–

w imieniu Exter BV – M. Boekhoud,

–

w imieniu rządu niderlandzkiego – M. Bulterman i H.S. Gijzen, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – F. Clotuche-Duvieusart i P. Vanden Heede, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 121 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. 1992, L 302, s. 1, zwanego dalej „kodeksem celnym”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Staatssecretaris van Financiën (sekretarzem stanu ds. finansów, Niderlandy) a Exter BV, w przedmiocie zastosowania preferencyjnych środków taryfowych.

3

Z dniem 1 maja 2016 r. kodeks celny został uchylony i zastąpiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającym unijny kodeks celny (Dz.U. 2013, L 269, s. 1; sprostowania: Dz.U. 2013, L 287, s. 90; Dz.U. 2016, L 267, s. 2; Dz.U. 2017, L 42, s. 43). Jednakże, mając na uwadze datę wystąpienia okoliczności faktycznych w postępowaniu głównym, kodeks celny ma w dalszym ciągu zastosowanie w niniejszej sprawie.

4

Artykuł 20 kodeksu celnego stanowił:

„1.   W przypadku powstania długu celnego należności wymagane zgodnie z prawem określane są na podstawie Taryfy Celnej Wspólnot Europejskich.

[…]

3.   Taryfa Celna Wspólnot Europejskich obejmuje:

[…]

[…]”.

5

Artykuł 114 tego kodeksu, pod tytułem D, zatytułowanym „Uszlachetnianie czynne”, stanowił:

„1.   Bez uszczerbku dla art. 115 procedura uszlachetniania czynnego pozwala na poddanie na obszarze celnym Wspólnoty jednemu lub większej liczbie procesów uszlachetniania:

2.   Niżej wymienione określenia oznaczają:

[…]

[…]”.

6

Artykuł 120 wspomnianego kodeksu przewidywał:

„Przypadki i warunki uznania towarów w stanie niezmienionym lub produktów kompensacyjnych za dopuszczone do swobodnego obrotu mogą zostać określone zgodnie z procedurą Komitetu”.

7

Artykuł 121 kodeksu celnego miał następujące brzmienie:

„1.   Z zastrzeżeniem art. 122 w razie powstania długu celnego wysokość tego długu określa się na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla przywożonych towarów w chwili przyjęcia zgłoszenia o objęcie ich procedurą uszlachetniania czynnego.

2.   Jeżeli w chwili określonej w ust. 1 przywożone towary spełniają warunki dla korzystania z preferencji taryfowych obowiązujących w ramach kontyngentów taryfowych lub plafonów taryfowych, wówczas mogą one korzystać z preferencji taryfowych istniejących dla identycznych towarów w chwili przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie do swobodnego obrotu”.

8

Exter jest przedsiębiorstwem z branży spożywczej przetwarzającym hydrolizaty białkowe (zwane dalej „hydrolizatami”) na składnik, który ma być wykorzystywany jako podstawa do produkcji rosołów.

9

W związku z tym od dnia 23 maja 2012 r. do dnia 23 maja 2015 r. posiadała ona pozwolenie na stosowanie procedury celnej uszlachetniania czynnego z zastosowaniem systemu zawieszeń dla hydrolizatów. W okresie od 12 listopada 2012 r. do 17 czerwca 2013 r. przedsiębiorstwo to objęło procedurą celną uszlachetniania czynnego szereg przesyłek hydrolizatów pochodzących z Tajlandii (zwanych dalej „produktami objętymi postępowaniem”).

10

W chwili przyjęcia zgłoszeń celnych standardowa stawka celna odpowiadająca podpozycji taryfowej, do której produkty te zostały zaklasyfikowane, wynosiła 12,8%. W drodze wyjątku od tej standardowej stawki do dnia 31 grudnia 2013 r. hydrolizaty korzystały jednak z preferencyjnego środka taryfowego, zgodnie z którym owa standardowa stawka dla tych produktów została obniżona do 8,9%, jeżeli pochodziły z kraju beneficjenta, takiego jak Tajlandia, zgodnie z art. 6 ust. 3 oraz art. 7 rozporządzenia Rady nr 732/2008 z dnia 22 lipca 2008 r. wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych od dnia 1 stycznia 2009 r. i zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 552/97 i (WE) nr 1933/2006 oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 1100/2006 i (WE) nr 964/2007 (Dz.U. 2008, L 211, s. 1), zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 512/2011 z dnia 11 maja 2011 r. (Dz.U. 2011, L 145, s. 28).

