2000R2870 — PL — 04.12.2002 — 001.001
Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość
|
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2870/2000 z dnia 19 grudnia 2000 r. ustanawiające wspólnotowe metody referencyjne dla analizy napojów spirytusowych (Dz.U. L 333, 29.12.2000, p.20) |
zmienione przez:
|
|
|
Dziennik Urzędowy |
||
|
No |
page |
date |
||
|
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2091/2002 z dnia 26 listopada 2002 r. |
L 322 |
11 |
27.11.2002 |
|
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2870/2000
z dnia 19 grudnia 2000 r.
ustanawiające wspólnotowe metody referencyjne dla analizy napojów spirytusowych
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 z dnia 29 maja 1989 r. ustanawiające ogólne zasady definicji, opisu i prezentacji napojów spirytusowych ( 1 ), ostatnio zmienione Aktem Przystąpienia Austrii, Finlandii i Szwecji, w szczególności jego art. 4 ust. 8,
a także mając na uwadze, co następuje:|
(1) |
Art. 4 ust. 8 rozporządzenia (EWG) nr 1576/89 przewiduje przyjęcie metod wykorzystywanych do analizy napojów spirytusowych. W przypadku przeprowadzania wszelkich urzędowych kontroli lub w przypadku sporu, dla zapewnienia zgodności z rozporządzeniem (EWG) nr 1576/89 oraz rozporządzeniem Komisji (EWG) nr 1014/90 z dnia 24 kwietnia 1990 r. ustanawiającym szczegółowe przepisy wykonawcze dla definicji, opisu i prezentacji napojów spirytusowych ( 2 ), ostatnio zmienionym rozporządzeniem (WE) nr 2140/98 ( 3 ), powinny być wykorzystywane metody referencyjne. |
|
(2) |
Jak tylko jest to możliwe, użyteczne byłoby przyjęcie i opisanie metod ogólnie uznanych jako wspólnotowe analityczne metody referencyjne. |
|
(3) |
W celu uwzględnienia postępu naukowego oraz różnic w wyposażeniu urzędowych laboratoriów, wykorzystanie metod opartych na zasadach pomiaru innych niż metody referencyjne opisane w Załączniku do niniejszego rozporządzenia może być dopuszczalne na odpowiedzialność dyrektora laboratorium, jeśli metody te dają wystarczającą gwarancję w odniesieniu do wyników, w szczególności spełniają kryteria ustanowione w Załączniku do dyrektywy Rady 85/591/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. dotyczącej wprowadzenia wspólnotowych metod pobierania próbek i analizy w celu monitorowania środków spożywczych przeznaczonych do spożycia przez ludzi ( 4 ) i może być wykazane, że odchylenia w dokładności, powtarzalności i odtwarzalności uzyskanych wyników są zgodne z ograniczeniami uzyskanymi zgodnie przy wykorzystaniu metod referencyjnych opisanych w niniejszym rozporządzeniu. Jeśli te warunki zostaną spełnione, dopuszczone będzie stosowanie innych metod analitycznych. Jednakże istotnym jest, by podkreślić, że w sytuacjach spornych inne metody nie mogą zastąpić metod referencyjnych. |
|
(4) |
Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniem są zgodne z opinią Komitetu Wdrażającego ds. Napojów Spirytusowych, |
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
W celu zapewnienia zgodności z rozporządzeniem (EWG) nr 1576/89 i rozporządzeniem (EWG) nr 1014/90, wspólnotowe metody referencyjne dla analizy napojów spirytusowych, stosowane:
— w przypadku przeprowadzania urzędowej kontroli, lub
— w przypadku sporu,
są takie jak określono w Załączniku do niniejszego rozporządzenia.
Artykuł 2
Nie naruszając art. 1 tiret pierwsze, na odpowiedzialność dyrektora laboratorium, dozwolone są inne metody analityczne, pod warunkiem, że ich dokładność i precyzja (powtarzalność i odtwarzalność) są przynajmniej równoważne odpowiadającym im analitycznym metodom referencyjnym określonym w Załączniku.
Artykuł 3
Jeśli wspólnotowe analityczne metody referencyjne nie zostały ustanowione dla wykrywania i kwantyfikacji substancji zawartych w niektórych napojach spirytusowych, mogą zostać wykorzystane następujące metody:
a) metody analityczne, które są potwierdzone dla procedur uznanych międzynarodowo, w szczególności spełniają kryteria określone w Załączniku do dyrektywy 85/591/EWG;
b) metody analityczne odpowiadające zalecanym normom Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO);
c) metody analityczne, które są uznane przez Ogólne Zgromadzenie Międzynarodowego Biura ds. Wina i Winorośli (OIV) i są opublikowane przez to Biuro;
d) w przypadku braku metod wskazanych w lit. a), b) lub c) ze względu na dokładność, powtarzalność i odtwarzalność wyników:
— metody analityczne zatwierdzone przez dane Państwo Członkowskie,
— o ile jest to konieczne, inne odpowiednie metody analityczne.
Artykuł 4
Dla celów niniejszego rozporządzenia:
a) „granicę powtarzalności” należy rozumieć jako wartość, której z prawdopodobieństwem 95 % nie przekracza wartość bezwzględna różnicy między dwoma wynikami badania otrzymanymi w spełnionych warunkach powtarzalności (ten sam operator, ta sama aparatura, to samo laboratorium i krótki odstęp czasu) {ISO 3534-1};
b) „granicę odtwarzalności” należy rozumieć jako wartość, której z prawdopodobieństwem 95 % nie przekracza wartość bezwzględna różnicy między dwoma wynikami badania otrzymanymi w spełnionych warunkach odtwarzalności (różni operatorzy, różna aparatura, różne laboratoria) {ISO 3534-1};
c) „dokładność” należy rozumieć jako stopień zgodności między wynikiem badania i przyjętą wartością odniesienia {ISO 3534-1}.
Artykuł 5
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie siódmego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2001 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.
ZAŁĄCZNIK
|
OPIS ANALITYCZNYCH METOD REFERENCYJNYCH |
||||||||||
|
I. |
Oznaczanie zawartości alkoholu objętościowo Dodatek I : Przygotowanie destylatu Dodatek II : Pomiar gęstości destylatu
|
|||||||||
|
II. |
Oznaczanie ogólnego suchego ekstraktu przy wykorzystaniu analizy grawimetrycznej |
|||||||||
|
III. |
Oznaczanie substancji lotnych i metanolu |
|||||||||
|
III.1 |
Ogólne uwagi |
|||||||||
|
III.2 |
Lotne związki pokrewne: aldehydy, wyższe alkohole, octan etylu oraz metanol (chromatografia gazowa) |
|||||||||
|
III.3 |
Kwasowość lotna (p.m.) |
|||||||||
|
IV. |
Kwas cyjanowodorowy (p.m.) |
|||||||||
|
V. |
Anetol ►M1 ————— ◄ |
|||||||||
|
VI. |
Kwas lukrecjowy ►M1 ————— ◄ |
|||||||||
|
VII. |
Chalkon ►M1 ————— ◄ |
|||||||||
|
VIII. |
Cukry łącznie (p.m.) |
|||||||||
|
IX. |
Żółtko jaja ►M1 ————— ◄ |
|||||||||
I. OZNACZANIE ZAWARTOŚCI ALKOHOLU OBJĘTOŚCIOWO W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH
Wprowadzenie
Metoda referencyjna obejmuje dwa dodatki:
|
Dodatek I |
: |
Przygotowanie destylatu |
|
Dodatek II |
: |
Pomiar gęstości destylatu |
1. Zakres
Metoda ta jest właściwa dla oznaczania rzeczywistej zawartości alkoholu objętościowo w napojach spirytusowych.
2. Odniesienia normatywne
ISO 3696:1987: Woda wykorzystywana w laboratorium analitycznym – specyfikacja oraz metody do badań.
3. Terminy i definicje
3.1. Temperatura referencyjna:
3.2. Gęstość:
3.3. Ciężar właściwy:
3.4. Rzeczywista zawartość alkoholu objętościowo:
Rzeczywista zawartość alkoholu objętościowo w napojach spirytusowych jest równa ilości litrów alkoholu etylowego zawartych w 100 l mieszaniny woda – alkohol o takiej samej gęstości jak alkohol lub wyrób alkoholowy po destylacji. Wartości odniesienia dla zawartości alkoholu objętościowo ( % obj.) w temperaturze 20 °C w stosunku do gęstości w temperaturze 20 °C dla różnych mieszanin woda – alkohol, które można wykorzystać, są podane w międzynarodowych tabelach przyjętych przez Międzynarodową Organizację Metrologii Prawnej w jej zaleceniu nr 22.
Ogólne równanie dotyczące zawartość alkoholu objętościowo oraz gęstości mieszaniny woda – alkohol w określonej temperaturze jest podane na stronie 40 w rozdziale 3 „Zawartość alkoholu objętościowo” w Załączniku do rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2676/90 (Dz.U. L 272 z 3.10.1990, str. 1) lub w podręczniku do metod analitycznych OIV (1994) (str. 17).
Uwaga 3:
Dla likierów i kremów w przypadku, których bardzo trudno jest dokładnie zmierzyć objętość, próbka musi być zważona i obliczona zawartość alkoholu wagowo.
Wzór na przekształcenie:
gdzie
ASM = zawartość alkoholu wagowo
P20 (alkohol) = 789,24 kg/m3
4. Zasada
Po destylacji, zawartość alkoholu objętościowo w destylacie określana jest piknometrycznie, przy pomocy elektronicznego pomiaru gęstości lub pomiaru gęstości przy wykorzystaniu wagi hydrostatycznej.
DODATEK I: PRZYGOTOWANIE DESTYLATU
1. Zakres
Metoda jest właściwa do przygotowania destylatów wykorzystywanych do oznaczania rzeczywistej zawartości objętościowo w napojach spirytusowych.
2. Zasada
Wyroby spirytusowe są destylowane w celu oddzielenia alkoholu etylowego i innych związków lotnych z materii ekstrakcyjnej (związki, które nie destylują).
3. Odczynniki i materiały
3.1. Granulki przeciwwstrząsowe.
3.2. Stężona zawiesina przeciwpieniąca (do likierów kremowych).
4. Aparatura i wyposażenie
Zwykła aparatura laboratoryjna i w szczególności następujące.
4.1. Łaźnia wodna zdolna do utrzymywania temperatury 10 °C–15 °C.
Łaźnia wodna zdolna do utrzymywania temperatury 20 °C (± 0,2 °C).
4.2. Kolby pomiarowe klasy A, 100 ml oraz 200 ml, które zostały certyfikowane, odpowiednio, do 0,1 % oraz 0,15 %.
4.3. Aparatura destylacyjna:
4.3.1. Ogólne wymogi
Aparatura destylacyjna musi być zgodna z poniższą specyfikacją:
— ilość połączeń nie może być większa niż niezbędne potrzebne minimum w celu zapewnienia, że system jest szczelny,
— dołączone jest urządzenie przeznaczone do unikania plucia (porywania wrzącej cieczy przez parę) oraz regulacji szybkości destylacji par bogatych w alkohol,
— szybka i całkowita kondensacja par alkoholowych,
— zbieranie pierwszych frakcji destylacyjnych w środowisku wodnym.
Źródło ciepła musi być wykorzystywane wraz rozpraszaczem ciepła w celu uniknięcia reakcji samozapłonu materii ekstrakcyjnej.
4.3.2. Przykład właściwej aparatury destylacyjnej podany jest na rysunku 1 i obejmuje następujące części:
— kolba okrągłodenna o pojemności 1 litra ze znormalizowanym złączem szlifowym,
— kolumna rektyfikacyjna o wysokości minimum 20 cm (np.: kolumna Vigreux),
— łącznik rurowy z 10 cm długości z prostoobręczowym kondensatorem (kondensator typu West) umocowany poziomo,
— spirala chłodząca, długości 40 cm,
— wyciągnięta w górę rurka pobierająca destylat z dna skalowanej kolby zbierającej zawierającej niewielką ilość wody.
Uwaga:
Aparatura opisana powyżej przeznaczona jest do próbek nie mniejszych niż 200 ml. Jednakże mniejsze próbki (100 ml) mogą być destylowane przy wykorzystaniu mniejszych kolb destylacyjnych, pod warunkiem użycia łapacza kropli lub innego podobnego urządzenia w celu uniknięcia porywania kropelek cieczy.
5. Przechowywanie próbek do badań
Próbki powinny być przechowywane przed analizą w temperaturze pokojowej.
6. Procedura
Uwaga wstępna:
Destylacja może zostać przeprowadzona według procedury opublikowanej przez IUPAC (1968).
|
6.1. |
Sprawdzenie aparatury destylacyjnej. Wykorzystywana aparatura musi być zdolna do następujących: Destylacja 200 ml roztworu woda – alkohol o znanym stężeniu, zbliżonym do 50 % obj., nie może spowodować straty alkoholu większej niż 0,1 % obj. |
|
6.2. |
Napoje spirytusowe o zawartości alkoholu poniżej 50 % obj. Odmierzyć 200 ml alkoholi do kolby pomiarowej. Zanotować temperaturę tej cieczy i utrzymywać w temperaturze standardowej (20 °C). Wlać próbkę do okrągłodennej kolby w aparaturze destylacyjnej i przepłukać kolbę miarową trzykrotnie, wykorzystując każdorazowo około 20 ml wody destylowanej. Dodać każdorazowo wodę z płukania do zawartości kolby destylacyjnej. Uwaga: To 60 ml rozcieńczenie jest wystarczające dla alkoholi zawierających mniej niż 250 g suchego ekstraktu na litr. W innym wypadku w celu uniknięcia pyrolizy, objętość rozcieńczającej wody musi wynosić przynajmniej 70 ml, jeśli stężenie suchego ekstraktu wynosi 300 g/l, 85 ml dla 400 g/l suchego ekstraktu oraz 100 ml dla 500 g/l suchego ekstraktu (niektóre likiery owocowe lub kremy). Dostosować te objętości proporcjonalnie do różnych objętości próbek. Dodać kilka granulek przeciwwstrząsowych (ppkt 3.1) (oraz środek do likierów kremowych przeciwdziałający pienieniu). Wlać 20 ml wody destylowanej do oryginalnej 200 ml kolby pomiarowej, która zostanie wykorzystana do przechowywania destylatu. Kolba ta musi zostać umieszczona następnie w łaźni z zimną wodą (ppkt 4.1) (10–15 °C dla napojów spirytusowych z dodatkiem anyżku). Prowadzić destylację, unikając porywania cieczy lub zwęglania, wstrząsając od czasu do czasu zawartością kolby, do momentu, gdy destylat osiągnie poziom kilka milimetrów poniżej kreski na kolbie pomiarowej. Gdy temperatura destylatu zostanie obniżona w granicy 0,5 °C początkowej temperatury cieczy, dopełnić do kreski wodą destylowaną i starannie wymieszać. Destylat ten jest wykorzystywany do oznaczania zawartości alkoholu objętościowo (dodatek II). |
|
6.3. |
Napoje spirytusowe o zawartości alkoholu powyżej 50 % obj. Odmierzyć 100 ml napoju spirytusowego do kolby pomiarowej o pojemności 100 ml i następnie wlać do kolby okrągłodennej w aparacie destylacyjnym. Przepłukać kolbę pomiarową kilkakrotnie wodą destylowaną i wlać wodę z płukania do zawartości kolby okrągłodennej. Użyć wystarczającej ilości wody, by doprowadzić zawartość kolby do około 230 ml. Wlać 20 ml destylowanej wody do kolby pomiarowej o pojemności 200 ml, która zostanie wykorzystana do przechowywania destylatu. Kolba ta musi zostać umieszczona następnie w łaźni z zimną wodą (ppkt 4.1) (10–15 °C dla napojów spirytusowych z dodatkiem anyżku). Destylować, wstrząsając okresowo do momentu, gdy poziom destylatu osiągnie poziom kilka milimetrów poniżej kreski kalibracyjnej kolby pomiarowej o pojemności 200 ml. Gdy temperatura destylatu zostanie obniżona w granice 0,5 °C początkowej temperatury cieczy, dopełnić do kreski destylowaną wodą i gruntownie wymieszać. Destylat ten jest wykorzystywany do oznaczania zawartości alkoholu objętościowo (dodatek II). Uwaga: Zawartość alkoholu objętościowo w napoju spirytusowym jest podwojoną zawartością alkoholu w destylacie. |
DODATEK II: POMIAR GĘSTOŚCI DESTYLATU
METODA A: OZNACZANIE RZECZYWISTEJ ZAWARTOŚCI ALKOHOLU OBJĘTOŚCIOWO W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH – POMIAR PIKNOMETRYCZNY
A.1. Zasada
Zawartość alkoholu objętościowo jest uzyskiwana na podstawie gęstości destylatu mierzonej piknometrycznie.
A.2. Odczynniki i materiały
W trakcie analizy, o ile nie jest to inaczej określone, korzystać wyłącznie z odczynników o rozpoznanym stopniu analitycznym oraz wody o przynajmniej 3 stopniu czystości, zgodnie z definicją ISO 3696:1987.
|
A.2.1. |
Roztwór chlorku sodu (2 % wag./obj.) W celu przygotowania 1 litra, zważyć 20 g chlorku sodu i rozpuścić w wodzie do otrzymania 1 litra. |
A.3. Aparatura i wyposażenie
Zwykła aparatura laboratoryjna i w szczególności następujące:
A.3.1. Waga analityczna zdolna do odczytu 0,1 mg.
A.3.2. Termometr ze złączem szlifowym, wyskalowany do dziesiętnych części stopnia w zakresie 10 °C–30 °C. Termometr ten musi być certyfikowany lub sprawdzony z certyfikowanym termometrem.
A.3.3. Piknometr ze szkła pyreksowego o pojemności około 100 ml z usuwalnym termometrem ze szlifem (ppkt. A.3.2). Piknometr jest zaopatrzony w boczną rurkę o długości 25 mm i średnicy wewnętrznej maksymalnie 1 mm, zakończoną stożkowym złączem szlifowanym. Inne piknometry, opisane w ISO 3507, np. 50 ml, mogą, o ile jest to właściwe, być wykorzystane.
A.3.4. Butlę do tarowania o takiej samej objętości zewnętrznej (w granicach 1 ml) jak piknometr oraz o masie równej masie piknometru wypełnionego cieczą o gęstości 1,01 (roztwór chlorku sodu A.2.1).
A.3.5. Osłona izolująca termicznie, która pasuje dokładnie do obudowy piknometru.
Uwaga 1:
Metoda oznaczania gęstości w próżni wyrobów spirytusowych wymaga wykorzystania wagi dwuszalkowej, piknometru oraz starowanej butli o takiej samej zewnętrznej objętości w celu usunięcia w danym momencie wpływu wyporu powietrza. Ta prosta technika może być stosowana przy wykorzystaniu wagi jednoszalkowej, zakładając, że tara butli jest ponownie ważona w celu monitorowania zmian w wyporze powietrza w czasie.
A.4. Procedura
Uwagi wstępne:
Procedura przedstawiona poniżej stosowana jest do wykorzystania z piknometrem o pojemności 100 ml do oznaczania zawartości alkoholu, co daje najlepszą dokładność. Jednakże możliwe jest również wykorzystanie mniejszych piknometrów, np. 50 ml.
A.4.1. Kalibracja piknometru
Kalibracji piknometru dokonuje się poprzez określenie następujących parametrów:
— tary pustego piknometru,
— pojemności piknometru w temperaturze 20 °C,
— masy piknometru wypełnionego wodą w temperaturze 20 °C.
|
A.4.1.1. |
Kalibracja z wykorzystaniem wagi jednoszalkowej: Określić: — masę czystego, suchego piknometru (P), — masę piknometru wypełnionego wodą w temperaturze t °C (P1), — masę butli do tarowania (T0).
|
|
A.4.1.2. |
Metoda kalibracji przy wykorzystaniu wagi dwuszalkowej: A.4.1.2.1. Umieścić butlę do tarowania na szalce z lewej strony i czysty, suchy piknometr wraz z jego zamknięciem zbierającym na szalce z prawej strony: Zrównoważyć poprzez układanie odważników po stronie piknometru: p gramów. A.4.1.2.2. Ostrożnie wypełnić piknometr destylowaną wodą o temperaturze otoczenia i zamontować termometr; ostrożnie wytrzeć piknometr do sucha i umieścić go w osłonie izolującej termicznie. Mieszać poprzez przekręcanie pojemnika do momentu, gdy odczyty temperatury na termometrze ustabilizują się. Dokładnie ustawić poziom górnej obręczy bocznej rurki. Wytrzeć boczną rurkę, dopasować zamknięcie zbierające, odczytaj ostrożnie temperaturę t °C i jeśli jest to konieczne poprawić wszelkie nieprawidłowości na skali temperatury. Zważyć piknometr wypełniony wodą, z wagą p w gramach stanowiącą równowagę. A.4.1.2.3. Obliczenia — Wytarować pusty piknometr = p + m — gdzie m jest masą powietrza w piknometrze — m = 0,0012 x (p - p) — Pojemność pikometru w temperaturze 20 °C: —
— gdzie Ft jest współczynnikiem dla temperatury t °C wziętym z rozdziału 1 tabela I „Gęstość i ciężar właściwy” w Załączniku do rozporządzenia (EWG) 2676/90 (str. 10). — V20 °C musi być znane z dokładnością do 0,001 ml. — Masa wody w piknometrze w temperaturze 20 °C: —
— gdzie 0,998203 jest gęstością wody w temperaturze 20 °C. |
A.4.2. Oznaczanie zawartości alkoholu w próbce do badań
A.4.2.1. Wykorzystując wagę jednoszalkową.
A.4.2.1.1. Zważyć butlę do tarowania, waga T1.
A.4.2.1.2. Zważyć piknometr z przygotowanym destylatem (patrz dodatek I), P2 jest jego wagą w t °C.
A.4.2.1.3. Obliczenia
—
— Masa pustego piknometru w momencie pomiaru
— = P – m + dT
— Masa cieczy w piknometrze w temperaturze t °C
— = P2 – (P – m + dT)
— Gęstość w temperaturze t °C w g/ml
—
— Wyrazić gęstość w t °C w kilogramach na m3 poprzez przemnożenie ρt °C przez 1 000, wartość znaną jako ρt.
— Poprawić ρt, do 20 wykorzystując tabelę gęstości ρT dla mieszanin woda – alkohol (tabela II dodatek II do podręcznika OIV do metod analitycznych (1994), str. 17–29).
— W tabeli znaleźć poziomą linię odpowiadającą temperaturze T w pełnych stopniach bezpośrednio poniżej temperatury t °C, najmniejszą gęstość nad gęstością ρt. Wykorzystać różnicę z tabeli, określoną poniżej tej gęstości do obliczenia gęstości ρt, alkoholu w temperaturze T w całych stopniach.
— Wykorzystując pełną linię temperatury, obliczyć różnicę między gęstością p w tabeli bezpośrednio poniżej ρt a obliczoną gęstością ρt. Podzielić różnice przez różnicę z tabeli, którą można znaleźć na prawo od gęstości ρ. Iloraz przewiduje dziesiętną część zawartości alkoholu, podczas gdy liczba całkowita zawartości alkoholu znajduje się na szczycie kolumny z gęstością ρ (Dt, zawartość alkoholu).
Alternatywnie utrzymywać piknometr w łaźni wodnej utrzymywanej w temperaturze 20 °C (± 0,2 °C) podczas uzupełniania do kreski.
A.4.2.1.4. Wyniki
Wykorzystując gęstość ρ20 obliczyć rzeczywistą zawartość alkoholu przy użyciu tabel zawartości alkoholu określonych poniżej:
Tabele podające wartość zawartości alkoholu objętościowo ( % obj.) w temperaturze 20 °C jako funkcję gęstości w mieszaninie woda – alkohol o temperaturze 20 °C jest tabelą międzynarodową przyjętą przez Międzynarodową Organizację Metrologii Prawnej w jej zaleceniu nr 22.
A.4.2.2. Metoda wykorzystująca wagę jednoszalkową
A.4.2.2.1. Zważyć piknometr z przygotowanym destylatem (patrz część I), p jest masą w temperaturze t °C.
A.4.2.2.2. Obliczenia
— Masa cieczy w piknometrze w temperaturze t °C
— = p + m – p
— Gęstość w temperaturze t °C w g/ml
—
— Wyrazić gęstość w t °C w kilogramach na m3 i przeprowadzić poprawkę na temperaturę w celu obliczenia zawartości alkoholu w temperaturze 20 °C, tak jak wyżej wskazano dla wagi jednoszalkowej.
A.5. Charakterystyka wydajnościowa metody (precyzja)
A.5.1. Statystyczne wyniki badań międzylaboratoryjnych
Poniższe dane zostały uzyskane ze studiów wydajnościowych metod międzynarodowych przeprowadzonych zgodnie z międzynarodowo ustalonymi procedurami [1] [2].
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
20 |
|
Ilość próbek |
6 |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
19 |
20 |
17 |
19 |
19 |
17 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
1 |
- |
2 |
1 |
1 |
3 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
38 |
40 |
34 |
38 |
38 |
34 |
|
Wartość średnia
()% obj. |
23,77 |
40,04 |
40,29 |
39,20 |
42,24 |
57,03 |
|
26,51* |
42,93* |
45,73* |
63,03* |
|||
|
Standard powtarzalności (Sr)% obj. |
0,106 |
0,176 |
0,072 |
0,103 |
0,171 |
0,190 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDt) (%) |
0,42 |
0,44 |
0,18 |
0,25 |
0,39 |
0,32 |
|
Granica powtarzalności (r) w% obj. |
0,30 |
0,49 |
0,20 |
0,29 |
0,48 |
0,53 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR)% obj. |
0,131 |
0,236 |
0,154 |
0,233 |
0,238 |
0,322 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
0,52 |
0,59 |
0,38 |
0,57 |
0,54 |
0,53 |
|
Granica odtwarzalności (R) w % obj. |
0,37 |
0,66 |
0,43 |
0,65 |
0,67 |
0,90 |
|
Rodzaje próbek A Likier owocowy; poziom rozdzielony*. B Brand; ślepe duplikaty. C Whisky; ślepe duplikaty. D Grappa; poziom rozdzielony*. E Aquavit; poziom rozdzielony*. F Rum; poziom rozdzielony*. |
||||||
METODA B: OZNACZANIE RZECZYWISTEJ ZAWARTOŚCI ALKOHOLU OBJĘTOŚCIOWO W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH – ELEKTRONICZNY POMIAR GĘSTOŚCI (OPARTY NA REZONANSOWEJ OSCYLACJI CZĘSTOTLIWOŚĆ PRÓBKI W CELCE OSCYLALATORA)
B.1. Zasada
Gęstość cieczy jest określana przez pomiar elektronicznych oscylacji w wibrującej rurze U. W celu przeprowadzenia tego pomiaru, próbka jest dodawana do systemu oscylacyjnego, którego specjalna częstotliwość oscylowania jest jednocześnie modyfikowana przez dodaną masę.
B.2. Odczynniki i materiały
W trakcie analizy, o ile nie jest to inaczej określone, korzystaj wyłącznie z odczynników o rozpoznanym stopniu analitycznym oraz wody o przynajmniej 3 stopniu, zgodnie z definicją ISO 3696:1987.
B.2.1. Aceton (CAS 686-52-4) lub alkohol bezwodny.
B.2.2. Suche powietrze.
B.3. Aparatura i wyposażenie
Zwyczajna aparatura laboratoryjna w tym w szczególności:
B.3.1. Cyfrowy wyświetlacz gęstościomierza
Elektroniczny gęstościomierz przeprowadzający takie pomiary musi być zdolny do wyrażenia gęstości w g/ml do 5 dziesiętnych miejsc.
Uwaga 1:
Gęstościomierz powinien być umieszczony na doskonale stabilnym umocowaniu, które jest izolowane od wibracji.
B.3.2. Regulacja temperatury
Wyniki gęstościomierza są ważne wyłącznie wtedy, gdy celka pomiarowa jest połączona z regulatorem temperatury, który jest w stanie osiągnąć stabilną temperaturę o poziomie odchyleń ± 0,02 °C lub mniej.
Uwaga 2:
Precyzyjne ustawienie oraz monitorowanie temperatury w celce pomiarowej jest bardzo ważne, gdyż błąd na poziomie 0,1 °C może prowadzić do odchylenia w gęstości na poziomie 0,1 kg/m3.
