaw fl-elezzjonijiet kollha huwa ogħla minn dak ta’ etajiet oħra. Skont rapport tal-Eurostat (7), 50 % taċ-ċittadini ta’ ’l fuq minn 55 sena vvutaw, u hemm interess iżjed qawwi fil-politika meta l-persuni jkunu ta’ età ikbar. L-għadd dejjem jikber ta’ persuni mdaħħlin fl-età fis-soċjetà tagħna jġib miegħu influwenza politika konsiderevoli, li hija magħrufa bħala “grey power” fl-Istati Uniti. Din l-influwenza tiġi eżerċitata.

3.3

L-età medja tal-membri eletti fil-Parlament Ewropew hija 54 u l-ikbar membru parlamentari għandu 84 sena. Dan huwa rifless f’istituzzjonijiet governattivi oħra u fil-KESE, liema ħaġa tenfasizza l-fatt li l-età ma għandhiex tkun ostaklu għall-parteċipazzjoni fi kwalunkwe livell.

3.4

Bosta persuni mdaħħlin fl-età jġibu magħhom l-esperjenza u l-għarfien espert miksuba tul il-ħajja tax-xogħol tagħhom, li narawhom użati fil-bords ta’ NGOs, awtoritajiet pubbliċi u kumpaniji.

4.1

Meta wieħed iqis sa liema punt jikkontribwixxu l-persuni mdaħħlin fl-età għas-soċjetà b’modi differenti, jistgħu jiru xi suppożizzjonijiet dwar l-inklużjoni soċjali tal-persuni mdaħħlin fl-età u l-involviment tagħhom fil-proċessi tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Madankollu, il-persuni mdaħħlin fl-età spiss iħossuhom “imwarrbin” fir-rigward ta’ deċiżjonijiet li jittieħdu dwar il-benesseri tagħhom stess jew dwar il-komunità li jgħixu fiha. L-individwi jeħtieġu inkoraġġiment personali u l-organizzazzjonijiet iridu jiżviluppaw mekkaniżmi li jintegraw il-fehmiet tal-persuni mdaħħlin fl-età.

4.2

Il-Pjattaforma Ewropea għall-Persuni Mdaħħlin fl-Età ppubblikat rapport fl-2010 (8) li ddeskriva l-metodi li kienu żviluppati fi Stati Membri differenti u li kienu jinkludu kunsilli għall-persuni mdaħħlin fl-età fil-livell nazzjonali u lokali u konsultazzjonijiet pubbliċi. Hija kundizzjoni fundamentali tal-proċess Ewropew tal-inklużjoni soċjali li l-partijiet interessati jipparteċipaw fl-iżvilupp ta’ soluzzjonijiet għall-problemi li jiffaċċjaw. Il-parteċipazzjoni hija kruċjali, iżda li wieħed jingħata widen b’mod attiv, bil-għan li jkun hemm bidla, huwa importanti wkoll.

4.3

Dawk li jiffaċċjaw esklużjoni soċjali minħabba problemi ta’ saħħa, diżabbiltà jew faqar għandhom jiġu megħjuna u l-individwi għandhom jingħataw is-setgħa biex ikunu awtonomi. Il-Grupp ta’ Ħidma Skoċċiż għad-Dimenzja huwa xempju ta’ persuni b’dijanjosi ta’ dimenzja li huma ddeterminati li jkollhom l-għażla u kontroll fuq ħajjithom. Stabbilixxa reputazzjoni nazzjonali u internazzjonali impressjonanti għal kampanji entużjastiċi u kuraġġużi għat-titjib tal-għarfien dwar id-dimenzja u għal pressjoni fuq l-awtoritajiet biex jittejbu s-servizzi. Il-persuni bid-dimenzja jmexxu l-organizzazzjoni u huma kelliema ewlenin f’konferenzi jew biex jagħtu rakkomandazzjonijiet lill-gvern (9).

4.4

Parteċipazzjoni effettiva titlob strutturi akkoljenti u impenn min-naħa tal-korpi governattivi u l-NGOs, min iħaddem u istituzzjonijiet oħra li huma serji li jisimgħu lill-persuni mdaħħlin fl-età bħala partijiet interessati; ifisser li l-lingwaġġ użat ma jkunx fih kliem tekniku żżejjed, li l-postijiet għal-laqgħat ikunu aċċessibbli u li n-nies ikollhom il-mezzi finanzjarji biex jattendu u jkunu jistgħu jużaw it-trasport. Il-persuni mdaħħlin fl-età għandhom ikunu konxji tad-drittijiet u l-obbligi tagħhom, u jkun kellhom l-opportunità jiffamiljarizzaw ruħhom mal-kwistjonijiet li jridu jiġu diskussi; għaldaqstant, it-taħriġ, inkluż dak fit-Teknoloġiji tal-Informazzjoni u tal-Komunikazzjoni (ICT), huwa ingredjent essenzjali (10).

4.5

Hemm enfasi dejjem jikber fuq il-koproduzzjoni, li hija dwar “l-individwi, il-komunitajiet u l-organizzazzjonijiet li għandhom il-ħiliet, l-għarfien u l-kapaċità li jaħdmu flimkien biex joħolqu opportunitajiet u jsolvu l-problemi” (11). Il-prinċipji involuti huma dawk li fuqhom jissejsu l-attivitajiet parteċipattivi kollha u jistgħu jiġu applikati l-ewwel fil-livell individwali għat-tfassil ta’ pakkett dwar il-kura, u mbagħad fil-livell tal-gvernijiet nazzjonali, fejn jistgħu jiġu applikati fl-iżvilupp tal-politika.

5.1

Il-KESE laqa’ b’sodisfazzjon l-appoġġ tal-Kummissjoni Ewropea għal inizjattivi relatati mal-programmazzjoni konġunta u għall-iżvilupp ta’ pjani direzzjonali għal attivitajiet ta’ riċerka fil-ġejjieni fil-qasam tat-tixjiħ u l-bidla demografika, li huma integrali għall-“Orizzont 2020 – Pjani direzzjonali dwar it-tixjiħ” (12).

5.2

Huwa importanti li jkun hemm riċerka kontinwa dwar kull aspett tal-ħajja tal-persuni mdaħħlin fl-età sabiex jiġu żgurati deċiżjonijiet politiċi adatti li jolqtu s-saħħa, il-kura soċjali, l-edukazzjoni, id-dħul u l-parteċipazzjoni. Il-persuni mdaħħlin fl-età għandhom jiġu involuti fl-identifikazzjoni ta’ kwistjonijiet u għandhom jipparteċipaw fir-riċerka. Huwa partikolarment importanti li ssir isperimentazzjoni adatta tal-mediċini fil-konfront tal-persuni mdaħħlin fl-età.

6.1

Meta l-popolazzjoni tixjieħ, ir-responsabbiltajiet tal-kura jridu jintrefgħu minn għadd dejjem ikbar ta’ nisa mdaħħlin fl-età, u dan jista’ jwassal għal sfidi finanzjarji minħabba pagi mitlufa u drittijiet imnaqqsa għall-pensjoni. Il-persuni mdaħħlin fl-età jagħtu kontribut sinifikanti bħala persuni li jieħdu ħsieb – b’mod informali – qraba iżjed magħdurin, li jfisser iffrankar ta’ flus konsiderevoli għall-baġits tal-Istat iddedikati għall-benesseri. Għandhom jiġu rikonoxxuti l-esperjenza u l-ħiliet tal-persuni li jieħdu ħsieb oħrajn b’mod informali u għall-bżonn li jiġu pprovduti opportunitajiet ta’ tagħlim.

6.2

Barra minn hekk, ħafna nanniet jieħdu ħsieb in-neputijiet tagħhom għax ikun hemm bżonn f’familji li jkunu qed jiffaċċjaw diffikultajiet, jew biex it-tfal tagħhom ikunu jistgħu jmorru jaħdmu u b’hekk ikunu attivi ekonomikament.

6.3

Hemm lok għal innovazzjoni soċjali fil-qasam tal-kura informali u l-Istati Membri għandhom iħabirku iżjed biex jindirizzaw l-isfidi u r-responsabbiltajiet dejjem jikbru li jiffaċċjaw dawk li jieħdu ħsieb oħrajn b’mod informali fil-kuntest ta’ servizzi fil-qasam tal-kura li qed jonqsu jew li huma inadegwati.

7.1

“Hemm firxa impressjonanti ta’ attivitajiet volontarji min-naħa tal-persuni mdaħħlin fl-età li jmorru ferm lil hinn minn suġġetti tradizzjonali relatati mal-età bħall-appoġġ lil persuni mdaħħlin fl-età li jkunu magħdurin jew morda” (13). L-attivitajiet volontarji tagħhom iħaddnu l-benesseri u s-saħħa, id-divertiment, l-ambjent, l-organizzazzjonijiet reliġjużi, il-kultura u l-politika

7.2

Il-persuni mdaħħlin fl-età jivvolontarjaw għax b’hekk ikunu jistgħu jżommu u jiżviluppaw il-ħiliet u l-kuntatti soċjali tagħhom u jevitaw l-iżolazzjoni u l-esklużjoni soċjali u jaqdu l-komunità tagħhom. Il-volontarjat iġib miegħu benefiċċji reċiproċi. Skont sondaġġ li sar fl-2008, 78 % tal-popolazzjoni tal-UE-27 kienu tal-fehma li l-persuni mdaħħlin fl-età taw kontribut sostanzjali bħala voluntiera f’organizzazzjonijiet tal-karità u dawk komunitarji (14).

7.3

Fin-nuqqas ta’ servizzi statutorji, jew f’każ li jitnaqqsu, għandna napprezzaw il-fatt li l-persuni mdaħħlin fl-età jivvolontarjaw biex jimlew dawn il-lakuni, iżda jeħtieġ li jiġu appoġġjati.

7.4

Ta’ min jinnota li r-rikonoxximent u l-firxa tal-attivitajiet tal-volontarjat ivarjaw ħafna minn Stat Membru għal ieħor u t-tendenza hi li dawk li jivvolontarjaw meta jkunu ta’ età ikbar ikunu vvolontarjaw tul ħajjithom kollha. Hemm raġunijiet tajbin għala għandna ninkoraġġixxu u nagħtu l-għodod possibbli tul ħajjet l-individwi biex ikunu involuti fil-volontarjat, li għandu benefiċċji meta wieħed ikun ta’ età ikbar, bħall-prevenzjoni tal-iżolazzjoni u l-esklużjoni soċjali u t-tħeġġiġ ta’ kuntatti u ħbiberiji.

8.1

Apparti l-konsum, il-kontribut tal-persuni mdaħħlin fl-età għall-ekonomiji jista’ jitkejjel permezz tal-ħlas tat-taxxi fuq id-dħul u x-xiri, il-forniment ta’ kura informali lill-qraba, liema kura tikkostitwixxi ffrankar lill-Istat, il-kura tan-neputijiet biex it-tfal ikunu jistgħu jmorru lura fis-suq tax-xogħol, il-valur tal-volontarjat u l-valur li wieħed jibqa’ fil-forza tax-xogħol. Barra minn hekk, hemm trasferimenti tal-assi lil membri iżgħar tal-familja biex jgħinuhom f’każ ta’ impenji finanzjarji kbar ħafna (15).

8.2

Ir-rikonoxximent li kulma jmur qed jikber ta’ popolazzjoni li qed tixjieħ għandha żżid il-potenzjal biex il-kumpaniji jiżviluppaw u jikkummerċjalizzaw prodotti u servizzi li jaqdu lil das-settur tal-popolazzjoni fil-kuntest ta’ soċjetà li qed tixjieħ u għalhekk jistimulaw it-tkabbir fil-produzzjoni u l-impjieg (16).

8.3

M’hemmx biżżejjed rikonoxximent tal-persuni mdaħħlin fl-età bħala konsumaturi, ħaġa li żżomm ħajjin l-attitudnijiet negattivi vis-à-vis x-xjuħija. Il-perċezzjoni sterjotipika tal-persuni mdaħħlin fl-età x’aktarx twassal għal suppożizzjonijiet li dawn ma jeħtiġux jew ma jridux opportunitajiet jew servizzi differenti u li “s-suq taż-żgħażagħ” huwa ferm iżjed importanti (17).

9.1

“Kwazi 60 % tal-ħaddiema huma tal-fehma li jkunu jistgħu jkomplu bl-impjieg tagħhom meta jagħlqu s-60 sena”  (18).

9.2

Fid-dawl taż-żieda fl-għomor tal-ħajja, huwa fundamentali li l-persuni mdaħħlin fl-età jingħataw l-opportunità u jkunu jistgħu jagħżlu li jibqgħu fil-forza tax-xogħol sal-età statutorja tal-irtirar, u, jekk jixtiequ, lil hinn minnha. Dan jitlob rikonoxximent tal-kapaċità ta’ persuna mdaħħla fl-età, adattament għall-ambjent u l-ħinijiet tax-xogħol (li huwa vantaġġuż ukoll tul iċ-ċiklu tal-ħajja), il-kapaċità li jipparteċipa f’taħriġ biex iżomm mal-pass tal-metodi li jinbidlu u ħidma għall-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni abbażi tal-età fil-post tax-xogħol. Reċentement, il-KESE adotta Opinjoni li pproponiet pakkett ta’ miżuri speċifiċi li jħaddnu dawn ir-rekwiżiti u enfasizzat l-importanza tal-imsieħba soċjali li jaqdu rwol ewlieni biex jiżguraw politiki u adattamenti adatti (19).

9.3

Għandu jiġi rikonoxxut li hemm differenza bejn il-persuni li jaħdmu anke wara l-età tal-pensjoni għax hekk iridu, u persuni li jaħdmu għax bilfors, minħabba li d-dħul tal-irtirar tagħhom ma jkunx biżżejjed.

9.4

Il-persuni mdaħħlin fl-età jġibu magħhom bosta esperjenza u ħiliet fil-post tax-xogħol, ħaġa li hija importanti ħafna fi żmien meta nsibu nuqqas ta’ ħiliet, u tiżgura kontribut kontinwu għall-ekonomija. L-intrapriżi għandhom jitħeġġu jiżviluppaw prattiki tajbin fl-istrateġiji għall-ġestjoni tal-età.

9.5

Hemm potenzjal biex il-persuni mdaħħlin fl-età jibdew jaħdmu għal rashom u jsiru intraprenditorjali, liema ħaġa tagħtihom iżjed awtonomija u kontroll fuq il-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom. Il-kontribut tal-persuni mdaħħlin fl-età f’dan il-qasam qed jikber. Iċ-ċifri tal-Eurostat għall-2010 juru li 50 % tal-forza tax-xogħol ta’ ’l fuq minn 65 sena kienu jaħdmu għal rashom (20). L-istimulu għal proġetti u servizzi ġodda li jirriflettu l-bidla demografika jista’ jiġi mill-persuni mdaħħlin fl-età li għandhom negozju huma nnifishom, u jeħtieġ li l-individwi jitħeġġu jaħtfu dawn l-opportunitajiet (21).

10.1

Il-KESE ilu jenfasizza għal għadd ta’ snin l-importanza tat-tagħlim tul il-ħajja bħala kundizzjoni ewlenija għall-inklużjoni soċjali, biex dak li jkun jibqa’ fil-post tax-xogħol, għall-iżvilupp personali u l-kapaċità ta’ parteċipazzjoni effettiva (22).

10.2

Numru dejjem jikber ta’ persuni mdaħħlin fl-età jipparteċipaw f’opportunitajiet edukattivi, iżda dan-numru jvarja minn Stat Membru għal ieħor (23). L-involviment tal-persuni mdaħħlin fl-età fi gruppi komunitarji u NGOs jipprovdi sors sostanzjali ta’ tagħlim informali.

11.1

L-użu tal-ICT huwa ta’ importanza dejjem tikber għaċ-ċittadini kollha. L-użu tal-internet u l-posta elettronika jista’ jgħin lill-persuni mdaħħlin fl-età jibqgħu aġġornati mal-affarijiet li jiġru barra minn djarhom u jkollhom komunikazzjoni regolari mal-qraba tagħhom li ma jgħixux viċin. Dan jista’ jissaħħaħ permezz tal-użu tal-iSkype jew midja simili b’kuntatt viżiv. L-użu ta’ chat rooms li huma sorveljati jista’ jgħin lill-persuni mdaħħlin fl-età li forsi ma jistgħux joħorġu minn darhom, biex jikkuntattjaw lil oħrajn b’interessi simili, u b’hekk tittaffa l-iżolazzjoni tagħhom.

11.2

Jistgħu jinkisbu benefiċċji konsiderevoli permezz tas-saħħa elettronika f’dak li għandu x’jaqsam mal-monitoraġġ tal-kundizzjonijiet u r-rispons għal sitwazzjonijiet ta’ emerġenza. Metodi ta’ din ix-xorta m’għandhomx jieħdu post il-kuntatt regolari “wiċċ imb’wiċċ” u s-sistemi elettroniċi fil-qasam tas-saħħa għandhom iħaddnu l-bżonn ta’ relazzjonijiet reali mal-individwi.

11.3

Applikazzjonijiet iżjed kontroversjali fil-qasam tal-ICT jinvolvu s-sistemi ta’ monitoraġġ personali fi djar “intelliġenti”, fis-sikurezza personali jew f’mekkaniżmi ta’ monitoraġġ għall-individwi li jbatu bid-dimenzja. L-għan huwa li jiġu żgurati b’mod sigur l-awtonomija kontinwa u l-għażla rigward l-attivitajiet. L-użu ta’ metodi bħal dawn għandu jsir abbażi ta’ deċiżjonijiet u prattiki etiċi, u jrid jaġevola biċ-ċar lill-persuna mdaħħla fiż-żmien; dawn il-metodi m’għandhomx jintużaw bħala mekkaniżmu ta’ kontroll jew mod biex jitnaqqas l-appoġġ tal-persunal.

11.4

L-użu tal-internet għax-xiri onlajn għandu vantaġġi ċari għal dawk b’mobbiltà mnaqqsa, iżda dan irid ikun ibbilanċjat mal-bżonn li jiltaqgħu man-nies u joħorġu lil hinn mill-konfini ta’ darhom. Għandhom jiġu garantiti l-protezzjoni tad-data u l-privatezza.

11.5

L-użu tal-ICT jitlob taħriġ, appoġġ u aċċess għat-tagħmir. Dawn il-kwistjonijiet ġew enfasizzati fl-Opinjoni tal-KESE dwar “It-tisħiħ tal-kultura diġitali, il-kompetenzi diġitali u l-inklużjoni diġitali” (24).

12.1

Filwaqt li ġie enfasizzat l-involviment tal-persuni mdaħħlin fl-età f’firxa ta’ attivitajiet b’impatt fuq il-ħajja soċjali u ekonomika, għad fadal ostakli konsiderevoli għal bosta persuni mdaħħlin fl-età li jwaqqfuhom milli jipparteċipaw.

12.2

L-età kronoloġika hija biss waħda mill-ħafna karatteristiċi li jiddefinixxu persuna. L-għarfien, il-ħiliet u l-esperjenza ta’ gruppi differenti ta’ età huma riżorsi vitali fis-soċjetà. Soċjetà inklużiva għall-etajiet kollha titlob ir-responsabbiltà kollettiva ta’ dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet, il-partijiet interessati rilevanti u ċ-ċittadini, bil-għan li jitfasslu politiki u prattiki li jiżguraw l-ekwità u l-inklużjoni hi x’inhi l-età.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/21

1.1

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon u b’tama qawwija l-miżuri meħudin reċentement mill-Kummissjoni Ewropea, il-Parlament Ewropew, il-Kunsill Ewropew, korpi oħra tal-UE u l-Istati Membri differenti favur l-inklużjoni soċjali u l-integrazzjoni tar-Roma Ewropej, u b’mod partikolari l-istrateġija qafas tal-Kummissjoni Ewropea u l-adozzjoni ta’ strateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma.

1.2

Fl-istess ħin, il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li “dawn l-isforzi kollha ma wasslux għal soluzzjoni deċiżiva kontra d-diskriminazzjoni li jesperjenzaw ir-Roma u lanqas għal titjib tal-kwalità tal-ħajja tagħhom …”.

1.3

Fl-2011, f’opinjoni esploratorja dwar din il-kwistjoni (1) il-KESE esprima t-tħassib tiegħu dwar l-adeżjoni tal-organizzazzjonijiet ċivili u r-Roma fl-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma, u ressaq għadd ta’ proposti.

1.4

Il-konklużjonijiet tal-istudju mitlub mill-KESE li sar fis-27 Stat Membru – flimkien mal-konklużjonijiet tal-istudji mwettqa mill-Koalizzjoni għal Politika Ewropea tar-Roma (European Roma Policy Coalition – ERPC) u minn organizzazzjonijiet oħra tas-soċjetà ċivili - jagħtu xhieda li fost dawk li jitkellmu f’isem ir-Roma, l-organizzazzjonijiet ċivili u r-rappreżentanti tagħhom jeżisti mhux biss livell għoli ta’ nuqqas ta’ informazzjoni u nuqqas ta’ sodisfazzjon, iżda wkoll frustrazzjoni u sfiduċja b’mod wiesa’. Jidher li l-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma ma ssodisfawx fi ħdan din il-komunità l-aspettativi li kulma jmur qed jikbru u l-fiduċja sinċiera li l-istrateġija tkun tista’ ttejjeb b’mod sostanzjali l-integrazzjoni tar-Roma fis-soċjetà.

1.5

Il-mezzi u r-riżorsi disponibbli biex jintlaħqu l-għanijiet tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma ma jidhrux li huma biżżejjed biex jinnewtralizzaw l-impatt persistenti tad-diskriminazzjoni u tal-esklużjoni u l-implikazzjonijiet negattivi tagħhom għall-kwalità tal-ħajja u l-opportunitajiet fil-ħajja taċ-ċittadini Roma. Għaldaqstant, il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni għall-importanza li jiġu kkoordinati l-politiki u li jiġu previsti riżorsi adatti għall-għanijiet li jridu jintlaħqu.

1.6

Il-KESE huwa tal-fehma li l-ippjanar u l-implimentazzjoni ta’ strateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma għandhom dejjem ikunu bbażati fuq id-drittijiet biex jiġi żgurat li jiġu rispettati d-drittijiet tal-bniedem u d-drittijiet fundamentali.

1.7

Il-Kumitat jisħaq fuq l-importanza li l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni tingħata prijorità fl-oqsma kollha tal-ħajja soċjali.

1.8

Il-Kumitat itenni li jinħtieġ appoċċ pożittiv globali għas-sitwazzjoni soċjali tar-Roma u li, b’mod ġenerali, l-implimentazzjoni ta’ politiki tal-integrazzjoni timplika fattur deċiżiv, jiġifieri li l-individwi għandhom is-saħħa, l-istrumenti u s-setgħa li jsawru d-destin tagħhom stess.

1.9

Il-KESE jappoġġja t-twaqqif tan-netwerk tal-punti ta’ kuntatt nazzjonali għar-Roma – b’kompetenzi adegwati – previst mill-Kummissjoni Ewropea u jenfasizza li s-soċjetà ċivili organizzata, u b’mod partikolari l-organizzazzjonijiet Roma u r-rappreżentanti tal-interessi ta’ din il-komunità, għandha tkun involuta bis-sħiħ fil-proċess kollu għall-użu tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma (tfassil, implimentazzjoni, monitoraġġ u valutazzjoni).

1.10

Il-monitoraġġ u l-valutazzjoni tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma għandhom jissaħħu b’mod sostenibbli, abbażi ta’ argumenti xjentifiċi u l-użu ta’ persuni indipendenti inkarigati mill-valutazzjoni. Huwa importanti li tiġi stabbilita sistema permanenti għall-finanzjament ta’ dawn il-proċessi.

2.1

F’April 2011, il-Kummissjoni Ewropea adottat dokument ta’ strateġija importanti ħafna intitolat “Qafas tal-UE għall-Istrateġiji Nazzjonali għall-Integrazzjoni tar-Roma fl-2020” (2). Il-Komunikazzjoni – għall-ewwel darba fl-istorja tal-UE u b’rabta mill-qrib mal-punti ewlenin tal-Istrateġija Ewropa 2020, it-test tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE u l-konklużjonijiet tal-vademecum “L-għaxar prinċipji bażiċi komuni għall-inklużjoni tar-Roma” (3) – tiddefinixxi l-għanijiet strateġiċi prinċipali. Hija tkopri l-isfidi politiċi f’erba’ oqsma: l-aċċess għall-edukazzjoni, għall-impjieg, għall-kura tas-saħħa u għall-akkomodazzjoni. Barra minn hekk, il-Komunikazzjoni tagħti importanza partikolari lill-kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u l-organizzazzjonijiet Roma. Hija favur il-ħolqien u l-implimentazzjoni ta’ mekkaniżmu ta’ monitoraġġ u ta’ valutazzjoni soda u, fl-istess ħin, titlob lill-Istati Membri jħejju, jadottaw u jibagħtu sal-aħħar tal-2012 id-dokumenti strateġiċi nazzjonali tagħhom lill-Kummissjoni Ewropea.

2.2

Fil-Konklużjonijiet tiegħu (4), il-Kunsill Ewropew jappoġġja l-punti sottolinjati mill-Kummissjoni Ewropea fil-Komunikazzjoni tagħha (5) u jikkonkludi li:

“(Il-Kunsill jilqa’) l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni (u jinkoraġġixxi) [lill-Istati Membri] jistabbilixxu għanijiet nazzjonali li jistgħu jinkisbu kif ukoll (…) jistabbilixxu mekkaniżmu ta’ monitoraġġ u jrendu l-fondi eżistenti tal-UE aktar aċċessibbli għall-proġetti għall-inklużjoni tar-Rom” u jisħaq fuq il-bżonn li:

3.1

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon u b’tama qawwija l-miżuri meħudin mill-Parlament Ewropew, il-Kummissjoni, il-Kunsill Ewropew, korpi oħra tal-UE u l-Istati Membri differenti favur l-inklużjoni soċjali u l-integrazzjoni tar-Roma Ewropej, kif ukoll l-isforzi li jagħmlu, li ssaħħu dan l-aħħar.

3.2

jenfasizza “l-bżonn kbir li jiġu involuti r-rappreżentanti u l-membri tal-popli u l-komunitajiet tar-Roma kemm fl-ippjanar kif ukoll fl-implimentazzjoni f’kull livell (UE, nazzjonali, reġjonali u lokali)”.

3.3

Il-KESE “jixtieq jieħu sehem fil-monitoraġġ u fil-valutazzjoni ta’ dawn il-politiki fuq il-bażi tal-mandat tiegħu mis-soċjetà ċivili u fid-dawl tar-rabtiet inerenti bejnu u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fl-Istati Membri. Huwa beħsiebu jinvolvi ruħu fil-medjazzjoni bejn l-istituzzjonijiet tal-UE u tas-soċjetà ċivili organizzata u jipparteċipa bħala msieħeb attiv fil-Pjattaforma Ewropea integrata għall-inklużjoni tar-Roma u anki f’forom oħra ta’ djalogu strutturat”.

—

id-dokumenti differenti tal-Kummissjoni dwar il-proċess tat-tfassil tal-istrateġiji nazzjonali u l-kontenut tagħhom;

—

id-dokumenti dwar l-attivitajiet ta’ parteċipazzjoni u osservazzjoni u dawk relatati mat-tixrid tal-informazzjoni tal-OSI, b’mod partikolari fl-Istati Membri l-ġodda (7);

—

il-kwestjonarji tal-ERPC;

—

ir-rapporti dwar il-kontenut tal-istrateġiji u l-proċess tat-tfassil tagħhom min-naħa tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili attivi fil-qasam tal-kwistjonijiet dwar ir-Roma bħall-ERIO (l-Uffiċċju Ewropew għall-Informazzjoni dwar ir-Roma) jew iċ-Ċentru Amalipe;

—

u r-riżultati tas-sondaġġ onlajn imħejji mill-KESE li jikkonċerna s-27 Stat Membru.

5.5.1

Hemm periklu kbir li nibqgħu ma nibbefikawx mill-klima pożittiva li teżisti fl-UE fil-konfront tal-kwistjonijiet relatati mar-Roma, u li minflok nieħdu daqqa ta’ ħarta, b’konsegwenzi serji. Huwa għalhekk li fil-fehma tal-Kumitat huwa partikolarment importanti li jsiru monitoraġġ u reviżjoni kontinwi tal-politiki tal-gvern mill-perspettiva tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma, bil-għan li l-effetti negattivi potenzjali jew anke dannużi tagħhom ma jġibux fix-xejn il-benefiċċji mixtieqa tal-istrateġiji. Jeħtieġ li jiġu stabbiliti mekkaniżmi effikaċi ta’ koordinazzjoni u ta’ aġġustament tal-politiki.

5.5.2

L-analiżi tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma turi li jeżistu disparitajiet inkwetanti bejn, minn naħa, ir-rieda politika affermata li jintemmu għalkollox id-diskriminazzjoni u l-esklużjoni soċjali li huma vittmi tagħhom ir-Roma, u min-naħa l-oħra, l-effikaċja tal-istrumenti, ir-riżorsi u l-mekkaniżmi disponibbli. Il-Kumitat jirrakkomanda li tittieħed azzjoni iżjed deċiżiva minn qabel kontra l-isfruttament ta’ din il-kwistjoni għal finijiet politiċi.

5.6.1

Il-Kumitat huwa tal-fehma li huwa essenzjali li l-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma dejjem ikollhom viżjoni bbażata fuq id-drittijiet, li tiggarantixxi li ċ-ċittadini tal-Istati Membri jkunu jistgħu jibbenefikaw mill-istess drittijiet fundamentali, garantiti mil-leġislazzjoni Ewropea u mit-trattati u l-konvenzjonijiet internazzjonali fil-qasam tad-drittijiet tal-bniedem.

5.6.2

Jeħtieġ li l-prijorità tingħata lill-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni fl-oqsma kollha tal-ħajja soċjali. Il-Kumitat huwa tal-fehma li l-politiki tal-UE u tal-Istati Membri fil-qasam tal-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni għandhom ikunu jistgħu jippermettu b’mod iżjed wiesa’ li l-każijiet ta’ diskriminazzjoni jiġu aġġornati u jkunu penalizzati b’konformità mat-tradizzjonijiet ġuridiċi Ewropej.

5.6.3

Jeħtieġ li jiġu difiżi d-drittijiet tal-bniedem tal-migranti Roma u li jkun possibbli li dawn id-drittijiet jiġu applikati bis-sħiħ. Sabiex dan iseħħ, jeħtieġ li jiġi inkluż ukoll id-dritt għall-edukazzjoni u d-dritt għall-kura tas-saħħa ta’ livell adegwat. Minflok ma titħaddem politika ta’ tkeċċija, għandha, safejn possibbli, tiġi implimentata politika iżjed ibbilanċjata għall-integrazzjoni tal-migranti Roma li jkunu ġejjin minn Stati Membri tal-Unjoni (ċittadini Ewropej).

5.6.4

Għandu jsir sforz partikolari b’mod li jsir prattika komuni l-fatt li r-Roma jkunu integrati fil-mezzi tax-xandir, fl-iskejjel u f’oqsma pubbliċi oħra. Jeħtieġ li jitnedew programmi għat-tixrid tal-istorja u l-kultura Roma, filwaqt li jkun hemm għarfien fost il-pubbliku inġenerali dwar il-problemi li jiffaċċjaw f’sitwazzjonijiet ta’ diskriminazzjoni u esklużjoni. Huwa importanti li r-Roma nnifishom jipparteċipaw f’dan il-proċess ta’ sensibilizzazzjoni tas-soċjetà.

5.6.5

Jeħtieġ li jiġu esposti b’mod koerenti l-każijiet kollha ta’ razziżmu u ksenofobija u li, f’każ ta’ bżonn, jiġu applikati sanzjonijiet ġudizzjarji. F’dan ir-rigward, dawk li jsawru l-opinjoni, b’mod partikolari l-elit politiku u medjatiku, għandhom jerfgħu responsabbiltà speċjali.

5.6.6

Jeħtieġ li nevitaw li nipperċepixxu r-Roma bħala minoranza etnika kriminali, u li nużaw lingwaġġ li jassoċjahom ma’ fenomeni soċjali negattivi (kriminalità, imġiba mhux konformi man-normi ġenerali tas-soċjetà, eċċ.). Jeħtieġ li jinstab mod biex dan it-tip ta’ lingwaġġ jintemm għalkollox. Jeħtieġ li jsir sforz biex dan jiġi applikat b’mod partikolari fis-sistema ġudizzjarja penali u fil-mezzi tax-xandir.

5.6.7

Il-KESE huwa tal-fehma li hemm bżonn li jiġi adottat approċċ pożittiv globali fil-konfront tas-sitwazzjoni soċjali tar-Roma. Il-Kumitat jirrakkomanda li l-istituzzjonijiet tal-UE u n-netwerks tagħhom iħabirku biex ma jassoċjawx lir-Roma u l-komunità tagħhom biss ma’ qafas soċjali problematiku, u ma jpinġuhomx bħala persuni kkaratterizzati minn problemi, u minflok ifittxu li jenfasizzaw individwi u komunitajiet Roma fl-Ewropa li għamlu suċċess, li jikkostitwixxu mudell ta’ aspirazzjoni u integrazzjoni soċjali, u li jsejħu lilhom innifishom Roma.

5.6.8

L-implimentazzjoni ta’ politiki tal-integrazzjoni timplika fattur deċiżiv, jiġifieri li l-individwi għandhom is-saħħa, l-istrumenti u s-setgħa li jsawru d-destin tagħhom stess. Għalhekk, il-politika, kemm b’mod ġenerali kif ukoll fl-aspetti ta’ speċjalizzazzjoni tagħha, għandha tikkontribwixxi biex il-persuni kkonċernati jkunu jistgħu jiddeċiedu dwar id-destin tagħhom stess – fl-oqfsa proposti mill-istat tad-dritt – u b’mod li l-biċċa l-kbira tas-soċjetà tkun tista’ taċċetta dan, abbażi ta’ interessi komuni.

5.7.1

Il-Kumitat jenfasizza li s-soċjetà ċivili ma għandhiex taqdi biss rwol passiv u “kosmetiku” fil-proċessi tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma, iżda għandha taqdi rwol attiv.

5.7.2

Huwa jappoġġja t-twaqqif ta’ netwerk tal-punti ta’ kuntatt Roma fil-livell nazzjonali – kif previst mill-Kummissjoni Ewropea – iżda jenfasizza li dan jagħmel sens biss jekk ikollhom is-setgħat u r-riżorsi, b’mod partikolari dawk finanzjarji, adatti. L-azzjoni li jieħdu għandha f’kull każ tieħu l-forma ta’ kooperazzjoni mill-qrib u istituzzjonalizzata mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili.

5.7.3

Jeħtieġ li l-pjattaforma Ewropea għall-inklużjoni tar-Roma tiġi involuta fil-valutazzjoni ta’ programmi strateġiċi. Sabiex dan iseħħ, hemm bżonn li jissaħħaħ il-funzjonament tagħha.

5.7.4

Is-soċjetà ċivili organizzata, inklużi l-organizzazzjonijiet u l-gruppi ta’ interess Roma, għandhom jipparteċipaw bis-sħiħ fil-proċessi kollha tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma (ippjanar, implimentazzjoni, monitoraġġ u valutazzjoni), u dan mhux biss fil-livell nazzjonali, iżda wkoll f’dak reġjonali u lokali. Dan l-approċċ għandu jiġi applikat fil-livelli kollha tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet, u għandhom jiġu stabbiliti l-proċessi ta’ funzjonament tiegħu, il-forums ta’ konsultazzjoni, l-arranġamenti li jiżguraw it-trasparenza tiegħu, l-istrumenti u r-riżorsi.

5.7.5

Il-Kumitat jenfasizza li jeħtieġ li tiġi stabbilita politika li tiffaċilita l-involviment fis-soċjetà ta’ dawk iċ-ċittadini li jqisu lilhom innifishom bħala membri ta’ xi komunità Roma, u jeħtieġ ukoll li tiġi promossa l-inklużjoni soċjali tagħhom. Għal dan il-għan, għandha tinħoloq sistema ta’ appoġġ.

5.8.1

Fid-dawl tal-fatt li l-monitoraġġ u l-valutazzjoni ġeneralment mhumiex previsti fil-qafas tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma tal-Istati Membri, jew jikkostitwixxu biss komponent li mhuwiex żviluppat biżżejjed fi ħdanhom, il-Kumitat jitlob li kull Stat Membru jikkompleta l-programm tiegħu f’dan il-qasam u jiddefinixxi l-entitajiet organizzattivi responsabbli u l-proċessi istituzzjonali, l-indikaturi relatati ma’ dawn l-għanijiet, il-metodu ta’ valutazzjoni, is-sorsi ta’ informazzjoni, eċċ.

5.8.2

L-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma għandhom ukoll jiġu rieżaminati u jkunu soġġetti għal monitoraġġ kontinwu bil-għan li jkun magħruf jekk jelenkawx, fil-ħames oqsma ewlenin ta’ intervent tal-istrateġija qafas, politiki globali u koerenti, jekk jikkompletawx l-oqfsa li huma attwalment inkompleti, u jekk, f’dan ir-rigward, jiggarantixxux programmi ta’ azzjoni adegwati kif ukoll l-istrumenti finanzjarji relatati.

5.8.3

L-Istati Membri għandhom jagħmlu mod li l-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma jkunu koerenti mal-politiki ta’ żvilupp fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali, u li jkun possibbli li jitwaqqfu jew jiġu kontrobilanċjati l-effetti negattivi ta’ dawn il-politiki fuq l-għanijiet tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma.

5.8.4

Il-Kumitat jirrakkomanda li, f’kull Stat Membru, il-Kummissjoni Ewropea twaqqaf netwerk ta’ esperti indipendenti bil-għan li ssir valutazzjoni motivata tal-istrateġiji nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Roma. Barra minn hekk, jitlob li l-Istati Membri, anke fil-programmi operattivi, jiddedikaw ukoll riżorsi għall-monitoraġġ Komunitarju u għall-valutazzjoni (indipendenti) min-naħa tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Huwa fundamentali li l-monitoraġġ u l-valutazzjoni jiġu kkunsidrati fil-finanzjament tal-programmi.

5.8.5

Il-Kumitat jirrakkomanda li minbarra l-koordinazzjoni tal-Eurostat, l-esperti tal-uffiċċji nazzjonali tal-istatistika jfasslu wkoll l-indikaturi meħtieġa biex isir monitoraġġ, abbażi tal-evidenza, tal-istrateġiji relatati mar-Roma, kif ukoll metodu statistiku uniformi għad-definizzjoni tal-indikaturi.

5.9.1

Il-Kumitat jenfasizza li għandhom jiġu previsti riżorsi li jkunu adatti għall-għanijiet adottati fid-dokumenti politiċi u li jiġu ddedikati partiti baġitarji distinti.

5.9.2

Is-sitwazzjoni ta’ kriżi tolqot l-ewwel u qabel kollox lil dawk l-iżjed vulnerabbli. Bil-għan li jintlaħqu l-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020, jistgħu jsiru xi aġġustamenti kemm tal-politiki dwar ir-riżorsi kif ukoll mil-lat tal-adattament tal-prijoritajiet skont l-iżvolġiment tas-sitwazzjoni. Dawn l-aġġustamenti għandhom madankollu jiġu deċiżi b’mod trasparenti u fil-qafas ta’ proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet li jiżgura kunsens mar-rappreżentanti tal-persuni kkonċernati.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/27

1.1

Fl-10 ta’ Mejju 2012 il-Kummissjoni ppreżentat il-Proposta tagħha għal Direttiva tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud fir-rigward tat-trattament tal-vawċers. L-għan huwa li l-vawċers ikunu soġġetti għal tassazzjoni komprensiva, newtrali u trasparenti.

1.2

Il-Kummissjoni tixtieq tintroduċi regoli komuni sabiex jiġu evitati t-tassazzjoni doppja u l-evitar tat-taxxa. Hija tinsab konvinta li jekk tinżamm il-qagħda attwali se jiżdiedu l-iżbilanċi fis-suq uniku, ħaġa li twassal għad-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni minħabba li l-kundizzjonijiet ma jkunux l-istess għall-parteċipanti kollha f’dak is-suq.

1.3

Fi żminijiet reċenti, b’mod partikolari, kien hemm żieda sostanzjali fl-użu tal-vawċers. L-applikazzjonijiet u l-użi diversi tagħhom joħolqu ambigwitajiet fejn tidħol ir-responsabbiltà fiskali. Għaldaqstant, jeħtieġ li jiġu stabbiliti regoli kemm jista’ jkun ċari għall-Istati Membri kollha sabiex jiġu limitati l-iżbilanċi fis-suq uniku.

1.4

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-isforz biex jiġu definiti diversi forom ta’ vawċers bl-iktar mod preċiż possibbli. L-għan hawnhekk huwa li jiġi limitat l-evitar tat-taxxa meta jintużaw il-vawċers. Fl-istess waqt, ir-regoli ser jiżguraw li l-emittenti tal-vawċers ma jkollhomx żvantaġġ meta mqabbla mal-kompetituri tagħhom.

1.5

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon partikolari l-impenn tal-Kummissjoni biex tneħħi l-piż amministrattiv żejjedd fid-distribuzzjoni ta’ vawċers b’użi multipli, fejn huwa biss dak li jsarrafhom li għandu jħallas it-taxxa billi huwa biss jaf meta u kif intuża l-vawċer.

1.6

Mhu ser ikun hemm l-ebda valur miżjud fid-definizzjoni tar-regoli għall-obbligi tat-taxxa relatati mat-trattament tal-vawċers sakemm l-Istati Membri kollha jirrispettaw dawk ir-regoli. Għal din ir-raġuni huwa essenzjali li l-Istati Membri jirrispettaw ir-regoli komuni u jneħħu d-diversi eżenzjonijiet li jostakolaw il-kompetizzjoni u jdgħajfu l-ambjent kompetittiv.

1.7

Il-Kummissjoni qed tipprova tibdel id-direttiva dwar il-VAT fil-mod kif tapplika għall-vawċers minħabba l-espansjoni fis-servizzi tat-telekomunikazzjoni, fejn il-krediti telefoniċi mħallsa minn qabel jirrappreżentaw parti mdaqqsa tal-ammont totali tal-vawċers.

1.8

Il-KESE jixtieq jiġbed l-attenzjoni għal għadd ta’ kwistjonijiet li jridu jiġu solvuti qabel ma tidħol fis-seħħ id-direttiva. Dawk ewlenin jikkonċernaw problemi potenzjali b’limiti differenti għall-eżenzjoni mit-taxxa fl-Istati Membri individwali meta l-vawċers jingħataw b’xejn, in-nuqqas ta’ miżuri ta’ tranżizzjoni u l-assenza ta’ regoli li jkopru każijiet meta ma jissarrfux vawċers b’użu uniku.

2.1

Id-Direttiva tal-Kunsill 2006/112/KE tat-28 ta’ Novembru 2006 dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud tistabbilixxi r-regoli dwar il-ħin u l-post ta’ provvista ta’ oġġetti u servizzi, l-ammont taxxabbli, l-imponibilità tat-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) u d-dritt għal tnaqqis. Madankollu, dawn ir-regoli mhumiex biżżejjed sabiex jiżguraw il-konsistenza fl-aspetti kollha tat-tassazzjoni tal-vawċers. Dan jirriżulta fi żbilanċi serji biżżejjed li jaffettwaw b’mod negattiv il-funzjonament tajjeb tas-suq uniku.

2.2

L-approċċ mhux koordinat li jeżisti bħalissa bejn l-Istati Membri jagħti lok għal żbilanċi konsiderevoli fis-suq u dawn iridu jitneħħew. Għal din ir-raġuni, il-Kummissjoni tipproponi li jiġu introdotti regoli komuni sabiex jiġi żgurat trattament ċert u uniformi, jiġu evitati l-inkonsistenzi, id-distorsjoni tal-kompetizzjoni, it-tassazzjoni doppja jew in-nuqqas ta’ tassazzjoni u jitnaqqas ir-riskju tal-evitar tat-taxxa b’rabta mal-vawċers.

2.3

Il-vawċers għandhom varjetà ta’ karatteristiċi li jagħmluhom problematiċi fir-rigward tat-tassazzjoni. Għalhekk huwa neċessarju li ssir distinzjoni bejn it-tipi varji u jiġu stabbiliti regoli ċari kif dan għandu jsir.

2.4

L-għan tad-direttiva huwa li ssir distinzjoni bejn strumenti ta’ ħlas u vawċers u li dawn tal-aħħar jiġu definiti, billi jistgħu jkunu f’għamla fiżika jew elettronika skont l-użu tagħhom. Huma speċifikati wkoll l-obbligi tal-emittent tal-vawċers.

2.5

Vawċer huwa d-dritt li jiġu riċevuti oġġetti jew servizzi jew li jingħata skont. Madankollu, dawn id-drittijiet ta’ sikwit jiġu trasferiti minn persuna għal oħra mingħajr ma jissarrfu. Sabiex jiġi evitat ir-riskju ta’ tassazzjoni doppja, kieku s-servizz irrappreżentat minn dritt bħal dan kellu jiġi intaxxat, ikun jeħtieġ li jiġi stabbilit li l-assenjazzjoni ta’ dan id-dritt u t-tisrif tal-oġġetti jew tas-servizzi għandhom jitqiesu bħala tranżazzjoni waħda.

2.6

Sabiex tiġi żgurata n-newtralità, l-obbligu tat-taxxa għandu jirrelata ma’ tranżazzjoni unika għal oġġetti jew servizzi pprovduti bi skambju ta’ vawċer.

2.7

Id-direttiva tipprevedi li l-vawċers maħruġa minn aġenti tal-ivvjaġġar għandhom jiġu intaxxati fl-Istat Membru fejn ikun stabbilit l-aġent tal-ivvjaġġar. Sabiex jitwaqqfu t-tentattivi biex jinbidel il-post tat-tassazzjoni, l-oġġetti jew is-servizzi pprovduti bl-użu ta’ dawn il-vawċers ukoll huma soġġetti għal din id-dispożizzjoni.

2.8

Fejn il-vawċers jgħaddu minn katina ta’ distribuzzjoni, il-Kummissjoni tipproponi li l-valur aħħari jiġi stabbilit meta jinħarġu dawn il-vawċers, li jfisser li l-livell tal-VAT jibqa’ ma jinbidilx matul il-proċess ta’ distribuzzjoni.

2.9

Jekk il-vawċers jiġu distribwiti minn persuna taxxabbli li taġixxi f’isimha stess iżda għal persuna oħra, il-persuna taxxabbli titqies li tkun irċeviet u forniet il-vawċers hija stess. Jekk id-distribuzzjoni tkun tinvolvi vawċers b’użi multipli fejn it-tassazzjoni sseħħ biss ladarba l-vawċer jissarraf, dan jirriżulta f’aġġustamenti għall-istadji kollha tal-katina tad-distribuzzjoni, u dan jiġġenera ftit jew l-ebda dħul fiskali ġdid. Sabiex jiġi evitat piż amministrattiv eċċessiv, il-persuna taxxabbli li tqassam vawċers bħal dawn m’għandhiex titqies li tkun irċeviet u forniet il-vawċer hija stess.

2.10

Il-Kummissjoni tiddefinixxi t-tassazzjoni tal-vawċers b’użi multipli meta jiġu distribwiti. Fejn id-distributur jagħmel profitt billi jbiegħ lil distributur ieħor, is-servizz ta’ distribuzzjoni għandu jiġi intaxxat skont il-marġini tad-distributur.

