2.2.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 29/7

(1)

Op 1 december 2004 ontving de Commissie een klacht over beweerde steun ten gunste van het Sloveense houtverwerkingsbedrijf Novoles Lesna Industrija Straža dd (hierna „Novoles Straža” genoemd).

(2)

Volgens de klacht zouden er op 27 mei 2004 bij besluit van de Sloveense regering financiële maatregelen zijn verleend aan Novoles Straža op grond van artikel 21 van de Sloveense wet inzake reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden. Deze maatregel was niet bij de Commissie aangemeld omdat de maatregelen door de Sloveense commissie voor staatssteunmonitoring waren goedgekeurd op 23 april 2004 — dus vóór de toetreding. Aangezien echter het relevante criterium om te bepalen wanneer de steun is verleend, het wettelijk bindende besluit is waarbij de bevoegde nationale autoriteit staatssteun toezegt, was de Commissie van oordeel dat de betrokken maatregel nieuwe steun vormde, die op grond van artikel 88 van het EG-Verdrag had moeten worden aangemeld en die aan artikel 87 van het EG-Verdrag had moeten worden getoetst (2).

(3)

Bij schrijven van 16 mei 2006 heeft de Commissie Slovenië in kennis gesteld van haar besluit de procedure van artikel 88, lid 2, van het EG-Verdrag in te leiden ten aanzien van deze steun.

(4)

Het besluit van de Commissie tot inleiding van de procedure is in het Publicatieblad van de Europese Unie bekendgemaakt (3). Daarin verzocht de Commissie alle belanghebbenden hun opmerkingen kenbaar te maken.

(5)

De Commissie heeft van de belanghebbenden geen opmerkingen ter zake ontvangen.

(6)

Slovenië diende zijn opmerkingen in bij brief van 17 juli 2006. Bij brieven van 11 oktober 2006 en 23 februari 2007 is om additionele inlichtingen verzocht; deze werden op 30 november 2006 en 23 april 2007 verschaft. Daarnaast vond er op 28 juni 2006 een bijeenkomst plaats tussen de diensten van de Commissie en de Sloveense autoriteiten.

(7)

Novoles Straža produceert houten halffabrikaten en meubelen. De onderneming is gevestigd in Straža (Slovenië), in een steungebied ex artikel 87, lid 3, onder a), van het EG-Verdrag. In 2003 had zij ongeveer 800 werknemers in dienst. Zij is een van de grotere werkgevers in de sector hout en meubelen in Slovenië.

(8)

De onderneming heeft ook belangen in twee ondernemingen: Novoles-Primara doo (100 %) en Pohištvo Brežice dd (93,7 %). Slovenië verklaarde dat ook deze beide ondernemingen in een zwakke financiële positie verkeerden. Novoles-Primara doo maakte in 2003 nog een zeer kleine winst, terwijl Pohištvo Brežice dd verlies leed.

(9)

De onderneming is eigendom van een aantal natuurlijke en rechtspersonen. Het eigendom is echter zo verbrokkeld dat geen van de eigenaren zodanige zeggenschap over de onderneming kan uitoefenen dat deze kan worden beschouwd als deel uitmakend van een grotere groep. De grootste aandeelhouders zijn immers werknemers en ex-werknemers, die niet door enige aandeelhoudersovereenkomst zijn gebonden; zij hebben een belang van 22,3 %. Daarnaast zijn er nog een aantal PID's (pooblaščene investicijske družbe) die een belang van in totaal 33,4 % hebben. Naar de Commissie echter heeft begrepen, zijn deze PID's investeringsfondsen die louter beheersentiteiten zijn die de aandelen van particuliere aandeelhouders beheren. Deze diverse belangen zijn het resultaat van de privatisering van „maatschappelijk kapitaal” in Slovenië — het concept dus dat ondernemingen eigendom van iedereen waren. Het eigendom van dit maatschappelijke kapitaal werd omgevormd, door de uitgifte van aandeelhouderscertificaten aan de burgers, die deze dan voor aandelen konden inruilen. PID's werden opgericht om de burgers in staat te tellen aan deze omvorming van het eigendom deel te nemen, door de certificaten in aandelen om te zetten. De Sloveense autoriteiten bevestigden dat de PID's geen middelen beschikbaar hebben om de onderneming te helpen haar moeilijkheden te overwinnen.