B.3.3. Zwykłe strzykawki lekarskie lub próbnik automatyczny.
B.4. Procedura
B.4.1. Kalibracja gęstościomierza
Aparaturę należy wykalibrować zgodnie z instrukcją producenta urządzenia, kiedy jest po raz pierwszy uruchomione. Musi być regularnie kalibrowana ponownie i sprawdzana w stosunku do certyfikowanych wzorców referencyjnych lub wewnątrz laboratoryjnych rozwiązaniach referencyjnych opartych na certyfikowanych standardach referencyjnych.
B.4.2. Oznaczanie gęstości próbki
B.4.2.1. Jeśli jest to wymagane, przed pomiarem oczyść i osuszyć celkę acetonem lub alkoholem bezwodnym oraz suchym powietrzem. Przemyć celkę próbką.
B.4.2.2. Wstrzyknąć próbę do celki (używając strzykawki lub próbnika automatycznego) tak by celka całkowicie się wypełniła. W trakcie czynności zapełniania upewnić się, czy wyeliminowane zostały wszelkie pęcherzyki powietrza. Próbka musi być jednorodna i nie może zawierać żadnych stałych elementów. Wszelką zawiesinę należy odsączyć przed analizą.
B.4.2.3. Gdy odczyty się ustabilizują, zanotować gęstość ρ20 lub zawartość alkoholu wskazaną na gęstościomierzu.
B.4.3. Wyniki
Gdy wykorzystywana jest gęstość ρ20, obliczyć rzeczywistą zawartość alkoholu, wykorzystując tabele zawartości alkoholu określone poniżej.
Tabele podające zawartość alkoholu objętościowo ( % obj.) w temperaturze 20 °C jako funkcję gęstości w mieszaninie woda – alkohol o temperaturze 20 °C są to tabele międzynarodowe przyjęte przez Międzynarodową Organizację Metrologii Prawnej w jej zaleceniu nr 22.
B.5. Charakterystyka wydajnościowa metody (precyzja)
|
B.5.1. |
Statystyczne wyniki testów międzylaboratoryjnych Poniższe dane zostały uzyskane ze studiów wydajnościowych metod międzynarodowych przeprowadzonych zgodnie z międzynarodowo ustalonymi procedurami [1] [2].
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
METODA C: OZNACZANIE RZECZYWISTEJ ZAWARTOŚCI ALKOHOLU OBJĘTOŚCIOWO W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH – POMIAR GĘSTOŚCI PRZY WYKORZYSTANIU WAGI HYDROSTATYCZNEJ
C.1. Zasada
Zawartość alkoholu w wyrobach spirytusowych może być mierzona densometrycznie przy użyciu wagi hydrostatycznej opartej na prawie Archimedesa, zgodnie z którym na ciało zanurzone w cieczy działa pionowy ciąg do góry cieczy równej ciężarowi cieczy wypartej.
C.2. Odczynniki i materiały
W trakcie analizy, o ile nie jest to inaczej określone, korzystać wyłącznie odczynników o rozpoznanym stopniu analitycznym oraz wody o przynajmniej 3 stopniu czystości, zgodnie z definicją ISO 3696:1987.
C.2.1. Roztwór do czyszczenia pływaka (wodorotlenek sodu, 30 % wag./obj.)
W celu przygotowania 100 ml, odważyć 30 g wodorotlenku sodu i dopełnić do objętości, wykorzystując etanol o zawartości 96 % obj.
C.3. Aparatura i wyposażenie
Zwyczajna aparatura laboratoryjna w szczególności następujące:
C.3.1. Jednoszalkowa waga hydrostatyczna o czułości 1 mg.
C.3.2. Pływak o objętości przynajmniej 20 ml, specjalnie przystosowany do wagi, podwieszony przy pomocy nitki o średnicy nieprzekraczającej 0,1 mm.
C.3.3. Cylinder pomiarowy z jedną kreską Pływak musi być zdolny do utrzymywania się całkowicie w objętości cylindra poniżej kreski; powierzchnia cieczy może być penetrowana wyłącznie przez wspierającą nitkę. Cylinder pomiarowy musi mieć wewnętrzną średnicę większą przynajmniej o 6 mm niż średnica pływaka.
C.3.4. Termometr (lub próbnik mierzący temperaturę) wyskalowany w stopniach i dziesiętnych stopnia od 10 °C do 40 °C, kalibrowany z dokładnością do 0,05 °C.
C.3.5. Odważniki kalibrowane przez uznaną jednostkę certyfikującą.
Uwaga 1:
Wykorzystanie wagi dwuszalkowej jest również możliwe; zasada opisana jest w rozdziale 1 „Gęstość i ciężar właściwy” w Załączniku do rozporządzenia (EWG) nr 2676/90 (str. 7).
C.4. Procedura
Pływak oraz cylinder pomiarowy należy oczyścić wodą destylowaną między pomiarami, osuszyć przy pomocy miękkiej bibuły laboratoryjnej, który nie pozostawia włókien i przemyć roztworem, którego gęstość będzie oznaczana. Pomiary muszą być przeprowadzone jak tylko aparatura osiągnie stabilność w celu ograniczenia strat alkoholu w wyniku odparowania.
C.4.1. Kalibracja wagi
Chociaż wagi posiadają zwykle wewnętrzny system kalibracji, waga hydrostatyczna musi mieć zdolność do kalibracji z obciążnikami sprawdzonymi przez oficjalną jednostkę certyfikującą.
C.4.2. Kalibracja pływaka
C.4.2.1. Napełnić cylinder pomiarowy do kreski podwójnie destylowaną wodą (lub wodą o równoważnej czystości, np.: wodą mikrofiltrowaną o konduktywności 18,2 MΏ/cm) o temperaturze między 15 °C a 25 °C, ale najlepiej 20 °C.
C.4.2.2. Zanurzyć pływak i termometr, wymieszać, odczytać gęstość cieczy na urządzeniu oraz, jeśli jest to konieczne, poprawić odczyt tak, by był równy temperaturze wody w temperaturze pomiaru.
C.4.3. Kontrola przy wykorzystaniu roztworu woda – alkohol
C.4.3.1. Wypełnić cylinder pomiarowy do kreski, mieszaniną woda – alkohol o znanej zawartości w temperaturze między 15 °C a 25 °C, ale najlepiej w wysokości 20 °C.
C.4.3.2. Zanurzyć pływak i termometr, wymieszać, odczytać gęstość cieczy (lub zawartość alkoholu, jeśli jest to możliwe) na urządzeniu. Zaleca się, aby tak ustalona zawartość alkoholu była równa poprzednio określonej zawartości alkoholu.
Uwaga 2.
Roztwór ten o znanej zawartości alkoholu może być również używany do kalibrowania pływaka zamiast wody podwójnie destylowanej.
C.4.4. Pomiar gęstości destylatu (lub jego zawartość alkoholu, jeśli urządzenie zezwala)
C.4.4.1. Wlać próbkę do cylindra pomiarowego do kreski.
C.4.4.2. Zanurzyć pływak i termometr, wymieszać, odczytać gęstość cieczy (lub zawartość alkoholu, jeśli jest to możliwe) z urządzenia. Zanotować temperaturę, jeśli zmierzono gęstość w t °C (ρt).
C.4.4.3. Poprawić ρt do 20, wykorzystując tabelę gęstości ρT dla mieszanin woda – alkohol (tabela II załącznik II podręcznika do metod analitycznych OIV (1994) (str. 17–29).
C.4.5. Czyszczenie pływaka i cylindra pomiarowego
C.4.5.1. Zanurzyć pływak w roztworze do czyszczenia pływaka w cylindrze pomiarowym.
C.4.5.2. Moczyć przez godzinę, od czasu do czasu obracając pływak.
C.4.5.3. Wypłukać dużą ilością wody bieżącej, a następnie wodą destylowaną.
C.4.5.4. Osuszyć miękką bibułą laboratoryjną, która nie pozostawia włókien.
Przeprowadzić tę procedurę, kiedy pływak jest używany po raz pierwszy, a po tym, jeśli jest to wymagane regularnie.
C.4.6. Wyniki
Wykorzystując gęstość ρ20, obliczyć rzeczywistą zawartość alkoholu, wykorzystując tabele zawartości alkoholu określone poniżej.
Tabele, podające zawartość alkoholu objętościowo ( % obj.) w temperaturze 20 °C jako funkcję gęstości w mieszaninie woda – alkohol o temperaturze 20 °C, są tabelami międzynarodowymi przyjętymi przez Międzynarodową Organizację Metrologii Prawnej w jej zaleceniu nr 22.
C.5. Charakterystyka wydajnościowa metody (precyzja)
C.5.1. Statystyczne wyniki testów międzylaboratoryjnych
Poniższe dane zostały uzyskane ze studiów wydajnościowych metod międzynarodowych przeprowadzonych zgodnie z międzynarodowo ustalonymi procedurami [1] [2].
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
16 |
|
Ilość próbek |
6 |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
12 |
10 |
11 |
12 |
11 |
9 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
— |
2 |
1 |
- |
1 |
2 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
24 |
20 |
22 |
24 |
22 |
18 |
|
Wartość średnia
()% obj. |
23,80 |
40,09 |
40,29 |
39,26 |
42,38 |
57,16 |
|
26,51* |
43,09* |
45,89* |
63,44* |
|||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr)% obj. |
0,048 |
0,065 |
0,042 |
0,099 |
0,094 |
0,106 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
0,19 |
0,16 |
0,10 |
0,24 |
0,21 |
0,18 |
|
Granica powtarzalności (r) w% obj. |
0,13 |
0,18 |
0,12 |
0,28 |
0,26 |
0,30 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR)% obj. |
0,060 |
0,076 |
0,073 |
0,118 |
0,103 |
0,125 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
0,24 |
0,19 |
0,18 |
0,29 |
0,23 |
0,21 |
|
Granica odtwarzalności (R) w % obj. |
0,17 |
0,21 |
0,20 |
0,33 |
0,29 |
0,35 |
|
Rodzaje próbek A Likier owocowy; poziom rozdzielony*. B Brandy; ślepe duplikaty. C Whisky; ślepe duplikaty. D Grappa; poziom rozdzielony*. E Aquavit; poziom rozdzielony*. F Rum; poziom rozdzielony*. |
||||||
Urządzenie destylacyjne do pomiaru rzeczywistej zawartości alkoholu objętościowo w wyrobach spirytusowych.
1.1-litrowa kolba okrągłodenna z normalizowanym kulistym złączem szlifowym.
2.20-cm kolumna rektyfikacyjna Vigreux.
3.prosty skraplacz Westa o długości 10 cm.
4.40-cm wężownica chłodząca.
II. OZNACZANIE OGÓLNEGO SUCHEGO EKSTRAKTU W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH PRZY WYKORZYSTANIU ANALIZY GRAWIMETRYCZNEJ
1. Zakres
Rozporządzenie (EWG) nr 1576/89 przewiduje niniejszą metodę wyłącznie dla aquavit, dla którego suchy ekstrakt jest ograniczony do 15g/l.
2. Odniesienia normatywne
ISO 3696:1987: Woda wykorzystywana w laboratorium analitycznym – specyfikacja oraz metody do badań.
3. Definicja
Ogólny suchy ekstrakt lub ogólna sucha masa obejmuje wszelkie substancje nielotne w określonych warunkach fizycznych.
4. Zasada
Ważenie pozostałości po wyparowaniu alkoholu w łaźni wodnej oraz osuszenie w suszarce.
5. Aparatura i wyposażenie
|
5.1. |
Płaskodenna cylindryczna szalka do odparowywania o średnicy 55 mm. |
|
5.2. |
Łaźnia wodna. |
|
5.3. |
25 ml pipeta, klasy A. |
|
5.4. |
Suszarka. |
|
5.5. |
Eksykator. |
|
5.6. |
Waga laboratoryjna o dokładności do 0,1 mg. |
6. Pobieranie próbek i próbki
Próbki są przechowywane przed analizą w temperaturze pokojowej.
7. Procedura
|
7.1. |
Wprowadzić pipetą 25 ml alkoholu zawierającego mniej niż 15 g/l suchej masy do wcześniej zważonej płaskodennej cylindrycznej szalki do odparowywania o średnicy 55 mm. W trakcie pierwszej godziny odparowywania szalka do odparowywania umiejscowiona jest na pokrywie łaźni wodnej tak by płyn się nie gotował, gdyż mogłoby to spowodować straty poprzez rozpryskiwanie. Pozostawić na godzinę więcej w bezpośrednim kontakcie z gotującą się wodą łaźni wodnej. |
|
7.2. |
Zakończyć suszenie poprzez umiejscowienie szalki do odparowywania w suszarce od temperaturze 105 °C ± 3 °C na dwie godziny. Pozwolić, by szalka do odparowywania ostygła w eksykatorze i zważyć szalkę do odparowywania wraz z zawartością |
8. Obliczenia
Masa pozostałości przemnożona przez 40 jest równa suchej masie zawartej w alkoholach i musi być wyrażona w g/l do jednego miejsca po przecinku.
9. Charakterystyka wydajnościowa metody (precyzja)
9.1 Statystyczne wyniki testów międzylaboratoryjnych
Poniższe dane zostały uzyskane ze studiów wydajnościowych metod międzynarodowych przeprowadzonych zgodnie z międzynarodowo ustalonymi procedurami [1] [2].
