Richtlijn 2013/33/EU bevat regels van de Europese Unie (EU) inzake levensomstandigheden (of „opvang”) van verzoekers om internationale bescherming1 (asielzoekers of mensen die om subsidiaire bescherming verzoeken2) in afwachting van onderzoek naar hun verzoek. Deze regels moeten helpen voorkomen dat verzoekers naar andere landen verhuizen vanwege verschillen in levensomstandigheden.
Met deze richtlijn moet een menswaardige levensstandaard voor asielzoekers in de EU worden gewaarborgd en moet ervoor worden gezorgd dat hun mensenrechten worden gerespecteerd.
KERNPUNTEN
Op wie is dit van invloed?
De richtlijn is van toepassing op personen die om internationale bescherming verzoeken en hun gezin, met inbegrip van:
de echtgeno(o)t(e) of de niet-gehuwde partner,
hun kinderen jonger dan achttien jaar, en
andere gezinsleden (bijv. de vader of moeder van de verzoeker als deze jonger is dan achttien).
Standaard opvangvoorzieningen in de hele EU
Met deze richtlijn wordt getracht de opvangvoorzieningen in de hele EU te harmoniseren. Deze voorzieningen bestaan onder andere uit:
toegang tot huisvesting,
voedingsmiddelen;
kleding,
uitkeringen,
een fatsoenlijke levensstandaard, en
medische en psychische verzorging.
Andere waarborgen
Afgezien van de fundamentele opvangvoorzieningen moeten EU-lidstaten ervoor zorgen dat verzoekers toegang hebben tot:
werkgelegenheid binnen 9 maanden, en
onderwijs voor kinderen jonger dan 18 jaar.
Kwetsbare personen
Er dient een individuele beoordeling te worden gemaakt om de behoeften van kwetsbare personen (bijv. kinderen, gehandicapten, slachtoffers van misbruik) te beoordelen.
Specifieke regels zijn van toepassing op kinderen, niet-begeleide kinderen en slachtoffers van foltering en geweld.
Kwetsbare asielzoekers moeten toegang krijgen tot psychische verzorging.
Wanneer niet-begeleide kinderen om asiel verzoeken, moet hun een gekwalificeerde vertegenwoordiger worden toegewezen om hen bij te staan. Het belang van het kind en van de eenheid van het gezin moet altijd voorop staan.
Asielzoekers in bewaring houden
Verzoekers mogen niet in bewaring worden gehouden enkel omdat ze om internationale bescherming verzoeken. Er mag pas in laatste instantie tot bewaring worden overgegaan, waarover per geval moet worden besloten.
Er is een uitputtende lijst van redenen van bewaring goedgekeurd om willekeurige bewaring te voorkomen.
De richtlijn:
beperkt de periode van bewaring;
belemmert de bewaring van kwetsbare personen, met name kinderen;
biedt juridische waarborgen (bijv. toegang tot gratis rechtsbijstand, schriftelijke informatie bij beroep over een maatregel tot bewaring); en
introduceert specifieke opvangvoorzieningen voor bewaringsaccommodaties, zoals toegang tot ruimten in de open lucht en contact met advocaten, niet-gouvernementele organisaties en familieleden.
Bij Richtlijn 2013/33/EU is Richtlijn 2003/9/EG met ingang van ingetrokken.
Intrekking
Richtlijn 2013/33/EU wordt met ingang van ingetrokken en vervangen door Richtlijn (EU) 2024/1346 (zie de samenvatting).
VANAF WANNEER ZIJN DE REGELS VAN TOEPASSING?
De richtlijn moest uiterlijk op in nationaal recht zijn omgezet.
ACHTERGROND
De EU heeft gewerkt aan een Common European Asylum System (gemeenschappelijk Europees asielstelsel — CEAS). Sinds 2013 is er een reeks nieuwe wetteksten aangenomen om het functioneren van het systeem te verbeteren.
Internationale bescherming. Vluchtelingenstatus of subsidiaire beschermingsstatus.
Subsidiaire beschermingsstatus. Status die wordt toegekend aan niet-EU-burgers of staatlozen die niet in aanmerking komen voor de vluchtelingenstatus, maar die bij terugkeer naar hun land van oorsprong risico zouden lopen op ernstige schade.
BELANGRIJKSTE DOCUMENT
Richtlijn 2013/33/EU van het Europees Parlement en de Raad van tot vaststelling van normen voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming (PB L 180 van , blz. 96-116).