(10)

De zwakke financiële positie van de onderneming vloeit voort uit het feit dat zij een aanzienlijk deel van haar 1,262 miljard SIT (zo'n 5,3 miljoen EUR (4)) maatschappelijk kapitaal verloren; dit was in april 2004 tot 0,75 miljard SIT teruggevallen. De belangrijkste financiële en operationele indicatoren uit de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn in onderstaande tabel weergegeven.

Tabel 1

Financiële indicatoren voor Novoles Straža

(11)

De Sloveense autoriteiten verklaarden dat de onderneming in hoofdzaak verlies lijdt omdat zij haar geplande verkopen niet haalde en tegelijk haar financiële kosten zag toenemen. Dit blijkt uit het feit dat de schuldratio van de onderneming voortdurend steeg en ook haar gemiddelde voorraden aangroeiden.

(12)

In hun antwoord op de inleiding van de procedure verklaarden de Sloveense autoriteiten dat de verkoopvolumes ook waren afgenomen in de periode 2000-2001 en 2002-2003, terwijl de toename in 2002 aan uitzonderlijke gebeurtenissen was toe te schrijven: bouwwerkzaamheden in Kroatië (uitrusten van grote hotelcomplexen), de introductie van een nieuwe meubellijn en het opnemen van inkomsten van twee dochterondernemingen, die per 1 januari 2003 in Novoles Straža zijn geïntegreerd.

(13)

Voorts hebben de Sloveense autoriteiten de Commissie schriftelijke bewijzen verstrekt dat de onderneming er niet in slaagde voldoende vers kapitaal op de kapitaalmarkt aan te trekken. Met name hadden banken Novoles Straža's vraag naar nieuwe financiële middelen afgewezen omdat de onderneming een geringe kredietwaardigheid had en onvoldoende zekerheden kon stellen om die zwakke positie te compenseren. Zelfs een staatsgarantie ten belope van 65 % van het gevraagde bedrag, werd als ontoereikend beschouwd.

(14)

Om haar moeilijkheden te overwinnen, diende Novoles Straža in april 2004 bij het ministerie van Economie voor een herstructureringsperiode 2004-2008 een (in maart 2004 opgesteld) herstructureringsplan in.

(15)

Het plan noemt als de reden voor de huidige toestand van de onderneming de afnemende economische groei op haar belangrijkste exportmarkten (met name Duitsland en de VSA), waar de onderneming 60 % van haar producten afzette. Bovendien was de vraag naar tussenproducten gedaald. De dalende inkomsten in 2003 bereikten een dieptepunt toen de onderneming haar schulden niet meer uit eigen middelen kon voldoen — en dus haar schulden en financiële lasten zag toenemen. Bovendien slaagde de onderneming er door haar organisationele structuur niet in om haar productie op de vraag af te stemmen.

(16)

Om deze moeilijkheden te overwinnen, werd een financiële herstructureringsoperatie gepland — die inmiddels ook is uitgevoerd — met als doel de omzetting van de 1 669 940 776 SIT door hypotheken gedekte kortlopende kredieten in langlopende schulden, onder meer een aantal leningen die voor 65 % door hypotheken waren gedekt, met behulp van een staatsgarantie van 1,1 miljard SIT. Het resterende te herfinancieren bedrag van 569 940 776 SIT werd gefinancierd zonder staatssteun, doch met een hypotheekpercentage van meer dan 100 % van de nominale waarde.

(17)

Voorts wil Novoles Straža haar activiteiten als volgt ombuigen:

(18)

Voorts zal deze ombuiging in de productie gepaard gaan met een technologische herstructurering met als doel een kostenefficiëntere productie en de aanpassing van technologische uitrusting aan vraaggestuurde productie, die tevens aan milieunormen voldoet. Er staan 1 455 miljard SIT (6,06 miljoen EUR) investeringen gepland, waarbij de nadruk vooral ligt op maatregelen met het oog op een verhoging van de productiviteit, een verbetering van de situatie op de werkvloer, een beter gebruik van grondstoffen, energiebesparing en het voldoen aan milieunormen. De Sloveense autoriteiten hebben de Commissie een tabel met investeringen meegedeeld; daarin staan onder meer maatregelen zoals de modernisering van het profitcenter voor multiplexhout, de invoering van een computergestuurd droogproces, modernisering van de productie in het profitcenter voor nieuwe productlijnen, revisie van het energiesysteem en invoering van een nieuw informatiesysteem. De Sloveense autoriteiten hebben aangegeven dat bij de tenuitvoerlegging van de cruciale investeringen, zoals de productie in het profitcenter voor de nieuwe productlijnen of de revisie van het energiesysteem, bepaalde vertragingen zijn opgetreden door het ontbreken van financiële middelen (deze investeringen werden in hoofdzaak uit eigen middelen gefinancierd).

