2.3.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 62/39

—

Het subsidiariteitsbeginsel schrijft voor dat de interne markt alleen gereguleerd mag worden met op EU-niveau vastgestelde wetgeving als dit echt noodzakelijk is. Als niet de hand wordt gehouden aan het subsidiariteitsbeginsel, kan dit in de implementatiefase leiden tot problemen, omdat de lidstaten geen vrijheid van handelen meer hebben, waardoor de ontwikkeling van de nationale economie in gevaar wordt gebracht.

—

Bij het voorbereiden van wetgeving dient rekening te worden gehouden met de belangrijke rol van de lokale en regionale overheden. Met name het "denk klein"-principe drukt goed uit hoe actief het lokale niveau is en hoezeer het bijdraagt tot het scheppen van een gunstig ondernemersklimaat. Op Europees niveau worden de randvoorwaarden geschapen, maar de factoren die bepalend zijn voor onze welvaart en economische bedrijvigheid, vinden hun oorsprong op plaatselijk niveau. Bij het ontwikkelen van de regels voor de interne markt dient dit aspect goed in het oog te worden gehouden, want alleen op deze manier kunnen de Europese reikwijdte van onze economie en de lokale dimensie met elkaar worden verzoend.

—

De lokale en regionale overheden leggen een heel groot deel van de internemarktregelgeving ten uitvoer. Om problemen te voorkomen die optreden wanneer deze regels in de praktijk worden gebracht, is het belangrijk dat het CvdR en het lokale en regionale bestuur een rol spelen bij het ontwikkelen van regelgeving op EU-niveau.

—

Bij het identificeren van de sleutelgebieden dient prioriteit te worden verleend aan gebieden die goede mogelijkheden hebben om te innoveren en kwalitatief hoogstaande arbeidsplaatsen te scheppen. Een goed functionerende digitale interne markt en de hele dienstensector zijn aandachtsgebieden van de hoogste importantie en grootste urgentie.

Rapporteur

Markku MARKKULA (FI/EVP) Lid van de gemeenteraad van Espoo

Referentiedocument

Mededeling van de Commissie over een "Betere governance van de interne markt"

COM(2012) 259 final

1.

De interne markt levert een essentiële bijdrage aan de economische groei in Europa. Het vrije verkeer van goederen, diensten, kapitaal en arbeidskrachten is de afgelopen twintig jaar de stuwende kracht achter de Europese welvaart en economie geweest. Met behulp van deze vrijheden en door de hierop betrekking hebbende governance tot ontwikkeling te brengen kunnen we ervoor zorgen dat we nog sneller de crisis te boven komen, en de voorwaarden kunnen scheppen voor het op een samenhangende wijze tot stand brengen van een sociale markteconomie in de Europese Unie. Verder is het zo dat het cohesiebeleid een aanvullende rol speelt bij het verwezenlijken van de interne markt in alle regio's van de EU, m.n. via een versterking van de concurrentiepositie van kleine en middelgrote bedrijven, een vergroening van de economie en een focus op know how en innovatie, vooral in regio's die met structurele nadelen te kampen hebben..

2.

Het CvdR wil erop wijzen dat de lidstaten tegelijkertijd de mogelijkheid dienen te hebben om, met inachtneming van de concrete eisen en belangen van de eigen economie, zelf de instrumenten ter stimulering van hun groei te kiezen.

3.

In haar mededeling zet de Commissie uiteen welke maatregelen ze zou willen nemen om de interne markt tot ontwikkeling te brengen en de doelstellingen van de Europa 2020-strategie te verwezenlijken.

4.

Volgens de mededeling bedroeg het gemiddelde omzettingsdeficit in februari 1,2 % en doen de lidstaten er steeds langer over om richtlijnen om te zetten. Bovendien blijkt dat de regels, ook al zijn ze omgezet in nationale regelgeving, in de praktijk niet altijd even goed functioneren.

5.

De Commissie roept in deze mededeling alle betrokken partijen op, zich er opnieuw toe te verbinden om te ijveren voor een interne markt die daadwerkelijk bijdraagt tot de groei. Haar voorstellen behelzen met name:

6.

De Commissie maakt zich terecht zorgen om de ontwikkeling van de interne markt. In de mededeling worden algemene maatregelen voorgesteld, ook al concentreren de problemen bij de omzetting zich soms alleen op een bepaald gebied en doen ze zich slechts in bepaalde lidstaten voor.