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
10 |
|
Ilość próbek |
4 |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
9 |
9 |
8 |
9 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
1 |
1 |
2 |
— |
|
Ilość akceptowanych wyników |
18 |
18 |
16 |
18 |
|
Wartość średnia
() g/l |
9,0 |
9,1 |
10,0 |
11,8 |
|
7,8 |
9,4 |
11,1 |
||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) g/l |
0,075 |
0,441 |
0,028 |
0,123 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDt) (%) |
0,8 |
5,2 |
0,3 |
1,1 |
|
Granica powtarzalności (r) g/l |
0,2 |
1,2 |
0,1 |
0,3 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) g/l |
0,148 |
0,451 |
0,058 |
0,210 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
1,6 |
5,3 |
0,6 |
1,8 |
|
Granica odtwarzalności (R) g/l |
0,4 |
1,3 |
0,2 |
0,6 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. C Rum; poziom rozdzielony. B Grappa; poziom rozdzielony. D Aquavit; poziom rozdzielony. |
||||
III. OZNACZANIE SUBSTANCJI LOTNYCH I METANOLU W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH
III.1. UWAGI OGÓLNE
1. Definicje
Rozporządzenie (EWG) nr 1576/89 określa minimalne poziomy składników lotnych innych niż etanol i metanol dla serii napojów spirytusowych (rumu, wyrobów alkoholowych pochodzenia winnego, alkoholów owocowych itp.). Wyłącznie dla serii tych alkoholi, te poziomy są tradycyjnie uważane za równoważne do sumy stężeń:
1. kwasów lotnych wyrażonych jako kwas octowy;
2. aldehydów wyrażonych jako etanal poprzez sumowanie etanalu (aldehydu octowego) i frakcji etanalowej zawartej w 1,1-dietoksyetanie (acetalu);
3. następujących wyższych alkoholi: propan-1-olu, butan-1-olu, 2-metylopropan-1-olu oznaczanych jako oddzielne alkohole oraz 2-metylobutan-1-olu i 3-metylobutan-1-olu oznaczane jako oddzielne alkohole lub jako suma dwóch;
4. octanu etylu.
Konwencjonalne metody oznaczania składników lotnych są następujące:
— kwasy lotne poprzez oznaczenie kwasowości lotnej,
— aldehydy (etanal oraz acetal), octan etylu oraz alkohole oznaczane przy pomocy chromatografii gazowej (GPC).
2. Analiza składników lotnych przy pomocy chromatografii gazowej
Oznaczenie chromatografią gazową składników lotnych innych niż te, które zostały określone powyżej może być w szczególności interesujące jako środek do oznaczania zarówno pochodzenia surowców użytych do destylacji oraz faktycznych warunków destylacji.
Niektóre wyroby spirytusowe zawierają inne składniki lotne, takie jak składniki aromatyczne, które są charakterystyczne dla surowców używanych do uzyskania alkoholu, zapachu napoju spirytusowego oraz specjalnych właściwości przygotowywania alkoholu. Składniki te są ważne do oceny wymogów określonych w rozporządzeniu (EWG) nr 1576/89.
III.2. OZNACZENIE POKREWNYCH ZWIĄZKÓW LOTNYCH: ALDEHYDÓW, WYŻSZYCH ALKOHOLI, OCTANU ETYLU ORAZ METANOLU PRZY WYKORZYSTANIU CHROMATOGRAFII GAZOWEJ
1. Zakres
Niniejsza metoda jest właściwa do wykorzystania przy oznaczaniu 1,1-dwuetoksyetanu (acetalu), 2-metylobutan-1-olu (aktywnego alkoholu amylowego), 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego), metanolu (alkoholu metylowego), etanianu etylu (octan etylu), butan-1-olu, (n-butanolu), butan-2-olu (sec-butanolu), 2-metylopropan-1-olu (alkoholu izobutylowego), propan-1-olu (n-propanolu) oraz etanalu (aldehydu octowego) w napojach spirytusowych przy wykorzystaniu chromatografii gazowej. W metodzie wykorzystuje się wewnętrzny wzorzec, na przykład pentan-3-ol. Stężenia analitów wyrażone są w gramach na 100 litrów alkoholu bezwodnego; zawartość alkoholu w produkcie musi zostać określona przed analizą. Napoje spirytusowe, które mogą być analizowane przy pomocy tej metody, obejmują whisky, brandy, rum, winiaki, alkohole owocowe oraz grappa.
2. Odniesienia normatywne
ISO 3696:1987: Woda wykorzystywana w laboratorium analitycznym – specyfikacja oraz metody do badań.
3. Definicja
Pokrewne są to związki lotne utworzone z linii etanolu w trakcie fermentacji, destylacji oraz dojrzewania napojów spirytusowych.
4. Zasada
Związki pokrewne w napojach spirytusowych są określane poprzez bezpośrednie wstrzyknięcie napoju spirytusowego, lub właściwie rozcieńczonego napoju spirytusowego, do układu chromatografu gazowego (GC). Odpowiedni wewnętrzny wzorzec jest dodawany do napoju spirytusowego przez wstrzyknięcie. Pokrewne są rozdzielane stosując programowanie temperatury do właściwej kolumny i wykrywane przy pomocy detektora płomieniowo-jonizacyjnego (FID). Zawartość każdego ze związków pokrewnych określone jest w odniesieniu do wewnętrznego wzorca na podstawie współczynnika odpowiedzi, który jest uzyskany w trakcie kalibracji w tych samych warunkach chromatograficznych jak te, które były w trakcie analizy napoju spirytusowego.
5. Odczynniki i materiały
O ile nie ustalono inaczej, stosować wyłącznie odczynniki o czystości większej niż 97 %, zakupione wraz certyfikatem czystości od akredytowanego przez ISO dostawcy, wolne od innych związków pokrewnych w teście rozcieńczalności (może być to potwierdzone poprzez wstrzyknięcie pojedynczego wzorca pokrewnego w testowym rozcieńczeniu wykorzystując warunki GC, które określono w 6.4) i wyłącznie wodę o przynajmniej 3 stopniu czystości, zgodnie z definicją ISO 3696. Acetal oraz aldehyd octowy muszą być przechowywane w ciemności w temperaturze <5 °C, wszystkie pozostałe odczynniki muszą być przechowywane w temperaturze pokojowej.
|
5.1. |
Bezwodny etanol (CAS 64-17-5). |
|
5.2. |
Metanol (CAS 67-56-1). |
|
5.3. |
Propan-1-ol (CAS 71-23-8). |
|
5.4. |
2-metylopropan-1-ol (CAS 78-33-1). |
|
5.5. |
Dopuszczalne wzorce wewnętrzne: pentan-3-ol (CAS 584-02-01), pentan-1-ol (CAS 71-41-0), 4-metylopentan-1-ol (CAS 626-89-1) lub pelargonian metylu (CAS 1731-84-6). |
|
5.6. |
2-metylobutan-1-ol (CAS 137-32-6). |
|
5.7. |
3-metylobutan-1-ol (CAS 123-51-3). |
|
5.8. |
Octan etylu (CAS 141-78-6). |
|
5.9. |
Butan-1-ol (CAS 71-36-3). |
|
5.10. |
Butan-2-ol (CAS 78-92-2). |
|
5.11. |
Aldehyd octowy (CAS 75-07-0). |
|
5.12. |
Acetal (CAS 105-57-7). |
|
5.13. |
Roztwór etanolu o 40 % obj. W celu przygotowania roztworu etanolu 400 ml/l, wlać 400 ml etanolu (ppkt. 5.1) do kolby pomiarowej o pojemności 1 litra, dopełnić wodą destylowaną i wymieszać. |
|
5.14. |
Przygotowanie i przechowywanie roztworów wzorcowych (procedura wykorzystywana dla potwierdzonych metod). Wszystkie roztwory wzorcowe muszą być przechowywane w temperaturze <5 °C i być na nowo przygotowywane co miesiąc. Zaleca się zapisywanie mas składników i roztworów w przybliżeniu do 0,1 mg.
|
6. Aparatura i wyposażenie
|
6.1. |
Aparatura zdolna do mierzenia gęstości i zawartości alkoholu. |
|
6.2. |
Waga analityczna, zdolna do mierzenia z dokładnością do czterech miejsc dziesiętnych. |
|
6.3. |
Chromatograf gazowy z programowaniem temperatury, zaopatrzony w płomieniowy detektor jonizacji oraz integrator lub inny system do obsługiwania danych zdolny do mierzenia powierzchni pików lub wysokości pików. |
|
6.4. |
Kolumna(-y) chromatografu gazowego zdolna(-e) do rozdzielania analitów, których minimalna rozdzielczość między indywidualnymi składnikami (innymi niż 2-metylobutan-1-ol oraz 2-metylobutan-1-ol) wynosi przynajmniej 1.3. Uwaga 2: Przedstawione poniżej kolumny oraz warunki GC są dobrym przykładem: 1. Szczelina oddzielacza 1 m x 0,32 mm średnicy wewnętrznej, połączona z kolumną CP-WAX 57 CB 50 m x 0,32 mm średnicy wewnętrznej 0,2 μm grubości błony (stabilizowany glikol polietylenowy) wraz kolumną Carbowax 400 50 m x 0,32 mm średnicy wewnętrznej 0,2 μm grubość błony. (Kolumny są połączone przy wykorzystaniu połączeń dociskowych)
2. Szczelina oddzielacza 1 m x 0,32 mm średnicy wewnętrznej, połączona z kolumną CP-WAX 57 CB 50 m x 0,32 mm średnicy wewnętrznej 0,2 μm grubość błony (stabilizowany glikol polietylenowy) (Szczelina oddzielacza połączona jest przy wykorzystaniu połączeń dociskowych).
3. Kolumna z wypełnieniem (5 % CW 20 M, Carbopak B), 2 m x 2 mm średnicy wewnętrznej.
|
7. Pobieranie próbek i próbki
|
7.1. |
Próbki laboratoryjne Po otrzymaniu mierzona jest zawartość alkoholu w każdej próbce (ppkt. 6.1). |
8. Procedura (wykorzystywana przy potwierdzonych metodach)
|
8.1. |
Porcja do badania
|
|
8.2. |
Ślepa próba
|
|
8.3. |
Badanie wstępne Wstrzyknąć roztwór wzorcowy C (ppkt. 5.14.3) w celu zapewnienia, że anality są rozdzielane z minimalną rozdzielczością 1.3 (z wyjątkiem 2-metylobutan-1-olu oraz 2-metylobutan-1-olu). |
|
8.4. |
Kalibracja Zaleca się sprawdzanie kalibracji przy wykorzystaniu następującej procedury. Zapewnić, że odpowiedź jest liniowa w kolejnych analizach w potrojeniu każdego z wzorcowych roztworów do liniowości (ppkt. 5.14.6) zawierających wewnętrzny wzorzec (WW). Z powierzchni pików lub wysokości pików integratora obliczyć współczynnik R dla każdego związku pokrewnego i sporządzić wykres zależności R od stosunku stężeń związku pokrewnego do wzorca wewnętrznego (WW), C. Powinno uzyskać się liniowy wykres o współczynniku korelacji przynajmniej 0,99.
|
|
8.5. |
Oznaczanie Wstrzyknąć roztwór wzorcowy C (ppkt. 5.14.3) oraz dwa roztwory wzorcowe QC (ppkt. 5.14.7). Postępować z nieznanymi próbkami (przygotowanymi zgodnie z ppkt. 8.1 i 8.2) dodając jeden wzorzec QC co 10 próbek w celu zapewnienia stabilności analitycznej. Wstrzyknąć jeden roztwór standardowy C (ppkt. 5.14.3) co 5 próbek. |
9. Obliczenia
Może zostać wykorzystany automatyczny system przetwarzania danych, pod warunkiem, że dane są sprawdzane zgodnie z zasadami opisanymi w poniższej metodzie.
Zmierzyć zarówno powierzchnię pików lub wysokości pików dla pokrewnych związków oraz piki wewnętrznych wzorców.
|
9.1. |
Obliczenie współczynnika odpowiedzi. Z chromatografu po wstrzyknięciu roztworu wzorcowego C (ppkt. 5.14.3), obliczyć współczynnik odpowiedzi dla każdego pokrewnego związku, wykorzystując równanie (1).
gdzie:
|
|
9.2. |
Końcowa prezentacja wyników Wyniki przekształca się z μ/g do g na 100 litrów alkoholu bezwodnego dla próbek, wykorzystując równanie (4): (4) Zawartość w g na 100 litrów alkoholu bezwodnego = Stęż (μg/g) x ρ x 10/(zawartość ( % obj.) x 1 000) gdzie ρ = gęstość w kg/m3. Wyniki podaje się do 3 cyfr znaczących i maksymalnie do jednego miejsca dziesiętnego, np.: 11,4 g na 100 l alkoholu bezwodnego. |
10. Zapewnienie jakości oraz kontrole (przeprowadzane dla potwierdzonych metod)
Wykorzystując równanie (2) podane wyżej, obliczyć zawartość każdego związku pokrewnego we wzorcowych roztworach kontroli jakości przygotowanych zgodnie z procedurami w ppkt 8.1.1-8.1.4. Wykorzystując równanie (3), obliczyć procent odzyskania z wartości docelowych. Jeśli analizowane wyniki są w granicach ± 10 % ich wartości teoretycznej dla każdego związku pokrewnego, można przeprowadzać analizę. Jeśli nie, należy przeprowadzić dochodzenie w celu stwierdzenia powodu niezgodności oraz podjąć właściwe czynności zaradcze.
11. Charakterystyka wydajnościowa metody (precyzja)
Wyniki statystyczne testów międzylaboratoryjnych: poniższe tabele podają wartości następujących składników: etanolu, octanu etylu, acetalu, etanalu łącznie, metanolu, butan-2-olu, propan-1-olu, 2-metylopropan-1-olu, 2-emtylobutan-1-olu, 3-metylobutan-1-olu.
Poniższe dane zostały uzyskane ze studiów wydajnościowych metod międzynarodowych przeprowadzonych zgodnie z międzynarodowo ustalonymi procedurami.
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
etanal |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
28 |
26 |
27 |
27 |
28 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
2 |
4 |
3 |
3 |
2 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
56 |
52 |
54 |
54 |
56 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
63,4 |
71,67 |
130,4 |
38,4 |
28,6 |
|
13,8* |
52,2* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
3,3 |
1,9 |
6,8 |
4,1 |
3,6 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
5,2 |
2,6 |
5,2 |
15,8 |
8,9 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
9,3 |
5,3 |
19,1 |
11,6 |
10,1 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
12 |
14 |
22 |
6,8 |
8,9 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
18,9 |
19,4 |
17,1 |
26,2 |
22,2 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
33,5 |
38,9 |
62,4 |
19,1 |
25,1 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum; poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
0 |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
24 |
24 |
25 |
24 |
24 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
2 |
2 |
1 |
2 |
2 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
48 |
48 |
50 |
48 |
48 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
96,8 |
1 046 |
120,3 |
112,5 |
99,1 |
|
91,8* |
117,0* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
2,2 |
15 |
2,6 |
2,1 |
2,6 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
2,3 |
1,4 |
2,1 |
2,0 |
2,4 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
6,2 |
40,7 |
7,2 |
5,8 |
7,3 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
6,4 |
79 |
8,2 |
6,2 |
7,1 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
6,6 |
7,6 |
6,8 |
6,2 |
6,6 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
17,9 |
221,9 |
22,9 |
17,5 |
20,0 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum; poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
acetal |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
20 |
21 |
22 |
17 |
21 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
4 |
3 |
2 |
4 |
3 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
40 |
42 |
44 |
34 |
42 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
35,04 |
36,46 |
68,5 |
20,36 |
15,1 |
|
6,60* |
28,3* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
0,58 |
0,84 |
1,6 |
0,82 |
1,9 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,7 |
2,3 |
2,3 |
6,1 |
8,7 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
1,6 |
2,4 |
4,4 |
2,3 |
5,3 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
4,2 |
4,4 |
8,9 |
1,4 |
3,1 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
12,1 |
12,0 |
13,0 |
10,7 |
14,2 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
11,8 |
12,2 |
25,0 |
4,0 |
8,7 |
|
Rodzaje próbek A Brandy, ślepe duplikaty. B Kirsch, ślepe duplikaty. C Grappa, ślepe duplikaty. D Whisky, poziom rozdzielony*. E Rum, poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
ogółem etanal |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
23 |
19 |
22 |
21 |
22 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
1 |
5 |
2 |
3 |
2 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
46 |
38 |
44 |
42 |
44 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
76,5 |
85,3 |
156,5 |
45,4 |
32,7 |
|
15,8* |
61,8* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
3,5 |
1,3 |
6,5 |
4,4 |
3,6 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
4,6 |
1,5 |
4,2 |
14,2 |
7,6 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
9,8 |
3,5 |
18,3 |
12,2 |
10,0 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
13 |
15 |
24,1 |
7,3 |
9,0 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
16,4 |
17,5 |
15,4 |
23,7 |
19,1 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
35,2 |
41,8 |
67,4 |
20,3 |
25,2 |
|
Rodzaje próbek A Brand; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum; poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
Metanol |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
26 |
27 |
27 |
28 |
25 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
4 |
3 |
3 |
1 |
4 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
52 |
54 |
54 |
56 |
50 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
319,8 |
2245 |
1326 |
83,0 |
18,6 |
|
61,5* |
28,9* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
4,4 |
27 |
22 |
1,5 |
1,3 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,4 |
1,2 |
1,7 |
2,1 |
5,6 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
12,3 |
74,4 |
62,5 |
4,3 |
3,8 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
13 |
99 |
60 |
4,5 |
2,8 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
3,9 |
4,4 |
4,6 |
6,2 |
11,8 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
35,2 |
278,3 |
169,1 |
12,5 |
7,9 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum; poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
4 |
|
Analit |
butan-2-ol |
|
Próbki |
A |
B |
C |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
21 |
27 |
29 |
22 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
4 |
3 |
1 |
3 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
42 |
54 |
58 |
44 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
5,88 |
250,2 |
27,57 |
5,83 |
|
14,12* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
0,40 |
2,2 |
0,87 |
0,64 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
6,8 |
0,9 |
3,2 |
6,4 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
1,1 |
6,1 |
2,5 |
1,8 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
0,89 |
13 |
3,2 |
0,87 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
15,2 |
5,1 |
11,5 |
8,7 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
2,5 |
35,5 |
8,9 |
2,4 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. E Rum; poziom rozdzielony*. |
||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
propan-1-ol |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
29 |
27 |
27 |
29 |
29 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
2 |
4 |
3 |
2 |
2 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
58 |
54 |
54 |
58 |
58 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
86,4 |
3 541 |
159,1 |
272,1 |
177,1 |
|
229,3* |
222,1* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
3,0 |
24 |
3,6 |
2,3 |
3,3 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
3,4 |
0,7 |
2,3 |
0,9 |
1,6 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
8,3 |
68,5 |
10,0 |
6,4 |
9,1 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
5,3 |
150 |
6,5 |
9,0 |
8,1 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
6,1 |
4,1 |
4,1 |
3,6 |
4,1 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
14,8 |
407,2 |
18,2 |
25,2 |
22,7 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum; poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
propan-1-ol |
|
Próbki |
A |
B |
C |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
20 |
22 |
22 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
4 |
4 |
6 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
40 |
44 |
44 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
3,79 |
5,57 |
7,54 |
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
0,43 |
0,20 |
0,43 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
11,2 |
3,6 |
5,6 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
1,1 |
0,6 |
1,2 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
0,59 |
0,55 |
0,82 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
15,7 |
9,8 |
10,8 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
1,7 |
1,5 |
2,3 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty*. |
|||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
2-metylopropan-l-ol |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
28 |
31 |
30 |
26 |
25 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
3 |
0 |
1 |
5 |
6 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
56 |
62 |
60 |
52 |
50 |
|
Wartość średnia
(X) μ/g |
174,2 |
111,7 |
185,0 |
291,0 |
115,99 |
|
246,8* |
133,87* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
2,3 |
1,6 |
2,5 |
1,8 |
0,74 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,3 |
1,4 |
1,3 |
0,7 |
0,6 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g. |
6,4 |
4,5 |
6,9 |
5,0 |
2,1 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
8,9 |
8,9 |
9,7 |
6,0 |
6,2 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
5,1 |
8,0 |
5,2 |
2,2 |
5,0 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
24,9 |
24,9 |
27,2 |
16,9 |
17,4 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum; poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
2-methylobutan-1-ol |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
25 |
26 |
25 |
27 |
25 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
3 |
2 |
3 |
1 |
2 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
50 |
52 |
50 |
54 |
50 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
113,0 |
48,3 |
91,6 |
72,1 |
39,5 |
|
45,2* |
61,5* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
2,1 |
1,5 |
1,7 |
2,3 |
2,3 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,9 |
3,1 |
1,8 |
3,9 |
4,5 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
6,0 |
4,2 |
4,7 |
6,4 |
6,3 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
7,4 |
3,8 |
6,6 |
4,7 |
4,5 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
6,6 |
7,9 |
7,2 |
8,1 |
8,8 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
20,8 |
10,7 |
18,4 |
13,3 |
12,5 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum, poziom rozdzielony*. |
|||||
|
Rok testów międzylaboratoryjnych |
1 997 |
|
Ilość laboratoriów |
32 |
|
Ilość próbek |
5 |
|
Analit |
3 -metylobutan-1-ol |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Ilość laboratoriów pozostałych po eliminacji wartości skrajnych |
23 |
23 |
24 |
27 |
21 |
|
Ilość wartości skrajnych (laboratoriów) |
5 |
5 |
4 |
1 |
6 |
|
Ilość akceptowanych wyników |
46 |
46 |
48 |
54 |
42 |
|
Wartość średnia
() μ/g |
459,4 |
242,7 |
288,4 |
142,2 |
212,3 |
|
120,4* |
245,6* |
||||
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) μ/g |
5,0 |
2,4 |
3,4 |
2,4 |
3,2 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,1 |
1,0 |
1,2 |
1,8 |
1,4 |
|
Granica powtarzalności (r) μ/g |
13,9 |
6,6 |
9,6 |
6,6 |
9,1 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) μ/g |
29,8 |
13 |
21 |
8,5 |
6,7 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
6,5 |
5,2 |
7,3 |
6,5 |
2,9 |
|
Granica odtwarzalności (R) μ/g |
83,4 |
35,4 |
58,8 |
23,8 |
18,7 |
|
Rodzaje próbek A Brandy; ślepe duplikaty. B Kirsch; ślepe duplikaty. C Grappa; ślepe duplikaty. D Whisky; poziom rozdzielony*. E Rum; poziom rozdzielony*. |
|||||
V. ANETOL. OZNACZANIE TRANSANETOLU W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH METODĄ CHROMATOGRAFII GAZOWEJ
1. Zakres
Metoda ta jest odpowiednia do oznaczania transanetolu w napojach alkoholowych z aromatem anyżkowym przy użyciu kapilarnej chromatografii gazowej.
2. Odniesienia normatywne
ISO 3696: 1987 Woda do zastosowań w laboratorium analitycznym – specyfikacje i metody testów (Water for analytical laboratory kuse – Specifications and test methods).
3. Zasada
Stężenie transanetolu w destylacie alkoholowym jest oznaczone metodą chromatografii gazowej (GC). Taka sama ilość wg normy wewnętrznej np. 4-alliloanizolu (estragolu), gdy estragol nie jest naturalnie obecny w próbce, zostaje dodana do próbki testowej i do referencyjnego roztworu transanetolu o znanym stężeniu, które zostają następnie rozcieńczone 45 % roztworem alkoholu etylowego i bezpośrednio wstrzyknięte do systemu GC. Dla likierów o dużej zawartości cukrów przed przygotowaniem próbki i analizą konieczna jest ekstrakcja.
4. Odczynniki i materiały
W czasie analizy należy używać jedynie odczynników o czystości przynajmniej 98 % i wody co najmniej klasy 3 według definicji ISO 3696.
Chemikalia referencyjne należy przechowywać w chłodnej temperaturze (4 °C), z dala od światła, w aluminiowych pojemnikach lub w butelkach dla odczynników z barwionego (oranżowego) szkła. Zaleca się zaopatrzenie zatyczek (szklanych korków) do butelek w aluminiowe uszczelki. Przed użyciem transanetol musi być „odtajony” ze stanu krystalicznego, ale w takich przypadkach jego temperatura nie może nigdy przewyższać 35 °C.
|
4.1. |
Etanol (alkohol etylowy) 96 % vol. (CAS 64–17–5) |
|
4.2. |
1-metoksy-4-(1-propenyl) benzen; (transanetol) (CAS 4180–23–8) |
|
4.3. |
4-allilanizol, (estragol) (CAS 140–67–0), proponowany wzorzec wewnętrzny (internal standard – IS) |
|
4.4. |
Etanol (alkohol etylowy) 45 % vol. Dodać 560 g wody destylowanej do 378 g etanolu 96 % vol. |
|
4.5. |
Przygotowanie roztworu wzorcowego (mianowanego) Wszystkie roztwory wzorcowe należy przechowywać w temperaturze pokojowej (15 do 35 °C) z dala od światła, w aluminiowych pojemnikach lub w butelkach dla odczynników z barwionego (oranżowego) szkła. Zaleca się zaopatrzenie zatyczek (szklanych korków) do butelek w aluminiowe uszczelki. Transanetol i 4-allilanizol są praktycznie nierozpuszczalne w wodzie, dlatego też konieczne jest ich rozpuszczenie w niewielkiej ilości 96 % etanolu (4.1) przed dodaniem 45 % etanolu (4.4). Roztwory podstawowe muszą być świeżo przygotowywane każdego tygodnia. 4.5.1. Roztwór wzorcowy A Roztwór podstawowy transanetolu (stężenie: 2 g/l) Odważyć 40 mg transanetolu (4.2) w 20 ml kolbie pomiarowej (lub 400 mg w 200 ml itd..). Dodać trochę 96 % etanolu (4.1) i uzupełnić objętość przez dodanie 45 % vol. etanolu (4.4), dokładnie wymieszać. 4.5.2. Wzorzec wewnętrzny roztworu B Roztwór podstawowy według wzorca wewnętrznego, np. estragol (stężenie: 2 g/l) Odważyć 40 mg transanetolu (4.3) w 20 ml kolbie pomiarowej (400 mg w 200 ml itd..). Dodać trochę 96 % etanolu (4.1) i uzupełnić objętość przez dodanie 45 % vol. etanolu (4.4), dokładnie wymieszać. 4.5.3. Roztwory stosowane do sprawdzenia reakcji linearnej detektora płomieniowo-jonizacyjnego (FID – flame ionization detector) Na potrzeby analizy należy sprawdzić reakcję liniowości FID, biorąc pod uwagę zakres stężeń transanetolu w napojach alkoholowych od 0 g/l do 2,5 g/l. W procedurze analitycznej nieznane próbki napojów alkoholowych do analizy są rozcieńczane 10-krotnie (8.3). Dla warunków analizy przedstawionych w tej metodzie roztwory podstawowe odpowiadające stężeniom 0, 0,05, 0,1, 0,15, 0,2, i 0,25 g/l transanetolu w próbce do analizy przygotowuje się następująco: pobrać 0,5, 1, 1,5, 2, i 2,5 ml roztworu podstawowego A (4.5.1) i pipetować do oddzielnych 20 ml kolb pomiarowych; pipetować do każdej kolby 2 ml wzorca wewnętrznego roztworu B (4.5.2) i uzupełnić objętość przez dodanie 45 % vol. etanolu (4.4), dokładnie wymieszać. Pusty roztwór (8.4) jest używany jako roztwór 0 g/l. 4.5.4. Roztwór wzorcowy C Pobrać 2 ml roztworu wzorcowego A (4.5.1) i pipetować do 20 ml kolby pomiarowej, następnie dodać 2 ml wzorca wewnętrznego roztworu B (4.5.2) i uzupełnić objętość przez dodanie 45 % vol. etanolu (4.4), dokładnie wymieszać. |
5. Aparatura i wyposażenie
|
5.1. |
Kapilarny chromatograf gazowy z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (FID) i integrator lub inne urządzenie do obróbki danych umożliwiające pomiar wartości w punkcie maksymalnym lub powierzchni piku, z automatycznym próbnikiem lub sprzętem umożliwiającym ręczne wstrzyknięcie próbki. |
|
5.2. |
Wtryskiwacz wieloczęściowy/nierozdzielny |
|
5.3. |
Na przykład chromatograficzna kolumna kapilarna: Długość: 50 m Średnica wewnętrzna: 0,32 mm Grubość błonki (warstewki): 0,2 μm Faza stacjonarna: FFAP – zmodyfikowany kwas tereftalowy glikol polietylenowy usieciowany porowaty polimer. |
|
5.4. |
Zwykły sprzęt laboratoryjny: Wysokiej klasy wolumetryczne szkło laboratoryjne, waga analityczna (dokładność: ± 0,1 mg). |
6. Warunki chromatografii
Rodzaj kolumny, jej wymiary, jak też warunki prowadzenia chromatografii gazowej powinny pozwolić na oddzielenie anetolu i wzorca wewnętrznego od siebie i od innych substancji zakłócających. Typowe warunki dla kolumny podanej w przykładzie 5.3 są następujące:
|
6.1. |
Gaz nośny: hel analityczny |
|
6.2. |
Przepływ: 2 ml/min |
|
6.3. |
Temperatura wtryskiwacza: 250 °C |
|
6.4. |
Temperatura detektora: 250 °C |
|
6.5. |
Stan temperatury pieca: izotermiczny, 180 °C, czas wykonania 10 minut |
|
6.6. |
Objętość wstrzyknięcia: 1 μl, rozdział 1:40. |
7. Próbki
Próbki należy przechowywać w temperaturze pokojowej, chronić przed światłem i zimnem.
8. Procedura
8.1. Sortowanie próbek na obecność estragolu
W celu upewnienia się o niewystępowaniu w próbce estragolu pochodzenia naturalnego należy przeprowadzić ślepą próbę bez dodatku jakiegokolwiek wzorca wewnętrznego. Jeśli taka analiza wykaże występowanie estragolu pochodzenia naturalnego, należy wybrać inny wzorzec wewnętrzny (np. mentol).
Pipetować 2 ml próbki do 20 ml kolby pomiarowej i uzupełnić objętość przez dodanie 45 % vol. etanolu (4.4), dokładnie wymieszać.
8.2. Przygotowanie niewiadomych próbek
Pipetować 2 ml próbki do 20 ml kolby pomiarowej, a następnie dodać 2 ml wzorca wewnętrznego roztworu B (4.5.2) i uzupełnić objętość przez dodanie 45 % vol. etanolu (4.4), dokładnie wymieszać.
|
8.3. |
Próba ślepa Pipetować 2 ml wzorca wewnętrznego roztworu B (4.5.2) do 20 ml kolby pomiarowej i uzupełnić objętość przez dodanie 45 % vol. etanolu (4.4), dokładnie wymieszać. |
|
8.4. |
Badanie liniowości Przed rozpoczęciem analizy należy sprawdzić liniowość reakcji płomieniowego detektora jonizacyjnego (FID) poprzez kolejne, prowadzone potrójnie badania wzorcowych roztworów liniowości (4.5.3). Od wartości uzyskanych z integratora dla punktu maksymalnego lub powierzchni piku dla każdego wstrzyknięcia sporządzić wykres stężenia ich roztworu macierzystego w g/l w zależności od współczynnika R dla każdego wstrzyknięcia. R = wartość w punkcie maksymalnym lub powierzchni piku dla transanetolu, podzielone przez odpowiadające wartości dla estragolu. W rezultacie powinien powstać wykres liniowy. |
|
8.5. |
Oznaczenie Wstrzyknąć ślepy roztwór (8.3), dalej roztwór wzorcowy C (4.5.4), a następnie jeden z wzorców liniowości (4.5.3) działający jako próbka kontroli jakości (może być wybrany w odniesieniu do prawdopodobnego stężenia transanetolu w próbce niewiadomej), po czym pięć niewiadomych (8.2). Dla uzyskania stabilności analitycznej po każdych pięciu niewiadomych próbkach wstawić próbkę liniowości (kontroli jakości). |
9. Obliczanie współczynnika reakcji
Przeprowadzić pomiary obszarów piku (przy pomocy integratora lub innego systemu obliczania danych) lub wysokości piku (całkowanie, integracja ręczna) dla transanetolu i pików wzorca wewnętrznego.
9.1. Obliczanie współczynnika reakcji (RFi)
Współczynnik RFi oblicza się następująco:
RFi = (Ci/obszar lub wysokość i)*(obszar lub wysokośćis/Cis)
gdzie:
|
Ci |
oznacza stężenie transanetolu w roztworze wzorcowym (mianowanym) A (4.5.1) |
|
Cis |
oznacza stężenie wzorca wewnętrznego w roztworze wzorcowym B (4.5.2) |
|
obszari |
oznacza obszar (lub wysokość) piku transanetolu |
|
obszaris |
oznacza obszar (lub wysokość) piku wzorca wewnętrznego |
RFi oblicza się z pięciu próbek roztworu C (4.5.4).
9.2. Analiza roztworów do testów reakcji liniowości
Wstrzyknąć roztwory do testów reakcji liniowości (4.5.3).
9.3. Analiza próbki
Wstrzyknąć roztwór niewiadomej próbki (8.2).
10. Obliczanie wyników
Wzór na obliczanie stężenia transanetolu jest następujący:
ci = Cis * (obszar lub wysokośći/obszar lub wysokośćis)*RFi
gdzie:
|
ci |
oznacza niewiadome stężenie transanetolu |
|
Cis |
oznacza stężenie wzorca wewnętrznego w niewiadomym (4.5.2) |
|
Obszar lub wysokośći |
stanowi obszar lub wysokość piku transanetolu |
|
Obszar lub wysokośćis |
stanowi obszar lub wysokość piku wzorca wewnętrznego |
|
RFi |
stanowi współczynnik reakcji (obliczany jak w 9.1) |
Stężenie transanetolu jest wyrażone w gramach na jeden litr, z dokładnością do jednego miejsca dziesiętnego.
11. Zapewnienie i kontrola jakości
Chromatogramy powinny zapewniać oddzielenie anetolu i wzorca wewnętrznego od siebie i od innych substancji kolidujących. Wartość RFi jest obliczana z wyników pięciu wstrzyknięć roztworu C (4.5.4). Jeśli współczynnik zmienności (CV % = (odchylenie standardowe/średnie)*100)) wynosi ± 1 %, przeciętna wartość RFi może być przyjęta.
Powyższą metodę należy stosować do obliczania stężenia transanetolu w próbce wybranej do kontroli jakości z roztworów kontroli liniowości (4.5.3).
Jeśli średnie obliczone wyniki z analizy roztworu kontroli liniowości wybranego do próbki wewnętrznej kontroli jakości (IQC) są w granicach ± 2,5 % ich wartości teoretycznej, wówczas wyniki dla próbek niewiadomych mogą być przyjęte.
12. Traktowanie próbek napojów alkoholowych zawierających znaczną ilość cukru i próbki likieru przed analizą metodą chromatografii gazowej (GC).
Ekstrakcja alkoholu z napoju alkoholowego zawierającego znaczną ilość cukru w celu umożliwienia oznaczenia stężenia transanetolu za pomocą kapilarnej chromatografii gazowej.
12.1. Zasada
Pobiera się podwielokrotną część próbki likieru i dodaje się do niej wzorzec wewnętrzny w stężeniu równym stężeniu analitu (transanetolu) w likierze. Do tego dodaje się dodekanohydrat ortofosforanu sodowego i bezwodny siarczan amonowy. Otrzymana mieszanka zostaje dokładnie wstrząśnięta i schłodzona, a z wytworzonych w niej dwóch warstw zostaje usunięta górna warstwa alkoholu. Pobiera się podwielokrotną część tej warstwy alkoholu i rozcieńcza 45 % roztworem etanolu (4.4) (uwaga: na tym etapie nie dodaje się żadnego wzorca wewnętrznego, gdyż został on już dodany). Powstały roztwór zostaje poddany analizie metodą chromatografii gazowej.
12.2. Odczynniki i materiały
Podczas ekstrakcji należy używać jedynie odczynników o czystości powyżej 99 %.
|
12.2.1. |
Bezwodny siarczan amonu, (CAS 7783-20-2). |
|
12.2.2. |
Ortofosforan sodowy dwuzasadowy, dodekanohydrat (CAS 10039-32-4). |
12.3. Aparatura i wyposażenie
Kolby stożkowe, kolby rozdzielające, chłodziarka.
12.4. Procedura
12.4.1. Sortowanie próbek na obecność estragolu
W celu upewnienia się o niewystępowaniu w próbce estragolu pochodzenia naturalnego należy przeprowadzić ślepą ekstrakcję (12.6.2) i analizę bez dodatku jakiegokolwiek wzorca wewnętrznego. Jeśli taka analiza wykaże występowanie estragolu pochodzenia naturalnego, należy wybrać inny wzorzec wewnętrzny.
12.4.2. Ekstrakcja
Do stożkowej kolby pipetować 5 ml 96 % etanolu (4.1), odważyć do niej 50 mg wzorca wewnętrznego (4.3) i dodać 50 ml próbki. Dodać 12 g bezwodnego siarczanu amonu (12.2.1) i 8.6 g dodekahydratu dwuzasadowego ortofosforanu sodu (12.2.2). Zatkać kolbę stożkową.
Wstrząsać kolbę co najmniej przez 30 minut. Można stosować mechaniczne urządzenie wstrząsające, oprócz pokrytego teflonem magnetycznego pręta mieszadłowego, gdyż teflon absorbuje pewną cześć analitu (składnika wykrywanego). Należy zwrócić uwagę na fakt niecałkowitego rozpuszczenia dodanych soli.
Umieścić zakorkowaną kolbę w lodówce w temp. T < 5 C na co najmniej dwie godziny.
Po tym czasie powinny się wytworzyć dwie wyraźne płynne warstwy i sucha pozostałość. Warstwa alkoholu powinna być wyraźnie klarowna, w przeciwnym razie należy umieścić kolbę z powrotem w lodówce, aż do uzyskania wyraźnego oddzielenia.
Gdy warstwa alkoholu jest już odpowiednio klarowna, należy ostrożnie bez naruszania warstwy wodnej pobrać analit (np. 10 ml), umieścić w fiolce z oranżowego szkła i szczelnie zamknąć.
12.4.3. Przygotowanie ekstrahowanej próbki do analizy
Doprowadzić ekstrakt (12.4.2) do uzyskania temperatury pokojowej.
Pobrać 2 ml alkoholowej warstwy z ekstrahowanej i doprowadzonej do temperatury pokojowej próbki, pipetować do 20 ml kolby pomiarowej, uzupełnić objętość przez dodanie 45 % etanolu (4.4), dokładnie wymieszać.
12.5. Oznaczanie
Zachować procedurę przedstawioną w 8.5.
12.6. Obliczanie wyników
Przy obliczaniu wyników należy stosować następujący wzór:
Ci = (mis/V)* (obszari/obszar is) *RFi
gdzie:
|
mis |
oznacza wagę pobranego (12.4.2) wzorca wewnętrznego (4.3) (w miligramach) |
|
V |
oznacza objętość niewiadomej próbki (50 ml) |
|
RFi |
oznacza współczynnik reakcji (9.1) |
|
obszari |
oznacza obszar piku transanetolu |
|
obszaris |
oznacza obszar piku wzorca wewnętrznego |
Wyniki są podane w gramach na jeden litr, z dokładnością do jednego miejsca dziesiętnego.
12.7. Kontrola i zapewnienie jakości
Zachować procedurę przedstawioną w punkcie 11 powyżej.
13. Charakterystyka wyników stosowanej metody (dokładność)
Wyniki statystyczne badania międzylaboratoryjnego:
poniższe tabele podają wartości dla anetolu.
Poniższe dane zostały uzyskane z badania wyników międzynarodowej metody przeprowadzonego według ustalonych procedur międzynarodowych
|
Rok badania międzylaboratoryjnego |
1 998 |
|
Liczba laboratoriów |
16 |
|
Liczba próbek |
10 |
|
Analit |
0 |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
|
Liczba laboratoriów pozostała po eliminacji wartości odstających |
15 |
15 |
15 |
13 |
16 |
16 |
|
Liczba wartości odstających (laboratoriów) |
1 |
1 |
1 |
3 |
0 |
0 |
|
Liczba przyjętych wyników |
30 |
30 |
30 |
26 |
16 |
16 |
|
Średnia wartość g/l |
1,477 |
1,955 |
1,940 |
1,833 |
1,741 |
1,754 |
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) g/l |
0,022 |
0,033 |
0,034 |
0,017 |
0 |
0 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,5 |
1,7 |
1,8 |
0,9 |
0 |
0 |
|
Granica powtarzalności (r) g/l |
0,062 |
0,093 |
0,096 |
0,047 |
0 |
0 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) g/l |
0,034 |
0,045 |
0,063 |
0,037 |
0,058 |
0,042 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
2,3 |
2,3 |
3,2 |
2,0 |
3,3 |
2,4 |
|
Granica odtwarzalności (R) g/l |
0,094 |
0,125 |
0,176 |
0,103 |
0,163 |
0,119 |
Rodzaje próbki:
|
A |
anyżówka (pastis), ślepe duplikaty |
|
B |
anyżówka (pastis), ślepe duplikaty |
|
C |
anyżówka (pastis), ślepe duplikaty |
|
D |
anyżówka (pastis), ślepe duplikaty |
|
E |
anyżówka (pastis), pojedyncze duplikaty |
|
F |
anyżówka (pastis), pojedyncze duplikaty |
|
Próbki |
G |
H |
I |
J |
|
Liczba laboratoriów pozostała po eliminacji wartości odstających |
16 |
14 |
14 |
14 |
|
Liczba wartości odstających (laboratoriów) |
0 |
2 |
1 |
1 |
|
Liczba przyjętych wyników |
32 |
28 |
28 |
28 |
|
Średnia wartość g/l |
0,778 0,530* |
1,742 |
0,351 |
0,599 |
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) g/l |
0,020 |
0,012 |
0,013 |
0,014 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
3,1 |
0,7 |
3,8 |
2,3 |
|
Granica powtarzalności (r) g/l |
0,056 |
0,033 |
0,038 |
0,038 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) g/l |
0,031 |
0,029 |
0,021 |
0,030 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
4,8 |
1,6 |
5,9 |
5,0 |
|
Granica odtwarzalności (R) g/l |
0,088 |
0,080 |
0,058 |
0,084 |
Rodzaje próbek:
|
G |
ouzo, rozdzielone poziomy* |
|
H |
anyżowka, ślepe duplikaty |
|
I |
aromatyzowany anyżkiem likier, duplikaty |
|
J |
aromatyzowany anyżkiem likier, duplikaty. |
VI. KWAS LUKRECJOWY. OZNACZANIE KWASU LUKRECJOWEGO METODĄ WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ
1. Zakres
Metoda ta jest odpowiednia do oznaczania kwasu lukrecjowego w napojach alkoholowych aromatyzowanych anyżkiem z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC). Rozporządzenie (EWG) nr 1576/89 określa, że każdy aromatyzowany anyżkiem napój alkoholowy nazywany „pastis” musi zawierać 0,05 i 0,5 g kwasu lukrecjowego na litr.
2. Odniesienia normatywne
ISO 3696: 1987 Woda do zastosowań w laboratorium analitycznym – specyfikacje i metody testów (Water for analytical laboratory use – Specifications and test methods).