11

Po dokonaniu uszlachetniania Exter postanowił nie dokonywać powrotnego wywozu części produktów objętych postępowaniem, lecz zakończyć procedurę celną uszlachetniania czynnego. Zgłosił on te towary w celu dopuszczenia ich do swobodnego obrotu w częściach w okresie od 4 lutego do 26 sierpnia 2014 r.

12

W odnośnych zgłoszeniach Exter stwierdził, że produkty objęte postępowaniem zostały poddane procedurze celnej uszlachetniania czynnego z zastosowaniem systemu zawieszeń, opisał te produkty jako „hydrolizaty białkowe” i wskazał podpozycję taryfową 21069092 Nomenklatury scalonej zawartej w załączniku I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. 1987, L 256, s. 1), w wersjach wynikających kolejno z rozporządzenia Komisji (UE) nr 1006/2011 z dnia 27 września 2011 r. (Dz.U. 2011, L 282, s. 1) oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 927/2012 z dnia 9 października 2012 r. (Dz.U. 2012, L 304, s. 1). Ponadto Exter zwrócił się do właściwego niderlandzkiego organu celnego (zwanego dalej „organem celnym”) o zastosowanie preferencyjnej stawki w wysokości 8,9%, przewidzianej w rozporządzeniu nr 732/2008, do obliczenia długu celnego.

13

Preferencyjny środek taryfowy, o którym mowa w pkt 10 niniejszego wyroku, został zawieszony na okres od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2016 r. Zawieszenie to obowiązywało zatem w chwili, gdy Exter zgłosił produkty objęte postępowaniem w celu dopuszczenia ich do swobodnego obrotu. Z tego powodu organ celny nie zastosował preferencyjnej stawki 8,9%, ale określił należne cła, biorąc pod uwagę stawkę 12,8%.

14

Gerechtshof Amsterdam (sąd apelacyjny w Amsterdamie, Niderlandy) rozpatrywał spór dotyczący kwestii, czy organ celny powinien był uwzględnić preferencyjny środek taryfowy obowiązujący w latach 2012 i 2013 przy obliczaniu kwoty długu celnego należnego z tytułu dopuszczenia produktów objętych postępowaniem do swobodnego obrotu za rok 2014. Sąd ten uznał, że w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym kwotę długu celnego należało obliczyć zgodnie z art. 121 ust. 1 kodeksu celnego na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla przywożonych towarów w chwili przyjęcia zgłoszeń o objęcie tych towarów procedurą uszlachetniania czynnego. Sąd ten wskazał w szczególności, że strony były zgodne co do tego, iż w chwili objęcia produktów objętych postępowaniem procedurą uszlachetniania czynnego Exter spełniał wszystkie przesłanki skorzystania z preferencyjnej stawki w wysokości 8,9%, jeżeli zgłaszał wówczas te produkty w celu dopuszczenia ich do swobodnego obrotu i wniósł o zastosowanie danej preferencyjnej taryfy. Gerechtshof Amsterdam (sąd apelacyjny w Amsterdamie) stwierdził na tej podstawie, że w tym przypadku organ celny był zobowiązany zastosować preferencyjną stawkę w wysokości 8,9% przy obliczaniu długów celnych wynikających ze zgłoszeń o dopuszczenie do swobodnego obrotu.

15

Hoge Raad der Nederlanden (sąd najwyższy Niderlandów), do którego sekretarz stanu ds. finansów wniósł apelację, w postanowieniu odsyłającym przedstawia dwie możliwości wykładni art. 121 ust. 1 kodeksu celnego.