7.

De Commissie streeft er met de in haar mededeling genoemde stappen naar om de interne markt beter te laten functioneren. De voorgestelde stappen hebben betrekking op twee centrale doelstellingen: aan de ene kant het boeken van snelle vooruitgang op sleutelgebieden met het grootste groeipotentieel; aan de andere kant het verbeteren van de "governancecyclus‧ van de interne markt. De Commissie is van plan om in het kader van het Europese semester na te gaan welke vorderingen er zijn gemaakt. Deze aanpak is naar de mening van het Comité van de Regio's de juiste.

8.

De nadruk in de mededeling ligt vooral op de noodzaak van een effectievere omzetting in nationale wetgeving en een sterker engagement van de kant van de lidstaten.

9.

Het feit dat een en ander zo traag verloopt, laat zich deels verklaren uit politieke onwil in de lidstaten om de verschillende regels om te zetten. De enige manier om hier wat aan te doen, is politieke bereidheid kweken en de verantwoordelijken houden aan hun engagement. Reeds in de fase van voorbereiding van internemarktwetgeving moet rekening worden gehouden met de cultureel bepaalde verschillen tussen de wereld van wetgevers en die van bestuurders.

10.

Het CvdR is het eens met de Commissie dat "opsmuk" een ernstig probleem is waardoor het bedrijfsleven en de burger zijn opgezadeld met nieuwe onnodige lasten.

11.

De door de Commissie voorgestelde maatregelen zijn voor een deel mosterd na de maaltijd. Op de werkelijke oorzaken van het langzame omzettingsproces wordt in de mededeling te weinig ingegaan.

12.

Het meeste groeipotentieel vinden we volgens de mededeling in de dienstensector (daaronder begrepen de groot- en kleinhandel, zakelijke dienstverlening, de bouwsector en de financiële intermediatie) alsmede in de transportsector, de digitale economie en de energiesector.

13.

Om ervoor te zorgen dat de internemarktregels van de EU op doeltreffende wijze worden omgezet, zou de Commissie willen dat de lidstaten zich hiervoor sterker gaan engageren en zich in de uitvoeringsfase meer gaan toeleggen op samenwerking met de Commissie.

14.

De Commissie wijst erop hoe belangrijk het is om op de sleutelgebieden de Europese regels om te zetten in nationale wetgeving en ze doeltreffend ten uitvoer te leggen. Zij is van plan een jaarrapport over de integratie van de interne markt op te stellen, waarin wordt nagegaan hoe de markt in de praktijk functioneert en waarin verdere acties op EU- en nationaal niveau in kaart worden gebracht. Ze denkt aan maatregelen die zorgen voor een tijdige, juiste en doeltreffende tenuitvoerlegging van EU-regels op de sleutelgebieden.

15.

De Commissie streeft er met haar mededeling in de eerste plaats naar om de interne markt effectiever te laten functioneren. Het aanwijzen van sleutelgebieden is een juiste beslissing. Willen wij de interne markt verder tot ontwikkeling brengen, dan moet er worden gezocht naar maatregelen die meer effect sorteren.

16.

In de huidige economische situatie neemt de sector van de financiële intermediatie als een van de gebieden met het grootste groeipotentieel een belangrijke maar moeilijke positie in.

17.

Bij het identificeren van de sleutelgebieden dient prioriteit te worden verleend aan gebieden die goede mogelijkheden hebben om te innoveren en kwalitatief hoogstaande arbeidsplaatsen te scheppen. Vanuit het perspectief van het lokale bestuur is de keuze van de sleutelgebieden gelukkig te noemen. Een goed functionerende digitale interne markt en de hele dienstensector zijn aandachtsgebieden van de hoogste importantie en grootste urgentie.

18.

De lidstaten hebben nog heel wat werk te verrichten voordat de digitale markt naar behoren kan functioneren. De lokale overheden kunnen bijv. via hun aanbestedingenbeleid helpen om deze ontwikkeling te bespoedigen. Als het aanbestedingsproces online wordt georganiseerd en de mogelijkheden van elektronische facturering volledig worden benut, zou dit de ontwikkeling van de digitale markt aanzienlijk ten goede komen. De obstakels en uitdagingen die zich in de openbare sector aandienen bij het in praktijk brengen van elektronische handel, hebben niet alleen te maken met de wijze waarop een en ander technisch functioneert. Wil men de digitale markt en de hiertoe behorende elektronische aanbestedingen op lokaal en regionaal niveau met succes in praktijk brengen, dan is er absoluut behoefte aan ondersteuning van bovenaf, aan organisatorische aanpassingen en aan opleiding van personeel.