2.11

Il-proposta għal direttiva tipprevedi t-tneħħija tal-eżenzjonijiet kollha mitlubin mill-Istati Membri b’rabta mat-tassazzjoni fuq il-provvista ta’ oġġetti jew servizzi transkonfinali. Din id-dispożizzjoni għandha tillimita l-possibilità ta’ tassazzjoni doppja jew ta nuqqas ta’ tassazzjoni.

2.12

Il-Kummissjoni taqsam il-vawċers f’dawk b’użu uniku u dawk b’użi multipli, skont kif jintużaw. Il-vawċers b’użu uniku jirrappreżentaw id-dritt li tiġi riċevuta provvista ta’ oġġetti jew servizzi fejn il-post tal-provvista u l-ammont riċevut għall-vawċer huwa magħruf. Fil-każ ta’ vawċers b’użu uniku, il-VAT titħallas fuq l-ammont riċevut għall-vawċer, anke jekk il-ħlas isir qabel ma jiġu fornuti l-oġġetti jew is-servizz. Fil-każ ta’ vawċers b’użi multipli, ir-responsabbiltà tat-taxxa tintrefa’ biss meta jissarraf il-vawċer.

2.13

Fejn il-vawċers jipprovdu skont fuq il-provvista ta’ oġġetti jew servizzi, il-Kummissjoni tiddetermina li dan ifisser li l-fornitur ikun ipprovda servizz lill-emittent tal-vawċer jekk dan jissarraf.

2.14

Meta tnaqqis fil-prezz tal-oġġetti u s-servizzi jingħata bi skambju għal vawċer, ir-rimborż riċevut minn min isarraf mingħand l-emittent tal-vawċer jikkostitwixxi l-ammont taxxabbli tas-servizz promozzjonali pprovdut minn min isarraf lill-emittent tal-vawċer.

2.15

Fil-każ ta’ vawċers b’użi multipli, huwa biss min isarraf il-vawċer li jaf dak li ġie fornut, u meta u fejn. Sabiex jiġi żgurat li l-VAT titħallas, min isarraf il-vawċer biss għandu jkun responsabbli għall-ħlas tal-VAT fuq l-oġġetti jew is-servizzi fornuti lill-awtoritajiet tat-taxxa.

2.16

Il-Kummissjoni tindirizza l-kwistjoni tal-iżgurar tal-applikazzjoni u l-ġbir korrett tal-VAT dovuta fejn il-vawċers ikunu distribwiti b’mod transkonfinali, jekk din id-distribuzzjoni toħloq servizz separat differenti mill-oġġetti jew is-servizzi li qed jiġu akkwistati għall-vawċer.

2.17

Peress li s-semplifikazzjoni, l-armonizzazzjoni u l-modernizzazzjoni tar-regoli dwar il-VAT li japplikaw għal vawċers ma jistgħux jintlaħqu mill-Istati Membri waħedhom, il-Kummissjoni pproponiet din id-Direttiva fil-livell tal-Unjoni skont l-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea.

3.1

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon it-tentattiv tal-Kummissjoni biex tissemplifika, tarmonizza u timmodernizza r-regoli tal-VAT fis-suq uniku. Fil-qagħda attwali, meta l-Istati Membri jindirizzaw waħedhom it-tassazzjoni b’rabta mal-vawċers, ikun hemm it-tassazzjoni doppja jew l-evitar tat-taxxa, ħaġa li twassal għad-distorsjoni tas-suq uniku.

3.2

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-approċċ tal-Kummissjoni fit-twessigħ tad-Direttiva tal-VAT fir-rigward tat-trattament tal-vawċers. Madankollu, huwa jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex fil-futur qarib tindirizza swieq oħra wkoll – li bl-ebda mod ma jistgħu jitqiesu marġinali – tal-prodotti u s-servizzi, bħat-trasport, it-telefowns intelliġenti (smartphones), l-internet u s-siti tan-netwerks soċjali.

3.3

Il-bidliet fid-direttiva ma jindirizzawx il-problemi tal-kupuni, li jintużaw b’mod simili. Jekk ir-regoli jinbidlu biss għall-vawċers, huwa mistenni li jiżdied l-użu ta’ strumenti li jixbhuhom iżda li għalihom m’hemmx regoli definiti b’mod ċar. Għaldaqstant, ikun siewi li jiżdied il-kunċett ta’ “kupun” fid-Direttiva u jiġu stabbiliti r-regoli għat-trattament tal-kupuni.

3.4

Id-Direttiva qed tiġi emendata primarjament minħabba ż-żieda fl-użu tal-vawċers fil-qasam tat-telekomunikazzjoni, li jirrappreżenta l-biċċa l-kbira tas-suq tagħhom. Il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni tillimita b’mod strett l-użu tal-vawċers telefoniċi, peress li t-teknoloġiji moderni jfissru li l-firxa ta’ użi potenzjali hija wiesgħa ħafna.

3.5

Il-KESE jaqbel li d-Direttiva għandha titwessa’ biex tkopri l-VAT b’rabta mal-vawċers. La s-Sitt Direttiva tal-VAT (1) u lanqas id-Direttiva tal-VAT (2) ma jipprovdu r-regoli għat-trattament tat-tranżazzjonijiet li jinvolvu l-vawċers. B’riżultat ta’ dan jeżistu problemi bl-ammont taxxabbli jew il-ħin jew il-post tat-tranżazzjoni. Fil-każ tad-distribuzzjoni transkonfinali tal-vawċers, kien hemm inċertezza rigward it-tranżazzjonijiet u nqalgħu diffikultajiet fl-interpretazzjoni, kemm għall-emittenti kif ukoll għad-distributuri tal-vawċers.

3.6

Ir-regoli komuni tal-VAT ġew adottati fl-1977 u s-suq uniku issa jrid jindirizza għadd ta’ bidliet li saru mal-milja taż-żmien bħala riżultat ta’ modi ġodda kif isir in-negozju. Għal din ir-raġuni huwa essenzjali li r-regoli tal-VAT jiġu aġġoranti b’konformità mal-bidliet fil-mod kif iġibu ruħhom l-operaturi tas-suq. Il-vawċers u l-mod kif jiġu intaxxati hija waħda mill-bidliet li ma ġewx previsti fil-passat u li issa jridu jiġu koperti mir-regoli.

3.7

L-istabbiliment ta’ regoli ċari ser isolvi diversi kwistjonijiet li għandha quddiemha l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea. Il-Qorti ħarġet għadd ta’ linji gwida parzjali dwar din il-kwistjoni, iżda dawn ma jindirizzawx il-problema kollha kemm hi. Għaldaqstant, il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-istabbiliment ta’ kundizzjonijiet fir-rigward tal-VAT b’rabta mal-vawċers li jistabbilixxu regoli ċari għall-qasam tan-negozju u jeqirdu t-tassazzjoni doppja u n-nuqqas ta’ tassazzjoni.

3.8

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon id-definizzjoni ta’ vawċers b’użu uniku, b’użi multipli u dawk ta’ skont, li ċċarat ir-regoli li jridu josservaw l-operaturi tas-suq f’qasam li huwa tabilħaqq wiesa’ ħafna.

4.1

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon id-distinzjoni bejn is-servizzi b’pagament u l-vawċers. Huwa jilqa’ wkoll id-distinzjoni stabbilita fl-Artikolu 30(a) tal-Proposta għal Direttiva bejn vawċers b’użu uniku, dawk b’użi multipli u dawk ta’ skont. Din l-ispjega tfisser li issa t-tipi varji ta’ vawċers issa huma definiti.

4.2

Għandu jiġi stabbilit perjodu massimu li fih il-konsumatur jista’ jsarraf il-vawċer għaliex mingħajr dan jinħolqu problemi fejn jidħol ir-rimborż tal-VAT jekk ir-rati tat-taxxa jinbidlu.

4.3

Għandha tiġi milqugħa b’sodisfazzjon id-definizzjoni fl-Artikolu 30(b) ta’ tranżazzjoni unika bħala l-provvista ta’ vawċer li jagħti d-dritt li jiġu fornuti oġġetti jew servizzi u l-provvista sussegwenti ta’ dawn l-oġġetti jew servizzi. Din tissemplifika l-issodisfar tal-obbligi fiskali. Dan l-Artikolu għandu jintrabat ukoll mal-Artikolu 74(c).

4.4

L-Artikolu 65, li jiddefinixxi kemm meta l-VAT tiġi imposta kif ukoll l-ammont taxxabbli, jissemplifika b’mod sostanzjali l-użu tal-vawċers b’użu uniku.

4.5

Il-proċedura trid tiġi speċifikata għall-vawċers b’użu uniku. Il-vawċers b’użu uniku jiġu ntaxxati meta jinbiegħu. Jekk, madankollu, vawċer b’użu uniku ma jissarrafx, kif ikkonfermat deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, hawnhekk ma jeżistix dritt li tiġi rkuprata t-taxxa mill-emittent tal-vawċer. Madankollu, l-emittent ikun diġà ħallas il-VAT.

4.6

Hemm bżonn ta’ aktar dettall sabiex il-proċedura tiġi segwita fil-każ ta’ vawċers b’użi multipli fejn m’hemmx marġini tad-distributur jew marġini negattiva u fejn xi Stati Membri jkollhom bażi taxxabbli differenti jew bi klassifikazzjoni żero – għall-prodotti farmaċewtiċi pereżempju.

4.7

Il-Kummissjoni tistabbilixxi li sakemm l-oġġetti jew is-servizzi fornuti meta jissarraf il-vawċer jiġu intaxxati, il-persuna taxxabbli tkun intitolata li tnaqqas il-VAT dovuta fuq l-infiq b’rabta mal-ħruġ tal-vawċer. Għandu jiġi ċċarat li din l-ispiża tal-VAT tista’ titnaqqas anke jekk dawk l-oġġetti jew servizzi jkunu fornuti minn xi ħadd li ma jkunx l-emittent tal-vawċer.

4.8

Il-KESE jara problemi potenzjali fil-paragrafi 1 u 2 tal-Artikolu 74(a), fejn jistgħu jinħolqu kumplikazzjonijiet fil-każ ta’ vawċers b’użi multipli li jintużaw fi Stati differenti. Jista’ jkun diffiċli li jiġi kkwantifikat l-ammont taxxabbli u l-valur nominali tat-tranżazzjoni b’rabta mar-rati tal-VAT differenti fil-pajjiżi fejn jintużaw il-vawċers.

4.9

Il-KESE jara wkoll problema oħra fir-rigward tal-arranġamenti ta’ tranżizzjoni meħtieġa meta jiġu introdotti regoli tat-taxxa uniformi għall-vawċers – b’mod speċjali t-tul ta’ żmien tagħhom, billi ħafna vawċers b’użi multipli jkollhom perjodu ta’ tisrif twil.

4.10

Jista’ jinħoloq piż amministrattiv eċċessiv fejn partijiet ta’ tranżazzjoni jsiru fi Stati Membri differenti. Eżempju wieħed jista’ jkun il-konsum parzjali ta’ krediti mħallsa minn qabel tat-telekomunikazzjoni fi Stati Membri differenti.

4.11

Jitqajmu wkoll għadd ta’ mistoqsijiet meta l-vawċers jingħataw bħala promozzjoni ta’ oġġetti jew servizzi. F’dan il-każ, ta’ sikwit ma jissarrfux jew jissarrfu mingħajr l-għarfien tal-emittent, ħaġa li tagħmel it-tassazzjoni diffiċli.

4.12

Fil-qagħda attwali, bosta Stati Membri għandhom limiti safejn jiġu eżentati l-vawċers promozzjonali tal-kumpaniji għal oġġetti u servizzi. Il-fatt li hemm differenzi fis-saħħa ekonomika u d-daqs tas-swieq fl-Istati Membri jfisser li dawn il-limiti jvarjaw ħafna. Dawn il-pajjiżi jkollhom ineħħu dawn l-eżenzjonijiet sabiex jevitaw id-distorsjonijiet fis-suq uniku. Dan iwaqqaf kull possibilità ta’ spekulazzjoni minn kumpaniji li jfittxu li jottimizzaw ir-responsabbiltà fiskali tagħhom billi jipprovdu u jiddistribwixxu vawċers promozzjonali f’pajjiżi li għandhom limiti fuq l-eżenzjonijiet tat-taxxa għal dawn il-vawċers. Filwaqt li jista’ jinżamm limitu, għandu jkun l-istess għal kulħadd u x’aktarx għandu jiġi ristrett għall-vawċers, peress li limitu ġenerali għall-materjali promozzjonali joħloq il-problemi.

4.13

Il-KESE jistenna li l-introduzzjoni ta’ regoli komuni fl-Istati Membri kollha u t-tneħħija tal-opportunitajiet kollha ta’ evażjoni tat-taxxa se jżidu l-ġbir tal-VAT mill-vawċers u għalhekk id-dħul mit-taxxa tal-Istati Membri, u b’hekk jissaħħu l-ambitu, in-newtralità u t-trasparenza ta’ dan it-tip ta’ tassazzjoni. Il-bidla fid-Direttiva għalhekk se jkollha impatt fuq il-baġit tal-Unjoni Ewropea. Għalkemm huwa diffiċli ħafna li din tiġi kkwantifikata, il-KESE jistenna li se tkun bidla pożittiva.

4.14

Kien hemm żieda sostanzjali, fis-snin reċenti b’mod partikolari, fl-użu tal-vawċers – jew vawċers ta’ skont – għal oġġetti jew servizzi. It-tipi u l-użi ta’ dawn il-vawċers qed jiżdiedu u jespandu l-ħin kollu u m’hemmx dubju li din it-tendenza se tkompli. Għaldaqstant, wieħed għandu jassumi li se jkunu meħtieġa regoli ġodda għal tipi ġodda ta’ vawċers li ma jkollhomx użu definit b’mod ċar.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/31

1.1

Din l-Opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) hija dwar il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill li tintroduċi Mekkaniżmu ta’ Reazzjoni Rapida (MRR) biex l-Istati Membri jkunu jistgħu jiġġieldu b’mod aktar effettiv il-frodi tat-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT), l-aktar billi jitnaqqas iż-żmien meħtieġ għall-introduzzjoni ta’ deroga dwar min għandu jħallas il-VAT. Din il-miżura telimina wkoll ir-riskju li jiġu introdotti miżuri nazzjonali għall-ġlieda kontra l-frodi tal-VAT li ma jkollhomx bażi legali fil-leġislazzjoni Ewropea.

1.2

Il-KESE jappoġġja l-għan tal-Proposta, jiġifieri li l-ġlieda kontra l-frodi tal-VAT issir aktar effettiva, u jemmen li din il-Proposta hija avvanz fuq is-sitwazzjoni legali attwali. Mill-banda l-oħra, f’din l-Opinjoni l-KESE jinnota għadd ta’ nuqqasijiet fil-Proposta u jippreżenta xi kummenti u proposti alternattivi li jistgħu jgħinu biex ’il quddiem is-sitwazzjoni titjieb.

1.3

Il-frodi tal-VAT tagħmel ħsara kbira immens għaliex minħabba fiha l-Istati Membri jitilfu ammonti sostanzjali mid-dħul tal-baġit, u b’hekk tmur kontra l-isforzi tagħhom biex jikkonsolidaw il-finanzi pubbliċi. Il-forom tal-frodi tal-VAT jevolvu b’mod relattivament rapidu; għalhekk il-leġislazzjoni li tgħin biex dawn l-attivitajiet jieqfu għalkollox għandha tiġi żviluppata b’mod kemm jista’ jkun effettiv.

1.4

Il-KESE huwa kuntent li l-Proposta għal Direttiva tagħti l-possibbiltà lill-Istati Membri li jirreaġixxu b’mod flessibbli għall-frodi f’settur partikolari u jintroduċu kważi mill-ewwel miżuri għall-prevenzjoni tat-telf potenzjali tad-dħul mit-taxxa. It-tnaqqis taż-żmien meħtieġ biex tingħata deroga mis-sistema komuni tal-VAT jgħin fil-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa u l-evażjoni tat-taxxa.

1.5

Il-KESE huwa mħasseb dwar l-introduzzjoni ta’ deroga mill-proċedura ta’ eżami stabbilita fl-Artikolu 3(5) tar-Regolament (UE) Nru 182/2011, speċjalment għaliex il-proċedura proposta tagħmilha prattikament impossibbli li applikazzjoni ta’ Stat Membru għal deroga mis-sistema komuni tal-VAT tiġi diskussa mill-esperti f’laqgħa tal-kumitat.

1.6

Rigward il-bżonn ta’ ġlieda effettiva kontra l-frodi tal-VAT, li l-forom tagħha jevolvu b’mod relattivament rapidu, il-KESE jipproponi li meta jkunu qed jiġu mfassla u mfittxija miżuri effettivi oħra jiġi inkluż ukoll l-għarfien speċjalizzat tal-esperti, li ħafna minnhom jinsabu fis-soċjetà ċivili organizzata. Jinħtieġu laqgħat bejn gruppi ta’ esperti fejn din il-kwistjoni tkun tista’ tiġi diskussa bl-usa’ mod possibbli.

1.7

Peress li l-frodi tal-VAT hija attività kriminali internazzjonali sofistikata li tagħmel ħsara lill-finanzi pubbliċi, il-KESE jinnota li l-awtoritajiet fiskali tal-Istati Membri għandhom jikkollaboraw b’mod effettiv sabiex jeliminaw din l-attività. Għaldaqstant, huwa jilqa’ bi pjaċir li kieku l-istituzzjonijiet Ewropej jagħmlu sforz akbar biex jorganizzaw attivitajiet li jikkontribwixxu b’mod pożittiv għal din il-kollaborazzjoni.

2.1

Fiż-żmien diffiċli ta’ bħalissa, meta l-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea (UE) qed jagħmlu sforzi sostanzjali biex jikkonsolidaw b’mod effettiv il-finanzi pubbliċi, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew jilqa’ kull inizjattiva li tista’ tgħin f’dawn l-isforzi kemm min-naħa tad-dħul kif ukoll min-naħa tal-infiq tal-baġits pubbliċi. B’din il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud, il-Kummissjoni Ewropea timmira li l-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa ssir aktar effettiva, u b’hekk tgħin mil-lat tad-dħul tal-baġits.

2.2

L-ekonomija tal-Unjoni Ewropea għaddejja mill-aktar perjodu diffiċli minn meta nħolqot, u bħalissa t-tassazzjoni effettiva hija fattur partikolarment importanti fl-isforzi biex il-finanzi pubbliċi tal-Istati Membri jiġu kkonsolidati b’mod rapidu.

2.3

Skont l-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir 2012, il-konsolidazzjoni fiskali b’determinazzjoni hija l-mod kif jinkisbu r-riżultati u hi ta’ importanza fundamentali għall-irkupru tal-istabbiltà makrofinanzjarja, li hi l-bażi biex jinħoloq it-tkabbir u biex jiġi assigurat il-futur tal-mudell soċjali Ewropew. Il-ġbir aktar effettiv tat-taxxi u l-ġlieda kontra l-evażjoni tat-taxxa ser jgħinu biex jiżdied id-dħul tal-baġits nazzjonali ta’ diversi Stati Membri. L-applikazzjoni aktar effettiva tar-regoli dwar kull tip ta’ taxxa tista’ tgħin ukoll f’dan ir-rigward.

2.4

Skont l-Anness IV tal-COM(2011) 815 final, il-koordinazzjoni tat-taxxa, li tikkonċerna l-aktar l-operazzjonijiet transkonfinali, tista’ tagħmel lis-suq uniku tal-UE aktar effiċjenti. Din l-istqarrija hija bbażata fuq l-ipotesi li l-parti l-kbira tal-ostakli li għad fadal għas-suq uniku ġejjin min-nuqqas ta’ koordinazzjoni tal-politika tat-tassazzjoni. L-introduzzjoni ta’ Mekkaniżmu ta’ Reazzjoni Rapida tista’ tneħħi wħud minn dawn id-differenzi, iżda l-KESE jinnota li l-applikazzjoni tal-MRR tista’ tagħmel ukoll ħsara konsiderevoli lid-dħul mit-taxxa ta’ xi Stati Membri.

2.5

Waħda mill-isfidi prinċipali relatati mat-taxxa li qed jiffaċċjaw l-Istati Membri tal-UE hija l-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa. Il-miżuri effettivi għall-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa jistgħu jtejbu l-ġbir tat-taxxi u jaqdu rwol importanti biex iżidu d-dħul mit-taxxa, fejn il-ġbir aħjar tal-VAT hu waħda mill-miżuri possibbli għall-konsolidazzjoni fiskali.

2.6

Skont l-istimi tal-Europol, fl-2008 u fl-2009 l-evażjoni u l-frodi tal-VAT b’rabta mal-kwoti ta’ emissjonijiet ta’ gass b’effett ta’ serra kkawżaw telf ta’ madwar EUR 5 biljun fil-baġits ta’ diversi Stati Membri tal-UE. Rob Wainwright, Direttur tal-Europol, qal li: “il-frodi organizzata tal-VAT għadha attività kriminali sinifikanti fl-Ewropa. Hija tikkawża t-telf ta’ ħafna riżorsi mid-dħul tal-gvern ċentrali u tikkomprometti l-għan li l-Ewropa ssir ekonomija kompetittiva u aktar ekoloġika.”

2.7

Il-Green Paper dwar il-futur tal-VAT ikkonkludiet li fl-2006 l-ammont nieqes mit-total miġbur tal-VAT kien ta’ 12 % tad-dħul teoretiku mill-VAT, filwaqt li ġie stmat li t-telf f’ċerti Stati Membri kien ta’ aktar minn 20 %. Parti minn dan in-nuqqas ġejja mill-frodi li tirriżulta mid-dgħufijiet tas-sistema attwali, b’mod partikolari l-possibbiltà ta’ xiri transkonfinali ta’ prodotti u servizzi mingħajr VAT. Mekkaniżmu effettiv li jelimina l-frodi tat-taxxa huwa mod kif tiġi miġġielda l-ħsara ekonomika enormi li ssir minn attivitajiet bħal dawn, u jgħin fil-konsolidazzjoni tal-finanzi pubbliċi.

2.8

Il-miżuri speċjali adottati fl-Artikolu 395a ser jagħmlu l-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tal-VAT aktar operattiva u effettiva, peress li ser jikkunsidraw l-ispeċifiċitajiet tal-amministrazzjoni u s-sistema tal-VAT tal-pajjiż applikant. Il-miżuri ta’ dan it-tip ser jgħinu biex tinħoloq sistema effettiva li tfittex u tiskopri forom ġodda ta’ frodi u evażjoni tat-taxxa. Madankollu, hemm tħassib dwar il-possibbiltà li l-Istati Membri jitilfu setgħat sinifikanti fil-qasam tat-tassazzjoni.

2.9

Abbażi tal-informazzjoni miġbura matul il-proċess tal-għoti tad-derogi mid-Direttiva dwar is-sistema komuni tal-VAT (id-Direttiva), il-Kummissjoni ser tikseb ideat u informazzjoni prattika importanti “minn isfel” li bihom tkun tista’ tkompli ttejjeb id-Direttiva. Din l-informazzjoni ser tintuża biex jiġu eliminati d-dgħufijiet u d-dispożizzjonijiet antiki, u biex jiġu aġġornati l-partijiet skaduti tad-Direttiva.

3.1

Il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 2006/112/KE dwar is-sistema komuni ta’ taxxa fuq il-valur miżjud iżżid is-setgħat tal-Kummissjoni rigward l-għoti ta’ derogi għall-prevenzjoni tal-frodi tal-VAT. Din ix-xorta ta’ frodi tikkawża telf baġitarju kbir u ttellef il-kompetizzjoni u l-operat tas-suq uniku. Il-KESE jilqa’ kull tentattiv biex is-suq uniku jaħdem aħjar u biex il-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tal-VAT issir aktar effettiva.