16

Sąd odsyłający wyjaśnia, po pierwsze, że art. 121 ust. 1 kodeksu celnego można interpretować w ten sposób, że pojęcie „elementów kalkulacyjnych” w rozumieniu tego przepisu obejmuje należności celne przywozowe i preferencyjne środki taryfowe, o których mowa w art. 20 ust. 3 tego kodeksu. Zgodnie z tą interpretacją żądana kwota, zarówno dla towarów przywożonych w stanie nieprzetworzonym, jak i dla produktów kompensacyjnych, byłaby należna, gdyby towary przywożone nie zostały objęte procedurą celną uszlachetniania czynnego z zastosowaniem systemu zawieszeń, ale bezpośrednio dopuszczone do swobodnego obrotu. Oznaczałoby to w niniejszej sprawie, że produkty objęte postępowaniem podlegają, zgodnie z art. 121 ust. 1 kodeksu celnego, należnościom celnym przywozowym według stawek, o których mowa w art. 20 ust. 3 lit. c) tego kodeksu, mających zwykle zastosowanie do hydrolizatów w chwili przyjęcia zgłoszeń o objęcie tych towarów procedurą uszlachetniania czynnego, to znaczy według preferencyjnej stawki w wysokości 8,9%, a zatem Exter mógł skorzystać z zastosowania tej stawki w roku 2014.

17

Po drugie, sąd odsyłający przedstawia interpretację, zgodnie z którą pojęcie „elementów kalkulacyjnych” w rozumieniu kodeksu celnego nie obejmuje stawek standardowych i preferencyjnych. Podkreśla on, że – przynajmniej w Niderlandach – dokonuje się rozróżnienia terminologicznego przy określaniu kwoty ceł, podatków i innych opłat prawnie należnych między, z jednej strony, stawkami stosowanymi w formie stawek procentowych lub ceł specjalnych oraz ewentualnymi środkami taryfowymi (preferencyjnymi), a z drugiej strony, elementami kalkulacyjnymi, do których te stawki i środki taryfowe mają być stosowane, takimi jak wartość, waga lub ilość towarów. Stwierdza on, że interpretacja ta zachowuje zasadę, zgodnie z którą należności celne obliczane są na podstawie stanu prawnego i faktycznego istniejącego w chwili powstania długu celnego. Taka interpretacja oznaczałaby w niniejszym przypadku, że Exter nie mógł skorzystać ze stosowania preferencyjnego środka taryfowego za rok 2014, ponieważ w chwili obliczania długu celnego, czyli w dniu przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie do swobodnego obrotu, środek ten był zawieszony, a zatem zastosowanie miała ponownie stawka standardowa.

18

Chociaż sąd odsyłający opowiada się za drugą z tych interpretacji, uważa on, że słuszność jego analizy nie opiera się jednak racjonalnym wątpliwościom.

19

W tych okolicznościach Hoge Raad der Nederlanden (sąd najwyższy Niderlandów) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 121 ust. 1 [kodeksu celnego] oznacza, że preferencyjny środek taryfowy, do którego zastosowania kwalifikowały się towary przywożone w momencie objęcia procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, może być również stosowany przy określaniu wysokości długu celnego, który powstaje w momencie dopuszczenia do swobodnego obrotu produktów, w stanie przetworzonym bądź nie, jeżeli ten sam środek taryfowy w momencie przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie do swobodnego obrotu był zawieszony?”.

20

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 121 ust. 1 kodeksu celnego należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on zastosowaniu preferencyjnego środka taryfowego prowadzącego do zastosowania obniżonej stawki celnej, obowiązującego w chwili przyjęcia zgłoszenia o objęcie towarów procedurą uszlachetniania czynnego, który to środek był jednak zawieszony w chwili przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie tych towarów do swobodnego obrotu.

21

Zgodnie z art. 121 ust. 1 kodeksu celnego w ramach procedury uszlachetniania czynnego w przypadku powstania długu celnego wysokość tego długu określa się na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla przywożonych towarów w chwili przyjęcia zgłoszenia o objęcie ich procedurą uszlachetniania czynnego.