19.

Om de aanbestedingen online te kunnen organiseren zullen er op nationaal en lokaal niveau tal van maatregelen moeten worden genomen. Op Europees niveau zullen echter de voorwaarden moeten worden geschapen om een overgang naar de elektronische omgeving mogelijk te maken. Op dit niveau zal ook meer werk moeten worden gemaakt van het verspreiden van goede voorbeelden.

20.

De voorbereiding van nationale wetgeving is in de lidstaten voorbehouden aan de centrale overheid, die tot taak heeft de Europese regels correct en met inachtneming van de nationale context adequaat in praktijk te brengen.

21.

Het is een goede zaak dat de richtlijn betreffende de bestrijding van betalingsachterstand is opgenomen in de lijst van belangrijke wetgevingsbesluiten die speciale aandacht verdienen. Overheden die laat uitbetalen, brengen kleine en middelgrote ondernemingen ernstig in de problemen, een toestand waar dringend iets aan gedaan zal moeten worden.

22.

Toezicht op de tenuitvoerlegging in de lidstaten is een goede zaak. Het te publiceren jaarrapport zal de lidstaten de kans bieden om de eigen situatie met die van andere landen te vergelijken. Op basis van het jaarrapport en de gemaakte analyse stelt de Commissie de belangrijkste politieke uitdagingen en acties op EU- en nationaal niveau vast. Het jaarrapport zal een bijdrage leveren aan de opstelling van landenspecifieke aanbevelingen, die op een diepgaandere analyse van de prestaties van elke lidstaat zullen worden gebaseerd, zulks in het kader van het Europese semester.

23.

De Commissie benadrukt in haar mededeling dat er bij de voorbereiding van de internemarktregels op EU-niveau op gelet moet worden dat:

24.

Om ervoor te zorgen dat genoemde beginselen in acht worden genomen, dienen de belanghebbenden voorafgaande aan het opstellen van wetgevingsvoorstellen te worden geraadpleegd.

25.

De Commissie stelt voor om waar passend in plaats van richtlijnen verordeningen als instrument te gebruiken, met name als er geen nadere invulling vereist is bij de uitvoering van de voorgestelde EU-regels.

26.

De kwalitatieve eisen die aan de regels worden gesteld, zijn zonder meer toe te juichen. De duidelijkheid en begrijpelijkheid ervan zijn zowel op EU-niveau als voor de nationale wetgevers een belangrijke prioriteit.

27.

Het Informatiesysteem interne markt is een essentieel instrument, waartoe de regionale en lokale overheden volledig toegang dienen te krijgen, terwijl er voor de medewerkers van deze overheden cursussen moeten worden georganiseerd waar geleerd wordt hoe hier efficiënt gebruik van kan worden gemaakt.

28.

Het subsidiariteitsbeginsel schrijft voor dat de interne markt alleen gereguleerd mag worden met op EU-niveau vastgestelde wetgeving als dit echt noodzakelijk is. Als niet de hand wordt gehouden aan het subsidiariteitsbeginsel, kan dit in de implementatiefase leiden tot problemen, omdat de lidstaten geen vrijheid van handelen meer hebben, waardoor de ontwikkeling van de nationale economie in gevaar wordt gebracht.

29.

De SOLVIT-centra zijn heel nuttig voor burgers en kleine ondernemingen, vooral in grensregio's, zodat de Commissie er goed aan zou doen om de activiteiten van deze centra verder te ondersteunen, terwijl de lidstaten hiervoor voldoende personele en financiële middelen beschikbaar zullen moeten stellen.

30.

De Europese procedure voor geringe vorderingen geniet onvoldoende bekendheid bij de bevoegde rechterlijke instanties en er wordt maar weinig gebruik van gemaakt. Een speciaal probleem waar burgers die hier een beroep op doen, mee worden geconfronteerd, betreft de latere tenuitvoerlegging van een rechterlijke beslissing in een andere lidstaat.

31.

