(1)

De interne markt is een hoeksteen van de Unie. Sinds de oprichting ervan levert hij een belangrijke bijdrage aan groei, concurrentievermogen en werkgelegenheid en alle burgers en bedrijven moeten er in gelijke mate van kunnen blijven profiteren. Hij heeft voor bedrijven in de Unie, met name kleine, middelgrote en micro-ondernemingen (“kmo’s”), nieuwe mogelijkheden en schaalvoordelen gecreëerd en hun industriële concurrentievermogen versterkt. De interne markt heeft banen helpen scheppen en consumenten een grotere keuze aan producten en diensten van hoge kwaliteit tegen lagere prijzen geboden. Hij blijft een drijvende kracht om een meer geïntegreerde markt tot stand te brengen en de economie sterker, evenwichtiger en rechtvaardiger te maken. De interne markt is een van de grootste verworvenheden van de Unie en haar grootste troef in een steeds verder globaliserende wereld, en een sleutelelement in het verwezenlijken van de groene en digitale transformatie naar een duurzame economie, als antwoord op de toenemende druk van de klimaatverandering.

(2)

De interne markt moet zich voortdurend aanpassen aan een snel veranderende omgeving die wordt gekenmerkt door een digitale revolutie en globalisering. Het nieuwe tijdperk van digitale innovatie blijft mogelijkheden bieden voor burgers en bedrijven en genereert nieuwe producten, diensten, processen en ondernemingsmodellen en mogelijkheden voor de efficiënte productie van hoogwaardige statistieken. Het vormt ook een uitdaging op het vlak van regelgeving, handhaving, consumentenbescherming en -veiligheid.

(3)

Een omvangrijk corpus aan Unierecht onderbouwt de werking van de interne markt. Het betreft met name concurrentievermogen, normalisatie, wederzijdse erkenning, conformiteitsbeoordeling, consumentenbescherming en markttoezicht. Het bestaat tevens uit de regels voor het bedrijfsleven, handel en financiële transacties, het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders, de productie van Europese statistieken en de bevordering van eerlijke mededinging. Dat omvangrijke corpus aan Unierecht voorziet in een gelijk speelveld dat wezenlijk is voor de werking van de interne markt, ten bate van consumenten en bedrijven.

(4)

Desalniettemin bestaan nog steeds discriminerende, ongerechtvaardigde of disproportionele belemmeringen voor de goede werking van de interne markt, en ontstaan er nieuwe obstakels. Regels vaststellen is slechts een eerste stap; ervoor zorgen dat ze functioneren is net zo belangrijk. De huidige uitdagingen in verband met de handhaving van bestaande regels, belemmeringen voor het vrije verkeer van goederen en diensten, en achterblijvende aantallen grensoverschrijdende openbare aanbestedingen beperken de mogelijkheden voor bedrijven en consumenten. Het aanpakken van dergelijke belemmeringen is uiteindelijk een kwestie van vertrouwen van de burger in de Unie, alsook in haar vermogen om te leveren en banen en groei te creëren en tegelijk het openbaar belang te beschermen.

(5)

Voorheen bestonden er afzonderlijke programma’s voor het optreden van de Unie op het gebied van concurrentievermogen van ondernemingen, vooral kmo’s, consumentenbescherming, consumenten en eindgebruikers van financiële diensten, beleidsvorming op het gebied van financiële diensten en van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders. Een aantal aanvullende activiteiten zijn rechtstreeks uit de begrotingsonderdelen voor de interne markt gefinancierd. Het is nu nodig de verschillende acties te stroomlijnen, de synergie ertussen te benutten, en een flexibeler, transparanter, vereenvoudigd en soepeler kader te bieden voor de financiering van activiteiten ter verwezenlijking van een goed functionerende, duurzame interne markt. Daarom moet een nieuw programma worden vastgesteld waarin de activiteiten die voordien uit deze andere programma’s en andere toepasselijke begrotingsonderdelen werden gefinancierd, worden samengebracht. Dat programma moet ook nieuwe initiatieven omvatten die tot doel hebben de interne markt beter te doen functioneren, waarbij overlappingen met verwante programma’s en maatregelen van de Unie moeten worden voorkomen.

(6)

Voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese statistieken op grond van Verordening (EG) nr. 223/2009 van het Europees Parlement en de Raad (4) bestond een afzonderlijk Europees statistisch programma, vastgesteld bij Verordening (EU) nr. 99/2013 van het Europees Parlement en de Raad (5). Om de continuïteit bij de productie en de verspreiding van Europese statistieken te verzekeren, moet het nieuwe programma ook de activiteiten omvatten die onder het vorig Europees statistisch programma vielen door een kader te bieden voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese statistieken overeenkomstig Verordening (EG) nr. 223/2009. Het nieuwe programma moet het financiële kader voor Europese statistieken vaststellen, dat hoogwaardige, vergelijkbare en betrouwbare Europese statistieken moet opleveren ter ondersteuning van opzet en uitvoering van, toezicht op en evaluatie van het Uniebeleid in zijn geheel. Professionele onafhankelijkheid is een noodzakelijke voorwaarde voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese statistieken.

(7)

Daarom dient een programma te worden vastgesteld ter verbetering van de werking van de interne markt, het concurrentievermogen en de duurzaamheid van ondernemingen, in het bijzonder van kmo’s, normalisatie, markttoezicht en consumentenbescherming, voor het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders, en voor Europese statistieken (programma voor de interne markt) (het “programma”). Het programma moet een looptijd krijgen van zeven jaar om het gelijk te laten lopen met het meerjarig financieel kader voor de jaren 2021 tot en met 2027, dat is vastgesteld bij Verordening (EU, Euratom) 2020/2093 van de Raad (6).

(8)

Het programma moet het ontwerp, de uitvoering en de handhaving van Uniewetgeving ondersteunen en de goede werking van de interne markt schragen. Het programma moet het scheppen van de juiste voorwaarden ondersteunen om de positie te versterken van alle actoren van de interne markt, met inbegrip van bedrijven, burgers waaronder consumenten, werknemers, vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en overheidsinstanties. Daartoe moet het programma tot doel hebben het concurrentievermogen, de capaciteitsopbouw en de duurzaamheid van ondernemingen, met name kmo’s, onder meer in de toeristische sector, te bevorderen. De duurzaamheid van ondernemingen is belangrijk voor het behoud van hun concurrentievermogen op lange termijn en draagt bij tot de transitie naar een economisch, ecologisch en sociaal duurzamere Unie, wat hand in hand moet gaan met digitalisering en betrokkenheid bij duurzame bedrijfspraktijken. Het programma moet ook de handhaving van de voorschriften inzake consumentenbescherming en veiligheid ondersteunen. Het moet ook bedrijven en burgers voorlichten over hun rechten door hun de juiste instrumenten, passende informatie en bijstand te bieden zodat zij met kennis van zaken besluiten kunnen nemen en beter kunnen deelnemen aan de beleidsvorming in de Unie. Voorts moet het programma tot doel hebben de administratieve samenwerking en de samenwerking op regelgevingsgebied te verbeteren, met name door middel van opleidingsprogramma’s, de uitwisseling van beste praktijken en het aanleggen van kennis- en vaardighedenbases, met inbegrip van het gebruik van strategische overheidsopdrachten. Het programma moet ook de ontwikkeling van hoogwaardige Unie- en internationale normen en regelgeving ondersteunen, onder meer door brede betrokkenheid van belanghebbenden, die de uitvoering van de Uniewetgeving schragen.

Het moet ook financiële verslaglegging en audit bestrijken en aldus bijdragen aan de transparantie en goede werking van de kapitaalmarkten van de Unie en aan een betere beleggersbescherming. Het programma moet tevens tot doel hebben de uitvoering en handhaving van de Uniewetgeving te ondersteunen door te zorgen voor een hoog gezondheidsniveau voor mensen, dieren en planten, bescherming van het welzijn van mens en dier, en veiligheid van levensmiddelen en diervoeders, waarbij de beginselen van de duurzame ontwikkeling in acht moeten worden genomen en een hoog niveau van consumentenbescherming moet worden gewaarborgd. Voorts moet het programma de productie van hoogwaardige Europese statistieken ondersteunen in overeenstemming met de statistische beginselen omschreven in Verordening (EG) nr. 223/2009 en verder uitgewerkt in de praktijkcode Europese statistieken.

(9)

Een moderne interne markt die op de beginselen van billijkheid, transparantie en wederzijds vertrouwen stoelt, bevordert de mededinging en komt ten goede aan consumenten, bedrijven en werknemers. Door beter gebruik te maken van de voortdurend veranderende interne markt voor diensten moeten bedrijven in de Unie beter in staat zijn over de grenzen heen banen en groei te creëren en een breder assortiment diensten tegen betere prijzen aan te bieden, zonder dat wordt getornd aan de hoge normen voor consumenten en werknemers. Om dit te bereiken moet het programma bijdragen aan een beter toezicht op ontwikkelingen op het gebied van de interne markt, en resterende discriminerende, ongerechtvaardigde of disproportionele belemmeringen in kaart te brengen en weg te werken, en waarborgen dat het regelgevingskader zich kan aanpassen aan alle vormen van innovatie, waaronder nieuwe technologische ontwikkelingen en processen, bedrijfsmodellen voor diensteninnovatie, samenwerkingsmodellen en modellen voor sociale economie, sociale innovatie en niet-technologische innovatie.

(10)

Dankzij mechanismen voor preventie, de goedkeuring van gemeenschappelijke regels en, waar dergelijke Unieregels niet bestaan, het beginsel van wederzijdse erkenning zijn de regelgevingsbelemmeringen op de interne markt voor talrijke industriële producten weggenomen. Op de gebieden waar geen Uniewetgeving bestaat, is het beginsel van wederzijdse erkenning van toepassing, wat ervoor zorgt dat goederen die in een lidstaat rechtmatig in de handel zijn gebracht, vrij kunnen circuleren en in een andere lidstaat mogen worden verkocht. Indien de betrokken lidstaat redenen heeft om zich tegen het in de handel brengen van de goederen te verzetten, mag hij een beperking opleggen, op voorwaarde dat een dergelijke beperking niet-discriminatoir is, gerechtvaardigd is door legitieme doelstellingen van openbaar belang, als bepaald in artikel 36 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) of erkend in de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie als een dwingende reden van algemeen belang, en evenredig is aan het beoogde doel. Door ontoereikende toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning, bijvoorbeeld door het opleggen van ongerechtvaardigde of onevenredige beperkingen, krijgen ondernemingen echter moeilijker toegang tot de markt van andere lidstaten. Ondanks de hoge mate van marktintegratie op het gebied van goederen, worden daardoor kansen gemist voor de economie in het algemeen. De verwachting is dat vaststelling van Verordening (EU) 2019/515 van het Europees Parlement en de Raad (7) zal bijdragen tot meer economische voordelen op dit vlak. Het programma moet daarom tot doel hebben de toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning op het gebied van goederen te verbeteren, met benutting van zijn volledige potentieel. Het programma moet tevens het aantal illegale en niet-conforme goederen dat in de handel wordt gebracht, verminderen door middel van gerichte bewustmakingsacties en opleiding, ondersteuning van de in Verordening (EU) 2019/515 bedoelde productcontactpunten en betere samenwerking tussen de bevoegde autoriteiten op het gebied van wederzijdse erkenning.