3.2

Il-KESE jinnota li skont it-tieni sottoparagrafu tal-Artikolu 395(1) tad-Direttiva 2006/112/KE, il-miżuri maħsuba biex jissemplifikaw il-proċedura tal-ġbir tal-VAT m’għandhomx jaffettwaw, sakemm mhux b’mod insinifikanti, l-ammont globali tad-dħul tal-Istat Membru mit-taxxa li tinġabar fl-istadju tal-konsum finali. Fil-kuntest tal-Proposta, il-KESE huwa mħasseb li l-impatt tal-applikazzjonijiet fuq l-ammont globali ta’ taxxa miġbura mill-Istati Membri mhux ser jiġi eżaminat b’mod adegwat.

3.3

Il-KESE jilqa’ l-effett li l-Proposta ser ikollha fuq it-tul ta’ żmien li jieħu l-proċess ta’ approvazzjoni ta’ miżuri speċjali applikati minn Stat Membru biex jiġġieled il-frodi u l-evażjoni tat-taxxa; dan ser iżid il-probabbiltà li dawn l-attivitajiet jiġu indirizzati b’mod effettiv.

3.4

Billi l-frodi tal-VAT issir l-aktar b’rabta mal-kummerċ transkonfinali (l-hekk imsejħa frodi tat-tip karużell u l-frodi tal-“kummerċjant nieqes”), il-possibbiltà li tittieħed azzjoni effettiva billi jiġu applikati d-derogi fi Stat Membru wieħed ser tkun limitata ħafna, u ser ikun hemm bżonn li jiġu kkoordinati aktar il-proċeduri tal-awtoritajiet fiskali tal-Istati Membri.

3.5

Il-KESE jinnota wkoll li s-setgħat li ser tikseb il-Kummissjoni b’din il-Proposta huma kumplessi u speċjalizzati ħafna. Jinnota li l-esperti, b’mod partikolari dawk b’għarfien prattiku, għandhom ikunu fil-qalba tal-grupp involut fil-proposti futuri għal miżuri li jridu jsegwu l-proċedura stabbilita fl-artikoli l-ġodda proposti tad-Direttiva. Is-soċjetà ċivili organizzata toffri sors tajjeb għal dan l-għarfien espert prattiku.

4.1

Fil-forma attwali tagħha, il-Proposta tippermetti l-approvazzjoni rapida (fi żmien xahar) tal-miżuri speċjali b’deroga mid-Direttiva 2006/112/KE biss f’każijiet meta l-Istat Membru jitlob deroga fir-rigward tan-nomina tar-riċevitur bħala persuna responsabbli mill-ħlas tal-VAT fuq fornituri speċifiċi ta’ prodotti u servizzi b’deroga mill-Artikolu 193 (li bħalissa jidher li hu strument effettiv għall-ġlieda kontra l-frodi), filwaqt li fil-każijiet l-oħra jinħtieġ qbil unanimu fil-Kunsill, u dan jista’ jdgħajjef b’mod konsiderevoli l-isforz biex il-frodi tal-VAT tiġi miġġielda b’mod effettiv. Il-KESE josserva wkoll li dawk li jwettqu l-frodi issa qed jaħdmu flimkien b’mod effettiv, u għalhekk ikun jaqbel li l-awtoritajiet fiskali u tal-pulizija ta’ għadd ta’ pajjiżi jiġu infurmati u involuti fl-għoti tad-derogi b’konformità mal-artikoli l-ġodda proposti tad-Direttiva. Dan japplika b’mod partikolari għall-pajjiżi li l-attivitajiet illegali jistgħu jiġu ttrasferiti fihom wara li tingħata deroga.

4.2

Il-KESE jipproponi wkoll li l-proċess ta’ approvazzjoni fil-kumitat previst fl-Artikolu 395b(2) u (3) m’għandux jeskludi l-possibbiltà li membru tal-kumitat jitlob li l-proċedura bil-miktub tintemm mingħajr riżultat, l-aktar biex tiġi żgurata l-protezzjoni effettiva tal-interessi leġittimi tal-membru kkonċernat, li tista’ ssirlu l-ħsara minħabba t-talba ta’ Stat Membru ieħor għall-awtorizzazzjoni ta’ miżuri speċjali. Mod ieħor kif jiġi indirizzat dan in-nuqqas hu li jiddaħħal mekkaniżmu għall-konferma ulterjuri tal-miżura speċjali mill-Kunsill tal-Ministri, fejn il-miżura tieqaf tapplika jekk ma tiġix approvata.

4.3

Bl-introduzzjoni tal-MRR, il-Proposta għal Direttiva ser tqassar b’mod sinifikanti iż-żmien meħtieġ għall-approvazzjoni ta’ miżuri speċjali biex jiġu miġġielda l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa: mit-tmien xhur li setgħu jinħtieġu qabel għal proposta pożittiva mill-Kummissjoni wara l-approvazzjoni unanima fil-Kunsill, dan iż-żmien ser jonqos għal xahar billi s-setgħa tal-approvazzjoni tiġi ttrasferita lill-Kummissjoni. Il-KESE jappoġġja din l-aċċellerazzjoni bħala mod kif tittejjeb il-ġlieda kontra l-frodi tat-taxxa. Madankollu, l-Istati Membri jrid ikollhom l-opportunità, jekk ikun hemm bżonn, li l-abbozz ta’ applikazzjoni għal deroga jiġi diskuss minn qabel fil-kumitat konsultattiv u b’hekk jiġu evitati l-proċedimenti eventwali quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea.

4.4

Il-KESE jemmen li l-“miżuri xierqa ta’ kontroll mill-Istati Membri” mhumiex definiti b’mod ċar biżżejjed fl-Artikolu 395a(1) tal-Proposta. Għalhekk jipproponi li l-Kunsill ineħħi din id-diskrepanza u jestendi l-kamp ta’ applikazzjoni tagħhom biex ikopru l-miżuri msemmijin fl-Artikolu 395a(1)(b) tal-Proposta.

4.5

Meta deroga mogħtija abbażi tal-proċedura stabbilita fl-Artikolu 395 turi, matul il-perjodu tal-validità tagħha, li tkun effettiva fil-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa, il-KESE jipproponi li jiġi introdott mekkaniżmu li japplika din il-miżura – bħala mod kif jinxterdu l-prattiki tajba – fi Stati Membri oħra permezz ta’ proċedura semplifikata li tixbah lil dik tal-Proposta diskussa f’din l-Opinjoni.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/34

1.1

Il-KESE jaqbel mal-opinjoni tal-Kummissjoni li, għalkemm mhux biżżejjed, il-programm regolatorju estensiv ta’ riformi finanzjarji li ntuża sal-“Pakkett ta’ Unjoni Bankarja” attwali huwa essenzjali, sabiex jirrispondi għall-kriżi u jistabbilizza lill-Unjoni Ekonomika u Monetarja (UEM) (1), sabiex tiġi rrestawrata l-fiduċja fl-euro u fil-futur tal-UE, kif ukoll sabiex tittejjeb il-governanza u tingħeleb il-frammentazzjoni dejjem tikber tas-swieq bankarji tal-Unjoni. Għalhekk, il-KESE jqis bħala adegwat il-pakkett tal-miżuri spjegat fil-qosor fil-Pjan Direzzjonali tiegħu COM(2012) 510 u fiż-żewġ atti leġislattivi COM(2012) 511 u COM(2012) 512, it-tieni wieħed huwa wkoll is-suġġett ta’ din l-opinjoni.

1.2

Filwaqt li l-KESE jilqa' l-ħidma eżawrjenti li saret mill-Kummissjoni, huwa jilqa' l-appelli tagħha sabiex il-miżuri jiġu adottati qabel l-aħħar tal-2012 u jitħejjew bir-reqqa u b'kunsiderazzjoni għall-effetti fuq il-banek u l-ekonomiji nazzjonali. Huwa essenzjali li l-gvernijiet tagħna jkollhom viżjoni b'saħħitha sabiex jibnu Ewropa akbar u aħjar, billi jassenjaw kompetenzi u jappoġġjaw l-applikabbiltà tagħhom f'superviżjoni ta’ kwalità għolja u integrazzjoni akbar, fl-insegwiment ta’ governanza Ewropea ġenwina, soċjalment utli u ekonomikament effiċjenti.

1.3

L-urġenza u l-insuffiċjenza ta’ tali miżuri huma derivati mill-fatt li l-ispejjeż huma ferm akbar minn EUR 4.5 biljun ta’ flus tal-kontribwenti impenjati s'issa biex jiġu salvati l-banek fl-UE. Il-kriżi finanzjarja kkawżat l-agħar riċessjoni dinjija mid-Depressjoni l-Kbira 'l hawn, speċjalment fiż-żona tal-euro, fejn ir-restawr tal-fiduċja fl-euro u l-governanza tal-istituzzjonijiet tagħha għalhekk jirriżulta bħala aktar imperattiv u urġenti. Standards ġodda aktar stretti jagħtu sigurtà liċ-ċittadini u lis-swieq, għalkemm l-ikkontestar ta’ dawk eżistenti, in-nuqqas ta’ definizzjoni ta’ dawk ġodda u d-dewmien fl-implimentazzjoni tagħhom jistgħu jkunu s-sors ta’ inċertezza kbira. Għalhekk, il-perjodi ta’ żmien tal-adattament fl-istituzzjonijiet li jappoġġjaw l-euro għandhom ikunu wkoll iqsar u aktar preċiżi.

1.4

Il-KESE jħeġġeġ b'mod speċjali li jsir ftehim malajr għad-dħul fis-seħħ tal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku (MSU). Dan ifisser li tibda l-unifikazzjoni mill-2013 stess mingħajr ma jiġu stabbiliti għanijiet inċerti, peress li l-għan bażiku inizjali tiegħu huwa li jsalva l-euro, b'tali mod li l-ispejjeż jiġu minimizzati għall-kontribwenti qabel kwalunkwe ristrutturar jew għeluq, permezz tal-finanzjament suffiċjenti ex ante u l-ħlas tal-ispejjeż ta’ riżoluzzjoni mill-azzjonisti u l-kredituri.

1.5

Il-KESE jilqa' b'mod favorevoli li, għal dan il-għan, il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) mill-bidu għandu bord superviżorju li jevita kunflitti ta’ interess potenzjali mal-attivitajiet monetarji tiegħu.

1.6

Il-KESE jappoġġja l-fatt li l-BĊE jaċċetta r-responsabbiltà li jissorvelja l-banek tal-Unjoni kollha minkejja li jkunu żgħar, b'mod partikolari il-karti tal-bilanċ konsolidati tal-attivitajiet transkonfinali, u li japplika l-ġabra unika ta’ regoli fis-seħħ għalihom. Barra minn hekk, dawn jiġu assenjati wkoll funzjonijiet, setgħat u riżorsi essenzjali sabiex jiġi żgurat is-sejbien ta’ riskji li jheddu l-vijabilità tagħhom, kif ukoll sabiex jesiġu miżuri korrettivi xierqa, bl-involviment attiv tas-superviżuri nazzjonali fil-MSU. Bl-istess mod, huwa żgurat li dawn jibqgħu jkunu responsabbli għall-protezzjoni tal-konsumaturi, għalkemm il-proposta tal-Kummissjoni ma tinkludix kif għandhom jiġu indirizzati l-kunflitti ta’ interess potenzjali bejn il-livell Ewropew ta’ superviżjoni prudenzjali u l-kompetenzi mogħtija lill-awtoritajiet nazzjonali.

1.7

Fir-rigward tal-politiki makroprudenzjali, il-KESE jappoġġja l-fatt ta’ rwol aktar importanti tal-Bord Ewropew tar-Riskju Sistemiku (BERS) u tal-BĊE fil-qafas ta’ sistema finanzjarja aktar integrata u jitlob lill-Kummissjoni tagħti aktar dettalji dwar l-interazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali u l-BĊE.

1.8

Il-KESE jilqa' l-intenzjoni tal-promozzjoni tal-parteċipazzjoni tal-pajjiżi li mhumiex fiż-żona tal-euro sabiex jeżerċitaw il-klawżola opt-in, bi drittijiet ekwivalenti għal dawk taż-żona tal-euro permezz ta’ proċessi ta’ parteċipazzjoni aktar faċli u attraenti, mingħajr ma jmorru kontra d-dispożizzjonijiet tat-TFUE.

1.9

Il-KESE jikkunsidra li huwa essenzjali li tintlaħaq konnettività tajba bejn l-Awtorità Bankarja Ewropea (ABE) u l-BĊE, filwaqt li għandu għarfien sħiħ li fl-ewwel fażi jkun hemm xi trikkib tal-funzjonijiet. Fir-rigward tat-teħid ta’ deċiżjonijiet, ir-reviżjoni tal-modalitajiet tal-votazzjoni permezz tat-tibdil fir-regolament tal-ABE u ż-żieda tas-setgħat tat-teħid tad-deċiżjonijiet tal-panel indipendenti teħtieġ aktar analiżi u konsiderazzjoni, sabiex jiġu bbilanċjati l-interessi bankarji tas-suq intern tal-Istati Membri li ma jipparteċipawx fil-MSU (b'konformità mal-Konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew dwar it-tlestija tal-Unjoni Monetarja Ewropea, adottati fit-18 ta’ Ottubru 2012), filwaqt li jiġi evitat ir-riskju li l-integrazzjoni taż-żona tal-euro tiġi pparalizzata permezz ta’ voti ta’ minoranza li timblokka. Huwa importanti li jiġi evitat suq b'żewġ livelli fis-servizzi finanzjarji, u hija din ir-raġuni li l-KESE qajjem il-kwistjoni.

1.10

Barra minn hekk, il-BĊE, il-BERS u l-awtoritajiet Ewropej ġodda ta’ superviżjoni finanzjarja, inkluż il-panel indipendenti tagħhom, għandhom jinvolvu lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-ħidma tagħhom, b'mod partikolari lill-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi u lit-trejdjunjins (2), filwaqt li jżommu l-indipendenza, it-trasparenza u r-reżistenza għolja tagħhom għall-pressjonijiet politiċi.

1.11

Ir-rata ta’ trasferiment tas-superviżjoni tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu u t-tibdiliet rilevanti introdotti fl-Awtorità Bankarja Ewropea (ABE), li r-rwol tagħha għandu jkun li tiżgura l-konsistenza u l-armonizzazzjoni tal-istandards regolatorji u tekniċi sabiex testendihom għall-UE kollha, huma elementi essenzjali daqs ir-rekwiżiti prudenzjali l-aktar stretti għall-banek (3), il-miżuri għat-tisħiħ u t-titjib tas-sistema komuni ta’ protezzjoni tad-depożiti (4), u l-ġestjoni integrata tal-kriżijiet bi strumenti ta’ rkupru u riżoluzzjoni tal-banek (5) sabiex is-settur Ewropew jissaħħaħ u jiġu evitati effetti kontaġjużi futuri, speċjalment dawk li ġejjin mill-ogħla riskju meħud mill-klijenti tal-banek ta’ investiment. Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni biex tistabbilixxi objettivi konkreti temporanji u funzjonali għal din il-ġabra unika ta’ regoli.

1.12

Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tipproponi skeda u dettalji għall-MUR (6), kif ukoll għal tragwardi rilevanti oħrajn li għandhom jiġu speċifikati, bħalma hija l-ġestjoni ta’ kwalunkwe sitwazzjonijiet ta’ kriżi fl-azzjonijiet kondiviżi ta’ superviżjoni. Għalhekk, l-Unjoni Bankarja tikseb kredibilità u ssir bażi komuni għas-suq uniku kollu. Jiġi evitat li fallimenti relattivament żgħar jikkawżaw ħsarat sistemiċi transkonfinali jew nuqqasijiet ta’ fiduċja li jwasslu għall-irtirar ta’ finanzi f'pajjiż ieħor u jdgħajfu kwalunkwe sistema bankarja nazzjonali. Inħeġġu sabiex sussegwentement l-MUR ikun jista' jwettaq kompiti addizzjonali ta’ koordinazzjoni fil-ġestjoni ta’ sitwazzjonijiet ta’ kriżi. Iżda s-superviżjoni u r-riżoluzzjoni għandhom jimxu id f'id, sabiex jiġi evitat li kwalunkwe deċiżjonijiet sabiex bank jiġi llikwidat fuq livell Ewropew u l-ispiża għall-ħlas tad-depożiti jaqgħu fuq l-Istat Membru.

1.13

Il-KESE jħeġġeġ lill-istituzzjonijiet l-oħra tal-UE biex jissodisfaw il-prinċipji bażiċi li għandhom jispiraw il-leġislazzjoni sekondarja u acquis ieħor, abbażi tal-forza tal-liġi u mhux tal-poter. Ir-restawr tat-twettiq tagħhom isir aktar urġenti fiż-żona tal-euro, sabiex tingħata għajnuna lill-Unjoni Bankarja mill-unjoni fiskali, permezz ta’ mekkaniżmu komuni ta’ ħruġ ta’ dejn u ieħor ta’ trasferimenti fiskali kontra ċ-ċikli li jiġġeneraw ħasdiet asimmetriċi bħal dawk imġarrba u aktar diffiċli mill-pajjiżi taż-żona tal-euro fis-snin riċenti. Il-MSU jista' jiġi ffinanzjat mill-kwoti ta’ superviżjoni imposti fuq l-entitajiet, li għandhom jikkunsidraw il-profil tar-riskju tal-entitajiet li għandhom jiġu ssorveljati. Il-KESE jemmen li l-Kummissjoni għandha tniedi Green Paper jew White Paper dwar kif għandha tiġi ffinanzjata l-Unjoni Bankarja b'mod armonizzat ukoll, sabiex tkun tista' tittieħed deċiżjoni dwar it-taxxi u l-miżati fuq l-attività finanzjarja u bankarja, li huma neċessarji imma li attwalment huma sors ta’ frammentazzjoni.

1.14

L-Unjoni Bankarja għandha tkun l-ewwel pass għaż-żona tal-euro u l-UE kollha tidħol f'ċirku virtuż li jegħleb id-difetti tad-disinn tagħhom u jippermetti lis-suq unitarju jerġa' jmur lura fit-triq tal-kompetittività sabiex jintlaħqu l-objettivi tal-istrateġija Ewropa 2020. B'dan il-mod tista' tiġi evitata l-mewġa ta’ innovazzjoni finanzjarja marbuta mas-sistema bankarja “parallela” skont Basel III, kif indikat mir-rapporti riċenti tal-Fond Monetarju Internazzjonali (FMI). Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni biex terġa' tistabbilixxi aktar malajr il-mudelli l-ġodda tal-bank ta’ investiment u kummerċjali, peress li s-sistema bankarja “parallela” għandha tendenza, f'ħafna pajjiżi, li tkun aktar importanti minn dik tradizzjonali u rregolata.

1.15

Il-KESE jirrakkomanda lill-Kummissjoni u lill-koleġislaturi Ewropej sabiex jibdlu dan il-proġett fi strument għall-inklużjoni finanzjarja u diġitali. L-eżekuttivi tal-MSU għandhom jaġixxu b'mod responsabbli u jiġu kkontrollati b'mod demokratiku, jikkomunikaw mal-Parlament Ewropew b'mod regolari jew kull meta jintalbu li jagħtu rendikont għall-ġestjoni tagħhom. Dan għandu jżid il-viżibilità politika ta’ dawn il-kwistjonijiet u jgħin biex jiżdied l-appoġġ taċ-ċittadini lill-istituzzjonijiet Ewropej.

1.16

Fl-aħħar nett, l-Unjoni Bankarja m'għandhiex tiffoka biss fuq iż-żona tal-euro u l-Unjoni kollha, iżda għandha wkoll tipproġetta l-objettivi tagħha ta’ kooperazzjoni u kompetittività speċjalment fl-oqsma tal-influwenza barranija tal-euro u fil-bqija tad-dinja.

2.1

Fl-1 ta’ Jannar 2011 daħlet fis-seħħ l-awtorità bankarja, maħluqa skont ir-Regolament (UE) 1093/2010 mir-rakkomandazzjonijiet li jinsabu fir-rapport de Larosière, sabiex tiġi rriformata l-istruttura tas-superviżuri u tinħoloq sistema Ewropea li tinkludi tliet awtoritajiet (għal servizzi bankarji, is-swieq tal-ekwità, l-assigurazzjonijiet u l-fondi tal-pensjonijiet), kif ukoll Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku (BERS).

2.2

B'mod parallel, minn Lulju 2010 ġiet imsaħħa l-protezzjoni tal-konsumatur u l-fiduċja fis-servizzi finanzjarji permezz ta’ skemi ta’ garanzija tad-depożiti għall-banek (MEMO/10/318), istituzzjonijiet ta’ investiment (MEMO/10/319) jew kumpaniji ta’ assigurazzjoni (MEMO/10/320), u madankollu fis-6 ta’ Ġunju 2012 il-Kummissjoni ħabbret miżuri ġodda ta’ ġestjoni tal-kriżijiet sabiex jiġu evitati operazzjonijiet futuri ta’ rkupru bankarju. Il-Kummissjoni pproponiet dan il-qafas superviżorju fil-Komunikazzjoni tagħha Nixprunaw l-Irkupru Ewropew tal-4 ta’ Marzu 2009, u mbagħad spjegat id-dettalji tal-arkitettura l-ġdida fil-Komunikazzjoni tagħha Superviżjoni Finanzjarja Ewropea, tas-27 ta’ Mejju 2009. It-tnejn li huma ġew ikkonfermati mill-Kunsill Ewropew fid-19 ta’ Ġunju 2009, li skonthom is-sistema għandu jkollha l-għan li ttejjeb il-kwalità u l-konsistenza tas-superviżjoni nazzjonali, issaħħaħ is-superviżjoni tal-gruppi transkonfinali, u tistabbilixxi ġabra unika ta’ regoli applikabbli għall-istituzzjonijiet finanzjarji kollha fis-suq intern. Hija enfasizzat ukoll li l-awtoritajiet superviżorji Ewropej il-ġodda għandu jkollhom setgħat fuq l-aġenziji ta’ klassifikazzjoni (għal dan il-għan, ir-Regolament (KE) 1060/2009 ġie emendat bir-Regolament (UE) 513/2011).

2.3

Sabiex jintemm dan il-proċess regolatorju diffiċli, fil-Komunikazzjoni tagħha “Pjan Direzzjonali lejn Unjoni Bankarja”, il-Kummissjoni tipproponi li jiġu stabbiliti l-pilastri għal livell għoli komuni ta’ regolamentazzjoni prudenzjali għall-banek u l-istituzzjonijiet finanzjarji l-oħrajn kollha fl-UE kollha, billi jiġu unifikati l-mekkaniżmi ta’ superviżjoni, riżoluzzjoni u assigurazzjoni tad-depożiti, fi ħdan il-qafas ta’ ġabra komuni ta’ regoli.

2.4

Għalhekk, titlob sabiex qabel ma tispiċċa s-sena 2012 isir qbil dwar ħames azzjonijiet ewlenin. Tlieta minnhom huma abbozzi ta’ atti leġislattivi diġà vverifikati mill-KESE jew jinsabu fil-proċess ta’ analiżi: il-garanzija tal-implimentazzjoni tar-rekwiżiti dwar il-kapital tal-banek (“CRD IV”) (7), id-Direttiva dwar l-iskemi ta’ garanzija tad-depożiti u d-Direttiva dwar l-irkupru u r-riżoluzzjoni bankarji. Tnejn oħra jikkonċernaw, flimkien ma’ dan il-Pjan Direzzjonali, l-opinjoni li ġejja: Regolament ġdid li jattribwixxi lill-BĊE funzjonijiet ta’ superviżjoni prudenzjali bankarja, u l-emenda tar-Regolament (UE) Nru 1093/2010, li jistabbilixxi Awtorità Superviżorja Ewropea (Awtorità Bankarja Ewropea) , meħtieġa għal koordinazzjoni aħjar bejn l-Awtorità u s-superviżur uniku futur, kif ukoll sabiex jiġi bbilanċjat it-teħid ta’ deċiżjonijiet bejn pajjiżi li jiffurmaw parti u li ma jiffurmawx parti mill-MSU, sabiex tinżamm l-integrità tas-suq uniku. Fost dawn il-ħames azzjonijiet, il-Kummissjoni tħabbar mekkaniżmu ta’ riżoluzzjoni uniku (MUR) u l-koordinazzjoni tal-istrumenti ta’ riżoluzzjoni.

