22.5.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 143/48

1.1

W ogólnym zarysie EKES popiera propozycję wdrożenia programu FISCUS. Pragnie jednak zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:

1.2

Komitet zdaje sobie sprawę z różnych stanowisk prezentowanych przez państwa członkowskie uczestniczące w pracach grup roboczych Rady. Uważa, iż Komisja powinna być w stanie wykazać, że państwa członkowskie zaoszczędzą znaczne środki w budżecie na program FISCUS w porównaniu z ustaleniami dotyczącymi obecnych działań. Komitet jest zdania, że Komisja może mieć trudności ze zdobyciem zgody Parlamentu na zwiększenie wydatków w ramach budżetu UE, jeśli nie uzyska od państw członkowskich informacji o odpowiednich oszczędnościach wyrównawczych w budżetach krajowych.

1.3

Komitet przypomina o swojej uwadze przedstawionej w opinii „Plan działań dla ceł” (1), w której wzywa do większej integracji procedur celnych w poszanowaniu celów lizbońskich i podkreśla, że głębsza integracja tego typu nie powinna prowadzić do integracji samych administracji celnych.

1.4

Jednym z kluczowych założeń nowego programu jest poprawa systemu szkoleń (i ich skuteczności) dla urzędników z państw członkowskich (2).

2.1

Rok rocznie polityka celno-podatkowa UE w dużym stopniu przyczynia się do generowania przychodów dla budżetów UE i państw członkowskich. Strategie dotyczące ceł i podatków przynoszą również wymierne korzyści obywatelom i przedsiębiorstwom UE, wynikające np. z blokowania niebezpiecznego lub nielegalnego importu, upłynniania obrotu handlowego, umacniania rynku wewnętrznego czy też ograniczania kosztów przestrzegania przepisów i biurokracji dla firm transgranicznych.

2.2

Wniosek dotyczący rozporządzenia (COM(2011) 706 final) to ważny krok naprzód w zapoczątkowanym wiele lat temu procesie racjonalizacji i koordynacji działań państw członkowskich, podejmowanych w celu ochrony własnych i unijnych interesów finansowych. W roku 2010 opłaty celne i powiązane z nimi opłaty stanowiły 12,3 % budżetu UE. W najbliższych wieloletnich ramach finansowych na lata 2014–2020, przyjętych przez Komisję w czerwcu 2011 r., proponuje się m.in. nową generację programów „Cła” i „Fiscalis”. Na przestrzeni lat rozwój obu projektów następował w obrębie dwóch niezależnych (choć równoległych do siebie) ścieżek: ostatnie z nich to „Cła 2013” i „Fiscalis 2013”. Obecnie połączono je w jeden program (FISCUS), co stanowi poważną innowację w strategii Komisji.

2.3

FISCUS jest nie tylko owocem „polityki na rzecz uproszczenia” – jak nazywa swoją strategię Komisja – ale także potwierdzeniem wagi „współpracy między organami celnymi i podatkowymi a innymi zainteresowanymi stronami”. Najważniejszym pozytywnym aspektem programu tego typu jest znaczenie nadawane czynnikowi ludzkiemu: współpraca w dziedzinie ceł i podatków jest skupiona wokół tworzenia sieci kontaktów i budowania kompetencji (3); oczywiście niezbędna jest skuteczność technologii i rozwiązań informatycznych, ale jeszcze bardziej istotny jest czynnik ludzki – takie stanowisko bardzo odpowiada EKES-owi.

2.4

Zaproponowany przez Komisję projekt FISCUS zakłada, że program będzie wdrażany przez siedem lat, począwszy od 1 stycznia 2014 r.Pula środków finansowych na pokrycie jego kosztów w całym okresie (2014–2020) wynosi 777 600 000 EUR w cenach bieżących. Jest to kwota niemała i trudno określić, czy odpowiada zamierzeniom. Program przewiduje dofinansowanie w ramach dziewięciu, różnych rodzajów ogólnych działań wspólnych. Chodzi o wsparcie dotacji, kontraktów na zamówienia publiczne lub zwrotu kosztów ponoszonych przez ekspertów zewnętrznych.

2.5

Choć większość kosztów dotyczy szkoleń dla urzędników i wspólnych inicjatyw w zakresie informatyki, przydzielone środki mogą zostać także przeznaczone na pokrycie „wydatków związanych z działaniami przygotowawczymi, monitorowaniem, kontrolą, audytami i oceną” (4). EKES rozumie, że wymaga to położenia głównego nacisku na kontrolę wdrażania ogólnych działań wspólnych, ma jednak nadzieję, że – dla zachowania spójności – nie mniej uwagi poświęcone zostanie wdrażaniu działań krajowych.

2.6

Konkretne cele programu działań są takie same, jak w programach przeszłych i bieżących. EKES wypowiadał się już w tej kwestii i nie powtarzałby swoich uwag, gdyby nie temat poruszany wielokrotnie i jak dotąd pozostawiony bez odpowiedzi: regularna wymiana informacji między organami podatkowymi i celnymi jako środek wykrywania oszustw i/lub przypadków unikania płacenia podatków (5).