(11)

Er bestaan nieuwe uitdagingen op het vlak van regelgeving en handhaving die verband houden met de snel veranderende omgeving van de digitale revolutie en met betrekking tot kwesties als cyberbeveiliging, gegevensbescherming en privacy, het internet der dingen of kunstmatige intelligentie en hiermee verband houdende ethische normen. Strenge regels inzake productveiligheid en duidelijkheid wat betreft aansprakelijkheid zijn van essentieel belang om ervoor te zorgen dat Unieburgers, waaronder consumenten, en bedrijven passende bescherming genieten in het geval van schade. Daarom moet het programma bijdragen aan de snelle aanpassing en betere handhaving van een Unieregeling voor productaansprakelijkheid die innovatie stimuleert, met waarborgen voor de veiligheid van de gebruikers.

(12)

Het in de handel brengen van producten die niet in overeenstemming zijn met het recht van de Unie, met inbegrip van producten die uit derde landen worden ingevoerd, vormt een gevaar voor Unieburgers, waaronder consumenten, evenals voor andere eindgebruikers. Marktdeelnemers die met traditionele of elektronische middelen producten verkopen die in overeenstemming zijn met het recht van de Unie ondervinden oneerlijke concurrentie van ondernemers die de regels overtreden uit onwetendheid of opzettelijk, om een concurrentievoordeel te verwerven, dan wel als gevolg van de versnippering van het markttoezicht in de Unie. Markttoezichtautoriteiten kampen veelal met een gebrek aan financiële middelen en worden beperkt door landsgrenzen, terwijl ondernemers op Unie- of zelfs wereldniveau actief zijn. Met name in het geval van de e-commerce, ondervinden markttoezichtautoriteiten grote moeilijkheden om binnen hun jurisdictie vanuit derde landen ingevoerde producten die niet aan de regels voldoen te traceren teneinde de verantwoordelijke marktdeelnemer te identificeren.

Zij ondervinden ook grote moeilijkheden bij het uitvoeren van risicobeoordelingen en tests omdat zij geen fysieke toegang hebben tot producten. Het programma moet er dan ook naar streven de conformiteit van producten te versterken door de kennis van de toepasselijke productveiligheidsregels van de Unie te vergroten, de nalevingscontroles op te voeren overeenkomstig Verordening (EU) 2019/1020 van het Europees Parlement en de Raad (8), en door nauwere grensoverschrijdende samenwerking tussen de handhavingsautoriteiten te bevorderen. Het programma moet ook het bestaande kader voor activiteiten op het vlak van markttoezicht helpen consolideren, gezamenlijke acties van de markttoezichtautoriteiten uit verschillende lidstaten aanmoedigen, informatie-uitwisseling verbeteren en de convergentie en nauwere integratie van activiteiten op het vlak van markttoezicht bevorderen. Dit moet met name gebeuren door streng toezicht op de naleving van de nieuwe vereisten van Verordening (EU) 2019/1020, teneinde te voorkomen dat niet-conforme producten aan consumenten en andere eindgebruikers worden verkocht. Het programma moet derhalve de capaciteit van de markttoezichtautoriteiten in de hele Unie versterken, bijdragen aan meer homogeniteit tussen de lidstaten inzake de handhaving van regels, en de lidstaten in gelijke mate laten profiteren van de interne markt wat economische groei en duurzaamheid betreft.

(13)

Hoewel het programma geen doelstellingen en acties omvat ter ondersteuning van de bescherming van intellectuele-eigendomsrechten, moet voor ogen worden gehouden dat namaakproducten vaak niet voldoen aan de vereisten van de wetgeving van de Unie inzake productveiligheid en consumentenbescherming, en dat zij risico’s voor de gezondheid en veiligheid van de consumenten met zich meebrengen, met name wanneer dergelijke producten online worden gekocht. Het programma moet derhalve zorgen voor meer synergie met andere programma’s van de Unie op het gebied van de bescherming van intellectuele-eigendomsrechten, met name het instrument voor controleapparatuur voor de douane dat is vastgesteld uit hoofde van een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling, als deel van het fonds voor geïntegreerd grensbeheer, van het instrument voor financiële steun voor controleapparatuur voor de douane.

(14)

Om de naleving door categorieën geharmoniseerde producten met een hoger inherent risico te vergemakkelijken, heeft de Unie een accreditatieregeling opgezet voor de controle op de bekwaamheid, onpartijdigheid en onafhankelijkheid van conformiteitsbeoordelingsinstanties. Het is van wezenlijk belang dat de conformiteitsbeoordelingsinstanties betrouwbaar en bekwaam zijn, vermits zij nagaan of producten voldoen aan de veiligheidsvoorschriften alvorens zij in de handel worden gebracht. De grootste uitdaging bestaat er nu in de accreditatieregeling in overeenstemming te houden met de actuele stand van de techniek en in de hele Unie even strikt toe te laten passen. Daarom moet het programma maatregelen ondersteunen die ervoor zorgen dat conformiteitsbeoordelingsinstanties aan de regelgevingsvereisten — zoals onpartijdigheid en onafhankelijkheid — blijven voldoen, vooral door het gebruik van accreditatie. Evenzeer moet het programma maatregelen ondersteunen die de Europese accreditatieregeling verbeteren, met name op nieuwe beleidsgebieden, door de European cooperation for Accreditation/Europese samenwerking voor accreditatie, genoemd in Verordening (EG) nr. 765/2008 van het Europees Parlement en de Raad (9).

(15)

Aangezien de consumentenmarkten door de ontwikkeling van onlinehandel en online reisdiensten geen grenzen meer kennen, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat consumenten die in de Unie wonen dezelfde hoge mate van bescherming genieten bij de invoer van goederen en diensten van marktdeelnemers die in derde landen zijn gevestigd, ook wanneer deze online worden verkocht. Daarom moet het programma zo nodig ook ondersteuning kunnen bieden voor samenwerking met relevante instanties in derde landen, bijvoorbeeld wat de uitwisseling van informatie over niet-conforme producten betreft.

(16)

Overheidsinstanties maken gebruik van overheidsopdrachten om ervoor te zorgen dat overheidsgeld goed wordt besteed en om bij te dragen aan een interne markt die innovatiever, duurzamer, inclusiever en concurrerender is. Dit houdt onder meer in dat bij de gunning van inschrijvingen volgens de “beste prijs-kwaliteitverhouding” evaluatiecriteria moeten worden toegepast die niet alleen bepalen wat de economisch voordeligste inschrijving is, maar ook welke inschrijving het voordeligst is wat de mate van opgeleverde publieke waarde betreft. Wanneer dit in overeenstemming is met de toepasselijke Uniewetgeving, moet rekening worden gehouden met milieu-, eerlijke handels- en sociale aspecten en moet voor grote infrastructuurprojecten een verdeling van de aanbestedingen in percelen worden bevorderd. Richtlijnen 2014/23/EU (10), 2014/24/EU (11) en 2014/25/EU (12) van het Europees Parlement en de Raad vormen het juridisch kader voor de integratie en doeltreffende werking van de markten voor overheidsopdrachten, die 14 % van het bruto binnenlands product van de Unie vertegenwoordigen, ten bate van overheidsinstanties, bedrijven en burgers, waaronder consumenten. Op de juiste wijze toegepaste regels voor overheidsopdrachten zijn een essentieel instrument om de interne markt te versterken en om zowel de economische groei van ondernemingen in de Unie als de werkgelegenheid in de Unie aan te zwengelen. Het programma moet daarom maatregelen ondersteunen met het oog op een bredere benutting van strategische overheidsopdrachten, de professionalisering van overheidsinkopers, de facilitering en verbetering van toegang tot aanbestedingsmarkten voor kmo’s, in het bijzonder door adviesdiensten en opleiding, meer transparantie, integriteit en betere gegevens, de aanjaging van de digitale transformatie van aanbestedingen en de bevordering van gezamenlijke aanbestedingen, door de partnerschapsaanpak met de lidstaten te versterken, de gegevensverzameling en -analyse te verbeteren aan de hand van onder andere de ontwikkeling van specifieke IT-instrumenten, alsook met het oog op de ondersteuning van de uitwisseling van ervaringen en goede praktijken, de verwijzing naar Europese en internationale normen, het bieden van richtsnoeren, het streven naar gunstige handelsovereenkomsten, de versterking van samenwerking tussen nationale overheden en de lancering van proefprojecten.

(17)

Om de doelstellingen van het programma te behalen en het leven van burgers en bedrijven gemakkelijker te maken, moeten er hoogwaardige en gebruikersgerichte openbare diensten komen die steeds meer gedigitaliseerd en volledig toegankelijk zijn. De inspanningen op het gebied van e-bestuur en e-overheid moeten ook worden opgevoerd, met inachtneming van de regels inzake gegevensbescherming en privacy. Dat houdt in dat overheidsadministraties zich zullen moeten inzetten om die overheidsdiensten samen met burgers en bedrijven tot stand te brengen. Gezien de voortdurende en gestage toename van grensoverschrijdende activiteiten op de interne markt moet er bovendien actuele, accurate en eenvoudige te begrijpen informatie over de rechten van bedrijven en burgers beschikbaar zijn. Dit betekent dat vereenvoudigde informatie over de administratieve formaliteiten moet worden aangeboden. Daarnaast is het van wezenlijk belang juridisch advies te verstrekken en grensoverschrijdende problemen te helpen oplossen. Voorts moeten overheidsinstanties bij hun inspanningen worden ondersteund om die doelstellingen te verwezenlijken, bijvoorbeeld door de nationale overheden op eenvoudige en efficiënte wijze met elkaar te verbinden, door informatie te verstrekken en de uitwisseling van informatie over de werking van de interne markt in de praktijk te vergemakkelijken. De bestaande instrumenten voor het bestuur van de interne markt spelen in dit verband al een belangrijke rol en de kwaliteit, zichtbaarheid, transparantie en betrouwbaarheid ervan moeten verder worden verbeterd. Het programma moet dan ook de volgende bestaande instrumenten voor het bestuur van de interne markt ondersteunen: het Uw Europa-portaal, dat de ruggengraat moet worden van de komende digitale toegangspoort, Uw Europa — Advies, Solvit, het Informatiesysteem interne markt en het scorebord van de interne markt.

(18)

Het programma moet de ontwikkeling van het regelgevingskader van de Unie op het gebied van vennootschapsrecht en corporate governance alsook contractenrecht ondersteunen om bedrijven, in het bijzonder kmo’s, efficiënter en concurrerender te maken, waarbij het tegelijkertijd bescherming biedt aan belanghebbenden die gevolgen ondervinden van activiteiten van ondernemingen, en om te reageren op nieuwe beleidsuitdagingen. In het kader van het programma moet ook worden gezorgd voor adequate evaluatie, uitvoering en handhaving van het toepasselijke acquis, en moeten belanghebbenden worden geïnformeerd en bijgestaan en de uitwisseling van informatie ter zake worden bevorderd. Voorts moet het programma de initiatieven van de Commissie ter ondersteuning van een duidelijk en goed aangepast juridisch kader voor de data-economie en innovatie verder ondersteunen. Deze initiatieven zijn nodig om de rechtszekerheid te verbeteren met betrekking tot contractuele en niet-contractuele verbintenissen, met name ten aanzien van aansprakelijkheid, beveiliging, ethiek en privacy in het kader van opkomende technologieën zoals het internet der dingen, kunstmatige intelligentie, robotica en 3D-printen. Het programma moet de ontwikkeling van datagedreven ondernemen bevorderen aangezien dergelijk ondernemen bepalend zal zijn voor de wijze waarop de economie van de Unie presteert in het kader van de wereldwijde concurrentie.

