16.5.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 120/66

1.1

De solidariteit tussen de generaties is een van de sleutelbeginselen van het Europees sociaal model, dat in het licht van de demografische veranderingen en de gevolgen daarvan om een nieuwe inspanning en nieuwe oplossingen vraagt, teneinde deze te versterken in het kader van een nieuw financieel evenwicht. De instandhouding van de solidariteit tussen de generaties vraagt derhalve om een actieve aanpak van de overheden op de verschillende niveaus en een hoofdrol voor alle sociale actoren, teneinde kwalitatief hoogwaardige sociale diensten van algemeen belang te waarborgen, voor gezinnen, jongeren en alle personen die zorgbehoevend zijn, en de duurzaamheid van de pensioen- en sociale zekerheidsstelsel veilig te stellen.

1.2

Over al deze onderwerpen — met name de combinatie van werk en gezinsleven, de bevordering van gelijke kansen en de bevordering van de werkgelegenheid, in het bijzonder voor vrouwen — heeft het EESC reeds verschillende adviezen (1) uitgebracht, waarvan de aanbevelingen in het onderhavige advies volledig worden overgenomen en nog eens worden herhaald, zowel in het gedeelte van de analyse als in het gedeelte waarin concrete voorstellen worden gedaan.

1.3

Ondanks de titel van de mededeling, „Meer solidariteit tussen de generaties”, gaat de tekst hoofdzakelijk over de gezinsproblematiek en de nieuwe Europese alliantie voor het gezin, waartoe de Europese Raad onlangs heeft besloten. Met de activiteiten die momenteel op EU-niveau worden ontplooid zit er voor het eerst sinds lange tijd weer schot in het gezinsbeleid. De Europese Commissie wijst er in haar mededeling op dat dit „de eerste stap in de richting van een antwoord op de demografische veranderingen” is. Het onderhavige advies is dan ook met name gefocust op deze vraagstukken.

1.4

In 1983 keurde het Europees Parlement een resolutie over het Europese gezinsbeleid goed, waarmee het voor de eerste keer een Europees gezicht gaf aan het gezinsbeleid. Nog belangrijker was dat het jaar daarop een specifieke begrotingslijn voor de bevordering van gezinsmaatregelen werd geopend.

1.5

In 1989 vond de eerste vergadering van de Raad van ministers van gezinszaken plaats, die enkele belangrijke maatregelen goedkeurde op grond van voorstellen van de Commissie. Zo werd de Commissie zelf gevraagd een Europese waarnemingspost voor de sociale situatie, demografie en gezin op te richten — die vandaag bekend staat als de Waarnemingspost voor de demografie en de sociale situatie — en een groep op hoog niveau van regeringsdeskundigen voor gezinsvraagstukken. Bovendien heeft de Commissie een uit vertegenwoordigers van verschillende diensten bestaande groep opgericht om de verschillende communautaire beleidsterreinen vanuit het standpunt van het gezin te bestuderen. De Raad heeft bij die gelegenheid besloten om de contacten met gezinsorganisaties en de interfractiewerkgroep Gezin en kinderbescherming van het EP te institutionaliseren.

1.6

In 1994, 1999 en 2004 heeft het EP nieuwe resoluties aangenomen, terwijl het in 1998 de voornoemde interfractiewerkgroep Gezin heeft opgericht.

1.7

Met de crisis in 1998 over de begrotingslijnen en de rechtsgrond daarvoor, kwam er helaas ook een einde aan de specifieke begrotingslijn voor gezinssteun.

1.8

Onderhavige mededeling vloeit voor uit de gedachtevorming over demografische ontwikkeling die de Commissie met het Groenboek uit 2005 over de demografische uitdagingen (2) op gang heeft gebracht, en met de mededeling De demografische toekomst van Europa: probleem of uitdaging? (3) heeft voortgezet. Zij past bovendien binnen een bredere institutionele ontwikkeling waartoe het Duitse voorzitterschap de aanzet heeft gegeven met de conclusies van de Europese voorjaarstop, en die is uitgemond in de conclusies van de Raad van ministers van 30 mei 2007 over de Alliantie voor het gezin, die vervolgens zijn overgenomen in de conclusies van de Europese Raad van 21 en 22 juni 2007.

1.9

In de mededeling wordt uiteengezet dat het gezinsbeleid in Europa hoofdzakelijk drie soorten steun kent: directe en indirecte tegemoetkomingen in de kosten van gezinnen; voorzieningen voor ouders op het gebied van de opvoeding en opvang van kinderen en hulp voor zorgbehoevenden; en aanpassing van de arbeidstijden en arbeidsomstandigheden en regelingen voor het gebruikmaken van sociale dienstverlening van algemeen belang op lokaal niveau. Deze vormen van steun hebben zich in de verschillende lidstaten op zeer uiteenlopende wijze ontwikkeld, afhankelijk van de nationale politieke keuzen en doelstellingen. De Commissie vindt het moeilijk om aan te geven welk beleid het doeltreffendst is, maar onderstreept wel dat sommige lidstaten (de Scandinavische landen) erin zijn geslaagd ter ondersteuning van de combinatie van werk en gezinsleven en gelijke kansen voor mannen en vrouwen een mix van beleidsmaatregelen vast te stellen waarmee zowel een hoog vruchtbaarheidscijfer als een hoge arbeidsparticipatie van vrouwen wordt bevorderd.

1.10

Hoewel gezinsbeleid als zodanig onder de exclusieve bevoegdheid van de lidstaten valt, herinnert de Commissie eraan dat de Europese Unie altijd heeft getracht rekening te houden met het effect van haar beleidsmaatregelen op gezinnen en de levenskwaliteit van de gezinsleden. De combinatie van werk en gezinsleven is dan ook een van de pijlers van het communautaire werkgelegenheidsbeleid geworden, in het kader van de Lissabonstrategie.

1.11

Vervolgens worden in de mededeling van de Commissie de kenmerken van de Europese alliantie voor het gezin en de EU-maatregelen ter ondersteuning van deze alliantie beschreven. Verder is de oprichting van een groep op hoog niveau van regeringsdeskundigen voor demografische vraagstukken gepland, evenals de organisatie van Europese, nationale, regionale en lokale fora en netwerken, en de oprichting binnen de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden van een waarnemingscentrum voor goede praktijken, naast een reeks onderzoeksregelingen binnen het zevende kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling. Ten slotte wil de Commissie middelen van de Europese structuurfondsen gebruiken om de bevordering van gelijke kansen te ondersteunen en de combinatie van werk en gezin te vergemakkelijken.

2.1.1

De solidariteit tussen de generaties is ongetwijfeld een zeer breed en complex vraagstuk, dat moet worden bekeken in het licht van de uiteenlopende uitdagingen op sociaal, economisch en internationaal vlak — zoals de vergrijzing — die het leven van de Europese burgers in de toekomst sterk zullen beïnvloeden, met name wat hun arbeids- en sociale omstandigheden betreft. De Commissie wijst er in haar mededeling op dat de Lissabonstrategie een kader biedt om het gezinsbeleid te moderniseren door gelijke kansen te bevorderen en met name door de combinatie werk, gezin en privéleven te vergemakkelijken, zodat meer vrouwen kunnen werken. Het bevorderen van de combinatie werk, gezin en privéleven wordt ook benadrukt in de geïntegreerde richtsnoeren voor groei en werkgelegenheid, die aanbevelen om het werkgelegenheidsbeleid beter af te stemmen op de levensomstandigheden in de verschillende levensfasen. In het kader van de open coördinatiemethode voor sociale bescherming en sociale integratie wordt dan weer de nadruk gelegd op het verbeteren van de situatie van arme kinderen en hun gezinnen, modernisering van de pensioenstelsels en verbetering van de langdurige zorg voor zorgbehoevenden.

2.1.2

De betrekkingen tussen de generaties zoals die binnen het gezin voorkomen, vormen ook voor Europa een enorme uitdaging. Het gezin is de plek bij uitstek waar de solidariteit tussen de genders en tussen personen in verschillende levensfasen concreet gestalte krijgt. Als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen is er een sterke differentiatie in de gezinsstructuur opgetreden. Bij het ontwikkelen van beleidsmaatregelen dient rekening te worden gehouden met de verschillende gezinssituaties als gevolg van het subsidiariteitsbeginsel en de nationale wetgeving (4).

2.1.3

De jongste rapporten over de sociaaldemografische situatie in de verschillende lidstaten laten zien dat het aantal huishoudens toeneemt, maar dat zij in omvang afnemen. Tegelijkertijd verandert de gezinsstructuur veel sneller dan voorheen, als gevolg van de daling van het aantal huwelijken (van 8 per 1 000 inwoners in de jaren '60 naar 5,1 per 1 000 inwoners in 1999), de hogere leeftijd waarop men trouwt, de stijging van het aantal (echt)scheidingen, de toename van het aantal alleenstaanden en van het aantal kinderen buiten het traditionele gezinsverband. Wat dit laatste punt betreft: binnen de EU is het aantal kinderen dat in een eenoudergezin opgroeit sinds 1983 gestegen met 50 %; tegenwoordig leeft 14 % van de kinderen in de Unie in eenoudergezinnen (met een piek van 25 % in het Verenigd Koninkrijk) (5). Steeds meer kinderen leven daarnaast in samengestelde gezinnen met meerdere grootouders en broers en zussen uit een eerdere relatie van de ouders. De adoptie van kinderen van buiten Europa neemt toe en immigratie heeft nieuwe familieculturen met zich meegebracht.

2.1.4

Het vruchtbaarheidscijfer in Europa ligt tegenwoordig op 1,45 kinderen per vrouw, wat ver onder het vervangingspercentage van de bevolking ligt. De laagste cijfers zijn te vinden in de landen rond de Middellandse Zee en de Oost-Europese landen. De daling van het geboortecijfer is een vrijwel algemeen verschijnsel in de EU: sinds de jaren '60 is het cijfer met ruim 45 % gedaald.

2.1.5

De Europese samenleving telt daarom steeds minder jongeren en kinderen, en steeds meer gepensioneerden en ouderen in het algemeen. In 1950 was 40 % van de bevolking van de EU-25 jonger dan 25. In 2000 was dat slechts 30 %, en in 2025 zal het cijfer verder dalen tot 25 %. Daarentegen was in 1950 slechts één op de tien personen ouder dan 65 jaar, terwijl dat in 2000 één op de zes was en in 2025 één op de vier zal zijn. Deze cijfers brengen ingrijpende veranderingen teweeg in de consumptiepatronen, de behoeften op het stuk van huisvesting en zorg, de sociale verhoudingen en de prioriteiten van het overheidsbeleid.

2.1.6

Het is waar dat de meeste ouderen dankzij de verschillende socialezekerheidsstelsels in Europa, de levensomstandigheden en de vooruitgang van de medische wetenschap tegenwoordig een veel langere levensverwachting hebben, en een relatief comfortabel inkomen genieten. Toch leeft ten minste één op de zes vrouwen ouder dan 65, en circa een kwart van de oudere alleenstaanden, in armoede (6). De armoede en uitsluiting van oudere vrouwen is vaak het gevolg van het feit dat zij nauwelijks of geen professionele loopbaan hebben gehad. Het armoedegevaar wordt uiteraard nog groter onder zeventig- en tachtigplussers en legt een steeds zwaardere last op de gezinnen van hun kinderen als de zorgvoorzieningen niet volstaan.

2.2

Volgens de Eurobarometer (7) beschouwt 97 % van de Europeanen het gezin als een van de belangrijkste zaken in het leven, en plaatsen zij het gezin direct na de gezondheid op de tweede plaats. Dit positieve oordeel over het gezin wordt nog manifester wanneer de Europeanen wordt gevraagd naar de toekomst (8). Het belang van het gezin is het meest duidelijk voor hulpbehoevenden: 70 % van de respondenten zegt zich tot de eigen partner te wenden voor hulp, terwijl 25 % een ander lid van het gezin om hulp vraagt, vooral in geval van ziekte (88 %), behoefte aan advies (78 %) of geldproblemen (68 %).

2.3

Europese gezinnen wonen steeds meer aan de rand van grote steden. Dit model verbergt echter grote verschillen per leeftijdsgroep: bejaarden en jongeren zijn meer gebonden aan grote steden, terwijl gezinnen met kinderen en personen aan het eind van hun loopbaan zich eerder in de buurt van kleinere steden vestigen. De verschillen per leeftijdsgroep dreigen nieuwe problemen te creëren op het stuk van de dienstverlening en sociale cohesie in de grote metropolitane gebieden, een verschijnsel dat nog wordt versterkt door migratiebewegingen, die over het algemeen omvangrijker zijn in steden, omdat de vraag naar arbeidskrachten er groter is.

2.4

Het percentage 65-plussers in Europa is in 2005 gestegen tot 17,2 % (EU-15). Dankzij hun hogere levensverwachting vormen vrouwen de grootste groep in het groeiende contingent ouderen: zij vertegenwoordigen in alle Europese lidstaten meer dan 50 % van de bevolking boven de 65 jaar.

2.5

Circa 72 miljoen mensen in de EU-25 (oftewel 15 % van de bevolking) leven in armoede, terwijl er 26 miljoen net boven de armoedegrens leven (9). 12 miljoen hiervan zijn ouderen; 9 % van de bevolking in de EU heeft twee van de laatste drie jaar van zijn leven in een gezin met een laag inkomen geleefd. Het armoederisico is met name groot onder gezinnen met meerdere kinderen. Circa 20 % van de 94 miljoen Europese jongeren onder de 18 jaar is blootgesteld aan het risico van armoede, en de afgelopen drie decennia is het armoedecijfer onder kinderen in alle EU-lidstaten gestegen. Tegenwoordig is de armoede onder kinderen zelfs hoger dan de armoede onder de totale bevolking, met name in eenoudergezinnen, gezinnen die langdurig met werkloosheid of te weinig werk te kampen hebben en grote gezinnen. Kinderen uit arme gezinnen komen veel tekort, zijn in hoge mate kansarm, hebben meer gezondheidsproblemen en boeken dikwijls slechte resultaten op school, met voor de toekomst uiteraard alle sociale, economische en politieke consequenties van dien. Een dergelijke veronachtzaming van de rechten van het kind kan een gunstig klimaat scheppen voor jeugddelinquentie, uitbuiting van kinderen en kinderhandel.

3.1

Ondanks bovenstaande opmerkingen hebben de EU-instellingen er tot nu toe veel moeite mee gehad om het gezin te beschouwen als een sociale structuur die een essentiële rol in de hedendaagse samenleving vervult en derhalve meer aandacht van Europa verdient.

3.2

Hoewel op internationaal en Europees niveau door de meest uiteenlopende overheidsorganen tal van officiële verklaringen zijn uitgebracht waarin gezinnen een fundamentele rol in de samenleving wordt toegekend, heeft Europa op concreet niveau nog niet veel gedaan om het gezin op te nemen in zijn prioriteiten, die hoofdzakelijk berusten op twee pijlers: enerzijds de vrije markt en de mededinging, en anderzijds gelijke kansen voor alle burgers. Het belang van deze twee pijlers blijkt bijv. duidelijk uit de strategie van Lissabon en de Sociale agenda voor 2005-2010.

3.3

Over het algemeen benadert de Europese Commissie het gezinsthema vanuit het oogpunt van het sociaal beleid, het werkgelegenheids- en het gelijkekansenbeleid (10). In veel documenten die betrekking hebben op jongerenzaken, rechten van het kind, opleiding, enz., is het begrip „gezin” echter bijna altijd afwezig en wordt meestal een aanpak gevolgd die gericht is op de rechten van het individu, of van de persoon als economisch subject. Slechts heel zelden wordt de mens beschouwd in zijn relatie tot anderen, als onderdeel van een gezin en van een netwerk van sociale betrekkingen. Terwijl het gezin toch het allerbelangrijkst blijft om de persoonlijke ontwikkeling van het individu mogelijk te maken, om zijn maatschappelijke integratie en toetreding tot de arbeidsmarkt te begeleiden, en zeer vaak ook voor hem te zorgen als hij ziek is, of wanneer hij tijdelijk of blijvend met een handicap te maken krijgt of het niet alleen redt. Het zorgaanbod — zowel door de overheid als door particuliere of sociale instellingen — blijft van fundamenteel belang om te helpen werk en gezinsleven te combineren, armoede en werkloosheid te bestrijden en gezinnen te helpen en te ondersteunen bij ziekte, drugsgebruik, opvoedingsproblemen of gezinsgeweld, maar kan geen vervanging zijn van de emotionele en affectieve behoeften van mensen, of het nu gaat om degenen die verzorgd worden of om de verzorgers zelf (11).

3.4

De groeiende vraag van de Europese burgers naar gezinsmaatregelen lijkt in positieve zin de aandacht te hebben gewekt van het Duitse voorzitterschap van de Raad van de EU, dat een „grote alliantie” tussen de instellingen heeft voorgesteld om met een gecoördineerd beleid te komen dat de daling van het aantal geboortes en de toename van het aantal ouderen kan compenseren. De afgelopen twee jaar is er in alle Europese instellingen weer meer aandacht voor deze problematiek gekomen, die zich uitte in een meer systematische, strategische en verkennende aanpak, met meer mogelijkheden.

3.5

Dit blijkt uit de belangrijke bepalingen uit het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie met betrekking tot het gezin (12), hoewel het wenselijk was geweest dat bij de herziening van de Verdragen van de Unie in art. 3 (doelstellingen van de Europese Unie) een expliciete verwijzing naar de „ondersteuning van het gezinsleven” zou zijn opgenomen.

3.6

Het EESC is zeer verheugd over deze nieuwe mededeling van de Commissie, waarin een concreet tijdschema is opgenomen voor de verwezenlijking van de geplande Alliantie voor het gezin. Deze alliantie vormt een constructief platform waarbinnen verschillende voorstellen van het EESC en andere suggesties die tijdens het bredere debat zijn gedaan worden overgenomen, om een antwoord te geven op de uitdagingen van de demografische veranderingen, om samenwerking en partnerschap tussen de verschillende actoren aan te moedigen, om beter in te spelen op de behoeften van gezinnen bij de zorg voor hun kinderen en andere personen die van hen afhankelijk zijn, om de combinatie werk, gezin en privéleven te vergemakkelijken — door onder meer te investeren in een systeem van kwaliteitsdiensten voor kinderen en gezinnen — en zo een nieuwe en sterkere solidariteit tussen generaties te bewerkstelligen.

3.7

Het blijft betreurenswaardig dat sommige lidstaten de toepassing van de open coördinatiemethode, waarmee de Alliantie een meer strategisch en structureel karakter zou hebben gekregen, hebben tegengehouden. Het EESC erkent echter dat deze mededeling mogelijkheden biedt om een algemeen platform te ontwikkelen, wat de mogelijkheid van verdere stappen — mits goed gecoördineerd — openlaat.

3.8

Het is te hopen dat deze nieuwe actielijn ook na het Duitse voorzitterschap van de EU evenveel aandacht blijft krijgen. In het kader van de hernieuwde en steeds grotere belangstelling van de verschillende Europese instellingen voor sociale kwesties en welzijn is het gezin steeds meer een centraal aandachtspunt, discussiethema en actieterrein. Deze eerste en voorzichtige openingen moeten gaandeweg worden versterkt en uitgebreid, via een gedetailleerd werkplan voor de komende jaren, dat in 2010 zou moeten worden afgesloten met het derde Europees demografieforum.

3.9

Meer in het algemeen moet er een duidelijke erkenning komen voor de praktische en substantiële bijdrage van gezinnen aan onze samenleving en voor de concrete zorg die zij bieden aan personen in alle levensfasen, en moet zowel rekening worden gehouden met het sociaaleconomische nut daarvan als met de onvermijdelijke stijging van de kosten van de welzijnszorg indien de gezinnen bij de uitoefening van hun rol niet adequaat worden gesteund en aangemoedigd.

3.10

In dit verband spelen de sociale partners op verschillende niveaus nu al een belangrijke rol. In het kader van hun eerste gezamenlijke werkprogramma voor de periode 2003-2006 hebben de sociale partners een actieschema gepresenteerd op het gebied van gelijke kansen, met speciale aandacht voor de combinatie werk en gezinsleven en alle daarmee verband houdende vragen. Hun tweede werkprogramma (2006-2008) is gebaseerd op een uitgebreide analyse van de belangrijkste uitdagingen voor de arbeidsmarkt (13). Het EESC moedigt de sociale partners aan op de ingeslagen weg voort te gaan.

3.11

Er dient tevens steeds meer rekening te worden gehouden met de structurele dimensie van de rol van het gezin voor de productie en reproductie van het sociale en relationele kapitaal, dat wordt beschouwd als zijnde van fundamenteel belang voor het welzijn van de afzonderlijke burgers en van de samenleving als geheel. De tijd die wordt doorgebracht met de kinderen en het gezin gaat ten koste van de tijd die aan de carrière kan worden besteed. Het is echter ook een investering in de verzorging en vorming van personen, die derhalve dient te worden erkend en beloond: hierbij kan naast de bestaande maatregelen (aanmoedigingspremies, fiscale aftrek, ouderschapsverlof, enz.) worden gedacht aan een regeling waarbij de tijd die wordt besteed aan de zorg voor hulpbehoevende gezinsleden gewoon meetelt voor de pensioenopbouw (14), om te voorkomen dat de solidariteit tussen de generaties later problemen oplevert (in de zin van ontoereikende pensioenen en een toename van het armoederisico), met name voor vrouwen.

3.12

Zo moet tevens worden gekeken naar de mogelijkheid om „tijdskrediet” of onbetaald verlof op te nemen, wat moeilijk kan worden verdisconteerd en dus vaak onzichtbaar is maar wat de kwaliteit van het sociale leven, die door de meeste mensen steeds meer wordt nagestreefd en gewaardeerd, aanzienlijk verbetert.

3.13

Het is derhalve zaak dat er een andere, expliciete en positieve sociale waardering komt voor deze structurele en fundamentele dimensie van het menselijk samenleven, waarop de oorsprong en instandhouding van het sociale bindweefsel zijn gebaseerd, en dat tegelijkertijd de voorwaarden worden geschapen op het gebied van omgevingsfactoren en beschikbare diensten, zodat het mogelijk wordt een eigen gezin te stichten, het gewenste aantal kinderen te krijgen en in alle rust de zorg voor dierbaren op zich te nemen.

4.1

De mededeling van de Commissie beschrijft verschillende positieve en goed opgebouwde actielijnen en bevat tevens enkele concrete voorstellen (zoals de oprichting van de groep op hoog niveau van regeringsdeskundigen voor demografische vraagstukken). Het EESC steunt deze actielijnen en zou graag zien dat zij volledig worden uitgewerkt. Het hoopt dat hier genoeg ruchtbaarheid aan wordt gegeven en dat de vorderingen breed onder de aandacht worden gebracht, om een zo groot mogelijke participatie te bereiken.

4.2

Met betrekking tot de betrokkenheid van de lokale en regionale actoren, die een steeds grotere en centralere rol spelen bij de maatschappelijke dienstverlening en de tenuitvoerlegging van doeltreffende experimenten, is het niet alleen wenselijk dat de oprichting van regionale en lokale fora wordt aangemoedigd, maar moet tevens de Commissie worden verzocht een proactieve rol te spelen en, in overleg met de belanghebbende partijen, een samenhangend plan van fora en initiatieven in alle lidstaten van de Unie voor te bereiden en aan te moedigen, teneinde een zo groot mogelijk draagvlak te creëren.

4.3

Het EESC ondersteunt de oprichting van een waarnemingscentrum voor goede praktijken op het gebied van gezinsbeleid binnen de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden en beveelt aan dat e.e.a. plaatsvindt in het kader van een raadpleging van de actoren van het maatschappelijk middenveld — met name gezinsorganisaties — tijdens de verschillende fases van dat proces, zowel bij het in kaart brengen van goede praktijken als bij gelegenheden waar deze goede praktijken worden vergeleken en geëvalueerd.

4.4

Er dient op te worden toegezien dat deze waarnemingspost zich niet alleen focust op gezinskwesties die verband houden met de arbeidsomstandigheden, maar dat deze tevens op gezette tijden nagaat wat de behoeften van de gezinnen en de generaties zijn, en tegelijkertijd onderzoek doet naar het aanbod op het gebied van de instandhouding en bevordering van nieuwe vormen van solidariteit tussen de generaties, en het kostenplaatje daarvan. Een en ander zou meer inzicht verschaffen in de toestand van de bestaande „infrastructuur voor sociaal burgerschap” in de lidstaten van de Unie (15).

4.5

Wat onderzoeksmaatregelen betreft stelt het EESC tevens de volgende specifieke aandachtspunten voor:

4.6

Er zijn nog twee gebieden die nauwelijks zijn verkend, en waarvan het EESC hoopt dat de Commissie deze in het kader van de huidige strategie aan een nadere analyse onderwerpt:

4.7

Van bijzonder belang is voorts het voorstel dat onlangs aan diverse Europese instellingen is gedaan door een brede waaier aan Europese gezinsorganisaties (19). Het betreft een herziening van de BTW-tarieven op producten voor zuigelingen, peuters en kleuters, om te beginnen luiers. In dit verband heeft de Commissie op 19 juli 2006 al een concrete politieke toezegging gedaan voor de herziening van de VIe richtlijn, en met name van bijlage H van richtlijn 2006/112/EG, waarin de producten en diensten worden genoemd waarop de lidstaten eventueel een minimumtarief van 5 % mogen toepassen (20). De kosten van deze producten wegen doorgaans zwaar door op het gezinsbudget van Europese gezinnen. Het EESC steunt dit voorstel, waarmee de Europese Unie concreet iets kan doen om de lidstaten aan te moedigen gezinnen financiële steun te verlenen waar zij iets aan hebben.

4.8

Ten slotte dient nogmaals te worden gewezen op twee specifieke actielijnen:

5.1

Het thema „solidariteit tussen de generaties” mag niet beperkt blijven tot het demografische vraagstuk — hoe belangrijk deze uitdaging ook is — maar zal de komende jaren steeds meer prioriteit moeten krijgen van horizontale betrokkenen (instellingen, sociale partners, maatschappelijke organisaties, enz.) en verticale belangengroepen (van jongeren, ouderen, enz.) omdat zij van doorslaggevend belang zijn voor Europa's economische, sociale en culturele ontwikkeling en om het sociale pact waarop onze democratieën zijn gebaseerd nieuw leven in te blazen.

De solidariteitscultuur die de Europese ontwikkeling tot nu toe heeft gekenmerkt, heeft originele en duurzame oplossingen mogelijk gemaakt die cruciaal zijn gebleken voor de menselijke, sociale en economische ontwikkeling: van de nationale socialezekerheidsstelsels tot de verhouding tussen sociale rechten en plichten, van de ontwikkeling van burgerschapsrechten tot de uitwisseling en continuïteit van verantwoordelijkheden tussen de verschillende generaties binnen het gezin.

5.2

Om het met de woorden van de Franse schrijver Antoine de Saint-Exupéry te zeggen: „De toekomst moet je niet voorspellen, maar mogelijk maken”. Er moet dus voor worden gezorgd dat alle burgers, maar vooral gezinnen en jongeren, weer vertrouwen in de toekomst krijgen. Dan zullen zij niet langer eerst moeten afrekenen met een sociale uitgangssituatie die qua middelen, dienstenaanbod en beschikbare tijd zo nadelig is dat zij het besluit om een eigen gezin te stichten en het door hen gewenste aantal kinderen op de wereld te zetten steeds voor zich uit moeten schuiven. Juist dan zullen zij de kracht gewaarworden van een nieuwe solidariteit tussen de generaties, en zullen zij in staat worden gesteld hieraan hun eigen bijdrage te leveren en de uitdagingen waar wij nu voor staan aan te gaan.