2.5

Dan il-Pjan Direzzjonali wasal meta l-mudell ta’ integrazzjoni finanzjarja bbażat fuq l-euro ġie eżawrit qabel il-kriżi li bdiet fl-2007. Il-progress fl-integrazzjoni rapida Ewropea tas-swieq ta’ ishma u bonds kien inqas veloċi fl-oqsma bankarji, u aktar fi swieq bl-ingrossa (interbankarji, kwalifiki, eċċ.) milli fil-bejgħ bl-imnut ta’ self u depożiti bankarji. Iżda, minħabba l-kriżi, il-bejjiegħa bl-imnut ġew affettwati mit-tendenzi riċenti lejn frammentazzjoni u n-nazzjonalizzazzjoni mill-ġdid konsegwenti tal-bejjiegħa bl-ingrossa, alimentati min-natura nazzjonali tas-superviżuri, l-oqfsa ta’ riżoluzzjoni u l-garanziji ta’ depożitu (8).. In-nazzjonalizzazzjoni mill-ġdid tas-swieq tad-dejn qiegħda tkun partikolarment veloċi.

2.6

Fiż-żona tal-euro l-aġġustamenti u l-pjanijiet ta’ awsterità li kkawżaw il-kriżi, bit-tnaqqis fil-PDG u l-impjieg, kienu bil-wisq akbar. Għalhekk, fit-23 ta’ Ottubru 2011, il-president tal-Kummissjoni ddikjara lill-mexxejja Ewropej li l-UE kienet tilfet EUR 2 biljuni fi tkabbir ekonomiku bejn l-2007 u l-2010 minħabba l-kriżi (9).

2.7

Fl-aħħar tal-2010, fl-Istati Uniti u seba' pajjiżi Ewropej ġie rkuprat kważi terz mill-ispiża pubblika tas-salvataġġi tal-banek minn meta bdiet il-kriżi (1,8 minn 5,2 biljun dollari), skont il-FMI. Il-bqija jistgħu jiġu rkuprati fis-snin li ġejjin kważi totalment minn taxxi jew inizjattivi oħra, sakemm l-effett ta’ riċessjoni oħra kkaġunata minn kriżi bankarja ġdida relatata mad-djun ma timpedixxix dan.

2.8

Il-Pjan Direzzjonali jistabbilixxi dati speċifiċi għad-dħul fis-seħħ tas-superviżjoni fiż-żona tal-euro (10), mhux kompletament għall-MSU u l-MUR, għalkemm il-Kummissjoni tqis li dak tal-ewwel huwa speċjalment importanti sabiex tiġi stabbilizzata s-sitwazzjoni u l-kundizzjoni għall-kapitalizzazzjoni diretta tal-banek mill-MES.

2.9

Fl-aħħar nett, sabiex jitlesta l-proċess tal-unjoni bankarja huwa essenzjali li jitħaffu u jissaħħu l-inizjattivi li l-Kummissjoni għandha f'idejha: ir-regolamentazzjoni tas-sistema bankarja “parallela” (IP/12/253); it-tisħiħ tal-kredibilità tal-klassifikazzjonijiet ta’ krediti (IP/11/1355); it-tisħiħ tal-istandards dwar il-fondi ta’ investiment liberu (IP/09/669), il-bejgħ bin-nieqes (IP/10/1126), u d-derivattivi (IP/10/1125); it-trażżin tal-prattiki irresponsabbli ta’ remunerazzjonijiet bankarji (IP/09/1120); kif ukoll ir-riforma tas-setturi tal-awditjar (IP/11/1480) u ta’ kontabilità (IP/11/1238). Huwa wkoll essenzjali li jiġu indirizzati r-rakkomandazzjonijiet tal-KESE għall-qerda tar-rifuġji fiskali (11).

3.1

L-ogħla spejjeż tal-kriżi fl-UE (12) aggravaw l-iżbilanċi u l-asimmetriji bejniethom, bit-telf tal-effikaċja ta’ politiki importanti – u appoġġjati fit-trattati tagħhom – bħalma hi dik monetarja, kummerċjali, ta’ koeżjoni u sostenibbiltà, kif ukoll il-frammentazzjoni sussegwenti tas-swieq finanzjarji u bankarji u d-distanza tal-objettivi tal-istrateġija Ewropa 2020 għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv u l-aħjar governanza ekonomika (13). Filwaqt li xi ftit minnhom naqqsu l-piż tal-interessi tagħhom, il-pajjiżi bl-akbar kriżi finanzjarja u ta’ dejn raw żieda fl-ammonti għoljin ħafna tal-infiq pubbliku tagħhom fl-interessi u kellhom inaqqsu l-pagi pubbliċi, il-pensjonijiet, l-infiq tal-edukazzjoni u tas-saħħa u l-investimenti fl-infrastruttura teknika u soċjali (14).

3.2

It-titjib neċessarju tal-proċeduri demokratiċi għandu jkun konsistenti mal-objettiv tal-Unjoni Bankarja li tiffaċilita l-intermedjazzjoni bejn it-tfaddil u l-investiment, il-funzjoni ewlenija bankarja li ġġorr magħha l-kontroll tal-effiċjenza teknika u allokattiva tar-riżorsi, li permezz tagħhom tikkontribwixxi għall-prinċipji tal-liġi tal-UE u taffettwa l-libertajiet u l-interessi taċ-ċittadini kollha.

3.3

Għalkemm sa mill-bidu tal-kriżi ġew adottati diversi miżuri sabiex jiġi evitat li n-nuqqas ta’ fiduċja fl-istituzzjonijiet finanzjarji jikkontamina d-dejn pubbliku tal-pajjiżi fiż-żona tal-euro, dan iċ-ċiklu vizzjuż għadu ma ġiex magħluq. Għalhekk, sabiex l-istituzzjonijiet finanzjarji jkomplu jwettqu r-rwol tagħhom ta’ intermedjazzjoni bejn it-tfaddil u l-investiment, it-teorija ekonomika tagħti parir li jirrikorru għall-politiki ridistributtivi ta’ karattru pożittiv u mhux negattiv, bħal mekkaniżmi komuni ta’ ħruġ tad-dejn u ta’ trasferimenti fiskali kontra ċ-ċikli li jiġġeneraw ħasdiet asimmetriċi (15).

3.4

Il-kompiti tal-promozzjoni tat-trasparenza u t-tnaqqis tar-riskji li jaffettwaw lis-sistema finanzjarja globali, skont ir-rakkomandazzjonijiet fl-aħħar rapporti tal-FMI u tal-Bank Dinji, huma ferm kompatibbli mal-linja ta’ inklużjoni finanzjarja u diġitali u l-protezzjoni tad-drittijiet tal-konsumatur imwettqa mill-UE u msaħħa fl-Istrateġija 2020 tagħha.

3.5

Fil-qosor, it-tisħiħ tal-kontroll demokratiku għandu jgħin biex jippromovi mhux biss il-konformità mat-trattati u l-prinċipji, iżda wkoll jallinja l-Unjoni Bankarja mal-istrateġija Ewropa 2020, li huwa vitali għall-futur tal-proġett politiku tagħna.

4.1

Il-KESE jqis li l-Pjan Direzzjonali propost mill-Kummissjoni huwa kontribuzzjoni adegwata għall-governanza Ewropea u jappoġġja l-ħtieġa u l-urġenza taż-żewġ atti leġislattivi ġodda, kif ukoll l-azzjonijiet imħabbra li ġejjin, kollha essenzjali sabiex jingħeleb in-nuqqas ta’ fiduċja fl-euro u fil-futur tal-UE.

4.2

L-għan ewlieni tal-MSU għandu jkun li tinkiseb superviżjoni ċentralizzata tal-istituzzjonijiet bankarji, aktar effiċjenti minn dik imwettqa min-netwerk attwali tal-awtoritajiet nazzjonali, kif ukoll li jikkonforma l-prestazzjoni tagħhom mal-MUR, filwaqt li jiġu evitati l-komponenti politiċi relatati mad-deċiżjoni li bank jingħalaq.

4.3

Fost il-ħafna raġunijiet għalfejn il-BĊE huwa l-aktar adattat għaċ-ċentralizzazzjoni tas-superviżjoni huma enfasizzati n-netwerk tiegħu, l-indipendenza tiegħu u l-fatt li huwa kopert fit-TFUE, u għalhekk riforma tiegħu ma tkunx meħtieġa biex tinkiseb superviżjoni ta’ kwalità.

4.4

Il-KESE jappoġġja li jinżammu f'idejn is-superviżuri nazzjonali l-kompetenzi fil-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus u t-terroriżmu, skont id-Direttiva 2005/60/KE (16), kif ukoll is-superviżjoni ta’ istituzzjonijiet ta’ kreditu minn pajjiżi terzi. Madankollu l-Kumitat jitlob sabiex il-pajjiżi li għal diversi raġuni jonqsu milli jimplimentaw bi sħiħ din id-Direttiva jiġu esklużi mill-mekkaniżmu ta’ riżoluzzjoni uniku. Bl-istess mod, sabiex tiġi ffaċilitata l-funzjoni ta’ superviżjoni ċentralizzata, għandu jitħeġġeġ l-adattament tal-istatuti tal-banek ċentrali nazzjonali affettwati sabiex jiġi żgurat li l-informazzjoni tgħaddi mingħajr interferenzi.

4.5

Fir-rigward tal-korpi ġodda, iridu jiġu adottati arranġamenti tal-votazzjoni sabiex jeskludu membri li jistgħu jkunu soġġetti għal kunflitt ta’ interess. L-indipendenza u r-responsabbiltà ta’ nies f'pożizzjonijiet għoljin trid tkun appoġġata minn sanzjonijeit għal dawk li jonqsu milli jissodisfaw l-obbligi tagħhom, minħabba l-ħsara li n-nuqqasijiet tagħhom jikkaġunaw lill-banek u lill-funzjonament tajjeb tas-sistema finanzjarja, kif ukoll lill-ekonomija, lill-intrapriżi u lill-individwi.

4.6

L-industrija finanzjarja qiegħda tagħmel reazzjoni għall-qafas regolatorju ġdid permezz tal-konfigurazzjoni ta’ prodotti innovattivi li jevitaw ir-regolamenti l-ġodda. Il-FMI, fl-aħħar rapporti tiegħu, iwissi rigward mewġa ġdida ta’ innovazzjoni finanzjarja, f'xi każijiet simili għal dik li kkawżat il-kriżi attwali, li minħabba fiha l-ispejjeż tas-superviżjoni ċentralizzata għandhom iqisu l-profil tar-riskju tal-operaturi differenti, sabiex ma jitqiegħedx piż fuq l-istituzzjonijiet li jżommu 'l bogħod minn dawn il-prattiċi.

4.7

Għalhekk, il-KESE jwissi kontra r-riskju ċert ta’ espansjoni tas-sistema bankarja “parallela” fl-UE, li għal darb'oħra jmur kemm kontra l-funzjonijiet finanzjarji kif ukoll il-prinċipji, il-valuri u d-drittijiet taċ-ċittadinanza Ewropea.

4.8

Sabiex jittieħed vantaġġ aħjar mill-opportunitajiet tagħha, l-Unjoni Bankarja Ewropea l-ġdida għandha tikkoopera ħafna aktar mill-qrib ma’ għaqdiet oħrajn diġà eżistenti sabiex tieħu vantaġġ akbar mill-opportunitajiet tal-istituzzjonijiet finanzjarji tagħha, fuq kollox dawk l-aktar globalizzati u b'mod speċjali mal-aktar żoni qrib u li diġà huma konnessi jew dipendenti fuq l-euro (direttament jew indirettament, l-euro diġà huwa l-munita f'aktar minn 50 pajjiż).

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/39

1.1

Il-KESE jappoġġja l-Green Paper u jqis li hija pass ’il quddiem fid-direzzjoni t-tajba.

1.2

Minkejja li m’hemmx dubju dwar il-bżonn tal-likwidità tas-sistema finanzjarja - li sa minn qabel il-kriżi ddependiet ħafna fuq is-sistema tal-ibbankjar parallel - l-esperjenza mill-kriżi tgħallem li fil-proċess regolatorju għandha tingħata prijorità lill-istabbiltà tas-sistema finanzjarja, għax din hija essenzjali.

1.3

Fil-prattika, il-gvernijiet, il-banek ċentrali u l-iskemi ta’ garanzija tad-depożiti kellhom jagħmlu tajjeb għat-telf li kkawża l-ibbankjar parallel, minkejja li dan mhuwiex previst fil-liġijiet.

1.4

Wieħed mill-għanijiet ewlenin tal-Green Paper għandu jkun li jiġi evitat ir-riskju ta’ arbitraġġ regolatorju.

1.5

Il-Ftehimiet ta’ Basel tal-bidu kienu l-ixprun wara l-iżvilupp tal-ibbankjar parallel, għax il-karti tal-bilanċ tal-banek kienu regolati bir-reqqa filwaqt li l-attivitajiet li ma jidhrux fuq il-karta tal-bilanċ ma kinux monitorjati. Fil-fehma tal-KESE, il-Ftehimiet ta’ Basel sussegwenti, trasposti mill-KE fid-Direttivi tas-CRD III u s-CRD IV se jagħlqu dawn il-lakuni. Effettivament, m’għandu jkun hemm l-ebda attività “parallela”; għalhekk is-sistema tal-ibbankjar parallel għandha tkun soġġetta għall-istess rekwiżiti regolatorji u prudenzjali bħall-bqija tas-sistema finanzjarja.

1.6

Ir-regoli l-ġodda għandhom jimmiraw ukoll biex joffru protezzjoni għolja lill-konsumaturi Ewropej.

1.7

Il-KESE jisħaq fuq l-importanza tal-koordinazzjoni tas-superviżjoni globali u l-iskambju tal-informazzjoni.

1.8

Is-sistema finanzjarja fil-forom kollha tagħha għandha sservi lill-ekonomija reali u mhux lill-ispekulazzjoni.

1.9

Il-KESE jenfasizza l-funzjoni vitali tas-sistema finanzjarja għall-investiment, il-ħolqien tal-impjiegi u l-benesseri tas-soċjetà.

1.10

Ir-regoli l-ġodda tas-swieq finanzjarji huma fundamentali biex terġa’ tinkiseb ekonomija sostenibbli.

—

żewġ attivitajiet:

—

ħames tipi ta’ entitajiet:

—

l-interazzjoni bejn il-banek regolari u l-entitajiet bankarji paralleli (ħidma mill-Kumitat ta’ Basel dwar is-Superviżjoni Bankarja - Basel Committee on Banking Supervision (BCBS));

—

ir-riskji sistemiċi tal-Fondi tas-Suq tal-Flus (ħidma mill-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Kummissjonijiet tat-Titoli - International Organization of Securities Commissions (IOSCO));

—

ir-rekwiżiti għall-qasam tat-titolizzazzjoni (IOSCO u BCBS);

—

entitajiet bankarji paralleli oħrajn (Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja); u

—

self ta’ titoli u r-“repos” (Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja).

3.1

Il-KESE jqis li l-Green Paper hija pass importanti fid-direzzjoni t-tajba u li twettaq analiżi f’waqtha tal-problemi marbutin mas-sistema bankarja parallela.

3.2

Tradizzjonalment, il-banek iffinanzjaw l-attivitajiet tagħhom bil-kapital ta’ ekwità u bid-depożiti kummerċjali. Sabiex iżidu l-kapaċità ta’ self, it-titolizzazzjoni tal-kotba tas-self saret prattika standard. F’ċerti każijiet, it-titolizzazzjoni tista’ tkun utli iżda ġiet abbużata fil-perjodu ta’ qabel il-kriżi għax il-kotba tas-self kienu ta’ kwalità baxxa (sub-prime) u t-titoli kienu qegħdin jiġu reċiklati b’mod ripetut (derivattivi) sabiex ikun hemm inflazzjoni fil-profitti tal-banek. Il-volum tal-attivitajiet tal-banek huwa determinat mill-proporzjon ta’ dejn/ekwità tal-assi tal-bank. Filwaqt li l-Ftehimiet ta’ Basel irregolaw il-proporzjon ta’ dejn/ekwità tal-karta tal-bilanċ, il-proporzjon ta’ dejn/ekwità li ma jidhirx fil-karta tal-bilanċ ma kienx irregolat u dan kien isir fuq skala kbira. L-abbuż tas-sub-prime u l-proporzjon eċċessiv ta’ dejn/ekwità saru possibbli bl-ibbankjar parallel. Barra minn hekk, l-attività essenzjali tal-banek – it-trasformazzjoni tal-maturità, fejn l-assi fuq perjodu qasir jinqalbu għal self fuq perjodu twil – sar riskju eċċessivament għoli hekk kif il-banek bdew jiddependu wisq fuq fondi interbankarji fuq perjodu qasir. Din id-dipendenza għaġġlet il-kriżi tal-likwidità hekk kif is-suq fid-derivattivi kkollassa. Mingħajr sorpriża, il-Ftehimiet il-ġodda ta’ Basel ser jirregolaw id-derivattivi, il-proporzjon ta’ dejn/ekwità u l-likwidità.

3.3

B’konsegwenza tad-deregolazzjoni, seħħet trasformazzjoni profonda tal-kummerċ bankarju. Il-kriżi għamlet xi ftit jew wisq ħsara lill-ibbankjar kummerċjali tradizzjonali, li kien ikkontribwixxa għall-prosperità u ż-żieda fil-livell tal-għajxien tan-nies għal għexieren ta’ snin. Filwaqt li jeliminaw l-eċċessi grossi tas-sistema bankarja parallela, ir-regolaturi issa għandhom jagħtu prijorità lill-istabbiltà tas-sistema finanzjarja li hija essenzjali.

3.4

Il-banek paralleli ttrasformaw il-maturità u l-likwidità tal-kreditu b’mod simili għall-banek tradizzjonali. Iżda, id-differenza bejniethom hija li l-banek paralleli m’għandhomx aċċess formali għal selliefa tal-aħħar istanza (banek ċentrali), u fil-prattika, kif uriet l-esperjenza ta’ dan l-aħħar, kienu l-istituzzjonijiet pubbliċi li, permezz ta’ diversi mekkaniżmi, kellhom jagħmlu tajjeb għat-telf li kkawża l-ibbankjar parallel. Kien il-kontribwent li ġarrab l-ikbar ħsarat.

3.5

Is-sistema bankarja parallela ma kinitx soġġetta għall-istess regoli prudenzjali bħall-banek tradizzjonali. Madankollu, jeżistu diversi mezzi li permezz tagħhom il-banek paralleli “jirreplikaw” il-banek tradizzjonali u ħafna mill-banek paralleli kienu kkontrollati mill-banek tradizzjonali. Wieħed mill-għanijiet ewlenin tal-Green Paper għandu jkun li jiġi evitat ir-riskju ta’ arbitraġġ regolatorju.

3.6

Bix-xieraq, ir-rapport tal-Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja jikkonċentra fuq ir-rwol li s-superviżjoni makroprudenzjali jista’ jkollha fl-identifikazzjoni tal-akkumulazzjoni ta’ riskju sistemiku. Huwa importanti li jiġu monitorjati mill-qrib l-interkonnessjoni u l-mezzi li permezz tagħhom ir-riskju jista’ jgħaddi mis-sistema bankarja parallela għas-settur regolat. Il-KESE jqis li huwa tajjeb li ssir distinzjoni bejn:

M’għandu jkun hemm l-ebda attività “parallela”; għalhekk is-sistema tal-ibbankjar parallel – sal-punt li fih ir-regolamenti l-ġodda jħallu lok għaliha – għandha tkun soġġetta għall-istess rekwiżiti regolatorji u prudenzjali bħall-bqija tas-sistema finanzjarja. Ir-riformi li qed iseħħu jew li qed jitħejjew - CRD III, CRD IV, Solvenza II, Basel III - għandhom jikkontribwixxu għal dan il-għan.

3.7

Il-KESE jqis li r-regolazzjoni tas-sistema bankarja parallela għandha timmira wkoll li tipproteġi lill-konsumaturi Ewropej permezz tat-trasparenza tal-prodotti offruti. Il-konsumaturi għandhom id-dritt għal pariri imparzjali u ġusti. Il-Kumitat diġà qal li hu favur il-ħolqien ta’ Aġenzija Ewropea għall-Protezzjoni tal-Konsumaturi tas-Servizzi Finanzjarji simili għall-Bureau of Consumer Financial Protection li ġie stabbilit bil-liġi Dodd-Frank (1) sabiex tiżdied il-protezzjoni tal-konsumaturi, tittejjeb it-trasparenza u tissaħħaħ is-soluzzjoni tal-ilmenti b’mod effikaċi.

3.8

Min-naħa l-oħra l-KESE appoġġja wkoll il-protezzjoni u t-tħeġġiġ ta’ żvelaturi biex jikkontribwixxi għar-riabilitazzjoni tas-sistema finanzjarja permezz ta’ formulazzjonijiet legali li jiggarantixxu l-immunità meta wieħed jgħarraf lill-awtoritajiet bit-twettiq ta’ atti illegali.

3.9

Dak li hemm bżonn huwa approċċ globali għall-problemi tas-sistema bankarja parallela u li jiġu proposti tweġibiet politiċi. Għandhom jiġu enfasizzati l-koordinazzjoni tas-superviżjoni globali u l-iskambju tal-informazzjoni. Ikun xi jkun il-każ, in-nuqqas ta’ ftehim fil-forums internazzjonali m’għandux ikun ta’ ostaklu biex l-UE tistabbilixxi miżuri leġislattivi adegwati.

3.10

Tagħlima li nistgħu nieħdu mill-kriżi finanzjarja l-kbira hija li s-sistema finanzjarja fil-forom kollha tagħha għandha tkun għas-servizz tal-ekonomija reali. L-abbandun tar-regoli tradizzjonali li mexxew in-negozju bankarju għal għexieren ta’ snin wassal għal żieda enormi fil-prodotti spekulattivi, u dan min-naħa tiegħu wassal għal ħsarat kbar għall-ekonomija.

3.11

Storikament, il-banek u l-istituzzjonijiet finanzjarji regolati mill-Istat kollha qdew funzjoni vitali fl-ekonomija minħabba li huma depożitarji u kanalizzaturi tat-tfaddil taċ-ċittadini u tal-impriżi għall-finanzjament tal-investiment, tal-ħolqien tal-impjiegi u, fl-aħħar mill-aħħar, tal-benesseri tas-soċjetà. Din il-funzjoni mhux dejjem kienet fuq quddiem fis-snin ta’ qabel il-kriżi.

3.12

Il-KESE jipproponi li r-responsabbiltà soċjali tas-settur finanzjarju u l-għan li “niżguraw li l-attivitajiet finanzjarji kollha qed jikkontribwixxu lit-tkabbir ekonomiku” jiffurmaw parti mill-għanijiet tal-Green Paper. Ir-regoli l-ġodda tas-swieq finanzjarji huma strument indispensabbli biex terġa’ tinkiseb ekonomija sostenibbli.

3.13

Fid-dawl tar-regolamentazzjoni li daħlet fis-seħħ f’dawn l-aħħar snin jew li dalwaqt ser tidħol fis-seħħ, il-KESE jfakkar fl-objettiv tat-tfassil tajjeb tal-leġislazzjoni, b’enfasi fuq is-sempliċità u ċ-ċarezza. Hemm bżonn li jiġu evitati d-dupplikazzjonijiet u d-distorsjonijiet li jistgħu jwasslu għal inċertezzi regolatorji u għal sitwazzjonijiet ta’ arbitraġġ.

3.14

L-istrutturi li nħolqu għas-superviżjoni prudenzjali - fosthom insemmu prinċipalment il-Bord Ewropew dwar ir-Riskju Sistemiku (ESRB) - huma dawk li għandu jkollhom l-inkarigu li jimmonitorjaw l-evoluzzjoni tas-sistema finanzjarja u tal-attivitajiet tal-ibbankjar parallel b’mod partikolari, sabiex jidentifikaw r-riskji sistemiċi li jfeġġu u jipproponu miżuri sabiex dawn jittaffew.

3.15

Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa li l-Unjoni Ewropea tikkontribwixxi għall-ħidma tal-Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja fil-qasam tal-ibbankjar parallel u li tikkoordina l-inizjattivi tagħha ma’ dan il-korp sabiex tiżgura l-konsistenza kemm f’termini ta’ kontenut kif ukoll ta’ kalendarju.

3.16

Il-KESE jrid jinsisti fuq il-ħtieġa li l-istandards regolatorji prudenzjali u s-superviżjoni jimpedixxu l-kompetizzjoni żleali fis-sistema finanzjarja.

a)

Taqbel mad-definizzjoni proposta għall-ibbankjar parallel?

Iva. Il-firxa tat-termini tippermetti li d-definizzjoni tkopri s-sett kollu ta’ entitajiet u attivitajiet finanzjarji li jikkaratterizzaw lis-sistema bankarja parallela. Ikun xi jkun il-każ, in-nuqqas ta’ definizzjoni aċċettata m’għandux iżomm lill-awtoritajiet milli jieħdu azzjoni ta’ regolazzjoni u superviżjoni.

b)

Taqbel mal-lista preliminari ta’ entitajiet u attivitajiet bankarji paralleli? Għandhom jiġu analizzati aktar entitajiet u/jew attivitajiet? Jekk iva, liema?

a)

Taqbel li l-ibbankjar parallel jista’ jikkontribwixxi pożittivament lis-sistema finanzjarja? Hemm aspetti pożittivi oħrajn ta’ dawn l-attivitajiet li għandhom jinżammu u jiġu promossi fil-futur?

Is-sistema bankarja parallela kkontribwixxiet għall-finanzjalizzazzjoni tal-ekonomija u tal-bużżieqa tal-bini li mill-2007 laqtet lil diversi pajjiżi żviluppati biex poġġiet l-ekonomiji tagħhom f’xifer. Għaldaqstant, jista’ jingħad li kienet fundamentalment responsabbli, minkejja li mhux esklużivament, tar-riċessjoni l-kbira li affettwat lill-Istati Uniti u lil ħafna pajjiżi tal-UE.

Is-sistema finanzjarja kollha kemm hi għandha sservi lill-ekonomija reali.

b)

Taqbel mad-deskrizzjoni tal-kanali li, permezz tagħhom, l-attivitajiet bankarji paralleli qed joħolqu riskji ġodda jew jittrasferuhom lil partijiet oħra tas-sistema finanzjarja?

Naqblu. L-erba’ gruppi ta’ riskju jikkorrispondu mal-esperjenza miġbura wara l-kriżi finanzjarja.

c)

Għandhom jitqiesu kanali oħra li, permezz tagħhom, l-attivitajiet bankarji paralleli qed joħolqu riskji ġodda jew jittrasferuhom lejn partijiet oħra tas-sistema finanzjarja?

a)

Taqbel mal-ħtieġa ta’ monitoraġġ u regolamentazzjoni aktar stretti ta’ attivitajiet u entitajiet bankarji paralleli?

b)

Taqbel mas-suġġerimenti li jikkonċernaw l-identifikazzjoni u l-monitoraġġ tal-entitajiet rilevanti u l-attivitajiet tagħhom? Taħseb li l-UE teħtieġ proċessi permanenti għall-ġbir u l-iskambju tal-informazzjoni dwar l-identifikazzjoni u l-prattiki superviżorji bejn is-superviżuri kollha tal-UE, il-Kummissjoni, l-BĊE u banek ċentrali oħra?

c)

Taqbel mal-prinċipji ġenerali għas-superviżjoni tal-ibbankjar parallel stipulati hawn fuq?

d)

Taqbel mal-prinċipji ġenerali għall-adozzjoni tas-soluzzjonijiet regolatorji stipulati hawn fuq?

It-tweġiba għal dawn l-erba’ mistoqsijiet hija iva. Il-KESE jenfasizza kemm il-ħtieġa ta’ superviżjoni globali li tkopri l-oqsma kollha tas-sistema finanzjarja, kif ukoll li l-korpi ta’ monitoraġġ u regolazzjoni fil-livelli differenti għandhom jingħataw biżżejjed persunal kwalifikat u mezzi finanzjarji.

e)

X’miżuri jistgħu jkunu previsti sabiex tiġi żgurata konsistenza internazzjonali fit-trattament tal-ibbankjar parallel u jiġi evitat arbitraġġ regolatorju globali?

Il-koordinazzjoni u l-ftehim sħiħ fi ħdan il-G20 huma fundamentali. Skont il-proposta tal-Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja (2012), l-Identifikatur tal-Entitajiet Legali (Legal Entity Identifier - LEI) ser jgħin biex jiġu indirizzati n-nuqqasijiet statistiċi, tittejjeb il-ġestjoni tar-riskji fl-impriżi, tittejjeb il-valutazzjoni tar-riskju makroprudenzjali u mikroprudenzjali, jiġu kkontrollati l-abbużi tas-suq u titwaqqaf il-frodi finanzjarja.

a)

X’inhi l-fehma tiegħek dwar il-miżuri attwali li diġà ttieħdu fil-livell tal-UE biex jittrattaw kwistjonijiet tal-ibbankjar parallel?

F’diversi opinjonijiet il-KESE appoġġja l-miżuri adottati mill-UE, fosthom: id-Direttiva MiFID (2), id-Direttiva AIFM (3), ir-Regolamenti dwar l-Aġenziji tal-Klassifikazzjoni tal-Kreditu (4), eċċ. Fost dawn ta’ min jinnota b’mod partikolari s-CRD III (5), CRD IV (6) u d-Direttiva Solvenza II (7).

a)

Taqbel mal-analiżi tal-kwistjonijiet attwalment koperti mill-ħames oqsma ewlenin fejn il-Kummissjoni qed tanalizza alternattivi oħra?

Iva. Huwa fundamentali li r-regolazzjoni tkun l-iktar effikaċi possibbli mhux biss fl-Ewropa iżda wkoll f’livell internazzjonali. L-MMFs pereżempju huma bbażati fundamentalment l-Istati Uniti.

b)

Hemm kwistjonijiet oħrajn li għandhom ikunu koperti? Jekk iva, liema?

c)

Liema modifiki tal-qafas regolatorju attwali tal-UE jkunu meħtieġa, jekk hemm, biex jiġu indirizzati kif suppost ir-riskji u l-kwistjonijiet ippreżentati hawn fuq?

Tweġiba għal b) u c): l-għaxar proposti ta’ Paul Tucker, Viċi Gvernatur tal-Bank of England u membru tal-Bord għall-Istabbiltà Finanzjarja (Konferenza ta’ Brussell, 27.4.2012):

d)

Liema miżuri oħra, bħal aktar monitoraġġ jew miżuri mhux vinkolanti għandhom jitqiesu?

Il-KESE jissuġġerixxi li:

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/44

1.1

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) jilqa’ l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni filwaqt li jagħti importanza kbira lit-tranżizzjoni rapida lejn sistema ġenerali ta’ akkwist elettroniku hekk kif ġiet evalwata b’mod pożittiv f’xi Stati Membri. Is-suq tal-akkwist pubbliku jirrappreżenta ċifra kbira ta’ madwar 20 % tal-PDG tal-UE.

1.2

Fil-klima ekonomika attwali tant negattiva u kkaratterizzata minn aġġustament baġitarju diffiċli għaċ-ċittadini, il-perċezzjoni tal-Ewropa u tal-inizjattivi tagħha hija negattiva ħafna wkoll. Hemm bżonn ta’ sforz kbir min-naħa tal-istituzzjonijiet Ewropej sabiex joħorġu iktar fid-dieher u jkunu iktar ċari u evidenti fir-rigward tar-raġunijiet li jwassluhom għal ċertu deċiżjonijiet. Il-Kummissjoni, l-unika istituzzjoni Ewropea li għandha l-poter li tfassal proposti leġislattivi, għandha responsabbiltà speċifika mhux biss li tinforma iżda anki li tikkonvinċi liċ-ċittadini tagħha mill-utilità tal-proposti tagħha. Il-KESE qiegħed jistinka biex jimxi f’din id-direzzjoni u jemmen li l-Kummissjoni għandha tikkoopera iktar ma’ istituzzjonijiet Ewropej oħra, anki ma’ dawk ta’ natura konsultattiva.

1.3

Il-KESE jenfasizza li t-tnaqqis drastiku fil-baġits pubbliċi u l-ħruġ qabel mis-suq tal-persunal iktar anzjan u mħarreġ involut fl-attivitajiet tal-akkwist pubbliku, b’mod progressiv qed ifaqqar il-kapital uman tal-amministrazzjoni pubblika, u jistieden lill-Istati Membri sabiex jevitaw tnaqqis ġenerali li huwa ta’ benefiċċju biss fuq perjodu qasir u li jwassal ħafna drabi għal rikors għall-għajnuna esterna billi l-persunal li jkun baqa’ ma jkollux il-livell professjonali meħtieġ.

1.4

Il-KESE jenfasizza l-importanza tal-akkwist elettroniku għall-benefiċċji li jista’ jġib miegħu:

1.5

Il-Kummissjoni temmen li jista’ jintlaħaq l-għan li t-tranżizzjoni sseħħ sa nofs l-2016 (mistennija fl-2017, billi hemm bżonn sentejn għat-traspożizzjoni). Dan jirrappreżenta aċċellerazzjoni kbira meta mqabbel ma’ dak li sar matul dawn l-aħħar tmien snin. Il-KESE jemmen li dan huwa għan ġust u ambizzjuż li jista’ jintlaħaq biss b’rispett ta’ ċertu kundizzjonijiet bħall-istandardizzazzjoni, l-interoperabbiltà u l-aċċessibbiltà, li ssir referenza għalihom f’din l-Opinjoni. Jekk ma jiġux rispettati dawn il-kundizzjonijiet, ir-riskju jista’ jkun iktar frammentazzjoni tas-suq.

1.6

Il-KESE jappoġġja l-għanijiet proposti iżda jeħtieġlu jirrimarka li sa issa, minkejja l-impenji li ttieħdu, l-ammont ta’ akkwisti elettroniċi għadu modest ħafna. Il-Kummissjoni waslet biex tikkonkludi studju li mistenni jiġi ppubblikat fl-aħħar ta’ din is-sena u li ser jindika l-livell ta’ akkwisti pajjiżi b’pajjiż. Fl-Italja, pereżempju, il-perċentwal huwa ta’ 4 %.

1.7

Il-KESE jwaħħal ħafna fin-nuqqas ta’ spirtu ta’ kollaborazzjoni f’xi Stati Membri li qed jirreżistu l-bidla u li m’għandhomx l-intenzjoni li jiftħu s-suq tal-akkwisti pubbliċi għall-kompetizzjoni sabiex iħarsu l-intrapriżi nazzjonali u biex ma jitiflux poter ekonomiku u politiku konsiderevoli.

1.8

Fil-Komunikazzjoni tagħha, il-Kummissjoni din qed issejħilha “inerzja”. Il-KESE jħoss li hija pjuttost “reżistenza passiva” għall-bidla u l-influwenza protezzjonista tal-pressjoni nazzjonali. Id-disseminazzjoni tal-akkwisti kollha fil-forma elettronika ser trendi t-twaqqif ta’ limitu għall-proċeduri tat-tip Ewropew inutli u ta’ ħsara u dan huwa appoġġat b’mod partikolari mill-SMEs.

1.9

Il-KESE jqis li ż-żamma tal-limiti tmur kontra l-iżvilupp tas-suq intern u l-kompetizzjoni b’kundizzjonijiet indaqs.

1.10

Il-komunikazzjoni. Iċ-ċittadini, l-intrapriżi u l-awtoritajiet lokali u nazzjonali għandhom ikunu konvinti mill-utilità ta’ dawn l-istrumenti. Sabiex dan ikun jista’ jseħħ hemm bżonn li ninvestu riżorsi fl-informazzjoni, il-komunikazzjoni u attivitajiet ta’ taħriġ b’mod integrat u mingħajr inizjattivi iżolati.

1.11

It-trasparenza. Wieħed mill-effetti immedjati tal-pubblikazzjoni elettronika tal-akkwisti pubbliċi hija ż-żieda fil-livell tat-trasparenza. Il-KESE jissuġġerixxi li apparti l-pubblikazzjoni ta’ avviż, jiżdiedu wkoll l-istat tal-progress fil-ħidma, ir-rispett lejn l-iskeda u d-data tat-twettiq tal-ħidma assenjata jew tat-twassil tal-oġġetti. It-trasparenza tagħti kontribut sabiex il-frodi ssir iktar diffiċli, sabiex isir frankar fl-ammistrazzjoni pubblika u jkun hemm titjib fl-effiċjenza tas-suq.

1.12

L-interoperabbiltà u l-istandardizzazzjoni. Il-KESE jenfasizza b’mod partikolari t-temi relatati mal-interoperabbiltà bejn id-diversi pjattaformi (ħafna drabi portali) u l-istandardizzazzjoni tal-proċessi u d-dokumenti elettroniċi skambjati fid-diversi fażijiet tal-proċess ta’ akkwist. Il-proliferazzjoni ta’ pjattaformi iżolati u ta’ formati u proċessi differenti hija ostaklu biex jiġi awtomizzat l-akkwist pubbliku u ma tħeġġiġx l-adozzjoni fost il-provvedituri, b’mod partikolari l-SMEs. Il-Kummissjoni jeħtieġ li tirrakkomanda mingħajr iktar dewmien l-użu ta’ standard uniku Ewropew (jew internazzjonali) għall-proċessi relatati mal-akkwist pubbliku b’mod partikolari l-ħidma tal-Kumitat Ewropew għall-Istandardizzazzjoni (CEN) fil-qafas tal-workshop “Business Interoperability Interfaces (BII) għall-akkwist pubbliku fl-Ewropa” (1) u l-implimentazzjoni tal-profili BII fil-PEPPOL (Pan-European Public Procurement Online) speċifiku.

1.13

Il-frammentazzjoni. In-nuqqas ta’ strateġija Ewropea wasslet għall-adozzjoni ta’ pjattaformi u strumenti ta’ identifikazzjoni bla ebda komunikazzjoni bejniethom u li ġew adottati kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll territorjali (fil-Ġermanja, l-Italja eċċ.). Skont l-assoċjazzjoni tal-SMEs, dan kważi dejjem wassal għal deċiżjoni li ma ssirx talba jew għal spejjeż eċċessivi u mhux ġustifikati ta’ ġestjoni, b’mod partikolari mill-SMEs. Il-KESE jqis li l-UE għandha taħdem b’mod effikaċi kontra l-frammentazzjoni tas-suq.

1.14

L-aċċessibbiltà u s-sempliċità. Il-KESE jenfasizza li l-benefiċċji għas-suq, għall-amministrazzjonijiet pubbliċi u għaċ-ċittadini jistgħu jiġu realizzati jekk is-sistemi jkunu aċċessibbli, billi jiġu garantiti spejjeż baxxi, sistemi faċli ta’ ġestjoni u manteniment, formoli u proċeduri standardizzati u t-twaqqif ta’ glossarju komuni, strument maħsub biex isolvi l-problemi lingwistiċi (ukoll aċċessibbli u faċli jintuża) skont il-prinċipji li l-Kummissjoni stess fl-Att dwar in-Negozji ż-Żgħar tagħha impenjat ruħa li tosserva.

1.15

I-intrapriżi soċjali. Il-KESE jirrakkomanda li tingħata l-ikbar attenzjoni fit-tranżizzjoni lejn strumenti elettroniċi sabiex tiġi garantita l-aċċessibbiltà ta’ dawn għall-intrapriżi soċjali. Bosta servizzi soċjali huma provduti minn dawn l-intrapriżi li għandhom parti importanti ħafna fost l-intrapriżi li jiggarantixxu l-għajnuna u attivitajiet ta’ kura.

1.16

Jeħtieġ li r-regoli Ewropej dwar l-akkwisti li jaqbżu l-limitu jipprovdu appoġġ għall-SMEs sabiex dawn ikunu jistgħu jilħqu r-rekwiżiti ta’ kapital u l-esperjenza li jeħtieġu anki permezz ta’ konsorzji jew assoċjazzjonijiet temporanji ta’ intrapriżi. Il-każ tal-Portugall huwa eżempju minnhom. L-SMEs rebħu 87 % tal-akkwisti iżda b’valur ta’ 19 % biss.

2.1

Din il-Komunikazzjoni tippreżenta l-importanza strateġika tal-akkwist elettroniku (akkwist-e) u tistabbilixxi l-azzjonijiet ewlenin li permezz tagħhom il-Kummissjoni għandha l-intenzjoni tappoġġja t-tranżizzjoni lejn akkwist elettroniku komplut fl-UE.

2.2

L-iffrankar li għamlu l-amministrazzjonijiet li diġà jużaw l-akkwisti elettroniċi jammonta għal bejn 5 u 20 %. Jekk jiġu applikati perċentwali iżgħar għall-akkwisti kollha tal-UE, l-iffrankar jammonta għal iktar minn EUR 100 biljun fid-dawl tal-iskala ġenerali tal-akkwisti pubbliċi.

2.3

Fil-qasam tal-akkwisti pubbliċi (2), hekk kif previst fl-Att dwar is-Suq Uniku tal-2011 (3), il-Kummissjoni ressqet xi proposti bil-għan li t-tranżizzjoni lejn l-akkwisti elettroniċi tintemm sa nofs l-2016 (4). L-għan aħħari huwa “akkwist pubbliku dirett bla xkiel”, fejn il-fażijiet kollha tal-proċedura, min-notifika (notifika elettronika) sal-pagament (pagament elettroniku), isiru b’mod elettroniku (5).

2.4

L-akkwist elettroniku jista’ jtejjeb it-trasparenza tal-opportunitajiet tal-akkwist u l-aċċess għalihom, speċjalment għall-SMEs, u b’hekk jistimula l-kompetizzjoni transkonfinali, l-innovazzjoni u t-tkabbir fis-Suq Uniku.

2.5

Il-Kummissjoni tidentifika żewġ ostakli prinċipali għat-tifrix tal-akkwisti elettroniċi:

2.6

Sabiex jiġu realizzati l-għanijiet proposti l-Kummissjoni għandha pjan ta’ azzjoni ta’ 15-il punt.

3.1

Il-KESE jagħraf l-importanza ta’ reviżjoni tal-qafas legali tal-akkwist u tranżizzjoni gradwali u awtomatizzazzjoni sħiħa fejn l-użu tal-mezzi elettroniċi ta’ komunikazzjoni jsir obbligatorju f’ċerti fażijiet tal-proċess ta’ akkwist.

3.2

Il-pjan direzzjonali li ssuġġeriet il-Kummissjoni għal implimentazzjoni gradwali tal-akkwisti elettroniċi huwa ambizzjuż ħafna u jekk jiġi adottat tajjeb ikun ta’ benefiċċju kbir għall-parteċipanti kollha fis-suq kollu tal-akkwisti pubbliċi. Madanakollu, fid-dawl tad-diversi livelli ta’ żvilupp tal-akkwisti elettroniċi pubbliċi fil-pajjiżi differenti, li diġà juru frammentazzjoni f’termini ta’ soluzzjonijiet u pjattaformi, mingħajr indikazzjonijiet strateġiċi/operattivi u mingħajr rispett ta’ ebda kundizzjoni minima bażika, il-frammentazzjoni tas-suq tista’ tkompli tikber.

3.3

Madankollu, l-iżvilupp tal-akkwist elettroniku m’għandux isir bi ħsara għall-prinċipju tal-“aqwa offerta” kif previst fil-Proposta għal Direttiva dwar l-akkwist pubbliku (6).

3.4

Il-KESE jagħmel enfasi partikolari fuq it-temi relatati mal-interoperabbiltà bejn id-diversi pjattaformi (ħafna drabi portali) u l-aċċessibbiltà tal-proċessi u d-dokumenti elettroniċi skambjati fid-diversi fażijiet tal-proċess ta’ akkwist. Huwa meħtieġ standard Ewropew (jew internazzjonali) miftuħ għas-soluzzjonijiet (software) li jintużaw għall-akkwisti elettroniċi tas-settur pubbliku. Il-proliferazzjoni ta’ pjattaformi iżolati, ta’ formati u proċessi differenti hija ostaklu għall-awtomatizzaazzjoni tal-akkwist pubbliċ u ma tħeġġiġx l-adozzjoni fost il-provvedituri, b’mod partikolari l-SMEs. Il-ħidma tas-CEN fil-qafas tal-workshop “Business Interoperability Interfaces (BII) għall-akkwist pubbliku fl-Ewropa” ħolqot profili standard interoperabbli għall-implimentazzjoni ta’ soluzzjonijiet standardizzati ta’ software.

3.5

Sabiex jingħelbu l-ostakli attwali, il-KESE jaqbel mal-użu tal-Kummissjoni ta’ azzjonijiet speċifiċi bil-għan li jwasslu għall-użu obbligatorju ta’ standards miftuħa internazzjonali jew Ewropej għall-implimentazzjoni ta’ soluzzjonijiet tekniċi interoperabbli. Ikun utli li jinħloqu linji gwida għall-implimentazzjoni korretta tal-istandards miftuħa abbażi tal-ħidma li wettaq is-CEN fil-workshop dwar il-BII u l-implimentazzjonijiet interni tal-proġett PEPPOL. L-Aġenda Diġitali għall-Ewropa tipprevedi espliċitament (7) azzjoni favur l-istandardizzazzjoni tal-akkwisti elettroniċi permezz ta’ tekniċi speċifiċi li jistgħu jiġu implimentati mill-provvedituri kollha tas-soluzzjonijiet u s-servizzi tal-ICT.

3.6

Il-KESE jenfasizza l-kontribut fundamentali li jista’ jagħmel l-akkwist elettroniku għat-trasparenza fil-proċessi ta’ akkwist fis-settur pubbliku u fil-ġlieda kontra l-frodi. L-istrumenti elettroniċi jippermettu l-monitoraġġ u l-valutazzjoni tal-proċess sħiħ u kif ikun wettqu l-provveditur. Din l-informazzjoni hija rilevanti sabiex tiggarantixxi l-ikbar trasparenza elettronika tas-settur pubbliku u tista’ tkun inċentiv importanti għall-adozzjoni tal-istrumenti tal-akkwist-e qabel kollox mill-SMEs. Il-Portugall huwa eżempju tal-aħjar prattika f’dan ir-rigward (8) flimkien mal-Litwanja fejn l-użu tan-notifiki elettroniċi, l-aċċess elettroniku u s-sottomissjoni elettronika baqgħu netwerks obbligatorji b’benefiċċji f’termini ta’ prezzijiet (14-55 %) irħas ta’ oġġetti u servizzi, żieda fin-numru ta’ provvedituri li jipparteċipaw fil-kompetizzjonijiet minn 20-90 % u tnaqqis fin-numru ta’ ġranet li hemm bżonn għall-proċċess ta’ akkwist, minn 46 jum għal 11-il jum.

3.7

Importanti wkoll li l-inizjativi tal-akkwist-e jipprevedu appoġġ ta’ taħriġ għall-SMEs fl-użu tat-teknoloġiji u sabiex dawn jifhmu l-benefiċċji. L-investiment fit-taħriġ għall-impjegati pubbliċi u privati huwa ta’ importanza fundamentali wkoll. Il-KESE jqis li appoġġ bħal dan ikun utli ħafna. L-SMEs jistgħu jibbenefikaw mill-assoċjazzjoni tagħhom ma’ din il-kategorija.

3.8

L-ostakli lingwistiċi jeżistu u mhux qed jiġu kkunsidrati biżżejjed f’din il-Komunikazzjoni. L-informazzjoni disponibbli fil-pjattaformi tal-akkwist-e għandha tkun disponibbli mill-inqas f’lingwa Ewropea oħra apparti dik nazzjonali. Madanakollu, dan jista’ jinvolvi spejjeż kbar oħra. Waħda mis-soluzzjonijiet tista’ tkun li l-Kummissjoni Ewropea tiżviluppa strument speċifiku ta’ traduzzjoni onlajn għall-akkwisti elettroniċi,

3.9

Il-Kummissjoni ma ssemmix il-problema tal-viżibbiltà tal-proċeduri ta’ akkwist li ma jaqbżux il-limiti (below threholds) tas-suq uniku sħiħ, li huma importanti għall-SMEs u l-mikrointrapriżi b’mod partikolari. Il-KESE jemmen li wasal iż-żmien li nirriflettu fuq iż-żamma tal-limiti fid-dawl tal-fatt li permezz tal-pubblikazzjoni elettronika l-akkwisti kollha ser isiru aċċessibbli għal kulħadd.

4.1

Il-KESE jabqel li hemm bżonn ta’ tranżizzjoni lejn awtomatizzazzjoni tal-akkwisti pubbliċi. Filwaqt li l-Kummissjoni tenfasizza l-fażijiet inizjali tal-proċess ta’ akkwist (pubblikazzjoni tal-avviżi, aċċess għad-dokumenti tal-offerti, tressiq tal-offerti, evalwazzjoni tal-proposti u l-għoti tal-kuntratt) importanti wkoll li jiġu integrati d-diversi fażijiet ta’ wara li jingħata l-kuntratt (ordni, riċevuti u ħlas) u jiġu ppubblikati l-progress tal-akkwisti pubbliċi, il-problemi li ġew iffaċċjati, iż-żmien li ħadu t-twettiq u l-ispejjeż.

4.2

L-armonizzazzjoni tar-rekwiżiti tekniċi hija fundamentali għall-iżvilupp tas-soluzzjonijiet u s-servizzi tal-IT li jistgħu jiġu adottati u jintużaw fil-livelli lokali, nazzjonali u transkonfinali. Il-KESE jħeġġeġ bis-sħiħ lill-Kummissjoni sabiex tipproċedi b’Azzjoni Nru 2 f’dan ir-rigward. L-implikazzjonijiet għandhom importanza partikolari mhux biss għall-amministrazzjonijiet pubbliċi iżda fuq kollox għall-provvedituri li jistgħu jużaw is-soluzzjonijiet standardizzati u interoperabbli fil-livell Ewropew.

4.3

L-użu ta’ firem elettroniċi huwa kwistjoni kumplessa għat-tranżazzjonijiet transkonfinali. Huma rakkomandati azzjonijiet li jiffaċilitaw l-interoperabbiltà ta’ dawn is-soluzzjonijiet. Jeħtieġ madanakollu li niġbdu l-attenzjoni għal pajjiżi bħall-Portugall li identifikaw fost id-diffultajiet fl-użu tal-akkwist-e r-rekwiżiti eċċessivi ta’ firem elettroniċi u l-prezz tas-servizzi ta’ time stamping kif ukoll l-interoperabbiltà bejn il-pjattaformi differenti tal-akkwist-e (9).

4.4

Il-promozzjoni ta’ soluzzjonijiet sempliċi u ta’ prattika tajba hija bla dubju appoġġ validu għall-proġetti ta’ awtomatizzazzjoni tal-akkwisti pubbliċi. Il-bżonnijiet tal-SMEs, b’mod partikolari fil-fażi tas-sottomissjoni elettronika, jeħtieġ li jiġu kkunsidrati fl-iżvilupp tas-soluzzjonijiet rilevanti. Ir-riżultati tal-grupp ta’ esperti tal-Kummissjoni (e-Tendering Expert Group) għalhekk huma essenzjali u jistgħu jitressqu għall-valutazzjoni mill-partijiet interessati.

4.5

L-azzjoni l-iktar rilevanti li fuqha għandha tiffoka l-Kummissjoni hija l-modalità tal-implimentazzjoni tas-soluzzjonijiet differenti għall-akkwisti elettroniċi fis-suq intern. B’mod partikolari, il-proġett PEPPOL ħadu sehem fih 11-il pajjiż li żviluppaw tekniċi speċifiċi għall-iżvilupp ta’ soluzzjonijiet standardizzati għall-iktar fażijiet kruċjali tal-proċess ta’ akkwist u pjattaforma miftuħa għall-iskambju tad-dokumenti standardizzati u b’hekk ħolqu interoperabbiltà sħiħa bejn id-diversi pjattaformi Ewropej.

4.5.1

Il-komponenti tal-PEPPOL jinkludu: strumenti għall-validazzjoni tal-firem elettroniċi bbażati fuq ċertifikati elettroniċi maħruġa minn awtoritajiet Ewropej; il-European Virtual Company Dossier (EVS) għall-preżentazzjoni tal-informazzjoni korporattiva b’mod standardizzat (ċertifikati u dikjarazzjonijiet); katalogu elettroniku għall-preżentazzjoni tal-offerti dwar prodotti u servizzi f’forma standardizzata; ordnijiet u riċevuti elettroniċi li jappoġġaw lix-xerrej u lill-provveditur bi proċeduri stabbiliti għall-iskambju tal-informazzjoni għall-attivitajiet komuni. L- għan aħħari huwa infrastruttura tat-trasport tad-dokumenti elettroniċi (in-netwerk) ibbażata fuq standards komuni, kompatibbli fil-livell nazzjonali u li joħolqu konnessjoni bejn il-komunità iżolata/is-sistemi ta’ akkwist elettroniku.

4.5.2

L-EVS jipprovdi b’mod simili għall-eCertis, sistema ta’ informazzjoni li tgħin fl-identifikazzjoni tad-diversi ċertifikati u dikjarazzjonijiet li spiss jintalbu fil-proċeduri ta’ akkwist tas-27 Stat Membru, il-Kroazja (pajjiż aderenti), it-Turkija (pajjiż kandidat) u t-tliet pajjiżi taż-ŻEE (l-Islanda, Liechtenstein u n-Norveġja), l-informazzjoni dwar il-kriterji u l-evidenza/dikjarazzjonijiet li hemm bżonn għall-partiċipazzjoni fl-offerti fl-Istati Membri. Madanakollu, filwaqt li l-bażi ta’ data eCertis attwalment magħmula bħala bażi ta’ informazzjoni, l-EVS tipprovdi interfaċċji ulterjuri bil-għan li tikkollega ma’ servizzi oħra. L-eCertis għandha tipprovdi karatteristiċi simili għal tal-EVS. Il-Kummissjoni għandha tiggarantixxi l-konformità u taġġorna s-sistema ta’ informazzjoni legali billi toffrilhom servizz bħal dan u appoġġ mil-lat tekniku.

4.5.3

Il-KESE jitlob l-appoġġ sħiħ tal-Kummissjoni u l-Istati Membri għat-tisħiħ tar-rwol tal-assoċjazzjoni OpenPEPPOL u jenfasizza l-importanza tal-manteniment tat-tekniċi speċifiċi żviluppati u l-iżvilupp u l-adozzjoni tagħhom min-naħa tas-settur pubbliku Ewropew għall-implimentazzjoni tal-akkwist pubbliku bil-garanzija tal-istandardizzazzjoni u l-interoperabbiltà fid-diversi fażijiet tal-proċess ta’ akkwist mhux biss ta’ qabel l-għoti tal-kuntratt iżda anki ta’ wara sabiex tiġi evitata l-frammentazzjoni tas-suq.

4.6

Il-KESE jaqbel mal-bżonn ta’ finanzjament u appoġġ għall-iżvilupp ta’ infrastruttra tal-akkwist elettroniku permezz tal-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa billi nibbażaw fuq dak li diġà ġie żviluppat fl-Istati Membri tal-konsorzju tal-PEPPOL mal-infrastruttura attwali tat-trasport (in-netwerk) li jgħaqqad diversi sistemi fl-Ewropa. Il-KESE jenfasizza l-importanza taż-żamma ta’ infrastruttura miftuħa, aċċessibbli u sikura, ibbażata fuq standards komuni. L-użu tal-fondi strutturali jkun utli sabiex jiffaċilita l-adozzjoni tal-akkwisti pubbliċi.

4.7

Il-KESE jirrakkomanda l-implimentazzjoni ta’ strateġija integrata ta’ komunikazzjoni bbażata fuq il-komunitajiet li jeżistu b’mod partikolari l-OpenPEPPOL, b’kooperazzjoni mal-Enterprise Europe Network u bl-użu ta’ programmi ta’ netwerking għar-reġjuni u l-muniċipalitajiet. L-istrateġija ta’ komunikazzjoni tista’ tinqasam bejn il-Kummissjoni, l-OpenPEPPOL u l-proġett pilota l-ġdid A (CIP ICT PSP) Basic Cross Sector Services (BCSS), fil-parti relatata mal-akkwisti elettroniċi pubbliċi.

4.8

Il-KESE jappoġġja d-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tawtomatizza l-proċess ta’ akkwist fil-qalba tal-istrutturi tagħha u li tagħmel disponibbli soluzzjonijiet ta’ open source li ġew żviluppati.

4.9

Il-KESE jaqbel mal-importanza tal-monitoraġġ tal-adozzjoni tal-istrumenti elettroniċi għall-akkwist pubbliku u d-definizzjoni tal-benefiċċji tas-sistema. Minn wara l-adozzjoni tad-Direttiva, il-Kummissjoni kull tliet xhur għandha tippubblika informazzzjoni dwar il-progress kwalitattiv u kwantitattiv tal-akkwist pubbliku fl-Istati Membri individwali sabiex tagħti rendikont tal-avvanz tal-proċess.

4.10

F-istess waqt huwa essenzjali wkoll djalogu fil-livell internazzjonali dwar l-użu tal-istrumenti elettroniċi tal-akkwist pubbliku bil-għan li jkun hemm iktar trasparenza u kompetizzjoni. L-użu ta’ standards internazzjonali huwa strument neċessarju għal dan il-għan u għalhekk huwa rrakkomandat il-monitoraġġ tal-iżviluppi relatati. B’mod partikolari huwa importanti li jiġi monitorjat u rrakkommandat l-użu tal-istandards (CEN BII u PEPPOL speċifiċi) fl-implimentazzjoni tal-akkwist elettroniku min-naħa tas-settur pubbliku Ewropew.

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/49

1.1

Il-politika Ewropea relatata mal-għajnuna mill-Istat hija ta’ importanza strateġika għall-UE f'ekonomija globalizzata kompetittiva ħafna.

1.2

Il-KESE jqis li r-riforma proposta mill-Kummissjoni fil-Komunikazzjoni tagħha għandha tiġi appoġġjata fid-dawl tal-objettivi tal-istess riforma:

1.3

Il-KESE jikkondividi l-viżjoni espressa mill-Kummissjoni li hemm bżonn li tissaħħaħ ir-rabta pożittiva bejn l-għajnuna effikaċji mill-Istat u l-objettiv ta’ tkabbir sostenibbli u inklużiv. Politika speċifika ta’ għajnuna mill-Istat tippermetti li tiġi stimulata l-innovazzjoni (inkluża l-innovazzjoni soċjali), jintużaw it-teknoloġiji ekoloġiċi u jiġi żviluppat il-kapital uman, waqt li fl-istess ħin tiġi evitata l-ħsara ambjentali. Jekk tkun immirata tajjeb, politika dinamika tal-għajnuna pubblika tista' tikkontribwixxi b'mod attiv sabiex jintlaħqu livelli għoljin ta’ impjieg u ta’ koeżjoni soċjali.

1.4

Madankollu, din ir-riforma ambizzjuża fl-objettivi, il-metodi u l-iskeda tagħha għandha tkun aktar preċiża dwar ċertu għadd ta’ punti.

1.5

Il-KESE jappella li l-Kummissjoni tippreċiża xi kunċetti msemmija fil-Komunikazzjoni:

1.6

Il-KESE jressaq numru ta’ mistoqsijiet dwar ir-riformi proposti:

1.7

Fl-aħħar, il-KESE jipproponi numru ta’ tibdil li jqis meħtieġa fir-rigward tal-bżonn li rikonoxxew il-Kummissjoni u l-Kunsill, li jiġu appoġġjati l-SMEs, b'mod partikolari billi dawn qegħdin jiffaċċjaw pressjoni kompetittiva minn intrapriżi ta’ pajjiżi terzi li jibbenefikaw, direttament jew indirettament, minn għajnuna mill-Istat akbar u inqas trasparenti.

1.7.1

Fid-dawl tal-kwantità limitata tal-għajnuna mill-Istat, l-effetti pożittivi tagħha fuq l-SMEs u l-mikrointrapriżi u l-impatt limitat tagħha fuq is-suq intern, il-KESE jipproponi li l-limitu massimu tal-għajnuna “de minimis” jitla' b'mod perenni minn EUR 200 000 għal EUR 500 000 peress li dan jiġi valutat fuq perjodu ta’ tliet snin konsekuttivi għall kull intrapriża, bħalma ġie deċiż reċentement għas-servizzi ta’ interess ekonomiku ġenerali.

1.7.2

Minħabba l-bżonn li l-SMEs Ewropej jiġu megħjuna jiżviluppaw is-suq internazzjonali tagħhom, il-KESE jipproponi modifika għall-Artikolu 27(3) tar-Regolament Ġenerali ta’ Eżenzjoni 800/2008 sabiex jiġu ddikjarati kompatibbli mas-suq komuni l-għajnuniet intiżi għall-SMEs sabiex ikunu jistgħu jipparteċipaw f'fieri u eżibizzjonijiet matul perjodu limitat għal tliet snin konsekuttivi.

1.8

Fid-dawl tal-esperjenza tiegħu, il-KESE fassal tliet rakkomandazzjonijiet prattiċi għall-attenzjoni tal-Kummissjoni:

2.1

Il-Kummissjoni beħsiebha tirriforma l-politika Ewropea relatata mal-għajnuna mill-Istat fi tliet direzzjonijiet prinċipali:

2.2

Din ir-riforma tistrieħ fuq valutazzjoni mhux eċċessivament pożittiva tal-politika attwali:

2.3

Sabiex tiġi indirizzata din is-sitwazzjoni f'kuntest fejn huwa għaqli li jiġu sfruttati l-potenzjali kollha tas-suq uniku (enerġija, trasport, teknoloġiji diġitali), il-Kummissjoni tipproponi li tiġi adottata riforma ambizzjuża fl-objettivi, il-metodi u l-iskeda tagħha.

2.4

Ir-riforma proposta hija ambizzjuża fl-objettivi tagħha peress li, fuq naħa, tqiegħed għas-servizz tat-tkabbir Ewropew waħda mill-politiki tal-UE l-aktar antika u l-aktar integrata u, fuq in-naħa l-oħra, tintroduċi titjib proċedurali pjuttost radikali, anke jekk fil-Komunikazzjoni ma ngħatawx ċifri jew dettalji f'dan ir-rigward.

2.5

Ir-riforma proposta hija ambizzjuża fil-metodi tagħha peress li l-Kummissjoni tipproponi li twettaq għadd konkret ta’ reviżjonijiet f'daqqa, fil-qafas ta’ “strateġija integrata”:

2.6

Ir-riforma proposta hija ambizzjuża fl-iskeda tagħha peress li l-Kummissjoni tipprevedi li l-proposti għar-reviżjonijiet tar-Regolamenti ta’ Proċedura u ta’ Awtorizzazzjoni jiġu adottati fil-ħarifa 2012 u li l-elementi l-oħra tal-“pakkett” jiġu adottati sal-aħħar tal-2013, jiġifieri qabel id-dħul fis-seħħ tal-perspettivi finanzjarji 2014-2020.

3.1.1

Il-KESE japprova l-objettivi li ħabbret il-Kummissjoni fil-Komunikazzjoni tagħha, li għandhom l-għan li jiffaċilitaw “it-trattament ta’ għajnuna tajba li tkun imfassla tajjeb, immirata lejn nuqqasijiet identifikati tas-suq u għanijiet ta’ interess komuni”, billi l-kontrolli jiġu kkonċentrati fuq il-każijiet li għandhom l-akbar impatt fuq is-suq intern, billi jiġu ssemplifikati r-regoli u jittieħdu deċiżjonijiet aktar malajr.

Dan l-approċċ jagħmel parti minn żvilupp aktar ġenerali tal-liġi tal-kompetizzjoni, fir-rigward kemm tal-liġi dwar il-prattiki kontra l-kompetizzjoni (ftehimiet u abbużi tal-pożizzjoni dominanti) kif ukoll tal-kontroll tal-mergers.

3.1.2

Prattiki antikompetittivi: il-“modernizzazzjoni tal-liġi tal-kompetizzjoni” aġġornata mir-Regolament Nru 1/2003 (1) u t-testi ta’ akkumpanjament nedew applikazzjoni deċentralizzata tal-liġi tal-kompetizzjoni, permezz tat-tneħħija tas-sistema tan-notifika minn qabel. Il-Kummissjoni għalhekk tista' tikkonċentra l-azzjoni tagħha fuq il-ġlieda kontra r-restrizzjonijiet u l-abbużi l-aktar gravi, b'mod partikolari l-kartelli. Din il-modernizzazzjoni hija akkumpanjata minn kooperazzjoni msaħħa bejn in-netwerk tal-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni, fuq naħa, u l-Kummissjoni, fuq in-naħa l-oħra.

3.1.3

Kontroll tal-mergers: il-Kummissarju Almunia reċentement ħabbar il-possibbiltà li dalwaqt ikun hemm riforma tas-sistema Ewropea tal-kontroll tal-mergers sabiex, b'mod partikolari, il-Kummissjoni tkun tista' tiffoka fuq il-mergers li l-iktar li jistgħu jolqtu lis-suq (2). Fuq perjodu qasir, dan ifisser li jiġi ssemplifikat it-trattament tal-każijiet l-inqas problematiċi billi tittejjeb il-“proċedura semplifikata” u tiġi riveduta l-proċedura ta’ notifika minn qabel. Fuq perjodu fit-tul, anke l-iskema tal-kontroll tal-mergers tista' tiġi riveduta permezz ta’ analiżi tal-akkwist tal-ishma minuri bla dritt ta’ kontroll u permezz ta’ koordinazzjoni aħjar bejn is-sistemi nazzjonali u Ewropej fir-rigward tal-limiti u r-rinviji.

3.2.1

Il-KESE jerġa' jirrepeti l-appoġġ tiegħu għal qafas ġenerali tal-għajnuna mill-Istat ibbażat fuq il-kriterji li ġejjin (3):

3.3.1

Il-KESE jifhem li sabiex il-Kummissjoni tiffoka l-infurzar fuq il-każijiet l-aktar problematiċi, hemm bżonn li jiżdied in-numru ta’ miżuri ta’ għajnuna eżenti mill-obbligu ta’ notifika. Dan jimplika neċessarjament żieda fir-responsabbiltà tal-Istati Membri. Madankollu, il-KESE jinnota li jkun meħtieġ li jitqiesu l-fatturi speċifiċi tal-liġi relatata mal-għajnuna mill-Istat. Fil-fatt, l-Istat u, b'mod aktar ġenerali, l-entitajiet Statali u pubbliċi kollha li jistgħu jagħtu l-għajnuna, b'xi mod jew ieħor huma ġudikanti fil-kawża tagħhom stess.

3.3.2

Żieda fir-responsabbiltajiet tal-Istati Membri fir-rigward tal-kontroll tal-għajnuna tista' twassal għal applikazzjoni soġġettiva tar-regoli mill-Istati Membri, għal imġiba żleali bejn l-Istati u r-ritorn ta’ ċertu patrijottiżmu ekonomiku li fl-aħħar iwassal għal aktar insigurtà legali għall-intrapriżi.

3.3.3

Sabiex dan it-tip ta’ riskju jitnaqqas għall-minimu, jistgħu jitqiesu l-approċċi li ġejjin:

3.4.1

Il-Kummissjoni u l-Istati Membri wrew li kapaċi jirreaġixxu meta ffaċċjati bil-kriżi ekonomika u finanzjarja bejn l-2008 u l-2011 billi adottaw għadd ta’ testi speċifiċi (5). Permezz b'mod partikolari ta’ kooperazzjoni msaħħa min-naħa tal-Istati Membri u mobilizzazzjoni qawwija tas-servizzi tal-Kummissjoni, setgħu jittieħdu deċiżjonijiet fi żmien qasir fl-interess tal-Istati u l-intrapriżi.

3.4.2

B'mod ġenerali, madankollu, il-proċeduri jibqgħu twal u kumplessi wisq għall-partijiet interessati. Għalhekk, il-KESE jappoġġja r-rieda tal-Kummissjoni li tnaqqas l-iskadenzi tal-ipproċessar tal-każijiet, billi ttejjeb il-prattiki amministrattivi u tappella lill-Istati Membri sabiex jerfgħu r-responsabbiltà sabiex jiġu garantiti t-trasparenza u l-effiċjenza. Huwa neċessarju li l-iskadenzi jsegwu, kemm jista' jkun possibbli, ir-ritmu tal-attivitajiet ekonomiċi.

3.4.3

F'dan is-sens tista' tiġi estiża l-“proċedura ssemplifikata” għat-trattament ta’ ċerti tipi ta’ għajnuna (6) waqt li din tibqa' f'qafas konkret. Fid-dawl ta’ din il-proċedura, il-Kummissjoni tillimita ruħha li tivverifika jekk il-miżura ta’ għajnuna hijiex konformi mad-dispożizzjonijiet u l-prattiki eżistenti.

3.5.1

L-implimentazzjoni effettiva tal-liġi dwar l-għajnuna mill-Istat hija essenzjali. Il-KESE josserva madankollu li, frekwentement, il-qrati nazzjonali ma jinsabux f'pożizzjoni li jassiguraw applikazzjoni effiċjenti tal-liġi dwar l-għajnuna mill-Istat, b'mod partikolari fir-rigward tal-protezzjoni tad-drittijiet tal-intrapriżi milqutin mill-konċessjoni ta’ għajnuna illegali għal entitajiet kompetituri. Jistgħu jissemmew diversi raġunijiet, fosthom l-għarfien insuffiċjenti mill-maġistrati tal-liġi Ewropea dwar il-kompetizzjoni u l-obbligi proċedurali marbutin ma’ kwalunkwe azzjoni ġudizzjarja.

3.5.2

Huwa xieraq li jiġu żviluppati soluzzjonijiet li jippermettu li tissaħħaħ l-applikazzjoni tal-liġi dwar l-għajnuna mill-Istat fil-prattika. L-intrapriżi kif ukoll il-qrati nazzjonali għandu jkollhom għodod u proċeduri aktar effettivi.

4.1.1

Il-KESE japprova l-objettiv li jiġu approvati biss il-miżuri ta’ għajnuna li (i) jikkontribwixxu għal tkabbir waqt li jippruvaw jirrimedjaw in-nuqqas tas-suq (l-għoti ta’ għajnuna mill-Istat fil-fatt m'għandux jissostitwixxi iżda għandu jikkompleta nefqa privata) u (ii) għandhom effett ta’ inċentiv, jiġifieri jimmotivaw lill-benefiċjarju sabiex jibda attività li kieku ma kienx iwettaq mingħajr l-għajnuna.

4.1.2

F'dan il-kuntest, il-kunċett ta’ “nuqqas tas-suq” għandu jiġi assolutament preċiżat u muri b'eżempji f'oqsma differenti, abbażi, b'mod partikolari, tal-ġurisprudenza Ewropea eżistenti, sabiex kemm l-awtoritajiet pubbliċi kif ukoll l-intrapriżi jiġu megħjuna jifhmu dan il-kunċett b'mod uniformi u jintegrawh meta jkunu qegħdin joħolqu l-miżuri ta’ għajnuna.

