29.10.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 318/133

3.1.1

Artikel 3 van het richtlijnvoorstel bevat, overeenkomstig de procedure die voor de richtlijn inzake consumentenkrediet is gebruikt, een definitie van de belangrijkste begrippen. Het woorddeel „woon” moet wel dusdanig worden gedefinieerd dat duidelijk is dat het uitsluitend om de hoofdwoning gaat.

3.1.2

3.1.3

De oprichting en organisatie van met de controle belaste autoriteiten, alsook hun onderlinge samenwerking, acht het Comité belangrijk, des te meer in het licht van de tekortkomingen die tijdens de crisis zijn vastgesteld.

3.2.1

In artikel 5 en 6 worden eisen gesteld aan de eerlijkheid, betrouwbaarheid en bekwaamheid van de kredietgevers of –bemiddelaars die de consument ten dienste staan. De lidstaten krijgen deels de bevoegdheid om de naleving van deze eisen na te gaan; de Commissie behoudt zich het recht voor het vereiste kennis- en bekwaamheidsniveau vast te stellen.

3.2.2

Voorts worden de lidstaten in het voorstel verzocht erop te letten dat de beloning van de verkopers niet buitensporig is ten opzichte van de verkochte producten.

3.2.3

Het EESC is ingenomen met deze maatregelen: kwaliteitsinformatie is bij het aangaan van een hypotheekovereenkomst immers van groot belang. De beloning van het personeel van kredietgevers en -bemiddelaars mag er niet toe leiden dat die mensen de consument niet het optimale krediet aanbieden. Het Comité wijst wel op een aantal vage, ongedefinieerde en subjectieve concepten die voor uiteenlopende interpretatie vatbaar zijn en dat in een juridische tekst waarin strikte verplichtingen worden gedefinieerd.

3.2.4

In beide artikelen komt het fundamentele onderscheid tussen kredietgevers en bemiddelaars niet duidelijk naar voren: het personeel van kredietgevers ontvangt een salaris, dat van bemiddelaars een commissie. Professioneel ethisch gedrag kan verwacht worden als de beloning „neutraal” blijft, maar dat wordt onwaarschijnlijk als de beloning afhangt van voor het personeel van de verkoper voordeligere oplossingen. En dat geldt nog sterker voor tussenpersonen. Dit houdt in dat alle personen die contacten met de verkoper onderhouden, ongeacht hun functie, toereikende informatie ontvangen. Verder moet het personeel van kredietbemiddelaars beschikken over een officieel getuigschrift dat zijn bekwaamheden bevestigt maar dat vooral zijn gedrag controleert.

3.2.5

Een ander essentieel verschil: in geval van geschillen kan de consument zich tot de kredietgever wenden, een in principe solide en solvabele financiële instelling; de kredietbemiddelaar is vaak persoonlijk aansprakelijk en zijn solvabiliteit is veel minder voor de hand liggend. Een reden te meer om een veel striktere regelgeving dan de huidige in te voeren.

3.3.1

Overeenkomstig Richtlijn 2005/29/EG betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen (3) moet de reclame eerlijk, duidelijk en niet bedrieglijk zijn.

3.3.2

Alle van bedragen voorziene reclame dient een aantal noodzakelijke inlichtingen voor de consument te bevatten die een hypotheekovereenkomst wil afsluiten. Deze informatie moet duidelijk, beknopt en leesbaar zijn, ongeacht de informatiedrager.

3.3.3

Artikel 9 legt op twee niveaus de voorwaarden voor precontractuele informatie vast. Het betreft algemene informatie die moet worden meegedeeld en er wordt verwezen naar het Europees gestandaardiseerd informatieblad („ESIS”) voor de geïndividualiseerde informatie. Het Comité acht het wettelijk vermoeden van artikel 9, 2, 5e par. dat de simpele overdracht van het ESIS gelijkstaat aan informatieverstrekking onaanvaardbaar.

3.3.4

Artikel 10 betreft aanvullende informatie die de consument moet krijgen over de kwaliteiten en de voorwaarden voor de uitoefening van het beroep van kredietbemiddelaar.

3.3.5

Het EESC neemt nota van deze verplicht te verstrekken informatie. Het meent dat meer informatie moet worden gegeven over de gevolgen van leningen met een variabel tarief. In dit geval zou specifieke informatie moeten worden verstrekt.

3.3.6

Het EESC plaatst vraagtekens bij de geformuleerde verplichting om een verzekering aan te gaan die de lening garandeert; het lijkt alsof men verplicht is dit bij de kredietgever te doen. Het EESC stelt voor de consument een verzekeraar te laten kiezen ter wille van de concurrentie tussen de verzekeringsmaatschappijen.

3.3.7

De afbakening van de activiteiten van de kredietbemiddelaars is van cruciaal belang. Volgens het EESC zou het goed zijn om hieraan het beginsel toe te voegen dat het verboden is om, in welke vorm dan ook, een som te aanvaarden (provisie, onderzoeks- of dossierkosten, …) voordat daadwerkelijk de geleende middelen zijn overgemaakt.

3.3.8

Wat het Comité tot slot belangrijk vindt: de aan de consument verstrekte informatie zou hem ook moeten aanzetten om goed na te denken over zijn toekomstige vermogen om de lening terug te betalen. Natuurlijk kan men dit niet van iedereen verwachten. De kredietgever moet dus verantwoordelijk te werk gaan en systematisch terugvallen op de handelswijze die vroeger in de wetgeving van verschillende lidstaten was opgenomen met als doel dat het krediet niet meer bedroeg dan 70-80 % van de waarde van het pand. Die regel was van grote waarde voor het toezicht, want strekte ertoe onvoorzichtig gedrag bij financiële instellingen te voorkomen. De met de subprimes verbonden crisis vormde een het bewijs van de pertinentheid van de regel. Er zal moeten worden nagedacht over herinvoering van de regel met bepaalde versoepelingen voor sociale woningen, waarvoor in de meeste lidstaten financiële faciliteiten bestaan.

3.3.9

De praktijk om het gefinancierde kapitaal te beperken, biedt tweeërlei voordeel. Enerzijds ontmoedigt deze aanpak degenen die niet solvabel zijn, een huis kopen en dan te hoge schulden blijken te hebben. Anderzijds biedt dit de kredietgever de garantie dat zij serieus zijn aangezien zij hebben aangetoond dat zij kunnen sparen. Het Comité baseert zich dus op het beginsel van een verantwoord krediet voor een verantwoordelijke kredietnemer.

3.4.1

Het EESC is ingenomen met de harmonisatie van de methode voor de berekening van het jaarlijks kostenpercentage. De formule die alle kredietkosten moet omvatten met uitsluiting van de kosten die de kredietnemer moet betalen als hij zijn verplichtingen niet nakomt, maakt het mogelijk om de offertes uit verschillende lidstaten te vergelijken.

3.4.2

De informatie aan kredietnemers over de in artikel 13 genoemde wijzigingen is heel belangrijk, aangezien zij slechts zelden op de hoogte zijn van wijziging van de referentierentevoet.

3.5.1

Beoordeling van de kredietwaardigheid van de consument bij ondertekening en in geval van verhoging van het totale kredietbedrag is noodzakelijk. De consument dient te weten dat hij bij niet-betaling zijn onroerend goed kwijtraakt, dat volgens wellicht heel ongunstige marktvoorwaarden geveild zal worden.

3.5.2

Deze verplichting moet sommige groepen consumenten echter niet van krediet uitsluiten, noch hen ten onrechte met een bepaald type krediet opzadelen. De verplichte motivering voor een afgewezen krediet is dan ook essentieel, evenals de mogelijkheid om een aanvraag opnieuw te laten beoordelen als de weigering voortvloeit uit een automatische procedure. De kredietwaardigheid van de leningnemer wordt beoordeeld om te hoge schulden te vermijden. In het geval van wanbetaling is de leninggever verantwoordelijk indien zijn besluit was gebaseerd op een kwalitatief gebrekkige analyse van de kredietwaardigheid van de leningnemer. De kosten van de onverantwoordelijke leningtransactie moeten dan door de leninggever worden gedragen.

3.5.3

Het EESC herinnert eraan dat het zeer hecht aan verantwoorde kredieten. Een en ander vergt nauwkeurige naleving van de regels door de kredietgever en de kredietnemer. Laatstgenoemde moet betrouwbare gegevens over zijn situatie verstrekken.

3.6.1

Het richtlijnvoorstel verplicht de lidstaten om alle kredietgevers toegang te verstrekken tot de gegevensbanken die gebruikt zijn om de kredietwaardigheid van de kredietnemers na te gaan, alsook de naleving van hun verplichtingen.

3.6.2

Deze openbare of privéregisters moeten volgens uniforme criteria aangelegd worden die de Commissie zal omschrijven, met inachtneming van het bepaalde in Richtlijn 95/46/EG (4) van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens.

3.6.3

Het EESC herhaalt dat het hecht aan beperking van gegevensverzameling tot uitsluitend financiële verplichtingen, naleving van de rechten van de consument en het niet voor commerciële doeleinden gebruiken van de informatie uit deze gegevensbanken.

3.7.1

Het EESC is van mening dat de invoering van normen voor adviesverlening de in hoofdstuk 5 vermelde adviseringsplicht niet op losse schroeven mag zetten, die erop gericht is de consument passende kredietproducten voor te stellen.

3.7.2

Anderzijds mag de ontwikkeling van diensten die als bijkomend beschouwd kunnen worden, niet tot meer kredietkosten leiden.

3.8.1

Het richtlijnvoorstel biedt de mogelijkheid om het recht op vervroegde aflossing aan bepaalde voorwaarden te verbinden. Het voorziet met name in de mogelijkheid van een redelijke vergoeding.

3.8.2

Deze bepaling is ongunstig voor consumenten in verband met het in sommige lidstaten bestaande recht om de overeenkomst op elk moment te kunnen opzeggen, tegen een geringe vergoeding of zelfs gratis, in geval van overlijden of gedwongen stopzetting van beroepsactiviteiten.

3.8.3

Het EESC had zich in zijn advies over het richtlijnvoorstel inzake consumentenkrediet al uitgesproken tegen de optie waarbij de lidstaten de modaliteiten voor een vergoeding voor vervroegde aflossing bepalen vanwege de kans op forse verschillen in de behandeling van consumenten en verstoring van de markt.

3.9.1

De regelgeving inzake het optreden van kredietbemiddelaars is een prioriteit, zoals het EESC al had benadrukt in zijn advies over het richtlijnvoorstel inzake consumentenkrediet. Met deze regelgeving moet het mogelijk zijn het beschermingsniveau voor de consument in de gehele EU gelijk te trekken.

3.9.2

De bepalingen in het richtlijnvoorstel gaan dus in de door het Comité gewenste richting.

3.9.3

Zij betreffen:

3.9.4

Het richtlijnvoorstel vermeldt ook het beginsel van wederzijdse erkenning van de vergunning, zodat de bemiddelaars zich vrij kunnen vestigen of vrijelijk hun diensten kunnen aanbieden, nadat zij de bevoegde autoriteiten in de lidstaat van herkomst hiervan in kennis hebben gesteld.

3.9.5

Het voorstel legt het informeren van de autoriteiten vast, zowel wat de inschrijving als de intrekking van de vergunning betreft, alsook de voorwaarden voor samenwerking tussen de bevoegde autoriteiten van de lidstaat van herkomst en de lidstaat van ontvangst.

3.9.6

Het verdient echter de voorkeur dat de Commissie kredietbemiddeling via een algemeen autonoom wetgevingsinstrument regelt, zoals dat met tussenpersonen in het verzekeringswezen het geval was.

3.10.1

Het richtlijnvoorstel bevat:

3.10.2

Het Comité plaatst vraagtekens bij de reikwijdte van de aan de Commissie gedelegeerde bevoegdheden betreffende essentiële aspecten van de regeling en de gevolgen daarvan voor de rechtszekerheid. Bovendien gaan die bevoegdheden veel verder dan de in artikel 290 VWEU aangegeven grenzen, die worden gedefinieerd in de Commissiemededeling over de uitvoering van dat artikel. De mogelijkheid tot delegatie dient te worden beperkt en enkel in uitzonderlijke omstandigheden te worden aangewend.

3.10.3

Het richtlijnvoorstel gebiedt de lidstaten toe te zien op de uitvoering ervan en er zorg voor te dragen dat de richtlijn niet omzeild wordt.

3.10.4

Het EESC neemt kennis van de bepalingen van het richtlijnvoorstel en benadrukt dat zij in de lidstaten niet mag leiden tot een lager beschermingsniveau in de lidstaten waar al wetgeving inzake woningkredietovereenkomsten van kracht is.

3.10.5

Tot slot voorziet het richtlijnvoorstel in een periode van twee jaar voor de omzetting ervan en een evaluatie vijf jaar na de inwerkingtreding. Dit lijkt redelijk om de maatregelen van de richtlijn op hun effect en relevantie te beoordelen.