26.1.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 26/30

(1)

Overeenkomstig artikel 3, lid 10, van Uitvoeringsbesluit 2011/344/EU (2) van de Raad heeft de Commissie samen met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en in contact met de Europese Centrale Bank (ECB) voor de zesde maal beoordeeld welke vorderingen de Portugese autoriteiten maken bij de uitvoering van de maatregelen van het economisch en financieel aanpassingsprogramma (het „programma”), hoe doeltreffend deze zijn en welk economisch en sociaal effect ze sorteren.

(2)

Naar verwachting zal de bedrijvigheid, na een sterke daling met 3 % in reële termen in 2012, vanaf de tweede helft van 2013 een geleidelijk herstel vertonen met kwartaalgroeicijfers die weer positief uitvallen. Daarna zal het economisch herstel in 2014 nog verder aantrekken, ondanks risico’s voor de macro-economische vooruitzichten. Hierbij kan men denken aan mogelijk tegenvallende binnenlandse consumptie en een situatie waarin het economisch klimaat in een aantal andere eurolanden sterker verslechtert dan verwacht, waarvan Portugal de gevolgen zal ondervinden.

(3)

Ondanks een aantal risico’s wordt vastgehouden aan het beoogde begrotingstekort van 5 % van het bruto binnenlands product (bbp) in 2012. Terwijl de uitvoering van de begroting aan de uitgavenzijde nog volgens plan verloopt, blijven de ontvangsten tot oktober achter bij de al neerwaarts bijgestelde streefcijfers. Thans worden aanvullende bezuinigingsmaatregelen ter grootte van 0,3 % van het bbp ten uitvoer gelegd om de tekortdoelstelling te halen, maar er bestaat enige onzekerheid over de uiteindelijke opbrengst ervan. Tot slot wordt door de statistische instanties nog bekeken of de verkoop van de luchthavenconcessie, die volgens de ramingen 0,7 % van het bbp moet opleveren, kan worden behandeld als een tekortreducerende transactie.

(4)

De begrotingswet van 2013, die op 27 november 2012 is goedgekeurd, bevat discretionaire maatregelen ter grootte van meer dan 3 % van het bbp, die ervoor moeten zorgen dat het voor 2013 beoogde tekort van 4,5 % van het bbp wordt gehaald. Aan de uitgavenzijde van de begroting wordt de loonsom in de publieke sector fors gereduceerd door een inkrimping van het personeelsbestand in combinatie met een verlaging van de vergoedingen voor overwerk en van andere vergoedingen. De rationaliseringsinspanningen in de gezondheidszorg, de staatsbedrijven en de publiek-private partnerschappen (PPP’s) worden geïntensiveerd, terwijl de sociale uitgaven verder worden gestroomlijnd. Aan de ontvangstenzijde voorziet de begroting voor 2013 in een ingrijpende herstructurering van de inkomstenbelasting waarbij het aantal schijven wordt verminderd en het gemiddelde belastingtarief wordt opgetrokken tot Europese normen terwijl aan de progressiviteit van het stelsel wordt vastgehouden en belastingvoordelen worden afgebouwd. Daarnaast worden een extra heffing van 3,5 % voor het deel van het belastbaar inkomen dat boven het minimumloon ligt, en een solidariteitsheffing van 2,5 % op inkomens van meer dan 80 000 EUR en van 5 % op inkomens van meer dan 250 000 EUR ingevoerd. De opbrengsten uit de vennootschapsbelasting stijgen door onder meer een beperking van de renteaftrek, door een verlaging van de ondergrens van het hoogste winsttarief en door een wijziging van de methodiek voor bijzondere vooruitbetalingen aan ondernemingen die onder de groepsbelasting vallen. Ook bevat de begroting voor 2013 wijzigingen in de indirecte belastingheffing, en met name een verhoging van de accijnzen op tabak, alcohol en aardgas, een verbreding van de heffingsgrondslag voor de vastgoedbelasting na een hertaxatie van het vastgoed, en de invoering van een belasting op financiële transacties. Voorts stijgen de sociale bijdragen, die voortaan ook worden geheven op aanvullende betalingen aan overheidswerknemers en op werkloosheidsuitkeringen.

(5)

Uitgaande van de begrotingsmaatregelen voor 2013 zijn de ontvangstenstijgingen goed voor 80 % van de budgettaire aanpassing en komt de resterende 20 % uit uitgavenbeperkingen (waarbij al rekening is gehouden met de gevolgen van de herinvoering van de 13e maand in de publieke sector en van de factor 1,1 bij de maandelijkse pensioenen, zulks naar aanleiding van het besluit van het constitutionele hof). Aangezien risico’s verbonden zijn aan het feit dat de aanpassing vooral aan de ontvangstenzijde plaatsvindt, werken de Portugese autoriteiten aan noodmaatregelen ter grootte van 0,5 % van het bbp, die in werking zullen treden mochten die risico’s zich daadwerkelijk voordoen. Deze maatregelen bestaan voornamelijk in bezuinigingen op de uitgaven, en in het bijzonder in verdere verlagingen van de loonkosten, en worden begin 2013, dus vóór de zevende beoordeling, verder uitgewerkt.

(6)

De budgettaire aanpassing wordt geschraagd door allerlei structurele hervormingen om de overheidsuitgaven steviger onder controle te krijgen en de inning van de ontvangsten te verbeteren. Zo is het de bedoeling om een ingrijpende hervorming van het begrotingskader door te voeren op basis van de beste praktijken op het gebied van de begrotingsprocedures en het begrotingsbeheer. Het systeem voor de uitoefening van controle op nieuwe verplichtingen begint vruchten af te werpen, maar de toepassing ervan moet goed worden gemonitord om ervoor te zorgen dat de verplichtingen in overeenstemming blijven met de financiering. De hervormingen in het overheidsapparaat, die al forse besparingen hebben opgeleverd, lopen gewoon door. De voornaamste hervormingen om het ontvangstenbeheer te herstructureren, naderen hun voltooiing, en de autoriteiten werken aan een nauwlettendere monitoring en aan een betere naleving van de regels op dit gebied. De heronderhandelingen over de PPP’s zijn van start gegaan en voor 2013 en daarna wordt gerekend op aanzienlijke besparingen. Verwacht wordt dat de staatsbedrijven eind van 2012 gemiddeld genomen een operationeel evenwicht bereiken. De hervormingen in de gezondheidszorg leveren ook flinke besparingen op en liggen nog in grote lijnen op koers.

(7)

Er is een begin gemaakt met een grondige evaluatie van de uitgaven om de doelmatigheid en het nut van de publieke dienstverlening te verhogen en tegelijk besparingen van circa 4 miljard EUR, ofwel 2,5 % van het bbp, op de uitgaven te realiseren. In dit verband is het de bedoeling om overlappingen van publiekesectorfuncties en -entiteiten terug te dringen en middelen te herbestemmen voor groeivriendelijke uitgavengebieden. Uiterlijk eind februari 2013 moeten de maatregelen zijn ingevuld en gekwantificeerd en moet het tijdschema voor de uitvoering ervan zijn uitgewerkt. Het stabiliteitsprogramma 2013 zal nadere informatie verschaffen over de budgettaire consolidatieplannen voor de middellange termijn.

(8)

Op basis van de huidige Commissieprognoses voor de nominale bbp-groei (– 1,0 % in 2011, – 2,7 % in 2012, 0,3 % in 2013 en 2 % in 2014) en de begrotingsdoelstellingen van 5 % van het bbp in 2012, 4,5 % in 2013 en 2,5 % in 2014 geeft de schuldquote de volgende ontwikkeling te zien: 108,1 % in 2011, 120 % in 2012, 122,2 % in 2013 en 122,3 % in 2014. De schuldquote stabiliseert zich dus vanaf 2012 en wordt na 2014 op een neerwaarts traject gebracht, ervan uitgaande dat het tekort verder wordt teruggedrongen. De schulddynamiek wordt beïnvloed door diverse transacties „onder de streep”, zoals aanzienlijke aankopen van financiële activa, met name voor een mogelijke herkapitalisatie van banken en voor de financiering van staatsbedrijven, alsmede verschillen tussen rentebetalingen op transactiebasis en op kasbasis.

(9)

De kapitaalverhogingsoperatie van 8,2 miljard EUR is bijna afgerond en stelt de deelnemende banken in staat om aan de door de Europese Bankautoriteit voorgeschreven kapitaalbuffers te voldoen en de voor het einde van 2012 vastgestelde doelstelling van een Tier 1-kernkapitaalratio van 10 % te halen. De indicatieve doelstelling van 120 % voor de ratio kredieten/deposito’s eind 2014 wordt waarschijnlijk gehaald nu een aantal banken al onder de drempel zit. De inspanningen om de financieringsbronnen voor het bedrijfsleven te diversificeren, worden geïntensiveerd. Thans wordt de laatste hand gelegd aan de rechtsbesluiten inzake de afwikkeling van banken, inclusief de herstelplannen, de brugbanken en een afwikkelingsfonds.

(10)

Er is verdere vooruitgang geboekt op het gebied van de structurele hervormingen die gericht zijn op een verhoging van de groei en het concurrentievermogen. Naast een actiever arbeidsmarktbeleid willen de autoriteiten de ontslagvergoedingen verlagen om de arbeidsmarkt flexibeler te maken en de werkgelegenheid te bevorderen. De tenuitvoerlegging van de actieplannen inzake het secundair onderwijs en de beroepsopleiding ligt over het geheel genomen op schema.

(11)

De omzetting van de Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 betreffende diensten op de interne markt (3), waarbij de toetredingsdrempels worden verlaagd en de concurrentie en de bedrijvigheid worden gestimuleerd door het in de verschillende economische regelingen gemakkelijker te maken voor nieuwe partijen om de markt te betreden, verloopt in een goed tempo. Ook worden de vergunningsprocedures en andere administratieve formaliteiten op uiteenlopende economische gebieden als het milieu en de ruimtelijke ordening, landbouw en plattelandsontwikkeling, de industrie en de geologie, vereenvoudigd. Er wordt gewerkt aan een kaderwet met de voornaamste beginselen inzake de werking van de voornaamste nationale regelgevende instanties, die een grote mate van onafhankelijkheid en autonomie zullen krijgen.

(12)

De hervormingen van het rechtssysteem liggen nog steeds op schema. De achterstand in de behandeling van rechtszaken is verder verkleind en bredere hervormingen als de geografische reorganisatie van de rechtbankdistricten en de hervorming van het wetboek burgerlijk procesrecht, vorderen gestaag.

(13)

Elke bij het onderhavige besluit vereiste maatregel draagt bij tot het herstel van een gezonde economische en financiële situatie in Portugal en van zijn vermogen om zichzelf op de markten te financieren.

(14)

In het licht van deze ontwikkelingen moet Besluit 2011/344/EU worden gewijzigd,

1)

Lid 7 wordt vervangen door:

„7.   In lijn met de bepalingen van het memorandum van overeenstemming neemt Portugal in de loop van 2013 de volgende maatregelen:

2)

Lid 9 wordt vervangen door:

„9.   Teneinde het vertrouwen in de financiële sector te herstellen, zorgt Portugal voor een toereikende herkapitalisatie van zijn banksector en een ordelijke afbouw van de schuldhefboom. In dat verband legt Portugal de met de Commissie, de ECB en het IMF overeengekomen strategie voor de Portugese banksector ten uitvoer, zodat de financiële stabiliteit wordt gevrijwaard. Portugal neemt in het bijzonder de volgende maatregelen: