Bezpieczeństwo kolei w całej Unii Europejskiej

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2016/798 w sprawie bezpieczeństwa kolei

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• Dyrektywa ma na celu polepszenie bezpieczeństwa kolei w całej Unii Europejskiej (UE) poprzez dokonanie przeglądu roli krajowych organów ds. bezpieczeństwa i ponowny przydział odpowiedzialności pomiędzy tymi organami a Agencją Kolejową Unii Europejskiej (nazywanej dalej Agencją).
• Dyrektywa stanowi jeden z trzech aktów ustawodawczych obejmujących aspekty techniczne czwartego pakietu kolejowego, dążącego do rewitalizacji sektora kolejowego i zapewnienia usług lepszej jakości oferujących pasażerom więcej możliwości wyboru. Dyrektywa funkcjonuje równolegle z rozporządzeniem (UE) 2016/796 w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i dyrektywą (UE) 2016/797 w sprawie interoperacyjności systemu kolei w UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa określa liczbę środków mających rozwijać i doskonalić bezpieczeństwo oraz poprawić dostęp do rynku dla usług transportu kolejowego, obejmujących:

• ustanowienie Agencji jako organu wydającego certyfikaty bezpieczeństwa przedsiębiorstwom kolejowym działającym w więcej niż jednym państwie członkowskim UE;
• określenie odpowiedzialności pomiędzy różnymi organami związanymi z systemem kolejowym UE;
• rozwijanie wspólnych wymagań bezpieczeństwa i wspólnych metod oceny bezpieczeństwa w celu stopniowej likwidacji potrzeby istnienia przepisów krajowych i rozwoju jednolitego europejskiego obszaru kolejowego;
• ustalanie zasad wydawania, przedłużania, zmiany i ograniczania lub cofania certyfikatów bezpieczeństwa i autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa;
• wymóg ustanowienia dla każdego państwa członkowskiego UE krajowego organu ds. bezpieczeństwa oraz organu dochodzeniowego badającego wypadki i incydenty;
• określenie wspólnych zasad zarządzania bezpieczeństwem kolei i jego nadzoru.

Zakres

Dyrektywa ma zastosowanie do systemów kolejowych w państwach członkowskich UE, natomiast nie ma zastosowania do:

• metra;
• tramwajów i pojazdów kolei lekkiej oraz infrastruktury użytkowanej wyłącznie przez te pojazdy;
• sieci, które nie są częścią systemu kolei UE i są przeznaczone tylko na potrzeby pasażerskich przewozów lokalnych, miejskich lub podmiejskich, a także przedsiębiorstw prowadzących działalność wyłącznie w obrębie tych sieci.

Rozwój bezpieczeństwa i zarządzanie nim

• W granicach swoich odpowiednich kompetencji w ramach prawa UE Agencja i państwa członkowskie UE odpowiadają za zapewnienie zachowania bezpieczeństwa kolei i jego ogólnej poprawy, przyznając priorytet zapobieganiu wypadkom.
• Państwa członkowskie są odpowiedzialne także za zapewnienie, aby:
  • środki stosowane dla rozwoju i poprawy bezpieczeństwa uwzględniały potrzebę podejścia systemowego;
  • zarządcy infrastruktury i przedsiębiorstwa kolejowe odpowiadały za bezpieczne funkcjonowanie systemu kolei UE i za kontrolę nad ryzykiem z tym związanym.

Wspólne metody oceny bezpieczeństwa i wspólne wymagania bezpieczeństwa

• Ocenę poziomów bezpieczeństwa, spełniania wymagań bezpieczeństwa i zgodności z innymi wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa opisuje się z wykorzystaniem wspólnych metod oceny bezpieczeństwa, w szczególności:
  • oceny ryzyka i wyceny;
  • oceny zgodności wystawiania certyfikatów bezpieczeństwa i autoryzacji;
  • nadzoru stosowanego przez krajowe organy ds. bezpieczeństwa i do monitorowania przez przedsiębiorstwa kolejowe, zarządców infrastruktury i podmioty odpowiedzialne za utrzymanie;
  • oceny spełnienia wymagań w zakresie bezpieczeństwa na szczeblach poszczególnych krajów oraz całej UE.
• Minimalne wymagania bezpieczeństwa, które muszą być osiągnięte przez cały system kolei UE, określają wspólne wymagania bezpieczeństwa. Wymagania te mogą być wyrażone w kryteriach akceptacji ryzyka lub poziomach wymagań bezpieczeństwa.

Jednolity certyfikat bezpieczeństwa

• Dostępu do infrastruktury kolejowej UE udziela się wyłącznie tym przedsiębiorstwom kolejowym, które posiadają jednolity certyfikat bezpieczeństwa wydany przez Agencję lub odpowiedni krajowy organ ds. bezpieczeństwa.
• Certyfikat służy jako dowód na to, że dane przedsiębiorstwo ustanowiło system zarządzania bezpieczeństwem i może bezpiecznie prowadzić działalność w planowanym obszarze działania.

Zmiana w zakresie stosowania przepisów bezpieczeństwa i interoperacyjności kolei w odniesieniu do stałego połączenia przez kanał La Manche

Rozporządzenie (UE) 2020/1530 rozszerza definicję krajowego organu ds. bezpieczeństwa w odniesieniu do wszelkich organów obdarzonych zaufaniem państwa członkowskiego UE oraz państw trzecich oraz określa powiązane ustalenia.

OD KIEDY PRZEPISY TE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa miała być transponowana do prawa krajowego do 16 czerwca 2020 roku. Jednak chcąc zapewnić branży kolejowej wyższy stopień pewności prawa i elastyczności, by umożliwić stawienie czoła wyjątkowy okolicznościom związanym z pandemią COVID-19, data transpozycji została przesunięta przez zmianę dyrektywy (UE) 2020/700 na 31 października 2020 roku.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Transport kolejowy: przełomowe porozumienie zapewni pasażerom lepszą jakość usług kolejowych – komunikat prasowy (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 102–149).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2016/798 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/698 z dnia 25 maja 2020 r. ustanawiające szczególne środki tymczasowe w związku z epidemią COVID‐19 dotyczące odnawiania lub przedłużania ważności niektórych certyfikatów i świadectw, licencji i zezwoleń oraz przesunięcia niektórych okresowych kontroli i okresowych szkoleń w niektórych obszarach prawodawstwa dotyczącego transportu (Dz.U. L 165 z 27.5.2020, s. 10–24).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/796 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 881/2004 (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 1–43).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej (Dz.U. L 138 z 26.5.2016, s. 44–101).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2023