Ma ono na celu poprawę skuteczności i przyspieszenie postępowań sądowych o charakterze transgranicznym w sprawach cywilnych i handlowych w wyniku uproszczenia i usprawnienia procedur przeprowadzania dowodów.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie stosuje się w sprawach cywilnych i handlowych, gdy sąd* („sąd wzywający”) występuje do sądu w innym państwie UE („sądu wezwanego”) z wnioskiem o przeprowadzenie dowodu lub zamierza sam bezpośrednio przeprowadzić dowód.

Wnioski w celu uzyskania dowodu są:

składane jedynie wówczas, gdy dowód ma być przeznaczony do wykorzystania w postępowaniu sądowym, które już zostało wszczęte lub które ma zostać wszczęte;
składane, w języku urzędowym UE, na standardowym formularzu zawierającym wszystkie niezbędne dane;
przekazywane za pośrednictwem bezpiecznego i niezawodnego zdecentralizowanego systemu informatycznego z poszanowaniem podstawowych praw i wolności;
odbierane przez sąd wezwany, który w terminie siedmiu dni przekazuje sądowi wzywającemu potwierdzenie odbioru;
przetwarzane w różnych terminach, jeżeli wniosek jest niekompletny lub jeżeli sąd wezwany nie jest właściwy.

Sąd wezwany do przeprowadzenia dowodu:

wykonuje wniosek niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 90 dni;
może, jeżeli został o to poproszony przez sąd wzywający oraz jeżeli zezwala na to jego prawo krajowe, wykorzystać technologię wideokonferencji lub telekonferencji;
zezwala stronom i ich przedstawicielom, w tym przedstawicielom sądu wzywającego, na obecność przy przeprowadzaniu dowodu, jeżeli taka możliwość jest przewidziana w porządku prawnym państwa sądu wzywającego;
może odmówić wykonania wniosku, jeżeli:
- osoba, która ma zostać przesłuchana, powołuje się na prawo odmowy zeznań lub jeżeli obowiązuje w stosunku do niej ustanowiony prawem zakaz zeznań,
- wniosek nie jest zgodny z rozporządzeniem lub jeżeli sąd nie jest właściwy do wykonania wniosku,
- sąd wzywający nie przekazuje wymaganych informacji uzupełniających albo nie składa kaucji w przepisanym terminie.

Sąd zamierzający przeprowadzić dowód bezpośrednio w innym państwie UE:

kontaktuje się z jednostką centralną lub właściwym organem tego państwa, które w terminie 30 dni wyrażają zgodę na wniosek lub załatwiają go odmownie. Mogą one przy tym zastrzec dodatkowe warunki oraz wyznaczyć sąd swojego państwa uczestniczący w bezpośrednim przeprowadzaniu dowodu;
może przesłuchać daną osobę z wykorzystaniem wideokonferencji lub innych technologii porozumiewania się na odległość.

Co do zasady sąd, do którego zwrócono się o przeprowadzenie dowodu, nie może żądać od sądu wzywającego zwrotu opłat lub kosztów. W drodze odstępstwa można jednak żądać zwrotu:

wynagrodzeń biegłych i tłumaczy ustnych, co obejmuje kaucję lub zaliczkę na poczet przewidywanych kosztów w tym zakresie;
kosztów wynikających z wykorzystania wideokonferencji lub telekonferencji.

Państwa UE:

wyznaczają jednostkę centralną, która:
- udziela informacji sądom,
- rozwiązuje ewentualne problemy,
- w wyjątkowych przypadkach przekazuje wnioski właściwemu sądowi;
przekazują Komisji Europejskiej informacje praktyczne, takie jak informacje dotyczące jednostek centralnych i właściwych organów;
ponoszą koszty instalacji, działania i utrzymania krajowych systemów informatycznych.

Komisja:

sporządza i aktualizuje elektroniczny podręcznik zawierający informacje praktyczne przekazane przez organy krajowe;
może przyjmować akty delegowane i wykonawcze dotyczące regulowanych rozporządzeniem zagadnień o charakterze technicznym;
jest odpowiedzialna za utworzenie, utrzymanie, rozwijanie i finansowanie oprogramowania, które państwa UE mogą wykorzystywać zamiast krajowych systemów informatycznych;
ustanawia, do 2 lipca 2023 r., szczegółowy program monitorowania wyniku, skutków i oddziaływania rozporządzenia;
przedstawia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie z ewaluacji rozporządzenia.

Rozporządzenie nie ma zastosowania w Danii.

Uchylenie

Rozporządzenie (UE) 2020/1783 uchyla i zastępuje rozporządzenie (WE) nr 1206/2001 (zob. streszczenie).

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od 1 lipca 2022 r.

Rozporządzenie (UE) 2020/1783 przekształca i zastępuje rozporządzenie (WE) nr 1206/2001 (wraz z jego kolejnymi zmianami). Uwzględnia ono postępy w cyfryzacji i przewiduje wykorzystanie nowych technologii w celu przyspieszenia procedur, ograniczenia opóźnień i zmniejszenia kosztów ponoszonych przez jednostki i przedsiębiorstwa.

KONTEKST

Postępowania sądowe w sprawach cywilnych dotyczą takich gałęzi prawa jak prawo umów, prawo rzeczowe, prawo spadkowe, prawo rodzinne i prawo handlowe. W 2018 r. około 3,4 mln postępowań sądowych w sprawach cywilnych i handlowych obejmowało swoim zakresem więcej niż jedno państwo UE.
Więcej informacji:
- Czym jest współpraca sądowa w sprawach cywilnych? (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Sąd: każdy organ krajowy, który może przeprowadzać dowody (do tej kategorii nie zaliczają się więc wyłącznie organy wymiaru sprawiedliwości).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1783 z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (przeprowadzanie dowodów) (wersja przekształcona) (Dz.U. L 405 z 2.12.2020, s. 1–39)

DOKUMENT POWIĄZANY

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami Państw Członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (Dz.U. L 174 z 27.6.2001, s. 1–24)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 1206/2001 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2021

Top