15.12.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 347/1

(1)

In Verordening (EU) nr. 531/2012 wordt het concept van de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten geïntroduceerd. Allereerst legt artikel 4, lid 1, van Verordening (EU) nr. 531/2012 binnenlandse aanbieders de verplichting op hun klanten toegang te bieden tot gereguleerde gespreks-, sms- en dataroamingdiensten die gebundeld worden aangeboden door ongeacht welke alternatieve roamingaanbieder. Voorts mogen binnenlandse aanbieders en roamingaanbieders op grond van de bepalingen inzake afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten zoals vastgesteld in artikel 4, lid 1, niet verhinderen dat de klant toegang heeft tot gereguleerde dataroamingdiensten die rechtstreeks door een alternatieve roamingaanbieder op het bezochte netwerk worden verleend.

(2)

Met het oog op een consistente en gelijktijdige invoering in de gehele Unie van de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten moet de Commissie krachtens Verordening (EU) nr. 531/2012 door middel van uitvoeringshandelingen gedetailleerde voorschriften vaststellen inzake de informatieverplichtingen met betrekking tot de mogelijkheid voor roamingklanten om een alternatieve roamingaanbieder te kiezen en inzake een technische oplossing voor de uitvoering van de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten.

(3)

Overeenkomstig artikel 5, lid 4, van Verordening (EU) nr. 531/2012 kan de technische oplossing om de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten uit te voeren, erin bestaan dat gebruik wordt gemaakt van een of meer technische oplossingen om te voldoen aan alle in artikel 5, lid 3, van Verordening (EU) nr. 531/2012 vastgestelde criteria. Wanneer met slechts één technische oplossing niet aan al deze criteria kan worden voldaan, kunnen verschillende technische oplossingen nodig zijn. Deze verordening moet gedetailleerde regels vaststellen voor deze technische oplossing met inbegrip van de voorwaarden waaraan binnenlandse aanbieders moeten voldoen om netwerkelementen te exploiteren en verwante diensten aan te bieden met betrekking tot elke technische oplossing, om de toegang tot deze faciliteiten te kunnen waarborgen, zodat alternatieve roamingaanbieders afzonderlijke roamingdiensten kunnen aanbieden en de overschakeling tussen donor- en ontvangende aanbieders van roaming mogelijk wordt.

(4)

Tegelijkertijd zou het met deze technische oplossing mogelijk moeten worden de in artikel 4, lid 1, van Verordening (EU) nr. 531/2012 bedoelde verplichtingen na te komen. De technische oplossing moet er dan ook voor zorgen dat klanten toegang kunnen krijgen tot gespreks-, sms- en dataroamingdiensten die gebundeld worden aangeboden door ongeacht welke alternatieve roamingaanbieder en dat roamingaanbieders voldoen aan de verplichting niet te verhinderen dat de binnenlandse klant toegang heeft tot gereguleerde dataroamingdiensten die rechtstreeks door een alternatieve roamingaanbieder worden aangeboden op een bezocht netwerk.

(5)

Momenteel worden alle retailroamingdiensten door de binnenlandse aanbieder samen met binnenlandse mobiele communicatiediensten aangeboden. Verordening (EU) nr. 531/2012 biedt de roamingklant de mogelijkheid een alternatieve roamingaanbieder te kiezen voor gereguleerde roamingdiensten die gebundeld worden aangeboden en deze roamingdiensten los van binnenlandse mobiele diensten aan te kopen. De roamingklant sluit in dat geval een contract met een alternatieve roamingaanbieder voor de levering van deze diensten.

(6)

De afzonderlijke verkoop van roamingdiensten kan via verschillende technische oplossingen gebundeld worden aangeboden, bijvoorbeeld via een dual International Mobile Subscriber Identity (IMSI)) (twee afzonderlijke IMSI’s op dezelfde simkaart) of door één IMSI (waarbij de binnenlandse en de roamingaanbieders één IMSI delen). Bij dual IMSI kan de alternatieve roamingaanbieder een tweede profiel van de roamingklant op de simkaart gebruiken voor de verkoop van gereguleerde roamingdiensten, terwijl de binnenlandse aanbieder gewoon het eerste profiel kan blijven gebruiken voor de verkoop van binnenlandse diensten en eventueel niet-gereguleerde roamingdiensten. Bij de technische oplossing die gebruik maakt van één IMSI worden de afzonderlijke roamingdiensten technisch gezien nog steeds verstrekt door de binnenlandse aanbieder en fungeert deze als gastnetwerk voor de alternatieve roamingaanbieder. De afzonderlijke roamingdiensten worden de alternatieve roamingaanbieder aangeboden op wholesalebasis en deze verkoopt de diensten op retailniveau door aan de roamingklant. Bij de basisversie gaat het alleen om wederverkoop. Deze technische oplossing kan eventueel nog worden uitgebreid met een mogelijkheid waarbij de andere roamingaanbieder zelf kan bepalen welke bezochte netwerken bij voorkeur moeten worden gebruikt en hij kortingen kan verlangen op de wholesaleroamingdiensten die bij exploitanten van mobiele gastnetwerken (MNO) op grond van wholesale-overeenkomsten met exploitanten van bezochte netwerken of wholesaleaankoopgroeperingen zijn aangekocht.

(7)

Overeenkomstig artikel 5, lid 1, van Verordening (EU) nr. 531/2012 moet de toegang tot de netwerkelementen en -diensten die nodig zijn voor de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten kosteloos zijn. Artikel 5, lid 1, is dan ook niet van toepassing op de tarificatie van eventuele aanvullende diensten die verdergaan dan strikt noodzakelijk is voor de afzonderlijke verkoop van gereguleerde roamingdiensten. De toegang tot de faciliteiten en ondersteunende diensten die nodig zijn voor de afzonderlijke verkoop van gereguleerde roamingdiensten omvat ook de faciliteiten en diensten die nodig zijn voor het overschakelen van een klant.

(8)

Het Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie (Berec) heeft de oplossingen om afzonderlijke roamingdiensten uit te voeren grondig onderzocht (2). Volgens het Berec zijn er aanzienlijke kosten verbonden aan de ontwikkeling en normalisering van dual IMSI en zou de invoering ervan leiden tot een forse stijging van de retailprijzen. Omdat deze technische oplossing bovendien een aanpassing vergt van de huidige simkaarten met het oog op dual IMSI-functionaliteit, is de technische oplossing waarbij gebruik wordt gemaakt van dual IMSI geen kosteneffectieve en consumentvriendelijke optie voor de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten.

(9)

De technische oplossing waarbij gebruik wordt gemaakt van enkele IMSI, lijkt in het licht van de in artikel 5, lid 3, van Verordening (EU) nr. 531/2012 uiteengezette criteria daarentegen meer aangewezen. In de eerste plaats kan bij de uitvoering van alle technische oplossingen, met inbegrip van de technische oplossing waarbij gebruik wordt gemaakt van enkele IMSI, worden voldaan aan de criteria h), i), j), k) van artikel 5, lid 3. In de tweede plaats is de technische oplossing met enkele IMSI consument- en gebruiksvriendelijk omdat er technisch niets verandert aan de levering van de roamingdienst en de consument er in het gebruik niets van zou merken. In de derde plaats zijn de uitvoeringskosten van enkele IMSI lager dan die voor dual IMSI en is voor deze optie geen uitgebreide normalisering nodig. Voorts bestaan er volgens het BEREC geen knelpunten bij de invoering van enkele IMSI.

(10)

De technische oplossing met enkele IMSI zou nog doelmatiger kunnen zijn voor de concurrentie als alternatieve roamingaanbieders zelf kunnen kiezen naar welk bezocht netwerk ze het roamingverkeer willen sturen. De invoering van regelingen in verband met verkeerssturing voor een uitgebreidere technische oplossing met enkele IMSI zou echter alleen gerechtvaardigd zijn indien de hiermee verband houdende kosten in de juiste verhouding staan tot de verwachte voordelen voor de vrije marktwerking. Tot dusverre is niet aangetoond dat dergelijke regelingen vóór 1 juli 2014 tegen redelijke kosten kunnen worden ingevoerd. In dit stadium wordt de technische oplossing met enkele IMSI in de vorm van de wederverkoop van roaming dan ook toereikend geacht om te voldoen aan alle criteria van artikel 5, lid 3, met uitzondering van b) en e), waaraan slechts gedeeltelijk wordt voldaan.

(11)

Noch de technische oplossing met dual IMSI noch die met enkele IMSI of de uitbreidingen daarvan voldoen aan alle criteria van artikel 5, lid 3, van Verordening (EU) nr. 531/2012. Met geen van deze opties kunnen binnenlandse en roamingaanbieders de hen opgelegde verplichtingen nakomen, namelijk dat zij niet mogen verhinderen dat de klant toegang heeft tot gereguleerde dataroamingdiensten die rechtstreeks op het bezochte netwerk worden aangeboden door een alternatieve roamingaanbieder. Ten minste één van de technische oplossingen van de technische oplossing moet echter de mogelijkheid bieden deze verplichting na te komen omdat dit één van de verplichtingen is die is opgelegd in artikel 4, lid 1, van die verordening.

(12)

Bij de bestaande uitvoering en configuratie van thuisnetwerken worden dergelijke lokale dataroamingdiensten wel verhinderd. Om te kunnen voldoen aan de eisen van Verordening (EU) nr. 531/2012 is dan ook een tweede technische oplossing nodig. Om de lokale dataroamingdiensten los te koppelen van de binnenlandse bundel, mag niet worden verhinderd dat exploitanten van bezochte netwerken dataverkeer van de roamingklant technisch verwerken of deze diensten op retailniveau verlenen.

(13)

Anderzijds kan met de technische oplossing met één IMSI niet tegen normale mededingingsvoorwaarden tegemoet worden gekomen aan alle categorieën van de vraag van de consumenten, zoals bijvoorbeeld een intensief gebruik van datadiensten. wholesaleplafonds voor dataroamingdiensten zijn namelijk niet alleen op de kosten gebaseerd en zullen na 2014 ondanks een verwachte daling van de wholesalekosten niet omlaag gaan, zodat het niet waarschijnlijk is dat alternatieve roamingaanbieders die op wholesaledataroamingdiensten zijn aangewezen, gebruikers retaildataroamingdiensten voor intensief gebruik kunnen bieden tegen die prijzen die in vergelijking met het prijsniveau voor binnenlandse mobiele datadiensten aantrekkelijk zijn. Met een technische oplossing waarbij de verplichting voor binnenlandse en roamingaanbieders wordt nageleefd om niet te verhinderen, dat klanten toegang hebben tot gereguleerde dataroamingdiensten die rechtstreeks door een alternatieve roamingaanbieder op het bezochte netwerk worden aangeboden, krijgen alternatieve roamingaanbieders de mogelijkheid lokale dataroamingdiensten aan te bieden, dat wil zeggen dataroamingdiensten die niet afhankelijk zijn van een wholesaledataroamingdienst.

(14)

Retaildataroamingdiensten worden momenteel door binnenlandse aanbieders aangeboden op basis van wholesale-overeenkomsten met de exploitanten van bezochte netwerken. Dataroamingverkeer wordt over het radiotoegangsnetwerk van de exploitant van het bezochte netwerk verstuurd en ontvangen en tussen het bezochte en het thuisnetwerk verstuurd (routed). De exploitant van het thuisnetwerk zorgt voor de verbinding naar de internetdienst en brengt de roamingklant de kosten voor dataroaming in rekening. Met de bestaande gsm/gprs-, edge- en umts-normen is het nu al mogelijk voor een exploitant van een bezocht netwerk om het dataroamingverkeer technisch te verwerken en te zorgen voor de verbinding met de internetdienst zonder de noodzaak van routing tussen het thuis- en het bezochte netwerk. Het is in deze sector echter nog steeds gebruikelijk dat de exploitant van het thuisnetwerk de klant de kosten voor dataroaming in rekening brengt, terwijl de exploitant van het bezochte netwerk het verkeer voor de exploitant van het thuisnetwerk als een wholesaledienst verwerkt.

(15)

De verplichting om lokale dataroamingdiensten niet te verhinderen, kan op verschillende manieren worden nageleefd. Basiseisen zijn de uitvoering en activering van de verwerking van dataroamingverkeer in het bezochte netwerk en de verplichting dat de manuele of automatische selectie van een bezocht netwerk niet mag worden verhinderd. Deze eisen kunnen eventueel worden uitgebreid met wijziging van de verkeerssturingelementen om ervoor te zorgen dat een actieve lokale dataroamingsessie niet wordt onderbroken en met specifieke faciliteiten om roamingklanten te helpen bij de keuze van een bezocht netwerk of ter ondersteuning van automatische selectie van bezochte netwerken. Met dergelijke basisverplichtingen moet het mogelijk worden verschillende bedrijfsmodellen te ontwikkelen om lokale dataroamingdiensten te verstrekken op tijdelijke of permanente basis.

(16)

Een roamingklant kan op reis in het buitenland een lokale mobiele netwerkexploitant in het desbetreffende land kiezen voor de rechtstreekse levering van retaildataroamingdiensten, indien dergelijke diensten in het bezochte land worden aangeboden en er een roamingovereenkomst is tussen de exploitant van het bezochte netwerk en de exploitant van het binnenlandse netwerk. Gezien de tijdelijke aard van deze dienst is de configuratie van het netwerk of de eindapparatuur niet permanent en wordt het oorspronkelijke roaminggedrag hersteld wanneer de lokale dataroamingdienst niet langer wordt gebruikt. Voor de gebruikers is dit een vergelijkbare situatie met die van draadloze lokale netwerken zoals wifi die momenteel door tal van laptop-, smartphone- of tabletgebruikers in het buitenland gebruikt worden. Gespreks-, sms- en andere verwante roamingdiensten worden zoals gebruikelijk door de exploitant van het thuisnetwerk verleend, behalve wanneer de roamingleverancier op het bezochte netwerk deze diensten eveneens aanbiedt.

(17)

Voor permanente lokale dataroamingdiensten moet de roamingklant een contract sluiten met een aanbieder van lokale dataroamingdiensten en niet met een roamingaanbieder die gebruik maakt van een thuisnetwerk. In dit geval zou een alternatieve roamingaanbieder, bijvoorbeeld een mobielenetwerkexploitant of een wederverkoper, roamingklanten permanent lokale dataroamingdiensten en de vereiste technische ondersteuning (in de vorm van specifieke toepassingen of soortgelijke middelen) leveren in één of meer landen op basis van zijn netwerkdekking en/of de netwerkdekking van MNO’s waarmee in elk land overeenkomsten zijn gesloten voor wederverkoop.

(18)

Hoewel de meest elementaire commerciële aanbiedingen wellicht niet optimaal beantwoorden aan de eis voor gebruiksvriendelijkheid, omdat de roamingklant de instellingen van zijn toestel bijvoorbeeld moet wijzigen of een code moet sms'en om de dienst te activeren en het bezochte netwerk te selecteren, zullen aanbieders van lokale dataroamingdiensten, producenten van apparatuur en aanbieders van toepassingen of andere actoren bij stijgende belangstelling voor deze dienst zeer waarschijnlijk meer gebruiksvriendelijke, op de markt gebaseerde oplossingen ontwikkelen. Lokale dataroamingdiensten worden als gebruiksvriendelijk beschouwd, omdat de klant direct kan kiezen of hij al dan niet gebruik wenst te maken van lokale dataroamingdiensten. Alternatieve roamingaanbieders kunnen met lokale dataroamingdiensten bovendien gebruikmaken van hun eigen infrastructuur of van commerciële overeenkomsten voor dataroaming, bijvoorbeeld door wederverkoopregelingen of permanente lokale dataroamingdiensten in verschillende landen. Volgens het Berec kunnen lokale dataroamingdiensten redelijk snel worden uitgevoerd en zijn zij kosteneffectief omdat, in verhouding tot de feitelijke uitrol van lokale dataroamingdiensten, het grootste deel van de kosten bij de alternatieve aanbieders ontstaat. Interoperabiliteit vormt geen probleem, omdat de normen voor de manier waarop dataverkeer in het bezochte netwerk moet worden verwerkt, al bestaan. De technische oplossing om toegang mogelijk te maken tot lokale dataroamingdiensten voldoet derhalve aan alle criteria van artikel 5, lid 3, van Verordening (EU) nr. 531/2012, met uitzondering van de criteria b) en e), waaraan slechts ten dele wordt voldaan.

(19)

De technische oplossing die de toegang tot lokale dataroamingdiensten mogelijk maakt, heeft alleen betrekking op de toegang tot dataroamingdiensten. Deze oplossing voldoet derhalve niet volledig aan criterium e) van artikel 5, lid 3, van Verordening (EU) nr. 531/2012. Ook aan criterium b) wordt slechts ten dele voldaan, omdat waarschijnlijk alleen datagebruikers zullen worden aangetrokken door toegang tot lokale dataroamingdiensten.

(20)

De technische oplossing waarbij beide technische uitvoeringen, namelijk de technische uitvoering met één IMSI in de vorm van een wederverkooproamingdienst en de technische uitvoering waarbij toegang wordt geboden tot lokale dataroamingdiensten op een bezocht netwerk, voldoet aan alle criteria van artikel 5, lid 3, van Verordening (EU) nr. 531/2012. Hoewel noch de technische uitvoering met één IMSI, noch die welke toegang biedt tot lokale dataroamingdiensten, op zich zelf volledig voldoen aan criteria b) en e), vullen zij elkaar aan en voldoen zij alleen in combinatie met elkaar aan de criteria b) en e).

(21)

Overeenkomstig artikel 4, lid 2, van Verordening (EU) nr. 531/2012 vindt de overschakeling van een klant naar een andere roamingaanbieder onverwijld plaats, en in ieder geval binnen de kortst mogelijke termijn in het kader van de technische oplossing die is gekozen voor de uitvoering van de afzonderlijke verkoop van gereguleerde roamingdiensten op retailniveau. Wat de technische uitvoering met één IMSI betreft, zoals de verandering van aanbieder voor binnenlandse diensten, is, nadat het contract met de alternatieve roamingaanbieder is gesloten, geen verdere interactie met de gebruiker nodig. Met deze technische oplossing kan de overschakeling plaatsvinden binnen eenzelfde termijn als die voor de overschakeling van binnenlandse diensten, oftewel één werkdag. Wanneer overschakeling naar en van een alternatieve roamingaanbieder meer tijd in beslag neemt dan overschakeling tussen binnenlandse diensten, dan moet dit in het geval van de technische oplossing met één IMSI worden beschouwd als een onnodige vertraging, omdat er geen onderliggende technische redenen zijn die een dergelijke tijdsoverschrijding rechtvaardigen. In geval van een technische oplossing die toegang mogelijk maakt tot lokale dataroamingdiensten, is het de bedoeling dat roamingklanten vlak voor zij gebruik willen maken van de lokale dataroamingdienst, zelf de alternatieve roamingaanbieder kiezen. Met deze technische oplossing kan, nadat met de ontvangende roamingaanbieder een contract is afgesloten, de overschakeling naar of tussen aanbieders van lokale dataroamingdiensten onverwijld plaatsvinden.

(22)

Voor een gecoördineerde technische uitvoering van afzonderlijke roamingdiensten is samenwerking en coördinatie tussen de marktspelers, het Berec en de Commissie noodzakelijk. Er moet met name een gecoördineerde aanpak worden ontwikkeld om de relevante technische interfaces te kunnen bepalen en te zorgen voor een degelijke tenuitvoerlegging van die interfaces, zodat de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten in de Unie consistent en gelijktijdig kan worden uitgevoerd. Een platform van deze bedrijfssector dat open staat voor alle marktdeelnemers zou als een nuttig forum kunnen fungeren voor dergelijke coördinatie.

(23)

Om de afzonderlijke verkoop van gereguleerde retailroamingdiensten tijdig te kunnen uitvoeren, mogen ondernemingen niet afwijzend staan ten opzichte van het testen van technische interfaces vóór de commerciële uitrol van retailroamingdiensten door alternatieve roamingaanbieders voor 1 juli 2014.

(24)

Overeenkomstig overweging 38 van Verordening (EU) nr. 531/2012 zou het Berec in samenwerking met de relevante belanghebbenden richtsnoeren moeten ontwikkelen met betrekking tot de technische elementen die nodig zijn om de afzonderlijke verkoop van roamingdiensten mogelijk te maken.

(25)

Artikel 4, lid 4, van Verordening (EU) nr. 531/2012 omvat algemene bepalingen over de manier en het moment waarop klanten geïnformeerd moeten worden over de mogelijkheid een alternatieve roamingaanbieder te kiezen. De inhoud van de informatie en de manier waarop deze kan worden meegedeeld aan een consument moeten verder worden uitgewerkt, zodat de consument makkelijker een gefundeerde keuze kan maken. Om consumenten meer bewust te maken van de roamingmarkt, moeten alle beschikbare middelen worden ingezet om hen te helpen de voordelen van open markten te benutten.

(26)

Om ervoor te zorgen dat alle gebruikers kunnen profiteren van alternatieve aanbiedingen, moeten binnenlandse aanbieders ervoor zorgen dat klanten met contracten die na 1 juli 2014 worden afgesloten of verlengd, te allen tijde kunnen overschakelen naar een andere roamingaanbieder zonder dat de donoraanbieder van roaming hiervoor kosten in rekening brengt.

(27)

Roamingaanbieders, met inbegrip van alternatieve roamingaanbieders die lokale dataroamingdiensten bieden, moeten overeenkomstig artikel 15 van Verordening (EU) nr. 531/2012 voor de door hen geleverde datadiensten zorgen voor transparantie en preventieve mechanismen. Roamingaanbieders moeten hun roamingklanten met het oog op transparantie bovendien informatie verstrekken over de diensten die eventueel niet beschikbaar zijn wanneer zij gebruikmaken van lokale dataroamingdiensten, zoals merkgebonden, door het binnenlandse netwerk verstrekte diensten.

(28)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Comité voor communicatie,

a)

faciliteiten die nodig zijn voor de procedure om overeenkomstig lid 5, van roamingaanbieder te veranderen;

b)

faciliteiten die verband houden met het verstrekken van informatie, zoals de locatiegegevens van de klant en klantgegevensbestanden voor ondersteunende diensten voor de facturering die nodig zijn om roamingdiensten te kunnen leveren;

c)

faciliteiten die nodig zijn om ervoor te zorgen dat de maximumbedragen voor de specifieke gebruiksperiode voor dataroamingdiensten in overeenstemming met artikel 15 van Verordening (EU) nr. 531/2012 niet worden overschreden.

a)

faciliteiten die nodig zijn om ervoor te zorgen dat de roamingklant telkens kan overschakelen van een roamingaanbieder die gebruikmaakt van een thuisnetwerk naar een alternatieve aanbieder van lokale dataroamingdiensten om overeenkomstig lid 4 gebruik te maken van dataroamingdiensten;

b)

faciliteiten om toegangsprofielen van gebruikers te kunnen opstellen voor het EU-internet APN in het thuisnetwerk en voor een mechanisme in het thuisnetwerk dat de verwerking van dataroamingverkeer in het bezochte net, routing van dataroamingverkeer naar de alternatieve roamingaanbieder die geselecteerd is en de levering op retailniveau van de dataroamingdienst door de exploitant van het bezochte netwerk voor de toegangsprofielen van gebruikers, mogelijk maakt;

c)

faciliteiten die ervoor zorgen dat verkeerssturing, netwerkblokkering of andere mechanismen die in het thuisnetwerk worden toegepast, niet verhinderen dat gebruikers het bezochte netwerk selecteren voor lokale dataroamingdiensten;

d)

faciliteiten die ervoor zorgen dat de verbinding van de gebruiker met het bezochte netwerk dat hij voor lokale dataroamingdiensten heeft geselecteerd, niet wordt verbroken door verkeerssturing of andere door het thuisnetwerk toegepaste mechanismen.

a)

details over de stappen die roamingklanten moeten nemen om over te stappen naar of tussen alternatieve roamingaanbieders;

b)

de mogelijkheid om te allen tijde en kosteloos over te stappen naar of tussen alternatieve roamingaanbieders;

c)

de veranderingen die bestaande contractuele voorwaarden zullen ondergaan en die ervoor moeten zorgen dat de donoraanbieder van roaming de klant geen kosten in rekening brengt voor de overstap;

d)

de duur van de overstap naar of tussen alternatieve roamingaanbieders;

e)

een herinnering dat de nieuwe binnenlandse aanbieder, wanneer van binnenlandse aanbieder wordt veranderd, niet verplicht is de roamingdiensten te ondersteunen die door een specifieke alternatieve roamingaanbieder worden geleverd, te ondersteunen;

f)

wanneer een nieuw contract wordt afgesloten of een bestaand contract wordt verlengd, bevestigen klanten uitdrukkelijk dat zij in kennis zijn gesteld van de mogelijkheid een alternatieve roamingaanbieder te kiezen.