(19)

Ten slotte zet de personeelsherstructurering in op een inkrimping van het personeelsbestand met 96 werknemers en op het aanbieden van specifieke en algemene opleiding aan de overblijvende werknemers. De kosten hiervan ten belope van 537 miljoen SIT zullen slechts ten dele door een subsidie van 283 miljoen SIT (1,2 miljoen EUR) worden gedekt.

(20)

Slovenië diende vijfjaars bedrijfsprognoses in waaruit blijkt dat Novoles Straža dankzij het herstructureringsplan erin zal slagen haar levensvatbaarheid te herstellen.

(21)

De Sloveense autoriteiten hebben de Commissie gegevens verschaft die aan de afzetprognoses ten grondslag liggen. In de eerste plaats hielden de prognoses voor de periode 2005-2007 rekening met een groei van rond 10 % op de West-Europese markten en rond 20 % op de Oost-Europese markten (5). Ten tweede verrekenden zij de verschuiving in de productie van tussenproducten naar afgewerkte producten (59 % afgewerkte producten ten opzichte van 46 %).

(22)

Op basis van deze aannames, gecombineerd met prognoses van verkoopmedewerkers verzameld tijdens handelsbeurzen, via agenten en rechtstreeks bij afnemers, heeft Novoles Straža voor de periode 2004-2008 een verkoopsplan opgesteld.

(23)

Op basis van realistische prognoses verwachtte zij voor de periode 2003-2008 een jaarlijkse groei van tussen 3,6 en 5,7 % in de binnenlandse afzet en van 6,5 tot 8,4 % in de buitenlandse afzet. Zodoende zou door de herstructurering de exploitatiemarge in 2008 op 11,7 % uitkomen. De ratio exploitatiewinst/aandelenkapitaal zou toenemen tot 12,6 % in 2008.

(24)

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de financiering van de herstructureringskosten.

Tabel 2

Kosten en financiering van de herstructurering

(25)

De onderneming ontving voor in totaal 1 583 miljoen SIT (6,6 miljoen EUR) staatssteun, zij het pas eind 2004 en niet, zoals gepland, medio 2004.

(26)

De belangrijkste steun is een staatsgarantie voor vier leningen ten belope van in totaal 1,3 miljard SIT, waardoor Novoles Straža haar bestaande schulden kan herschikken. De terugbetalingstermijn is zeven jaar, daaronder begrepen een betalingsuitstel van twee jaar. Daarna bedraagt de rente 4,5 %, daaronder begrepen een vast bedrag ten belope van 0,1 % voor het afsluiten en beheren van de krediettransactie. De garantie dekt 100 % van de leningen en wordt ook nog additioneel gedekt door een hypotheek van ten minste 65 %.

(27)

Slovenië betoogt dat 2 385 miljard SIT van de herstructureringskosten uit de eigen middelen van de onderneming worden gefinancierd. De Commissie acht het echter passend om bij dat bedrag nog de 569 miljoen SIT te tellen afkomstig uit de particuliere financiering van de leningen (ten belope van 8,5 %). Een deel van de eigen middelen werd gegenereerd door desinvesteringen (1 323 miljard SIT of 30,5 %) en door afschrijving en waardevermindering (29,76 %). De Sloveense autoriteiten hebben de Commissie een gedetailleerde lijst van deze desinvesteringen verschaft. In 2005 hadden al voor rond 300 miljoen SIT desinvesteringen plaatsgevonden, terwijl nog verdere desinvesteringen gepland staan (die ten dele ook zijn uitgevoerd) voor 2006 (rond 600 miljoen SIT) en voor 2007 en 2008 (450 miljoen SIT).

