1.7.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 192/53

(1)

Niniejsza decyzja dotyczy wykonania przepisów art. 222 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) („klauzula solidarności”). Nie dotyczy ona zastosowania przez państwa członkowskie klauzuli solidarności na mocy art. 222 ust. 2 TFUE. Zgodnie z deklaracją 37 odnoszącą się do art. 222 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej państwo członkowskie ma prawo wyboru najbardziej odpowiednich środków w celu wypełnienia przez nie obowiązku solidarności w stosunku do innego państwa członkowskiego.

(2)

Zgodnie z art. 222 ust. 1 TFUE Unia i jej państwa członkowskie mają działać wspólnie w duchu solidarności, jeżeli jakiekolwiek państwo członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej lub katastrofy spowodowanej przez człowieka. Należy dążyć do zapewnienia spójności i komplementarności działań Unii i państw członkowskich z korzyścią dla jakiegokolwiek państwa członkowskiego powołującego się na klauzulę solidarności oraz by uniknąć powielania działań. Ze względu na to, że państwa członkowskie mają koordynować swoje działania w ramach Rady, by wypełnić swoje obowiązki w zakresie solidarności na mocy art. 222 ust. 2 TFUE, właściwe jest dokonanie uzgodnień dotyczących koordynacji — w ramach Rady w odniesieniu do — wykonania przez Unię klauzuli solidarności.

(3)

Uzgodnienia dotyczące koordynacji w ramach Rady powinny zostać oparte na zintegrowanych uzgodnieniach UE (uzgodnienia IPCR) dotyczących reagowania na szczeblu politycznym w sytuacjach kryzysowych zatwierdzonych przez Radę w dniu 25 czerwca 2013 r., w których stwierdzono, że uzgodnienia IPCR mają również wspierać uzgodnienia dotyczące stosowania klauzuli solidarności. Właściwe jest, by w szczególności w przypadku przeglądu Rada dostosowała uzgodnienia IPCR.

(4)

Zastosowanie przez Unię klauzuli solidarności powinno opierać się w miarę możliwości na już istniejących instrumentach; zwiększać skuteczność poprzez poprawę koordynacji i unikanie powielania działań; nie powinno angażować dodatkowych zasobów; powinno zapewniać państwom członkowskim prostą i przejrzystą płaszczyznę kontaktu na szczeblu unijnym z poszanowaniem kompetencji przyznanych poszczególnym instytucjom oraz służbom Unii.

(5)

Klauzula solidarności wzywa Unię do mobilizacji wszelkich dostępnych jej instrumentów. Stosowne instrumenty obejmują: strategię bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej; mechanizm ochrony ludności Unii Europejskiej ustanowiony decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/UE (1) („unijny mechanizm”); decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1082/2013/UE (2) oraz struktury powstałe w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO).

(6)

Należy jasno określić zakres uzgodnień dotyczących zastosowania przez Unię klauzuli solidarności.

(7)

W odniesieniu do walki z terroryzmem ramy strategiczne działań Unii określa strategia Unii Europejskiej w dziedzinie walki z terroryzmem. Istnieją różne instrumenty, takie jak instrumenty służące wzmacnianiu ochrony infrastruktury krytycznej w sektorze energii i transportu (3). Na skutek komunikatu Komisji zatytułowanego unijna polityka przeciwdziałania terroryzmowi: najważniejsze osiągnięcia i nadchodzące wyzwania podjęto również działania służące na przykład zacieśnianiu współpracy między organami ścigania, wspomaganiu zapobiegania radykalizacji postaw, w szczególności poprzez ustanowienie sieci upowszechniania wiedzy o radykalizacji postaw oraz ograniczaniu dostępu terrorystów do funduszy, jak również do materiałów wybuchowych, chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych (4), jak również działania zwiększające bezpieczeństwo materiałów wybuchowych.

(8)

Mechanizm wszczynania i wycofywania procedur przewidzianych w niniejszej decyzji powinien zostać zdefiniowany na poziomie Unii, w oparciu o wniosek zainteresowanego państwa członkowskiego przedłożony na wysokim szczeblu politycznym, wsparty przez pojedynczy punkt kontaktowy na poziomie Unii

(9)

Uzgodnienia dotyczące reagowania na poziomie Unii powinny przyczynić się do zwiększenia skuteczności poprzez wzmocnienie koordynacji w oparciu o istniejące instrumenty.

(10)

Mechanizm unijny ma na celu pogłębienie współpracy państw członkowskich i Unii oraz ułatwienie koordynacji w dziedzinie ochrony ludności. Decyzją nr 1313/2013/UE ustanowiono Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego („ERCC”), które ma zapewnić zdolność operacyjną 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu i będzie służyć państwom członkowskim oraz Komisji w realizacji celów tego unijnego mechanizmu.

(11)

Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) dysponuje strukturami rozporządzającymi informacjami w zakresie danych wywiadowczych oraz spraw wojskowych, jak również siecią delegatur, które mogą również ułatwić reagowanie na zagrożenia oraz klęski żywiołowe lub katastrofy na terytorium państw członkowskich lub na sytuacje kryzysowe o wymiarze zewnętrznym. W zależności od sytuacji kryzysowej inne struktury i agencje unijne w dziedzinie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB), w tym WPBiO powinny w stosownych przypadkach wnieść swój wkład zgodnie z odpowiednimi przepisami unijnego prawa.

(12)

Tam gdzie jest to konieczne i możliwe wobec naglącej potrzeby, należy uzupełnić ustalenia w zakresie reagowania na szczeblu Unii, przyjmując akty prawne lub zmieniając istniejące akty prawne zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatów.

(13)

Niniejsza decyzja nie będzie miała wpływu na kwestie obronne. W przypadku gdy kryzys wymaga podjęcia działania w ramach WPZiB (WPZiB) lub WPBiO, konieczne jest podjęcie decyzji przez Radę zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatów.

(14)

Niniejsza decyzja nie narusza art. 42 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej.

(15)

W komunikacie Komisji zatytułowanym w sprawie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego UE w działaniu: pięć kroków w kierunku bezpieczniejszej Europy wyznaczono cel zakładający zwiększenie odporności Unii na sytuacje kryzysowe oraz klęski żywiołowe lub katastrofy poprzez szereg działań, w tym pełne wykorzystanie klauzuli solidarności. Jak przypomniała Rada w swoich konkluzjach z dnia 24 i 25 lutego 2011 r., zwiększenie odporności Europy na sytuacje kryzysowe oraz klęski żywiołowe lub katastrofy ma zasadnicze znaczenie dla dalszego wzmacniania wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii.

(16)

Rada Europejska ma systematycznie oceniać zagrożenia dla Unii, aby umożliwić podjęcie skutecznych działań przez Unię i jej państwa członkowskie. Na wniosek Rady Europejskiej powinny być opracowywane sprawozdania dotyczące określonych zagrożeń.

(17)

Zgodnie z art. 346 ust. 1 lit. a) TFUE żadne państwo członkowskie nie ma mieć obowiązku udzielania informacji, których ujawnienie uznaje za sprzeczne z podstawowymi interesami jego bezpieczeństwa.

(18)

W dniu 22 listopada 2012 r. Parlament Europejski przyjął rezolucję 2012/2223 w sprawie klauzul wzajemnej obrony i solidarności UE: wymiaru politycznego i operacyjnego.

(19)

Niniejsza decyzja nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej oraz powinna być stosowana zgodnie z tymi prawami i zasadami.

(20)

Ponieważ cel niniejszej decyzji, mianowicie zastosowanie przez Unię klauzuli solidarności, nie może zostać w wystarczającym stopniu osiągnięty przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na skalę i skutki działań mogą być lepiej osiągnięte na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w wymienionym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,

a)

na terytorium państw członkowskich, do których mają zastosowanie Traktaty, w tym na obszarze lądowym, wodach wewnętrznych, morzach terytorialnych i w przestrzeni powietrznej;

b)

jeżeli mają wpływ na infrastrukturę krytyczną (taką jak instalacje do wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarach morskich) usytuowaną na morzu terytorialnym, w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym państwa członkowskiego.

a)

„klęska żywiołowa lub katastrofa” oznacza dowolną sytuację, która ma lub może mieć znaczący niekorzystny wpływ na ludzi, środowisko naturalne lub mienie, w tym na dziedzictwo kulturowe;

b)

„atak terrorystyczny” oznacza przestępstwo terrorystyczne zdefiniowane w decyzji ramowej Rady 2002/475/WSiSW (5);

c)

„sytuacja kryzysowa” oznacza klęskę żywiołową, katastrofę lub atak terrorystyczny o tak daleko idących skutkach lub takim znaczeniu politycznym, że wymaga sprawnej koordynacji polityki i reakcji na szczeblu politycznym w Unii;

d)

„reakcja” oznacza jakiekolwiek działanie podejmowane w przypadku klęski żywiołowej, katastrofy lub ataku terrorystycznego mające na celu zaradzenie ich bezpośrednim negatywnym skutkom.

a)

identyfikują wszystkie odpowiednie instrumenty unijne, które mogą w największym stopniu ułatwić reagowanie na sytuację kryzysową, w tym instrumenty i struktury sektorowe, operacyjne, polityczne lub finansowe, i podejmują wszystkie niezbędne środki przewidziane w ramach tych instrumentów;

b)

identyfikują zdolności wojskowe, które mogą w największym stopniu ułatwić reagowanie na sytuację kryzysową przy wsparciu ze strony Sztabu Wojskowego UE;

c)

wskazują instrumenty i środki leżące w kompetencjach agencji Unii, które mogą w największym stopniu ułatwić reagowanie na sytuację kryzysową, oraz proponują ich wykorzystanie;

d)

doradzają Radzie, czy istniejące instrumenty są wystarczające w celu udzielenia pomocy poszkodowanemu państwu członkowskiemu po powołaniu się przez nie na klauzulę solidarności;

e)

regularnie sporządzają zintegrowane raporty dotyczące obrazu i analizy sytuacji, aby zapewnić odpowiednie podstawy dla koordynacji i podejmowania decyzji na szczeblu politycznym w Radzie zgodnie z art. 6 niniejszej decyzji oraz by wspierać te procesy.

a)

decyzji w sprawie środków wyjątkowych nieprzewidzianych w istniejących instrumentach;

b)

wniosków dotyczących wykorzystania zdolności wojskowych wykraczających poza istniejące uzgodnienia dotyczące ochrony ludności; lub

c)

środków wspierających szybką reakcję ze strony państwa członkowskich.