4.2.1

Fil-punti 16 u 17, il-Komunikazzjoni tirreferi għall-politika tal-kompetizzjoni li japplikaw il-pajjiżi terzi. Il-Kummissjoni tikkonkludi li l-UE għandha qafas aktar trasparenti li jippermetti xorta waħda li jintlaħqu livelli kumparabbli ta’ għajnuna. Din l-affirmazzjoni hija bbażata fuq analiżi kumparabbli li saret mid-WTO fl-2006. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni titlob lid-WTO twettaq studju aktar reċenti peress li, minħabba l-kriżi, diversi pajjiżi terzi tal-UE u membri tad-WTO rrikorrew għal sussidji kbar, b'mod partikolari fis-setturi tal-industrija tal-manifattura. Fil-fatt huwa mixtieq li l-politika futura tal-kompetizzjoni, li ser tiġi applikata mill-2013, tkun ibbażata fuq viżjoni reċenti u preċiża tas-sitwazzjoni li teżisti pereżempju fl-Istati Uniti, fiċ-Ċina, fl-Indja u fil-Brażil (inklużi l-għajnuna mogħtija mill-entitajiet federali) f'kuntest ta’ kompetizzjoni ekonomika li saret agħar bil-kriżi globali.

4.2.2

L-implimentazzjoni tar-regoli tal-għajnua mill-Istat għandha tippermetti li tissaħħaħ il-kompetittività fis-suq intern u f'dak internazzjonali. Iżda, l-intrapriżi Ewropej qegħdin jiffaċċjaw il-kompetizzjoni mill-intrapriżi stabbiliti f'pajjiżi terzi fejn il-leġislazzjoni xi kultant ma tipprevedi l-ebda limitu għall-għajnuna mill-Istat. Din is-sitwazzjoni tista' twassal għal xkiel gravi tal-kompetizzjoni għad-detriment tal-intrapriżi Ewropej, kif tosserva l-Kummissjoni fil-Komunikazzjoni (7).

4.2.3

Fil-kuntest tal-kompetenzi tagħha, il-Kummissjoni qiegħda tmexxi xi inizjattivi bil-għan li tistabbilixxi kundizzjonijiet indaqs fil-livell globali, abbażi tal-kunċett tal-lealtà. Kwalunkwe riforma tal-liġi tal-għajnuna mill-Istat għalhekk trid tiġi kkoordinata mal-azzjonijiet li tmexxew mill-Kummissjoni fil-livell tal-istrumenti ta’ politika kummerċjali (regoli tad-WTO, ftehimiet bilaterali ta’ kummerċ ħieles).

4.3.1

Fil-proposta għal Regolament li jistabbilixxi Programm għall-Kompetittività tal-intrapriżi u l-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju (2014-2020) (COM(2011) 834 final), il-Kummissjoni tirrikonoxxi l-bżonn li l-SMEs jiġu megħjuna jesportaw fi ħdan l-UE u lejn id-dinja kollha sabiex isibu opportunitajiet għat-tkabbir. Huwa previst li l-intrapriżi li għandhom prospetti ta’ tkabbir jingħataw sostenn u servizzi ta’ appoġġ permezz tan-netwerk Enterprise Europe.

4.3.2

Madankollu, fl-istess ħin, id-duttrina tal-Kummissjoni tidher wisq restrittiva peress li, pereżempju, fil-qasam tal-parteċipazzjoni tal-SMEs fil-fieri u l-eżibizzjonijiet, l-Artikolu 27 tar-Regolament 800/2008 tas-6 ta’ Awwissu 2008 jimponi numru ta’ kundizzjonijiet kumulattivi: l-għajnuna għandha tirrappreżenta sa massimu ta’ 50 % tal-ispejjeż eliġibbli u tingħata lill-SMEs abbażi tal-liġi tal-UE u biss għall-ewwel parteċipazzjoni tagħhom f'fiera jew eżibizzjoni.

4.3.3

Dan il-kriterju tal-ewwel parteċipazzjoni huwa meqjus bħala inadegwat għal strateġija ta’ żvilupp fil-livell internazzjonali li timplika l-preżenza fl-istess suq matul mill-inqas 3 snin qabel ma tkun tista' tiġi żviluppata strateġija ta’ żvilupp (aġent, twaqqif, distribuzzjoni). Għalhekk, il-KESE jipproponi li l-kriterju fl-Artikolu 27(3) “għall-ewwel parteċipazzjoni” jinbidel bil-kriterju “għall-parteċipazzjoni f'fiera jew esibizzjoni sa massimu ta’ tliet snin wara xulxin”, waqt li it-tnejn l-oħra ma jinbidlux.

4.4.1

L-UE għandha tiggarantixxi li l-għajnuna mill-Istat tistimola l-innovazzjoni, inkluża fil-qasam soċjali permezz tal-għajnuna għall-innovazzjoni soċjali li diġà hija rikonoxxuta fl-“Unjoni għall-innovazzjoni”, tal-użu tat-teknoloġiji ekoloġiċi u tal-iżvilupp tal-kapital uman fi ħdan mudell ta’ żvilupp sostenibbli. Il-KESE jilqa' r-rikonoxximent gradwali tal-għajnuna għall-innovazzjoni soċjali bħala għajnuna kompatibbli mas-suq komuni (8) u jixtieq li dan il-moviment ikompli jikber fil-futur fil-kuntest tal-proċess tal-modernizzazzjoni tal-għajnuna mill-Istat.

4.4.2

Il-KESE jappoġġja wkoll li tinħoloq għajnuna mill-Istat destinata għar-riċerka u l-iżvilupp li tinkludi l-ħolqien, it-twettiq u l-kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti, programmi u servizzi aċessibbli għal gruppi vulnerabbli (b'mod partikolari l-persuni b'diżabilità) fil-ħajja soċjali (9).

15.1.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 11/54

1.1

Fit-22 ta’ Mejju 2012, il-Kummissjoni Ewropea adottat l-Aġenda għall-Konsumaturi Ewropej. Dan id-dokument jistabbilixxi l-qafas strateġiku fil-qasam tal-politika tal-konsumaturi permezz ta’ erba' għanijiet ewlenin: it-tisħiħ tas-sigurtà tal-konsumaturi, it-titjib tal-informazzjoni, it-titjib tal-miżuri adottati biex il-liġijiet jiġu infurzati u biex jiġu offruti mezzi ta’ rikors, kif ukoll l-adattar tal-liġijiet u l-prinċipji politiċi għall-iżviluppi ekonomiċi u soċjali. Huwa jidħol fil-qafas tal-Istrateġija “Ewropa 2020”.

1.2

Il-KESE jaqbel mal-analiżi tal-Kummissjoni dwar ir-rwol essenzjali li għandhom il-konsumaturi biex jagħtu spinta lit-tkabbir u dwar il-ħtieġa li jiġi kkunsidrat il-kuntest li fih huma jevolvu.

1.3

Il-KESE jappoġġja l-għanijiet stabbiliti fl-aġenda iżda għandu d-dubji dwar ir-rabta tiegħu mal-“Programm tal-konsumaturi” kif ukoll dwar kemm ir-riżorsi li ser jingħata ser ikunu adegwati, peress li dawn jidhru neqsin ħafna meta mqabbla mal-ambizzjoni ddikjarata.

1.4

Il-KESE jfakkar li l-interessi tal-konsumaturi jridu jitqiesu fit-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politiki kollha tal-UE. Huwa sodisfatt li permezz tal-Aġenda għall-Konsumaturi, il-Kummissjoni Ewropea qed tipproponi li tiġbor f'test wieħed il-parti l-kbira tal-inizjattivi tal-UE dwar il-politika Ewropea tal-konsumaturi, li qabel kienu mxerdin. Din l-aġenda hija pass importanti li jenfasizza l-importanza li tingħata lill-ħtiġijiet u l-aspettattivi tal-konsumaturi fl-iżvilupp tal-politiki tal-UE.

1.5

Il-KESE huwa sodisfatt li qed jingħata rikonoxximent lir-rwol tal-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi li għandhom jingħataw il-mezzi adegwati għall-ħidma li tingħatalhom. B'mod partikolari huwa sodisfatt li fl-aġenda l-Kummissjoni Ewropea qed tesprimi l-intenzjoni tagħha li tikkoopera mal-gvernijiet nazzjonali biex tassigura għarfien aħjar tar-rwol ta’ dawn l-assoċjazzjonijiet.

1.6

Għall-KESE huwa partikolarment importanti li l-persuni vulnerabbli jingħataw attenzjoni, speċjalment fil-kuntest ekonomiku u soċjali attwali. Għaldaqstant, jappoġġja l-inizjattivi previsti mill-aġenda favur l-inklużjoni finanzjarja u l-aċċess għas-servizzi essenzjali.

1.7

Il-KESE jinsisti fuq l-importanza li jagħti lill-azzjonijiet kollha li jirrigwardaw l-iżvilupp sostenibbli. Għaldaqstant, huwa jaqsam it-tħassib tal-Kummissjoni dwar il-kontroll tal-enerġija u l-kunsiderazzjoni tal-ekodisinji; barra minn hekk, il-KESE jenfasizza l-ħtieġa li jintużaw miżuri effikaċi biex jissaħħu r-regoli dwar l-etika u l-ekoloġija fil-produzzjoni u d-distribuzzjoni tal-oġġetti, speċjalment dawk importati minn pajjiżi terzi.

1.8

Il-KESE jqis li t-tisħiħ tas-sigurtà alimentari huwa essenzjali biex tiġi garantita s-sigurtà tal-prodotti mill-post tal-produzzjoni sal-post tal-konsum u biex tkun possibbli kompetizzjoni li tkun b'saħħitha u ġusta. Il-miżuri li jridu jittieħdu jservu biex jikkontribwixxu wkoll ħalli terġa' tinkiseb il-kunfidenza tal-konsumaturi li tnaqqret wara diversi kriżijiet sanitarji.

1.9

Il-Kumitat huwa sodisfatt bl-inizjattivi kollha li ttieħdu biex il-konsumaturi jkollhom informazzjoni adattata għall-ħtiġiet tagħhom. Madankollu huwa jfakkar li l-edukazzjoni tal-konsumaturi ma tistax twassal biex il-professjonisti jeħilsu milli jwettqu l-obbligi tagħhom.

1.10

Il-KESE jappoġġja l-inizjattivi mmirati li jinfurzaw il-liġijiet tal-konsumaturi, li jwasslu biex dawn jiżviluppaw u biex jiġu stabbiliti mezzi ta’ rikors effikaċi. F'dan ir-rigward ifakkar li s-sistemi ta’ mezzi alternattivi għar-riżoluzzjoni tat-tilwim iridu jkunu indipendenti mill-partijiet fit-tilwima. Fl-aħħar, kif enfasizza f'Opinjonijiet differenti, il-Kumitat jaqbel mal-implimentazzjoni tal-azzjoni kollettiva u jqis li l-introduzzjoni ta’ strument Ewropew ma tistax tiġi posposta aktar.

3.1

Il-KESE jaqbel mal-analiżi tal-Kummissjoni dwar ir-rwol essenzjali li għandhom il-konsumaturi biex jagħtu spinta lit-tkabbir, dwar l-isfidi tas-snin li ġejjin u dwar il-ħtieġa assoluta li jiġi kkunsidrat il-kuntest li fih qed ngħixu. Il-poter tal-akkwist tal-konsumaturi ntlaqat ħażin mill-kriżi. Barra minn hekk, il-modi ta’ konsum qed jinbidlu. Huma jeħtieġu aktar għarfien tekniku u xi drabi jiswew il-flus.

3.2

Minkejja l-bażi soda ta’ regoli tal-Unjoni, għad hemm diffikultajiet marbutin mal-implimentazzjoni tagħhom: il-konsumaturi m'għandhomx il-mezzi adegwati biex jiddefendu d-drittijiet tagħhom filwaqt li l-għadd ta’ lmenti ma waqafx jiżdied u hemm nuqqas ta’ informazzjoni affidabbli għall-konsumaturi minkejja l-ammont eżaġerat ta’ informazzjoni f'diversi forom.

3.3

Lil hinn mill-istqarrija tal-prinċipji fl-aġenda li wieħed jista' biss jaqbel magħhom, il-KESE għandu d-dubji dwar ir-rabta bejn il-Programm tal-konsumaturi u l-aġenda kif ukoll dwar kif ser tiġi implimentata din il-politika.

3.4

F'dan ir-rigward, fl-Opinjoni tiegħu tat-28 ta’ Marzu 2012 (1) il-KESE enfasizza n-nuqqas ta’ mezzi attribwiti lill-politika tal-konsumaturi u esprima t-tħassib tiegħu dwar il-possibbiltà li jiġi implimentat programm ambizzjuż meta l-fondi mogħtija huma ftit wisq għall-ambizzjonijiet iddikjarati.

3.5

Il-Kummissjoni ppreżentat lista sostanzjali ta’ inizjattivi li ser jiġu adottati biex jintlaħqu l-għanijiet tal-aġenda. Madankollu, dak li huwa verament importanti, huwa li dawn l-inizjattivi jkunu ta’ kwalità tajba u applikabbli biex joffru l-effikaċja meħtieġa biex jiġi żgurat livell verament għoli ta’ protezzjoni għall-konsumaturi. Huwa biss meta l-miżuri tal-aġenda jiġu adottati u implimentati mill-Istati Membri u mill-partijiet interessati l-oħra li l-effetti tagħhom jibdew jinħassu mill-konsumaturi.

3.6

F'dan il-kuntest, il-KESE jinnota li jonqos proċess trasparenti u effikaċi għall-valutazzjoni tal-implimentazzjoni u r-riżultati ta’ din l-aġenda. Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni Ewropea żżid il-kriterji ta’ valutazzjoni u l-indikaturi tal-kwalità biex tivvaluta l-progress annwali u tippubblika rapport kull tmintax-il xahar dwar l-implimentazzjoni tal-aġenda.

3.7

L-aġenda turi kemm l-ambitu tal-politika tal-“konsumaturi” huwa wiesa', u dan isaħħaħ il-punt, li l-KESE diġà ġibed l-attenzjoni għalih, dwar il-ħtieġa li l-interessi tal-konsumaturi jitqiesu fit-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politiki kollha tal-UE. Madankollu, il-KESE ma jistax jifhem kif l-aġenda ma tkoprix il-ħarsien tal-konsumaturi fil-qasam mediku: il-prodotti farmaċewtiċi u l-istrumenti mediċi, minkejja li dawn kienu fiċ-ċentru tal-attenzjoni tal-mezzi tax-xandir f'diversi Stati Membri għall-ħsara li kkawżaw lill-konsumaturi u lill-pazjenti. Il-KESE jqis li politika olistika tal-ħarsien tal-konsumaturi għandha tinkludi l-kamp mediku u farmaċewtiku wkoll, f'termini ta’ sigurtà, informazzjoni u implimentazzjoni tal-liġijiet tal-konsumaturi.

3.8

Il-KESE josserva b'sodisfazzjoni li l-Kummissjoni tixtieq li l-professjonisti jaderixxu mal-politiki implimentati għall-ħarsien tal-konsumaturi. Huwa f'dan il-kuntest li għandu jitwettaq b'urġenza taħriġ fl-intrapriżi dwar id-drittijiet tal-konsumaturi.Kemm jista' jkun malajr, in-netwerks tal-organizzazzjonijiet tal-intrapriżi kkonċernati minn din il-miżura huma mħeġġa li joffru pakketti ta’ taħriġ bl-għajnuna tal-Kummissjoni Ewropea li jkunu indirizzati b'mod partikolari għall-SMEs.

3.9

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tinkludi l-partijiet interessati fl-implimentazzjoni tal-aġenda u ssaħħaħ id-djalogu, partikolarment mal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi biex tiżgura parteċipazzjoni adegwata fl-iżvilupp tal-politiki li jirrigwardawhom.

4.1.1

Il-KESE jappoġġja b'fermezza r-reviżjoni tal-qafas leġali dwar is-sigurtà tal-prodotti biex il-konsumaturi jkollhom il-garanzija ta’ prodotti u servizzi sikuri.

4.1.2

Huwa jqis li l-ħolqien ta’ regoli ta’ kontroll, prattiki moderni u armonizzati u metodi ta’ kooperazzjoni, fost l-oħrajn mal-awtoritajiet kompetenti fil-post tal-produzzjoni, jippermetti sorveljanza aħjar tas-suq bil-għan li tinħoloq kompetizzjoni ġusta li minnha jgawdu l-intrapriżi u l-konsumaturi kollha. Barra minn hekk, il-KESE għandu d-dubji tiegħu dwar il-post u l-mezzi li ngħataw lill-istandardizzazzjoni.

4.1.3

Il-KESE jqis li t-tisħiħ tas-sigurtà hija essenzjali biex terġa' tinkiseb il-kunfidenza tal-konsumaturi li tnaqqret wara diversi kriżijiet sanitarji. It-titjib fl-infurzar tal-liġi u l-koordinazzjoni tal-Istati Membri huma essenzjali f'dan ir-rigward.

4.2.1

Il-KESE jaqbel mal-fehma tal-Kummissjoni dwar l-inadegwatezza tal-abbundanza ta’ informazzjoni disponibbli meta mqabbla mal-ħtiġijiet tal-konsumaturi. Huwa jappoġġja l-ħtieġa tal-konsumaturi li jkollhom informazzjoni affidabbli, ċara, komparabbli li ma tkunx aċċessibbli biss bil-mezzi elettroniċi iżda wkoll permezz ta’ mezzi oħra.

4.2.2

Il-KESE huwa sodisfatt bir-rikonoxximent tar-rwol tal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi u jfakkar li dan għandu jsir fil-prattika bl-allokazzjoni ta’ riżorsi kemm mill-awtoritajiet Ewropej kif ukoll dawk nazzjonali li jkunu adegwati għall-għanijiet li jridu jintlaħqu, b'mod partikolari t-twettiq ta’ testijiet fuq il-prodotti u s-servizzi offruti lill-konsumaturi.

4.2.3

Il-Kumitat japprova l-miżuri li ttieħdu biex titwassal l-informazzjoni indirizzata lill-konsumaturi sakemm din tkun pertinenti u jkollha impatt reali.

4.2.4

Il-Kumitat jappoġġja l-inizjattivi kollha marbutin mal-edukazzjoni tal-konsumaturi u jinsisti b'mod partikolari fuq il-ħtieġa mhux biss li l-konsumaturi jiġu informati iżda wkoll li l-għarfien tagħhom jikber. Dan irid jibda mill-iskola, pereżempju fil-kompetenzi meħtieġa fil-qasam diġitali u dak finanzjarju. Dawn iridu jitnedew gradwalment, filwaqt li jiġi rikonoxxut li fl-ebda ċirkostanza ma jistgħu jieħdu post l-informazzjoni li jridu jgħaddu l-professjonisti.

4.3.1

Il-KESE jieħu nota tad-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tinforza l-liġi tal-konsumaturi li tirrispondi għal aspettattiva importanti, peress li l-akkumulu tar-regolamenti ma jwassalx għal livell għoli ta’ ħarsien tal-konsumaturi.

4.3.2

Il-Kumitat jappoġġja l-eżistenza ta’ netwerks Ewropej, l-aktar anzjan fosthom in-Netwerk Ġudizjarju Ewropew li nħoloq fl-2001. Biex tiġi żgurata l-effikaċja ta’ dawn in-netwerks, huwa jitlob li ssirilhom valutazzjoni fuq bażi regolari sabiex jinsiltu t-tagħlimiet meħtieġa.

4.3.3

Il-KESE jappoġġja l-inizjattivi kollha li jippermettu għarfien aħjar tal-istat tal-liġi fl-Unjoni Ewropea.

4.3.4

Il-Kumitat jappoġġja l-inizjattivi awtoregolatorji u koregolatorji bħall-pubblikazzjoni ta’ linji gwida, bil-kundizzjoni li dawn l-inizjattivi jilħqu l-għanijiet tal-politika pubblika b'mod effikaċi. Barra minn hekk, il-kontrolli regolari u l-valutazzjonijiet tagħhom iridu jassiguraw li fil-każ li dawn l-għanijiet ma’ jintlaħqux jistgħu jieħdu posthom miżuri obbligatorji.

4.3.5

Il-KESE jappoġġja l-inizjattiva tal-Kummissjoni li tiffaċilita r-riżoluzzjoni tat-tilwim barra mill-qorti bil-kundizzjoni li dawn is-sistemi jkunu indipendenti mill-partijiet u imparzjali u li ma jeskludux il-possibilità ta’ rikors legali, kif kien enfasizza fl-Opinjoni tiegħu (2);

4.3.6

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tippromovi miżuri effikaċi li jiffavorixxu t-tranżazzjonijiet kummerċjali elettroniċi flimkien ma’ sistemi ta’ riżoluzzjoni tat-tilwim onlajn (ODR). Barra minn hekk, huwa sodisfatt li qed jiġi ppjanat li tinħoloq pjattaforma tal-partijiet interessati biex tiġi diskussa “trustmark” Ewropea għas-siti tal-internet.

4.3.7

Rigward l-azzjoni kollettiva, il-KESE jiddispjaċih li l-aġenda tgħamel biss allużjoni kawta ħafna għall-possibbiltà li tiddaħħal din l-għodda ta’ infurzar tal-liġi tal-konsumaturi u jqis li fid-dawl tas-sitwazzjoni attwali f'xi pajjiżi membri, kif ukoll fil-każ tat-tilwim transkonfinali u wara l-konsultazzjonijiet kollha li saru, wasal iż-żmien li tieqaf il-prokrastinazzjoni u li l-implimentazzjoni ssir kemm jista' jkun malajr.

4.4.3.1

Il-KESE jinnota li l-Kummissjoni ddeċidiet li ssaħħaħ is-superviżjoni tagħha fuq is-servizzi finanzjarji proposti lill-konsumaturi u b'mod partikolari lil dawk l-aktar vulnerabbli fosthom. Huwa jappoġġja din id-direzzjoni li għandha toffri aktar trasparenza u l-possibbiltà ta’ paraguni bejn l-offerti u bejn it-tariffi.

4.4.3.2

Il-Kumitat jixtieq ifakkar li huwa partikolarment attent għall-aspetti kollha tal-inklużjoni finanzjarja.

4.4.4.1

Il-Kumitat japprova mingħajr riżervi l-adozzjoni ta’ regoli li jikkonċernaw l-informazzjoni dwar l-ikel u l-informazzjoni nutrizzjonali għal raġunijiet ta’ saħħa pubblika li l-konsumaturi huma attenti ħafna għalihom.

4.4.4.2

Il-problemi reċenti f'xi Stati Membri dwar id-distribuzzjoni illegali tal-alkohol jerġgħu jiġbdu l-attenzjoni għall-importanza tas-sorveljanza u tal-kontroll tas-suq.

4.4.4.3

Il-KESE huwa favur l-idea li jittieħdu miżuri mmirati lejn il-fażijiet differenti tal-katina agroalimentari biex tiġi evitata l-ħela tal-ikel.

4.4.5.1

Il-Kumitat huwa attent b'mod partikolari għall-fatt li l-enerġija hija essenzjali għall-konsumaturi kollha speċjalment dawk li huma vulnerabbli, li għandu jkollhom dan is-servizz b'kundizzjonijiet aċċettabbli.

4.4.5.2

Il-KESE jinkoraġġixxi l-inizjattivi mmirati li jiffavorixxu l-ġestjoni tal-konsum tal-enerġija, billi l-enerġija hija riżors skars, filwaqt li jitqies il-piż fuq il-baġit tal-familji. Huwa jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li jiġu vvalutati t-tekniki li jiġu offruti lill-konsumaturi b'mod li jiġi vverifikat li huma verament innovattivi u produttivi.