(28)

Novoles Straža produceert de volgende producten, waarvoor haar marktaandelen in de EU-25 als volgt zijn:

Tabel 3

Marktaandelen

(29)

De Sloveense autoriteiten hebben de in het besluit tot inleiding van de procedure aangehaalde cijfers gecorrigeerd en verklaard dat Novoles Straža inderdaad in 2004 voordelige leningen had gekregen, maar dat deze leningen, die uit publieke en particuliere middelen ten behoeve van milieudoelstellingen waren verleend, slechts 115,2 miljoen SIT (0,48 miljoen EUR) beliepen en een netto-subsidie-equivalent van 14,9 miljoen SIT (62 000 EUR) hadden. Deze steun werd verleend in het kader van de regeling „Cofinanciering milieu-investeringen” en in februari 2004 goedgekeurd.

(30)

Slovenië meldde ook dat de in 1999 ontvangen steun slechts bestond uit: 18,1 miljoen SIT (75 000 EUR) rentesubsidie, 11,5 miljoen SIT (48 000 EUR) werkgelegenheidssteun, 3,6 miljoen SIT (15 000 EUR) steun voor onderzoek en ontwikkeling, en 1,1 miljoen SIT (4 600 EUR) exportsteun.

(31)

Het eerste soort steun dat in de voorgaande overweging werd vermeld en waarvan aanvankelijk was aangenomen dat het herstructureringssteun betrof, was louter een rentesubsidie die was verleend omdat de rente in Slovenië betrekkelijk hoog was ten opzichte van de rente in het buitenland. Een van de voorwaarden om voor dit programma in aanmerking te komen, was namelijk dat de onderneming een A, B, C of D kredietrating moest hebben en niet in faillissementsprocedures mocht zijn verwikkeld. De onderneming verschafte bewijzen dat zij op dat tijdstip een A/B-rating had.

(32)

In haar schrijven van 16 mei 2006 oordeelde de Commissie dat de betrokken maatregelen nieuwe steun vormden en dus op grond van artikel 88 van het EG-Verdrag dienden te worden aangemeld en aan artikel 87 van het EG-Verdrag dienden te worden getoetst. Met het oog daarop herhaalde de Commissie dat het relevante criterium het wettelijk bindende besluit is waarin de bevoegde nationale autoriteit toezegt staatssteun te verlenen; dit besluit werd in mei 2004 goedgekeurd.

(33)

Bovendien had de Commissie twijfel geformuleerd over de verenigbaarheid van de maatregel met de gemeenschappelijke markt, en met name met de communautaire richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden van 1999 (10), en wel hierom:

(34)

Slovenië benadrukte dat de staatssteun ten gunste van Novoles Straža werd verleend vóór de toetreding van Slovenië tot de Europese Unie, omdat de omvang van de rol van de Staat bekend was vóór de toetreding.

(35)

Ten tweede probeerde Slovenië de twijfel van de Europese Commissie wat betreft de vraag of Novoles Straža nog van een grotere ondernemingsgroep deel uitmaakt, weg te nemen door de specifieke kenmerken van de eigendomsstructuur, zoals die hiervoor is uiteengezet, toe te lichten en door de percentages van de belangen van de aandeelhouders te corrigeren.

(36)

Ten derde heeft Slovenië bewijsmateriaal verschaft dat Novoles Straža een „onderneming in moeilijkheden” is, door een volledigere toelichting te geven bij de algemene trend van de financiële moeilijkheden waarmee de onderneming sinds 1999 te kampen heeft (zoals blijkt uit toenemende voorraden en schulden en afnemende verkopen, met bepaalde buitengewone gebeurtenissen die in 2002 voor een stijging zorgden), met als resultaat dat de onderneming in 2004 geen externe financiering kon krijgen.

(37)

Ten vierde hebben de Sloveense autoriteiten inlichtingen verschaft waaruit blijkt dat de strategie van Novoles Straža is gebaseerd op marktonderzoek en prognoses die de betrekkelijk hoge meubelverkopen bevestigen.

(38)

Ten vijfde heeft Slovenië, wat compenserende maatregelen betreft, een marktstudie verschaft waaruit blijkt dat het marktaandeel van Novoles Straža op de relevante productmarkt in de EU-25 zeer gering is. De Sloveense autoriteiten merkten ook op dat Novoles Straža in een steungebied ex artikel 87, lid 3, onder a), van het EG-Verdrag is gevestigd.

(39)

Wat ten slotte de in het verleden ontvangen staatssteun betreft, heeft Slovenië enkele materiële fouten in verband met de ontvangen bedragen gecorrigeerd en heeft het vooral verklaard dat de aanvankelijk als herstructureringssteun aangemerkte steun niet werd verleend ten behoeve van reddings- en herstructureringsdoeleinden in de zin van de richtsnoeren.

(40)

Volgens artikel 87 van het EG-Verdrag zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt.

(41)

De Commissie merkt op dat de steun uit staatsmiddelen aan een individuele onderneming is verleend. Dit is duidelijk het geval bij een rechtstreekse subsidie, maar ook bij een garantie, met name wanneer een onderneming in moeilijkheden verkeert en een 100 %-zekerheid voor de lening wordt gesteld (11). Dankzij de garantie kon de onderneming een grotere lening krijgen dan zij zonder die garantie had kunnen krijgen.

(42)

Aangezien er voor houtproducten handelsverkeer tussen Slovenië en andere lidstaten is, kan de maatregel de positie van de begunstigde onderneming ten opzichte van haar concurrenten in Slovenië en binnen de EU verbeteren. Bijgevolg verstoort de steun de mededinging en beïnvloedt hij het handelsverkeer tussen lidstaten ongunstig. Daarom is de Commissie van oordeel dat de huidige maatregelen ten faveure van Novoles Straža staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag vormen.

(43)

De Sloveense autoriteiten stelden eerst de vraag of de Commissie wel bevoegd was de steun aan de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag te toetsen, omdat de steun vóór de toetreding was verleend. In haar besluit tot inleiding van de procedure verklaarde de Commissie dat het relevante criterium om te bepalen of de steun vóór dan wel na de toetreding ten uitvoer was gelegd, het juridisch bindende besluit is waarin de bevoegde nationale autoriteiten toezeggen de steun te verlenen (12). Is dergelijk besluit niet vóór de toetreding genomen, dan vormt de maatregel nieuwe steun, zelfs indien het risico van de Staat voordien bekend was.

(44)

De Commissie blijft bij haar aanvankelijke conclusie dat het bindende besluit waarin de bevoegde nationale autoriteiten toezegden de steun te verlenen, niet vóór de toetreding van kracht werd. In de desbetreffende Sloveense bepalingen staat dat de steun wordt verleend bij regeringsbesluit op voorstel van het bevoegde ministerie. Ondanks dat voorafgaande besluiten van de interdepartementale deskundigencommissie en van het bevoegde ministerie inderdaad noodzakelijk zijn om te steun te verlenen, zijn zij toch niet voldoende om de steun toe te kennen. De eindbeslissing ligt bij de regering. In deze zaak werd het regeringsbesluit op 27 mei 2004 afgekondigd, terwijl Slovenië per 1 mei 2004 tot de Europese Unie was toegetreden. Bijgevolg vormen de maatregelen nieuwe steun en dienden zij op grond van artikel 88 van het EG-Verdrag te worden aangemeld en aan artikel 87 van het EG-Verdrag te worden getoetst.

(45)

Aangezien de betrokken steun herstructureringssteun is, is hij alleen met de gemeenschappelijke markt verenigbaar indien hij aan de criteria van de communautaire richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden (13) (hierna „de richtsnoeren” genoemd) voldoet.

(46)

Gelet op de opmerkingen van Slovenië en de informatie die in de loop van het onderzoek is verzameld, is de Commissie tot de volgende conclusies gekomen ten aanzien van de punten die haar de formele onderzoekprocedure deden inleiden.

(47)

Gelet op de door Slovenië verschafte informatie is de Commissie van oordeel dat uit de prestaties van de onderneming, zoals die in de punten 24 tot en met 27 werden beschreven, blijkt dat het inderdaad een onderneming in moeilijkheden was toen de staatssteun werd verleend. De Commissie tekent met name aan dat de problemen pasten in een tendens voor de periode 2000-2004 en niet louter een uitzonderlijke omstandigheid in 2003. Bovendien verschaften de Sloveense autoriteiten afdoende bewijsmateriaal dat de onderneming in 2004 niet in staat zou zijn geweest haar kortlopende schulden zelf te herfinancieren. Een en ander is niet in tegenspraak met het feit dat de onderneming erin slaagde enige herfinanciering te krijgen zonder steun, aangezien dit gebeurde door een hoog percentage zekerheden te stellen, dat de onderneming niet voor het volledige te herfinancieren bedrag had kunnen verschaffen.