(19)

Ook moet het programma de correcte en volledige uitvoering en toepassing door de lidstaten van het juridisch kader van de Unie voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering bevorderen, alsook de ontwikkeling van toekomstig beleid om nieuwe uitdagingen op die gebieden aan te pakken. Het moet ook relevante activiteiten van internationale organisaties van Europees belang, zoals het Comité van deskundigen inzake de evaluatie van maatregelen ter bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering van de Raad van Europa, ondersteunen.

(20)

Het doel van de uitvoering en ontwikkeling van de interne markt op het gebied van financiële diensten, financiële stabiliteit en de kapitaalmarktenunie met inbegrip van duurzame financiering is sterk afhankelijk van empirisch onderbouwde beleidsmaatregelen van de Unie. De Commissie moet een actieve rol spelen om dat doel te verwezenlijken door permanent toezicht te houden op de financiële markten en de financiële stabiliteit, door de uitvoering van de Uniewetgeving door de lidstaten te beoordelen, te evalueren of de bestaande wetgeving geschikt is voor het beoogde doel, en, wanneer nieuwe risico’s opdoemen, potentiële actiegebieden in kaart te brengen, waarbij telkens belanghebbenden gedurende de hele beleidscyclus doorlopend worden betrokken. Dergelijke activiteiten berusten op de productie van analyses, studies, opleidingsmateriaal, enquêtes, conformiteitsbeoordelingen, evaluaties en hoogwaardige statistieken en worden geschraagd door IT-systemen en communicatie-instrumenten.

(21)

Het VWEU omvat een regime van regels dat ervoor zorgt dat de mededinging op de interne markt niet wordt verstoord. Het programma moet bijdragen aan het mededingingsbeleid van de Unie, onder meer door een betere en nauwere samenwerking met netwerken en met nationale overheden en rechtbanken, en door de versterking van de internationale samenwerking, alsmede door een bredere groep belanghebbenden te bereiken door te communiceren over de met het mededingingsbeleid van de Unie verband houdende rechten, voordelen en verplichtingen en deze toe te lichten. Het programma moet ook helpen bij het verbeteren van de analyse en beoordeling van marktontwikkelingen, onder meer door het gebruik van sectorale onderzoeken en andere instrumenten voor marktonderzoek, evenals door het stelselmatig uitwisselen van informatie en beste praktijken binnen het Europees Mededingingsnetwerk. Dit moet bijdragen tot eerlijke concurrentie en een gelijk speelveld, onder meer op wereldniveau, en moet bedrijven, in het bijzonder kmo’s, en consumenten versterken, teneinde hen in staat te stellen de vruchten te plukken van de interne markt.

(22)

Het programma moet met name de radicale gevolgen voor de mededinging en de werking van de interne markt aanpakken die voortvloeien uit de lopende groene en digitale transitie van de economie en het ondernemingsklimaat, met name door de exponentiële groei in de hoeveelheid en het gebruik van data, rekening houdend met het toenemende gebruik van kunstmatige intelligentie, bigdata-algoritmen en andere IT-instrumenten en expertise door bedrijven. Het is ook van essentieel belang dat het programma netwerken en een bredere en intensievere samenwerking met de lidstaten en hun autoriteiten en rechtbanken ondersteunt aangezien het optreden van deze entiteiten van vitaal belang is voor onverstoorde mededinging en de werking van de interne markt. Het mededingingsbeleid speelt een bijzondere rol bij het voorkomen van schade aan de interne markt door mededingingsverstorend gedrag buiten de Uniegrenzen; daarom moet het programma waar nodig ook de samenwerking met de autoriteiten van derde landen ondersteunen. Tot slot moet meer aan voorlichting worden gedaan zodat meer burgers en bedrijven ten volle kunnen profiteren van eerlijke concurrentie op de interne markt. Dit moet de inspanningen ondersteunen om de Unieburgers beter op de voordelen van het mededingingsbeleid van de Unie te wijzen, onder meer door samen te werken met vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en relevante belanghebbenden. Naar verwachting zal bij de uitvoering van het onderdeel mededinging van het programma flexibiliteit nodig zijn om tegemoet te komen aan veranderende behoeften die worden beïnvloed door dynamische en snelle ontwikkelingen in de mededingingsvoorwaarden op de interne markt waarvan de snelheid en omvang moeilijk in te schatten zijn. Dit betreft met name ontwikkelingen op het gebied van digitalisering, kunstmatige intelligentie, algoritmen, big data, cyberbeveiliging en forensische technologie.

(23)

Het is van vitaal belang om het concurrentievermogen en de duurzaamheid van ondernemingen in de Unie te versterken en tegelijk te zorgen voor een echt gelijk speelveld en een open en concurrerende interne markt. Kmo’s zijn de motor van de economie van de Unie: zij maken 99,8 % uit van alle ondernemingen in de Unie, zorgen voor twee derde van de werkgelegenheid en dragen in belangrijke mate bij aan het scheppen van nieuwe kwalitatief hoogwaardige banen in alle sectoren met een regionale en lokale dimensie, en dus aan sociale cohesie. Kmo’s spelen een belangrijke rol bij de modernisering van de industrie en de groene en digitale transformatie van de economie, met inbegrip van het bereiken van klimaatneutraliteit. Het programma moet daarom hun inspanningen ondersteunen om de hulpbronnenefficiëntie te verbeteren en milieuvriendelijke producten en diensten van hoge kwaliteit te ontwikkelen. Hiermee moet het programma ook bijdragen aan de verbetering van het concurrentievermogen van kmo’s op wereldmarkt.

(24)

Kmo’s zien zich voor gemeenschappelijke uitdagingen gesteld waar grotere bedrijven minder mee worden geconfronteerd. Deze gemeenschappelijke uitdagingen bestaan onder meer uit het verkrijgen van financiering, het vinden van gekwalificeerde werknemers, het verlichten van de administratieve lasten, gebruikmaken van creativiteit en innovatie, onder meer door middel van overheidsopdrachten, en toegang krijgen tot wereldwijde markten en waardeketens om internationaliseringsactiviteiten te ontwikkelen. Het programma moet dergelijk marktfalen proportioneel aanpakken zonder de mededinging op de interne markt onnodig te verstoren. In het programma moet ook rekening worden gehouden met de bijzondere behoeften van specifieke soorten kmo’s, zoals micro-ondernemingen, kmo’s die diensten verrichten en kmo’s die ambachtelijke activiteiten verrichten, evenals kmo’s bestaande uit zelfstandigen, beoefenaars van vrije beroepen, en ondernemingen in de sociale economie. Onder “ondernemingen in de sociale economie in de Unie” worden verschillende soorten ondernemingen en entiteiten verstaan die deel uitmaken van de sociale economie, zoals coöperaties, onderlinge maatschappijen, verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen, sociale ondernemingen en andere ondernemingsvormen. Aangezien zij in de eerste plaats gericht zijn op het creëren van gedeelde waarde en sociaal effect voor mensen in plaats van op het realiseren van winst, kunnen zij als motor van sociale innovatie, transparant bestuur en solidariteit fungeren doordat ze het grootste deel van hun winsten of overschotten herinvesteren in hun doelstellingen. Er moet ook aandacht worden besteed aan de specifieke behoeften van potentiële nieuwe ondernemers, zoals jonge en vrouwelijke ondernemers, ouderen en personen met een beperking.

(25)

Het programma moet rekening houden met kmo’s, als omschreven in Aanbeveling 2003/361/EG van de Commissie (13). Bij de toepassing van deze verordening ten aanzien van kmo’s moet de Commissie alle betrokken belanghebbenden raadplegen, met inbegrip van de openbare en particuliere organisaties die kmo’s vertegenwoordigen en de handelsbevorderende organisaties van de lidstaten.

(26)

Het programma moet een innovatiecultuur ondersteunen en bevorderen door industriële ecosystemen te ontwikkelen die het starten van bedrijven en de groei van kmo’s kunnen stimuleren, met name alle kmo’s die de uitdagingen van de groene en digitale transitie en van een steeds competitievere en snel veranderende omgeving aankunnen. Het programma moet ernaar streven het innovatieproces te ondersteunen door nieuwe collaboratieve bedrijfsmodellen, netwerken en het delen van kennis en middelen te bevorderen, waaronder tussen Europese partnerschappen van clusters en bedrijfsnetwerkorganisaties.

(27)

Bij het opstellen van werkprogramma’s voor het verlenen van steun aan kmo’s moet rekening worden gehouden met de strategische bepalingen van de kmo-strategie en van de “Small Business Act” en met de context waarin kmo’s opereren, zoals beschreven in de evaluatie van de prestaties van kmo’s. Voorts moet aandacht worden besteed aan het netwerk van kmo-gezanten.

(28)

Veel van de problemen in verband met het concurrentievermogen van de Unie zijn te wijten aan het feit dat kmo’s moeilijk aan financiering komen. Dat komt omdat kmo’s hun kredietwaardigheid moeilijk kunnen aantonen en over onvoldoende middelen beschikken die als waarborg voor leningen kunnen dienen (dat wil zeggen onderpanden/garanties), of omdat zij onvoldoende op de hoogte zijn van de mechanismen ter ondersteuning van hun activiteiten die reeds bestaan op Unie-, nationaal of lokaal niveau. Kmo’s moeten concurrerend blijven en werken daartoe onder meer aan de invoering van innovaties, aan digitalisering, aan internationalisering en aan de bij- en omscholing van hun werknemers, wat de financieringsbehoefte nog groter maakt. De beperkte toegang tot financiering werkt negatief op de oprichting, de groei en de overlevingskansen van bedrijven, en op de bereidheid van nieuwe ondernemers om bij een bedrijfsopvolging levensvatbare bedrijven over te nemen.

(29)

Het gebrek aan vaardigheden vormt een belangrijke belemmering voor de groei van ondernemingen in de Unie. Om ondernemerschap in de Unie te bevorderen en de groei van kmo’s en hun digitale en groene transitie te ondersteunen, moet het programma de toegang tot vaardigheden en mentorschapsregelingen voor kmo’s bevorderen en vergemakkelijken, en met name de ontwikkeling van technologische, ondernemers- en managementvaardigheden. Daarbij moet de Commissie zorgen voor coördinatie met initiatieven in het kader van andere Unie-, nationale en regionale programma’s om de synergieën te vergroten en overlap te voorkomen.

(30)

Om het marktfalen te verhelpen en ervoor te zorgen dat kmo’s, waaronder starters en doorgroeiers, de basis van het concurrentievermogen van de economie van de Unie blijven, moeten kmo’s extra steun in de vorm van schuldinstrumenten en eigenvermogensinstrumenten krijgen die zijn vastgesteld uit hoofde van het kmo-beleidsonderdeel van het InvestEU-fonds, dat is opgericht bij Verordening (EU) 2021/523 van het Europees Parlement en de Raad (14). De leninggarantiefaciliteit die op grond van Verordening (EU) nr. 1287/2013 van het Europees Parlement en de Raad (15) is opgezet, heeft een aantoonbare meerwaarde en zal naar verwachting aan ten minste 500 000 kmo’s een positieve bijdrage leveren. Er zou meer kunnen worden gedaan om potentiële begunstigden bekend te maken met de beschikbaarheid van het InvestEU-programma voor kmo’s.

(31)

Activiteiten uit hoofde van het programma moeten ernaar streven de beleidsdoelstellingen van dit programma niet alleen door middel van subsidies na te streven, maar ook door het verlenen van makkelijkere toegang tot financieringsinstrumenten en begrotingsgaranties in het kader van het kmo-beleidsonderdeel van het InvestEU-fonds, en moeten de synergieën met andere Unieprogramma’s vergroten. De acties moeten een duidelijke Uniemeerwaarde hebben.

(32)

Het programma moet kmo’s gedurende hun hele levenscyclus effectief ondersteunen door bijstand te verlenen, gaande van het helpen van kmo’s bij het zoeken naar partners voor gezamenlijke projecten tot commercialisering en de toegang tot de markt, capaciteitsopbouw en door samenwerking via clusters en bedrijfsnetwerkorganisaties aan te moedigen. Het moet ook de groene en digitale transitie van kmo’s ondersteunen en voortbouwen op de unieke kennis en expertise die zijn ontwikkeld met betrekking tot kmo’s, en op de lange ervaring met het werken met uniale, nationale en regionale belanghebbenden. Die steun moet voortbouwen op de ervaring van het Enterprise Europe Network (EEN) als centraal aanspreekpunt om het concurrentievermogen van kmo’s te verbeteren en hun activiteiten op de interne markt en daarbuiten te ontwikkelen. Het EEN blijft diensten leveren namens andere programma’s van de Unie, met name het programma Horizon Europa zoals vastgesteld bij Verordening (EU) 2021/695 van het Europees Parlement en de Raad (16), met gebruikmaking van de financiële middelen van die programma’s. Het EEN moet ook een grotere deelname van kmo’s aan de ontwikkeling van beleidsinitiatieven voor de interne markt, zoals overheidsopdrachten en normalisatieprocessen, bevorderen. Het EEN moet de samenwerking verbeteren met Europese digitale-innovatiehubs die uit hoofde van het programma Digitaal Europa worden opgericht bij Verordening (EU) 2021/694 van het Europees Parlement en de Raad (17) en de InvestEU-advieshub. Daarnaast moet de succesvolle mentorschapsregeling — Erasmus voor jonge ondernemers — het instrument blijven om nieuwe of aspirant-ondernemers zakelijke en managementervaring te laten opdoen door aan een ervaren ondernemer uit een ander land te worden gekoppeld en van deze te leren, en zo hun ondernemerstalenten te versterken. Het programma moet zijn geografisch bereik uitbreiden waardoor er meer mogelijkheden komen om ondernemers te koppelen aan geschikte andere ondernemers, in aanvulling op andere initiatieven van de Unie.

(33)

Er moeten extra inspanningen worden geleverd om de administratieve lasten te verminderen en om de initiatieven van de programma’s toegankelijker te maken door de kosten van kmo’s voor ingewikkelde aanvraagprocedures en deelnamevereisten te verlagen. In dat verband moet het EEN het belangrijkste informatiepunt zijn voor kmo’s die geïnteresseerd zijn in toegang tot middelen van de Unie, door te fungeren als een centraal aanspreekpunt en hen te voorzien van op maat gesneden begeleiding. Het is belangrijk om voort te bouwen op de ervaringen met de bestaande steunmaatregelen voor kmo’s, maar er tegelijkertijd voor open te blijven staan deze aan te passen aan de veranderende omstandigheden voor kmo’s op de interne markt, vooral wat betreft digitalisering en regeldruk.

(34)

Aangezien clusters gunstige en veerkrachtige bedrijfsomgevingen bieden zijn zij een strategisch instrument om het concurrentievermogen en de schaalvergroting van kmo’s te ondersteunen. Zij kunnen de groene en digitale transitie van de industrie, met inbegrip van diensten, vergemakkelijken en de economische ontwikkeling van de regio’s bevorderen door voor groei en banen te zorgen. Het is belangrijk dat gezamenlijke clusterinitiatieven kritische massa bereiken aangezien dat de groei van kmo’s versnelt. Door gespecialiseerde industriële ecosystemen met elkaar te verbinden, creëren clusters nieuwe zakelijke kansen voor kmo’s en laten zij die beter integreren in strategische waardeketens in de Unie en wereldwijd. De ontwikkeling van transnationale en interregionale, partnerschapsstrategieën en de uitvoering van gezamenlijke initiatieven moeten, met ondersteuning van het Europees platform voor clustersamenwerking en het Europees Kenniscentrum inzake hulpbronnenefficiëntie daarvan, worden gesteund. Ondersteuning moet tevens inhouden dat kmo’s worden geholpen om samen te werken met kmo’s uit derde landen. Duurzame partnerschappen moeten worden aangemoedigd door de verstrekking van voortzettingsfinanciering indien de mijlpalen inzake prestatie en deelname zijn bereikt. Directe steun aan kmo’s moet via clusterorganisaties worden verstrekt voor: het promoten van de benutting van geavanceerde technologieën, nieuwe bedrijfsmodellen, koolstofarme en hulpbronnenefficiënte oplossingen, creativiteit en design, bij- en nascholing, het aantrekken van talent, de versnelde ontwikkeling van ondernemerschap, en internationalisering. Bij die directe steun aan kmo’s moet worden samengewerkt met andere gespecialiseerde actoren die steun aan kmo’s verlenen teneinde de industriële transformatie en de uitvoering van strategieën voor slimme specialisatie te bevorderen. Het programma moet derhalve bijdragen en bouwen aan verbindingen met de innovatiehubs van de Unie, in het bijzonder de digitale innovatiehubs van de Unie, en de investeringen in het kader van het cohesiebeleid en Horizon Europa. Er zou ook kunnen worden gezocht naar synergieën met het Erasmus+-programma zoals vastgesteld bij Verordening (EU) XXXX/XXX van het Europees Parlement en de Raad (18).

(35)

Het programma moet bijdragen aan een verbetering van de verhouding tussen ondernemingen, vooral kmo’s, en universiteiten, onderzoekscentra en andere instellingen die zich bezighouden met het creëren en verspreiden van kennis. Deze verhouding zou de bedrijven beter in staat kunnen stellen het hoofd te bieden aan de strategische uitdagingen die gepaard gaan met de nieuwe internationale context.

(36)

Kmo’s hebben vanwege hun kleinere omvang te maken met specifieke belemmeringen voor hun groei. Het is voor hen bijzonder moeilijk om te groeien en sommige van hun bedrijfsactiviteiten op te schalen. Op basis van het succes van en de lessen die zijn getrokken uit het kmo-instrument en de Unieclusterprojecten voor nieuwe industriële waardeketens in het kader van Horizon 2020 zoals vastgesteld bij Verordening (EU) nr. 1291/2013 van het Europees Parlement en de Raad (19), moet het programma steun bieden voor opschalingsactiviteiten van kmo’s in alle cruciale stadia van hun ontwikkeling, met inbegrip van steun voor activiteiten op het gebied van internationalisering, benutting van innovaties en commercialisering. Die steun zou een aanvulling vormen op de steun van de Europese Innovatieraad in het kader van Horizon Europa, die voornamelijk gericht zal zijn op baanbrekende en disruptieve innovatie, en dus ook op innovatieve kmo’s, met een speciale focus op marktcreërende innovatie, maar tevens met ondersteuning van alle andere soorten innovatie, waaronder stapsgewijze innovatie.

(37)

Creativiteit en alle vormen van innovatie, waaronder innovatie die streeft naar meer hulpbronnen- en energie-efficiëntie, zijn van cruciaal belang voor het concurrentievermogen van de industriële waardeketens van de Unie. Zij treden op als katalysatoren voor modernisering van het bedrijfsleven en de industrie en dragen bij tot slimme, inclusieve en duurzame groei. Zij worden echter nog steeds onvoldoende benut door kmo’s. Het programma moet bijgevolg gerichte acties, netwerken en partnerschappen voor creativiteitsgedreven innovatie ondersteunen om kmo’s in staat te stellen de groene en digitale transitie in alle industriële waardeketens en ecosystemen te kunnen doorvoeren.

(38)

Europese normen spelen een belangrijke rol in de interne markt. Zij zijn van vitaal belang voor het concurrentievermogen van ondernemingen, met name kmo’s. Europese normen vormen ook een essentieel instrument om de wetgeving en het beleid van de Unie te ondersteunen op een aantal gebieden die belangrijk zijn voor de groene en digitale transitie, zoals energie, klimaatverandering en milieubescherming, informatie- en communicatietechnologie, duurzaam gebruik en recycling van hulpbronnen, innovatie, productveiligheid, consumentenbescherming, veiligheid van werknemers, arbeidsvoorwaarden en vergrijzing, en daardoor positief bijdragen tot de samenleving als geheel. De ervaring leert dat nieuwe normen voor een optimale bijdrage sneller en tijdiger moeten worden ontwikkeld en dat meer inspanningen moeten worden geleverd om alle belanghebbenden, waaronder consumentenvertegenwoordigers, hierbij te betrekken.

(39)

De Europese normalisatiewerkzaamheden zijn geregeld bij Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad (20) en worden uitgevoerd door middel van een reeds lang bestaand publiek-privaat partnerschap dat van fundamenteel belang is voor het bereiken van de doelstellingen van die verordening en van het algemeen en sectorale normalisatiebeleid van de Unie.

(40)

Een goed functionerend gemeenschappelijk kader voor de financiële en niet-financiële verslaggeving is van essentieel belang voor de interne markt, voor de goede werking van de financiële markten en voor de totstandbrenging van een geïntegreerde markt voor financiële diensten in het kader van de bankenunie en de kapitaalmarktenunie.

(41)

Overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1606/2002 van het Europees Parlement en de Raad (21) moeten de door de International Accounting Standards Board (IASB) vastgestelde internationale standaarden voor financiële verslaglegging (IFRS) en daarmee verband houdende interpretaties door het International Financial Reporting Interpretations Committee uitsluitend in het Unierecht worden opgenomen om te worden toegepast door ondernemingen met effecten die op een gereglementeerde markt in de Unie genoteerd zijn mits die IFRS voldoen aan de vereisten van die verordening, met inbegrip van het vereiste dat jaarrekeningen een “getrouw beeld” geven, zoals bepaald in Richtlijn 2013/34/EU van het Europees Parlement en de Raad (22) en dat zij bevorderlijk zijn voor het Europees algemeen belang. Dergelijke internationale standaarden voor jaarrekeningen moeten worden ontwikkeld op een transparante wijze met democratische verantwoording. De IFRS zijn dus van groot belang voor de werking van de interne markt, en de Unie heeft er derhalve rechtstreeks belang bij om ervoor te zorgen dat het proces voor het opstellen en goedkeuren van IFRS, normen oplevert die consistent zijn met de vereisten van het juridisch kader van de interne markt. Daarom is het belangrijk passende financieringsregelingen voor de IFRS-stichting in het programma vast te stellen.

(42)

Gezien de rol van de European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG) bij het beoordelen of IFRS voldoen aan de vereisten van het recht en het beleid van de Unie, zoals vastgesteld in Verordening (EG) nr. 1606/2002, is het ook noodzakelijk dat de Unie een stabiele financiering van de EFRAG garandeert en derhalve via het programma bijdraagt aan die financiering. De technische werkzaamheden van de EFRAG moeten gericht zijn op het verlenen van technisch advies aan de Commissie over de goedkeuring van de IFRS alsmede over het passende niveau van deelname van de Unie aan het proces waarin die IFRS worden ontwikkelt, en moeten ervoor zorgen dat voldoende rekening wordt gehouden met de belangen van de Unie bij het vaststellen van internationale normen. Dergelijke belangen moeten het beginsel van “voorzichtigheid”, het behoud van het vereiste van een “getrouw beeld” zoals bepaald in Richtlijn 2013/34/EU, en van het Europees openbaar belang zoals bepaald in Verordening (EG) nr. 1606/2002 omvatten, rekening houdend met het effect van IFRS op financiële stabiliteit en de economie. Als onderdeel van de EFRAG is een Europees bedrijfsrapportagelab opgericht ter bevordering van innovatie en de ontwikkeling van beste praktijken inzake bedrijfsrapportage. Het biedt een forum waarin ondernemingen en beleggers beste praktijken, met name op het gebied van niet-financiële en duurzaamheidsrapportage, kunnen uitwisselen. Voortbouwend op dit werk moet de EFRAG ook bijdragen aan de ontwikkeling van normen voor niet-financiële rapportage.

(43)

Op het gebied van de wettelijke controle is in 2005 de Public Interest Oversight Board (PIOB) opgericht door de Monitoring Group, een internationale organisatie die belast is met het toezicht op de bestuurshervorming van de International Federation of Accountants (IFAC). De PIOB houdt toezicht op het proces dat leidt tot het vaststellen van internationale controlenormen (International Standards on Auditing — ISA’s) en op andere activiteiten van algemeen belang van de IFAC. ISA’s kunnen worden goedgekeurd voor toepassing in de Unie, op voorwaarde dat zij met name zijn ontwikkeld volgens geijkte procedures, onder publiek toezicht en op transparante wijze, zoals voorgeschreven in artikel 26 van Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad (23). Door de opname van de ISA’s in de Unie en vanwege de belangrijke rol van de PIOB bij het garanderen dat zij aan de voorschriften van Richtlijn 2006/43/EG voldoen, is het belangrijk goede financieringsregelingen voor de PIOB in het programma vast te stellen.

(44)

De Unie draagt bij aan vergaande consumentenbescherming, aan het versterken van de positie van consumenten en het centraal stellen van de consumenten op de interne markt, door ondersteuning en aanvulling van het beleid van de lidstaten, waarbij ernaar wordt gestreefd dat burgers, wanneer zij consumenten zijn, ten volle kunnen profiteren van de interne markt en dat hun veiligheid en hun juridische en economische belangen door concrete acties goed worden beschermd. De Unie moet er tevens voor zorgen dat de wetgeving inzake consumentenbescherming en productveiligheid goed en overal op dezelfde manier wordt uitgevoerd in de praktijk en dat er voor bedrijven een gelijk speelveld is en dat er dus eerlijke concurrentie op de interne markt is. Daarnaast is het nodig consumenten een sterkere positie te geven, hen aan te moedigen en te assisteren bij het maken van duurzame en geïnformeerde keuzes te maken, en daarmee bij te dragen aan een duurzame, energie- en hulpbronnenefficiënte en circulaire economie.

(45)

Het programma moet consumenten, bedrijven, vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en de autoriteiten voorlichten over de wetgeving van de Unie inzake consumentenbescherming en productveiligheid. Het moet ook consumenten en hun vertegenwoordigende organisaties op nationaal en Unieniveau mondiger maken. Het moet dit met name doen door steun te verlenen aan het Europees Bureau van Consumentenverenigingen (Bureau Européen des Unions de Consommateurs — BEUC), een gevestigde en erkende niet-gouvernementele organisatie die de belangen van de consument met betrekking tot alle relevante beleidsmaatregelen van de Unie behartigt, hetgeen die organisatie in staat heeft gesteld sterkere synergieën te creëren zodat de belangen van de consument beter kunnen worden verdedigd. Het moet dit tevens met name doen door steun te verlenen aan de Europese Vereniging voor de coördinatie van consumentenvertegenwoordiging bij normalisatie (ANEC), die de belangen van de consument vertegenwoordigt met betrekking tot normalisatiekwesties. Daarbij moet bijzondere aandacht worden besteed aan nieuwe behoeften op de markt met betrekking tot de bevordering van duurzame consumptie door zich met name te richten op acties tegen de misleidende praktijken van geplande veroudering en andere misleidende praktijken, zoals onjuiste milieuclaims, door consumenten beter te informeren over de duurzaamheid en repareerbaarheid van producten. Tevens moet bijzondere aandacht worden besteed aan het voorkomen van kwetsbaarheden en het aanpakken van uitdagingen als gevolg van de digitalisering van de economie, bijvoorbeeld met betrekking tot verbonden producten, het internet der dingen, kunstmatige intelligentie en het gebruik van algoritmen, en de ontwikkeling van nieuwe consumptiepatronen en bedrijfsmodellen. Het programma moet acties ondersteunen ter ontwikkeling van relevante informatie over markten, onder meer de bekendmaking van de consumentenscoreborden van de Unie.

(46)

Het programma moet de nationale bevoegde autoriteiten ondersteunen, met inbegrip van de autoriteiten die belast zijn met het toezicht op productveiligheid, die met name via het waarschuwingssysteem voor gevaarlijke producten van de Unie samenwerken. Ook moet het programma de handhaving van Richtlijn 2001/95/EG van het Europees Parlement en de Raad (24) en Verordening (EG) nr. 765/2008 met betrekking tot consumentenbescherming en productveiligheid ondersteunen, alsook het netwerk voor samenwerking op het gebied van consumentenbescherming en de internationale samenwerking tussen de bevoegde autoriteiten van derde landen en in de Unie. Voorts moet het programma beogen dat alle consumenten en handelaars toegang hebben tot hoogwaardige buitengerechtelijke geschillenbeslechting, onlinegeschillenbeslechting en tot informatie over de toegang tot verhaal.

(47)

Het programma moet daarnaast ondersteuning bieden aan het netwerk van Europese consumentencentra dat consumenten bijstaat om gebruik te maken van hun uit de consumentenwetgeving van de Unie voortvloeiende rechten bij de grensoverschrijdende aankoop van goederen en diensten op de interne markt en in de Europese Economische Ruimte, hetzij online hetzij wanneer zij op reis zijn. Het netwerk, dat 29 centra telt en dat sinds meer dan 15 jaar gezamenlijk door de consumentenprogramma’s van de Unie gefinancierd wordt, heeft zijn meerwaarde in verband met het versterken van het vertrouwen van consumenten en handelaars in de interne markt bewezen. Het netwerk behandelt meer dan 120 000 verzoeken van consumenten per jaar en bereikt miljoenen burgers via zijn voorlichtingsactiviteiten via de pers en online. Het is een van de meest gewaardeerde netwerken voor bijstand aan burgers in de Unie, en de meeste van de centra hebben een aanspreekpunt dat advies biedt over aspecten van het recht van de interne markt, zoals Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad (25). Uit evaluaties ervan blijkt wel hoe belangrijk het is dat de centra hun activiteiten voortzetten. Het netwerk van Europese consumentencentra kan ook een belangrijke bron van informatie zijn over de uitdagingen en problemen die consumenten op lokaal niveau tegenkomen en die relevant zijn voor de beleidsvorming op Unieniveau en voor de bescherming van de consumentenbelangen. Er zijn tevens plannen voor de ontwikkeling van wederkerigheidsregelingen van het netwerk met vergelijkbare instanties in derde landen.

(48)

Richtlijnen 98/6/EG (26), 2005/29/EG (27), 2011/83/EU (28), (EU) 2019/2161 (29) en (EU) 2020/1828 (30) van het Europees Parlement en de Raad zijn vastgesteld om onder meer de gelijke behandeling van consumenten in de hele interne markt te waarborgen met betrekking tot grensoverschrijdende kwesties, zoals de verkoop van niet-conforme producten in de motorvoertuigensector, dubbele kwaliteitsnormen voor producten, of de problemen van passagiers in geval van annulering of langdurige vertraging van vluchten. Hiermee wordt ook gestreefd naar een sterkere handhavingscapaciteit van de lidstaten, betere productveiligheid, meer internationale samenwerking en nieuwe mogelijkheden voor herstel, met name door middel van representatieve acties door bevoegde entiteiten. Uit de geschiktheidscontrole van de consumenten- en marketingwetgeving van de Unie die de Commissie in mei 2017 heeft uitgevoerd, bleek dat het nodig is de regels beter te handhaven en herstel voor de consument te vergemakkelijken wanneer deze schade heeft ondervonden door inbreuken op de consumentenwetgeving. In het licht van die geschiktheidscontrole moeten het ondersteunen van de volledige uitvoering van deze richtlijnen en maatregelen en het bevorderen van de grensoverschrijdende handhaving ervan dan ook prioriteiten zijn.

(49)

Vooral burgers ondervinden de gevolgen van de werking van de financiële markten en moeten derhalve nader worden geïnformeerd over de desbetreffende rechten, risico’s en voordelen. Financiële markten vormen een belangrijk onderdeel van de interne markt en vereisen een solide regelgevings- en toezichtskader dat niet alleen financiële stabiliteit en een duurzame economie waarborgt, maar ook een hoog beschermingsniveau biedt voor consumenten en andere eindgebruikers van financiële diensten, met inbegrip van kleine beleggers, spaarders, verzekeringspolishouders, leden en begunstigden van pensioenfondsen, individuele aandeelhouders, kredietnemers en kmo’s. Het programma moet ertoe bijdragen de capaciteit te vergroten van consumenten en andere eindgebruikers van financiële diensten om deel te nemen aan de beleidsvorming, onder meer door het produceren en verspreiden van duidelijke, complete en gebruikersvriendelijke informatie over producten die op de financiële markten worden aangeboden.

(50)

Het programma moet daarom ondersteuning blijven bieden aan de specifieke activiteiten in het kader van het programma voor capaciteitsopbouw 2017-2020 om consumenten en andere eindgebruikers van financiële diensten meer te betrekken bij de beleidsvorming van de Unie, overeenkomstig Verordening (EU) 2017/826 van het Europees Parlement en de Raad (31), waarbij het proefproject en de voorbereidende actie van de jaren 2012-2017 werden voortgezet. Dit is nodig om beleidsmakers bewust te maken van de standpunten van andere belanghebbenden dan de financiële sector en voor een betere vertegenwoordiging van de belangen van consumenten en andere eindgebruikers van financiële diensten. Het programma moet permanent haar methodologie en beste praktijken op het vlak van het vergroten van de participatie van consumenten en eindgebruikers van financiële diensten verbeteren, teneinde de voor de beleidsvorming op het niveau van de Unie belangrijke onderwerpen in kaart te brengen en de belangen van consumenten op het vlak van financiële diensten te beschermen. Dit moet het beleid inzake financiële diensten verbeteren, met name het beleid dat erop gericht is het besef bij het publiek te vergroten van wat er op het spel staat in de financiële regelgeving en de financiële geletterdheid te verhogen.

(51)

In het kader van het proefproject en de voorbereidende actie voor de jaren 2012-2017 heeft de Commissie na een jaarlijkse openbare oproep tot het indienen van voorstellen aan twee organisaties subsidies toegekend. De twee organisaties zijn Finance Watch, opgericht in 2011 met subsidies van de Unie als een internationale vereniging zonder winstoogmerk naar Belgisch recht, en Better Finance, het resultaat van opeenvolgende reorganisaties en naamsveranderingen van bestaande Europese verenigingen van beleggers en aandeelhouders sinds 2009. Dezelfde twee organisaties zijn de enige begunstigden van het uit hoofde van Verordening (EU) 2017/826 ingestelde programma voor capaciteitsopbouw. Het is derhalve noodzakelijk de financiering van deze organisaties in het kader van het programma voort te zetten. Deze financiering moet echter worden onderworpen aan een grondige evaluatie van de doeltreffendheid en het effect van de verwezenlijking van de nagestreefde doelstellingen. Indien er zich andere potentiële begunstigden kenbaar maken, wier hoofddoelstellingen en -activiteiten bestaan uit het vertegenwoordigen van de belangen van consumenten en eindgebruikers op Unieniveau, en die dankzij hun leden een brede geografische dekking en een waaier aan belangen vertegenwoordigen, moet in dit verband een oproep tot het indienen van voorstellen voor hen openstaan.

(52)

Een hoog niveau van bescherming van de gezondheid op het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders is nodig voor de bescherming van de consumenten, evenals voor de efficiënte werking van de interne markt. Een veilige en duurzame voedselvoorzieningsketen is een essentiële voorwaarde voor het functioneren van de maatschappij en de interne markt. Grensoverschrijdende gezondheidscrises en voedselschandalen vermijden is van het allergrootste belang aangezien zij de werking van de interne markt verstoren door het verkeer van personen en goederen te belemmeren en door de productie en consumptie te verstoren. Daarom moet het programma concrete acties ondersteunen, zoals het nemen van noodmaatregelen in het geval van crises die de gezondheid van dieren en planten aantasten.

(53)

De algemene doelstelling van het Unierecht op het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders is een hoog gezondheidsniveau voor mensen, dieren en planten in de voedselketen te waarborgen, de verbetering van het dierenwelzijn te ondersteunen, bij te dragen tot een hoog niveau van consumentenvoorlichting en -bescherming en van milieubescherming, onder meer voor het behoud van de biodiversiteit en rekening houdend met situaties die ontstaan door mogelijke gevolgen van klimaatverandering in lidstaten, en tegelijkertijd de duurzaamheid van de levensmiddelen- en diervoederproductie te verbeteren en bij te dragen tot voedselzekerheid en betaalbare prijzen, de voedselverspilling terug te dringen, de kwaliteitsnormen voor producten in de hele Unie te verhogen en het concurrentievermogen van de levensmiddelen- en diervoederindustrie en het scheppen van banen te bevorderen, onder meer door onderzoek en ontwikkeling te stimuleren.

(54)

Gezien de specifieke aard van de acties voor een hoog gezondheidsniveau voor mensen, dieren en planten moeten in deze verordening speciale criteria om in aanmerking te komen voor subsidies en het gebruik van overheidsopdrachten worden opgenomen. Bij wijze van uitzondering op het beginsel van niet-terugwerkende kracht in Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad (32) (het “Financieel Reglement”), moeten met name de kosten van noodmaatregelen vanwege de dringende en onvoorzienbare aard ervan subsidiabel zijn, waaronder kosten die zijn gemaakt omdat zich een ziekte of plaag zou hebben voorgedaan, mits dat vervolgens is bevestigd en aan de Commissie is meegedeeld. De Commissie moet de desbetreffende begrotingsvastleggingen en betalingen voor de subsidiabele uitgaven doen nadat de juridische verbintenissen zijn ondertekend en nadat de betalingsaanvragen van de lidstaten zijn beoordeeld. Ook de kosten voor toezichts-, preventie- en beschermende maatregelen wanneer de gezondheidsstatus van de Unie rechtstreeks in gevaar komt doordat bepaalde dierziekten en zoönosen zich voordoen of zich verspreiden op het grondgebied van een derde land, een lidstaat of zijn landen en gebieden overzee alsook voor genomen beschermende maatregelen of andere uitgevoerde relevante activiteiten ter ondersteuning van de gezondheidsstatus van planten in de Unie, moeten subsidiabel zijn.

(55)

In het licht van de toenemende mondialisering op het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders zijn officiële controles door de lidstaten een essentieel hulpmiddel om te verifiëren en te monitoren of de toepasselijke voorschriften van de Unie worden toegepast, nageleefd en gehandhaafd, ook wat betreft invoer. Om een hoog niveau van veiligheid in de hele voedselketen en het consumentenvertrouwen te handhaven en tegelijkertijd een hoog niveau van bescherming van milieu en dierenwelzijn te waarborgen, is het van essentieel belang dat de officiële controlesystemen doeltreffend en efficiënt zijn. Voor die controlemaatregelen moet financiële steun van de Unie beschikbaar worden gesteld. Met name moet er een financiële bijdrage voor de referentielaboratoria van de Europese Unie beschikbaar zijn om hen de kosten te helpen dragen die gepaard gaan met de uitvoering van de door de Commissie goedgekeurde werkprogramma’s, en kan die ter beschikking worden gesteld van nationale referentielaboratoria voor plant- en diergezondheid, die overeenkomstig Verordening (EU) 2017/625 van het Europees Parlement en de Raad (33) over voldoende financiële middelen van de lidstaten moeten beschikken, op voorwaarde dat duidelijk kan worden aangetoond dat de uitgevoerde acties Uniemeerwaarde vertegenwoordigen en dat in het kader van het programma voldoende financiële middelen beschikbaar zijn om die acties te ondersteunen. Aangezien de doeltreffendheid van officiële controles ook afhangt van het feit of de controleautoriteiten over goed opgeleid personeel beschikken, met behoorlijke kennis van het recht van de Unie, moet de Unie kunnen bijdragen aan de opleiding van dat personeel en aan relevante uitwisselingsprogramma’s die de bevoegde autoriteiten opzetten.

(56)

Antimicrobiële resistentie wordt in de Unie en in de hele wereld een steeds groter gezondheidsprobleem. Daarom moet het mogelijk zijn uit het programma medefinanciering te verstrekken voor maatregelen ter ondersteuning van de strijd tegen antimicrobiële resistentie.

(57)

De hoogwaardige Europese statistieken die in het kader van het programma uit hoofde van Verordening (EG) nr. 223/2009 worden ontwikkeld, geproduceerd en verspreid, zijn van essentieel belang voor empirisch onderbouwde besluitvorming. Europese statistieken moeten tijdig beschikbaar zijn en moeten bijdragen aan de uitvoering van in het VWEU bepaald Uniebeleid, met name versterkt en geïntegreerd economisch bestuur, de economische, sociale en territoriale cohesie, duurzame ontwikkeling, landbouwbeleid, de sociale dimensie van Europa en globalisering.

(58)

Europese statistieken zijn onontbeerlijk voor de besluitvorming van de Unie en voor het meten van de prestaties en de impact van de initiatieven van de Unie. Daarom is het van belang ervoor te zorgen dat wordt voortgegaan met het ontwikkelen en leveren van Europese statistieken, waarbij een Uniebrede aanpak wordt gehanteerd met een breder perspectief dan de interne markt, die zich uitstrekt over alle activiteiten en beleidsgebieden van de Unie, inclusief het in staat stellen van bedrijven en burgers om besluiten te nemen met kennis van zaken.

(59)

Gezien het horizontale karakter ervan gelden voor het kader voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese statistieken in de zin van Verordening (EG) nr. 223/2009 specifieke vereisten, met name die welke in die verordening zijn vastgesteld, met betrekking tot de eerbiediging van de statistische beginselen, alsook de werking van het Europees statistisch systeem en de governance ervan, met inbegrip van de rol en de taken die aan het Comité voor het Europees statistisch systeem en aan de Commissie (Eurostat) zijn toegekend, en de vaststelling en de uitvoering van de programmering van de statistische activiteiten.

(60)

Het ontwerp van het deel van het programma betreffende het kader voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese statistieken werd overeenkomstig Verordening (EG) nr. 223/2009 ter voorafgaande bestudering aan het Comité voor het Europees statistisch systeem voorgelegd.

(61)

De Unie en de lidstaten zijn vastbesloten als voorloper te fungeren bij de uitvoering van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties. Door de Agenda 2030 te helpen verwezenlijken, zullen de Unie en haar lidstaten ook een sterker, duurzamer, inclusiever, veiliger en welvarender Europa bevorderen. Het programma moet bijdragen aan de uitvoering van de Agenda 2030 door onder meer de economische, de sociale en de milieudimensie van duurzame ontwikkeling in evenwicht te houden en door daartoe een duidelijk en zichtbaar engagement te bieden voor het mainstreamen van de duurzameontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.

(62)

Om recht te doen aan het belang van de strijd tegen de klimaatverandering, in overeenstemming met de toezeggingen van de Unie om de in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering gesloten Overeenkomst van Parijs en de duurzameontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties te implementeren, strekt dit programma ertoe bij te dragen aan het mainstreamen van klimaatacties en het verwezenlijken van de algemene doelstelling om 30 % van de begrotingsuitgaven van de Unie aan klimaatdoelen te besteden. Tijdens de voorbereiding en uitvoering van het programma zullen de relevante acties in kaart worden gebracht, en vervolgens zullen zij opnieuw worden beoordeeld in het kader van de toepasselijke evaluaties en herzieningsprocessen. In dit kader moet het programma activiteiten ondersteunen die zowel de klimaat- en milieunormen als de prioriteiten van de Unie eerbiedigen en geen ernstige afbreuk zouden doen aan milieudoelstellingen in de zin van Verordening (EU) 2020/852 van het Europees Parlement en de Raad (34).

(63)

In deze verordening worden de financiële middelen voor het programma vastgelegd die voor het Europees Parlement en de Raad in de loop van de jaarlijkse begrotingsprocedure het voornaamste referentiebedrag vormen in de zin van punt 18 van het Interinstitutioneel Akkoord van 16 december 2020 tussen het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie betreffende begrotingsdiscipline, samenwerking in begrotingszaken en goed financieel beheer, alsmede betreffende nieuwe eigen middelen, met inbegrip van een routekaart voor de invoering van nieuwe eigen middelen (35).

(64)

De Overeenkomst inzake de Europese Economische Ruimte (36) voorziet in samenwerking op de onder het programma vallende gebieden tussen de Unie en haar lidstaten enerzijds en de landen van de Europese Vrijhandelsassociatie die deelnemen aan de Europese Economische Ruimte (EER) anderzijds. Het moet tevens mogelijk zijn het programma open te stellen voor deelname door toetredingslanden, kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten, landen van het Europees nabuurschapsbeleid en andere derde landen. Daarnaast moet Zwitserland aan het programma op het gebied van Europese statistieken kunnen deelnemen overeenkomstig de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Zwitserse Bondsstaat over samenwerking op het gebied van statistiek (37).

(65)

Derde landen die lid zijn van de EER kunnen aan programma’s van de Unie deelnemen in het kader van de samenwerking waarin wordt voorzien door de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, die bepaalt dat programma’s van de Unie worden uitgevoerd op basis van een uit hoofde van die overeenkomst genomen besluit. Derde landen kunnen ook op grond van andere rechtsinstrumenten deelnemen. In deze verordening moet een specifieke bepaling worden opgenomen die derde landen verplicht om de nodige rechten en toegang te verlenen aan de bevoegde ordonnateur, het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en de Europese Rekenkamer zodat zij hun respectieve bevoegdheden ten volle kunnen uitoefenen.

(66)

Het Financieel Reglement is op dit programma van toepassing. In het Financieel Reglement zijn regels vastgelegd voor de uitvoering van de Uniebegroting, waaronder regels voor subsidies, prijzen, aanbestedingen, indirect beheer, financieringsinstrumenten, begrotingsgaranties, financiële steun en de vergoeding van externe deskundigen.

(67)

De in het kader van de vorige programma’s en begrotingsonderdelen uitgevoerde acties zijn geschikt gebleken en moeten worden behouden. De nieuwe acties in het kader van het programma beogen met name de goed functionerende interne markt te versterken. Opdat de uitvoering van het programma eenvoudiger en flexibeler wordt en de doelstellingen ervan bijgevolg beter worden verwezenlijkt, moeten de acties uitsluitend in globale algemene categorieën worden gedefinieerd. In het programma moeten ook lijsten van indicatieve activiteiten worden opgenomen met betrekking tot specifieke doelstellingen op het gebied van concurrentievermogen, consumentenbescherming of specifieke uit de regelgeving voortvloeiende activiteiten, zoals specifieke activiteiten op het gebied van normalisatie, markttoezicht, planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders, en Europese statistieken.

(68)

Het is noodzakelijk bepaalde categorieën van voor financiering in aanmerking komende entiteiten te specificeren alsmede de entiteiten die voor financiering in aanmerking moeten komen zonder oproep tot het indienen van voorstellen.

(69)

Gezien de toenemende verwevenheid en digitalisering van de wereldeconomie moet het programma de mogelijkheid blijven bieden om bij bepaalde activiteiten externe deskundigen, zoals ambtenaren van derde landen, vertegenwoordigers van internationale organisaties of marktdeelnemers, te betrekken.

(70)

Met betrekking tot medefinancieringsregels en subsidiabele kosten moeten specifieke criteria worden vastgesteld. Aangezien het voor sommige specifieke doelstellingen nodig zou kunnen zijn om subsidiabele kosten volledig te financieren, moet het mogelijk zijn om van artikel 190 van het Financieel Reglement af te wijken.

(71)

Op grond van artikel 193, lid 2, tweede alinea, punt a), van het Financieel Reglement kan een subsidie worden toegekend voor een reeds begonnen actie, mits de aanvrager kan aantonen dat het noodzakelijk was met de actie te beginnen vóór de ondertekening van de subsidieovereenkomst. Hoewel in dergelijke gevallen de kosten die vóór de datum van indiening van de subsidieaanvraag zijn gemaakt in beginsel niet subsidiabel zijn, moeten die kosten in dit geval bij wijze van uitzondering wel subsidiabel zijn, gelet op de vertraagde inwerkingtreding van dit programma en om onderbreking van Uniesteun te vermijden, hetgeen de belangen van de Unie schade zou kunnen berokkenen. Waar nodig om te zorgen voor continuïteit en gedurende een beperkte periode bij het begin van het meerjarig financieel kader 2021-2027, dienen kosten in verband met een actie die al is gestart, daarom in aanmerking te komen vanaf 1 januari 2021, zelfs indien die kosten vóór de datum van indiening van de subsidieaanvraag werden gemaakt. Om dezelfde redenen en onder dezelfde voorwaarden en in afwijking van artikel 193, lid 4, van het Financieel Reglement dienen de kosten die vóór de datum van indiening van de subsidieaanvraag zijn gemaakt in aanmerking te komen in het geval van exploitatiesubsidies.

(72)

Zoals de Commissie blijkens haar mededeling van 19 oktober 2010“De evaluatie van de EU-begroting” wil, en om de financieringsprogramma’s samenhangender en eenvoudiger te maken, moeten de middelen met andere financieringsinstrumenten van de Unie worden gedeeld indien de acties in het programma dezelfde doelstellingen nastreven als verschillende financieringsinstrumenten, zonder dat er evenwel sprake mag zijn van dubbele financiering.

(73)

Het programma moet bijdragen aan de algemene steun die gericht is op de specifieke behoeften van ultraperifere gebieden en de integratie ervan in de interne markt, zoals recentelijk is herhaald in de mededeling van de Commissie “Een nieuw en sterker strategisch partnerschap met de ultraperifere gebieden van de EU”.

(74)

Het programma moet synergie bevorderen en overlapping met gerelateerde programma’s en acties van de Unie voorkomen. De acties uit hoofde van het programma moeten complementair zijn aan die van het douaneprogramma en het Fiscalis-programma, zoals vastgesteld bij respectievelijk Verordening (EU) 2021/444 van het Europees Parlement en de Raad (38) en de Verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van het Fiscalis-programma voor samenwerking op het gebied van belastingen, die eveneens tot doel hebben de werking van de interne markt te ondersteunen en te bevorderen.

(75)

Het programma moet synergie, complementariteit en additionaliteit bevorderen met betrekking tot de steun voor kmo’s en ondernemerschap uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, ingesteld bij een Verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het Cohesiefonds. Daarnaast moet het kmo-beleidsonderdeel van het InvestEU-fonds schuld- en eigenvermogenssteun garanderen om de toegang tot en de beschikbaarheid van financiering voor kmo’s te verbeteren. Het programma moet ook streven naar synergie met het bij Verordening (EU) 2021/696 van het Europees Parlement en de Raad (39) vastgestelde ruimtevaartprogramma wat betreft het aanmoedigen van kmo’s om gebruik te maken van baanbrekende innovatie en andere oplossingen die uit hoofde van dat programma zijn ontwikkeld.

(76)

Het programma moet synergie bevorderen met het Horizon Europa-programma, dat onderzoek en innovatie beoogt te stimuleren. Dit moet met name betrekking hebben op complementariteit met de acties van de toekomstige Europese Innovatieraad voor innovatieve bedrijven, alsmede op de ondersteuning van diensten voor kmo’s, met name via het EEN.

(77)

Het programma moet synergie en complementariteit bevorderen met het programma Digitaal Europa, dat tot doel heeft de digitalisering van de economie en de openbare sector van de Unie te bevorderen en te zorgen voor een betere cyberbeveiliging.

(78)

Het programma moet tevens streven naar synergie met het bij Verordening (EU) 2021/693 van het Europees Parlement en de Raad (40) ingestelde Justitieprogramma, dat tot doel heeft de verdere ontwikkeling te ondersteunen van een Europese rechtsruimte voor de doeltreffendheid van de nationale rechtsstelsels, aangezien die van vitaal belang is voor een rechtvaardige en kosteneffectieve economie van de Unie.

(79)

Het programma moet synergie bevorderen met het Erasmus+-programma, het bij Verordening (EU) 2021/XXX van het Europees Parlement en de Raad (41) ingestelde Europees solidariteitscorpsprogramma en het bij een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) ingestelde Europees Sociaal Fonds Plus op het gebied van de mobiliteit van werknemers en jongeren, die van essentieel belang is voor een goed functionerende interne markt.

(80)

Tot slot kunnen acties als veterinaire en fytosanitaire maatregelen in geval van crises in verband met de gezondheid van dieren of planten, worden aangevuld met marktgerichte interventies uit de programmering voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de Unie.

(81)

De acties die uit hoofde van het programma worden uitgevoerd, moeten een duidelijke Uniemeerwaarde vertegenwoordigen en moeten worden gebruikt om marktfalen of suboptimale investeringssituaties aan te pakken, op evenredige wijze, zonder dat zij particuliere financiering overlappen of verdringen.

(82)

Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van deze verordening te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend overeenkomstig Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (42). Voor de vaststelling van werkprogramma’s voor de uitvoering van acties die bijdragen tot de versterking van de positie van de consument moet de raadplegingsprocedure worden gevolgd. Voor de vaststelling van uitvoeringshandelingen met betrekking tot de acties die bijdragen tot het concurrentievermogen van kmo’s, voor de vaststelling van uitvoeringshandelingen met betrekking tot de werkprogramma’s voor de uitvoering van de maatregelen die bijdragen tot een hoog gezondheidsniveau voor mensen, dieren en planten, en voor de vaststelling van lagere medefinancieringspercentages waar dat nodig is voor acties met betrekking tot veterinaire en fytosanitaire noodmaatregelen en de jaarlijkse en meerjarige nationale veterinaire en fytosanitaire programma’s evenals voor de vaststelling van uitvoeringshandelingen in verband met de werkprogramma’s die acties uitvoeren die bijdragen tot de veiligheid van levensmiddelen en diervoeders moet de onderzoeksprocedure worden gevolgd.

(83)

Indien er synergie tussen specifieke doelstellingen van het programma kan worden verwezenlijkt, kunnen de noodzakelijke bepalingen in een gezamenlijk werkprogramma worden uitgevoerd.

(84)

De vormen van Uniefinanciering en de uitvoeringsmethoden van het programma moeten worden gekozen op basis van de mogelijkheden die zij bieden voor het verwezenlijken van de specifieke doelstellingen van de acties en voor het behalen van resultaten, waarbij met name rekening wordt gehouden met de Uniemeerwaarde, de kosten van controles, de administratieve lasten en het verwachte risico van niet-naleving. Dit moet ook omvatten dat het gebruik wordt overwogen van vaste bedragen, vaste percentages en eenheidskosten en van financiering die niet gekoppeld is aan kosten, zoals beschreven in artikel 125, lid 1, van het Financieel Reglement.

(85)

Om regelmatige monitoring en verslaglegging over de geboekte vorderingen en over de doeltreffendheid en doelmatigheid van het programma te garanderen, moet vanaf het begin een passend kader voor de monitoring van de acties en resultaten van het programma worden ingesteld. Deze monitoring en verslaglegging moeten gebaseerd zijn op indicatoren aan de hand waarvan de effecten van de acties uit hoofde van het programma worden gemeten aan vooraf vastgestelde uitgangspunten.

(86)

Op grond van de punten 22 en 23 van het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (43) moet dit programma worden geëvalueerd op basis van overeenkomstig specifieke monitoringvoorschriften verzamelde informatie, waarbij administratieve lasten, in het bijzonder voor de lidstaten, en overregulering moeten worden vermeden. Die voorschriften moeten, waar passend, meetbare indicatoren omvatten als maatstaf om de effecten van het programma in de praktijk te evalueren. De Commissie moet een tussentijds evaluatieverslag opstellen over de verwezenlijking van de doelstellingen van de door het programma gesteunde acties, over de resultaten en effecten, over de doelmatigheid van het gebruik van de middelen en over de Uniemeerwaarde ervan, evenals een definitief evaluatieverslag over de impact op de langere termijn, de resultaten en de duurzaamheid van de acties, en de synergieën met andere programma’s.

(87)

Om toezicht te houden op de steun aan kmo’s moet het programma gebruikmaken van meetbare prestatie-indicatoren. Afhankelijk van de beschikbaarheid van informatie moeten die indicatoren in voorkomend geval de resultaten en het effect van het programma ten aanzien van de specifieke doelstellingen ervan en specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld vrouwen, jongeren en ouderen) meten. Het is met name belangrijk om de steun voor de groene en digitale transitie, internationalisering en innovatie te meten. Daarnaast moet bij de monitoring rekening worden gehouden met contextuele indicatoren die niet de prestaties van het programma meten, maar die een overzicht geven van de omgeving waarin kmo’s actief zijn.

(88)

Op basis van de in Verordening (EU) 999/2001 van het Europees Parlement en de Raad (44), Verordening (EU) 2160/2003 van het Europees Parlement en de Raad (45), Richtlijn 2003/99/EG van het Europees Parlement en de Raad (46) en Verordening (EU) 2016/429 van het Europees Parlement en de Raad (47) bedoelde dierziekten moet een niet-limitatieve lijst worden vastgesteld van dierziekten en zoönosen die in aanmerking komen voor financiering in het kader van noodmaatregelen en voor financiering in het kader van uitroeiings-, bestrijdings- en toezichtsprogramma’s.

(89)

Om rekening te houden met de situaties die door dierziekten ontstaan en die aanzienlijke gevolgen voor de veeteelt of handel hebben, de verspreiding van zoönosen die een bedreiging voor mensen vormen, of nieuwe wetenschappelijke of epidemiologische ontwikkelingen, alsook dierziekten die een nieuwe bedreiging voor de Unie kunnen vormen, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om uit hoofde van artikel 290 VWEU handelingen vast te stellen tot wijziging van de lijst van dierziekten en zoönosen. Om rekening te houden met toekomstige ontwikkelingen met betrekking tot de entiteiten waaraan in het kader van het programma een subsidie kan worden toegekend met betrekking tot de vertegenwoordiging van consumentenbelangen op het niveau van de Unie, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 VWEU handelingen vast te stellen met betrekking tot de wijziging van de lijst van die entiteiten. Om de door het programma geboekte vooruitgang bij het verwezenlijken van de doelstellingen ervan effectief te kunnen beoordelen moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 VWEU handelingen vast te stellen om, waar nodig, de lijst van indicatoren te wijzigen die gebruikt worden om de verwezenlijking van de specifieke doelstellingen te meten alsmede om deze verordening aan te vullen door de vaststelling van een monitoring- en evaluatiekader. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven. Belanghebbenden en consumentenverenigingen moeten eveneens worden geraadpleegd. Om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen, ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van gedelegeerde handelingen.

(90)

Krachtens Besluit 2013/755/EU van de Raad (48) komen personen en entiteiten die zijn gevestigd in landen of gebieden overzee in aanmerking voor financiering overeenkomstig de voorschriften en doelstellingen van het programma en eventuele regelingen die van toepassing zijn op de lidstaat waarmee het betrokken land of gebied overzee banden heeft.

(91)

Overeenkomstig het Financieel Reglement, Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad (49) en de Verordeningen (EG, Euratom) nr. 2988/95 (50), (Euratom, EG) nr. 2185/96 (51) en (EU) 2017/1939 (52) van de Raad moeten de financiële belangen van de Unie worden beschermd door middel van evenredige maatregelen, onder meer maatregelen met betrekking tot preventie, opsporing, correctie en onderzoek van onregelmatigheden, waaronder fraude, met betrekking tot terugvordering van verloren gegane, ten onrechte betaalde of onjuist bestede financiële middelen en, waar passend, met betrekking tot het opleggen van administratieve sancties. Met name heeft OLAF overeenkomstig de Verordeningen (Euratom, EG) nr. 2185/96 en (EU, Euratom) nr. 883/2013 de bevoegdheid administratieve onderzoeken uit te voeren, met inbegrip van controles en verificaties ter plaatse, om vast te stellen of er sprake is van fraude, corruptie of andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad. Het Europees Openbaar Ministerie (EOM) is overeenkomstig Verordening (EU) 2017/1939 bevoegd over te gaan tot onderzoek en vervolging van strafbare feiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad als bepaald in Richtlijn (EU) 2017/1371 van het Europees Parlement en de Raad (53). Personen of entiteiten die middelen van de Unie ontvangen, moeten overeenkomstig het Financieel Reglement volledig meewerken aan de bescherming van de financiële belangen van de Unie, de nodige rechten en toegang verlenen aan de Commissie, OLAF, de Rekenkamer en, ten aanzien van de lidstaten die deelnemen aan nauwere samenwerking op grond van Verordening (EU) 2017/1939, het EOM, en ervoor zorgen dat derden die betrokken zijn bij de uitvoering van financiële middelen van de Unie gelijkwaardige rechten verlenen.

(92)

Door het Europees Parlement en de Raad op basis van artikel 322 VWEU vastgestelde horizontale financiële regels zijn van toepassing op deze verordening. Die regels zijn neergelegd in het Financieel Reglement en bepalen met name de procedure voor het opstellen en uitvoeren van de begroting door middel van subsidies, prijzen, indirect beheer, financieringsinstrumenten, begrotingsgaranties, financiële bijstand en de vergoeding van externe deskundigen. De op basis van artikel 322 VWEU vastgestelde regels omvatten ook een algemeen conditionaliteitsregime ter bescherming van de Uniebegroting.

(93)

Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad (54) regelt de verwerking van persoonsgegevens in het kader van deze verordening in de lidstaten en onder toezicht van de bevoegde autoriteiten van de lidstaten. Verordening (EU) 2018/1725 van het Europees Parlement en de Raad (55) regelt de verwerking van persoonsgegevens in het kader van deze verordening door de Commissie en onder toezicht van de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming. Het uitwisselen of doorzenden van informatie door bevoegde autoriteiten moet voldoen aan de regels voor het doorgeven van persoonsgegevens als neergelegd in Verordening (EU) 2016/679, het uitwisselen of doorzenden van informatie door de Commissie moet voldoen aan de regels voor het doorgeven van persoonsgegevens als neergelegd in Verordening (EG) (EU) 2018/1725.

(94)

Verordening (EG) nr. 223/2009 stelt de regels vast voor het produceren van statistieken volgens het beginsel van statistische geheimhouding en bepaalt dat de nationale instituten voor de statistiek, andere nationale instanties en de Commissie (Eurostat) alle noodzakelijke maatregelen moeten nemen om de conformiteit van de beginselen en richtsnoeren inzake de fysieke en logistieke bescherming van vertrouwelijke gegevens te waarborgen.

(95)

Daar de doelstelling van deze verordening, namelijk de vaststelling van een programma voor de verbetering van de werking van de interne markt, het concurrentievermogen en de duurzaamheid van ondernemingen, vooral kmo’s, en consumentenbescherming, voor het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders, en voor het programmerings- en financieringskader voor de ontwikkeling, de productie en de verspreiding van Europese statistieken voor de periode 2021-2027, wegens de grensoverschrijdende aard van de thematiek niet voldoende door de lidstaten kunnen worden verwezenlijkt, maar vanwege de grotere mogelijkheden die een Unieoptreden biedt, beter door de Unie kunnen worden verwezenlijkt, kan de Unie overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om die doelstelling te verwezenlijken.

(96)

Het programma moet de acties van de Unie met betrekking tot de interne markt, het concurrentievermogen en de duurzaamheid van ondernemingen, vooral kmo’s, en Europese statistieken ook zichtbaarder en samenhangender maken voor burgers, bedrijven en overheidsdiensten van de Unie.

(97)

Aangezien wijzigingsbepalingen van rechtshandelingen op het moment van hun inwerkingtreding niet langer effect sorteren en de wijzigingen die zij in andere rechtshandelingen hebben aangebracht op die wijze op hetzelfde moment deel gaan uitmaken van die rechtshandelingen, heeft de intrekking van Verordening (EU) nr. 652/2014 van het Europees Parlement en de Raad (56) geen gevolgen voor de wijzigingen die op grond van de wijzigingsbepalingen daarvan reeds in andere rechtshandelingen zijn aangebracht, met name in Verordening (EG) nr. 178/2002 van het Europees Parlement en de Raad (57) en Richtlijn 2008/90/EG van de Raad (58) wat betreft de instelling van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders, dat blijft bestaan ondanks de intrekking van Verordening (EU) nr. 652/2014.

(98)

Om de continuïteit van de steunverlening te waarborgen tussen de programma’s voor 2014-2020 op het gebied van concurrentievermogen en duurzaamheid van ondernemingen, vooral kmo’s, consumentenbescherming, consumenten en eindgebruikers van financiële diensten, beleidsvorming op het gebied van financiële diensten, planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders, en op het gebied van Europese statistieken, die zijn vastgesteld bij Verordening (EU) nr. 1287/2013, Verordening (EU) nr. 254/2014 van het Europees Parlement en de Raad (59), Verordening (EU) 2017/826, Verordening (EU) nr. 258/2014 van het Europees Parlement en de Raad (60), Verordening (EU) nr. 652/2014, Verordening (EU) nr. 99/2013, en dit programma, met name wat betreft de continuïteit van meerjarige maatregelen en de beoordeling van de resultaten van de vorige programma’s, en om ervoor te zorgen dat de uitvoering van start kan gaan vanaf het begin van het meerjarig financieel kader 2021-2027, moet deze verordening met spoed in werking treden en met terugwerkende kracht van toepassing zijn vanaf 1 januari 2021. Vanaf 1 januari 2028 dienen de kredieten voor de technische en administratieve bijstand zo nodig de uitgaven voor het beheer van acties die aan het einde van het programma nog niet zijn afgesloten, te dekken.

(99)

Door de vertraagde inwerkingtreding van deze verordening kunnen de termijnen voor de vaststelling van de werkprogramma’s op het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders en voor de indiening door de lidstaten van hun veterinaire en fytosanitaire programma’s voor 2021 en 2022 niet in acht worden genomen en kan de Commissie de termijnen voor de goedkeuring van die programma’s niet eerbiedigen. Met het oog op de correcte uitvoering van de acties op het gebied van planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders in 2021 en 2022, dienen deze termijnen niet te gelden voor de jaren 2021 en 2022.

(100)

Verordeningen (EU) nr. 99/2013, (EU) nr. 1287/2013, (EU) nr. 254/2014 en (EU) nr. 652/2014 moeten daarom met ingang van 1 januari 2021 worden ingetrokken,