22

Sąd odsyłający zastanawia się zatem, czy pojęcie „elementów kalkulacyjnych” w rozumieniu tego przepisu należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono również standardowe i preferencyjne stawki należności celnych, czy też ogranicza się do elementów kalkulacyjnych, do których stawki te mają być stosowane, takich jak klasyfikacja taryfowa, wartość celna, ilość, rodzaj lub pochodzenie towarów.

23

Na wstępie należy zauważyć, że pojęcie „elementów kalkulacyjnych” nie jest zdefiniowane w kodeksie celnym oraz że kodeks ten nie zawiera żadnego odesłania do prawa państw członkowskich w celu określenia znaczenia i zakresu tego pojęcia.

24

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału zarówno względy jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasada równości wskazują na to, że treści przepisu prawa Unii, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich, dla określenia jego znaczenia i zakresu należy zwykle nadać w całej Unii Europejskiej autonomiczną i jednolitą wykładnię, którą należy ustalać z uwzględnieniem kontekstu przepisu i celu danego uregulowania. W rezultacie, po pierwsze, pojęcie „elementów kalkulacyjnych” zawarte w art. 121 ust. 1 kodeksu celnego należy uznać za autonomiczne pojęcie prawa Unii, a po drugie, powinno być ono interpretowane z uwzględnieniem celu zamierzonego przez omawiane uregulowanie oraz kontekstu, w który wpisuje się ten artykuł (zob. podobnie wyrok z dnia 11 maja 2017 r., The Shirtmakers, C‑59/16, EU:C:2017:362, pkt 21, 22).

25

W odniesieniu do celu procedury uszlachetniania czynnego należy przypomnieć, że art. 114 ust. 1 kodeksu celnego stanowi w szczególności, że procedura ta pozwala na poddanie na obszarze celnym Unii jednemu lub większej liczbie procesów uszlachetniania towarów niewspólnotowych przeznaczonych do powrotnego wywozu poza rzeczony obszar w postaci produktów kompensacyjnych, bez obciążania tych towarów należnościami celnymi przywozowymi ani stosowania wobec nich środków polityki handlowej. Zgodnie z art. 114 ust. 2 lit. a) tego kodeksu ta forma procedury uszlachetniania czynnego jest określana jako „system zawieszeń”. Na podstawie art. 114 ust. 2 lit. c) i d) tego kodeksu produkty kompensacyjne to wszystkie produkty powstałe w wyniku procesów uszlachetniania takich jak obróbka lub przetwarzanie towarów.

26

Powrotny wywóz towarów w postaci produktów kompensacyjnych poza obszar celny Unii jest warunkiem stosowania procedury uszlachetniania czynnego. Wynika z tego, że stosowanie tej procedury jest zgodne z prawem jedynie w sytuacji, gdy towary są rzeczywiście przeznaczone do powrotnego wywozu poza obszar celny Unii, o czym przypomniano w przepisach art. 537 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. 1993, L 253, s. 1), zmienionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 993/2001 z dnia 4 maja 2001 r. (Dz.U. 2001, L 141, s. 1), zgodnie z którymi wnioskodawca musi mieć „faktyczny zamiar dokonania powrotnego wywozu” tych towarów (zob. podobnie wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r., Pometon, C‑158/08, EU:C:2009:349, pkt 23).

27

Trybunał wyjaśnił w tym względzie, że procedura uszlachetniania czynnego, prowadząca do zawieszenia należności celnych, jest środkiem szczególnym mającym na celu ułatwienie przebiegu niektórych czynności gospodarczych (zob. podobnie wyrok z dnia 14 stycznia 2010 r., Terex Equipment i in., C‑430/08 i C‑431/08, EU:C:2010:15, pkt 42). Jak bowiem wynika z całokształtu przepisów, które składają się na procedurę uszlachetniania czynnego, jej istotę stanowi zwolnienie z cła wyłącznie towarów, które zostały wprowadzone na obszar celny Unii jedynie tymczasowo w celu ich obróbki, naprawy bądź przekształcenia, a następnie powrotnego wywozu, co wiąże się z dążeniem do nieograniczania działalności gospodarczej państw członkowskich Unii (wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r., Pometon, C‑158/08, EU:C:2009:349, pkt 24).