(48)

De Commissie neemt voorts nota van de verklaringen van Slovenië betreffende de aard van het eigendom van Novoles Straža. Gezien het passieve karakter en de beperkte financiële middelen van de institutionele eigenaren van Novoles Straža en het fragmentaire karakter van de overige eigenaren, accepteert de Commissie dat de onderneming niet de nodige financiële middelen van haar aandeelhouders had kunnen krijgen. Om diezelfde redenen, en rekening houdend met het feit dat geen enkele eigenaar meer dan 22 % van het aandelenkapitaal van Novoles Straža in handen heeft, is de Commissie ook van oordeel dat Novoles Straža niet van een grotere bedrijvengroep deel uitmaakt.

(49)

De Commissie aanvaardt dan ook dat Novoles Straža voor herstructureringssteun in aanmerking kwam.

(50)

De Commissie heeft in haar besluit tot inleiding van de procedure aangegeven dat niet duidelijk was hoe het herstructureringsplan Novoles Straža in staat zou stellen haar levensvatbaarheid op de lange termijn te herstellen. Dit hield vooral verband met de vijfjaars financiële prognoses die aangaven hoe de onderneming zich dankzij de herstructureringsmaatregelen waarschijnlijk zou gaan ontwikkelen. De Commissie merkte op dat Slovenië niet de informatie had verschaft die de Commissie nodig heeft om de aannames van de in het kader van het herstructureringsplan verwachte prestaties van Novoles Straža te kunnen beoordelen.

(51)

In de loop van de procedure heeft Slovenië de in de overwegingen 21 en 22 vermelde aanvullende informatie verschaft. In deze informatie wordt de grondslag voor deze aannames adequaat toegelicht. De Commissie tekent aan dat de verkoopsprognoses voor Novoles Straža thans misschien eerder optimistisch kunnen lijken, nu de sector in 2005-2006 te kampen kreeg met felle concurrentie uit het Verre Oosten, hetgeen resulteerde in een overaanbod en neerwaartse prijsdruk. Toch is niet duidelijk of deze informatie al begin 2004 bekend was. Bovendien merkte de Commissie in 2006 zelf op dat de productie en het verbruik van multiplexhout in de voorbije paar jaar aanzienlijk is gestegen, waarbij zich voor bepaalde kwaliteiten een sterke exportmarkt ontwikkelt (14). Aangezien de Commissie geen bewijs van het tegendeel heeft ontvangen waardoor de aannames van de onderneming of de eigen aannames van de Commissie ter discussie zouden komen te staan, ziet zij geen redenen om die te betwisten. Daarom vindt de Commissie dat de prognoses niet onwaarschijnlijk lijken en is haar twijfel op dat punt weggenomen.

(52)

In het besluit tot inleiding van de procedure kwam de Commissie ook tot de bevinding dat het herstructureringsplan diverse interne maatregelen bevatte die, mochten ze worden uitgevoerd, de onderneming zouden helpen een omslag te maken. Tijdens haar onderzoek heeft de Commissie informatie verkregen dat de onderneming nog niet alle geplande herstructureringsmaatregelen ten uitvoer heeft gelegd. Volgens de Sloveense autoriteiten was de reden daarvoor onder meer de vertraging bij het uitkeren van de staatssteun en het feit dat de exploitatieresultaten slechter uitvielen dan verwacht. In dat verband doet de Commissie opmerken dat in het kader van het herstructureringsplan de technische herstructurering vooral uit eigen middelen diende te worden gefinancierd. Toch was dit zwakke punt vooraf nog niet aan het licht gekomen en kon het zelfs worden gerechtvaardigd doordat de staatssteun inderdaad tot het noodzakelijke minimum beperkt diende te blijven, met name voor een lidstaat die zich aan de vooravond van de toetreding aan een dergelijk plan committeerde (15). Daarom zal de Commissie in dit bijzondere geval dit zwakke punt niet als voldoende beschouwen om het bestaan van een levensvatbaar herstructureringsplan ter discussie te stellen. Toch wil de Commissie herhalen dat steun alleen kan worden goedgekeurd indien het herstructureringsplan volledig ten uitvoer wordt gelegd (punt 43 van de richtsnoeren) en wordt gemonitord (punt 45 van de richtsnoeren).

(53)

De Commissie verwacht dan ook dat Slovenië, overeenkomstig het punt 46 van de richtsnoeren, ten minste twee monitoringverslagen indient: één betreffende 2007 tegen eind januari 2008, en één betreffende 2008 tegen eind januari 2009. Die verslagen dienen nadere informatie te bevatten over de financiële prestaties van de onderneming en over de uitgevoerde investeringen. De Commissie tekent aan dat, zelfs indien de onderneming haar levensvatbaarheid herstelt zonder alle investeringen uit te voeren, zij misschien toch een deel van de staatssteun zal moeten terugbetalen indien de geplande investeringen niet volledig worden uitgevoerd (16).

(54)

De steun is ook tot het minimum beperkt. Met name is de twijfel van de Commissie ten aanzien van de vraag of een belangrijke eigen bijdrage wordt geleverd, weggenomen. Volgens het punt 40 van de richtsnoeren dient de steun beperkt te zijn tot het strikte minimum dat noodzakelijk is voor het herstel van de levensvatbaarheid, waarbij van de begunstigde wordt verwacht dat deze uit eigen middelen een belangrijke bijdrage aan het herstructureringsplan leveren.

(55)

De verklaringen van de Sloveense autoriteiten betreffende de eigen bijdrage zijn, zoals aangegeven in de overweging 27, voldoende gedetailleerd om de Commissie in staat te stellen na te gaan of de ondernemingen in de periode 2005-2008 een aanzienlijk aantal desinvesteringen heeft uitgevoerd of zal uitvoeren dat overeenstemt met 30,5 % van de herstructureringskosten. Voorts tekent de Commissie aan dat Novoles Straža voor 8,5 % extra financiering heeft gevonden, vrij van steun.

(56)

Niettemin herhaalt de Commissie dat zij afschrijvingen niet als een eigen bijdrage kan aanvaarden omdat daarmee geen middelen aan de onderneming beschikbaar worden gesteld en zulks ook afhankelijk is van toekomstige activiteiten die het gevolg zijn van de verschafte staatssteun (17).

(57)

Daarom komt de Commissie alles samengenomen uit op een eigen bijdrage van 39 % die kan worden aangemerkt als een belangrijke bijdrage in de zin van de richtsnoeren van 1999 (18).

(58)

Bovendien is de steun ook beperkt tot het voor het herstel van de levensvatbaarheid strikt noodzakelijke minimum, aangezien de steun in wezen de dringendste herfinancieringsbehoeften dekt voor kortlopende leningen die vervallen, en de onderneming dus niet de beschikking krijgt over extra liquiditeiten.

(59)

Volgens de punten 35 en 36 van de richtsnoeren dienen maatregelen te worden genomen om de nadelige gevolgen van de staatssteun voor concurrenten zoveel mogelijk te beperken. Toch zijn volgens het punt 36 van de richtsnoeren dergelijke compenserende maatregelen niet vereist wanneer het aandeel van de begunstigde onderneming op de relevante markt verwaarloosbaar is. In die gevallen zijn compenserende maatregelen dus geen voorwaarden om steun met de gemeenschappelijke markt verenigbaar te kunnen verklaren.

(60)

De Commissie betwist de stellingen van de Sloveense autoriteiten niet dat Novoles Straža actief is op diverse productmarkten, die worden omschreven als de markten voor multiplex, stoelen en overig meubilair. Wat multiplex betreft, tekent de Commissie aan dat in een concentratiezaak een marktonderzoek grotendeels heeft bevestigd dat de verschillende soorten houtplaat zoals multiplex, hardboard, onbewerkte spaanplaat en gecoate spaanplaat, decoratief laminaat (HPL/CPL), en houten paneeldelen voor meubelen en de bouwsector, tot afzonderlijke productmarkten behoren (19).

(61)

Met het oog op de afbakening van de relevante markt heeft Slovenië de Commissie een marktstudie meegedeeld waarin de marktaandelen voor de relevante productmarkten in de EU-25 zijn vermeld. Wat dit betreft, heeft de Commissie weinig redenen om af te wijken van de aanname in voetnoot 20 van de richtsnoeren dat de relevante markt de EER is. Zij herinnert er aan dat zij voordien in een concentratiezaak (20) een aantal marktonderzoeken heeft uitgevoerd naar de Europese sector houtproducten (daaronder met name begrepen spaanplaat) en dat zij daarbij concludeerde dat de relevante markt ruimer was dan de nationale markt en ten minste grensoverschrijdend regionaal was. Dit bleek ook uit grote grensoverschrijdende handelsstromen. Dat er ook voor multiplex vergelijkbare handelsstromen bestaan, wordt bevestigd door de door de interne deskundigen van de Commissie verschafte cijfers. (Ook is de intracommunautaire uitvoer van Novoles Straža goed voor het overgrote deel van haar omzet (60 %).) Voorts bleek de grensoverschrijdende, regionale markt verband te houden met een afstand van rond 1 000 km, waarbij de afstand varieerde naar gelang de toegevoegde waarde van de producten — gecoate producten werden zelfs over een grotere afstand verhandeld dan niet-gecoate producten. Aangezien multiplex al een product van hogere kwaliteit is en de uitvoer vooral betrekking heeft op met fineer bekleed multiplex, liggen de vervoerskosten voor multiplex lager dan voor spaanplaat (en zelfs lager voor stoelen en anderen meubelen uit multiplex). Op basis van het voorgaande is de Commissie van oordeel dat de relevante markt voor de door Novoles Straža vervaardigde producten zoniet de hele EER of de EU-25 dient te omvatten, dan toch een groot deel van de EU-25.