2.7

Pierwszy element – tworzenie sieci kontaktów – powinien umożliwiać wymianę dobrych praktyk i wiedzy operacyjnej. Nie jest to nic nowego, gdyż kwestia ta była poruszana – przy użyciu tego samego słownictwa – w większości poprzednich programów (jeśli nie we wszystkich). Działania podejmowane w przeszłości nie zawsze były skuteczne i to z wielu powodów: głównie ze względu na trudności językowe i różne doświadczenia lub pochodzenie uczestników. Nowy nacisk na współpracę między różnymi administracjami, przewidywany w programie FISCUS, powinien zachęcać do wymiany doświadczeń i sprzyjać rozwojowi specjalistów wysokiego szczebla, na czym powinno zależeć UE.

2.8

Komisja twierdzi, że drugi element „umożliwia finansowanie w ramach programu nowatorskiej infrastruktury informatycznej i nowoczesnych systemów informatycznych, które pozwalają administracjom celnym i podatkowym w Unii dojść do poziomu pełnoprawnych e-administracji” (6). Ta sprawa również była już poruszana (i opisywana mniej więcej tymi samymi słowami) w dotychczasowych programach. W tym przypadku rezultaty nie były jednak zadowalające – z racji niejednolitego poziomu zaawansowania technologii informatycznych w państwach członkowskich oraz (niestety dość często) z powodu niechęci niektórych (wielu) państw członkowskich do zmiany metod lub sprzętu.

2.9

Niechęć państw członkowskich do współpracy stanowi główną przeszkodę na drodze do utworzenia solidnej europejskiej sieci fiskalnej. Nie chodzi tylko o technologie informatyczne, ale są one tutaj czynnikiem najbardziej eksponowanym. EKES krytykował takie podejście w wielu swoich opiniach dotyczących inicjatyw fiskalnych UE (7). Ma nadzieję, że obecny kryzys udowodni, że żaden kraj nie może odciąć się od wydarzeń wywierających wpływ w skali globalnej i że współpraca jest jedynym rozwiązaniem problemu.

2.10

W roku 2011 wykonawca przeanalizował – po odbyciu konsultacji z przedstawicielami przedsiębiorstw – śródokresowe wyniki dwóch odrębnych programów: „Fiscalis 2013” i „Cła 2013”. Inny wykonawca przeprowadził badanie dotyczące możliwych ram przyszłego programu FISCUS. Wyniki śródokresowe nie wykazały poważnych przeszkód ani nie stanowiły podstawy do podjęcia żadnych specjalnych działań w celu skorygowania niepożądanych zdarzeń.

2.11

FISCUS łączy obydwa obowiązujące obecnie, odrębne programy dotyczące ceł i podatków. Pozwala zatem na realizację celów Komisji w zakresie „polityki na rzecz upraszczania” i redukcji kosztów, nie wywierając przy tym negatywnego wpływu na działania uwzględnione w poszczególnych projektach.

2.12

Nowe rozporządzenie zastępuje decyzję nr 1482/2007/WE ustanawiającą wspólnotowy program poprawy skuteczności systemów podatkowych na rynku wewnętrznym (program „Fiscalis 2013”). Decyzja nr 624/2007/WE ustanowiła z kolei program działań dla ceł we Wspólnocie („Cła 2013”). Obie decyzje zostaną zatem uchylone.

2.13

Komisja przeprowadziła zakrojone na szeroką skalę konsultacje w sektorze ceł i w sektorze podatków. Na ich podstawie sporządzono listę problemów, które przedstawiono w dokumencie roboczym służb Komisji – podsumowanie oceny skutków, Część I (Cła) i Część II (Fiscalis) (8).

2.14

Jeszcze przed opracowaniem programu Komisja dokonała oceny skutków, która wykazała, że utrzymuje się znaczna niepewność co do europejskich systemów informacyjnych i wymiany informacji związanych z dalszym rozwojem strategii. Część z tych kwestii została poruszona w opinii EKES-u „Program działań dla ceł” (9). W opinii EKES-u „Poprawa skuteczności systemów podatkowych na rynku wewnętrznym (Fiscalis 2013)” szczegółowo opisano natomiast czynniki potrzebne do usprawnienia programu Fiscalis (10).

2.15

EKES popiera w zasadzie środki proponowane przez Komisję. Pragnie jednak podkreślić, że temat współpracy między różnymi organami – zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym – jest motywem powracającym w wielu sprawach dotyczących funkcjonowania UE. Postęp w tym zakresie jest zwykle trudny i czasochłonny. Dzieje się tak z wielu powodów, lecz główną przyczyną wydaje się być brak entuzjazmu ze strony władz krajowych.

2.16

EKES zgadza się z propozycją Komisji, dotyczącą ściślejszej współpracy między organami celnymi i podatkowymi. Współpraca ta powinna dawać impuls do działań, o których podjęcie EKES wielokrotnie zabiegał w swoich opiniach (11). Chodzi m.in. o zorganizowaną współpracę między agencjami krajowymi i europejskimi, zajmującymi się zwalczaniem oszustw i przestępstw finansowych (takich jak pranie brudnych pieniędzy, przestępczość zorganizowana, terroryzm, przemyt, itd.).