3. Zasada
Stężenie kwasu lukrecjowego(glycyrrhizic acid) oznacza się przy zastosowaniu wysokosprawnościowej chromatografii cieczowej (HPLC) z detekcją promieniowania nadfioletowego (UV). Rozwór wzorcowy (mianowany) i próbka testowa są filtrowane i oddzielnie wstrzyknięte do systemu HPLC.
4. Odczynniki i materiały
Do analizy należy używać wyłącznie odczynników klasy HPLC, bezwodnego etanolu i wody klasy 3 według definicji ISO 3696.
|
4.1. |
Etanol 96 % vol. (CAS 64-17-5). |
|
4.2. |
Ammonium glycyrrhizinate, C42H62O16 · NH3 (sól amonowa kwasu lukrecjowego) (Mol. Wt.: 839,98)(CAS 53956-04-0): czystość co najmniej 90 % (Mol. Wt.: kwas lukrecjowy 822,94). |
|
4.3. |
Kwas octowy lodowaty, CH3COOH (CAS 64-19-7). |
|
4.4. |
Metanol, CH3OH (CAS 67-56-1). |
|
4.5. |
Etanol 50 % vol. Dla 1 000 ml w temp. 20 °C: — 96 % vol. etanol (4.1): 521 ml — Woda (2.0): 511 ml. |
|
4.6. |
Przygotowanie roztworów elucyjnych dla chromatografii HPLC 4.6.1. Rozpuszczalnik elucyjny A (przykład) 80 części (objętościowo) wody (2.0) 20 części (objętościowo) kwasu octowego (4.3). Odgazowywać rozpuszczalnik elucyjny przez pięć minut Uwaga: Jeśli używana woda nie była poddana mikrofiltracji, zaleca się przefiltrowanie przygotowanego rozpuszczalnika elucyjnego przez filtr dla rozpuszczalników organicznych o wielkości porów mniejszej lub równej 0,45 μm. 4.6.2. Rozpuszczalnik elucyjny B Metanol (4.4) |
|
4.7. |
Przygotowanie roztworów wzorcowych Wszystkie roztwory wzorcowe po upływie dwóch miesięcy muszą być przygotowywane na świeżo. 4.7.1. Roztwór referencyjny C Z dokładnością do 0,1 mg odważyć 25 mg soli amonowej kwasu lukrecjowego (4.2) w 100 ml kolbie pomiarowej. Dodać trochę 50 % vol. etanolu (4.5) i rozpuścić sól amonową kwasu lukrecjowego. Po jej rozpuszczeniu dopełnić do znaku przez dodanie 50 % vol. etanolu (4.5). Przefiltrować przez filtr dla rozpuszczalników organicznych. 4.7.2. Roztwory wzorcowe stosowane do sprawdzania liniowości reakcji oprzyrządowania. Roztwór podstawowy (A)1,0 g/l przygotowuje się przez odważenie z dokładnością do 0,1 mg, 100 mg soli amonowej kwasu lukrecjowego w 100 ml kolbie pomiarowej. Dodać trochę 50 % vol. etanolu (4.5) i rozpuścić sól amonową kwasu lukrecjowego. Po jej rozpuszczeniu dopełnić do znaku przez dodanie 50 % vol. etanolu (4.5). Co najmniej cztery inne roztwory odpowiadające 0,05, 0,1, 0,25 i 0,5 g/l soli amonowej kwasu lukrecjowego przygotowuje się przez pipetowanie odpowiednio 5 ml, 10 ml, 25 ml i 50 ml roztworu podstawowego 1,0 g/l, w oddzielnych 100 ml kolbach pomiarowych. Następnie należy dopełnić do znaku przez dodanie 50 % vol. etanolu (4.5) i dokładnie wymieszać.. Wszystkie roztwory należy przefiltrować przez filtr dla rozpuszczalników organicznych. |
5. Aparatura i wyposażenie
5.1. System rozdzielenia
|
5.1.1. |
Wysokosprawnościowy chromatograf cieczowy. |
|
5.1.2. |
System pompowania umożliwiający z wielką dokładnością uzyskanie i utrzymanie stałego lub zaprogramowanego natężenia przepływu. |
|
5.1.3. |
Spektrofotometryczny system wykrywania promieniowania nadfioletowego (UV): ustawienie na 254 nm. |
|
5.1.4. |
System odgazowywania rozpuszczalnika. |
|
5.2. |
Integrator lub rejestrator obliczeniowy, kompatybilny z pozostałymi elementami systemu. |
|
5.3. |
Kolumna (przykład): Materiał: stal nierdzewna lub szkło Średnica wewnętrzna: 4–5 mm Długość: 100–250 mm Faza stacjonarna: krzemionka usieciowana z (najlepiej sferyczną) oktadecylową grupą funkcyjną (C18), maksymalny rozmiar cząstek: 5 μm. |
|
5.4. |
Wyposażenie laboratoryjne
|
6. Warunki chromatografii
|
6.1. |
Charakterystyka elucji (wymywania): (przykład) — natężenie przepływu: 1 ml/minuta, — rozpuszczalnik A = 30 %, — rozpuszczalnik B = 70 %. |
|
6.2. |
Wykrywanie: — UV = 254 nm |
7. Procedura
7.1. Przygotowanie próbki alkoholu
Przefiltrować, jeśli konieczne, przez filtr dla organicznych rozpuszczalników (średnica pora: 0,45 μm.).
7.2. Oznaczanie
Po ustabilizowaniu warunków dla chromatografii,
— wstrzyknąć 20 μl roztworu referencyjnego C (4.7.1),
— wstrzyknąć 20 μl roztworu próbki,
— porównać oba chromatogramy. Zidentyfikować piki kwasu lukrecjowego na podstawie ich czasów retencji. Przeprowadzić pomiary ich obszarów (lub wysokości) i obliczyć stężenie w g/l z dokładnością do dwóch liczb dziesiętnych, stosując następujące równanie:
—
Gdzie:
|
c |
oznacza stężenie (w gramach na litr) kwasu lukrecjowego w analizowanym napoju alkoholowym |
|
C |
oznacza stężenie (w gramach na litr) soli amonowej kwasu lukrecjowego w roztworze referencyjnym |
|
h |
oznacza obszar (lub wysokość) piku kwasu lukrecjowego w analizowanym napoju alkoholowym |
|
H |
oznacza obszar (lub wysokość) piku kwasu lukrecjowego w roztworze referencyjnym |
|
P |
oznacza stopień czystości referencyjnej soli amonowej kwasu lukrecjowego (w %) |
|
823 |
oznacza masę jednej gramocząsteczki kwasu lukrecjowego |
|
840 |
oznacza masę jednej gramocząsteczki soli amonowej kwasu lukrecjowego |
8. Charakterystyka wyników stosowanej metody (dokładność)
Wyniki statystyczne badania międzylaboratoryjnego:
poniższa tabela przedstawia wartości dla kwasu lukrecjowego.
Poniższe dane zostały uzyskane z badania wyników międzynarodowej metody przeprowadzonego według ustalonych procedur międzynarodowych.
|
Rok badania międzylaboratoryjnego |
1 998 |
|
Liczba laboratoriów |
16 |
|
Liczba próbek |
5 |
|
Analit |
kwas lukrecjowy |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Liczba laboratoriów pozostała po eliminacji wartości odstających |
13 |
14 |
15 |
16 |
16 |
|
Liczba wartości odstających (laboratoriów) |
3 |
2 |
1 |
0 |
0 |
|
Liczba przyjętych wyników |
26 |
28 |
30 |
32 |
32 |
|
Średnia wartość g/l |
0,046 |
0,092 (*)0,099 |
0,089 |
0,249 |
0,493 |
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) g/l |
0,001 |
0,001 |
0,001 |
0,002 |
0,003 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,5 |
1,3 |
0,7 |
1,0 |
0,6 |
|
Granica powtarzalności (r) g/l |
0,002 |
0,004 |
0,002 |
0,007 |
0,009 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) g/l |
0,004 |
0,007 |
0,004 |
0,006 |
0,013 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
8,6 |
7,2 |
4,0 |
2,5 |
2,7 |
|
Granica odtwarzalności (R) g/l |
0,011 |
0,019 |
0,010 |
0,018 |
0,037 |
Rodzaje próbek:
|
A |
anyżówka (pastis), ślepe duplikaty |
|
B |
anyżówka (pastis), rozdzielone poziomy |
|
C |
anyżowka (pastis), ślepe duplikaty |
|
D |
anyżowka (pastis), ślepe duplikaty |
|
E |
anyżowka (pastis), ślepe duplikaty |
VII. CHALKONY. METODA WYSOKOSPRAWNOŚCIOWEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ DLA SPRAWDZANIA OBECNOŚCI CHALKONÓW W ANYŻÓWCE (PASTIS)
1. Zakres
Metoda ta jest przydatna do oznaczenia obecności lub braku chalkonów w napojach alkoholowych aromatyzowanych anyżkiem. Chalkony są naturalnymi barwnikami rodziny flawonoidów obecnymi w korzeniu lukrecji (Glycyrrhiza glabra).
Aby otrzymać nazwę „pastis”, napój alkoholowy aromatyzowany anyżkiem musi zawierać chalkony (rozporządzenie (EWG) nr 1576/89).
2. Odniesienia normatywne
ISO 3696: 1987 Woda do zastosowań w laboratorium analitycznym – specyfikacje i metody testów (Water for analytical laboratory use – Specifications and test methods).
3. Zasada
Przygotowuje się referencyjny roztwór ekstraktu korzenia lukrecji. Obecność lub brak chalkonów ustala się za pomocą wysokosprawnościowej chromatografii cieczowej (HPLC) z wykrywaniem promieni nadfioletowych (UV).
4. Odczynniki i materiały
Do analizy należy używać wyłącznie odczynników klasy HPLC, etanolu 96 % vol i wody klasy 3 według definicji ISO 3696.
|
4.1. |
Etanol 96 % vol. (CAS 64-17-5) |
|
4.2. |
Acetonitryl, CH3CN, (CAS 75-05-8) |
|
4.3. |
Substancja referencyjna: Glycyrrhiza glabra: lukrecja, „słodki korzeń” Grubo zmielone korzenie lukrecji (Glycyrrhiza glabra). Przeciętne rozmiary sztywnych cząstek (ziaren): długość: 10–15 mm, grubość: 1–3 mm. |
|
4.4. |
Octan sodu, CH3COONa, (CAS 127-09-3) |
|
4.5. |
Kwas octowy lodowaty, CH3COOH, (CAS 64-19-7) |
|
4.6. |
Przygotowanie roztworów 4.6.1. Etanol 50 % obj. Dla 1 000 ml w temp. 20 °C: — 96 % vol. etanol (4.1): 521 ml, — Woda (2.0): 511 ml. 4.6.2. Rozpuszczalnik A: acetonitryl Acetonitryl (4.2) o czystości analitycznej HPLC. Odgazowanie 4.6.3. Rozpuszczalnik B: 0,1 M roztwór buforowy octanu sodu, pH 4,66. Odważyć 8,203 g octanu sodu (4.4), dodać 6,005 g lodowatego kwasu octowego (4.5) i uzupełnić do 1 000 ml wodą (2) w kolbie pomiarowej. |
5. Przygotowanie ekstraktu referencyjnego z korzenia lukrecji Glycyrrhiza glabra (4.3)
|
5.1. |
Odważyć 10 g zmielonego korzenia lukrecji (Glycyrrhiza glabra) (4.3) i umieścić w kulistej kolbie destylacyjnej — dodać 100 ml 50 % vol. etanolu (4.6.1), — gotować przez godzinę pod chłodnicą zwrotną, — filtrować, — odstawić filtrat do późniejszego wykorzystania. |
|
5.2. |
Odzyskać z filtra ekstrakt lukrecji — umieścić w kulistej kolbie destylacyjnej, — dodać 100 ml 50 % vol. etanolu (4.6.1), — gotować przez godzinę pod chłodnicą zwrotną, — flitować. Odstawić filtrat do późniejszego wykorzystania. |
|
5.3. |
Ekstrakcja z korzenia lukrecji musi być przeprowadzona kolejno trzy razy. |
|
5.4. |
Połączyć trzy filtraty. |
|
5.5. |
Odparować fazę rozpuszczalnika (5.4) na wyparce rotacyjnej. |
|
5.6. |
Rozpuścić szczątkowy ekstrakt (5.5), dodając 100 ml 50 % vol. etanolu (4.6.1). |
6. Aparatura i wyposażenie
6.1. System rozdzielenia.
|
6.1.1. |
Wysokosprawnościowy chromatograf cieczowy. |
|
6.1.2. |
System pompowania umożliwiający z wielką dokładnością uzyskanie i utrzymanie stałego lub zaprogramowanego natężenia przepływu. |
|
6.1.3. |
Spektrofotometryczny system wykrywania promieniowania nadfioletowego (UV)/widzialnego: możliwość ustawienia na 254 nm i 370 nm. |
|
6.1.4. |
System odgazowywania rozpuszczalnika: |
|
6.1.5. |
Piec kolumny z możliwością ustawienia na temperaturę 40 ± 0,1 °C. |
|
6.2. |
Integrator lub rejestrator obliczeniowy, kompatybilny z pozostałymi elementami systemu |
|
6.3. |
Kolumna Materiał: stal nierdzewna lub szkło Średnica wewnętrzna: 4–5 mm Faza stacjonarna: krzemionka usieciowana z (najlepiej sferyczną) oktadecylową grupą funkcyjną (C18), maksymalny rozmiar cząstek: 5 μm. |
|
6.4. |
Zwykłe wyposażenie laboratoryjne, w tym:
|
|
6.5. |
Warunki chromatografii (przykład).
|
7. Procedura
7.1. Przygotowanie próbki alkoholu
Przefiltrować przez filtr dla rozpuszczalników organicznych (średnica pora: 0,45 μm).
7.2. Przygotowanie resztkowego ekstraktu lukrecji (5.6)
Przed analizą rozcieńczyć w stosunku 1: 10 50 % vol. etanolem (4.6.1).
7.3. Oznaczanie
|
7.3.1. |
Wstrzyknąć 20 μl przygotowanego ekstraktu lukrecji (7.2). Przeprowadzić analizę przy zastosowaniu warunków chromatografii przedstawionych powyżej (6.5). |
|
7.3.2. |
Wstrzyknąć 20 μl próbki (7.1) (próbka napoju alkoholowego aromatyzowanego anyżem). Przeprowadzić analizę, stosując przedstawione powyżej (6.5). warunki chromatografii. |
|
7.3.3. |
Porównać oba chromatografy, między którymi musi być duże podobieństwo w strefie wyjścia chalkonu (podczas wykrywania przy 370 nm w warunkach analizy jak przedstawiono powyżej) (patrz rys. 1). |
8. Chromatogram charakterystyki anyżówki (pastis)
9. Charakterystyka wyników metody (dokładność)
Wyniki badań:
poniższa tabela podaje wyniki dotyczące rozpoznania obecności lub nieobecności chalkonów w „pastis” i napojach alkoholowych aromatyzowanych anyżem.
Poniższe dane zostały uzyskane z badania wyników międzynarodowej metody przeprowadzonego według ustalonych procedur międzynarodowych.
|
Rok badania międzylaboratoryjnego |
1 998 |
|
Liczba laboratoriów |
14 |
|
Liczba próbek |
11 |
|
Analit |
chalkony |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
F |
|
Liczba laboratoriów pozostała po eliminacji wartości odstających |
14 |
14 |
14 |
14 |
14 |
13 |
|
Liczba wartości odstających (laboratoriów) |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 (1) |
|
Liczba przyjętych wyników |
28 |
14 |
14 |
28 |
28 |
26 |
|
Liczba wyników na obecność chalkonów |
28 |
14 |
14 |
0 |
28 |
0 |
|
Liczba wyników na nieobecność chalkonów |
0 |
0 |
0 |
28 |
0 |
26 |
|
Poprawne wyniki (%) |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
|
(1) niezgodne wyniki dwóch duplikatów uznaje się za spowodowane błędem pobierania próbek |
||||||
|
Próbki |
G |
H |
I |
J |
K |
|
Liczba laboratoriów pozostała po eliminacji wartości odstających |
14 |
14 |
14 |
14 |
14 |
|
Liczba wartości odstających (laboratoriów) |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Liczba przyjętych wyników |
28 |
14 |
14 |
28 |
28 |
|
Liczba wyników na obecność chalkonów |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Liczba wyników na nieobecność chalkonów |
28 |
14 |
14 |
28 |
28 |
|
Poprawne wyniki (%) |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
Rodzaje próbek:
|
A |
pastis, ślepe duplikaty |
|
B |
pastis, próbka pojedyncza |
|
C |
pastis, próbka pojedyncza |
|
D |
„pastis” (niezawierający chalkonów), ślepe próbki |
|
E |
„pastis” (niezawierający chalkonów), ślepe próbki |
|
F |
likier aromatyzowany anyżem (niezawierający chalkonów), ślepe próbki |
|
G |
likier aromatyzowany anyżem (niezawierający chalkonów), ślepe próbki |
|
H |
ouzo (niezawierający chalkonów), pojedyncza próbka |
|
I |
ouzo (niezawierające chalkonów), pojedyncza próbka |
|
J |
anyż (niezawierający chalkonów), ślepe próbki |
|
K |
„pastis” (niezawierający chalkonów), ślepe próbki |
IX. ŻÓŁTKO JAJA. OZNACZANIE STĘŻENIA ŻÓŁTKA JAJA W NAPOJACH SPIRYTUSOWYCH – METODA FOTOMETRYCZNA
1. Zakres
Metoda ta jest stosowana do oznaczania stężenia żółtka jaja w zakresie od 40 do 250 g/l w likierze jajecznym i likierze z dodatkiem jaj.
2. Odniesienia normatywne
ISO 3696: 1987 Woda do zastosowań w laboratorium analitycznym – specyfikacje i metody testów 1897 (Water for analytical laboratory use – Specifications and test methods.)
3. Zasada
Rozpuszczalne w etanolu, obecne w żółtku jaja związki fosforu zostają ekstrahowane i oznaczone fotometrycznie jako związek kompleksowy molibdenianu fosforu.
4. Odczynniki i materiały
|
4.1. |
Woda dwukrotnie destylowana |
|
4.2. |
Ziemia okrzemkowa |
|
4.3. |
Etanol 96 % vol. (CAS 64-17-5) |
|
4.4. |
15 % roztwór octanu magnezu (CAS 16674-78-5) |
|
4.5. |
10 % kwas siarkowy (CAS 7664-93-9) |
|
4.6. |
1 N kwasu siarkowego. |
|
4.7. |
Roztwór 0,16 g/l diwodorofosforanu potasu (CAS 778-77-0), KH2PO4 |
|
4.8. |
Odczynnik do oznaczania fosforanu: rozpuścić 20 g heptamolibdenianu amonu (CAS 12054-85-2), (NH4)6Mo7O24 · 4H2O w 400 ml wody w temp. 50 °C; w drugim naczyniu rozpuścić 1 g wanadianu amonu (CAS 7803-55-6), NH4VO3 w 300 ml gorącej wody, dopuścić do ostygnięcia, a następnie dodać 140 ml stężonego kwasu azotowego (CAS 7697-37-2). Połączyć schłodzone roztwory w 1 000 ml kolbie pomiarowej i uzupełnić do znaku 1 000 ml. |
5. Aparatura i wyposażenie
|
5.1. |
100 ml stożkowa kolba |
|
5.2. |
Kąpiel ultradźwiękowa (lub mieszadło indukcyjne) |
|
5.3. |
100 ml kolba pomiarowa |
|
5.4. |
20 °C kąpiel wodna |
|
5.5. |
Filtr (Whatman nr 4 lub ekwiwalent) |
|
5.6. |
Tygiel porcelanowy (lub platynowy) |
|
5.7. |
Kąpiel wodna z wrzącej wody |
|
5.8. |
Płyta grzejna |
|
5.9. |
Piec muflowy |
|
5.10. |
50 ml kolba pomiarowa |
|
5.11. |
20 ml kolba pomiarowa |
|
5.12. |
Spektrofotometr ustawiony na 420 nm |
|
5.13. |
1 cm kuweta. |
6. Próbki
Próbki są przechowywane przed analizą w temperaturze pokojowej.
7. Procedura
7.1. Przygotowanie próbki
|
7.1.1. |
Odważyć 10 g próbki do 100 ml kolby stożkowej (5.1). |
|
7.1.2. |
Dodawać stopniowo w małych porcjach 70 ml etanolu (4.3), z wirowaniem przy każdym dodaniu, i umieścić w kąpieli ultradźwiękowej (5.2) na 15 minut (lub mieszać mieszaninę mieszadłem magnetycznym (5.2) przez 10 minut w temperaturze pokojowej). |
|
7.1.3. |
Przenieść zawartość kolb do 100 ml kolby pomiarowej (5.3) z popłuczynami etanolu (4.3). Nastawić do znaku kalibracji z etanolem (4.3) i umieścić kolby w 20 °C kąpieli wodnej (5.4). Wyregulować do znaku kalibracji przy 20 °C. |
|
7.1.4. |
Dodać niewielką ilość ziemi okrzemkowej (4.2) i filtrować (5.5), odrzucając pierwsze 20 ml. |
|
7.1.5. |
Przenieść 25 ml filtratu do porcelanowego (lub platynowego) tygla (5.6). Następnie filtrat musi być zagęszczony poprzez delikatne odparowywanie w kąpieli we wrzącej wodzie (5.7), z dodatkiem 5 ml 15 % roztworu octanu magnezu (4.4). |
|
7.1.6. |
Umieścić tygle na płycie grzejnej (5.8) i podgrzewać aż do wysuszenia. |
|
7.1.7. |
Spopielić pozostałość przez podgrzanie do żarzenia w 600 °C w piecu muflowym (5.9) aż do uzyskania białego popiołu. Proces ten ma trwać przez minimum półtorej godziny, ale można również zostawić przez noc. |
|
7.1.8. |
Rozpuścić popiół w 10 ml 10 % kwasu siarkowego (4.5) i przenieść wraz z popłuczynami wody destylowanej (4.1) do 50 ml kolby pomiarowej (5.10), dopełnić do znaku wodą destylowaną w temperaturze pokojowej. (4.1). 5 ml alikwot (jednakowa objętość roztworu rozdzielana do probówek) tego rozpuszczonego popiołu ma być używany do przygotowania próbnego roztworu do fotometrycznego oznaczania fosforanu. |
7.2. Fotometryczne oznaczanie (analiza) fosforanu.
7.2.1. Roztwór porównawczy
|
7.2.1.1. |
Umieścić 10 ml 10 % kwasu siarkowego (4.5) w 50 ml kolbie pomiarowej (5.10) i uzupełnić do znaku wodą destylowaną (4.1). |
|
7.2.1.2. |
Dodać do 5 ml alikwotu tego roztworu (7.2.1.1), zawartego w 20 ml kolbie pomiarowej (5.11), 1 ml jednonormalnego roztworu kwasu siarkowego (1 N) (4.6) i 2 ml odczynnika do oznaczania fosforanu (4.8) i dopełnić wodą destylowaną do 20 ml (4.1). |
|
7.2.1.3. |
Zakorkować luźno zatyczką, potrząsnąć i grzać w kąpieli z wrzącej wody (5.7) przez 10 minut, następnie schłodzić w 20 °C kąpieli wodnej (5.4) przez 20 minut. |
|
7.2.1.4. |
Wypełnić 1 cm kuwetę (5.13) tym porównawczym roztworem. |
7.2.2. Roztwór próbny
|
7.2.2.1. |
Dodać do 5 ml alikwotu roztworu popiołu (7.2.1.1), zawartego w 20 ml kolbie pomiarowej (5.11), 1 ml jednonormalnego roztworu kwasu siarkowego (1 N) (4.6) i 2 ml odczynnika dla oznaczania fosforanu (4.8) i dopełnić wodą destylowaną do 20 ml (4.1). |
|
7.2.2.2. |
Zatkać luźno zatyczką, wstrząsnąć i grzać w kąpieli z wrzącej wody (5.7) przez 10 minut, następnie schłodzić w 20 °C kąpieli wodnej (5.4) przez 20 minut. |
|
7.2.2.3. |
Wytworzony w wyniku powyższych czynności żółty roztwór należy niezwłocznie poddać analizie spektrofotometrycznej (5.12) w 1 cm kuwecie (5.13) przy 420 nm, w stosunku do roztworu porównawczego (7.2.1.4). |
7.2.3. Krzywa wzorcowania
|
7.2.3.1. |
Dla uzyskania krzywej wzorcowania dodać 2 ml alikwotów odczynnika fosforanu (4.8) do 20 ml kolb pomiarowych (5.11), z których każda zawiera odpowiednio 1ml jednonormalnego kwasu siarkowego (4.6) i 0, 2, 4, 6, 8 i 10 ml roztworu diwodorofosforanu potasu (4.7) i uzupełnić woda destylowaną do znaku 20 ml (4.1). |
|
7.2.3.2. |
Zatkać luźno zatyczką, wstrząsnąć i grzać w kąpieli z wrzącej wody (5.7) przez 10 minut, następnie schłodzić w 20 °C kąpieli wodnej (5.4) przez 20 minut i poddać analizie spektrofotometrycznej (5.12) w 1 cm kuwecie (5.13) przy 420 nm, w stosunku do roztworu porównawczego (7.2.1.4). |
|
7.2.3.3. |
Konstrukcja krzywej wzorcowania
|
8. Przedstawienie wyników
Zawartość żółtka jaja w g/l oblicza się z następującego wzoru:
gdzie:
|
110 |
oznacza przelicznik dla całkowitego P2O5 w g w 100 g żółtka jaja |
|
mg P2O5 |
oznacza wartość ustaloną z krzywej wzorcowania |
|
gęstość (density) |
oznacza masę właściwą na jednostkę objętości (g/ml) likieru na bazie jaj w temp. 20 °C |
|
E |
oznacza wagę likieru na bazie jaj w g |
|
40 |
oznacza współczynnik rozcieńczenia dla 5 ml alikwotu roztworu popiołu. |
9. Charakterystyka wyników metody (dokładność)
Statystyczne wyniki badań międzylaboratoryjnych:
poniższa tabela podaje wartości dla żółtka jaja.
Poniższe dane zostały uzyskane z badania wyników międzynarodowej metody przeprowadzonego według ustalonych międzynarodowych procedur.
|
Rok badania międzylaboratoryjnego |
1 998 |
|
Liczba laboratoriów |
24 |
|
Liczba próbek |
5 |
|
Analiz: |
żółtko jaja |
|
Próbki |
A |
B |
C |
D |
E |
|
Liczba laboratoriów pozostała po eliminacji wartości odstających |
19 |
20 |
22 |
20 |
22 |
|
Liczba wartości odstających (laboratoriów) |
3 |
4 |
2 |
4 |
2 |
|
Liczba przyjętych wyników |
38 |
40 |
44 |
40 |
44 |
|
Wartość średnia |
147,3 |
241,1 |
227,4 |
51,9*72,8* |
191,1 |
|
Odchylenie standardowe powtarzalności (Sr) g/l |
2,44 |
4,24 |
3,93 |
1,83 |
3,25 |
|
Względne odchylenie standardowe powtarzalności (RSDr) (%) |
1,7 |
1,8 |
1,8 |
2,9 |
1,7 |
|
Granica powtarzalności (r) g/l |
6,8 |
11,9 |
11,0 |
5,1 |
9,1 |
|
Odchylenie standardowe odtwarzalności (SR) g/l |
5,01 |
6,06 |
6,66 |
3,42 |
6,87 |
|
Względne odchylenie standardowe odtwarzalności (RSDR) (%) |
3,4 |
2,5 |
2,9 |
5,5 |
3,6 |
|
Granica odtwarzalności (R) g/l |
14,0 |
17,0 |
18,7 |
9,6 |
19,2 |
Rodzaje próbek
|
A |
Advocaat, ślepe duplikaty |
|
B |
Advocaat, ślepe duplikaty |
|
C |
Advocaat, ślepe duplikaty |
|
D |
Advocaat (rozcieńczony), rozdzielone poziomy* |
|
E |
Advocaat, ślepe duplikaty |
( 1 ) Dz.U. L 160 z 12.6.1989, str. 1.
( 2 ) Dz.U. L 105 z 25.4.1990, str. 9.
( 3 ) Dz.U. L 270 z 7.10.1998, str. 9.
( 4 ) Dz.U. L 372 z 31.12.1985, str. 50.