(62)

Aangezien het marktaandeel van Novoles Straža in de EU-25 in ieder geval niet meer dan 0,13 % bedraagt, en het in beginsel niet meer dan dubbel zo groot zou zijn indien de geografische markt met de helft werd verminderd, is de Commissie van oordeel dat het marktaandeel nog steeds ver onder 1 % ligt, hetgeen, in samenhang met het feit dat de markt een groot aantal kleine en middelgrote producenten omvat, als verwaarloosbaar kan worden beschouwd (21). Bijgevolg zijn geen compenserende maatregelen nodig om te garanderen dat de staatssteun met de gemeenschappelijke markt verenigbaar is.

(63)

Tot slot heeft Slovenië de Commissie afdoende informatie verschaft over alle overige steun die de onderneming had ontvangen, om behoorlijk te kunnen nagaan of het beginsel dat steun eenmalig dient te zijn, werd nageleefd. Volgens het in de punten 48 e.v. van de richtsnoeren beschreven beginsel dat herstructureringssteun eenmalig dient te zijn, kan de Commissie geen herstructureringssteun goedkeuren ten faveure van een onderneming die voordien herstructureringssteun heeft ontvangen. De Commissie is van oordeel dat dit beginsel vereist dat rekening wordt gehouden met alle herstructureringssteun die in de tien jaar vóór de te onderzoeken steun is verleend, ongeacht of de eerste staatssteun werd verleend vooraleer de steunverlenende lidstaat tot de EU toetrad.

(64)

De Commissie tekent in de eerste plaats aan dat de onderneming in het verleden geen herstructureringssteun heeft ontvangen. Wat betreft met name de 18,1 miljoen SIT (75 000 EUR) steun die in 1999 als rentesubsidie werd verleend, is de twijfel dat het hier misschien om herstructureringssteun ging, weggenomen omdat de onderneming in die periode een A/B-rating had en dus niet als onderneming in moeilijkheden kon worden beschouwd — en de steun dus ook niet kan worden beschouwd als herstructureringssteun die een schending van de voorwaarde dat steun eenmalig dient te zijn, met zich brengt.

(65)

Voorts tekent de Commissie aan dat de Sloveense autoriteiten een materiële fout in een eerdere verklaring hebben gecorrigeerd, fout die de Commissie had overgenomen in haar besluit tot inleiding van de procedures, hetgeen betekent dat alle in die beschikking vermelde steunmaatregelen als dusdanig de-minimissteun vormen (22). Bovendien hebben de Sloveense autoriteiten verklaard dat al die steun welke vóór de toetreding was verleend, voor andere doelstellingen dan herstructurering was bestemd. Aangezien de beoordeling van die steun dus buiten de bevoegdheid van de Commissie valt en die steun, ondanks dat de onderneming in moeilijkheden verkeerde, toch geen herstructureringssteun is op grond van de richtsnoeren van 1999 (23), treedt de voorwaarde dat steun eenmalig dient te zijn, niet in werking door een van de eerder toegekende steunmaatregelen.

(66)

Op grond van het bovenstaande komt de Commissie tot de bevinding dat de betrokken steun herstructureringssteun is die voldoet aan de voorwaarden van de toepasselijke richtsnoeren, de richtsnoeren reddings- en herstructureringssteun van 1999. Daarom concludeert de Commissie dat, ondanks dat Slovenië de herstructureringssteun ten gunste van Novoles Straža in strijd met artikel 88, lid 3, van het EG-Verdrag ten uitvoer heeft gelegd, de staatssteun verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt,