(1)

Het Fiscalis 2020-programma, dat is vastgesteld bij Verordening (EU) nr. 1286/2013 van het Europees Parlement en de Raad (3) en wordt uitgevoerd door de Commissie in samenwerking met de lidstaten en geassocieerde landen, alsmede de voorlopers van dat programma, hebben de samenwerking tussen de belastingautoriteiten in de Unie aanzienlijk vergemakkelijkt en versterkt. De meerwaarde van die programma’s, onder meer voor de bescherming van de financiële en economische belangen van de lidstaten en de belastingplichtigen, wordt door de belastingautoriteiten van de deelnemende landen onderkend. Aan de uitdagingen van het komende decennium kan slechts het hoofd worden geboden als de lidstaten verder kijken dan de grenzen van hun eigen bestuursgebieden en nauw samenwerken met hun tegenhangers.

(2)

Het Fiscalis 2020-programma biedt de lidstaten een Uniekader waarbinnen zij samenwerkingsactiviteiten kunnen ontplooien. Dat kader is kosteneffectiever dan wanneer elke lidstaat afzonderlijk zijn eigen samenwerkingskader op bilaterale of multilaterale basis zou opzetten. Het is derhalve passend de voortzetting van het Fiscalis 2020-programma te waarborgen door op hetzelfde gebied een nieuw programma, het Fiscalis-programma (het “programma”), vast te stellen.

(3)

Door te voorzien in een actiekader dat de interne markt ondersteunt, het concurrentievermogen van de Unie bevordert en de financiële en economische belangen van de Unie en haar lidstaten beschermt, moet het programma helpen om: het belastingbeleid en de uitvoering van het Unierecht met betrekking tot belastingen te ondersteunen; belastingfraude, belastingontduiking, agressieve belastingplanning en dubbele niet-belastingheffing te voorkomen en te bestrijden; onnodige administratieve lasten voor burgers en bedrijven bij grensoverschrijdende transacties te voorkomen en te beperken; rechtvaardigere en efficiëntere belastingstelsels te bevorderen; de mogelijkheden van de interne markt optimaal te benutten en eerlijke concurrentie in de Unie te bevorderen; een gemeenschappelijk optreden van de Unie in internationale fora te ondersteunen; de opbouw van de bestuurlijke capaciteit van de belastingautoriteiten te ondersteunen, onder meer door de rapportage- en audittechnieken te moderniseren, en de training van het personeel van de belastingautoriteiten op dat gebied te ondersteunen.

(4)

In deze verordening worden voor het programma de financiële middelen vastgelegd die voor het Europees Parlement en de Raad in de loop van de jaarlijkse begrotingsprocedure het voornaamste referentiebedrag vormen in de zin van punt 18 van het Interinstitutioneel Akkoord van 16 december 2020 tussen het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie betreffende begrotingsdiscipline, samenwerking in begrotingszaken en goed financieel beheer, alsmede betreffende nieuwe eigen middelen, met inbegrip van een routekaart voor de invoering van nieuwe eigen middelen (4).

(5)

Ter ondersteuning van het toetredings- en associatieproces van derde landen moet deelname aan het programma ook openstaan voor toetredingslanden en kandidaat-lidstaten alsmede voor potentiële kandidaten en partnerlanden van het Europese nabuurschapsbeleid, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. De deelname zou ook kunnen openstaan voor andere derde landen, overeenkomstig de voorwaarden die in specifieke overeenkomsten tussen de Unie en die landen zijn vastgesteld met betrekking tot hun deelname aan programma’s van de Unie.

(6)

Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad (5) (het “Financieel Reglement”) is op dit programma van toepassing. Het Financieel Reglement stelt regels voor de uitvoering van de Uniebegroting vast, waaronder regels voor subsidies, prijzen, aanbestedingen, indirect beheer, financieringsinstrumenten, begrotingsgaranties, financiële bijstand en de vergoeding van externe deskundigen.

(7)

De acties in het kader van het Fiscalis 2020-programma dienen te worden behouden omdat zij hun waarde hebben bewezen. Om de uitvoering van het programma eenvoudiger en flexibeler te maken en zo de doelstellingen ervan beter te kunnen verwezenlijken, mogen de acties alleen worden gedefinieerd in de vorm van algemene categorieën, met een lijst van voorbeelden ter illustratie van concrete activiteiten, zoals bijeenkomsten en soortgelijke ad-hocevenementen, met inbegrip van, in voorkomend geval, aanwezigheid in de administratieve bureaus en deelname aan administratieve onderzoeken, op projecten gebaseerde gestructureerde samenwerking, met inbegrip van, in voorkomend geval, gezamenlijke audits, en IT-capaciteitsopbouw, met inbegrip van, in voorkomend geval, toegang van belastingautoriteiten tot onderling gekoppelde registers. In voorkomend geval moeten de acties ook gericht zijn op het aanpakken van prioritaire thema’s om de doelstellingen van het programma te verwezenlijken. Door middel van samenwerking en capaciteitsopbouw moet het programma tevens de benutting en hefboomwerking van innovatie bevorderen en ondersteunen om de kernprioriteiten inzake belastingen nog beter te kunnen verwezenlijken.

(8)

Gelet op de toenemende mobiliteit van belastingplichtigen, het aantal grensoverschrijdende transacties, de internationalisering van financiële instrumenten en het daaruit voortvloeiende verhoogde risico op belastingfraude, belastingontduiking en agressieve belastingplanning, die de grenzen van de Unie allemaal ruim overstijgen, kunnen aanpassingen of uitbreidingen van Europese elektronische systemen voor samenwerking met derde landen die niet met het programma geassocieerd zijn, en met internationale organisaties, van belang zijn voor de Unie of de lidstaten. Dergelijke aanpassingen of uitbreidingen zouden met name de administratieve lasten en de kosten vermijden die gepaard gaan met de ontwikkeling en exploitatie van twee soortgelijke elektronische systemen voor de uitwisseling van inlichtingen binnen de Unie en internationaal. Daarom moeten kosten voor dergelijke aanpassingen of uitbreidingen, indien dat belang voldoende onderbouwd is, in aanmerking komen voor financiering uit het programma.

(9)

Gelet op het belang van de mondialisering en van de bestrijding van belastingfraude, belastingontduiking en agressieve belastingplanning moet het programma de mogelijkheid bieden om een beroep te doen op externe deskundigen in de zin van artikel 238 van het Financieel Reglement. Dergelijke externe deskundigen moeten voornamelijk vertegenwoordigers zijn van overheidsinstanties, ook van niet-geassocieerde derde landen, waaronder de minst ontwikkelde landen, alsmede vertegenwoordigers van internationale organisaties, van marktdeelnemers, van belastingplichtigen en van het maatschappelijk middenveld. In die context moet onder “minst ontwikkeld land” worden verstaan een derde land of een gebied buiten de EU dat in aanmerking komt voor officiële ontwikkelingshulp overeenkomstig de relevante lijst die openbaar is gemaakt door de Commissie voor ontwikkelingsbijstand van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling en op basis van de definitie van “minst ontwikkelde landen” van de Verenigde Naties. De selectie van deskundigen in deskundigengroepen moet worden gebaseerd op het besluit van de Commissie van 30 mei 2016 tot vaststelling van horizontale regels voor de oprichting en het functioneren van haar deskundigengroepen. Wat betreft deskundigen die op persoonlijke titel worden benoemd om onafhankelijk en in het algemeen belang te kunnen optreden, moet de Commissie waarborgen dat die deskundigen onpartijdig zijn, dat zij geen mogelijke belangenconflicten hebben met hun beroepsverantwoordelijkheden en dat informatie over hun selectie en deelname openbaar is.

(10)

In overeenstemming met de toezegging van de Commissie om te zorgen voor de samenhang en vereenvoudiging van de financieringsprogramma’s, vervat in haar mededeling van 19 oktober 2010 De evaluatie van de EU-begroting, moeten de middelen worden gedeeld met andere financieringsinstrumenten van de Unie indien de beoogde acties in het kader van het programma doelstellingen nastreven die gemeen zijn aan verschillende financieringsinstrumenten, zonder dat deze activiteiten dubbel kunnen worden gefinancierd. Acties uit hoofde van het programma moeten zorgen voor samenhang in het gebruik van de middelen van de Unie ter ondersteuning van het fiscaal beleid en de belastingautoriteiten.

(11)

Met het oog op kosteneffectiviteit moet het programma mogelijke synergieën met andere Uniemaatregelen op verwante terreinen, zoals het bij Verordening (EU) 2021/444 van het Europees Parlement en de Raad (6) vastgestelde douaneprogramma, het bij Verordening (EU) 2021/785 van het Europees Parlement en de Raad (7) vastgestelde fraudebestrijdingsprogramma van de Unie, het bij Verordening (EU) 2021/690 van het Europees Parlement en de Raad (8) vastgestelde programma voor de interne markt, de bij Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad (9) vastgestelde herstel- en veerkrachtfaciliteit en het bij Verordening (EU) 2021/240 van het Europees Parlement en de Raad (10) vastgestelde instrument voor technische ondersteuning, benutten.

(12)

Het grootste deel van de begroting van het programma zal worden besteed aan acties ten behoeve van capaciteitsopbouw op het gebied van informatietechnologie (IT). Daarom moeten de gemeenschappelijke en de nationale componenten van de Europese elektronische systemen in specifieke bepalingen worden beschreven en onderscheiden. Bovendien moeten de reikwijdte van de acties en de verantwoordelijkheden van de Commissie en de lidstaten duidelijk worden omschreven. Voor zover mogelijk moet er interoperabiliteit zijn tussen de gemeenschappelijke en de nationale componenten van de Europese elektronische systemen, en moet sprake zijn van synergieën met andere elektronische systemen van relevante Unieprogramma’s.

(13)

Momenteel bestaat er geen verplichting om een strategisch meerjarenplan voor belastingen op te stellen voor de totstandbrenging van een samenhangende en interoperabele elektronische omgeving voor belastingen in de Unie. Om ervoor te zorgen dat de acties ten behoeve van IT-capaciteitsopbouw samenhangend zijn en gecoördineerd verlopen, moet het programma voorzien in de verplichting om een dergelijk plan op te stellen, te weten een planningsinstrument dat moet voldoen aan en niet verder mag gaan dan de verplichtingen die voortvloeien uit de desbetreffende rechtshandelingen van de Unie.

(14)

Deze verordening dient door middel van werkprogramma’s te worden uitgevoerd. Gelet op het middellange- tot langetermijnkarakter van de nagestreefde doelstellingen en voortbouwend op de in de loop der tijd opgedane ervaring moeten de werkprogramma’s meerdere jaren kunnen bestrijken. Een overschakeling van jaarlijkse naar meerjarige werkprogramma’s, die elk niet meer dan drie jaar mogen bestrijken, zou de administratieve lasten voor zowel de Commissie als de lidstaten verlichten.

(15)

Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van deze verordening, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (11).

(16)

Op grond van de punten 22 en 23 van het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (12) moet dit programma worden geëvalueerd op basis van overeenkomstig specifieke monitoringvoorschriften verzamelde informatie, waarbij administratieve lasten, in het bijzonder voor de lidstaten, en overregulering moeten worden vermeden. Die voorschriften moeten, waar passend, meetbare indicatoren omvatten als maatstaf om de effecten van het programma in de praktijk te evalueren. De tussentijdse evaluatie en de eindevaluatie, die uiterlijk vier jaar na de aanvang van uitvoering respectievelijk na de voltooiing van het programma moeten worden verricht, moeten bijdragen aan het besluitvormingsproces van de volgende meerjarige financiële kaders. In de tussentijdse en eindevaluaties moet ook aandacht worden besteed aan de resterende belemmeringen voor de verwezenlijking van de doelstellingen van het programma en moeten voorstellen voor beste praktijken worden gedaan. Naast de tussentijdse evaluatie en de eindevaluatie, als onderdeel van het prestatieverslagleggingssysteem, moeten er jaarlijkse voortgangsverslagen worden opgesteld om de geboekte vooruitgang te volgen. Die verslagen moeten een samenvatting bevatten van de lessen die zijn geleerd en, in voorkomend geval, van de belemmeringen die zijn ondervonden in het kader van de activiteiten van het programma die in het betrokken jaar hebben plaatsgevonden.

(17)

De Commissie moet regelmatig seminars voor belastingautoriteiten organiseren waarbij vertegenwoordigers van de begunstigde lidstaten actuele kwesties bespreken en mogelijke verbeteringen voorstellen met betrekking tot de doelstellingen van het programma, waaronder de uitwisseling van informatie tussen belastingautoriteiten.

(18)

Teneinde op passende wijze in te spelen op veranderingen in de fiscale beleidsprioriteiten, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 van Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) handelingen vast te stellen om de lijst van indicatoren te wijzigen waarmee de verwezenlijking van de specifieke doelstellingen van het programma moet worden gemeten en om deze verordening aan te vullen met bepalingen inzake de opstelling van een monitoring- en evaluatiekader. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren overeenkomstig de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven. Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen.

(19)

Overeenkomstig het Financieel Reglement, Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en Raad (13) en Verordeningen (EG, Euratom) nr. 2988/95 (14), (Euratom, EG) nr. 2185/96 (15) en (EU) 2017/1939 (16) van de Raad moeten de financiële belangen van de Unie worden beschermd door middel van evenredige maatregelen, onder meer maatregelen met betrekking tot preventie, opsporing, correctie en onderzoek van onregelmatigheden, waaronder fraude, met betrekking tot terugvordering van verloren gegane, ten onrechte betaalde of onjuist bestede financiële middelen en, waar passend, met betrekking tot het opleggen van administratieve sancties. Met name heeft het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) overeenkomstig Verordeningen (Euratom, EG) nr. 2185/96 en (EU, Euratom) nr. 883/2013 de bevoegdheid administratieve onderzoeken uit te voeren, met inbegrip van controles en verificaties ter plaatse, om vast te stellen of er sprake is van fraude, corruptie of andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad. Het Europees Openbaar Ministerie (EOM) is overeenkomstig Verordening (EU) 2017/1939 bevoegd over te gaan tot onderzoek en vervolging van strafbare feiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad als bepaald in Richtlijn (EU) 2017/1371 van het Europees Parlement en de Raad (17). Personen of entiteiten die middelen van de Unie ontvangen, moeten overeenkomstig het Financieel Reglement volledig meewerken aan de bescherming van de financiële belangen van de Unie, de nodige rechten en toegang verlenen aan de Commissie, OLAF, de Rekenkamer en, ten aanzien van de lidstaten die deelnemen aan nauwere samenwerking op grond van Verordening (EU) 2017/1939, het EOM, alsmede ervoor zorgen dat derden die betrokken zijn bij de uitvoering van financiële middelen van de Unie gelijkwaardige rechten verlenen.

(20)

Derde landen die lid zijn van de Europese Economische Ruimte (EER), kunnen aan programma’s van de Unie deelnemen in het kader van de samenwerking die is ingesteld uit hoofde van de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (18), waarin is bepaald dat de programma’s worden uitgevoerd op basis van een uit hoofde van die overeenkomst vastgesteld besluit. Derde landen kunnen ook deelnemen op basis van andere rechtsinstrumenten. Er moet een specifieke bepaling in deze verordening worden opgenomen die derde landen verplicht om de verantwoordelijke ordonnateur, OLAF en de Rekenkamer de nodige rechten en toegang te verlenen zodat deze hun respectieve bevoegdheden ten volle kunnen uitoefenen.

(21)

De horizontale financiële regels die het Europees Parlement en de Raad op grond van artikel 322 VWEU hebben vastgesteld, zijn op deze verordening van toepassing. Die regels zijn neergelegd in het Financieel Reglement en bepalen met name de procedure voor de opstelling en uitvoering van de begroting door middel van subsidies, aanbestedingen, prijzen en indirecte uitvoering, en voorzien in controles op de verantwoordelijkheid van financiële actoren. De op grond van artikel 322 VWEU vastgestelde regels omvatten ook een algemeen conditionaliteitsregime ter bescherming van de Uniebegroting.

(22)

De financieringsvormen en de uitvoeringsmethoden uit hoofde van deze verordening dienen te worden gekozen op basis van de mogelijkheden die zij bieden om de specifieke doelstellingen van de acties te verwezenlijken en resultaten te behalen, met name rekening houdend met de kosten van controles, de administratieve lasten en het verwachte risico van niet-naleving. Bij het maken van die keuze moet het gebruik van vaste bedragen, van financiering volgens een vast percentage en van eenheidskosten in overweging worden genomen, alsook van financiering die niet gekoppeld is aan kosten zoals bedoeld in artikel 125, lid 1, van het Financieel Reglement. De in aanmerking komende kosten moeten worden bepaald aan de hand van de aard van de in aanmerking komende acties. Het dekken van de reis-, accommodatie- en verblijfkosten van deelnemers aan bijeenkomsten en vergelijkbare ad-hocevenementen alsmede van de kosten in verband met de organisatie van evenementen is uiterst belangrijk teneinde de deelname van nationale deskundigen en belastingautoriteiten aan gezamenlijke acties te waarborgen.

(23)

Overeenkomstig artikel 193, lid 2, van het Financieel Reglement kan subsidiëring van reeds begonnen acties slechts worden toegestaan indien de aanvrager kan aantonen dat het noodzakelijk was met de actie te beginnen vóór de ondertekening van de subsidieovereenkomst. Vóór de datum van indiening van de subsidieaanvraag gemaakte kosten zijn evenwel niet subsidiabel, tenzij in naar behoren gemotiveerde uitzonderlijke gevallen. Om te voorkomen dat Uniefinanciering onderbroken wordt en de belangen van de Unie aldus mogelijk worden geschaad, moet het mogelijk zijn om gedurende een beperkte periode aan het begin van het meerjarig financieel kader 2021-2027, en uitsluitend in naar behoren gemotiveerde gevallen, bij financieringsbesluit te voorzien in subsidiabiliteit van activiteiten en kosten vanaf het begin van het begrotingsjaar 2021, zelfs indien deze activiteiten verricht werden en deze kosten gemaakt werden vóór indiening van de subsidieaanvraag.

(24)

Daar de doelstelling van deze verordening niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt, maar vanwege de omvang en de gevolgen ervan, beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken.

(25)

Verordening (EU) nr. 1286/2013 moet daarom worden ingetrokken.

(26)

Om ervoor te zorgen dat de steun op het betrokken beleidsgebied ononderbroken doorloopt en de uitvoering van start kan gaan vanaf het begin van het meerjarig financieel kader 2021-2027, moet deze verordening met spoed in werking treden, en met terugwerkende kracht van toepassing zijn vanaf 1 januari 2021,