Een soms gebrekkige kwaliteit van de regelgeving tast in feite de legitimiteit van de Europese Unie in de ogen van de burgers en bedrijven aan. Zo heeft de wetgeving inzake overheidsopdrachten in de praktijk geleid tot een inperking van de mogelijkheden die de lidstaten en de lokale overheden hebben om besluiten te nemen over hun eigen activiteiten. De internemarktregels en de vrees om deze te overtreden beïnvloeden de organisatie van de dienstverlening zo ingrijpend dat een en ander ten koste kan gaan van de effectiviteit.

32.

De Commissie benadrukt in haar mededeling dat er op een slimmere wijze gebruik moet worden gemaakt van IT-instrumenten om burgers en bedrijven te informeren. Volgens de Commissie moeten ook de lidstaten meer inspanningen leveren om gebruikersvriendelijke informatie over het functioneren van de interne markt ter beschikking te stellen.

33.

Administratieve procedures zouden langs elektronische weg hun beslag moeten krijgen, zeker als er een andere lidstaat in het geding is. De samenwerking tussen verschillende overheden zou moeten worden vergemakkelijkt door gebruik te maken van ICT-systemen.

34.

Voor het oplossen van problemen waarmee burgers en bedrijven worden geconfronteerd, dient te worden voorzien in één gemakkelijk toegankelijke eerstelijnshulpdienst op nationaal niveau, waarop men een beroep kan doen.

35.

De lidstaten moeten zich ertoe verbinden te voorzien in snelle en effectieve juridische verhaalmogelijkheden.

36.

Er zou op nationaal niveau één instantie moeten zijn die belast is met het toezicht en de controle op de werking van de interne markt. De Commissie beveelt aan om in de lidstaten gebruik te maken van "internemarktcentra" en is van plan een Europees netwerk van dergelijke centra op te zetten.

37.

Het signaleren en verspreiden van beste praktijken is vanzelfsprekend een goede zaak. Dit dient altijd een vast onderdeel te zijn van de normale ontwikkelingswerkzaamheden van de Commissie.

38.

De ontwikkeling van de samenwerking tussen de verschillende overheden in de door de Commissie gewenste richting verdient onze steun. Zo valt de oprichting van internemarktcentra te verdedigen als middel om de uitwisseling van gegevens tussen de overheden in de lidstaten en de Commissie te verbeteren. De werkzaamheden van deze centra dienen goed aan te sluiten op de overige bestuurlijke taken van de lidstaten.

39.

Bij het voorbereiden van wetgeving dient rekening te worden gehouden met de belangrijke rol van de lokale en regionale overheden. Met name het "denk klein"-principe drukt goed uit hoe actief het lokale niveau is en hoezeer het bijdraagt tot het scheppen van een gunstig ondernemersklimaat. Op Europees niveau worden de randvoorwaarden geschapen, maar de factoren die bepalend zijn voor onze welvaart en economische bedrijvigheid, vinden hun oorsprong op plaatselijk niveau. Bij het ontwikkelen van de regels voor de interne markt dient dit aspect goed in het oog te worden gehouden, want alleen op deze manier kunnen de Europese reikwijdte van onze economie en de lokale dimensie met elkaar worden verzoend.

40.

De lokale en regionale overheden leggen een heel groot deel van de internemarktregelgeving ten uitvoer. Om problemen te voorkomen die optreden wanneer deze regels in de praktijk worden gebracht, is het belangrijk dat het CvdR en het lokale en regionale bestuur een rol spelen bij het ontwikkelen van regelgeving op EU-niveau.

41.

Innovaties komen tot stand op plaatselijk niveau. Bij het ondersteunen van innovaties en het organiseren van proefprojecten kunnen de lokale en regionale overheden een doorslaggevende rol spelen. Ter bevordering van de interne markt in Europa zou er een model moeten worden ontwikkeld waarbij zowel de lokale actoren als die op Europees niveau hun eigen, logische taak hebben. Zo zou de Commissie zich kunnen inzetten voor een werkwijze waarbij de ontwikkeling van sectoren met het meeste groeipotentieel als centraal uitgangspunt van de samenwerking tussen verschillende DG's wordt genomen en er op lokaal niveau wordt geëxperimenteerd met beste praktijken.

42.

Maar ook beste praktijken kunnen niet zonder een Europees netwerk om bekend te raken. De Commissie verkeert in de beste positie om dergelijke netwerken op te zetten. In de sectoren en regio's met het meeste innovatiepotentieel zouden door de EU gefinancierde proefprojecten moeten worden gelanceerd waarin onderzoek ter effectieve ondersteuning dient van innovatieve activiteiten en van onderwijs en leerprocessen. Met steun van de Commissie zouden alle actoren op plaatselijk niveau toegang moeten kunnen krijgen tot de praktijken die op deze wijze zijn ontwikkeld.

43.

De Europese Commissie heeft inmiddels haar mededeling "Akte voor de interne markt II" (COM(2012) 573 final) gepubliceerd. Hierin stelt zij dat dankzij de gezamenlijke betrokkenheid van het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie, het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio’s en tal van belanghebbenden een politieke visie op de verdere ontwikkeling van de interne markt is ontstaan die door een brede groep wordt gedragen en op ruime politieke aandacht heeft kunnen rekenen. Het Comité van de Regio's staat achter het standpunt van de Commissie dat er dringend behoefte is aan verdere stappen om het hoofd te bieden aan de uitdagingen van de economische crisis.

44.

De aandrijvers van nieuwe groei die in deze mededeling worden voorgesteld, betreffen: de ontwikkeling van volledig geïntegreerde netwerken in de interne markt;

45.

Netwerken vormen de ruggengraat van een moderne economie. Een belangrijk doel is een interne markt tot stand brengen waarin burgers en ondernemingen voordeel halen uit de gemeenschappelijke markt voor vervoer en energie. De digitale sector is zonder twijfel een belangrijke aandrijver van productiviteit en creativiteit. Sociaal ondernemerschap houdt kordate stappen in ter activering van de burgers en de derde sector alsmede een snelle uitbreiding van allerlei partnerschapsactiviteiten. Het CvdR ziet uit naar concrete maatregelen waarmee zo snel mogelijk kan worden beantwoord aan de door deze doelstellingen gewekte verwachtingen.

46.

Naast de hierboven genoemde punten zijn er t.a.v. het functioneren van de interne markt tal van andere kwesties en problemen die nader besproken dienen te worden op politiek niveau. In het zoeken naar oplossingen moet lering worden getrokken uit de ervaringen die zijn opgedaan met de economische crisis. Voor een groot deel zijn de problemen al aangegeven in de Europa 2020-strategie en de vlaggenschipinitiatieven, maar de oplossing ervan laat nog altijd op zich wachten. De hiertoe benodigde maatregelen zijn ook reeds aan de orde gekomen in een groot aantal adviezen van het Comité van de Regio's, waarvan het Comité met name de onderstaande nog eens wil benadrukken.

47.

In CdR 330-2010 wordt voorgesteld "om gebruik te maken van territoriale pacten met behulp waarvan de regionale en lokale overheden op een flexibele, aan de territoriale omstandigheden aangepaste wijze hun activiteiten en middelen kunnen concentreren op de tenuitvoerlegging van de Europa 2020-strategie en de kerninitiatieven. De nadruk zal hierbij vooral moeten komen te liggen op projecten die in een bepaald gebied maatschappelijke innovaties bevorderen en een optimale maatschappelijke impact hebben". Van bijzonder belang zijn de maatregelen op de door de Commissie in haar mededeling aangeduide sleutelgebieden, zoals een volledige benutting van de digitale mogelijkheden bij het vernieuwen van de procedures en structuren op het gebied van dienstverlening.

48.

In CdR 330-2010 wordt de Commissie geadviseerd "om in het kader van de Single Market Act gebruik te maken van alle verworvenheden van het Verdrag van Lissabon die het vertrouwen van de EU-burgers in de eengemaakte markt kunnen helpen herstellen, met name art. 3 VEU waarmee de Europese Unie nieuwe sociale doelstellingen krijgt aangereikt op het gebied van bestrijding van sociale uitsluiting en discriminatie, bevordering van sociale rechtvaardigheid en bescherming, gelijkheid van vrouwen en mannen, solidariteit tussen generaties en bescherming van de rechten van het kind". Ook hier gaat het om de vraag hoe we nieuwe maatschappelijke innovaties tot stand kunnen brengen door in Europa een aantal proefprojecten te lanceren, waarbij in enkele regio's nieuwe oplossingen worden uitgeprobeerd, die dan via interregionale samenwerking de benodigde algemene toepassing kunnen krijgen.