28

Niemniej jednak z art. 120 kodeksu celnego wynika, że towary w niezmienionym stanie lub produkty kompensacyjne mogą zostać dopuszczone do swobodnego obrotu, co powoduje powstanie długu celnego zgodnie z art. 121 tego kodeksu.

29

Należy również uwzględnić okoliczność, że preferencyjne środki taryfowe, takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, stanowią część ogólnego systemu preferencji taryfowych określonego przez Radę Unii Europejskiej w drodze rozporządzenia, które ma zastosowanie w danym okresie. Tymczasem, jak słusznie podnosi Komisja, gdyby pojęcie „elementów kalkulacyjnych” zawarte w art. 121 ust. 1 kodeksu celnego obejmowało mającą zastosowanie stawkę należności celnych, podmiot gospodarczy mógłby zdecydować się na objęcie towarów dłuższą procedurą uszlachetniania czynnego w celu dopuszczenia ich do swobodnego obrotu dopiero po zawieszeniu lub zniesieniu preferencyjnej stawki celnej, a zatem towary te byłyby objęte stawką celną obniżoną, podczas gdy ten sam produkt przywożony przez inny podmiot gospodarczy w momencie takiego dopuszczenia do swobodnego obrotu podlegałby stawce standardowej. Możliwość spowodowania takiego zakłócenia konkurencji byłaby sprzeczna z celem procedury uszlachetniania czynnego, przypomnianym w pkt 27 niniejszego wyroku.

30

Jeżeli chodzi o kontekst art. 121 ust. 1 kodeksu celnego, przepis ten należy interpretować w świetle art. 121 ust. 2 tego kodeksu. Ten ostatni przepis stanowi, że jeżeli w chwili przyjęcia zgłoszenia o objęciu tych towarów procedurą uszlachetniania czynnego przywożone towary spełniają warunki dla korzystania z preferencji taryfowych obowiązujących w ramach kontyngentów taryfowych lub plafonów taryfowych, wówczas mogą one korzystać z preferencji taryfowych istniejących dla identycznych towarów w chwili przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie do swobodnego obrotu.

31

Jednakże art. 121 ust. 2 kodeksu celnego byłby zbędny, gdyby pojęcie „elementów kalkulacyjnych”, o którym mowa w ust. 1 tego artykułu, należało interpretować w ten sposób, że obejmuje standardowe i preferencyjne stawki celne.

32

W związku z tym pojęcie to należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono nie standardowe i preferencyjne stawki celne, lecz jedynie elementy, do których stawki te mają zastosowanie.

33

Jak słusznie podnosi sąd odsyłający, taka wykładnia pojęcia „elementów kalkulacyjnych” jest spójna z zasadą, zgodnie z którą należności celne oblicza się na podstawie sytuacji, która miała miejsce w chwili powstania długu celnego.

34

W świetle wszystkich powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że art. 121 ust. 1 kodeksu celnego należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on zastosowaniu preferencyjnego środka taryfowego prowadzącego do zastosowania obniżonej stawki celnej, obowiązującego w chwili przyjęcia zgłoszenia o objęcie towarów procedurą uszlachetniania czynnego, który to środek był jednak zawieszony w chwili przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie tych towarów do swobodnego obrotu.

35

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (siódma izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 121 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on zastosowaniu preferencyjnego środka taryfowego prowadzącego do zastosowania obniżonej stawki celnej, obowiązującego w chwili przyjęcia zgłoszenia o objęcie towarów procedurą uszlachetniania czynnego, który to środek był jednak zawieszony w chwili przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie tych towarów do swobodnego obrotu.