18.8.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 195/104

—

Zarządzanie sprawami publicznymi zgodne z rozwojem tego kontynentu, które powinno odpowiadać głównie takim kryteriom jak:

Aby to osiągnąć, EKES zaleca szczególnie szerszy i łatwiejszy dostęp organizacji afrykańskiego społeczeństwa obywatelskiego do finansowania wspólnotowego, a także jego systematyczny udział w określaniu i wdrażaniu polityki i strategii w zakresie współpracy.

—

Walka z AIDS

1.1

Dnia 12 października 2005 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat skierowany do Rady Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i zatytułowany „Strategia Unii Europejskiej na rzecz Afryki: europejsko-afrykański pakt na rzecz przyspieszenia rozwoju Afryki”.

1.2

EKES popiera ogólny zarys i troskę o spójność tego ambitnego europejsko-afrykańskiego projektu który był bardzo różnie przyjmowany przez afrykańskie organizacje pozarządowe. Wyzbywszy się złudzeń, zastanawiały się one dlaczego nowy plan miałby się okazać skuteczny, skoro inne zakończyły się porażką.

1.3

Dokument będący owocem długofalowej pracy podjętej przez komisarza Louisa MICHELA od momentu jego pojawienia się w europejskim organie wykonawczym, tj. od listopada 2004 r., proponuje 25 państwom członkowskim Unii Europejskiej wspólną politykę współpracy z Afryką, wskazując na różnorodność kontekstów politycznych oraz poziomów rozwoju, co jest związane ze stosunkami sięgającymi daleko w przeszłość i co wymaga nowego podejścia.

1.4

Strategia jest ambitna, gdyż zawiera wykaz — niewątpliwie bardzo długi, lecz niekompletny — dziedzin priorytetowych, które mogą mieć wpływ na rozwój kontynentu.

1.5

Ma ona zatem bardzo stymulujący charakter; poza tym czyni ona z aspektu politycznego centralny element rozwoju. Dzięki niej Unia Europejska może pozostać najbardziej wpływowym partnerem Afryki.

1.6

Proponowana metoda zmierza również do zapewnienia lepszej koordynacji na szczeblu europejskim i uwspólnotowienia działań, co zmierza w kierunku umocnienia Unii Europejskiej w momencie, gdy pojawiają się liczne głosy wyrażające ubolewanie z powodu braku pogłębiania współpracy.

2.1

Wszędzie dają się słyszeć liczne głosy przestrzegające przed katastrofą, która może nastąpić w Afryce, jeżeli Europa lub reszta świata nie podejmie szybko odpowiednich działań.

2.2

Jeżeli Afryka nie zacznie rozwijać się samodzielnie, konsekwencje w postaci migracji, chorób lub też problemów związanych ze środowiskiem naturalnym będą coraz poważniejsze, bez względu na naszą wolę.

2.3

Wniosek jest zatem jeden: należy ponownie przemyśleć zasady pomocy udzielanej przez kraje uprzemysłowione Afryce. Nie jest to pierwsze bicie na alarm, a niektórzy decydenci polityczni lub gospodarczy otwarcie mówią o „hipokryzji” krajów uprzemysłowionych.

2.4

Przewidywać można, że ciągła fala migracji spowoduje nacisk, który będzie wzrastał w ciągu najbliższych lat i że liczba mieszkańców Afryki będzie szybko rosła, a perspektywy rozwoju gospodarczego rysują się w ciemnych barwach. Ludność ma prawo dążyć do pewnego stopnia dobrobytu dopóki problemy wody, zdrowia, edukacji i bezpieczeństwa w zakresie żywności nie zostaną rozwiązane w długoterminowej perspektywie. Przewodniczący Komisji również podziela ten niepokój twierdząc, że należy zmierzyć się ze strukturalnymi przyczynami niedostatecznego rozwoju Afryki. Zapowiedź nowej strategii, przewidywana od wielu miesięcy, zbiegła się z kryzysem na obszarze Ceuty i Melilli

2.5

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny doskonale rozumie cele wspomnianego komunikatu, którymi są:

2.6

Komitet zastanawia się jednak, czy projekt nie jest zbyt ambitny, szczególnie jeśli wziąć pod uwagę następujące kwestie:

2.7

Aby pozostać w zgodzie z wyjściowymi deklaracjami, należy spełnić trzy warunki wstępne:

2.8

Należy zauważyć znaczny wzrost środków wyasygnowanych na ten cel przez Unię Europejską i G8. W ciągu 10 lat fundusze te zostaną podwojone, a połowa tego wzrostu zostanie przeznaczona dla Afryki. Wiele niedotrzymanych w przeszłości obietnic, być może z obu stron, skłania jednak do ostrożności. Choć więc liczba obietnic wzrosła, to jednocześnie stwierdzić należy spadek rzeczywistej kwoty pomocy udzielanej przez niektóre kraje uprzemysłowione w ostatnich latach!

2.9

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny zgadza się z przesłaniem komunikatu szczególnie w zakresie definiowania polityki praw człowieka. Od 2001 r. w niektórych krajach osiągnięto znaczny postęp w określaniu kryteriów praw człowieka i w rozwoju procesów demokratycznych, niemniej jednak raz jeszcze należy położyć nacisk na lepsze przestrzeganie praw człowieka i zasad demokracji. Aby zapewnić rozwój wymiaru sprawiedliwości i państwa prawa, wspierać należy umacnianie i organizację społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności partnerów społecznych, których dialog powinien odpowiadać zasadom MOP.

2.10

Niemniej jednak Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stwierdza, że należy określić priorytety, co wymaga zgłębienia następujących istotnych kwestii:

2.11

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przypomina również o bezwzględnym priorytecie, jakim jest rozwój obszarów wiejskich, często błędnie oceniany, a wymagający uwagi. W Afryce znaczenie rolnictwa jest bowiem oczywiste, z powodów powszechnie znanych: zapewnienie samowystarczalności żywnościowej, pozycja rolnictwa jako głównej dziedziny rozwoju, stabilizacja ludności. Znaczna część aktywnego społeczeństwa obywatelskiego to rolnicy i hodowcy. Istotne jest zatem uwzględnianie ich opinii przy opracowywaniu polityki wiejskiej i włączanie ich do jej wdrażania, tak aby zwiększyć szanse jej powodzenia.

2.12

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przypomina o poważnym problemie związanym z infrastrukturą, a polegającym na jej braku lub też na braku wyobraźni w tej dziedzinie. Chodzi tu zarówno o komunikację krajową i międzyregionalną, jak i o dostęp do wody, co ma oczywiste znaczenie w wymiarze geopolitycznym.

2.13

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wzywa również do zaprzestania udzielania wszelkiego bezpośredniego wsparcia budżetowego.

2.14

Rozwiązanie wymienionych kwestii nie będzie możliwe bez większego udziału społeczeństwa obywatelskiego w ramach lepszego zarządzania ogólnego, które dotyczy wszystkich organów publicznych, gospodarczych i społecznych.

—

bez wątpienia Afryka musi zostać potraktowana priorytetowo, niemniej jednak należy uwzględnić szeroki dostęp społeczeństwa obywatelskiego — z całą jego różnorodnością i specyficznymi realiami — do nowego zarządzania;

—

walka z AIDS musi zostać uznana za kwestię niezwykle pilną, gdyż obecnie na naszych oczach, przy względnej obojętności, dochodzi do kolejnej tragedii.

3.1.1

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny popiera wolę Komisji Europejskiej, aby uczynić z obszarów położonych na południe od Sahary priorytetową strefę pomocy Unii Europejskiej na rzecz rozwoju. Jednakże, aby zagwarantować skuteczność takiego podejścia, należy uzupełnić je lepszym zarządzaniem w Afryce, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym: dotyczy to afrykańskich organizacji międzypaństwowych jak i państw oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Ze względu na niezależność, którą należy wzmacniać, a także bliskie kontakty z ludnością i zdolność do szybkiej reakcji, organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą sprzyjać faktycznemu przyswajaniu polityk rozwoju przez bezpośrednio zainteresowane populacje. Powody nienadążania Afryki są zapewne różnorodne, ale na pewno należą do nich brak samodzielności społeczeństwa obywatelskiego i jego niewystarczająca siła, co znacznie wpływa na sytuację. Koncepcja delegowania wyraźnie określona w porozumieniu z Kotonu i opracowana, by rozwiązać ten problem, nie spełnia swojej roli, gdyż bezpośrednia pomoc dla stowarzyszeń, przewidziana w tym porozumieniu, choć jest ona warunkowa, to trudno ją zorganizować.

3.1.2

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny proponuje zatem:

3.1.3

Unia Europejska uważa, w ramach prowadzonych dwóch procesów oceny, że prawa człowieka są nienaruszalne. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wzywa, aby wsparcie Unii Europejskiej na rzecz społeczeństwa obywatelskiego nabrało rzeczywistego wymiaru, a w świetle problematyki praw człowieka:

3.1.4

Podobne trudności należy przewidzieć przy realizacji porozumień o partnerstwie gospodarczym. Aby wprowadzić prawdziwy program jednolitego rynku i zrealizować prawdziwy program reform, należy pamiętać, że:

3.1.5

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął do wiadomości otwarcie negocjacji w celu zawarcia porozumień o partnerstwie gospodarczym z różnymi blokami regionalnymi i wyraża nadzieję, że proces ten doprowadzi do rozkwitu handlu sprzyjającego zrównoważonemu rozwojowi i do wykorzenienia ubóstwa. Jednakże Komitet wzywa do uwzględnienia następujących kwestii, bez których wspomniane partnerstwa nie będą faktycznie korzystne dla mieszkańców Afryki:

3.1.6

W opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego pomoc Unii Europejskiej na rzecz rozwoju Afryki powinna uwzględniać zasady spójności społecznej i godnej pracy dla wszystkich, tak aby rozwój gospodarczy mógł objąć jak największą liczbę mieszkańców i nie prowadził do nadużyć. Łatwiej będzie można zagwarantować stosowanie tych zasad, jeżeli będzie istniał prawdziwy dialog społeczny, a w jeszcze szerszym kontekście — dialog między podmiotami społeczeństwa obywatelskiego.

3.1.7

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny proponuje zatem: nawiązanie współpracy z afrykańskimi radami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi w zakresie wymiany doświadczeń i wiedzy, zgodnie z propozycją zawartą w komunikacie (2) Komisji Europejskiej, zwłaszcza w celu stworzenia skutecznych partnerstw w ramach inwestycji i pomocy skierowanych do określonych branż lub regionów, przekazanie swoich doświadczeń i wiedzy na szczeblu krajowym, jeżeli okazałoby się to konieczne, udzielenie wsparcia przy tworzeniu rad społeczno-gospodarczych dostosowanych do kultury afrykańskiej we wszystkich tych krajach, gdzie ich dotąd nie było i ewentualnie przy reformowaniu tych istniejących rad, które przestały być widoczne lub wiarygodne,

Być może jest to znak, iż Unia Europejska uświadomiła sobie, że społeczeństwo obywatelskie jest niedostatecznie angażowane i że należy je odpowiednio uwzględnić w ramach nowej strategii.

3.2.1

Jeżeli chodzi o AIDS, Komitet wzywa wszystkich przywódców politycznych, gospodarczych i społecznych do wspólnego działania. Z zadowoleniem odnotowuje wysiłki Międzynarodowej Organizacji Pracodawców (IOE — International Organisation of Employers) i Międzynarodowej Konfederacji Wolnych Związków Zawodowych (ICFTU — International Confederation of Free Trade Unions), które zwróciły się do Komitetu z wnioskiem o współpracę w ramach różnych planów walki z pandemią, rozpoczętej w ośmiu krajach Afryki Południowej w 2003 r.

3.2.2

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny musi pełnić rolę orędownika tej walki we wszystkich instancjach, podczas seminariów regionalnych i lokalnych oraz na forum zgromadzeń plenarnych. Dzięki systemom edukacji oraz mobilizacji rodzin przez podmioty społeczeństwa obywatelskiego pojawił się promyk nadziei, gdyż po raz pierwszy zanotowano spadek stopy zarażenia AIDS w Senegalu, Ugandzie i Zimbabwe, a średnia długość życia ponownie wzrasta. Trzeba jednak kontynuować działania; Komisja zapowiada opracowanie poradników w zakresie planowania walki z AIDS, powierzone partnerom krajowym.

3.2.3

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny stwierdza, że walka ta wymaga znacznych środków finansowych na potrzeby prowadzenia polityki stałej prewencji i leczenia, możliwej dzięki skutecznym i uproszczonym środkom leczniczym, których koszty muszą zostać ściśle określone w porozumieniu ADPIC (w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej) w ramach Światowej Organizacji Handlu. Środki te są także potrzebne na wsparcie badań naukowych celem opracowania wiarygodnej i uniwersalnej szczepionki.

3.2.4

Potrzeby krajów rozwijających się w zakresie walki z wielkimi pandemiami, zwłaszcza z HIV/AIDS w krajach na południe od Sahary, są ogromne, tym bardziej, że konsekwencje w wymiarze ludzkim, społecznym i gospodarczym już teraz są katastrofalne. Jest to sprawa niezwykle pilna, gdyż w krajach, w których stopa zarażenia AIDS jest bardzo wysoka (45-49 %) pojawia się zagrożenie klęską głodu. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny zaleca zatem interwencję Unii Europejskiej na dwóch płaszczyznach:

3.2.5

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny uważa, że należy wzmocnić zaangażowanie organizacji pozarządowych, partnerów społecznych, decydentów politycznych i zapewnić koordynację między wszystkimi zaangażowanymi stronami w tej istotnej walce. Komitet chce stać na straży tego działania, jako że wspomniana batalia ma priorytetowe i zasadnicze znaczenie dla wszystkich krajów, w których żyją zarażone populacje. Nie należy bowiem mieć złudzeń: z powodu braku zaangażowania większej ilości podmiotów, w związku z AIDS pojawia się już również problem głodu.

3.2.6

Unia Europejska musi skoncentrować się na zmniejszeniu kosztów farmaceutycznych poprzez utworzenie specjalnego partnerstwa z WTO. Komitet apeluje do państw członkowskich UE, aby przyłączyły się do inicjatywy kompleksowego i długoterminowego finansowania farmaceutyków (konferencja w Paryżu, luty 2006 r.) Komitet jest zdania, że zaangażowanie krajowych rad społeczno-gospodarczych powinno być wzmocnione poprzez ich włączenie w realizację, ocenę oraz monitorowanie tej nowej inicjatywy, aby w ten sposób zapewnić rzeczywistą kontrolę.